Bài giảng Hội chứng kẽ - Nguyễn Tuấn An

Hội chứng kẽ BS. Nguyễn Tuấn An Hình ảnh hội chứng kẽ Đám mờ dạng kính mờ Hình ảnh chấm, nốt Hình ảnh dải  Chùnm phế nang và tiểu thùy cấp 1 1 tiểu PQ tận; 2,3,4. Tiểu PQ hô hấp (BR1, BR2, BR3); 5. Ống phế nang; 6. túi phế nang; 7. phế nang .Có 14 lần phân chia từ khí quản đến phế quản tận Tiểu thùy: Đơn vị hình th . Kích thước: 10 đến 25 mm. Bao gồm 3 đến 5 chùm phế nang (đơn vị chức năng) (7.5 mm); 30 đến 50 tiểu thùy cấp 1 (0.5 đến 1 mm). 1 và 1'. PQ trung tâm tiểu thùy và ĐM đi kèm; 2. PQ tận và ĐM; 3. PQ hô hấp; 4. Ống phế nang; 5. Túi phế nang; 6. Phế nang; 7. TM ngoại vi tiểu thùy và hệ bạch mạch. Tiểu thùy cấp II của Miller : Đơn vị hình thái Kích thước: 1 đến 2,5 cm . Bao gồm 3 đến 5 chùm phế nang (đơn vị chức năng) . 1 và 1'. PQ và ĐM trung tâm tiểu thùy;  2. PQ và ĐM tận; 3. PQ hô hấp; 4. Ống phế nang; 5. Túi phế nang; 6. Phế nang; 7. TM ngoại vi tiểu thùy và hệ bạch mạch Chùm phế nang hay tiểu thùy cấp I Tiểu thùy hoặc tiểu thùy cấp II Các phần khác nhau của tổ chức kẽ: Trung tâm tiểu thùy Xung quanh tiểu thùy Dưới màng phổi Vùng trục hoặc xung quanh phế quản mạch máu (d’après Bernadac) Tissu Intra-lobulaire Tissu Sous-pleural Tissu Axial Tissu Péri lobulaire Tissu Intra-lobulaire Tissu Intra-lobulaire Tissu Sous-pleural Tissu Axial Tissu Péri lobulaire Tissu Intra-lobulaire Các vùng khác nhau của tổ chức kẽ: Tổ chức trung tâm tiểu thùy (d’après Bernadac) Hình ảnh tổ chức kẽ trung tâm tiểu thùy: Đám mờ dạng kính mờ Chấm: những nốt nhỏ < 3mm Nốt nhỏ: giữa 3 đến 7 mm Nốt: > 7mm Hình kính mờ Cliché normal Hình kính mờ: Các nguyên nhân chính Suy tim (Giai đoạn khởi đầu trước khi phù nề phế nang) Nhiễm trùng virus hoặc vi khuẩn không điển hình Bệnh u Lympho, hoặc bệnh máu. Nấm phổi Nấm phổi :Là nhiễm trùng cơ hội chính ở bệnh nhân AIDS Hình ảnh kính mờ: Bệnh nhân nấm phổi G. Aviram and coll. EMC 32 400 B10 Phim phổi bình thường Nấm phổi BN nữ VIH +, khó thở nặng, nghe phổi bình thường, SaO2 86 % Đây là 1 trường hợp nấm phổi Hình kính mờ hoặc hình phế nang Hình ảnh lan tỏa 2 bên Không xẹp phổi Đặc điểm Xquang phổi giai đoạn cấp: Tổn thương dạng kê(Các nốt < 7mm) Tổn thương dạng kê: các nốt nhỏ lan tỏa < 3mm Chẩn đoán đôi khi rõ ràng Đôi khi không rõ ràng Phim phổi bình thường BN nam 25 tuổi, t° 39°C Ho khan Khó thở gắng sức AFB đờm – Tổn thương dạng kê Tiến triển tốt với ĐT chống lao Tổn thương dạng kê thường có hình ảnh mờ BN nam , 68 tuổi, Người Ga-bông. t° 40°C, gầy sút, khó thở, Tổn thương dạng kê chủ yếu bên trái, AFB đờm (-) AFB dịch PQ (+) Tổn thương dạng kê đôi khi không đối xứng BN nam 30 tuổi, không hút thuốc, khó thở, ho tiến triển 2 tháng.2 phim phổi cách nhau 2 tháng AFB - Đây có thể là trường hợp lao hoặc sarcoïdose Rửa PQ-PN: Nấm histoplasma BN nữ, 20 tuổi HIV +, Ho, khó thở, Mệt mỏi, gầy sút t° 38°C Tổn thương dạng kê AFB đờm và dịch PQ(-) BN 60 tuổi, sôt, gầy sút và khó thở, bệnh tiến triển nặng dần Tổn thương dạng kê do ung thư không rõ nguồn gốc Hình ảnh chụp CLVT ngực bình thương Silicose ở một bệnh nhân TS là thợ mỏ Chẩn đoán tổn thương dạng kê: Cần có phim chụp phổi chất lượng tốt và đòi hỏi các nhà lâm sàng xem phim rất cẩn thận. Hình ảnh phim thường đối nghịch với mức độ khó thở và các dấu hiệu toàn thân (mệt mỏi, sốt, gầy sút) ở các bệnh nhân lao kê. AFB đờm thường (-). Chẩn đoán đầu tiên cần nghĩ đến là lao. Các chẩn đoán phân biệt chính gồm: (Các chấm nốt < 7 mm). Nấm phổi đặc biệt ở các trường hợp AIDS, (histoplasmose, cryptococcose, ...). Sarco ï dose (hay gặp ở các nước đang phát triển?). Ung thư dạng kê. Bụi phổi (hay gặp ở các nước đang phát triển?) Bệnh KST, nhiễm virus. Nhiễm trùng ở bệnh tự miễn, bệnh máu, bệnh phổi miễn dịch dị ứng. - Chẩn đoán đầu tiên nghĩ đến là lao - Trong các trường hợp AIDS, các trường hợp không đáp ứng với điều trị, cần nghĩ đến nấm và điều trị nấm, nhưng không ngừng ĐT lao - Với bệnh nhân HIV+ có khó thở nặng và có hình ảnh kính mờ nên nghĩ đến nấm Ở các nước có tỉ lệ lao/HIV cao, Nếu trên XQ phổi có hình ảnh dạng kê Nốt (>7mm) Lao Ung thư di căn phổi Các nguyên nhân ít gặp khác: Silicose. sarcoïdose. Lymphome. Nhiễm nấm, một số KST. Áp xe nhiều ổ do tắc mạch bởi nhiễm khuẩn huyết. Kén dịch. Ung thư típ tiểu PQ-PN và ung thư phổi nhiều khối Viêm mạch, Wegener, bệnh tự miễn, bệnh mô bào Các nguyên nhân chính của các nốt lan tỏa: BN nam 55 tuổi TS TDMD Ho máu AFB + Lưu ý hình hang giải thích AFB (+) BN nữ 55 tuổi, ho, khó thở gắng sức , Hút thuốc > 1bao /ngày Ung thư biểu mô tuyến di căn phổi Ung thư PQ có các nốt ung thư Các nốt ung thư BN nam HIV+ gầy sút cân, ho khan. Có thể có suy giảm MD nặng Các nốt lao, có thể có hạch rốn phổi phải và trung thất. Trong bối cảnh khác có thể là các tổn thương ung thư thứ phát BN Ga bông 30 tuổi, gầy sút cân Ho, khó thở, ĐT lao 2 tháng không đáp ứng XQ không hướng tới lao. Đây là hình ảnh điển hình “thả bóng“ = Di căn Cắt cụt đùi phải từ 1 năm nay Hỏi bệnh : U xương đầu gối Hình thả bóng: Di căn phổi (Ung thư gốc: U hắc tố) Silicose Silicose ở BN cao tuổi TS là thợ mỏ Silicose ở Bn cao tuổi TS là thợ mỏ Tissu Intra-lobulaire Tissu Sous-pleural Tissu Axial Tissu Péri lobulaire Tissu Sous-pleural Phần tổ chức kẽ khác: Dưới màng phổi (d’après Bernadac) Bệnh lý tổ chức kẽ dưới MP có đặc điểm là các dải được gọi là đường Kerley A ou B Đường Kerley B Đường Kerley A Các đường Kerley : các nguyên nhân chính Suy tim (Đường Kerley B) Nhiễm virus Ít gặp hơn: Ung thư di căn theo đường bạch mạch Xơ phổi, đôi khi do nhiễm độc, bệnh tự miễn, dị ứng, ... Vô căn) RM Bụi phổi Bệnh máu, sarcoïdose Trung tâm tiểu thùy Dưới MP Trục tiểu thùy Ngoại vi tiểu thùy Phần tổ chức kẽ khác: ngoại vi tiểu thùy (d’après Bernadac) Tăng độ dày của thành tiểu thùy Và hình mờ lưới nốt do tăng độ dày khoảng kẽ: Hình ảnh “mạng lưới“ Nguyên nhân chính là xơ phổi đôi khi do nhiễm độc, bệnh tự miễn, ... Xơ phổi vô căn Xơ phổi vô căn Tissu Intra-lobulaire Tissu Sous-pleural Tissu Axial Tissu Péri lobulaire Thành phần khác của tổ chức kẽ: Tổ chức kẽ ở trục hoặc cạnh PQ mạch (d’après Bernadac) Mô bệnh học của tổ chức kẽ cạnh PQ mạch máu cho thấy hình ảnh mờ dạng dải đi từ rốn phổi ra ngoại vi của phổi hoặc mờ hình lưới nốt. Các nguyên nhân chính bao gồm : Viêm bạch mạch Xơ phổi do : vô căn, bệnh tự miễn, dị ứng, nhiễm độc Sarcoïdose Bệnh phổi do virus và KST . Viêm bạch mạch do ung thư Courtesy Dr L. Kalisa-Rwanda BN nam 60 tuổi. Khó thở gắng sức, thể trạng kém và vàng da Trong trường hợp này hình ảnh lưới nốt gợi ý viêm bạch mạch ung thư (Nguồn gốc từ tụy) Hình ảnh lưới nốt gợi ý một trường hợp viêm bạch mạch do ung thư BN nam 42 tuổi, khó thở nặng, thể trạng kém. TS ung thư thận Kết luận Mô bệnh học viêm phổi kẽ rất phức tạp Nhiều nguyên nhân gây ra Hình ảnh hay gặp là hình mờ nhằng nhịt và hình phế nang (suy tim, lao, nhiễm trùng..) Để đọc được phim đòi hỏi chất lượng phim phải rất tốt (đặc biệt dạng kê) Chụp CLVT ngực là tốt nhất để đánh giá bệnh học tổn thương kẽ (Xem ở khóa học chuyên biệt về chủ đề này)