Tình hình nhiễm vi rút hợp bào hô hấp tại Bệnh viện Nhi Đồng 2 năm 2001-2002

Nghieân cöùu Y hoïc Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 9 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2005 TÌNH HÌNH NHIEÃÃM VI RUÙT HÔÏP BAØO HOÂ HAÁP TAÏI BEÄNH VIEÄN NHI ÑOÀNG 2 NAÊM 2001-2002 Phaïm Thò Minh Hoàng * TOÙM TAÉT Muïc tieâu nghieân cöùu: Xaùc ñònh caùc ñaëc ñieåm dòch teã hoïc vaø laâm saøng cuûa nhieãm khuaån hoâ haáp caáp tính ôû treû döôùi 2 tuoåi gaây ra do viruùt hôïp baøo hoâ haáp (RSV). Tö lieäu vaø phöông phaùp nghieân cöùu: Nghieân cöùu tieàn cöùu, theo doõi doïc, moâ taû vaø phaân tích 3221 tröôøng hôïp nhieãm khuaån hoâ haáp caáp tính (NKHHCT) ôû treû döôùi 2 tuoåi taïi khoa Hoâ haáp Beänh vieän Nhi ñoàng 2 töø 01/03/2001 ñeán 28/02/2002. Keát quaû nghieân cöùu: Trong 3221 beänh nhi NKHHCT coù 64% treû döôùi 12 thaùng, nam/nöõ:1.8/1, 2/3 treûsoáng taïi thaønh thò vaø haàu heát ñeàu sinh hoaït taïi gia ñình.15% treû bò suy dinh döôõng, chuû yeáu laø daïng nheï. Tæ leä nhieãm viruùt hôïp baøo hoâ haáp (RSV) chung 37,3%, cao nhaát ôû löùa tuoåi 3-6 thaùng 45,3%. Nhieãm RSV ôû nöõ nhieàu hôn nam 40% so vôùi 35,8%. Nhieãm RSV taêng vaøo nhöõng thaùng muøa möa, cao nhaát vaøo thaùng taùm. RSV laø nguyeân nhaân thöôøng gaëp nhaát gaây vieâm tieåu pheá quaûn 44,7%, sau ñoù laø vieâm phoåi thuøy 38,1%, vieâm thanh quaûn 36,7%, vieâm muõi hoïng 36,3%, vieâm pheá quaûn & vieâm pheá quaûn phoåi 33% vaø suyeãn 31,5%. Keát luaän: Tæ leä nhieãm RSV trong NKHHCT ôû treû döôùi 2 tuoåi laø 37,3%, cao nhaát ôû löùa tuoåi 3-6 thaùng, nöõ nhieàu hôn nam vaø taêng vaøo nhöõng thaùng muøa möa, ñænh cao vaøo thaùng taùm. RSV laø nguyeân nhaân thöôøng gaëp nhaát gaây vieâm tieåu pheá quaûn 44,7%, sau ñoù laø vieâm phoåi thuøy 38,1%, vieâm thanh quaûn 36,7%, vieâm muõi hoïng 36,3%, vieâm pheá quaûn & vieâm pheá quaûn phoåi 33% vaø suyeãn 31,5%. SUMMARY RESPIRATORY SYNCYTIAL VIRUS INFECTION AT THE CHILDREN HOSPITAL N02 IN 2001-2002 Pham Thi Minh Hong * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 9 * Supplement of No 1 * 2005: 129 – 133 Goal: The aim of this study is to determine epidemiological and clinical characteristics of acute respiratory infections in children under 2 year old due to respiratory syncytial virus. Materials and method: In this cohort study, speciments of 3221 patients under 2 year old with acute respiratory infections at the Children hospital N02 from March, 1st 2001 to February, 28 2002 are described and analysed. Results : Among 3221 patients with acute respiratory infections, there is 64% infants under 12 month of age and boy/girl ratio 1,8/1. 2/3 of them live in urbans and most of them stay at home. There is 15% infants with malnutrition, mostly in mild form. The RSV infection is 37,3% with a peak incidence at 3-6 month of age 45,3%. The RSV infection in girl is higher than boy: 40% vs 35,8%. The RSV infection is increased in the rainy season, highestly in August. RSV is the most common causative agent of bronchiolitis in 44,7%, lobar pneumonia 38,1%, laryngitis 36,7%, nasopharyngitis 36,3%, bronchitis & bronchopneumonia 33% and asthma 31,5%. * Boä Moân Nhi, Ñaïi Hoïc Y Döôïc TP.HCM 129 Conclusions: Respiratory syncytial virus is the causative agent of acute respiratory infections in children under 2 year old in 37,3% with a peak incidence at 3-6 month of age 45,3%. The RSV infection in girl is higher than boy and increased in the rainy season, highestly in August. RSV is the most common causative agent of bronchiolitis in 44,7%, lobar pneumonia 38,1%, laryngitis 36,7%, nasopharyngitis 36,3%, bronchitis & bronchopneumonia 33% and asthma 31,5%. ÑAËT VAÁN ÑEÀ RSV laø taùc nhaân thöôøng gaëp nhaát gaây nhieãm khuaån hoâ haáp caáp tính, ñaëc bieät laø vieâm tieåu pheá quaûn vaø vieâm phoåi ôû nhuõ nhi. ÔÛ caùc nöôùc Taây AÂu vaø Baéc Myõ, RSVù gaây dòch haøng naêm vôùi ñænh cao vaøo thaùng 1,2,3 nhöng coù theå sôùm hôn vaøo thaùng 12 hoaëc muoän hôn vaøo thaùng 5(7). Tuøy theo töøng taùc giaû, tæ leä nhieãm RSV trong nhieãm khuaån hoâ haáp caáp tính taïi coäng ñoàng laø 11-22% trong khi taïi beänh vieän tæ leä naøy taêng 23-36%(1,2), ñaëc bieät trong beänh vieâm tieåu pheá quaûn leân ñeán 45-90%(2,3,4,7). Taïi beänh vieän Nhi ñoàng I, nghieân cöùu cuûa BS Nguyeãn Ngoïc Töôøng Vy cho thaáy tæ leä nhieãm RSV trong vieâm phoåi ôû treû döôùi 2 thaùng tuoåi laø 63,5%(12) vaø nghieân cöùu cuûa BS Leâ Quoác Thònh ôû treû töø 2 thaùng ñeán 5 tuoåi laø 9,1%(11). Cho ñeán nay chöa coù coâng trình naøo ñöôïc coâng boá veà nhöõng neùt ñaëc tröng cuûa nhieãm khuaån hoâ haáp caáp tính gaây ra do RSV taïi Vieät nam. Nghieân cöùu naøy döïa treân vieäc khaûo saùt 3221 treû bò ho hoaëc khoù thôû nhaäp vaøo khoa Hoâ haáp Beänh vieän Nhi ñoàng 2 töø 01/03/2001 ñeán 28/02/2002 nhaèm xaùc ñònh nhöõng ñaëc ñieåm veà dòch teã hoïc vaø laâm saøng cuûa nhieãm khuaån hoâ haáp caáp tính gaây ra do RSV, goùp phaàn quan troïng trong vieäc chaån ñoaùn vaø ñieàu trò beänh. ÑOÁI TÖÔÏNG VAØ PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU Thieát keá nghieân cöùu Nghieân cöùu tieàn cöùu, theo doõi doïc, moâ taû vaø phaân tích. Ñoái töôïng nghieân cöùu Tieâu chuaån choïn beänh Taát caû beänh nhi döôùi 2 tuoåi bò ho hoaëc khoù thôû nhaäp khoa Hoâ haáp Beänh vieän Nhi ñoàng 2 trong thôøi gian töø 01/03/2001 ñeán 28/02/2002. Tieâu chuaån loaïi tröø Nhöõng beänh nhi coù cha meï töø choái laøm xeùt nghieäm tìm RSV trong chaát tieát muõi hoïng baèng phöông phaùp mieãn dòch huyønh quang. Côõ maãu Duøng coâng thöùc tính côõ maãu ñeå öôùc löôïng tæ leä nhieãm RSV trong nhieãm khuaån hoâ haáp caáp tính ôû treû döôùi 2 tuoåi ñeán khaùm vaø nhaäp vieän (5): n = (Z2 1-α/2 P (1-P)) / d2 (α = 0,05; Z = 1,96; d = 0,02; P: tæ leä nhieãm RSV trong nhieãm khuaån hoâ haáp caáp tính ôû treû döôùi 2 tuoåi öôùc tính laø 0,5) = 1,962. 0,5.0,5 / 0,022 = 2401 Thu thaäp soá lieäu: baèng beänh aùn maãu Phöông phaùp mieãn dòch huyønh quang tìm khaùng nguyeân RSV Vaøo ngaøy nhaäp vieän, taát caû beänh nhi ñöôïc laáy chaát tieát hoâ haáp baèng caùch queït muõi hoïng (nasopharyngeal swab) vaø chuyeån ngay ñeán phoøng viruùt Ñaïi hoïc Y Döôïc Thaønh phoá Hoà Chí Minh ñeå tìm khaùng nguyeân RSV. Chuùng toâi söû duïng boä kít RSV IMMUNOFLUORESCENCE cuûa vieän Pasteur - Paris. Xöû lyù beänh phaåm Theâm 5 ml PBS (Phosphate Buffered Saline) vaøo 0,5-1 ml beänh phaåm, laéc nheï. Ly taâm 5000 voøng/phuùt trong 10 phuùt, ñoå boû phaàn nöôùc noåi. Theâm 5 ml PBS vaøo phaàn caën laéng vaø ly taâm. Laäp laïi quaù trình röûa 2-3 laàn ñeå loaïi boû hoaøn toaøn chaát nhaøy. Sau laàn ly taâm cuoái cuøng, theâm 1 ml PBS vaøo phaàn caën laéng teá baøo. Troän ñeàu baèng oáng huùt. Cho teá baøo leân lam. Thöïc hieän gaén vaø nhuoäm. 130 Nghieân cöùu Y hoïc Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 9 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2005 Tieán haønh nhuoäm: Gaén teá baøo: Cho 20 μl beänh phaåm ñaõ xöû lyù vaøo 1 gieáng cuûa lam. Laøm khoâ lam baèng caùch duøng moät maùy saáy khoâ hay ñeå ôû nhieät ñoä phoøng. Gaén trong 1 chaäu ñöïng Aceton ôû –200C trong 5 phuùt. Ñeå lam khoâ ngoaøi khoâng khí. Gaén khaùng theå: Nhoû 1 gioït khaùng theå ñôn doøng (R1) vaøo gieáng, phaûi bao phuû hoaøn toaøn beà maët gieáng. UÛ lam ôû 370C/ 30 phuùt trong 1 maùy uû aám. Chuaån bò löôïng PBS ñeå röûa baèng caùch pha loaõng dung dòch ñaäm ñaëc 10 laàn vôùi nöôùc caát. Sau khi uû, röûa nheï lam vôùi PBS ñaõ pha loaõng. Röûa laàn nöõa trong 2-5 phuùt vôùi PBS, laéc nheï. Nhuùng lam vaøo nöôùc caát vaøi giaây. Ñeå lam khoâ ngoaøi khoâng khí. Ñaët kính moûng leân maët lam vôùi glycerol ñeäm (R2). Kieåm tra ñeå chaéc chaén khoâng coù boït khí. Traùn lam vôùi lôùp daàu. Keát quaû Xem lam döôùi kính hieån vi huyønh quang vôùi ñoä phoùng ñaïi 100 vaø 400. Ñoïc lam ngay ñeå coù keát quaû toát nhaát. Tuy nhieân coù theå giöõ lam ôû 2-80C trong 24 giôø. Phaûn öùng döông khi phaùt hieän ít nhaát 1 teá baøo huyønh quang maøu vaøng (intra-cytoplasmide granular fluorescence) trong khi caùc teá baøo khaùc ñoû. Phaûn öùng aâm: khoâng phaùt hieän ñöôïc teá baøo huyønh quang naøo sau khi kieåm tra caån thaän toaøn boä gieáng. Xöû lyù soá lieäu(5) Soá lieäu sau khi thu thaäp ñöôïc maõ hoùa theo maãu vaø ñöôïc nhaäp baèng phaàn meàm EPI-INFO 2002. Ñaùnh giaù dinh döôõng baèng chöông trình Nutstat theo tieâu chuaån Toå chöùc Y teá Theá giôùi. Phaân tích soá lieäu baèng phaàn meàm Stata 6.0: - Bieán soá ñònh tính: tính tæ leä phaàn traêm - Bieán soá ñònh löôïng: tính trung bình vaø ñoä leäch chuaån - So saùnh tæ leä giöõa caùc nhoùm baèng pheùp kieåm Chi bình phöông, so saùnh trung vò cuûa bieán ñònh löôïng bình thöôøng baèng t-test, so saùnh trung vò cuûa bieán ñònh löôïng khoâng bình thöôøng baèng Kruskal-Wallis. KEÁT QUAÛ NGHIEÂN CÖÙU Trong thôøi gian töø 01/03/2001 ñeán 28/02/2002 coù 3221 treû töø 1 ñeán 24 thaùng tuoåi nhaäp vaøo khoa Hoâ haáp beänh vieän Nhi ñoàng 2, thaønh phoá Hoà Chí Minh vì ho vaø/hoaëc khoù thôû. Ñaëc ñieåm daân soá nghieân cöùu Baûng 1: Ñaëc ñieåm daân soá nghieân cöùu (n = 3221) Ñaëc ñieåm Taàn soá Tæ leä% 1. Tuoåi (thaùng) - < 3 - 3-6 - 6-12 - 12-24 2. Giôùi - Nam - Nöõ 3. Nôi cö truù - Noâng thoân - Thaønh thò 4. Nôi sinh hoaït - Gia ñình - Hoïc ñöôøng 5. Tình traïng dinh döôõng - Bình thöôøng - Suy dinh döôõng nheï - Suy dinh döôõng trung bình - Suy dinh döôõng naëng 375 561 1132 1153 2055 1166 1157 2064 3012 209 2733 428 53 7 11,64 17,42 35,14 35,8 63,8 36,2 35,92 64,08 93,51 6,49 84,85 13,29 1,64 0,22 Phaân boá trong naêm Beänh NKHHCT phaân boá raõi raùc quanh naêm, taêng cao vaøo nhöõng thaùng muøa möa: töø thaùng 7 ñeán thaùng 10. Baûng 2: Phaân boá daân soá nghieân cöùu trong naêm (n = 3221) Thaùng 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 N 264 195 269 198 241 235 311 389 345 330 202 242 Tæ leä% 8,2 6,058,356,157,48 7,3 9,65 12,08 10,71 10,256,277,51 131 Phaân loaïi beänh Hôn 2/3 daân soá nghieân cöùu laø vieâm tieåu pheá quaûn vaø vieâm pheá quaûn phoåi, khoaûng 1/3 coøn laïi laø caùc daïng beänh theo thöù töï vieâm pheá quaûn, suyeãn, vieâm thanh quaûn, vieâm phoåi thuøy. Baûng 3: Phaân loaïi beänh trong daân soá nghieân cöùu (n = 3221) Loaïi beänh Taàn soá Tæ leä% Vieâm muõi hoïng Vieâm thanh quaûn Vieâm pheá quaûn Vieâm tieåu pheá quaûn Vieâm pheá quaûn phoåi Vieâm phoåi thuøy Suyeãn 358 158 594 1117 1092 42 178 11,11 4,91 18,44 34,68 33,90 1,3 5,53 Tình hình nhieãm RSV ôû treû döôùi 2 tuoåi bò NKHHCT Phaân boá RSV theo caùc yeáu toá kinh teá-xaõ hoäi vaø dinh döôõng: Trong 3221 tröôøng hôïp NKHHCT, coù 1202 treû nhieãm RSV, chieám tæ leä 37,3%. Tuoåi nhieãm RSV thöôøng gaëp nhaát laø 3-6 thaùng, nöõ nhieàu hôn nam. Treû suy dinh döôõng coù tæ leä nhieãm RSV thaáp hôn treû bình thöôøng. Baûng 4: Phaân boá RSV theo yeáu toá kinh teá-xaõ hoäi vaø dinh döôõng Yeáu toá RSV+ RSV- Tæ leä (+)% p 1. Tuoåi (thaùng) - < 3 - 3-6 - 6-12 - 12-24 2. Giôùi - Nam - Nöõ 3. Nôi cö truù - Noâng thoân - Thaønh thò 4. Nôi sinh hoaït - Gia ñình - Hoïc ñöôøng 5. Tình traïng dinh döôõng - Bình thöôøng - Suy dinh döôõng nheï - Suy dinh döôõng trung bình - Suy dinh döôõng naëng 115 254 444 389 735 467 420 782 1124 78 1040 153 7 2 260 307 688 764 1320 699 737 1282 1888 131 1693 275 46 5 30,67 45,28 39,22 33,74 35,77 40,05 36,3 37,89 37,02 37,32 38,05 35,75 13,21 28,57 0,000 0,016 0,372 0,999 0,002 Phaân boá RSV theo thaùng trong naêm RSV phaân boá quanh naêm, cao nhaát vaøo nhöõng thaùng muøa möa: töø thaùng 3 ñeán thaùng 8. Baûng 5: Phaân boá RSV theo thaùng trong naêm Thaùng 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 RSV+ 82 56 122 90 109 111 116 162 121 104 64 65 RSV- 182 139 147 108 132 124 195 227 224 226 138 177 Tæ leä+ 31,06 28,72 45,35 45,45 45,23 47,23 37,3 41,65 35,07 31,52 31,68 26,86 p 0,000 Phaân boá RSV theo loaïi beänh Trong NKHHCT, tæ leä nhieãm RSV cao nhaát laø vieâm tieåu pheá quaûn, sau ñoù laàn löôït laø vieâm phoåi thuøy, vieâm thanh quaûn, vieâm muõi hoïng, vieâm pheá quaûn, vieâm pheá quaûn phoåi vaø suyeãn. Baûng 6: Phaân boá RSV theo loaïi beänh Loaïi beänh RSV+ RSV- Tæ leä +% p Vieâm muõi hoïng Vieâm thanh quaûn Vieâm pheá quaûn Vieâm tieåu pheá quaûn Vieâm pheá quaûn phoåi Vieâm phoåi thuøy Suyeãn 130 58 196 499 360 16 56 228 100 398 618 732 26 122 36,31 36,71 33 44,67 32,97 38,1 31,46 0,677 0,871 0,016 0,000 0,000 0,916 0,096 BAØN LUAÄN Trong 3221 treû döôùi 2 tuoåi bò NKHHCT nhaäp khoa Hoâ haáp, Beänh vieän Nhi ñoàng 2 töø 01/03/2001 ñeán 28/2/2002 coù 64,2% treû döôùi 12 thaùng, tæ leä nam/nöõ laø 1,8/1, töông töï nhö caùc keát quaû nghieân cöùu tröôùc ñaây cuûa caùc taùc giaû khaùc(1,11). 64% treû soáng taïi thaønh thò, haàu heát ñeàu sinh hoaït taïi gia ñình vaø chæ coù 15% bò suy dinh döôõng, chuû yeáu laø daïng nheï. Trong 3221 treû ñöôïc khaûo saùt coù 1202 tröôøng hôïp nhieãm RSV, chieám tæ leä 37,3% cao hôn so vôùi caùc nghieân cöùu taïi Birmingham (UK), Islamabad (Pakistan) 23-36%(1). Rieâng trong beänh vieâm tieåu pheá quaûn, tæ leä nhieãm RSV laø 44,7% phuø hôïp vôùi ghi nhaän 132 Nghieân cöùu Y hoïc Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 9 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2005 cuûa caùc taùc giaû Mc Intosh, Deschildre, Blanchard, Bourillon vaø Töôøng Vy 45-90%(2,3,4,7,12). Tæ leä nhieãm RSV trong vieâm pheá quaûn phoåi laø 33% cao hôn nhieàu so vôùi taùc giaû Quoác Thònh 9,1%(11) vaø McIntosh 15- 25%(7). RSV gaây vieâm thanh quaûn trong nghieân cöùu vôùi tæ leä 36,7% cao hôn raát nhieàu so vôùi ghi nhaän cuûa taùc giaû khaùc 6-8%(7). Trong 1202 tröôøng hôïp nhieãm RSV coù 67,6% treû döôùi 12 thaùng, töông töï nhaän xeùt cuûa McIntosh:” RSV laø nguyeân nhaân chính gaây vieâm phoåi vaø vieâm tieåu pheá quaûn ôû treû döôùi 1 tuoåi”. Tuy nhieân, keát quaû nöõ nhieãm RSV nhieàu hôn nam 40% so vôùi 35,7% (p = 0,016) hoaøn toaøn traùi ngöôïc vôùi taùc giaû. McIntosh cho raèng vieâm tieåu pheá quaûn vaø vieâm phoåi do RSV thöôøng gaëp ôû nam nhieàu hôn nöõ vôùi tæ leä 1,5/1(7). Tæ leä nhieãm RSV cao nhaát ôû löùa tuoåi 3-6 thaùng 45,3%, raát phuø hôïp vôùi caùc baèng chöùng veà mieãn dòch dòch theå: khaùng theå meï truyeàn sang ñuû khaû naêng baûo veä treû choáng nhieãm RSV trong suoát 2 thaùng ñaàu sau sanh, löôïng khaùng theå naøy giaûm daàn trong 6 thaùng ñaàu laøm cho treû khoâng ñöôïc baûo veä choáng nhieãm RSV giöõa 2 vaø 6 thaùng tuoåi(9). Treû coù tình traïng dinh döôõng bình thöôøng nhieãm RSV cao hôn caùc treû suy dinh döôõng, nhaát laø suy dinh döôõng möùc ñoä trung bình 38% so vôùi 13% (p = 0,002). Keát quaû naøy khaùc vôùi nhaän xeùt cuûa McIntosh:” Nhieãm khuaån hoâ haáp döôùi caáp tính do RSV xaûy ra thöôøng hôn vaø sôùm hôn trong ñieàu kieän kinh teá – xaõ hoäi thaáp vaø moâi tröôøng soáng ñoâng ñuùc(7). NKHHCT do RSV phaân boá raûi raùc quanh naêm, taêng cao vaøo nhöõng thaùng muøa möa töø thaùng 3 ñeán thaùng 8. Keát quaû naøy töông töï nhö baùo caùo cuûa caùc taùc giaû ôû beänh vieän Nhi ñoàng 1, thaønh phoá Hoà Chí Minh vaø beänh vieän Nhi ñoàng Caàn Thô töø naêm 1995 ñeán 2001(8,10,11,12) cuõng nhö caùc nghieân cöùu dòch teã hoïc RSV trong vuøng nhieät ñôùi vaø caän nhieät ñôùi(6,9). Ngöôïc laïi, ôû khí haäu oân ñôùi beänh xaûy ra chuû yeáu vaøo cuoái thu, ñoâng vaø xuaân, tuøy thuoäc vaøo vò trí ñòa lyù vaø cao ñoä(2,3,4,7,9). KEÁT LUAÄN Qua nghieân cöùu chuùng toâi ruùt ra nhöõng keát luaän sau: Tæ leä nhieãm RSV trong NKHHCT ôû treû döôùi 2 tuoåi laø 37,3%, cao nhaát ôû löùa tuoåi 3-6 thaùng, nöõ nhieàu hôn nam vaø taêng vaøo nhöõng thaùng muøa möa, ñænh cao vaøo thaùng taùm. RSV laø nguyeân nhaân thöôøng gaëp nhaát gaây vieâm tieåu pheá quaûn 44,7%, sau ñoù laø vieâm phoåi thuøy 38,1%, vieâm thanh quaûn 36,7%, vieâm muõi hoïng 36,3%, vieâm pheá quaûn & vieâm pheá quaûn phoåi 33% vaø suyeãn 31,5%. TAØI LIEÄU THAM KHAÛO 1. Berman S. (1993), “Overview of pneumoniae in early infancy”. ARI Workshop, pp. 39-52. 2. Blanchard B.(1994), “Infections aø virus respiratoire syncitial chez l’enfant”, Arch Peùdiatr, 1, pp. 738-745. 3. Bourrillon A.(1998),” Infections des voies respiratoires basses”. Maladies infectieuses de l’enfant, EÙdition Pradel, Paris, pp.163-167. 4. Deschildre A. et al (2000),”Bronchiolite aigue du nourrisson”, Arch Peùdiatr, 7 suppl 1, pp. 21-26. 5. Ñoã Vaên Duõng (2003),” EPI INFO 2002- öùng duïng trong nghieân cöùu y hoïc”, Boä moân Thoáng keâ vaø Tin hoïc Y hoïc, Ñaïi hoïc Y Döôïc Thaønh phoá Hoà Chí Minh. 6. Fischer G.B., Teper A., Colom A.J. (2002),”Acute viral bronchiolitis and its sequelae in developing countries”, Paediatric Respiratory Reviews, 3(4), 298-302. 7. McIntosh K. (2000), “Respiratory syncytial virus”, Nelson textbook of Pediatrics, Sixteenth edition, W B Saunders company, Philadelphia, pp. 991-993. 8. Leâ Hoaøng Sôn &ø cs (2002), “Goùp phaàn tìm hieåu nguyeân nhaân gaây vieâm phoåi caáp tính do virus ôû treû em töø 0-3 tuoåi taïi beänh vieän Nhi ñoàng Caàn thô”, Hoäi nghò khoa hoïc kyõ thuaät Nhi khoa Beänh vieän Nhi ñoàng 2 - 06/12/2002”, tr. 33-37. 9. Stensballe L.G., Devasundaram J., Simoes E.A.F.(2003),” Respiratory syncytial virus epidemics: the ups and downs of a seasonal virus”, Pediatric Infectious Disease Journal, 22(2), pp. S21-S32. 10. Hoà Chí Thanh (2002), Ñaëc ñieåm vieâm tieåu pheá quaûn do virus hôïp baøo hoâ haáp ôû treû töø 2 thaùng ñeán döôùi 2 tuoåi taïi khoa hoâ haáp beänh vieän Nhi Ñoàng I, Luaän vaên Thaïc só Y hoïc, Ñaïi hoïc Y Döôïc Thaønh phoá Hoà Chí Minh. 11. Leâ Quoác Thònh & cs (1999),” Tình hình nhieãm khuaån hoâ haáp caáp do taùc nhaân virus vaø Mycoplasma pneumoniae ôû treû döôùi 5 tuoåi taïi beänh vieän Nhi ñoàng I TP Hoà Chí Minh”, Thôøi söï y döôïc hoïc, 4(3), tr.121- 125. 12. Nguyeãn Ngoïc Töôøng Vy vaø CS (1999), “Ñaëc ñieåm laâm saøng vaø vi sinh trong vieâm phoåi ôû treû döôùi 2 thaùng tuoåi”, Thôøi söï y döôïc hoïc, 4(3), tr.114-120. 13. Welliver R.C. (2003), ”Respiratory syncytial virus and other respiratory viruses”, Pediatric Infectious Disease Journal, 22(2), pp. S6-S12. 133 134