Tài liệu Đặc điểm bệnh Takayasu ở trẻ em từ năm 1998 – 2002: Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 7 * Phụ bản của Số 1 * 2003 Nghiên cứu Y học
ĐẶC ĐIỂM BỆNH TAKAYASU Ở TRẺ EM
TỪ NĂM 1998 – 2002
Lê Huy Thạch**, Võ Công Đồng**, Đỗ Văn Dũng**, Nguyễn Văn Đông*, Vũ Minh Phúc**
TÓM TẮT
Mục tiêu nghiên cứu: Mô tả những đặc điểm bệnh Takayasu ở trẻ em từ năm 1998 – 2002.
Phương pháp: Mô tả loạt ca. Chúng tôi thực hiện nghiên cứu tại khoa tim mạch Bệnh viẹân Nhi Đồng I
và II từ năm 1998 – 2002. Chẩn đoán dựa trên tiêu chuẩn Hiệp hội khớp Hoa Kỳ năm 1992 và chụp quang
mạch xóa nền.
Kết quả: Trong 5 năm chúng tôi có 21 trường hợp, 13 nữ và 8 nam (tỷ lệ nữ trên nam là 1,63:1). Bệnh
nhân trẻ nhất là nữ 3 tuổi. Triệu chứng phổ biến nhất là mệt mỏi, nhức đầu, suy nhược, mạch yếu, gây ra
bởi cao huyết áp và suy tim. Cao huyết áp 20 trong 21 trường hợp chiếm tỷ lệ 95%. Động mạch chủ bụng,
động mạch chủ ngực, độn...
7 trang |
Chia sẻ: Đình Chiến | Ngày: 10/07/2023 | Lượt xem: 161 | Lượt tải: 0
Bạn đang xem nội dung tài liệu Đặc điểm bệnh Takayasu ở trẻ em từ năm 1998 – 2002, để tải tài liệu về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 7 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2003 Nghieân cöùu Y hoïc
ÑAËC ÑIEÅM BEÄNH TAKAYASU ÔÛ TREÛ EM
TÖØ NAÊM 1998 – 2002
Leâ Huy Thaïch**, Voõ Coâng Ñoàng**, Ñoã Vaên Duõng**, Nguyeãn Vaên Ñoâng*, Vuõ Minh Phuùc**
TOÙM TAÉT
Muïc tieâu nghieân cöùu: Moâ taû nhöõng ñaëc ñieåm beänh Takayasu ôû treû em töø naêm 1998 – 2002.
Phöông phaùp: Moâ taû loaït ca. Chuùng toâi thöïc hieän nghieân cöùu taïi khoa tim maïch Beänh vieïân Nhi Ñoàng I
vaø II töø naêm 1998 – 2002. Chaån ñoaùn döïa treân tieâu chuaån Hieäp hoäi khôùp Hoa Kyø naêm 1992 vaø chuïp quang
maïch xoùa neàn.
Keát quaû: Trong 5 naêm chuùng toâi coù 21 tröôøng hôïp, 13 nöõ vaø 8 nam (tyû leä nöõ treân nam laø 1,63:1). Beänh
nhaân treû nhaát laø nöõ 3 tuoåi. Trieäu chöùng phoå bieán nhaát laø meät moûi, nhöùc ñaàu, suy nhöôïc, maïch yeáu, gaây ra
bôûi cao huyeát aùp vaø suy tim. Cao huyeát aùp 20 trong 21 tröôøng hôïp chieám tyû leä 95%. Ñoäng maïch chuû buïng,
ñoäng maïch chuû ngöïc, ñoäng maïch thaän laø nhöõng vò trí lieân quan phoå bieán nhaát ôû nhöõng treû naøy. Loaïi III
trong phaân loaïi cuûa Hieäp hoäi khôùp Hoa Kyø chieám 62%. Theâm vaøo ñoù, khi toác ñoä laéng maùu, CRP, baïch caàu
taêng cao, neân ñieàu trò corticosteroids. Nifedipin duøng coù hieäu quaû 76% trong ñieàu trò cao huyeát aùp. Nong loøng
maïch qua da hieäu quaû 8 trong 12 tröôøng hôïp (75%). Chuùng toâi nhaän thaáy raèng taùi heïp sau nong vaø caàn phaûi
nong laïi 3 tröôøng hôïp.
Keát luaän: Ngaøy nay, caùc thuû thuaät can thieäp noäi maïch ngaøy caøng ñoùng moät vò trí quan troïng trong xöû trí
toån thöông maïch maùu. Nhöõng beänh nhi Takayasu neân ñöôïc chaån ñoaùn sôùm. Chuùng ta neân coù keá hoaïch ñieàu
trò vaø theo doõi beänh Takayasu veà laâu daøi.
SUMMARY:
ÑAËC ÑIEÅM BEÄNH TAKAYASU ÔÛ TREÛ EM TÖØ NAÊM 1998 – 2002
Le Huy Thach, Vo Cong Ñong, Ño Van Dung, Nguyen Van Ñong, Vu Minh Phuc * Y Hoc TP. Ho Chi
Minh * Vol.7 * Supplement of No 1: 112 - 118
Objective: Describe character of Takayasu disease in children from 1998 to 2002.
Methods: Describe cases series study. We performed this study at the cardiovascular department of Nhi
Dong I and Nhi Dong II hospitals from 1998 to
2002. Our diagnosis based on the standards of American College Rheumatology (ACR), 1992 and digital
substraction angiography.
Results: We had 21 cases in five years, 13 females and 8 males (female-to-male ratio: 1,63:1). The
youngest patient was a 3-year-old female.The most common chief complaints on admission were fatigue,
headache, illness, palpitation, which due to hypertension and congestive heart failure. Hypertension was
seen in 20 of 21 patients (95%). The abdominal aorta, thracic aorta, and renal arteries were the most
common involed sites in these children. Type III in ACR is 62% in these children. In addition, when
erythrocyte sedimentation rate, CRP, WBC were elevated, corticosteroids was administered. Nifedipin was
effective 76% for treating of hypertension. Percutanous transluminal angioplasty was effective for lowering
the blood pressure 8 in 12 cases (75%). We recognized that restenosis occurred and angioplasty was
repeated in 3 cases.
*: Beänh vieän Nhi Ñoàng II.
**: Tröôøng Ñaïi Hoïc Y Döôïc Tp. Hoà Chí Minh.
Chuyeân ñeà Nhi û 112
Nghieân cöùu Y hoïc Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 7 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2003
Conclusion: Endovascular interventional procedures have become more and more important in
management of vascular diseases nowadays. Takayasu children should be diagnosed early. We should have
a plan to treat and follow them up for long time.
ÑAËT VAÁN ÑEÀ
Beänh Takayasu laø beänh lyù vieâm ñoäng maïch maïn
tính chöa roõ nguyeân nhaân bao goàm vieâm caùc ñoäng
maïch lôùn nhö ñoäng maïch chuû vaø caùc nhaùnh. Beänh
naøy ñöôïc ghi nhaän ñaàu tieân vaøo naêm 1908 bôûi moät
baùc só nhaõn khoa ngöôøi Nhaät Mikito Takayasu. Beänh
Takayasu coøn ñöôïc goïi laø: beänh taéc maïch, hoäi chöùng
cung ñoäng maïch chuû, beänh voâ maïch, beänh vieâm
ñoäng maïch chuû. Beänh Takayasu laø moät beänh hieám
gaëp, ñoøi hoûi quaù trình ñieàu trò noäi vaø ngoaïi khoa laâu
daøi môùi khaéc phuïc ñöôïc phaàn naøo haäu quaû cuûa
beänh(1,2,3,4,6,10,14,16,17,18,22,26).
Ngaøy nay, nhôø vaøo söï phaùt trieån cuûa caùc ngaønh
caän laâm saøng nhö mieãn dòch hoïc, chuïp ñoäng maïch
caûn quang, coäng höôûng töø nhaân, söï hieåu bieát veà
beänh töông ñoái ñaày ñuû hôn. Nhieàu taùc giaû treân theá
giôùi ñaõ ñi saâu vaøo nghieân cöùu moät soá vaán ñeà lieân
quan ñeán beänh naøy(12,26,29,41,42,43).
Muïc tieâu nghieân cöùu
Muïc tieâu toång quaùt
Moâ taû nhöõng ñaëc ñieåm laâm saøng vaø caän laâm
saøng cuûa beänh nhi Takayasu taïi khoa tim maïch,
beänh vieän Nhi Ñoàng I vaø Nhi Ñoàng II töø naêm 1998 –
2002.
Muïc tieâu chuyeân bieät
- Moâ taû ñaëc ñieåm dòch teã hoïc cuûa beänh Takayasu
ôû treû em.
- Moâ taû ñaëc ñieåm laâm saøng beänh Takayasu ôû treû
em.
- Moâ taû ñaëc ñieåm caän laâm saøng beänh Takayasu ôû
treû em.
- Xaùc ñònh tyû leä caùc bieán chöùng cuûa beänh
Takayasu ôû treû em.
- Ñöa ra phaùc ñoà theo doõi vaø quaûn lyù beänh taïi cô
sôû y teá vaø taïi nhaø.
ÑOÁI TÖÔÏNG VAØ PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN
CÖÙU
Ñoái töôïng nghieân cöùu
Tieâu chí choïn beänh
Taát caû beänh nhi tuoåi töø 2 thaùng ñeán 15 tuoåi
nhaäp khoa tim maïch beänh vieän Nhi Ñoàng I, Nhi
ñoàng II töø naêm 1998 – 2002 ñöôïc chaån ñoaùn xaùc
ñònh beänh Takayasu theo tieâu chuaån Hieäp hoäi khôùp
Hoa Kyø1992 (ACR)(17,18,39).
Phöông phaùp nghieân cöùu
Thieát keá nghieân cöùu
Hoài cöùu, moâ taû loaït ca.
Daân soá choïn maãu
Caùc beänh nhi tuoåi töø 2 thaùng ñeán 15 tuoåi nhaäp
khoa tim maïch beänh vieän Nhi Ñoàng I, Nhi Ñoàng II
töø naêm 1998 – 2002 ñöôïc chaån ñoaùn xaùc ñònh
Takayasu.
Côõ maãu
Do beänh Takayasu hieám gaëp neân chuùng toâi choïn
taát caû nhöõng tröôøng hôïp beänh nhi thoûa tieâu chí
choïn beänh.
KEÁT QUAÛ
Ñaëc ñieåm dòch teã hoïc
Tuoåi
> 10 tuoåi 13 tröôøng hôïp 61%
Tuoåi trung bình khôûi beänh laø 11,05 ± 1,6 tuoåi (p
< 0,01). Tuoåi nhoû nhaát laø 3 tuoåi, tuoåi lôùn nhaát laø 15
tuoåi.
Giôùi tính
Tyû leä Nöõ / nam: 1,63/1 (nöõ coù 13 tröôøng hôïp).
Trung bình trong moät naêm soá ca Takayasu coù
theå gaëp laø 4,2 ± 2,96 tröôøng hôïp (p < 0,01), toång soá
tröôøng hôïp 21/5 naêm, beänh xuaát hieän ôû tænh nhieàu
hôn so vôùi thaønh phoá chieám 66,7%.
Chuyeân ñeà Nhi 113
Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 7 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2003 Nghieân cöùu Y hoïc
Gia ñình hay baûn thaân bò beänh lao: 5/21 tröôøng
hôïp chieám tyû leä 23,8 %. Gia ñình hay baûn thaân maéc
beänh dò öùng, hay beänh töï mieãn töø tröôùc laø 5/21
tröôøng hôïp chieám tyû leä 19%.
Ñaëc ñieåm laâm saøng
Thôøi gian khôûi beänh trung bình laø 4,65 ± 3,86
thaùng (p < 0,01), thôøi gian ngaén nhaát laø 3 ngaøy vaø
daøi nhaát 3 naêm.
Baûng 1: Trieäu chöùng laâm saøng.
Trieäu chöùng Soá tröôøng hôïp Tyû leä (%)
Nhöùc ñaàu 10 47.6
Ñau buïng, oùi 5 23.8
Chaûy maùu cam 5 23,8
Khoù thôû 5 23,8
Meät 4 19
Choùng maët 2 9,5
Xanh xao 2 9,5
Boû aên 2 9,5
Ho 2 9,5
Tình côø phaùt hieän 2 9,5
CHA 20 95
Thay ñoåi HA 19 90
Thay ñoåi maïch 15 71
Aâm thoåi 8 38
Suy tim 4 19
Phuø 2 9,5
Noåi maån da 2 9,5
Vieâm khôùp 2 9,5
Daáu TKÑV
Ñaëc ñieåm caän laâm saøng
Baûng 2: Coâng thöùc maùu.
Trung bình Cao nhaát Thaáp nhaát
Hoàng
caàu/mm³
4.961.111 ±
754.860
6.490.000 3.650.000 Thieáu maùu
(19%)
Hct(%) 37,9 ± 3,6 61,6 26
Hb/dl 11,96 ± 1,02 15,2 8,6
BC/mm³ 13.015 ±
3.035
27.000 5.000 14/21
(66,7%)
Tieåu
caàu/mm³
328.785 ±
63.529
579.000 180.000 6/21
(28,6%)
Baûng 3: Xeùt nghieäm khaùc.
Xeùt nghieäm Soá t/h ñöôïc
laøm
Soá t/h döông tính Tyû leä (%)
Ñieän di ñaïm
Gamma globulin 12 5 41,6
Alpha 2 globulin 12 4 33,3
Xeùt nghieäm Soá t/h ñöôïc
laøm
Soá t/h döông tính Tyû leä (%)
Beta globulin 12 1 8,3
ASO 8 2 25
ANA 9 1 11
LE CELL 9 1 11
RF 8 0 0
VDRL 6 0 0
IDR 9 6 67
BK Ñaøm 8 0 0
Creatinin nieäu 15 3 20
Protein nieäu 16 5 31
Phaân suaát toáng maùu (EF) trung bình luùc môùi
vaøo vieän laø 42,1 ± 18,8%, thaáp nhaát laø 30% vaø cao
nhaát laø 78%, khoâng coù tröôøng hôïp naøo döôùi 28%.
Phaân suaát co ruùt (SF) trung bình 16,25 ± 2,9 %. EF
vaø SF giaûm 9/21 chieám 42%. Chöùc naêng thaát traùi coù
giaûm ôû beänh nhaân Takayasu, daøy thaát traùi 42%, daõn
thaát traùi 38%.
Xquang: Chæ soá tim to trong nhoùm nghieân cöùu
chuùng toâi laø 8/21 tröôøng hôïp chieám tyû leä 38%. Keát
quaû treân phuø hôïp vôùi bieåu hieän suy tim treân thöïc teá
treân laâm saøng. Xung huyeát phoåi 4/21 tröôøng hôïp
chieám 19%.
Ñieàu trò
Ñieàu trò khaùng vieâm
Baûng 4: Thôøi gian ñieàu trò thuoác khaùng vieâm vaø öùc
cheá mieãn dòch.
Thuoác Taán coâng
(ngaøy)
Duy trì Lyù do
Prednisone 13,8 ± 8,1 - -
Methylprednisolon 3 0 Toån thöông nhieàu nôi
Cyclophosphamide 6 - Khoâng ñaùp öùng
Baûng 5: Ñaùnh giaù ñaùp öùng ñieàu trò corticosteroids.
Daïng
prednisone
Ñaùp öùng
nhanh
Ñaùp öùng
chaäm
Khoâng ñaùp
öùng
Tónh maïch 3 0 0
Uoáng 14 3 1
Ñieàu trò cao huyeát aùp
Baûng 6: Thuoác ñieàu trò cao huyeát aùp.
Ñieàu trò hieâïu quaûThuoác Soá t/h söû
duïng Soá t/h Tyû leä (%)
ÖÙc cheá can xi (nifedipin) 17 13 76,4
ÖÙùc cheá men chuyeån (captopril) 5 3 60
ÖÙc cheá beâta (propranolol) 2 1
Hydralazin 1 1
Chuyeân ñeà Nhi û 114
Nghieân cöùu Y hoïc Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 7 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2003
Ñieàu trò hieâïu quaûThuoác Soá t/h söû duïng Soá t/h Tyû leä (%)
Nifedipin + captopril 3 3
Nifedipin + propranolol 2 2
Ñieàu trò suy tim
Baûng 7: Thuoác ñieàu trò suy tim.
Thuoác ñieàu trò Soá tröôøng hôïp söû duïng Tyû leä (%)
Digitalis 5 27,5
Lôïi tieåu 8 44
Daõn tónh maïch 4 22
Ñieàu trò can thieäp
Baûng 8: Ñieàu trò can thieäp.
Thaønh coâng Phöông phaùp Soá tröôøng hôïp
söû duïng Soá tröôøng hôïp Tyû leä (%)
Nong 12 9 75
Ñaët loø xo 1 1 -
Phaãu thuaät 0 - -
Baûng 9: Hieäu quaû ñieàu trò nong loøng maïch.
Tröôùc nong (%) Sau nong (%)
Ñöôøng kính trung bình 25,6 ± 5,1 45,1 ± 6,2
Heïp naëng nhaát 10 33
Heïp nheï nhaát 44 60
BAØN LUAÄN
So vôùi taùc giaû C.Y.Hong tyû leä beänh löùùa tuoåi töø 10
– 15 tuoåi cuûa chuùng toâi chieám tyû leä cao hôn; coù leõ do
ôû Vieät Nam beänh Takayasu ít ñöôïc chuù yù phaùt hieän.
Coøn löùa tuoåi < 5 tuoåi thì tyû leä nghieân cöùu chuùng toâi
töông ñöông taùc giaû(13). Tuoåi trung bình cuûa beänh
trong taát caû beänh nhi khaûo saùt laø 11,05 ± 1,6 tuoåi,
gioáng vôùi ghi nhaän cuûa taùc giaû E.Morales 11,7 tuoåi (p
< 0,01)(22). Tuoåi nhoû nhaát laø 3 tuoåi, tuoåi lôùn nhaát laø
15 tuoåi, nhoû hôn 3 tuoåi chuùng toâi khoâng gaëp tröôøng
hôïp naøo. Keát quaû phuø hôïp vôùi y vaên treân theá
giôùi(17,18).
Baûng 10: So saùnh tyû leä nöõ/nam theo caùc taùc giaû
khaùc nhau theo vuøng ñòa lyù, treân theá giôùi
Ñòa
phöông
Aán
ñoä(12)
Nhaät
Baûn(13)
Tr Quoác
(13)
Thaùi Lan
(13)
BVCR
(4)
Chuùng
toâi
Nöõ 1,4 8 2,8 3 4 1,63
Nam 1 1 1 1 1 1
Trong nghieân cöùu chuùng toâi coù 21 tröôøng hôïp/5
naêm thaáp hôn taùc giaû E.Morales 26/5 naêm, vaø taùc giaû
Ñ.V.Phöôùc 42/8 naêm, taùc giaû C.Y.Hong 70/10
naêm(4,19,22). Haèng naêm taïi 2 beänh vieän nhi nhaän
trung bình töø 4 – 6 tröôøng hôïp. 66,7% tröôøng hôïp
trong nhoùm nghieân cöùu cuûa chuùng toâi laø ôû caùc tænh
raûi raùc töø Bình Ñònh ñeán Kieân Giang. Gia ñình vaø
baûn thaân beänh nhaân maéc beänh lao chieám 23,8%,
thaáp hôn nghieân cöùu cuûa C.Y. Hong (37,5%)(22).
Bieán chöùng thöôøng gaëp
Baûng 11: Bieán chöùng.
Tyû leä (%)
Chuùng
toâi
Hall.s
(16)
Panija M
(5)
E. Morales
(22)
BVCR
(4)
Cao HA
Maát maïch chi
Suy tim
Ngaát
TBMMN
Co giaät
95
90
38
4,8
9,5
4,8
65
-
68
-
-
-
56
-
70
-
-
-
85
100
65
8
20
12
88
95
43
14
31
-
Caän laâm saøng
Toác ñoä laéng maùu: taêng cao > 20 mm trong giôø
ñaàu chieám 81% cao hôn cuûa caùc taùc giaû C.Y.Hong
(56%) (19), Sawawela (50%) (31), thaáp hôn cuûa E.
Morales (85%) (22). C – reactive protein: taêng
>10mg/l trong 16/21 tröôøng hôïp chieám 76% thaáp
hôn taùc giaû E.Morales (81%)(22). Chuùng toâi nhaän thaáy
VS, CRP taêng cao luùc môùi vaøo vieän, töông öùng vôùi
giai ñoaïn caáp treân laâm saøng. Giaù trò VS vaø CRP taêng
khoâng coù söï khaùc bieät coù yù nghóa thoáng keâ (Ξ²,
P<0,01), OR = 1,46.
Ngoaøi ra, chuùng toâi ghi nhaän söï gia taêng
globulin mieãn dòch trong loâ nghieân cöùu 57%, trong
ñoù taêng alpha 2 globulin chieám 47,6%, taêng gamma
globulin chieám 42,8% gaàn baèng nghieân cöùu cuûa
E.Morales (60%)(22), taêng beta globulin chieám 9,5%.
Nhö vaäy, nghieân cöùu chuùng toâi phuø hôïp vôùi keát quaû
nghieân cöùu cuûa E.Morales.
Baïch caàu taêng > 10.000/mm³ chieám tyû leä
66,7%, baïch caàu ña nhaân trung tính taêng > 65%
chieám tyû leä 47,6% cao hôn nghieân cöùu cuûa
E.Morales (39%) vaø C.Y.Hong (38%)(19,22). Keát quaû
khaûo saùt chuùng toâi cao hôn nghieân cöùu cuûa caùc taùc
giaû, coù theå do beänh nhaân vaøo vieän chuû yeáu khi coù
phaûn öùng vieâm raàm roä. Söï gia taêng tieåu caàu treân
400.000/ mm³ chieám tyû leä 38% loâ nghieân cöùu
Chuyeân ñeà Nhi 115
Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 7 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2003 Nghieân cöùu Y hoïc
Moái lieân quan phaûn öùng lao vaø beänh
lao trong beänh Takayasu
Tyû leä phaûn öùng noäi bì döông tính laø 67%, kích
thöôùc töø 12 – 16 mm, thaáp hôn so vôùi nghieân cöùu
cuûa C.Y.Hong (90%)(19), E. Morales (73%) vaø cao hôn
nghieân cöùu cuûa Kinar (AÁn ñoä) (60%)(22). Trong soá
beänh nhi beänh lao thöïc söï chæ chieám 3/21 tröôøng
hôïp chieám 14,2%, thaáp hôn nghieân cöùu cuûa Trung
Quoác (29,8%)(22), cao hôn nghieân cöùu cuûa Jain. S
(7,6%)(12). Trong ñoù coù moät tröôøng hôïp lao haïch vaø
hai tröôøng hôïp lao phoåi. Trong hai tröôøng hôïp bò lao
phoåi tieâu chuaån döïa treân hình aûnh X quang vaø IDR.
Taát caû caùc tröôøng hôïp lao ñeàu khoâng tìm ñöôïc BK
trong ñaøm hoaëc dòch daï daøy.
Theo tieâu chuaån phaân loaïi cuûa ACR: Chuùng toâi
nhaän thaáy tyû leä beänh loaïi III chieám nhieàu nhaát 62%.
Baûng 12: Phaân loaïi theo toån thöông maïch maùu.
Loaïi
(%)
Chuùng toâi
(n = 21)
E. Morales (22)
(n = 26)
P. Lacombe (5)
(n = 47)
Ñ.V.Phöôùc (4)
(n = 42)
I 14,2 7,6 30,5 47
II 23,8 19,3 12 40
III 57 53,8 30,5 13
IV 0 19,3 27 0
Baûng 13: Phaân boá vò trí heïp ñoäng maïch.
Vò trí heïp Chuùng toâi E. Morales
(22)
C.Y. Hong
(19)
ÑMC buïng
ÑMDÑ (T)
ÑMT (T)
ÑMT (P)
ÑMC ngöïc
ÑMDÑ (P)
Quai ÑMC
ÑM ñuøi (P)
ÑMC leân
ÑMTTÑ
ÑM Caûnh (T)
ÑMTT
ÑM Caûnh (P)
ÑM chaäu
ÑMP
ÑMM Treo
ÑMV
ÑM gan
ÑM laùch
ÑM thaân soáng
ÑM khaùc
52
42,8
38
28
24
14,3
9,5
9,5
4,8
4,8
4,8
4,8
0
0
0
0
0
0
0
-
-
48
43
48
52
48
38
-
-
-
5
33
-
19
9
9
19
5
9
5
9
-
62,8
42,8
50
47
55.7
25
2,8
-
-
-
20
-
10
10
-
-
-
-
-
-27
Ñieàu trò
Thôøi gian ñieàu trò trung bình taïi beänh vieän laø:
31,19 ± 14,7 ngaøy.
Chæ ñònh trong nghieân cöùu chuùng toâi gioáng nhö
nghieân cöùu cuûa Hunder. G vaø Jain. S(20,5,12). Söû duïng
corticosteroids 16/18 chieám 89% cao hôn nghieân
cöùu cuûa Jain. S raát nhieàu (15%)(5). Tyû leä ñaùp öùng toát
12/16 tröôøng hôïp chieám tyû leä 75%, thaáp hôn nghieân
cöùu cuûa Hunder. G (>80%)(20), cao hôn nghieân cöùu
cuûa Jain. S (31,5%). Coù 3 tröôøng hôïp ñaùp öùng chaäm
chieám tyû leä 19 %, 2 tröôøng hôïp do khoâng tuaân thuû
theo caùc cheá ñoä ñieàu trò corticosteroids, 1 tröôøng hôïp
bieán chöùng do uoáng corticosteroids.
Ñieàu trò cao huyeát aùp
Nifedipin hieäu quaû trong cao huyeát aùp do beänh
Takayasu 76%
Ñieàu trò suy tim
Thuoác lôïi tieåu vaø daõn vaønh.
Ñieàu trò can thieäp
Trong loâ nghieân cöùu soá tröôøng hôïp ñöôïc nong
loøng maïch 12/18 chieám 67%, trong ñoù coù 3 tröôøng
hôïp nong thaát baïi do loøng maïch quaù heïp. Tyû leä
thaønh coâng sau nong loøng maïch 75% thaáp hôn
nghieân cöùu cuûa Sharma (89%)(32), Tyagi (89,3%)(39).
Tyû leä taùi phaùt phaûi nong laàn sau laø 3 tröôøng hôïp
chieám 3/12 tröôøng hôïp chieám 25%. So vôùi taùc giaû
khaùc chieám 20 – 30 % tröôøng hôïp phaûi taùi nong heïp
laàn sau(13). Ñöôøng kính trung bình ñoaïn heïp giaûm töø
75,6 ± 6,9% xuoáng 55,2 ± 5,8% thaáp hôn keát quaû
nghieân cöùu cuûa Tyagi giaûm töø 88,3 ± 4,8% xuoáng
23,5 ± 13,6%.
Quaù trình theo doõi
Beänh nhi taùi khaùm taïi phoøng khaùm ngoaïi chaån
beänh vieän: 17 tröôøng hôïp, trong soá naøy khoâng coù
tröôøng hôïp naøo töû vong. Trong soá naøy boû taùi khaùm
laàn sau 5 tröôøng hôïp.
Baûng 15: Phaùc ñoà theo doõi beänh.
Cô sôû y teá Taïi nhaø
Lòch taùi
khaùm
Trong giai ñoaïn taán coâng:
2 tuaàn/ laàn.
Trong giai ñoaïn duy trì:
1 thaùng/ laàn
Taùi khaùm
theo lòch
cô sôû y teá
Chuyeân ñeà Nhi û 116
Nghieân cöùu Y hoïc Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 7 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2003
Cô sôû y teá Taïi nhaø
Daáu hieäu
laâm saøng
Thay ñoåi maïch
Cao huyeát aùp
Nhöùc ñaàu
Ngaát
Suy nhöôïc
Thay ñoåi
maïch
Daáu hieäu
CLS
Trong giai ñoaïn taán coâng:
VS,CRP,CTM 1tuaàn/laàn
Trong giai ñoaïn duy trì:
VS,CRP,CTM 2 – 4 tuaàn/laàn
ECHO maïch maùu 3 thaùng/laàn
DSA: 3 – 6 thaùng/laàn
Neân kieåm tra xeùt nghieäm beänh ñi keøm:
Beänh töï mieãn: ñieän di ñaïm.
Beänh lao: xquang, BK, 2 thaùng/ laàn
Daáu hieäu
nhaäp
vieän
Nhöùc ñaàu
Cao huyeát aùp khoâng giaûm khi ñieàu trò thuoác haï aùp
Beänh naëng theâm leân
KEÁT LUAÄN VAØ KIEÁN NGHÒ
Beänh Takayasu hieám gaëp ôû treû em, löùa tuoåi
thöôøng gaëp töø 3 – 15 tuoåi, khoâng thaáy ôû treû döôùi 3
tuoåi, nöõ nhieàu hôn nam vôùi tyû leä = 1,63/1. Phaàn lôùn
beänh nhaân vaøo beänh vieän trong giai ñoaïn treã ñaõ coù
bieán chöùng heïp taéc ñoäng maïch nhieàu nôi, vieäc ñieàu
trò gaëp nhieàu khoù khaên. Nhöõng trieäu chöùng thöôøng
gaëp luùc nhaäp vieän: meät chieám (71,4%), nhöùc ñaàu
(58,3%), suy nhöôïc (42,8%), thay ñoåi huyeát aùp
chieám (95%), thay ñoåi maïch (90%), xuaát hieän aâm
thoåi (71%). Caùc bieán chöùng thöôøng gaëp: Cao huyeát
aùp (95%), maát maïch chi (90%), suy tim (38%). Theo
phaân loaïi ACR chuùng toâi nhaän thaáy loaïi III laø thöôøng
gaëp nhaát chieám 62%. Heïp ôû ñoäng maïch chuû buïng
thöôøng gaëp nhaát chieám tyû leä 52%. Phaûn öùng vieâm
treân laâm saøng khi nhaäp vieän: toác ñoä laéng maùu taêng
81%, CRP taêng chieám 76%. Tyû leä thaønh coâng khi
ñieàu trò corticosteroids laø 75%. Thuoác ñieàu trò cao
huyeát aùp choïn löïa ban ñaàu laø nifedipine, coù hieäu quaû
76,4%. Nong maïch maùu ñieàu trò coù hieäu quaû trong
75%. Tieân löôïng beänh Takayasu phuï thuoäc raát nhieàu
vaøo vieäc phaùt hieän, can thieäp sôùm vaø coù keá hoaïch
ñieàu trò theo doõi laâu daøi.
Khi khaùm beänh nhöõng beänh nhaân coù maïch vaø
huyeát aùp khaùc bieät thaày thuoác ñöøng queân laøm caùc
xeùt nghieäm thöôøng qui sau: CTM, VS, CRP giuùp cho
vieäc chaån ñoaùn. Caùc beänh nhaân gôïi yù beänh Takayasu
neân ñöôïc gôûi ñeán chuyeân khoa tim maïch, cho sieâu
aâm maïch maùu vaø chuïp DSA, nhaèm chaån ñoaùn vaø
ñieàu trò kòp thôøi. Söû duïng khaùng vieâm corticosteroids
trong nhöõng tröôøng hôïp coù phaûn öùng vieâm. Ñieàu trò
caùc beänh lieân quan ñi keøm nhö lao, lupus, nhieãm
truøng neáu coù.
TAØI LIEÄU THAM KHAÛO
1 Nguyeãn Vaên Ñoâng, Leâ Huy Thaïch (2001), Nhaân moät vaøi
tröôøng hôïp Vieâm Ñoäng Maïch Takayasu taïi khoa Tim
Maïch Beänh vieän Nhi Ñoàng II, Baùo caùo hoäi nghò nhi
khoa thaùng 4, trang 1 - 16.
2 Taï Thò AÙnh Hoa (1998), Beänh Töï Mieãn ôû maïch maùu,
Mieãn Dòch Laâm Saøng Treû Em, Boä Moân Nhi, Tröôøng
Ñaïi Hoïc Y Döôïc Thaønh phoá Hoà Chí Minh, Nhaø Xuaát
Baûn Ñaø Naüng, trang 244 - 254.
3 Vuõ Ñình Haûi, Ñoaøn Hoàng Hoa, Ladislay Cernik, Phan
Trinh, Alexandre Schwartz (1964), Beänh voâ maïch goùp
phaàn tìm hieåu veà nguyeân sinh beänh, Noäi San Noäi Khoa,
soá 4, trang 30 – 38.
4 Ñaëng Vaïn Phöôùc (1994), Nghieân cöùu Beänh Voâ Maïch –
Vieâm Ñoäng Maïch Takayasu, Toùm taét caùc coâng trình
nghieân cöùu khoa hoïc Beänh vieän Chôï Raãy, trang 34.
5 Lacombe P (1987), Angiographie numeùrieùe intra –
veineux dans la maladie de Takayasu, Angiographie
numeùrieùe, Ellipses, Paris, pp 291 – 301.
6 Arthur Garson ED (1998), The science and practice of
pediatric cardiology, Takayasu’ s arterritis, Williams
and wilkins, Newjork, pp 1043 – 1044; 1331.
7 Arthur Garson JR, Mary E Round, Mark D Skolkin
(2000), Peripheral vascular angiography, The science
practice of pediatric cardiology, Williams and wilkins,
Newjork, pp 1052 – 1054.
8 Braunwald (1998), Takayasu ‘ s arteritis, The heart
arteries and veins, Mc Graw – Hill, Inc, Philadelphia,
Heath Profession Division, pp 1572 – 1576.
9 Diethrich EB, Santiago O, Gustafson G, Heuser RR
(1993), Preliminary observation on the use of the
Palmaz stent in the distal portion of the abdominal
aorta, Am Heart J 1254, pp 490 – 501.
10 Emmanouillides George C, ed (2001), Heart disease in
infants, children and aldolescents, Takayasu‘s arteritis,
Williams and Wilkins, Newjork, pp 1448 – 1450.
11 Frederick J Schoen and Ramzi S Cotran (2000), Blood
vessels, Pathologic Basic of Disease, W.B Saunder
company, Newjork, six Edition, pp 493 – 540.
12 Jain S et al (1997), Current status of TA in India,
Chandigarh, India, Int – J – cardiol, Aug Med, 54
supple, pp 111 – 116.
13 Joseph M. Giornado, M.D and Gary S. Hoffman, M.D
(2000), Takayasu‘s disease: Nonspecific Aortoarteritis,
Vascular Surgery, Volume I, W.B Saunder company,
Newjork, pp 364 – 371.
14 Johns Hopkins (2002), Vasculitis center, Takayasu’ s
arteritis, Int, pp 1 – 4.
15 Judge RD, Currier RD, Gracie WA et al (1962),
Takayasu’s arteritis and aortic arch syndrome, Am J
Med, 32, pp 379.
Chuyeân ñeà Nhi 117
Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 7 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2003 Nghieân cöùu Y hoïc
16 Halls, Barr W, Lie JT, et al (1985): Takayasu’s
arteriris, A study of 32 American, Ann Intern
Medicine, 64, pp 89.
30 Sawada S, Tanigawa N, Kobayashi M et al (1994),
Treament of Takayasu’ arteritis with selt expanding
metallic stents (gianturco stents) in two patients,
Cardiovascular Intervent Radiol 17, pp 102 – 105. 17 Halls, Buchbinder R (1990), Takayasu’s arteritis,
Rheum Dis Clin North Am 16, pp 411. 31 Samawela N et al (1997), Takayasu arteritis in
ThaiLand, Clinical and imaging features, Thailand, Int
J cardiol, Aug Med, 54 supple, pp117 – 134.
18 Hayden CK (1992), Normal blood vessels and
inflammatory disease, Pediatric ultrasonography,
Williams and Winkins, seconde edition, Newjork, pp
438.
32 Sharma BK, Jain S, Suri S, Anumo F (1996),
Diagnostic cricteria for Takayasu’s arteritis, Int J
Cardiol, Med, pp 141 – 147. 19 Hong CY, Yun YS, Choi JY, Sul JH, Lee KS, Cha SH,
Hong YM, Lee HJ. Hong YJ, Sohn KC (1992),
Takayasu ‘s arterritis in the Korean children, Clinical
report of 70 cases, heart vassel 7 (suppl), pp 91 – 92.
33 Sharma BK, Sagar S, Singh AP, Suri S (1992),
Takayasu’s arteritis in India, Heart vessel supple, Med,
pp 37 – 43.
20 Hunder G et al (1998), Vasculitis, Diagnosis and
therapy, Division of Rheumatology, Minnesota 55905,
USA, Feb 28 Med, 100 (2A), pp 37 – 457.
34 Sidney L, Gariel B (2000), Takayasu’s arteritis, Int J
Cardiol, Med July 3, pp 45 – 48.
35 Suarez de Lezo J, Pan M, Romeo M, Medina A, et al
(1995), Balloon expandable stent repair of sever
coarctation of aorta, Am Heart J 129, pp 1002 – 1008.
21 Mark C Rogers, Mark A Helfaer (1999), Handbook of
Pediatric cardiology, St. Louis, Mosby, Myung Park
seconde edition, Newjork, pp 92. 36 Tanigawa K, Eguchi K, Kitamura Y, et al (1992),
Magnetic resonance imaging detection of aortic and
pulmonary artery wall thicking in the acute stage of
Takayasu’s arteritis, Arthritis Rheum, N. 35, pp 476 –
480.
22 Morales E, Pineda C, Martinez, Lavin M (1992),
Takayasu’s arteritis in the children, J Rheumatol 18,
pp 102 – 105.
23 Moss and Adams’ (2001), Heart disease in infant,
chidren, and aldolescent; Takayasu’ arteritis;
Inflammatory “ Noninfectious” cardiovascular disease,
volume II, Lippincott Williams and Wilkins, Newjork,
pp 1250 – 1251.
37 Thomas A. Keiith (1986), Renovascular hypertension,
Comprihensive therapy, W.B Saunder company,
Newjork, pp 63 – 71.
38 Tyagi S, Kau UA, Nair M, Sethi KK, Aorta R.
Khalilulah M (1993), Balloon angioplasty for
renovascular hypertension in Takayasu’ s arteritis, Am
Heart J 125, pp 1386 – 1393.
24 Nelson (2000), Disease of the peripheral vascular
system, Chapter 450, W.B Saunder company, Newjork,
pp 1449 – 1455.
25 Norman M Kaplan (1994), Renal vascular
hypertension, Clinical hypertension, Little Brown and
company, Newjork, pp 319 – 341.
39 Tyagi (1999), Stening of the aorta for recurrent, long
stenosis due to Takayasu’ s arteritis in the child,
Pediatric cardiol 20, pp 215 – 217.
26 Onesson SR, Lewin JS, Smith AS. MR (1992),
Angiography of Takayasu‘s arteritis, J Comput Assist
Tomogr,16, pp 478 – 480.
40 WHO / ISI (1999), Guideline for the management of the
hypertension, Little Brown and company, Newjork, pp
164 – 165.
27 Procter CD, Hollier LH (1992): Takayasu’s arteritis and
temporal arteritis, Ann Vasc Surg, 6, pp 195.
41 Victor JDrau, Mark A Creager (2000), Disease of the
aorta, Harrison’ s Principles of internal medicine, W.B
Saunder company, Newjork, pp 1394- 1397. 28 Renan UF Lacker (1991), Angioplasty of the aorta and
aortic bicfurcation, interventinal radiology, Mc Graw.
Hill, Inc, Newjork, pp 419 – 421.
42 Vinijchaikul K (1967), Primary arteritis of the aorta
and its main branches (Takayasu’s arteriopathy), A
clinicopathologic autopsy study of eigh cases, Am J
Med 43, pp 15.
29 Rosendahl W, Grunet D, Schoning M (1994), Duplex
sonography of renal arteritis as a diagnostic tool in
hypertension children, Eur J. Pediatric, Aug, pp 588 –
593.
43 Yamada I et al (1998), Takayasu’s arteritis, evaluation
of the thoracic aorta with CT angiography, Japan, Oct
Med, 209 (1), pp 103 – 109.
Chuyeân ñeà Nhi û 118
Các file đính kèm theo tài liệu này:
- dac_diem_benh_takayasu_o_tre_em_tu_nam_1998_2002.pdf