Bài giảng Quản trị rủi ro tài chính - Chương 6: Giải pháp quản trị rủi ro tỷ giá đối với doanh nghiệp - Hà Lâm Oanh

20/8/2017 1 L/O/G/O www.trungtamtinhoc.edu.vn TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT KHOA KINH TẾ Giảng viên: ThS. HÀ LÂM OANH Bộ môn Tài chính – Ngân hàng Chương 6 GIẢI PHÁP QUẢN TRỊ RỦI RO TỶ GIÁ ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP www.trungtamtinhoc.edu.vn TÀI LIỆU THAM KHẢO Giáo trình chính: - TS. Nguyễn Minh Kiều, Quản trị rủi ro tài chính, 2009, NXB. Thống kê. Tài liệu tham khảo: - PGS. TS. Nguyễn Thị Ngọc Trang, Quản trị rủi ro tài chính, 2005, NXB. Thống kê. - Các tạp chí chuyên ngành. www.trungtamtinhoc.edu.vn MỤC TIÊU • Sử dụng các giải pháp quản lý rủi ro tỷ giá (sử dụng công cụ phái sinh, giải pháp khác) để quản lý tổn thất giao dịch cho DN. • Sử dụng các công cụ phát sinh trên thị trường ngoại hối để quản lý tổn thất kinh tế cho doanh nghiệp. www.trungtamtinhoc.edu.vn NỘI DUNG 6.1. Giải pháp quản lý tổn thất giao dịch khoản phải thu ngoại tệ 6.1.1. Nhận dạng rủi ro. 6.1.2. Các giải pháp quản lý rủi ro. 6.2. Giải pháp quản lý tổn thất giao dịch khoản phải trả ngoại tệ 6.2.1. Nhận dạng rủi ro. 6.2.2. Các giải pháp quản lý rủi ro. 6.3. Giải pháp quản lý tổn thất kinh tế do biến động tỷ giá 6.3.1. Đặc điểm tổn thất kinh tế. 6.3.2. Phòng ngừa tổn thất kinh tế nếu nội tệ xuống giá. 6.3.3. Phòng ngừa tổn thất kinh tế nếu nội tệ lên giá. www.trungtamtinhoc.edu.vn Quản lý tổn thất giao dịch khoản phải thu ngoại tệ 6.1.1. Nhận dạng rủi ro. DN có một khoản phải thu bằng ngoại tệ trong tương lai. Nếu ngoại tệ giảm giá so với nội tệ tại thời điểm thanh toán  gây ra tổn thất giao dịch cho DN. Ngược lại, ngoại tệ lên giá so với nội tệ thì DN có lợi.  DN lựa chọn: (1) chủ động quản lý rủi ro ngoại hối nhằm ngăn chặn tổn thất giao dịch; (2) thụ động chờ đến khi hợp đồng đến hạn nhận USD và bán theo tỷ giá giao ngay ở thời điểm đáo hạn. www.trungtamtinhoc.edu.vn Quản lý tổn thất giao dịch khoản phải thu ngoại tệ 6.1.2. Các giải pháp quản lý rủi ro. 6.1.2.1. Hợp đồng kỳ hạn: ký hợp đồng bán kỳ hạn ngoại tệ với NHTM. Ngân hàng dựa vào tỷ giá giao ngay ở thời điểm ký hợp đồng, LS ngắn hạn của ngoại tệ và nội tệ, thời hạn hợp đồng để xác định và chào tỷ giá mua ngoại tệ, đây là tỷ giá cố định nên loại trừ rủi ro ngoại hối do biến động tỷ giá. - Thời điểm ký hợp đồng: DN ký hợp đồng kỳ hạn bán ngoại tệ cho NH, NH chào tỷ giá mua kỳ hạn cho DN. - Thời điểm đến hạn: DN nhận tiền do đối tác thanh toán và chuyển giao ngoại tệ cho NH và nhận nội tệ từ NH. 20/8/2017 2 www.trungtamtinhoc.edu.vn Quản lý tổn thất giao dịch khoản phải thu ngoại tệ 6.1.2. Các giải pháp quản lý rủi ro. 6.1.2.2. Hợp đồng hoán đổi: sử dụng khi DN vừa có nhu cầu mua giao ngay ở thời điểm hiện tại vừa có nhu cầu bán kỳ hạn cùng số lượng ngoại tệ ấy ở thời điểm đáo hạn. - Ở thời điểm thỏa thuận: DN mua giao ngay ngoại tệ theo tỷ giá bán giao ngay, phải thanh toán nội tệ cho NH. Đồng thời bán kỳ hạn ngoại tệ cho NH theo tỷ giá mua kỳ hạn. - Ở thời điểm đáo hạn: DN nhận ngoại tệ từ đối tác và chuyển giao cho NH và nhận nội tệ từ NH. www.trungtamtinhoc.edu.vn Quản lý tổn thất giao dịch khoản phải thu ngoại tệ 6.1.2.3. Hợp đồng giao sau: DN bán ngoại tệ sẽ thu theo hợp đồng giao sau, có trị giá và thời hạn tương đương trị giá và thời hạn thanh toán của hợp đồng xuất khẩu. DN nắm giữ 2 hợp đồng: (1) Hợp đồng xuất khẩu trả chậm; (2) Hợp đồng giao sau được ghi nhận và thanh toán hàng ngày. Tỷ giá giao ngay và giá trị hợp đồng giao sau có tương quan cùng chiều, DN kiểm soát được rủi ro ngoại hối và tổn thất giao dịch: - Ngoại tệ giảm giá so với nội tệ: DN có lãi từ hợp đồng giao sau bù đắp cho thiệt hại từ hợp đồng xuất khẩu. - Ngoại tệ lên giá so với nội tệ: DN có lãi từ hợp đồng xuất khẩu bù đắp cho thiệt hại từ hợp đồng giao sau. www.trungtamtinhoc.edu.vn Quản lý tổn thất giao dịch khoản phải thu ngoại tệ 6.1.2.4. Hợp đồng quyền chọn: DN mua quyền chọn bán ngoại tệ, có trị giá và thời hạn tương đương với trị giá và thời hạn thanh toán của hợp đồng xuất khẩu. NHTM hoặc thị trường quyền chọn chào bán quyền chọn bán với các nội dung chính: trị giá quyền chọn (K), tỷ giá thực hiện (E), phí mua quyền KxP, kiểu quyền chọn Âu hoặc Mỹ, thời hạn hiệu lực của quyền chọn (T).  DN có đồng thời hai hợp đồng: (1) Hợp đồng xuất khẩu trả chậm, (2) Hợp đồng quyền chọn bán đến hạn cùng lúc với hợp đồng xuất khẩu. www.trungtamtinhoc.edu.vn Quản lý tổn thất giao dịch khoản phải thu ngoại tệ 6.1.2.4. Hợp đồng quyền chọn: Khi đến hạn: - Tỷ giá mua giao ngay Sb<E: DN thực hiện quyền chọn bán, thu nội tệ ở mức K(E – P)  rủi ro ngoại hối được kiểm soát. - Tỷ giá mua giao ngay Sb>E: DN không thực hiện quyền chọn bán, bán ngoại tệ trên thị trường giao ngay, thu nội tệ ở mức K(Sb – P) > K(E – P)  rủi ro ngoại hối được kiểm soát. www.trungtamtinhoc.edu.vn Quản lý tổn thất giao dịch khoản phải thu ngoại tệ 6.1.2.5. Sử dụng thị trường tiền tệ: sử dụng các giao dịch vay và gửi ngoại tệ trên thị trường tiền tệ kết hợp mua và bán ngoại tệ trên thị trường ngoại hối  biết trước trị giá hợp đồng xuất khẩu quy ra nội tệ. - Ở thời điểm hiện tại: ngay khi ký hợp đồng xuất khẩu, công ty thu thập thông tin về LS nội và ngoại tệ cùng kỳ hạn. LS vay ngoại tệ < LS gửi nội tệ  vay ngoại tệ, bán giao ngay ngoại tệ đã mua đồng thời gửi nội tệ thu về. - Ở thời điểm đáo hạn: thu ngoại tệ từ đối tác, trả nợ gốc và lãi vay ngoại tệ đồng thời thu gốc và lãi nội tệ đã gửi. www.trungtamtinhoc.edu.vn Quản lý tổn thất giao dịch khoản phải trả ngoại tệ 6.1.1. Nhận dạng rủi ro. DN có một khoản phải trả bằng ngoại tệ trong tương lai. Nếu ngoại tệ lên giá so với nội tệ tại thời điểm thanh toán  gây ra tổn thất giao dịch cho DN. Ngược lại, ngoại tệ giảm giá so với nội tệ thì DN có lợi.  DN lựa chọn: (1) chủ động quản lý rủi ro ngoại hối nhằm ngăn chặn tổn thất giao dịch; (2) thụ động chờ đến khi hợp đồng đến hạn và thanh toán theo tỷ giá giao ngay ở thời điểm đáo hạn. 20/8/2017 3 www.trungtamtinhoc.edu.vn Quản lý tổn thất giao dịch khoản phải trả ngoại tệ 6.1.2. Các giải pháp quản lý rủi ro. 6.1.2.1. Hợp đồng kỳ hạn: ký hợp đồng mua kỳ hạn ngoại tệ với NHTM. Ngân hàng dựa vào tỷ giá giao ngay ở thời điểm ký hợp đồng, LS ngắn hạn của ngoại tệ và nội tệ, thời hạn hợp đồng để xác định và chào tỷ giá bán ngoại tệ, đây là tỷ giá cố định nên loại trừ rủi ro ngoại hối do biến động tỷ giá. - Thời điểm ký hợp đồng: DN ký hợp đồng kỳ hạn mua ngoại tệ từ NH, NH chào tỷ giá bán kỳ hạn cho DN. - Thời điểm đến hạn: DN nhận ngoại tệ từ NH và trả nội tệ cho NH và thanh toán hợp đồng nhập khẩu. www.trungtamtinhoc.edu.vn Quản lý tổn thất giao dịch khoản phải trả ngoại tệ 6.1.2. Các giải pháp quản lý rủi ro. 6.1.2.2. Hợp đồng hoán đổi: sử dụng khi DN vừa có nhu cầu bán giao ngay ở thời điểm hiện tại vừa có nhu cầu mua kỳ hạn cùng số lượng ngoại tệ ấy ở thời điểm đáo hạn. - Ở thời điểm thỏa thuận: DN bán giao ngay ngoại tệ theo tỷ giá mua giao ngay, thu về nội tệ. Đồng thời mua kỳ hạn ngoại tệ từ NH theo tỷ giá bán kỳ hạn. - Ở thời điểm đáo hạn: DN nhận ngoại tệ từ NH và thanh toán nội tệ cho NH đồng thời sử dụng ngoại tệ thanh toán hợp đồng nhập khẩu. www.trungtamtinhoc.edu.vn Quản lý tổn thất giao dịch khoản phải trả ngoại tệ 6.1.2.3. Hợp đồng giao sau: DN mua ngoại tệ sẽ trả theo HĐ giao sau, có trị giá và thời hạn tương đương trị giá và thời hạn thanh toán của hợp đồng nhập khẩu. DN nắm giữ 2 hợp đồng: (1) HĐ nhập khẩu thanh toán trong tương lai; (2) HĐ giao sau được ghi nhận và thanh toán hàng ngày. Tỷ giá giao ngay và giá trị hợp đồng giao sau có tương quan cùng chiều, DN kiểm soát được rủi ro ngoại hối và tổn thất giao dịch: - Ngoại tệ lên giá so với nội tệ: DN có lãi từ hợp đồng giao sau bù đắp cho thiệt hại từ hợp đồng nhập khẩu. - Ngoại tệ giảm giá so với nội tệ: DN có lãi từ hợp đồng nhập khẩu bù đắp cho thiệt hại từ hợp đồng giao sau. www.trungtamtinhoc.edu.vn Quản lý tổn thất giao dịch khoản phải trả ngoại tệ 6.1.2.4. Hợp đồng quyền chọn: DN mua quyền chọn mua ngoại tệ, có trị giá và thời hạn tương đương với trị giá và thời hạn thanh toán của hợp đồng nhập khẩu. NHTM hoặc thị trường quyền chọn chào bán quyền chọn mua với các nội dung chính: trị giá quyền chọn (K), tỷ giá thực hiện (E), phí mua quyền KxP, kiểu quyền chọn Âu hoặc Mỹ, thời hạn hiệu lực của quyền chọn (T).  DN có đồng thời hai hợp đồng: (1) Hợp đồng nhập khẩu trả chậm, (2) Hợp đồng quyền chọn mua đến hạn cùng lúc với hợp đồng xuất khẩu. www.trungtamtinhoc.edu.vn Quản lý tổn thất giao dịch khoản phải trả ngoại tệ 6.1.2.4. Hợp đồng quyền chọn: Khi đến hạn: - Tỷ giá bán giao ngay Sa>E: DN thực hiện quyền chọn mua, chi nội tệ ở mức K(E + P)  rủi ro ngoại hối được kiểm soát. - Tỷ giá bán giao ngay Sa<E: DN không thực hiện quyền chọn mua, mua ngoại tệ trên thị trường giao ngay, chi nội tệ ở mức K(Sa + P) < K(E – P)  rủi ro ngoại hối được kiểm soát. www.trungtamtinhoc.edu.vn Quản lý tổn thất giao dịch khoản phải trả ngoại tệ 6.1.2.5. Sử dụng thị trường tiền tệ: sử dụng các giao dịch vay và gửi ngoại tệ trên thị trường tiền tệ kết hợp mua và bán ngoại tệ trên thị trường ngoại hối  biết trước trị giá hợp đồng nhập khẩu quy ra nội tệ. - Ở thời điểm hiện tại: ngay khi ký HĐ nhập khẩu, công ty thu thập thông tin về LS nội và ngoại tệ cùng kỳ hạn.  vay nội tệ, mua giao ngay ngoại tệ cần sử dụng, đồng thời gửi ngoại tệ đã mua. - Ở thời điểm đáo hạn: thu ngoại tệ gửi NH, thanh toán hợp đồng nhập khẩu đồng thời trả nợ gốc và lãi vay nội tệ. 20/8/2017 4 www.trungtamtinhoc.edu.vn Quản lý tổn thất kinh tế do biến động tỷ giá 6.3.1. Đặc điểm tổn thất kinh tế: những khoản tổn thất không xuất phát từ các khoản phải thu hoặc phải trả có hợp đồng rõ ràng mà từ ngân lưu hoạt động của DN do sử lên hoặc giảm giá của nội tệ làm ảnh hưởng doanh thu xuất khẩu hoặc chi phí nhập khẩu của DN. www.trungtamtinhoc.edu.vn Quản lý tổn thất kinh tế do biến động tỷ giá 6.3.2. Phòng ngừa tổn thất kinh tế nếu nội tệ xuống giá. 6.3.2.1. Nhận diện rủi ro. Ngoại tệ lên giá so với nội tệ gây tổn thất kinh tế: - Chi phí sản xuất tăng vì nguyên vật liệu nhập khẩu  Lợi nhuận trước thuế giảm. - Bù đắp chi phí bằng tăng giá bán  DN khó cạnh tranh, doanh thu tiêu thụ của công ty giảm. - Ngoại tệ tăng giá  đầu cơ ngoại tệ, giảm tiêu dùng  doanh thu và lợi nhuận của DN giảm.  Tìm nguồn lợi nhuận khác từ sự gia tang tỷ giá để bù đắp. www.trungtamtinhoc.edu.vn Quản lý tổn thất kinh tế do biến động tỷ giá 6.3.2. Phòng ngừa tổn thất kinh tế nếu nội tệ xuống giá. 6.3.2.3. Sử dụng hợp đồng giao sau Mua hợp đồng giao sau trên thị trường ngoại hối tương đương với mức tổn thất kinh tế DN ước lượng. - Ngoại tệ lên giá như dự đoán: sử dụng khoản lợi nhuận tích lũy hang ngày trên tài khoản thanh toán bù trừ giao sau để bù đắp tổn thất kinh tế  kiểm soát rủi ro ngoại hối. - Ngoại tệ giảm giá: chi phí sản xuất giảm, nhu cầu thị trường tăng nên DN có khoản lợi nhuận tăng thêm bù đắp thiệt hại hợp đồng giao sau  kiểm soát rủi ro ngoại hối. www.trungtamtinhoc.edu.vn Quản lý tổn thất kinh tế do biến động tỷ giá 6.3.2. Phòng ngừa tổn thất kinh tế nếu nội tệ xuống giá. 6.3.2.3. Sử dụng hợp đồng quyền chọn Mua quyền chọn mua ngoại tệ trên thị trường tập trung hoặc thị trường OTC. - Ngoại tệ lên giá đúng như dự đoán: thực hiện quyền chọn mua và bán giao ngay ngoại tệ mua được kiếm lợi nhuận bù đắp tổn thất kinh tế  rủi ro ngoại hối được kiểm soát. - Ngoại tệ giảm giá: lỗ tối đa bằng chi phí mua quyền chọn, chi phí sản xuất giảm nên DN có khoản lợi nhuận tăng thêm bù đắp thiệt hại  rủi ro ngoại hối được kiểm soát. www.trungtamtinhoc.edu.vn Quản lý tổn thất kinh tế do biến động tỷ giá 6.3.3. Phòng ngừa tổn thất kinh tế nếu nội tệ lên giá. 6.3.3.1. Nhận diện rủi ro. Nội tệ lên giá so với ngoại tệ gây tổn thất kinh tế: - Hàng xuất khẩu trở nên đắt đỏ so với hàng nhập của nước khác và hàng nội địa ở nước nhập khẩu  doanh thu xuất khẩu của DN giảm. - Doanh thu xuất khẩu quy ra nội tệ giảm.  Tìm nguồn lợi nhuận khác từ sự lên giá của nội tệ để bù đắp. www.trungtamtinhoc.edu.vn Quản lý tổn thất kinh tế do biến động tỷ giá 6.3.2. Phòng ngừa tổn thất kinh tế nếu nội tệ xuống giá. 6.3.2.3. Sử dụng hợp đồng giao sau Bán hợp đồng giao sau trên thị trường ngoại hối tương đương với mức tổn thất kinh tế DN ước lượng. - Ngoại tệ giảm giá như dự đoán: sử dụng khoản lợi nhuận tích lũy hang ngày trên tài khoản thanh toán bù trừ giao sau để bù đắp tổn thất kinh tế  kiểm soát rủi ro ngoại hối. - Ngoại tệ tăng giá: doanh thu xuất khẩu tăng nên DN có khoản lợi nhuận tăng thêm bù đắp thiệt hại hợp đồng giao sau  kiểm soát rủi ro ngoại hối. 20/8/2017 5 www.trungtamtinhoc.edu.vn Quản lý tổn thất kinh tế do biến động tỷ giá 6.3.2. Phòng ngừa tổn thất kinh tế nếu nội tệ xuống giá. 6.3.2.3. Sử dụng hợp đồng quyền chọn Mua quyền chọn bán ngoại tệ trên thị trường tập trung hoặc thị trường OTC. - Ngoại tệ giảm giá đúng như dự đoán: mua giao ngay và thực hiện quyền chọn bán kiếm lợi nhuận bù đắp tổn thất kinh tế  rủi ro ngoại hối được kiểm soát. - Ngoại tệ lên giá: lỗ tối đa bằng chi phí mua quyền chọn, doanh thu xuất khẩu tăng nên DN có khoản lợi nhuận tăng thêm bù đắp thiệt hại  rủi ro ngoại hối được kiểm soát. L/O/G/O www.trungtamtinhoc.edu.vn Thank You!