Tái tạo tuyến vú một thì sau mổ ung thư vú giai đoạn sớm

Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ bản Tập 21 * Số 2 * 2017 Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật Bệnh Viện Chợ Rẫy năm 2017 98 TÁI TẠO TUYẾN VÚ MỘT THÌ SAU MỔ UNG THƯ VÚ GIAI ĐOẠN SỚM Huỳnh Quang Khánh*, Ngô Quốc Hưng*, Nguyễn Hoàng Bình*, Vũ Hữu Vĩnh*, Nguyễn Văn Khôi* TÓM TẮT Đặt vấn đề: Ngày nay có nhiều lựa chọn tái tạo tuyến vú tức thì sau mổ ung thư tuyến vú giai đoạn sớm, tùy vào điều kiện bệnh nhân, kinh nghiệm và khả năng của phẫu thuật viên. Có thể sử dụng túi ngực nhân tạo hoặc chuyển vạt da cơ để tái tạo lại tuyến vú, phẫu thuật này được thực hiện dưới gây mê và ngay sau phẫu thuật cắt toàn bộ tuyến vú. Mục tiêu: phẫu thuật tái tạo vú ngay sau cắt vú nhằm tạo lại tuyến vú như lúc chưa phẫu thuật. Phương pháp:Chúng tôi nghiên cứu loạt 15 trường hợp ung thư vú giai đoạn sớm được phẫu thuật cắt toàn bộ tuyến vú và tái tạo vú bằng vú nhân tạo, thực hiện tại khoa ngoại Lồng Ngực bệnh viện Chợ Rẫy từ tháng 6/2016 đến tháng 12/2016. Kết quả: Thời gian mổ trung bình 80,4 ± 29,6 phút. Không có trường hợp nào biến chứng. Về mặt thẫm mỹ, kết quả xuất sắc và tốt. Các bệnh nhân sau phẫu thuật được hội chẩn sử dụng hóa trị. Chưa ghi nhận trường hợp nào tái phát hay di căn xa. Kết luận: Phẫu thuật cắt vú và tái tạo vú một thì trong ung thư vú giai đoạn sớm có thể thực hiện với những điều kiện cần thiết, tuy nhiên cần có nhiều nghiên cứu hơn để khẳng đị h tính an toàn về mặt ung thư học của phương pháp này. Từ khóa: Ung thư vú, tái tạo tuyến vú một thì. ABSTRACT IMMEDIATE BREAST RECONSTRUCTION WITH IMPLANTS IN EARLY BREAST CANCER Huynh Quang Khanh, Ngo Quoc Hung, Nguyen Hoang Binh, Vu Huu Vinh, Nguyen Van Khoi * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Supplement Vol. 21 - No 2 - 2017: 98 - 102 Background: Several techniques are available today for immediate breast reconstruction and the choice depends on patient desire, the local condition of the thoracic tissues and, of course, surgeon experience and skills. If a definitive implant is used or a flap performed, it generally requires only one surgical procedure under general anesthesia, while using a tissue expander requires two surgical procedures. Objective: Breast reconstruction surgery - a series of surgical procedures aimed at recreating a breast so that it looks as much as possible like the other breast. Materials and methods: We report a series of 15 cases early breast cancer patients who underwent mastectomy and immediate breast reconstruction with implants at Thoracic surgery department Cho Ray hospital from 06/2016 to 12/2016. Results: Mean time operation was 80.4 ± 29.6 minutes. No complication. In cosmetic aspect, excellent and good results. After operating the patients had been consultant for used chemotherapy. No recurrence and metastasis. Conclusion: Immediate breast reconstruction with implant in early breast cancer is feasible with strict condition. However, further studies need realizing to determine the oncological safety of this operation. * Khoa ngoại lồng ngực, Bệnh viện Chợ Rẫy Tác giả liên lạc: TS.BS. Huỳnh Quang Khánh ĐT: 0908115780 Email: huynhquangkhanhbvcr@gmail.com Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ bản Tập 21 * Số 2 * 2017 Nghiên cứu Y học Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật Bệnh Viện Chợ Rẫy năm 2017 99 Keywords: Breast cancer, immediate breast reconstruction. ĐẶT VẤN ĐỀ Ung thư vú là bệnh liên quan chặt chẽ với tuyến nội tiết nên được gọi là bệnh phụ thuộc vào nội tiết, bệnh thường gặp thứ hai sau ung thư cô tử cung. Theo thống kê của Hội ung thư Mỹ, trong năm 1993 có 182.000 trường hợp ung thư mới và có 46.000 trường hợp chết vì ung thư vú(1). Ưng thư vú dễ phát hiện, nếu điều trị ở giai đoạn sớm sẽ đem lại kết quả tốt. Tuy nhiên nhiều trường hợp không dự kiến được tiên lượng. Phẫu thuật là chính điều trị ung thư vú, nhất là ở những trường hợp chưa có di căn(3). Phẫu thuật Hansted: cắt bỏ toàn bộ vú, các cơ ngực và nạo vét hạch nách, phương pháp này hiện không được sử dụng rộng rãi vì không đem lại kết quả gì hơn so với cắt vú hoàn toàn.Phương pháp Patey: cắt toàn bộ vú cùng một phần cơ ngực lớn, nạo vét hạch nách là phương pháp được nhiều người ủng hộ(1). Tuy nhiên, phẫu thuật cắt vú triệt để cải tiến: cắt toàn bộ vú, cho đến sát cân cơ ngực lớn, vét hạch nách, đây là phương pháp hiện nay được áp dụng rộng rãi vì giữ lại cơ ngực nên thích hợp cho tạo hình vú sau mổ. Phẫu thật bảo tồn tuyến vú: chỉ định cho ung thư vú giai đoạn sớm, bao gồm cắt một phần tuyến vú và xạ trị cho thấy kết quả sống còn không thay đổi so với đoạn nhũ tận gốc, ít dư chứng, thẩm mỹ cao, cải thiện chất lượng cuộc sống và tâm lý bệnh nhân sau điều trị(2). Phẫu thuật tạo hình thẩm mỹ tuyến vú ngay sau cắt bỏ: Kỹ thuật này đem lại cho bệnh nhân ung thư vú chất lượng sống tốt hơn cả về thể chất lẫn tinh thần. ĐỐI TƯỢNG - PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 15 bệnh nhân nữ bị ung thư tuyến vú giai đoạn I, II đồng ý thực hiện tái tạo tuyến vú bằng túi nhân tạo sau cắt toàn bộ tuyến vú thực hiện tại khoa Ngoại lồng Ngực bệnh viện Chợ Rẫy. Phương pháp Chúng tôi thực hiện tiền cứu mô tả loạt ca. Quy trình thực hiện Bệnh nhân nữ ung thư vú giai đoạn I, IIA, IIB đồng ý tham gia nghiên cứu được thực hiện theo các quy trình sau: Ghi nhận các đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng, mô bệnh học. Đo ước lượng thể tích tuyến vú. Phẫu thuật cắt toàn bộ tuyến vú có bảo tồn núm vú hoặc không. Có nạo hạch nách hoặc không. Tạo hình lại tuyến vú một thì bằng túi ngực nhân tạo. Theo dõi các biến chứng sau mổ, kết quả thẩm mỹ, kết quả ung thư học. Xử lý số liệu Các số liệu được phân tích trên phần mềm SPSS 20.0. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU Đặc điểm lâm sàng Độ tuổi trung bình 38,6 ± 4,9. Tuổi nhỏ nhất: 29, lớn nhất: 53. Bảng 1. Đặc điểm giai đoạn bệnh Đặc điểm giai đoạn bệnh Số bệnh nhân (n) Tỉ lệ % Khối u nguyên phát T1 9 60 T2 6 40 Hạch nách N0 10 66,7 N1 5 33,3 Giai đoạn bệnh Giai đoạn I 6 40 Giai đoạn IIA 5 33,3 Giai đoạn IIB 4 26,7 Bảng 2. Đặc điểm bệnh học Đặc điểm bệnh học Số bệnh nhân (n) Tỉ lệ % Thể giải phẫu bệnh Ung thư biểu mô ống tuyến xâm nhập 13 86,7 Các loại khác 2 13,3 Thụ thể ER, PR Âm tính 7 46,7 Dương tính 8 53,3 Thụ thể HER2/neu: Âm tính 11 73,3 Dương tính 4 26,7 Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ bản Tập 21 * Số 2 * 2017 Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật Bệnh Viện Chợ Rẫy năm 2017 100 Đặc điểm bệnh học Số bệnh nhân (n) Tỉ lệ % Số hạch nách di căn 0 hạch 10 66,7 1-3 hạch 4 26,7 > 3 hạch 1 6,6 Tình trạng núm vú Cắt bỏ núm vú 3 13,3 Để lại núm vú 12 86,7 Vị trí u ¼ trên ngoài 7 46,7 ¼ dưới ngoài 5 33,3 ¼ trên trong 2 13,3 ¼ dưới trong 1 6,7 Kết quả phẫu thuật Phẫu thuật cắt tuyến vú, tạo hình bằng túi nhân tạo. Thời gian phẫu thuật trung bình 80,4 ± 29,6 phút. Thời gian hậu phẫu trung bình 4,2 ± 1,3 ngày. Hình 1. U vú trước mổ Hình 2. U vú sau mổ cắt vú, tái tạo Hình 3. U vú trước mổ Hình 4. U vú sau mổ cắt vú, tái tạo Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ bản Tập 21 * Số 2 * 2017 Nghiên cứu Y học Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật Bệnh Viện Chợ Rẫy năm 2017 101 Hình 5. Sau mổ tái tạo vú Bảng 3. Biến chứng sau mổ. Biến chứng Số bệnh nhân (n) Tỉ lệ % Chảy máu sau mổ 0 0 Nhiễm trùng vết mổ 0 0 Tụ dịch vùng nách 1 6,7 Tụ dịch dưới vú 0 0 Thiếu máu núm vú 1 6,7 Hoại tử da, hoại tử núm vú 0 0 Kết quả thẩm mỹ Đánh giá theo thang điểm Lowery-Calson. Bảng 4. Kết quả thẩmm mỹ Kết quả thẩm mỹ Số bệnh nhân (n) Tỉ lệ % Xuất sắc 10 66,7 Tốt 5 33,3 Trung bình, kém 0 0 Tổng 10 100 Kết quả về mặt ung thư Thời gian theo dõi trung bình 10 tháng, chưa phát hiện trường hợp nào tái phát hay di căn, không có trường hợp nào tử vong. BÀN LUẬN Tái tạo vú sau mổ cắt tuyến vú trong ung thư vú là nhằm cải thiện chất lượng cuộc sống của người bệnh. Cắt vú bảo tồn quầng núm vú, tái tạo vú một thì cho các bệnh nhân ung thư giai đoạn sớm đã được xác nhận là an toàn về mặt ung thư học, đem lại giá trị thẩm mỹ cao. Điều kiện để bảo tồn núm vú là khối u kích thước nhỏ, ở ngoại vi, không sờ thấy hạch nách trên lâm sàng. Qua một số nghiên cứu, các tác giả chỉ ra rằng với những khối u có kích thước < 2,5cm và cách núm vú > 4cm là an toàn cho phẫu thuật bảo tồn núm vú. Theo tác giả Sacchini(4) bảo tồn núm vú cho 68 trường hợp ung thư vú, theo dõi trung bình 24,6 tháng cho thấy rằng tỉ lệ tái phát tại diện vú là 3% nhưng không thấy tái phát tại núm vú. Có nhiều cách tái tạo vú sau mổ cắt tuyến vú như tái tạo một thì, tái tạo thì hai,Vật liệu tái tạo vú có thể là vạt da cơ lưng rộng, vạt da cơ thẳng bụng, có thể là túi ngực nhân tạo. Mỗi cách đều có những ưu điểm và những bất lợi khác nhau. Trong tạo hình vú bằng vật liệu túi nhân tạo có nhiều ưu điểm như: thời gian mổ nhanh, ít biến chứng, tính thẩm mỹ cao, dễ thực hiện không đòi hỏi kinh nghiệm nhiều của phẫu thuật viên. Tuy nhiên, bất lợi lớn trong tạo hình tuyến vú bằng vật liệu nhân tạo là khi bệnh nhân có tái phát ung thư hay khi cần phải xạ trị thì có nguy cơ sẽ làm hỏng túi nhân tạo. Do vậy việc chọn lựa bệnh nhân ung thư giai đoạn sớm và việc phẫu thuật cắt tuyến vú và nạo hạch nếu có là cần thiết để tránh bất lợi này. Trong nghiên cứu của chúng tôi, số lượng bệnh nhân còn ít, thời gian theo dõi còn ngắn nên việc đánh giá kết quả về ung thư học còn hạn chế. Tuy nhiên kết quả bước đầu cho thấy việc tái tạo vú một thì bằng vật liệu nhân tạo cho nhiều kết quả khả quan. Trong nghiên cứu của tác giả Trần Văn Thiệp(5), cũng cho thấy việc bảo tồn núm vú trong các trường hợp ung thư vú kích thước nhỏ, vị trí ngoại vi, lấy tối đa tổ chức tuyến của núm vú là an toàn và mang lại hiệu quả thẩm mỹ cao. KẾT LUẬN Phẫu thuật cắt vú tái tạo vú một thì bằng túi nhân tạo cho các trường hợp ung thư vú giai đoạn sớm mang lại kết quả thẩm mỹ cao, chưa ghi nhận tái phái tại chỗ hay di căn hạch. Tuy nhiên cần phải tiếp tục nghiên cứu thêm để có thể xác định hiệu quả cũng như tính an toàn trong ung thư vú giai đoạn sớm. Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ bản Tập 21 * Số 2 * 2017 Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật Bệnh Viện Chợ Rẫy năm 2017 102 TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Breast cancer staging (2009). American Joint Committee on Cancer, 7th Edition 2. Nguyễn Chấn Hùng (2004). Điều trị ung thư vú, ung bướu nội khoa. 3. Phạm Vinh Quang (2008). Bài giảng ngoại khoa tuyến vú. 4. Sacchini V (2006). Nipple-Sparing mastectomy for breast cancer and risk reduction: Oncologic or technical problem. J Amcoll Surg, 203(5):704-12. 5. Trần Văn Thiệp (2009). Nghiên cứu điều trị ung thư vú bằng đoạn nhũ tiết kiệm da, tái tạo vú tức thì. Luận án tiến sĩ Y học. Đại Học Y Dược TP. HCM Ngày nhận bài báo: 15/02/2017 Ngày phản biện nhận xét bài báo: 28/02/2017 Ngày bài báo được đăng: 05/04/2017