Nghiên cứu đánh giá năng lục nghề nghiệp của đội ngũ giáo viên Phổ thông vùng Tây Bắc - Sái Công Hồng

Taåp chñ Giaáo duåc söë 41714 (kò 1 - 11/2017) I. Àùåt vêën àïì Vuâng Têy Bùæc laâ vuâng miïìn nuái phña Têy cuãa miïìn Bùæc Viïåt Nam coá chung àûúâng biïn giúái vúái Laâo vaâ Trung Quöëc (Laâo Cai, Lai Chêu, Àiïån Biïn vaâ Sún La), göìm 6 tónh: Hoâa Bònh, Sún La, Àiïån Biïn, Lai Chêu, Laâo Cai vaâ Yïn Baái. Têy Bùæc laâ vuâng dên töåc thiïíu söë, möîi tónh coá nhiïìu cöång àöìng dên töåc thiïíu söë sinh söëng nhû: Mûúâng, Thaái, Möng, Dao, Khú muá, Nuâng... Vò vêåy, àöåi nguä giaáo viïn (GV) coá àùåc àiïím: àa söë GV laâ ngûúâi dên töåc thiïíu söë, daåy hoåc trong möåt möi trûúâng àa vùn hoaá, àiïìu kiïån daåy hoåc cuäng nhû phaát triïín nghïì nghiïåp coá nhiïìu khoá khùn. Hoå coá hiïíu biïët sêu sùæc vïì vùn hoaá dên töåc vaâ àùåc àiïím têm, sinh lñ cuãa hoåc sinh (HS) ngûúâi dên töåc thiïíu söë. Tuy nhiïn, hoå coân coá nhûäng haån chïë nhêët àõnh vïì kiïën thûác, nùng lûåc nghïì nghiïåp, àùåc biïåt laâ vïì nùng lûåc daåy hoåc. Viïåc àaánh giaá nùng lûåc nghïì nghiïåp noái chung, nùng lûåc daåy hoåc cuãa GV vuâng Têy Bùæc noái riïng laâ rêët cêìn thiïët, laâm cú súã cho viïåc àaánh giaá mûác àöå àaáp ûáng yïu cêìu chuêín nghïì nghiïåp vaâ xêy dûång chûúng trònh têåp huêën, böìi dûúäng vaâ àaâo taåo laåi cho hoå. 2. Giaãi quyïët vêën àïì 2.1. Nùng lûåc cú baãn cuãa giaáo viïn phöí thöng Nùng lûåc khaác vúái tri thûác, kô nùng vaâ kô xaão. Theo Hunsakr (2010) thò nùng lûåc khöng phaãi úã daång khaã nùng (Ability-coá thïí laâm àûúåc hoùåc khöng thïí laâm àûúåc) vaâ cuäng khöng phaãi laâ tiïìm nùng (Potential) cuãa möîi ngûúâi maâ noá thêåt sûå töìn taåi vúái möîi caá nhên. Caác nhaâ khoa hoåc, nhaâ giaáo duåc hoåc cho rùçng nùng lûåc laâ töíng húåp, hoâa quyïån caác àùåc àiïím, thuöåc tñnh têm lñ cuãa caá nhên phuâ húåp vúái yïu cêìu àùåc trûng cuãa möåt hoaåt àöång nhêët àõnh theo yïu cêìu hay tiïu chñ nhêët àõnh vaâ thu àûúåc kïët quaã tröng thêëy trïn thûåc tïë. Danielson(2011) àïì xuêët möåt Khung nùng lûåc daåy hoåc (Framework for Teaching) vúái traách nhiïåm nghïì nghiïåp cuãa ngûúâi GV àûúåc chia thaânh 4 lônh vûåc: - Chuêín bõ vaâ lêåp kïë hoaåch: Thïí hiïån sûå hiïíu biïët vïì nöåi dung daåy hoåc vaâ kô nùng sû phaåm, hiïíu biïët vïì ngûúâi hoåc, lûåa choån muåc tiïu daåy hoåc, thiïët kïë baâi giaãng chùåt cheä, vaâ kiïím tra àaánh giaá hoaåt àöång hoåc têåp. - Taåo dûång möi trûúâng lúáp hoåc: Bao göìm viïåc taåo nïn möåt möi trûúâng vúái caác möëi quan hïå tön troång lêîn nhau, thiïët lêåp möåt vùn hoáa hoåc têåp, vúái caác quy trònh trong lúáp hoåc, moåi haânh vi cuãa ngûúâi hoåc cuäng nhû khöng gian vêåt chêët àûúåc töí chûác vaâ quaãn lñ. - Hoaåt àöång giaãng daåy: Giao tiïëp roä raâng vaâ chñnh xaác, sûã duång caác kô thuêåt phaát vêën vaâ thaão luêån, löi cuöën ngûúâi hoåc tham gia vaâo hoaåt àöång hoåc têåp, phaãn höìi túái ngûúâi hoåc, thïí hiïån sûå linh hoaåt vaâ ûáng àaáp. - Traách nhiïåm nghïì nghiïåp: Bao göìm viïåc tûå raâ soaát àaánh giaá hoaåt àöång daåy hoåc, duy trò lûu trûä thöng tin chñnh xaác, trao àöíi thöng tin vúái phuå huynh HS, àoáng goáp vúái nhaâ trûúâng vaâ cöång àöìng, tûå phaát triïín nghïì nghiïåp, thïí hiïån sûå chuyïn nghiïåp. Vúái quan niïåm nùng lûåc laâ sûå kïët húåp cuãa kiïën thûác, kô nùng vaâ thaái àöå möåt caách phuâ húåp vúái böëi caãnh, Liïn minh chêu Êu (EU) àaä àûa ra khuyïën nghõ vïì caác nùng lûåc maâ GV cêìn àûúåc trang bõ (xem baãng 1 trang bïn). Tûâ nhûäng töíng húåp trïn cho thêëy nhûäng nùng lûåc cú baãn maâ GV phöí thöng cêìn coá laâ: Nhoám phêím chêët àaåo àûác: thïë giúái quan laâ thaânh töë nïìn taãng, àõnh hûúáng thaái àöå, haânh vi ûáng xûã cuãa GV trûúác nhûäng vêën àïì cuãa tûå nhiïn, xaä höåi vaâ thûåc tiïîn nghïì nghiïåp; loâng yïu treã laâ phêím chêët àaåo àûác àùåc trûng trong nhên caách cuãa ngûúâi GV. GV ngaây nay phaãi biïët ûáng xûã bònh àùèng, dên chuã, tön troång nhên caách cuãa HS, biïët húåp taác vúái HS trong quaá trònh giaáo duåc, daåy hoåc; loâng yïu nghïì, cam kïët traách nhiïåm vúái nghïì. Ba phêím chêët àoá nhû laâ 3 thaânh töë cuãa àaåo àûác nghïì NGHIÏN CÛÁU ÀAÁNH GIAÁ NÙNG LÛÅC NGHÏÌ NGHIÏÅP CUÃA ÀÖÅI NGUÄ GIAÁO VIÏN PHÖÍ THÖNG VUÂNG TÊY BÙÆC SAÁI CÖNG HÖÌNG - LÏ THAÁI HÛNG - LÏ THÕ HOAÂNG HAÂ* * Trûúâng Àaåi hoåc Giaáo duåc - Àaåi hoåc Quöëc gia Haâ nöåi Ngaây nhêån: 10/09/2017; ngaây sûãa chûäa: 04/10/2017; ngaây duyïåt àùng: 06/10/2017. Abstract: This research was conducted to assess current status of professional competence of high school teachers who are working in the Northwest mountainous areas in Vietnam. The professional competence was based on professional standards for Vietnamese high school teachers. The research was carried out on sample of 1256 teachers who participated in responding to a self - assessment survey questionnaire on their day by day professional practice. Quantitative analysis of collected data showed the teachers could improve their competence to meet the professional standards. Some competencies were found to be hard for the teachers to fulfill. The study outputs are expected to be explored by program developers to develop relevant in-service training modules for the teachers here. Some proposals on training contents were mentioned in this article. Keywords: Teachers, professional competence, self-assessment, Northwest mountainous area, professional competence. Taåp chñ Giaáo duåc söë 417 15(kò 1 - 11/2017) nghiïåp cuãa ngûúâi GV. GV phaãi laâ möåt cöng dên gûúng mêîu, coá yá thûác traách nhiïåm xaä höåi, hùng haái tham gia phaát triïín cöång àöìng, laâm têëm gûúng saáng cho HS. Nhoám nùng lûåc daåy hoåc vaâ giaáo duåc: nùng lûåc tòm hiïíu, chêín àoaán nhu cêìu àöëi tûúång daåy hoåc, giaáo duåc; nùng lûåc thiïët kïë kïë hoaåch daåy hoåc vaâ giaáo duåc; nùng lûåc töí chûác thûåc hiïån kïë hoaåch daåy hoåc vaâ giaáo duåc; nùng lûåc giaám saát, àaánh giaá kïët quaã hoaåt àöång daåy hoåc vaâ giaáo duåc cuãa HS; nùng lûåc giaãi quyïët nhûäng vêën àïì naãy sinh trong thûåc tiïîn daåy hoåc vaâ giaáo duåc; nùng lûåc daåy hoåc tñch húåp, daåy phên hoaá, daåy hoåc vò sûå phaát triïín bïìn vûäng tûå nhiïn - xaä höåi. Sûå thêëu hiïíu vaâ laâm chuã nïìn taãng khoa hoåc cuãa mön hoåc. 2.2. Thiïët kïë cöng cuå tûå àaánh giaá Cùn cûá nöåi dung chuêín nghïì nghiïåp GV hiïån haânh, tham khaão caác mö hònh lñ thuyïët vïì nùng lûåc nghïì nghiïåp cuãa GV, nùng lûåc daåy hoåc; chuêín GV hiïån haânh cuãa möåt söë nûúác nhû UÁc (2013), Singapore (2015), Mô (bang Georgia, 2005 ), Anh (2011)...., vaâ cùn cûá àiïìu kiïån triïín khai àïì taâi, nhoám nghiïn cûáu àaä àïì xuêët cöng cuå àaánh giaá thûåc traång GV trung hoåc vuâng Têy Bùæc thöng qua kïnh GV tûå àaánh giaá. Baãng hoãi GV tûå àaánh giaá nùng lûåc nghïì nghiïåp bao göìm 10 nhoám cêu hoãi, laâ nùng lûåc thaânh phêìn maâ GV cêìn laâm chuã àïí coá thïí hoaân thaânh caác nhiïåm vuå daåy hoåc vaâ giaáo duåc, phaát triïín nghïì nghiïåp. Möîi nùng lûåc àûúåc cuå thïí hoáa thaânh tûâ 4 - 8 nhêån àõnh, laâ nhûäng chó baáo/ biïíu hiïån haânh vi àiïín hònh khi GV laâm chuã möîi nùng lûåc (Baãng 1). GV àûúåc hûúáng dêîn cùn cûá vaâo caác chó baáo àïí tûå àaánh giaá vaâ tûå quyïët àõnh mûác àöå àöìng yá cuãa mònh vúái möîi nhêån àõnh. Mûác àöå àöìng yá cuãa GV àûúåc thïí hiïån trïn thang 5 mûác àöå, vúái giaá trõ 1 laâ Rêët khöng àöìng yá, giaá trõ 5 laâ Rêët àöìng yá (xem baãng 2 trang bïn). 2.3. Kïët quaã àaánh giaá nùng lûåc nghïì nghiïåp giaáo viïn vuâng Têy Bùæc 2.3.1. Töí chûác khaão saát vaâ cú cêëu mêîu khaão saát Khaão saát àûúåc thûåc hiïån taåi 6 tónh Têy Bùæc thuöåc phaåm vi nghiïn cûáu cuãa Àïì taâi, àoá laâ: Hoâa Bònh, Laâo Cai, Yïn Baái, Àiïån Biïn, Sún La, Lai Chêu vaâ tónh Haâ Giang. GV vaâ HS Nùng lûåc Mö taã Kiïën thûác - Hiïíu biïët Kiïën thûác vïì mön hoåc. Kiïën thûác nöåi dung sû phaåm, (kiïën thûác vïì nöåi dung vaâ cêëu truác cuãa mön hoåc). Kiïën thûác sû phaåm (kiïën thûác vïì quaá trònh giaãng daåy vaâ hoåc têåp). Kiïën thûác vïì chûúng trònh giaáo duåc (kiïën thûác vïì chûúng trònh mön hoåc) àûúåc kïë hoaåch hoáa vaâ hûúáng dêîn caác nöåi dung cuå thïí cuãa mön hoåc. Caác cú súã khoa hoåc giaáo duåc (kiïën thûác liïn vùn hoáa, lõch sûã, triïët hoåc, xaä höåi hoåc). Caác khña caånh vïì böëi caãnh, giaãng daåy, töí chûác cuãa caác chñnh saách giaáo duåc. Caác vêën àïì vïì hoâa nhêåp vaâ àa daång. Sûã duång hiïåu quaã cöng nghïå trong hoåc têåp. Têm lñ hoåc phaát triïín. Caác quaá trònh vaâ àöång lûåc nhoám, caác lñ thuyïët hoåc têåp, caác vêën àïì àöång cú. Caác quy trònh vaâ phûúng phaáp àaánh giaá vaâ lûúång giaá. Caác kô nùng Lïn kïë hoaåch, quaãn lñ, phöëi húåp giaãng daåy. Sûã duång taâi liïåu vaâ cöng nghïå giaãng daåy. Quaãn lñ sinh viïn vaâ caác nhoám. Giaám saát, àiïìu chónh, àaánh giaá muåc tiïu vaâ caác quaá trònh giaãng daåy, hoåc têåp. Thu thêåp, phên tñch, giaãi thñch caác minh chûáng vaâ dûä liïåu (kïët quaã hoåc têåp cuãa nhaâ trûúâng, kïët quaã àaánh giaá ngoaâi) cho quyïët àõnh chuyïn mön vaâ caãi tiïën viïåc giaãng daåy, hoåc têåp. Sûã duång, phaát triïín, taåo ra tri thûác nghiïn cûáu àïí thöng tin vïì caác thûåc tiïîn. Phöëi húåp vúái caác àöìng nghiïåp, phuå huynh vaâ caác dõch vuå xaä höåi Kô nùng àaâm phaán (tûúng taác mang tñnh xaä höåi vaâ chñnh trõ vúái nhiïìu bïn liïn quan, caác nhên vêåt vaâ böëi caãnh giaáo duåc). Caác kô nùng phaãn aánh, siïu nhêån thûác, vaâ giao tiïëp cho viïåc hoåc têåp mang tñnh caá nhên vaâ trong caác cöång àöìng chuyïn mön. Thñch ûáng vúái böëi caãnh giaáo duåc àùåc trûng búãi àöång lûåc àa têìng vúái caác aãnh hûúãng lêîn nhau (tûâ cêëp àöå vô mö cuãa chñnh saách nhaâ nûúác àïí caác cêëp trung gian cuãa böëi caãnh nhaâ trûúâng, vaâ mûác àöå vi mö cuãa lúáp hoåc vaâ àöång lûåc cuãa ngûúâi hoåc). Niïìm tin, thaái àöå, giaá trõ vaâ sûå cam kïët Nhêån thûác vïì nhêån thûác luêån (caác vêën àïì liïn quan àïën tñnh nùng vaâ sûå phaát triïín lõch sûã cuãa mön hoåc vaâ àõa võ cuãa noá, cuäng nhû àöëi vúái caác lônh vûåc mön hoåc liïn quan khaác) Khuynh hûúáng àöëi vúái sûå thay àöíi, tñnh linh hoaåt, hoåc têåp liïn tuåc vaâ nêng cao tñnh chuyïn nghiïåp, bao göìm hoåc têåp vaâ nghiïn cûáu. Cam kïët thuác àêíy viïåc hoåc têåp cho têët caã HS. Coá xu hûúáng thuác àêíy thaái àöå vaâ thûåc haânh dên chuã cuãa sinh viïn vúái tû caách laâ cöng dên chêu Êu (bao göìm caã sûå àaánh giaá cao tñnh àa daång vaâ àa vùn hoáa). Thaái àöå phaãn biïån àöëi vúái viïåc giaãng daåy cuãa baãn thên (thûåc tiïîn kiïím tra, thaão luêån, vaâ àùåt cêu hoãi). Khuynh hûúáng àïí laâm viïåc nhoám, húåp taác vaâ kïët nöëi maång. Caãm giaác tûå hiïåu quaã. Baãng 1. Tiïu chuêín nùng lûåc GV cuãa Liïn minh chêu Êu Nguöìn: Caena  (2001),  tr.  24-25 Taåp chñ Giaáo duåc söë 41716 (kò 1 - 11/2017) cuãa hún 30 trûúâng THCS vaâ THPT thuöåc caác àõa baân khaác nhau, tûâ thaânh phöë túái caác huyïån miïìn nuái xa xöi àaä tham gia traã lúâi phiïëu khaão saát. Baãng 3 cung cêëp thöng tin chi tiïët vïì tó lïå GV cuãa tûâng àõa phûúng tham gia khaão saát. Do àiïìu kiïån tiïëp cêån trûúâng hoåc úã tûâng àõa phûúng khöng giöëng nhau, hún nûäa, söë lûúång GV vaâ HS cuãa caác trûúâng úã thaânh phöë vaâ caác trûúâng thuöåc caác xaä vuâng sêu vuâng xa rêët khaác nhau nïn tó lïå GV àûúåc khaão saát khöng àöìng àïìu giûäa caác tónh, riïng Laâo Cai vaâ Lai Chêu chiïëm trïn 50% söë lûúång GV àûúåc khaão saát. Àiïån Biïn vaâ Sún La laâ hai àõa phûúng coá tó lïå GV tham gia khaão saát thêëp nhêët, chiïëm trïn 10% töíng söë GV traã lúâi baãng hoãi khaão saát tûå àaánh giaá. Baãng 3: Phên böë tó lïå GV tham gia khaão saát vïì nùng lûåc nghïì nghiïåp Tuy àaä coá nhûäng cöë gùæng trong viïåc lûåa choån mêîu khaão saát, àaãm baão sûå àöìng àïìu vïì mêîu khaão saát giûäa hai loaåi àõa baân thaânh phöë vaâ vuâng sêu khoá khùn, núi àöìng baâo caác dên töåc sinh söëng chiïëm tó lïå àa söë dên cû, thöëng kï vïì nguöìn göëc dên töåc cuãa GV vêîn cho thêëy möåt tó lïå aáp àaão GV laâ ngûúâi Kinh. GV laâ ngûúâi dên töåc thiïíu söë chó chiïëm 20% trïn töíng söë gêìn 1.300 GV àûúåc khaão saát. Kïët quaã naây cuäng hoaân toaân phuâ húåp vúái thûåc tiïîn cú cêëu GV ngûúâi dên töåc thiïíu söë caác vuâng Têy Bùæc. Theo Haâ Àûác Àaâ (2016) [3; tr 70], tó lïå GV THPT laâ ngûúâi dên töåc thiïíu söë úã caác tónh vuâng Têy Bùæc chiïëm 21,64% GV THPT toaân vuâng. Cú cêëu vïì giúái tñnh cuãa mêîu khaão saát cuäng phuâ húåp thûåc tiïîn mêët cên bùçng giúái tñnh trong àöåi nguä GV Viïåt Nam úã bêåc hoåc phöí thöng hiïån nay. Tó lïå GV nûä trong mêîu khaão saát laâ trïn 70%. Kïët quaã khaão saát cuäng cho thêëy xêëp xó 100% GV àaä àaåt chuêín vïì trònh àöå àaâo taåo (trònh àöå àaâo taåo töëi thiïíu laâ cao àùèng), trong àoá 77,5% coá trònh àöå àaåi hoåc, àùåc biïåt trïn 11% coá trònh àöå àaâo taåo Thaåc sô. Thöëng kï vïì cú cêëu àöå tuöíi cho thêëy thïm möåt lúåi thïë cuãa àöåi nguä GV vuâng Têy Bùæc trong giai àoaån phaát triïín hiïån nay. Phuâ húåp vúái “giai àoaån phaát triïín vaâng” cuãa dên söë Viïåt Nam, caác tónh Têy Bùæc súã hûäu àöåi nguä GV THCS vaâ THPT vúái trïn 60% thuöåc lûáa tuöíi 30 - 50, trong àoá 66,6% thuöåc lûáa tuöíi 30 - 40 (Baãng 5), theo quan saát laâ lûáa tuöíi höåi tuå àuã nhûäng àùåc àiïím àïí coá thïí mang laåi chêët lûúång haânh nghïì töët nhêët: vûâa àuã chñn vïì thúâi gian tñch luäy kinh nghiïåm giaãng daåy vaâ phaát triïín phêím chêët nhaâ giaáo; cuäng úã lûáa tuöíi naây, nhiïåt huyïët tuöíi treã cuäng chûa thïí phai nhaåt nhiïìu trong möîi ngûúâi GV. Àùåc àiïím naây vûâa laâ möåt àiïím saáng cho giai àoaån hiïån nay, nhûng cuäng laâ möåt thaách thûác àöëi vúái vuâng Têy Bùæc trong viïåc duy trò vaâ phaát triïín chêët lûúång àöåi nguä phuåc vuå phaát triïín bïìn vûäng cuãa vuâng. 2.3.2. Àöå tin cêåy cuãa cöng cuå àaánh giaá Dûä liïåu khaão saát cho thêëy baãng hoãi coá àöå tin cêåy cao, hïå söë Cronbach’s Alpha àaåt 0.983. Kïët quaã traã lúâi caác cêu hoãi maâ baãng hoãi àûa ra khaá têåp trung, kïët quaã phên tñch thöëng kï tûúng quan giûäa kïët quaã traã lúâi möîi cêu hoãi trïn toaân baãng hoãi cho thêëy möåt mûác àöå tûúng quan cao, chûáng toã baãng hoãi coá cêëu truác nöåi dung chùåt cheä, caác vêën àïì khaão saát àïìu laâ caác biïíu hiïån nghïì nghiïåp, thuöåc cêëu truác nùng lûåc nghïì nghiïåp cuãa GV. Baãng 4: Àöå tin cêåy cuãa cöng cuå khaão saát Kïët quaã thöëng kï àöå tin cêåy cuãa tûâng cêëu truác nùng lûåc thaânh phêìn caâng xaác nhêån mûác àöå tin cêåy cuãa dûä liïåu. Möîi cêëu truác nùng lûåc vúái 4-8 cêu hoãi àïìu àaåt àöå tin cêåy Cronbach’s Alpha tûâ 0.80 hoùåc lúán hún. Bïn caånh àoá, phên tñch tûúng quan kïët quaã traã lúâi tûâng cêu hoãi vúái kïët quaã chung cuãa möåt cêëu truác cuäng khöng phaát hiïån bêët cûá cêu hoãi naâo cêìn loaåi boã nhùçm àaãm baão àöå tin cêåy cuãa cöng cuå, coá thïí khùèng àõnh, vïì mùåt thöëng kï, möîi cêu hoãi àïìu thuöåc cêëu truác nùng lûåc dûå kiïën. Toám laåi, vúái viïåc xêy dûång, baãng hoãi khaão saát dûåa trïn cú súã khoa hoåc vïì khung nùng lûåc nghïì nghiïåp GV vaâ àùåc biïåt àaä qua thûã nghiïåm, àaánh giaá, àiïìu chónh, chuêín hoáa. Baãng hoãi khaão saát GV àaä àaãm baão caác yïu cêìu cêìn thiïët vïì nöåi dung vaâ hònh thûác, cho pheáp mang laåi dûä liïåu àiïìu tra coá chêët lûúång. 2.3.3. Nùng lûåc cuãa àöåi nguä giaáo viïn phöí thöng Bûác tranh vïì nùng lûåc nghïì nghiïåp cuãa GV THCS vaâ THPT vuâng Têy Bùæc, trong phaåm vi àïì taâi naây, àûúåc veä nïn 10 nùng lûåc cuãa GV trung hoåc àûúåc àaánh giaá Söë chó baáo 1. Hiïíu biïët chûúng trònh mön hoåc, phûúng phaáp daåy hoåc vaâ kiïím tra, àaánh giaá 8 2. Hiïíu biïët sûå phaát triïín têm sinh lñ, nhêån thûác vaâ hoaåt àöång hoåc têåp cuãa HS 5 3. Lêåp kïë hoaåch daåy hoåc, giaáo duåc 6 4. Triïín khai daåy hoåc, giaáo duåc 4 5. Xêy dûång möi trûúâng daåy hoåc, giaáo duåc 6 6. Töí chûác caác hoaåt àöång kiïím tra, àaánh giaá 8 7. Caác phêím chêët caá nhên 5 8. Phaát triïín chuyïn mön, nghiïåp vuå 5 9. Giao tiïëp, ûáng xûã 4 10. Xêy dûång nhaâ trûúâng vaâ cöång àöìng 6 Töíng cöång 57 Baãng 2: Cêëu truác Baãng hoãi tûå àaánh giaá nùng lûåc nghïì nghiïåp GV Àõa phûúng Söë lûúåt GV TÀG Tó lïå (%) Hoâa Bònh 172 13.7 Laâo Cai 313 25.0 Yïn Baái 126 10.0 Àiïån Biïn 83 6.6 Sún La 51 4.1 Haâ Giang 180 14.4 Lai Chêu 329 26.2 Töíng cöång 1254 100.0 Cronbach's Alpha Cronbach's Alpha Based on Standardized Items N of Items .982 .983 57 Taåp chñ Giaáo duåc söë 417 17(kò 1 - 11/2017) búãi chñnh àöåi nguä GV tham gia traã lúâi àiïìu tra khaão saát. Gêìn 1.300 GV tûå àaánh giaá nùng lûåc nghïì nghiïåp cuãa mònh, thöng qua viïåc lûåa choån vaâ baây toã mûác àöå àöìng yá cuãa baãn thên vúái 57 nhêån àõnh - 57 chó baáo, laâ nhûäng biïíu hiïån hoùåc haânh vi maâ GV thïí hiïån trong quaá trònh triïín khai caác hoaåt àöång nghïì nghiïåp cuãa mònh. Vúái 10 nhoám chó baáo, àaåi diïån cho 10 nùng lûåc thaânh phêìn cuãa nùng lûåc nghïì nghiïåp GV, thöëng kï kïët quaã tûå àaánh giaá cho thêëy vïì cú baãn GV caác tónh vuâng Têy Bùæc coá nùng lûåc nghïì nghiïåp àaáp ûáng nhûäng yïu cêìu cöët loäi maâ nghiïn cûáu àaä àaä ra. Àiïím trung bònh (TB) àaánh giaá trïn caác nùng lûåc thaânh phêìn àïìu lúán hún 4.0 (Mûác 4: Àöìng yá vúái nhêån àõnh àûa ra) (Baãng 5). So saánh àiïím TB àaánh giaá giûäa caác nhoám chó baáo - nùng lûåc thaânh phêìn ta thêëy coá möåt sûå chïnh lïåch nhoã. Caác giaá trõ TB chaåy tûâ 4.0 àïën xêëp xó 4.4, trong àoá àûúåc àaánh giaá thêëp nhêët laâ hai nùng lûåc vïì hiïíu biïët chuyïn mön nghiïåp vuå cuãa GV: (i) hiïíu biïët vïì nöåi dung daåy hoåc, phûúng phaáp daåy hoåc, phûúng phaáp kiïím tra, àaánh giaá; vaâ (ii) hiïíu biïët vïì ngûúâi hoåc (bao göìm sûå phaát triïín têm sinh lñ, nhêån thûác, hoaåt àöång hoåc têåp). Àûúåc àaánh giaá cao nhêët laâ nhoám chó baáo vïì phêím chêët cöng dên vaâ nhaâ giaáo - möåt kïët quaã coá thïí dûå àoaán àûúåc búãi hêìu hïët nhûäng chó baáo àûa ra àïìu laâ nhûäng yïu cêìu töëi thiïíu vïì thûåc hiïån nghôa vuå, traách nhiïåm cöng dên vaâ àaåo àûác nhaâ giaáo. Cùn cûá kïët quaã àaánh giaá theo nùng lûåc thaânh phêìn, coá thïí chia 10 nùng lûåc thaânh phêìn thaânh 3 nhoám: - Nhoám 1: Laâ caác nùng lûåc coá àiïím TB àaánh giaá lúán hún 4.3, bao göìm: Phêím chêët caá nhên; Giao tiïëp ûáng xûã;Lêåp kïë hoaåch daåy hoåc - giaáo duåc. - Nhoám 2: Laâ caác nùng lûåc coá àiïím TB àaánh giaá nhoã hún 4.3 nhûng lúán hún 4.2, bao göìm: Triïín khai daåy hoåc - giaáo duåc;Töí chûác caác hoaåt àöång kiïím tra àaánh giaá;Xêy dûång nhaâ trûúâng vaâ cöång àöìng;Tûå phaát triïín chuyïn mön nghiïåp vuå. - Nhoám 3: Laâ caác nùng lûåc coá àiïím TB àaánh giaá nhoã hún 4.2, bao göìm: Xêy dûång möi trûúâng daåy hoåc - giaáo duåc; Hiïíu biïët vïì ngûúâi hoåc; Hiïíu biïët vïì nöåi dung daåy hoåc, phûúng phaáp daåy hoåc vaâ kiïím tra àaánh giaá (xem baãng 5). Nhû vêåy, coá thïí thêëy kiïën thûác chuyïn mön, nghiïåp vuå (kiïën thûác vïì mön hoåc, vïì phûúng phaáp daåy hoåc vaâ kiïím tra, àaánh giaá, vïì têm lñ giaáo duåc, vïì quaá trònh nhêån thûác vaâ hoåc têåp cuãa HS...) - nhûäng nïìn taãng cú baãn àêìu tiïn àïí GV coá thïí thûåc hiïån töët caác chûác nùng nghïì nghiïåp cuãa mònh luön àûúåc GV coi troång vaâ tûå caãm nhêån möåt sûå thiïëu huåt so vúái yïu cêìu cuãa thûåc tiïîn cuäng nhû töëc àöå phaát triïín cuãa tri thûác. Àêy cuäng coá thïí laâ nhûäng chuã àïì maâ GV seä gùåp khoá khùn khi muöën tûå hoåc, tûå phaát triïín do tñnh chêët haân lêm vaâ khoa hoåc cuãa tri thûác, tûâ àoá GV luön coá nhu cêìu àûúåc töí chûác, hûúáng dêîn àaâo taåo, böìi dûúäng, cêåp nhêåt möåt caách hïå thöëng vaâ chñnh thûác. Xêy dûång möi trûúâng daåy hoåc - giaáo duåc laâ möåt yïu cêìu khaá múái àöëi vúái GV. GV nhêån ra rùçng, bïn caånh caác chûác nùng truyïìn thöëng àoá laâ giaãng daåy vaâ giaáo duåc HS, möîi ngûúâi GV coân cêìn coá traách nhiïåm vaâ nhêån thûác àêìy àuã vïì vai troâ chuã àaåo trong viïåc taåo lêåp möåt möi trûúâng daåy hoåc - giaáo duåc phuâ húåp, giuáp cho hoaåt àöång daåy hoåc - giaáo duåc àaåt hiïåu quaã cao nhêët. Nùng lûåc naây liïn quan trûåc tiïëp àïën haâng loaåt nhûäng yïu cêìu khaá cao vïì viïåc thïí hiïån phêím chêët, tû caách vaâ traách nhiïåm cuäng nhû trònh àöå chuyïn mön cuãa nhaâ giaáo. Àiïìu naây lñ giaãi vò sao GV àaä tûå àaánh giaá nùng lûåc naây thêëp hún hêìu hïët caác nùng lûåc coân laåi (àiïím TB àaánh giaá àaåt xêëp xó 4.1). Ài sêu phên tñch, tòm hiïíu kïët quaã tûå àaánh giaá cuãa GV trïn tûâng chó baáo, coá thïí thêëy mùåc duâ nhòn töíng thïí, àöåi nguä GV vuâng Têy Bùæc àaä àaáp ûáng caác yïu cêìu cuãa Chuêín nghïì nghiïåp, nhûng vêîn phaãi nhòn nhêån möåt thûåc tïë: úã möåt söë nùng lûåc cuå thïí, GV cêìn coá sûå trúå giuáp nêng cao trònh àöå chuyïn mön, nghiïåp vuå, hûúáng àïën nêng cao chêët lûúång daåy hoåc vaâ giaáo duåc. Baãng 6 trang bïn thöëng kï caác chó baáo coá àiïím TB àaánh giaá thuöåc nhoám thêëp nhêët. Nhêët quaán vúái kïët quaã àaánh giaá theo nùng lûåc thaânh phêìn àaä àïì cêåp úã phêìn trïn, caác chó baáo thuöåc nhoám coá kïët quaã àaánh giaá thêëp nhêët àïìu thuöåc caác nùng lûåc 1 (Hiïíu biïët vïì chuyïn mön, nghiïåp vuå), nùng lûåc 2 (Hiïíu biïët vïì ngûúâi hoåc), vaâ nùng lûåc 5 (Xêy dûång möi trûúâng daåy hoåc - giaáo duåc). Ngoaâi ra, coá duy nhêët möåt chó baáo thuöåc nùng lûåc 10 (Xêy dûång nhaâ trûúâng vaâ cöång àöìng), àêy laâ möåt yïu cêìu khaá cao àöëi vúái àöåi nguä GV - àoâi hoãi GV cêìn coá sûå saáng taåo àöåt phaá vaâ àûúåc ghi nhêån. Baãng 5: Kïët quaã tûå àaánh giaá nùng lûåc nghïì nghiïåp cuãa GV Àiïím TB TÀG Nùng lûåc thaânh phêìn Söë GV TÀG Àiïím TB SS chuêín Àöå lïåch chuêín Caác phêím chêët caá nhên 1247 4.3992 .01674 .59123 Giao tiïëp, ûáng xûã 1247 4.3235 .01736 .61306 Lêåp kïë hoaåch daåy hoåc, giaáo duåc 1253 4.3205 .01733 .61357 Triïín khai daåy hoåc, giaáo duåc 1254 4.2891 .01727 .61142 Töí chûác caác hoaåt àöång kiïím tra, àaánh giaá 1247 4.2719 .01692 .59741 Xêy dûång nhaâ trûúâng vaâ cöång àöìng 1246 4.2069 .01755 .61953 Tûå phaát triïín chuyïn mön, nghiïåp vuå 1247 4.2058 .01763 .62270 Xêy dûång möi trûúâng daåy hoåc vaâ giaáo duåc 1247 4.1243 .01634 .57706 Hiïíu biïët vïì sûå phaát triïín têm sinh lñ, nhêån thûác vaâ hoaåt àöång hoåc têåp cuãa HS 1253 4.0298 .01681 .59502 Hiïíu biïët vïì chûúng trònh mön hoåc, PPDH vaâ KTÀG 1253 4.0298 .01681 .59502 Valid N (listwise) 1241 Baãng 5: Kïët quaã tûå àaánh giaá nùng lûåc nghïì nghiïåp cuãa GV Taåp chñ Giaáo duåc söë 41718 (kò 1 - 11/2017) Baãng 6: Nhûäng chó baáo coá kïët quaã àaánh giaá cêìn lûu yá Phên tñch nöåi haâm caác chó baáo, coá thïí thêëy roä GV chûa thûåc sûå tûå tin búãi caãm giaác thiïëu cêåp nhêåt vïì tri thûác vaâ kô nùng úã möåt söë nöåi dung cuå thïí sau: Kiïën thûác chuyïn sêu vïì mön hoåc; kiïën thûác tñch húåp, liïn mön hoåc; Kiïën thûác vïì quaá trònh nhêån thûác vaâ hoaåt àöång hoåc têåp cuãa ngûúâi hoåc; Kiïën thûác vïì quaá trònh phaát triïín têm lñ cuãa HS; Kiïën thûác vaâ kô nùng xêy dûång chûúng trònh daåy hoåc - giaáo duåc; Kô nùng xêy dûång möi trûúâng daåy hoåc - giaáo duåc (nhêån diïån vaâ khai thaác caác nguöìn lûåc phuåc vuå cöng taác chuyïn mön); Kô nùng töí chûác caác hoaåt àöång thu thêåp thöng tin vïì hoaåt àöång hoåc têåp vaâ kïët quaã hoåc têåp, phuåc vuå kiïím tra, àaánh giaá; Kô nùng töí chûác caác hoaåt àöång giaáo duåc, löìng gheáp caác hoaåt àöång giaáo duåc trong daåy hoåc. 3. Kïët luêån Toám laåi, GV vuâng Têy Bùæc vïì cú baãn àaä àaáp ûáng nhûäng yïu cêìu cuãa Chuêín nghïì nghiïåp GV phöí thöng do Böå GD-ÀT ban haânh nùm 2009. Vúái trïn 85% GV coá trònh àöå àaâo taåo àaåi hoåc vaâ trïn àaåi hoåc, GV caác tónh Têy Bùæc tûå àaánh giaá maånh nhêët úã caác lônh vûåc: phêím chêët caá nhên, giao tiïëp ûáng xûã vaâ lêåp kïë hoaåch daåy hoåc. Caác nhoám nùng lûåc coá kïët quaã àaánh giaá thêëp nhêët àoá laâ xêy dûång möi trûúâng daåy hoåc giaáo duåc, kiïën thûác chuyïn sêu vïì chuyïn mön vaâ phûúng phaáp daåy hoåc, kiïën thûác vïì sûå phaát triïín têm lñ, nhêån thûác vaâ àùåc àiïím cuãa ngûúâi hoåc.Chuêín nghïì nghiïåp GV phöí thöng ban haânh nùm 2009 cuãa Böå GD- ÀT vïì cú baãn àaä àùåt ra nhûäng yïu cêìu tûúng àöëi toaân diïån àöëi vúái GV vïì thûåc haânh cöng taác daåy hoåc vaâ giaáo duåc HS cuäng nhû nhûäng phêím chêët, niïìm tin, vaâ mûác àöå cam kïët gùæn boá, phaát triïín nghïì nghiïåp. Traãi qua gêìn 10 nùm, àïën nay, coá leä do sûå phaát triïín cuãa KT-XH, keáo theo sûå tùng lïn vïì mùåt nhu cêìu, àoâi hoãi àöëi vúái chêët lûúång GV nïn nhûäng yïu cêìu vïì nùng lûåc nghïì nghiïåp àaä trúã nïn tûúng àöëi thêëp so vúái hêìu hïët GV, kïí caã GV THCS vaâ THPT tûâ möåt vuâng coân nhiïìu khoá khùn vïì KT-XH nhû vuâng Têy Bùæc. Mùåc duâ vêåy, do caách xaác àõnh nöåi dung vaâ sûã duång thang ào khi thiïët kïë khaão saát, cuöåc khaão saát nùng lûåc nghïì nghiïåp GV phöí thöng thöng qua kïnh tûå àaánh giaá àaä mang laåi thöng tin àêìy àuã vaâ chi tiïët vïì thûåc traång chêët lûúång GV caác tónh Têy Bùæc, àöìng thúâi giuáp phaát hiïån nhûäng lônh vûåc GV coân yïëu hoùåc chûa thûåc sûå maånh, chûa thûåc sûå àaáp ûáng yïu cêìu cöng viïåc trong thûåc tiïîn cuãa GV. Àêy seä laâ nhûäng thöng tin cêìn thiïët àïí àïì xuêët caác nöåi dung àaâo taåo, böìi dûúäng cho àöåi nguä GV vuâng Têy Bùæc trong thúâi gian túái.  Taâi liïåu tham khaão [1]  Danielson,  C.  (2011).  Enhancing professional practice: A framework for teaching. ASCD. [2] Caena, F. (2001). Literature review: Teachers’ core competences: requirements and development. European  Commission:  Directorate-General  for Education and Culture. [3] Haâ Àûác Àaâ (2016). Phaát triïín àöåi nguä giaáo viïn trung hoåc phöí thöng ngûúâi dên töåc thiïíu söë úã caác tónh vuâng Têy Bùæc. Luêån aán Tiïën sô Khoa hoåc. Viïån Khoa hoåc Giaáo duåc Viïåt Nam. [4] Hunsakr, P. (2010), Competency Framework for lecturers of psychology, Publishing house University of San Diego. Prentice Hall, Upper Saddle River, New Jersey. [5]  Australian  Professional  Standards  for  Teachers (2013), Board of Studies, Teaching and Educational Standards NSW, Australia. [6] Teachers’ Standards Guidance for school leaders, school staff and governing bodies (2011), UK. [7]  Department  of  Statistics,  Ministry  of  Trade  & Industry,  Republic  of  Singapore  (2015).  The Singapore Standard Educational Classification, [8]  The  Department  of  Education  and  Training  of Western Australia (2010), Competency Framework for Teachers. LÚÂI CAÃM ÚN Kïët quaã nghiïn cûáu trònh baây úã àêy àûúåc taâi trúå búãi àïì taâi nghiïn cûáu khoa hoåc coá maä söë KHCN-TB.21X/ 13-18 cuãa Trûúâng Àaåi hoåc Giaáo duåc. Chuáng töi caãm ún sûå höî trúå cuãa Böå mön Ào lûúâng vaâ Àaánh giaá, Trûúâng Àaåi hoåc Giaáo duåc, Àaåi hoåc Quöëc gia Haâ Nöåi trong quaá trònh nghiïn cûáu àïì taâi naây. Chó baáo Söë GV TÀG Àiïím TB SS chuêín Àöå lïåch chuêín 1. Töi xêy dûång vaâ töí chûác caác hoaåt àöång giaáo duåc liïn quan àïën mön hoåc nhùçm kñch thñch sûå hûáng thuá hoåc têåp cuãa HS 1242 4.08 .020 .716 2. Töi xaác àõnh àûúåc àùåc àiïím têm lñ cuãa àöëi tûúång HS 1247 4.08 .020 .711 3. Töi thûúâng xuyïn múã röång nöåi dung chûúng trònh mön hoåc 1252 4.04 .023 .801 4. Töi coá hiïíu biïët vïì àùåc àiïím nhêån thûác cuãa HS, vêån duång trong daåy hoåc vaâ giaáo duåc. 1250 4.03 .020 .719 5. Töi am hiïíu vïì hoaåt àöång hoåc têåp cuãa HS, vêån duång àûúåc trong quaá trònh daåy hoåc vaâ giaáo duåc 1251 4.00 .020 .700 6. Töi coá hiïíu biïët vïì phaát triïín chûúng trònh giaáo duåc 1249 3.99 .022 .767 7.Töi coá kiïën thûác vïì caác thûác thu thêåp, khai thaác thöng tin vïì ngûúâi hoåc àïí phuå vuå daåy hoåc vaâ giaáo duåc 1253 3.97 .021 .726 8. Töi luön chuá yá gùæn kïët caác nöåi dung mön hoåc vúái caác mön hoåc khaác 1251 3.96 .022 .796 9. Töi xaác àõnh vaâ khai thaác àûúåc caác nguöìn lûåc cho daåy hoåc vaâ giaáo duåc 1245 3.96 .019 .686 10. Töi coá nhûäng saáng kiïën phaát triïín hoaåt àöång giaáo duåc trong trûúâng vaâ cöång àöìng 1242 3.95 .023 .801 11. Töi luön tin tûúãng khaã nùng tiïëp thu cuãa HS 1253 3.90 .023 .812