Báo cáo Khoa học Làng nghề ở Hà Tây: Thực trạng và giải pháp

Báo cáo khoa học: Làng nghề ở Hà Tây: Thực trạng và giải pháp T¹p chÝ KHKT N«ng nghiÖp, TËp 1, sè 4/2003 327 Lµng nghÒ ë Hµ T©y: Thùc tr¹ng vµ gi¶i ph¸p Handicraft Villages in Hatay Province: Realities and Solutions NguyÔn Ph−îng Lª1 SUMMARY Hatay has been well-known for its handicraft villages. In recent years, especially since the renovation policy promulgulated in 1988, handicraft villages in Hatay have been rapidly rehabilitated and developed with more diversified products and business styles. To a certain extent, handicraft village development has met the increasing demands both inside and outside the country, significantly contributed to the improvement of people's living standard and to the success of hunger eradication and poverty alleviation in the province. However, the development of handicraft villages is also faced with several problems such as the limited market niche, backward production techniques and facilities, lack of capital, and non-integrated management. Feasible solutions, including the overall planning for handicraft village development, better credit accessibility, market promotion and others, are recommended out for sustainable development of handicraft villages in Hatay. Keywords: Handicraft village, Hatay, solution, improvement 1. Më ®Çu Cã thÓ nãi Hµ T©y lµ mét trong sè Ýt tØnh, thµnh phè cña c¶ n−íc cã rÊt nhiÒu lµng nghÒ. Tõ x−a, Hµ T©y ®9 ®−îc xem lµ "vïng ®Êt tr¨m nghÒ". HiÖn nay, Hµ T©y cã 120 lµng nghÒ ®¹t tiªu chuÈn theo quy ®Þnh cña tØnh∗. S¶n phÈm mµ c¸c lµng nghÒ ë Hµ T©y s¶n xuÊt ra rÊt ®a d¹ng, phong phó, tõ nh÷ng s¶n phÈm thñ c«ng ®¬n gi¶n kh«ng thÓ thiÕu ®−îc trong s¶n xuÊt vµ ®êi sèng hµng ngµy nh− cµy, bõa, nong, nia… ®Õn nh÷ng s¶n phÈm phøc t¹p, cao cÊp nh− lôa t¬ t»m, gç ch¹m kh¾c, kh¶m trai, hµng thªu ren… ∗ QuyÕt ®Þnh sè 1492/1999/Q§-UB tØnh Hµ T©y ngµy 23/12/1999: (1) Sè hé hoÆc lao ®éng lµm nghÒ c«ng nghiÖp - tiÓu thñ c«ng nghiÖp ë lµng ph¶i lín h¬n 50% tæng sè hé hoÆc sè lao ®éng trong lµng. (2) Gi¸ trÞ s¶n xuÊt vµ thu nhËp tõ c«ng nghiÖp - tiÓu thñ c«ng nghiÖp ph¶i lín h¬n 50% tæng gi¸ trÞ s¶n xuÊt vµ thu nhËp cña lµng trong n¨m. T¸c dông to lín cña c¸c lµng nghÒ ë Hµ T©y lµ ®9 t¹o thªm viÖc lµm vµ t¨ng thu nhËp cho ng−êi lao ®éng, kh«ng nh÷ng lao ®éng Hµ T©y mµ cßn thu hót thªm lao ®éng tõ c¸c ®Þa ph−¬ng kh¸c tíi. Nhê ®ã, ®êi sèng cña ng−êi d©n trong c¸c lµng nghÒ ®−îc c¶i thiÖn râ rÖt. Sù ph¸t triÓn cña lµng nghÒ còng ®9 gãp phÇn quan träng thóc ®Èy chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ n«ng th«n theo h−íng gi¶m nhanh tû träng gi¸ trÞ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, t¨ng tû träng gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp - tiÓu thñ c«ng nghiÖp vµ dÞch vô, t¨ng tû träng lao ®éng phi n«ng nghiÖp theo h−íng "ly n«ng bÊt ly h−¬ng" (NguyÔn Sinh Cóc, 2001)1. Bªn c¹nh nh÷ng thµnh tùu to lín ®9 ®¹t ®−îc, c¸c lµng nghÒ ë Hµ T©y còng ®ang ph¶i ®èi mÆt víi hµng lo¹t c¸c khã kh¨n, th¸ch thøc. ChÝnh v× vËy, nghiªn cøu nµy ®−îc thùc 1 Bé m«n kinh tÕ, Khoa Kinh tÕ & PTNT lµng nghÒ ë hµ t©y: Thùc tr¹ng vµ gi¶i ph¸p 328 hiÖn víi môc tiªu chñ yÕu lµ t×m hiÓu thùc tr¹ng s¶n xuÊt kinh doanh trong c¸c lµng nghÒ ë Hµ T©y, qua ®ã t×m ra nh÷ng yÕu tè h¹n chÕ sù ph¸t triÓn cña c¸c lµng nghÒ trong tØnh vµ b−íc ®Çu ®Ò xuÊt mét sè gi¶i ph¸p nh»m thóc ®Èy lµng nghÒ Hµ T©y ph¸t triÓn. C¸c ph−¬ng ph¸p chñ yÕu ®−îc sö dông trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu lµ ph−¬ng ph¸p thèng kª kinh tÕ, ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch tæng hîp vµ so s¸nh. Nguån sè liÖu trong nghiªn cøu chñ yÕu ®−îc thu thËp tõ c¸c b¸o c¸o tæng kÕt vÒ t×nh h×nh ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh cña TØnh uû, UBND tØnh Hµ T©y, Së C«ng nghiÖp tØnh Hµ T©y, Niªn gi¸m thèng kª tØnh Hµ T©y (2001). 2. KÕt qu¶ nghiªn cøu vµ th¶o luËn 2.1. Sù ph¸t triÓn cña ngµnh nghÒ vµ lµng nghÒ ë Hµ T©y Lµng nghÒ cña Hµ T©y tËp trung nhiÒu vµ ph¸t triÓn m¹nh ë c¸c huyÖn Th−êng TÝn (24 lµng), Phó Xuyªn (24 lµng), Thanh Oai (21 lµng), sau ®ã ®Õn c¸c huyÖn kh¸c nh− Hoµi §øc, Quèc Oai, Ch−¬ng Mü. Trong qu¸ tr×nh ®æi míi nÒn kinh tÕ, c¸c lµng nghÒ cña tØnh ®9 ph¸t triÓn m¹nh mÏ h¬n. C¸c h×nh thøc tæ chøc s¶n xuÊt trong c¸c lµng nghÒ còng ph¸t triÓn ®a d¹ng. C¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp nh− c«ng ty cæ phÇn, c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n, doanh nghiÖp t− nh©n, hîp t¸c x9 tiÓu thñ c«ng nghiÖp, tæ hîp s¶n xuÊt ®−îc h×nh thµnh nh»m t¨ng c−êng n¨ng lùc s¶n xuÊt vµ trang thiÕt bÞ m¸y mãc. §Õn nay, c¶ tØnh Hµ T©y ®9 cã h¬n 80 c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n, 35 doanh nghiÖp t− nh©n, 60 hîp t¸c x9 c«ng nghiÖp x©y dùng, 100 tæ s¶n xuÊt vµ h¬n 150 ngh×n hé gia ®×nh tham gia s¶n xuÊt c«ng nghiÖp - tiÓu thñ c«ng nghiÖp (KhuÊt H÷u S¬n, 2001). Gi÷a c¸c h×nh thøc tæ chøc s¶n xuÊt trong c¸c lµng nghÒ ®9 cã mèi quan hÖ hîp t¸c, liªn kÕt trong s¶n xuÊt vµ tiªu thô s¶n phÈm. Ngµnh nghÒ vµ lµng nghÒ ë Hµ T©y rÊt ®a d¹ng, phÇn lín lµ nh÷ng lµng nghÒ truyÒn thèng ®−îc duy tr× hoÆc kh«i phôc trong thêi kú ®æi míi (chiÕm 62,5%). Mét sè lµng nghÒ B¶ng 1. Sè l−îng vµ c¬ cÊu lµng nghÒ ë Hµ T©y Ngµnh nghÒ Sè lµng (lµng) C¬ cÊu (%) Tæng sè lµng nghÒ 120 100,00 1. DÖt may 27 22,50 DÖt vµ chÕ biÕn t¬ 10 37,04 May mÆc 2 7,40 Thªu ren 10 37,04 B«ng 3 11,11 GiÇy da 2 7,40 2. §an l−íi 2 1,67 3. ChÕ biÕn n«ng l©m s¶n 17 14,16 Lµm bón, b¸nh 5 29,41 ChÕ biÕn s¶n phÈm kh¸c 12 70,58 4. Kh¶m trai 6 5,00 5. §iªu kh¾c 5 4,16 6. Méc 10 8,33 7. M©y tre ®an 45 37,50 Trong ®ã: lµm mò nãn 12 26,67 8. Kim khÝ 8 6,67 Nguån: Sè liÖu tæng hîp tõ b¸o c¸o cña Së C«ng nghiÖp Hµ T©y, 2001 NguyÔn Ph−îng Lª 329 míi ®−îc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn trong thêi gian kho¶ng 40 n¨m trë l¹i ®©y lµ do c¸c hé trong lµng t×m ®−îc nghÒ phï hîp víi ®iÒu kiÖn cña ®Þa ph−¬ng, s¶n phÈm s¶n xuÊt ra ®¸p øng ®−îc yªu cÇu cña thÞ tr−êng (lo¹i lµng nghÒ nµy chiÕm 37,5%). Ngµnh nghÒ trong c¸c lµng nghÒ ®−îc ph©n bè theo vïng ®Þa lý mét c¸ch râ rÖt. NÕu nh− c¸c lµng nghÒ thªu ren tËp trung chñ yÕu ë huyÖn Th−êng TÝn (90%), lµng nghÒ kim khÝ tËp trung ë huyÖn Thanh Oai (62,5%), th× c¸c lµng nghÒ kh¶m trai ®−îc tËp trung chñ yÕu ë huyÖn Phó Xuyªn (gÇn 100%), lµng nghÒ chÕ biÕn n«ng s¶n tËp trung ë Hoµi §øc vµ Phóc Thä. §iÒu ®ã chøng tá sù ph¸t triÓn cña nghÒ vµ lµng nghÒ cã tÝnh chÊt lan truyÒn. Sè liÖu trong b¶ng 1 cho thÊy, c¸c lµng nghÒ cña Hµ T©y tËp trung vµo s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm nh− m©y tre ®an (37,5%), dÖt may (22,5%) vµ chÕ biÕn n«ng - l©m s¶n (15,8%). C¸c nghÒ nh− kh¶m trai, ®iªu kh¾c vµ ®an l−íi vâng thu hót ®−îc Ýt lµng tham gia h¬n. 2.2. Lao ®éng trong c¸c lµng nghÒ ë Hµ T©y Sè liÖu tõ b¶ng 2 chØ ra r»ng, trong tæng sè 68701 hé ë c¸c lµng nghÒ cña tØnh Hµ T©y th× ®9 cã tíi 52111 hé trùc tiÕp tham gia s¶n xuÊt ngµnh nghÒ (chiÕm 75,85%). Hµng n¨m c¸c lµng nghÒ trong tØnh ®9 t¹o viÖc lµm cho h¬n 120 ngµn lao ®éng tõ c¸c ngµnh nghÒ, chiÕm 75,6% sè lao ®éng trong lµng nghÒ. Trong sè c¸c lµng nghÒ th× lµng nghÒ ®an l−íi cã tû lÖ hé vµ lao ®éng tham gia cao nhÊt (trªn 90%), sau ®ã ®Õn c¸c lµng nghÒ tre ®an (85%), kim khÝ vµ chÕ biÕn n«ng s¶n. C¸c lµng nghÒ cßn l¹i còng cã tû lÖ hé vµ lao ®éng tham gia xÊp xØ 70%. 2.3. KÕt qu¶ s¶n xuÊt cña c¸c lµng nghÒ Sè liÖu trong b¶ng 3 cho thÊy, gi¸ trÞ s¶n xuÊt cña ngµnh nghÒ mang l¹i chiÕm kho¶ng 70% tæng gi¸ trÞ s¶n xuÊt cña c¸c lµng nghÒ. Lµng nghÒ cã gi¸ trÞ s¶n xuÊt tõ ngµnh nghÒ chiÕm tû lÖ cao lµ kim khÝ, dÖt may vµ chÕ B¶ng 2. Lao ®éng tham gia trong c¸c lµng nghÒ Ngµnh nghÒ Tæng sè hé (hé) Hé ngµnh nghÒ (hé) Tû lÖ hé lµm nghÒ (%) Tæng sè lao ®éng (ng−êi) Lao ®éng ngµnh nghÒ (ng−êi) Tû lÖ lao ®éng lµm nghÒ (%) 1. DÖt may 18397 13248 72,01 41681 28722 68,91 - DÖt vµ chÕ biÕn t¬ 10041 6688 66,61 22490 13797 61,35 - May 2239 1426 63,69 4937 3558 72,06 - Thªu 3280 2969 90,52 7560 6457 85,41 - B«ng 1773 1320 74,45 4321 2975 68,85 - GiÇy 1064 845 79,41 2373 1935 81,54 2. §an l−íi 563 513 91,11 1251 1135 90,72 3. ChÕ biÕn n«ng s¶n 13147 10226 77,78 31794 24270 76,34 - Bón b¸nh 1490 1146 76,91 3701 2740 74,03 - S¶n phÈm kh¸c 11657 9080 77,89 28093 21530 76,63 4. Kh¶m trai 2431 1535 63,14 6654 4221 63,43 5. §iªu kh¾c 3020 2001 66,25 9416 6459 68,59 6. Méc 9065 6391 70,50 21120 14990 70,97 7. Tre ®an 16945 14516 85,66 39350 34302 87,17 8. Kim khÝ 5133 3681 71,71 9567 7489 78,27 Tæng sè 68701 52111 75,85 160833 121588 75,60 Nguån: Sè liÖu tæng hîp tõ b¸o c¸o cña Së C«ng nghiÖp Hµ T©y, 2001 lµng nghÒ ë hµ t©y: Thùc tr¹ng vµ gi¶i ph¸p 330 biÕn n«ng s¶n (tõ 72 ®Õn 75%), ®©y lµ nh÷ng lµng nghÒ ®ang s¶n xuÊt ra c¸c s¶n phÈm phï hîp víi nhu cÇu thÞ tr−êng c¶ vÒ sè l−îng, mÉu m9 vµ chÊt l−îng. Gi¸ trÞ s¶n xuÊt tõ ngµnh nghÒ b×nh qu©n/1 lµng thuéc 3 nhãm nghÒ trªn còng cao nhÊt, gi¸ trÞ s¶n xuÊt tõ ngµnh nghÒ b×nh qu©n/lµng cña nghÒ chÕ biÕn n«ng s¶n lµ 14,71 tû ®ång, dÖt may lµ 10,86 tû ®ång vµ kim khÝ lµ 9,2 tû ®ång. Lµng nghÒ cã tû träng gi¸ trÞ s¶n xuÊt tõ ngµnh nghÒ trong tæng gi¸ trÞ s¶n xuÊt thÊp h¬n lµ lµng nghÒ ®iªu kh¾c, l−íi vã, chÕ biÕn b«ng. Nguyªn nh©n lµ do nhu cÇu vÒ lo¹i s¶n phÈm mµ c¸c lµng nghÒ nµy s¶n xuÊt ra kh«ng lín, v× thÕ viÖc t×m kiÕm thÞ tr−êng tiªu thô rÊt khã kh¨n. Thu nhËp b×nh qu©n/khÈu ngµnh nghÒ/n¨m trong c¸c lµng nghÒ b»ng 1,33 lÇn thu nhËp b×nh qu©n chung. C¸c lµng nghÒ s¶n xuÊt giÇy da cã thu nhËp/khÈu ngµnh nghÒ/n¨m cao nhÊt (5,53 triÖu ®ång), trong khi thu nhËp tÝnh b×nh qu©n chung cho tÊt c¶ c¸c ngµnh chØ lµ 3,78 triÖu ®ång. C¸c lµng nghÒ cã thu nhËp b×nh qu©n/khÈu/n¨m thÊp nh− lµng nghÒ thªu ren, m©y tre ®an, mÆc dï vËy thu nhËp/khÈu ngµnh nghÒ/n¨m cña c¸c lµng nµy vÉn lín h¬n thu nhËp tÝnh b×nh qu©n chung. B¶ng 4 cho thÊy, gi¸ trÞ s¶n xuÊt tõ ngµnh nghÒ gi÷a c¸c lµng nghÒ ë Hµ T©y cã sù dao B¶ng 3. Gi¸ trÞ s¶n xuÊt vµ thu nhËp cña lao ®éng trong lµng nghÒ Ngµnh nghÒ Tæng GTSX (tû ®ång) GTSX ngµnh nghÒ (tû ®ång) Tû lÖ thu tõ ngµnh nghÒ (%) Thu nhËp/khÈu/ n¨m (tr.®ång) Thu nhËp/khÈu ngµnh nghÒ/n¨m (tr.®ång) 1, DÖt may 405,65 293,48 72,34 3,01 3,95 - DÖt vµ chÕ biÕn t¬ 294,02 223,37 75,97 3,61 4,08 - May 31331 18,30 58,44 3,51 3,55 - Thªu 37,85 26,80 70,80 2,11 2,56 - B«ng 26,10 15,06 57,70 3,18 4,09 - GiÇy 16,37 9,95 60,78 3,78 5,53 2, §an l−íi 12,52 7,43 59,34 3,67 4,25 3, ChÕ biÕn n«ng s¶n 330,29 250,13 75,73 3,74 4,05 - Bón b¸nh 35,90 26,75 74,51 3,74 3,81 - S¶n phÈm kh¸c 294,39 223,38 75,87 3,75 4,15 4, Kh¶m trai 32,57 21,07 64,69 1,77 3,50 5, §iªu kh¾c 53,70 30,10 56,05 3,04 4,00 6, Méc 182,15 117,49 64,50 2,81 3,85 7, Tre ®an 238,33 153,64 64,46 2,52 2,95 8, Kim khÝ 102,56 74,30 72,45 3,11 4,50 Tæng sè 1357,77 947,64 69,79 2,91 3,88 Nguån: Sè liÖu tæng hîp tõ b¸o c¸o cña Së C«ng nghiÖp Hµ T©y, 2001 B¶ng 4. Ph©n lo¹i gi¸ trÞ s¶n xuÊt ngµnh nghÒ cña c¸c lµng nghÒ Lµng nghÒ Ph©n tæ theo GTSX ngµnh nghÒ Sè l−îng (lµng) C¬ cÊu (%) Hé ngµnh nghÒ (hé) Lao ®éng ngµnh nghÒ (ng−êi) GTSX b×nh qu©n/hé (tr. ®ång) Thu nhËp /khÈu ngµnh nghÒ/n¨m (tr. ®ång) D−íi 5 tû ®ång 77 64,17 20517 45701 9,64 2,40 Tõ 5 - 10 tû ®ång 27 22,50 13468 30023 14,96 3,63 Tõ 10 - 20 tû ®ång 9 7,50 7238 19694 17,55 3,56 Trªn 20 tû ®ång 7 5,83 10888 26170 39,12 6,14 Nguån: Tæng hîp sè liÖu ®iÒu tra cña Së C«ng nghiÖp Hµ T©y, 2001 NguyÔn Ph−îng Lª 331 ®éng rÊt lín. Lµng nghÒ cã gi¸ trÞ s¶n xuÊt ngµnh nghÒ thÊp nhÊt lµ 0,37 tû ®ång/n¨m, trong khi ®ã gi¸ trÞ s¶n xuÊt ngµnh nghÒ cña lµng nghÒ ®¹t cao nhÊt lµ 153 tû ®ång/n¨m (gÊp h¬n 400 lÇn so víi lµng thÊp nhÊt). Sè lµng nghÒ cã gi¸ trÞ s¶n xuÊt ngµnh nghÒ nhá h¬n 5 tû ®ång/n¨m chiÕm tíi 64,17%, ®iÒu ®ã cho thÊy gi¸ trÞ s¶n xuÊt ngµnh nghÒ tõ c¸c lµng nghÒ ë Hµ T©y ch−a cao. Lµng nghÒ cã gi¸ trÞ s¶n xuÊt trªn 20 tû ®ång/n¨m chØ chiÕm 5,83% tæng sè lµng nh−ng l¹i chiÕm tíi 21,52% tæng lùc l−îng lao ®éng. §iÒu ®ã chøng tá r»ng c¸c lµng nghÒ cã thu nhËp cao thu hót mét lùc l−îng lín lao ®éng tham gia. Thu nhËp b×nh qu©n/khÈu cã xu h−íng tû lÖ thuËn víi gi¸ trÞ s¶n xuÊt cña lµng nghÒ. C¸c lµng nghÒ cã gi¸ trÞ s¶n xuÊt dao ®éng trong kho¶ng 5 ®Õn 20 tû ®ång/n¨m th× thu nhËp b×nh qu©n/khÈu ngµnh nghÒ kh«ng cã sù chªnh lÖch ®¸ng kÓ. Tuy nhiªn, c¸c lµng nghÒ cã gi¸ trÞ s¶n xuÊt lín h¬n 20 tû ®ång/n¨m ®9 mang l¹i thu nhËp b×nh qu©n/khÈu ngµnh nghÒ lín gÊp 2,5 lÇn so víi c¸c lµng nghÒ cã gi¸ trÞ s¶n xuÊt nhá h¬n 5 tû ®ång/n¨m vµ gÊp 1,75 lÇn so víi c¸c lµng nghÒ cã gi¸ trÞ s¶n xuÊt tõ 5 ®Õn 20 tû ®ång/n¨m. 2.4. Khã kh¨n vµ gi¶i ph¸p nh»m ph¸t triÓn lµng nghÒ tØnh Hµ T©y Lµng nghÒ ë Hµ T©y ph¸t triÓn kh¸ ®a d¹ng, ®¸p øng ®−îc yªu cÇu cña thÞ tr−êng c¶ trong vµ ngoµi n−íc. MÆc dï vËy c¸c lµng nghÒ vÉn cßn ®ang gÆp ph¶i nhiÒu khã kh¨n, ®ã lµ: T×m kiÕm thÞ tr−êng tiªu thô s¶n phÈm: hÇu hÕt c¸c lµng nghÒ ®Òu ch−a cã ®−îc nh÷ng th«ng tin chÝnh x¸c vÒ thÞ tr−êng tiªu thô s¶n phÈm, thÞ hiÕu ng−êi tiªu dïng. C¸c nhµ s¶n xuÊt tiÕp nhËn th«ng tin chñ yÕu tõ nh÷ng t− th−¬ng hoÆc c¬ quan kinh doanh s¶n phÈm (nh÷ng ng−êi mua s¶n phÈm cña m×nh), v× thÕ nh÷ng th«ng tin nµy th−êng bÞ nhiÔu theo h−íng cã lîi cho bªn mua. - ThiÕu vèn s¶n xuÊt, kinh doanh: ®©y lµ hiÖn t−îng kh¸ phæ biÕn cña c¸c lµng nghÒ ë Hµ T©y. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, ng©n hµng vµ c¸c tæ chøc tÝn dông ®9 më réng h×nh thøc cho vay tíi tõng hé n«ng d©n, tuy nhiªn l−îng cho vay cßn Ýt, thêi gian cho vay ng¾n kh«ng ®¸p øng ®−îc yªu cÇu ®Çu t− mua s¾m tµi s¶n vµ ®æi míi c«ng nghÖ. - Kü thuËt s¶n xuÊt vµ tr×nh ®é qu¶n lý ch−a cao: phÇn lín c«ng nghÖ sö dông trong c¸c lµng nghÒ ë Hµ T©y lµ c«ng nghÖ truyÒn thèng, ®ã lµ nguyªn nh©n chñ yÕu lµm cho chÊt l−îng s¶n phÈm cña c¸c lµng nghÒ cßn thÊp, tÝnh c¹nh tranh ch−a cao. §éi ngò lao ®éng trong c¸c lµng nghÒ th−êng Ýt ®−îc ®µo t¹o, chñ yÕu ®−îc ®µo t¹o t¹i chç theo kiÓu truyÒn nghÒ. KiÕn thøc vÒ kinh tÕ thÞ tr−êng cña chñ c¸c c¬ së s¶n xuÊt cßn yÕu, kh¶ n¨ng tiÕp thÞ, t×m kiÕm thÞ tr−êng tiªu thô, liªn kÕt kinh doanh cßn lóng tóng. - C«ng t¸c qu¶n lý Nhµ n−íc ®èi víi c¸c lµng nghÒ cßn thiÕu ®ång bé: c¸c c¬ quan qu¶n lý cña tØnh Hµ T©y ch−a cã ®−îc quy ho¹ch l©u dµi cho c¸c lµng nghÒ. Ch−a cã quy ho¹ch ph¸t triÓn cho tõng lµng nghÒ nªn mÆt b»ng s¶n xuÊt kinh doanh th−êng rÊt chËt hÑp, giao th«ng ®i l¹i khã kh¨n, m«i tr−êng lao ®éng kh«ng an toµn, m«i tr−êng sinh th¸i bÞ « nhiÔm, nhiÒu hé kh«ng ®¨ng ký hµnh nghÒ. §Ó kh¾c phôc nh÷ng khã kh¨n trªn, t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c lµng nghÒ cña Hµ T©y ph¸t triÓn trong thêi gian tíi, chóng t«i xin ®Ò xuÊt mét sè gi¶i ph¸p sau ®©y: - Quy ho¹ch ph¸t triÓn ngµnh nghÒ c«ng nghiÖp - tiÓu thñ c«ng nghiÖp t¹i c¸c côm lµng nghÒ ë hµ t©y: Thùc tr¹ng vµ gi¶i ph¸p 332 c«ng nghiÖp tËp trung vµ c¸c lµng nghÒ. Huy ®éng sù ®ãng gãp cña mäi thµnh phÇn kinh tÕ ®Ó tõng b−íc x©y dùng vµ n©ng cÊp c¬ së h¹ tÇng: giao th«ng, bÕn b9i, ®iÖn, n−íc, hÖ thèng th«ng tin… Ng©n hµng vµ c¸c tæ chøc tÝn dông cÇn tËp trung nguån vèn cho c¸c lµng nghÒ, nhÊt lµ nguån vèn l9i suÊt thÊp, t¨ng nguån vèn trung h¹n tíi 50 tæng d− nî (KhuÊt H÷u S¬n, 2001). C¸c c¬ quan chøc n¨ng cÇn gióp c¸c c¬ së lËp dù ¸n kh¶ thi, ®¶m b¶o viÖc vay vèn ®¹t hiÖu qu¶. Më réng h×nh thøc d¹y nghÒ, truyÒn nghÒ b»ng c¸ch cñng cè c¸c trung t©m d¹y nghÒ, c¸c tr−êng d¹y nghÒ nh»m nhanh chãng ®µo t¹o ®éi ngò thî lµnh nghÒ lín m¹nh, ®¸p øng nhu cÇu s¶n xuÊt hµng chÊt l−îng cao phôc vô xuÊt khÈu vµ tiªu dïng néi ®Þa. §a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc s¶n xuÊt kinh doanh trong c¸c lµng nghÒ ®Ó cã ®iÒu kiÖn t×m kiÕm thÞ tr−êng xuÊt khÈu vµ ®æi míi trang thiÕt bÞ, n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng, chÊt l−îng s¶n phÈm. G¾n ph¸t triÓn lµng nghÒ víi c«ng t¸c x©y dùng n«ng th«n míi, x©y dùng lµng v¨n ho¸, thùc hiÖn tèt chÝnh s¸ch x9 héi, ®¶m b¶o vÖ sinh m«i tr−êng vµ x9 héi ho¸ vÊn ®Ò b¶o vÖ m«i tr−êng trong c¸c lµng nghÒ. 3. KÕt luËn Kh«i phôc vµ ph¸t triÓn c¸c lµng nghÒ lµ mét chñ tr−¬ng lín cña §¶ng vµ Nhµ n−íc trong qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ n«ng th«n theo h−íng c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ nh»m t¨ng tû träng thu nhËp tõ c«ng nghiÖp - tiÓu thñ c«ng nghiÖp, gi¶m tû träng thu nhËp tõ n«ng nghiÖp. Trong nh÷ng n¨m qua, s¶n xuÊt c«ng nghiÖp - tiÓu thñ c«ng nghiÖp cña c¸c lµng nghÒ ë Hµ T©y ®9 t¨ng nhanh vÒ gi¸ trÞ s¶n xuÊt, nÕu nh− n¨m 1996 gi¸ trÞ s¶n xuÊt tiÓu thñ c«ng nghiÖp trong c¸c lµng nghÒ ®¹t 448 tû ®ång th× ®Õn n¨m 2001 gi¸ trÞ ®ã lµ 947 tû ®ång. Nh÷ng lµng nghÒ ®−îc phôc håi nhanh vµ ph¸t triÓn m¹nh nh− dÖt may, chÕ biÕn n«ng s¶n vµ m©y tre ®an. NhiÒu s¶n phÈm cña c¸c lµng nghÒ ®9 phôc vô tÝch cùc cho nhu cÇu tiªu dïng trong n−íc vµ xuÊt khÈu. Lµng nghÒ ph¸t triÓn ®9 gi¶i quyÕt viÖc lµm cho trªn 120 ngµn lao ®éng, qua ®ã t¨ng thu nhËp cho c¸c hé gia ®×nh gãp phÇn quan träng vµo ch−¬ng tr×nh xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo, ë c¸c lµng nghÒ thu nhËp b×nh qu©n/khÈu ngµnh nghÒ lín gÊp 1,3 lÇn thu nhËp b×nh qu©n/khÈu. C¬ së h¹ tÇng n«ng th«n tõng b−íc ®−îc c¶i thiÖn nh»m ®¸p øng nhu cÇu cña s¶n xuÊt vµ ®êi sèng. Tuy nhiªn, ®Ó lµng nghÒ Hµ T©y ph¸t triÓn m¹nh mÏ vµ bÒn v÷ng th× c¸c gi¶i ph¸p vÒ kinh tÕ - x9 héi - m«i tr−êng cÇn ph¶i ®−îc thùc hiÖn mét c¸ch ®ång bé. Tµi liÖu tham kh¶o NguyÔn Sinh Cóc, 2001. "Ph¸t triÓn lµng nghÒ n«ng th«n". T¹p chÝ Céng s¶n sè 12 (6-2001). ChØ thÞ cña Ban th−êng vô TØnh uû Hµ T©y vÒ ph¸t triÓn lµng nghÒ trªn ®Þa bµn tØnh, sè 04 - CT/TU, 2001. Së C«ng nghiÖp Hµ T©y, 2001. "Kh«i phôc, ph¸t triÓn lµng nghÒ Hµ T©y". Lµng nghÒ Hµ T©y. KhuÊt H÷u S¬n, 2001. "Lµng nghÒ Hµ T©y vµ xu h−íng ph¸t triÓn". Lµng nghÒ Hµ T©y. Së C«ng nghiÖp Hµ T©y. Quy ®Þnh t¹m thêi vÒ Tiªu chuÈn lµng nghÒ c«ng nghiÖp - tiÓu thñ c«ng nghiÖp TØnh Hµ T©y cña UBND, 1999. NguyÔn Ph−îng Lª 333