Bài giảng Thị trường chứng khoán - Chương 1: Tổng quan về thị trường chứng khoán

TỔNG QUAN VỀ THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN https://sites.google.com/site/lindatuyetle/ 1.1 Thị trường chứng khoán là gì 1.2 Chức năng của TTCK 1.3 Các nguyên tắc hoạt động của TTCK 1.4 Các thành phần tham gia TTCK 1.1.1 Khái niệm: Thị trường chứng khoán là một thị trường mà ở đó người ta mua bán, chuyển nhượng, trao đổi chứng khoán nhằm mục đích kiếm lời. Tuy nhiên, đó có thể là TTCK tập trung hoặc phi tập trung. Tính tập trung ở đây là muốn nói đến việc các giao dịch được tổ chức tập trung theo một địa điểm nhất định. 1.1.2 Phân loại TTCK Phân loại Sự luân chuyển các nguồn vốn Phương thức hoạt động của thị trường Thị trường sơ cấp Thị trường thứ cấp Thị trường tập trung Thị trường phi tập trung Căn cứ vào sự luân chuyển các nguồn vốn Thị trường sơ cấp (Primary market): Thị trường sơ cấp là thị trường trong đó các chứng khoán mới được các nhà phát hành bán cho các khách hàng đầu tiên, và do vậy còn được gọi là thị trường phát hành.  Đặc điểm: • Cho phép các chủ thể kinh tế huy động vốn. • Hoạt động giao dịch diễn ra giữa các nhà phát hành và các nhà đầu tư lớn theo hình thức bán buôn. Tổng công ty Hàng Không Việt Nam ( Vietnam Airline ) Số lượng chào bán: 49 triệu CP Số lượng NĐT đăng ký: 1,608 Mệnh giá: 10,000 Số lượng NĐT đặt mua: 1,577 Giá khởi điểm: 22,000 KẾT QUẢ ĐẤU GIÁ Tổng giá trị CP bán được: 1,093,244,838,400 ( hơn 1000 tỷ đồng ) Giá cao nhất: 223,000 Vietcombank & Techcombank : mua hơn 99% Giá thấp nhất: 22,300 Thị trường thứ cấp (Secondary market): Thị trường thứ cấp là thị trường trong đó các chứng khoán đã được phát hành trên thị trường sơ cấp được mua đi bán lại, làm thay đổi quyền sở hữu chứng khoán Căn cứ vào sự luân chuyển các nguồn vốn  Đặc điểm TT. thứ cấp: • Là nơi luân chuyển các nguồn vốn đã đầu tư, không làm tăng thêm quy mô đầu tư vốn • Hoạt động mua bán CK diễn ra giữa các nhà đầu tư với nhau, được xem như thị trường bán lẻ. • Đảm bảo khả năng chuyển đổi chứng khoán thành tiền (làm tăng tính thanh khoản cho chứng khoán). Căn cứ vào sự luân chuyển các nguồn vốn Mối quan hệ giữa thị trường sơ cấp và thị trường thứ cấp: • Thị trường sơ cấp là cơ sở, là tiền đề cho sự hình thành và phát triển thị trường thứ cấp • Thị trường thứ cấp là động lực, là điều kiện cho sự phát triển của thị trường sơ cấp Căn cứ vào sự luân chuyển các nguồn vốn So sánh sự khác nhau giữa thị trường sơ cấp và thị trường thứ cấp. Căn cứ vào sự luân chuyển các nguồn vốn Căn cứ vào phương thức hoạt động của thị trường: TTCK tập trung – Sở giao dịch CK (Stock Exchanges): SGD CK là một pháp nhân, thực hiện việc tổ chức giao dịch CK cho các CK của tổ chức phát hành đủ điều kiện niêm yết tại SGD CK. Có địa điểm tập trung là sàn GD hay qua hệ thống mạng thông tin máy tính điện tử do các thành viên của SGD CK thực hiện. CK được niêm yết là của các công ty un tín, lớn, đáp ứng tiêu chuẩn niêm yết SGD CK ko can thiệp giá cả CK mà chỉ đảm bảo mua bán CK diễn ra công bằng, đúng pháp luật: đấu giá công khai Chức năng • Cung cấp, đảm bảo cơ sở vật chất kỹ thuật , đảm bảo việc giao dịch chứng khoán được diễn ra thông suốt, đúng pháp luật và công khai kể cả giá cả. • Tổ chức niêm yết và giám sát các hoạt động giao dịch chứng khoán. • Cung cấp rộng rãi thông tin của các công ty phát hành. • Nhận bảo quản chứng khoán của khách hàng gửi, thu cổ tức hộ KH. Căn cứ vào phương thức hoạt động của thị trường: Thị trường phi tập trung OTC market (Over-the-counter market): Là thị trường mà các hoạt động mua bán CK được thực hiện phân tán ở những địa điểm khác nhau chứ không tập trung tại một nơi nhất định. Được tổ chức dưới hình thức một thị trường giao dịch “qua quầy” - OTC market: các dealer công bố danh mục CK với giá mua & giá bán niêm yết sẵn Thực hiện qua mạng máy tính => các dealer và KH đều biết rõ mức giá các dealer khác chào bán => cạnh tranh rất cao Căn cứ vào phương thức hoạt động của thị trường: Đặc điểm: • Giao dịch các CK của các công ty vừa và nhỏ (SMEs), hoặc những công ty chưa đủ điều kiện niêm yết trên SGD CK. • Không có địa điểm tập trung nhất định (điện thoại & internet) • Các chứng khoán mua bán tại thị trường OTC rất đông đảo và đa dạng Căn cứ vào phương thức hoạt động của thị trường: So sánh sự khác nhau giữa thị trường tập trung và thị trường phi tập trung ? 1.2 CHỨC NĂNG CỦA TTCK:  Huy động vốn đầu tư cho nền kinh tế.  Cung cấp môi trường đầu tư cho công chúng  Tạo tính thanh khoản cho các chứng khoán  Đánh giá hoạt động của doanh nghiệp  Tạo môi trường giúp Chính phủ thực hiện các chính sách kinh tế vĩ mô 1.3 CÁC NGUYÊN TẮC HOẠT ĐỘNG CỦA TTCK Nguyên tắc đấu giá cạnh tranh Nguyên tắc công khai Nguyên tắc trung gian 1.4.1 Nguyên tắc đấu giá cạnh tranh Giá chứng khoán được xác định thông qua việc đấu giá giữa các lệnh mua và các lệnh bán. Nguyên tắc đấu giá dựa trên mối quan hệ cung cầu trên thị trường quyết định. Căn cứ vào các hình thức đấu giá, có các loại đấu giá:  Đấu giá trực tiếp  Đấu giá gián tiếp  Đấu giá tự động 1.4.2 Nguyên tắc công khai Tất cả các hoạt động trên thị trường chứng khoán đều được công khai hoá về các loại chứng khoán được đưa ra mua bán trên thị trường, tình hình tài chính về kết quả kinh doanh của công ty phát hành, số lượng chứng khoán và giá cả CK . Việc công khai thông tin về thị trường chứng khoán phải thoả mãn các yêu cầu:  Chính xác  Kịp thời  Dễ tiếp cận 1.4.3 Nguyên tắc trung gian Theo nguyên tắc trung gian, các nhà đầu tư không thể trực tiếp thoả thuận với nhau để mua bán chứng khoán mà phải thông qua tổ chức trung gian là các nhà môi giới của mình để đặt lệnh. Các nhà môi giới sẽ nhập lệnh vào hệ thống để khớp lệnh.  Nhà phát hành  Nhà đầu tư: cá nhân hoặc tổ chức  Các công ty chứng khoán  Các tổ chức có liên quan đến TTCK  Ủy ban chứng khoán Nhà nước  Sở giao dịch chứng khoán  Công ty dịch vụ máy tính chứng khoán  Công ty đánh giá hệ số tín nhiệm