Bài giảng Siêu âm thai quí 1 - Nguyễn Anh Tuấn

Siêu âm thai quí 1 Bs nguyễn anh tuấn Bệnh viện phụ sản trung ươ ng Hình ảnh phôi thai SIÊU ÂM QUÍ I MỤC TIÊU . XÁC Đ ỊNH CÓ THAI. VỊ TRÍ CỦA THAI. SỐ L Ư ỢNG THAI XÁC Đ ỊNH SỰ SỐNG CỦA THAI XÁC Đ ỊNH TUỔI THAI ĐO KHOẢNG SÁNG SAU GÁY NGHIÊN CỨU MỘT SỐ YẾU TỐ HÌNH THÁI THAI NHI SỚM CÁC Đ Ư ỜNG CẮT Đ Ư ỜNG CẮT DỌC TỬ CUNG Đ Ư ỜNG CẮT NGANG TỬ CUNG Siêu âm quí 1 S ơ đ ồ hình ảnh túi thai t ươ ng ứng với từng tuổi thai Hình ảnh của túi thai. Túi thai đư ợc nhìn thấy trên siêu âm vào tuần thứ 4-5 bằng siêu âm đư ờng âm đ ạo và tuần thứ 6 qua đư ờng bụng. Là vùng âm vang th ư a, bờ đ ều, đư ợc bao bọc bởi vòng tế bào lá nuôi đ ậm âm vang Túi thai th ư ờng nằm lệch về một bên của tử cung XÁC Đ ỊNH CÓ THAI Hình ảnh túi thai: trên đư ờng cắt dọc, ngang Xác đ ịnh có thai Hình ảnh của túi thai: nằm lệch về một bên thành tử cung Xác đ ịnh có thai Hình ảnh túi thai: trên đư ờng cắt dọc và ngang: Thai 5 tuần Hình ảnh túi thai nằm gọn trong bề dầy của niêm mạc tử cung Vị trí của túi thai Hình ảnh túi thai: Hai và ba túi thai Số l ư ợng thai Các dấu hiệu siêu âm chứng tỏ thai sống Túi thai có hình ảnh và hình thái bình th ư ờng: Túi thai bờ đ ều, nét, vòng tế bào lá nuôi rõ nét Kích th ư ớc t ă ng đ ôi sau 1 tuần Xuất hiện túi noãn hoàng Xuất hiện phôi Xuất hiện tim thai Dấu hiệu siêu âm nghi ngờ thai nghén ngừng phát triển 1. Túi thai bờ không đ ều, không liên tục 2. Kích th ư ớc không t ă ng 3. Không thấy phôi (trứng rỗng) 4. Không thấy hoạt đ ộng tim thai sau 7 tuần 5. Thấy hình ảnh bong rau Xác đ ịnh sự sống của thai Hoạt đ ộng tim thai: Doppler xung Nhịp tim thai: Nhịp tim thai xuất hiện từ khi xuất hiện phôi (khoảng tuần thứ 6 đ ến 7) Đo nhịp tim thai bằng Doppler có giá trị xác đ ịnh chắc chắn thai sống L ư u ý: dễ nhầm với nhịp đ /m của mẹ Biểu đ ồ tần số tim thai Đo kích th ư ớc túi thai. Túi thai đư ợc đ o từ khi quan sát thấy trên siêu âm. Nếu túi thai hình tròn chỉ cần đ o một chiều Nếu túi thai hình ovan cần đ o hai chiều lấy trung bình Đo túi thai có giá trị tính tuổi thai đ ến 7 tuần Đo kích th ư ớc túi thai. Tốc đ ộ phát triển của túi thai: T ă ng đ ôi sau 1 tuần Kích th ư ớc túi thai: Tính tuổi đ ến khi thai hết 7 tuần Kích th ư ớc bình th ư ờng: -Túi thai 5mm: Thai 5 tuần -Túi thai 10mm: Thai 6 tuần -Túi thai 20mm: Thai 7 tuần Đo kích th ư ớc túi thai. Hình ảnh túi thai hình tròn đ ều Đo kích th ư ớc túi thai: túi thai hình tròn đ ều Đo kích th ư ớc túi thai: Túi thai hình ovan Phân biệt túi thai thật và túi thai giả. Túi thai giả. Nằm ở giữa buồng tử cung. Không thấy vòng tế bào lá nuôi. Thay đ ổi hình dạng trên các đư ờng cắt khác nhau. Kích th ư ớc không t ă ng. Các thành phần của túi thai 1. Màng ối chia túi phôi thành 2 phần + khoang chứa phôi: chứa phôi và các thành phần của phôi + khoang ngoài phôi: chứa túi noãn hoàng 2. Túi noãn hoàng 3. Phôi và các thành phần của phôi Là một tổ chức th ư a âm vang, tròn đ ều, bờ rõ nét. Liên hệ với thai nhi thông qua tuần hoàn noãn hoàng (ống noãn hoàng) Túi noãn hoàng Túi noãn hoàng là một thành phần của túi phôi. Xuất hiện vào tuần thứ 6 Nằm ngoài buồng ối (trong khoang ngoài thai). Kích th ư ớc bình th ư ờng 2-8mm (không v ư ợt quá10mm) Túi noãn hoàng xuất hiện dự đ oán thai phát triển tốt Túi noãn hoàng biến mất sau 14 tuần Túi noãn hoàng Hình ảnh túi noãn hoàng: Túi noãn hoàng xuất hiện cùng với phôi Hình ảnh phôi, túi noãn hoàng Hình ảnh túi noãn hoàng và ống noãn hoàng Túi noãn hoàng và ống noãn hoàng Màng ối, khoang ngoài thai. Màng ối: là cấu trúc đ ậm âm, mảnh, rõ nét. Bao bọc n ư ớc ối và phôi Khoang ngoài thai (khoang tạng ngoài). Là khoang chứa dịch nằm giữa màng ối và thành tử cung. Trong khoang ngoài thai có hình ảnh của túi noãn hoàng. Khoang ngoài thai sẽ biến mất khi thai lớn dần do sự sát nhập của màng ối với nội mạc TC Hình ảnh túi ối, màng ối, khoang ngoài thai Hình ảnh túi ối, màng ối, khoang ngoài thai Phôi xuất hiện trên siêu âm vào cuối tuần thứ 6, đ ầu tuần thứ 7. Hình ảnh của phôi là âm vang đ ậm đ ặc, nằm trong buồng ối ( khoang chứa thai) Thấy hoạt đ ộng tim thai Phôi thai Phôi phát triển theo tuần tuổi. Có thể lần l ư ợt quan sát thấy các thành phần của phôi: Cực đ ầu, cực đ uôi Hình ảnh của mầm chi Cử đ ộng của phôi (run rẩy) Hình ảnh phôi Hình ảnh phôi: Phôi nằm trong buồng ối, hình ảnh của màng ối Hình ảnh phôi: Xác đ ịnh cực đ ầu và đ uôi Hình ảnh phôi: cực đ ầu, đ uôi và mầm chi Hình ảnh phôi: cực đ ầu, cực đ uôi Hình ảnh phôi: các mầm chi ĐO PHÔI VÀ THAI Đo chiều dài đ ầu mông Đo đư ờng kính l ư ỡng đ ỉnh Đo chiều dài x ươ ng đ ùi Đo khoảng sáng sau gáy 1. Đo chiều dài đ ầu mông: Trên đư ờng cắt đ ứng dọc thai nhi Thai nhi trong t ư thế trung tính Th ư ớc đ o đ ặt ở cực đ ầu và cực đ uôi của thai Đo chiều dài đ ầu mông có giá trị tính tuổi thai rất chính xác (khi thai từ 7-12 tuần; sai số 4 ngày) Chiều dài đ ầu mông: thai 6 tuần (6 mm);7t (10mm); 8t (16mm); 9t ( 23); 10t (34mm) ;11t (46 mm); 12t (55mm) T ư thế đ o chiều dài đ ầu mông: Đo chiều dài đ ầu mông Đo chiều dài của phôi Đo chiều dài đ ầu mông 2. Đo đư ờng kính l ư ỡng đ ỉnh: Đo đư ợc từ 9 tuần. Trên đư ờng cắt ngang đ ầu: Hình ảnh của đư ờng giữa liên tục, đ ậm âm vang, hai não thất bên lớn, chiếm 2 bán cầu, 2 đ ám rối mạch mạc đ ậm âm vang, cân xứng ở bên trong. Đặt th ư ớc đ o trên bản x ươ ng Đo vuông góc với đư ờng giữa Đo đư ờng kính l ư ỡng đ ỉnh: Đ ư ờng kính LĐ có giá trị tính tuổi thai cho đ ến 27 tuần: ĐKLĐ : 9 mm; thai 9 tuần 30 mm; thai 16 tuần 80 mm; thai 32 tuần 90 mm; thai 38 tuần Đo đư ờng kính l ư ỡng đ ỉnh Hình ảnh của đ ầu ở tuổi thai 9 tuần Hình ảnh của đư ờng giũa và đ ám rối mạch mạc: H ư ớng đ o ĐK LĐ Đo đư ờng kính l ư ỡng đ ỉnh Hình ảnh đư ờng giữa, hai não thất bên, hai đ ám rối mạch mạc lớn Hình ảnh của đ ầu và đ o đư ờng kính l ư ỡng đ ỉnh Tốc đ ộ phát triển trung bình của đư ờng kính LĐ 13 - 16 SA: 3.9 mm/ tuần (4mm/tuần) 17 - 28 SA: 3.1 mm/ tuần (3 mm/tuần) Đủ tháng: 1.1 mm/ tuần (1mm/tuần) 3. Đo chiều dài x ươ ng đ ùi Chiều dài x ươ ng đ ùi có thể đ o đư ợc từ thai 9 tuần. Trên đư ờng cắt dọc đ ùi. Đặt th ư ớc đ o trên hai đ ầu xu ơ ng. Đo dọc thân x ươ ng. X ươ ng đ ùi nằm ngang, gần đ ầu dò có kích th ư ớc sát thực h ơ n Đo chiều dài x ươ ng đ ùi X ươ ng đ ùi phát triển song song với tuổi thai. Đo chiều dài x ươ ng đ ùi có giá trị tính tuổi thai cho đ ến đ ủ tháng. Chiều dài x ươ ng đ ùi nhỏ h ơ n ĐKLĐ khoảng 20mm Luôn t ươ ng đươ ng chiều dài bàn chân Chiều dài XĐ: 14 mm thai t ươ ng ứng 14 tuần . Đo chiều dài x ươ ng đ ùi Một số yếu tố về hình thái - Hệ thần kinh - Cột sống - Tim, lồng ngực - Bụng, hệ tiết niệu - Các chi Hình ảnh não tr ư ớc đ ã phân chia : đư ờng giữa liên tục, hai đ ám rối mạch mạc Hình ảnh của não sau : tiểu não, hố sau thai 14 tuần Hình ảnh rãnh khớp sọ, hai hố mắt thai 14 tuần Hình ảnh của cột sống thai 14 tuần Tim, lồng ngực Tim 4 buồng: thai 15 tuần Các chi Hình thái các chi vào tuổi thai 12-14 tuần: Có 4 chi và mỗi chi có 3 đ oạn Nhìn rõ các tia của ngón chân, ngón tay Các chi Mầm chi đư ợc hình thành từ tuần 4 Các chi : hoàn thiện vào tuần 7 Các chi Nhìn rõ có 3 đ oạn và các ngón vào tuần 7 Các chi Hình ảnh mầm các chi: 4 chi Các chi Chi trên: ba đ oạn, thai 10 tuần Các chi Hình ảnh chi d ư ới: Mỗi chi 3 đ oạn, thai 13 tuần Các chi Hình ảnh chi d ư ới: Mỗi chi 3 đ oạn Các chi Hình ảnh chi d ư ới: Bàn chân và các ngón chân, Bàn chân vuông góc với cẳng chân Các chi Hình ảnh chi trên: Mỗi chi 3 đ oạn và 5 ngón tay Chi trên: Mỗi chi 3 đ oạn và 5 ngón Bàn tay 5 ngón: Dấu hiệu bàn tay mở Bụng: Đ ư ờng cắt ngang bụng: hình ảnh của dạ dày. Hoạt đ ộng tiêu hoá của thai nhi đư ợc bắt đ ầu từ 15 tuần và có thể quan sát thấy cử đ ộng của hàm d ư ới bằng siêu âm từ 18 tuần Hình ảnh của dạ dày: Có thể quan sát thấy từ 15 tuần. Thấy th ư ờng xuyên từ tuần 18 Bụng Đ ư ờng cắt ngang bụng: hình ảnh của dạ dày Đ ư ờng cắt ngang bụng: Hình ảnh của dạ dày Thành bụng tr ư ớc: Khép kín từ sau 12 tuần. Thoát vị rốn sinh lý xảy ra tr ư ớc 12 tuần. Giai đ oạn ruột ngoài. Thoát vị rốn sinh lý Thoát vị rốn sinh lý. Phần phụ của thai: Dây rốn bình th ư ờng Vị trí bánh rau : Mặt sau và mặt tr ư ớc MỘT SỐ HÌNH ẢNH BẤT TH Ư ỜNG Hình ảnh bong rau và thai nghén ngừng phát triển. Trứng rỗng Hình ảnh bong rau và thai nghén ngừng phát triển: Trứng rỗng Hình ảnh bong rau và thai nghén ngừng phát triển Hình ảnh thai nghén ngừng phát triển Chửa trứng Không thấy hình ảnh túi thai bình th ư ờng Không thấy các thành phần của túi thai Chiếm toàn bộ tử cung là những âm vang không đ ều: Hình ảnh ruột bánh mỳ Hình ảnh của nang hoàng tuyến hai bên Chửa trứng Hình ảnh ruột bánh mỳ Chửa trứng Hình ảnh ruột bánh mỳ; Hình ảnh nang hoàng tuyến CHỬA NGOÀI TỬ CUNG DẤU HIỆU TRỰC TIẾP TÚI THAI (CÓ THỂ CÓ Đ ẦY Đ Ủ CÁC THÀNH PHẦN] NẰM NGOÀI TỬ CUNG. CÓ THỂ THẤY PHÔI CÓ THỂ THẤY HOẠT Đ ỘNG TIM THAI Chửa ngoài tử cung Dấu hiệu trực tiếp: Túi thai ngoài tử cung Chửa ngoài tử cung Dấu hiệu trực tiếp: Thai nằm ngoài tử cung Chửa ngoài tử cung Dấu hiệu trực tiếp: Thai nằm ngoài TC. tim thai (+) Chửa ngoài tử cung Dấu hiệu gián tiếp Tử cung rỗng (có thể thấy túi thai giả) Khối âm vang bất th ư ờng nằm ở một bên tử cung Cùng đ ồ sau có dịch Chửa ngoài tử cung Dấu hiệu gián tiếp: Tử cung rỗng. Túi thai giả Chửa ngoài tử cung Dấu hiệu gián tiếp: Khối âm vang bất th ư ờng cạnh tử cung Chửa ngoài tử cung Dấu hiệu gián tiếp: Dịch ở cùng đ ồ sau MỘT SỐ BẤT TH Ư ỜNG HÌNH THÁI THAI V Ô SỌ THAI VÔ SỌ Thoát vị não, màng não Thoát vị não, màng não Không phân chia não tr ư ớc khe hở thành bụng thoát vị rốn Thoát vị rốn