No.12_June 2019|S  12 – Tháng 6 n m 2019|p.67-75 
67 
T P CHÍ KHOA H C   I H C TÂN TRÀO 
ISSN: 2354 - 1431 
Vai trò c a th c v t t i Khu Di tích l ch s  Tân Trào v     xu t các gi i pháp b o 
v   a d ng th c v t 
   Công Baa*, Chu Th  M  Ngaa 
aTr  ng   i h c Tân Trào 
*Email: 
[email protected] 
Thông tin bài vi t Tóm t t 
Ngày nh n bài: 
23/8/2018 
Ngày duy t   ng: 
10/6/2019 
 Bài báo trình bày k t qu  nghiên c u b  c   u v  vai trò vai trò c a th c v t t i 
Khu Di tích l ch s  Tân Trào  ó là: vai trò c a th c v t trong vi c b o v  c nh 
quan; vai trò c a th c v t   i v i sinh k  c a ng  i dân; vai trò c a th c v t   i 
v i phát tri n du l ch. Bài báo c ng   a ra c  s  khoa h c cho vi c    xu t các 
gi i pháp b o v   a d ng th c v t và   a ra 8 gi i pháp b o v   a d ng th c v t 
bao g m: gi i pháp v  chính sách, t  ch c qu n lý; gi i pháp v  kinh t , xã h i; 
gi i pháp v  khoa h c công ngh ; gi i pháp lâm sinh xúc ti n tái sinh t  nhiên, 
khoanh nuôi ph c h i r ng; gi i pháp khai thác, s  d ng h p lý tài nguyên th c 
v t; gi i pháp b o t n  a d ng th c v t; gi i pháp v  phát tri n ngu n nhân l c và 
phát tri n c ng   ng; gi i pháp liên k t vùng và h p tác qu c t . 
T  khóa: 
 a d ng; gi i pháp; khu di 
tích l ch s ; t nh Tuyên 
Quang. 
1. M    u 
R ng có vai trò r t quan tr ng   i v i cu c 
s ng c a con ng  i c ng nh  môi tr  ng: cung c p 
ngu n g , c i, t o ra khí oxy,  i u hòa n  c, là n i c  
trú   ng th c v t và tàng tr  các ngu n gen quý hi m, 
b o v  và ng n ch n gió bão, ch ng xói mòn   t,   m 
b o cho s  s ng, b o v  s c kh e c a con ng  i. Bài 
báo trình bày vai trò c a th c v t t i Khu Di tích l ch s  
Tân Trào và    xu t các gi i pháp b o v   a d ng th c 
v t làm c  s  cho công tác b o t n và phát tri n b n 
v ng     a ph  ng. 
2. N i dung v  ph  ng pháp nghiên c u 
2.1. N i dung và th i gian nghiên c u 
  i t  ng nghiên c u là vai trò c a th c v t t i Khu 
Di tích l ch s  Tân Trào, t nh Tuyên Quang và    xu t 
các gi i pháp b o v   a d ng th c v t. Th i gian nghiên 
c u t  tháng 6 n m 2016   n tháng 3 n m 2018. 
2.2. Ph  ng pháp nghiên c u 
2.2.1. Ph  ng pháp k  th a 
K  th a s  li u c a các tài li u khác có liên quan 
  n khu v c nghiên c u, b  sung, c p nh t và hoàn 
thi n nh ng s  li u th ng kê  ã có [1], [2]. 
2.2.2. Ph  ng pháp  i u tra ngoài th c   a 
Chúng tôi s  d ng theo ph  ng pháp c a Hoàng 
Chung (2008) [5] và Nguy n Ngh a Thìn (2008) [11]. 
2.2.3. Ph  ng pháp trong phòng thí nghi m 
Xác   nh tên khoa h c theo ph  ng pháp so sánh 
hình thái, ch nh lý tên khoa h c theo Ph m Hoàng H  
(1993) [7], Danh l c các loài th c v t VN (2003, 2005) 
[10]. 
2.2.4. Ph  ng pháp  ánh giá nhanh nông thôn có 
s  tham gia c a ng  i dân (PRA) 
Ph  ng pháp  i u tra ph ng v n: Chúng tôi  ã ti n 
hành xây d ng b  phi u ph ng v n và ti n hành  i u tra 
100 h  dân   11 xã c a 2 huy n S n D  ng và Yên 
S n. M i xã ti n hành  i u tra ph ng v n m t nhóm t  
8   n 10 ng  i dân   i di n cho các h  gia  ình có ho t 
  ng kinh doanh, s n xu t liên quan   n r ng. 
3. K t qu  và th o lu n 
3.1. Vai trò c a th c v t t i Khu Di tích l ch s  
Tân Trào 
Khu Di tích l ch s  Tân Trào, t nh Tuyên Quang là 
n i sinh s ng c a nhi u loài   ng th c v t khác nhau, 
trong khu v c nghiên c u  ã th ng kê    c 726 loài, 
462 chi, 137 h , thu c 6 ngành th c v t b c cao có 
m ch [2]. 
D.C. Ba et al/ No.12_June 2019|p.67-75 
 68 
3.1.1. Vai trò c a th c v t trong vi c b o v  c nh 
quan và các di tích l ch s  
Trong th i k  kháng chi n ch ng th c dân Pháp, 
Chi n khu Vi t B c g m h  th ng các c n c  ho t 
  ng c a các B , Ban, Ngành c a Trung   ng  óng 
phân b  r i rác trên 4 t nh Cao B ng (P c Bó), B c 
K n (Ch    n), Thái Nguyên (  nh Hóa), Tuyên 
Quang (Chiêm Hóa, S n D  ng, Yên S n). Trong  ó 
Khu Di tích l ch s  Tân Trào (n m trên   a bàn các xã 
Tân Trào, Minh Thanh, Trung Yên, Bình Yên, L  ng 
Thi n (huy n S n D  ng); Kim Quan, Trung S n, 
Hùng L i, Trung Minh,   o Vi n, Công  a (huy n 
Yên S n),    c coi là “Th   ô khu gi i phóng - Trung 
tâm Th   ô kháng chi n”. N i  ây có   a hình r ng 
núi hi m tr , r ng r m r p v i nhi u t ng tán có th  
che ch  b o v  t t cho quân và dân ta trong kháng 
chi n ch ng Pháp.  ây c ng là n i trung   ng   ng, 
Chính ph  và Ch  t ch H  Chí Minh  , làm vi c th i 
k  ti n kh i ngh a, ch    o nhân dân c  n  c ti n hành 
T ng kh i ngh a giành chính quy n. V i nh ng giá tr  
l n v  l ch s , v n hóa và khoa h c, ngày 10 tháng 5 
n m 2012 Khu Di tích l ch s  Tân Trào  ã    c Th  
t  ng Chính ph  công nh n là khu di tích qu c gia 
  c bi t, v i 138  i m di tích [12]. 
Sau h n 70 n m cu c cách m ng tháng 8 n m 1945 
thành công n  c Vi t Nam Dân ch  C ng hòa ra   i, 
138  i m di tích trong Khu Di tích l ch s  Tân Trào v n 
 ang    c tôn t o, b o v  lâu dài. Các th m th c v t 
trong khu v c ngoài vai trò b o v  ngu n n  c, b o v  
  t, ch ng xói mòn, l  l t, h n hán,  i u hòa khí h u, 
b o v  môi tr  ng, b o v  s c kh e con ng  i thì nó 
còn có vai trò quan tr ng trong vi c t o c nh quan môi 
tr  ng c ng nh  b o v  các di tích l ch s . Hi n nay, 
trong khu di tích th m th c v t r ng có vai trò   c bi t 
quan tr ng t o nên c nh quan c a khu di tích l ch s . 
Th m th c v t r ng t  nhiên bao g m các lo i r ng 
nh : (1) r ng kín th  ng xanh m a mùa nhi t   i     a 
hình th p và núi th p; (2) r ng kín th  ng xanh m a 
mùa nhi t   i núi th p trên  á vôi; (3) r ng th a th  ng 
xanh m a mùa nhi t   i     a hình th p và núi th p; (4) 
th m cây b i nhi t   i ch  y u th  ng xanh cây lá r ng 
    a hình th p và núi th p trên   t   a   i; (5) tr ng c . 
Trong  ó, r ng kín th  ng xanh m a mùa nhi t   i   
  a hình th p và núi th p chi m t  l  l n (60%).   c 
bi t, có nh ng lo i th m r ng thu n loài mang nét   c 
tr ng c a vùng trung du nh  r ng C  (Livistona 
cochinchinensis) m c t  nhiên t o thành t ng trên cùng 
v i chi u cao 12-15m,    che ph  60%. R ng C  phân 
b  ph  bi n   các xã Tân Trào, Trung Yên, Kim Quan, 
Trung Minh,   o Vi n. Ho c r ng thu n loài N a 
(Neohouzeana dulloa) hình thành sau khai thác ki t 
ho c do   t r ng làm n  ng r y, phân b       cao d  i 
400m. R ng N a có di n tích khá l n, t o thành t ng 
tán r ng v i  u th  là N a có chi u cao 6-8m,    ng 
kính trung bình 3-5cm,    che ph  80-90%, g p nhi u   
các xã Hùng L i, Trung Minh, Kim Quan, Trung Yên, 
Tân Trào...[1]. 
V  h  th c v t, v i thành ph n loài cây phong phú 
726 loài, 462 chi, 137 h , thu c 6 ngành th c v t b c 
cao có m ch th c,  a d ng v  thân cây: thân g  (g  cao, 
g  v a, g  nh ), thân b i, thân th o, thân leo (ho c bò); 
s c hoa 4 mùa t a ngát h  ng th m, ph c v  nhu c u 
th m quan, ngh  ng i, du l ch c a ng  i dân. Hi n nay, 
vi c b o v  và phát tri n r ng trong khu di tích l ch s  
Tân Trào    c các c p chính quy n   a ph  ng và 
nhân dân quan tâm b o v . 
3.1.2. Vai trò c a th c v t   i v i sinh k  c a 
ng  i dân 
Ngoài vai trò quan tr ng trong vi c b o v  ngu n 
n  c, b o v    t, ch ng xói mòn, l  l t, h n hán,  i u 
hòa khí h u, b o v  môi tr  ng; th c v t còn có vai trò 
cung c p ngu n nguyên li u, d  c li u, th c 
ph mph c v  cu c s ng c a con ng  i. T i khu v c 
nghiên c u chúng tôi  ã  i u tra    c 726 loài th c v t 
b c cao có m ch, v i nhi u giá tr  s  d ng khác nhau 
nh : nhóm cây cho g , nhóm làm thu c ch a b nh, 
nhóm cây  n    c (g m cây cho qu  và rau), nhóm làm 
c nh, nhóm cho tinh d u, nhóm cây làm th c  n cho gia 
súc, nhóm cây làm    th  công m  ngh , nhóm cây l y 
s i....Ngu n tài nguyên này ng  i dân khai thác trong 
khu di tích v i m c  ích s  d ng trong   i s ng hàng 
ngày ho c m c  ích th  ng m i    nâng cao thu nh p. 
K t qu   i u tra c  th     c trình bày trong B ng 1. 
B ng 1: Giá tr  s  d ng c a các loài th c v t t i 
khu di tích l ch s  Tân Trào 
TT Giá tr  s  d ng 
Ký 
hi u 
S  
loài 
T  l  
(%) 
1 Cây l y g  G 188 17.47 
2 Cây làm c nh Ca 99 9.20 
3 Cây d  c li u T 470 43.68 
4 Cây  n qu  A 142 13.20 
5 
Cây làm th c  n 
gia súc 
Ags 64 5.95 
6 
Cây cho tinh 
d u 
Td 50 4.65 
7 
Cây làm    th  
công m  ngh  
Dtc 11 1.02 
8 Cây làm s i Soi 28 2.60 
9 Cây cho nh a Nh 3 0.28 
D.C. Ba et al/ No.12_June 2019|p.67-75 
69 
10 
Cây làm v t li u 
xây d ng 
Xay 13 1.21 
12 Ch a xác   nh giá tr  8 0.74 
T ng 1076 100 
* L u ý: T  l  (%) các loài l n h n 100% t ng s  
loài trong danh l c do có nh ng loài có nhi u công 
d ng khác nhau. 
- Nhóm cây làm thu c (T): T i khu v c nghiên 
c u  ã xác   nh    c 470 loài cây có giá tr  làm thu c 
(chi m 43,68% t ng s  loài th c v t  ã ghi nh n    c) 
g m: T c kè  á (Drynaria bonii), C t toái b  (Drynaria 
fortunei), Rau s ng (Melientha suavis), Lá khôi (Ardisia 
silvestris), Tr m h  ng (Aquilaria crassna), B y lá m t 
hoa (Paris polyphylla), C  dòm (Stephania dielsiana), 
Bách b  (Stenoma saxorum), M  p r ng (Parabaena 
sagitta), Ng y tr ng (Rubus cochinchinensis), Búng 
báng (Arenga pinnata), Mua leo (Medinilla assamica), 
Lai (Aleurites molluccana), Rau mu i (Chenopodium 
ficifolium)... 
- Nhóm cây l y g  (G): T p trung ch  y u   ngành 
Ng c lan (Magnoliophyta), v i s  loài khá cao, g m 
188 loài (chi m 17,47% t ng s  loài) là: G i n p 
(Aglaia spertabilis), Trai lý (Garcinia fragraeoides), 
Trám  en (Canarium tramdendum), Trám tr ng 
(Canarium album), Chò  en (Parashorea stellata), Táu 
(Vatica ordorata),  inh (Markhamia stipulata), V ng 
(Endosperma chinense), Chò  ãi (Annamocarya 
sinensis), Gù h  ng (Cinnamomum balansae), Xoan ta 
(Melia azedarach), Lát hoa (Chukrasia tabularis), Máu 
chó lá l n (Knema pierei), M  s a b c b  (Helicia 
tonkinensis), D  gai (Castanopsis indica)... 
- Nhóm cây  n    c (A): Bao g m các loài cây  n 
qu , c , h t, các lo i m ng r ng, rau r ng, v i 142 loài 
(chi m 13,20% t ng s  loài): C  (Livistona 
cochinchinensis), Dâu da xoan (Allospondias 
lakonensis), Trám tr ng (Canarium album), Trám  en 
(Canarium tramdendum). Các loài m ng r ng nh : N a 
(Neohouzeana dullosa), Giang (Ampelocalamus 
patellais), V u (Bambusa nutans),...Các loài rau r ng 
nh : Rau d n (Callipteris esculenta), Rau d u 
(Alternanthera sessilis), Rau s ng (Meliantha suavis)... 
- Nhóm cây làm c nh (Ca):  ã th ng kê    c 99 
loài (chi m 9,2%), g m:  uôi ch n (Adiantum 
caudatum), S n tu  (Cycas balansae),  inh l ng tr  
(Polyscias guilffoylei), S a (Alstonia scholaris), Sanh 
(Ficus benjamina), Kim tán (Calanthe angusta), Tre 
b ng ph t (Bambusa vulgaris), Trúc vuông 
(Chimonobambusa quadrangulais)... 
- Nhóm cây làm th c  n gia súc (Ags): Có 64 loài 
(chi m 5,95%) g m: C  lá tre (Centosteca lappacea), 
C  m n tr u (Eleusine indica), Rau má (Centella 
asiatica), D n gai (Amaranthus spinosus),   u ba lá 
(Uraria lagopodiodes), Vú bò (Ficus hirta),   u d i 
(Dunbaria podocarpa), C  g ng (Panicum repens)... 
- Nhóm cây tinh d u (Td): Nhóm này có 50 loài 
(chi m 4,65%) nh : Hoa gi  (Desmos cochinchinensis), 
Ké   u ng a (Xanthiuminae quilaterum), Màng tang 
(Litsea cubeba), B  hòn (Sapindus saponaria), H ng bì 
(Clausena lansium), Sau sau (Liquidambar formosana), 
Thông  uôi ng a (Pinus massoniana), S n m t 
(Madhuca pasquieri)... 
- Nhóm cây làm v t li u xây d ng (Xay): Nhóm 
này chi m 1,21%, v i 13 loài g m: V u (Bambusa 
nutans), Mai (Dendrocalamus giganteus), N a 
(Neohouzeana dullosa), C  (Livistona cochinchinensis), 
Song (Calamus rudentum), Tre (Bambusa blumeana), 
Hóp nh  (Bambusa tuldoides)... 
- Nhóm cây l y s i (Soi): Có 28 loài (chi m 2,6%) 
g m: Bông gòn (Ceiba pentandra), S u (Celtis 
sinensis), Bò ké (Kydia calycina), Lá dong d i 
(Phrynium thorelli), Dó (Rhamnoneuron balansae), B t 
th c (Abrroma angusta),   u ma (Pueraria 
phaseoloides), Thôi ba (Alangium chinensis), Bái nh n 
(Sida acuta), Cò ke (Microcos paniculata)... 
- Nhóm cây l m    th  công m  ngh  (Dtc): Có 9 
loài chi m 1,69% t ng s  loài nh : Trúc c n câu 
(Phyllostachis bambusoides), Hóp (Bambusa 
multiplex), Hóp gai (Bambusa agrestis), Song m t 
(Calamus platyacanthus), Song (C. rudentum), Chít 
(Thysanolaena maxima), Móc (Caryota urens), Mây 
b c b  (Calamus tonkinensis), Mây n p (C. 
tetradactylus). 
Hi n nay, vi c khai thác ngu n tài nguyên r ng   
 ây tuy  ã gi m nhi u so v i tr  c  ây, do s  qu n lý 
ch t ch  c a chính quy n   a ph  ng. Tuy nhiên nh ng 
ho t   ng khai thác v n di n ra hàng ngày c a m t s  
l n ng  i dân   a ph  ng, vì  ó là sinh k  góp ph n 
xóa  ói gi m nghèo. Vì v y, chính quy n   a ph  ng 
c n có nh ng gi i pháp h u hi u    ng n ch n tình 
tr ng khai thác tài nguyên r ng c n ki t nh  hi n nay, 
góp ph n b o v  và phát tri n  a d ng sinh h c nói 
chung và r ng nói riêng. 
3.1.3. Vai trò c a th c v t   i v i phát tri n du l ch 
sinh thái 
Vi t Nam    c  ánh giá là   t n  c giàu ti m n ng 
cho phát tri n du l ch sinh thái. Nhi u v  n qu c gia, 
khu b o t n  ã    c khai thác ph c v  phát tri n du 
l ch. Du l ch sinh thái là m t d ch v  c a r ng c n s  
d ng m t cách b n v ng. T i Khu Di tích l ch s  Tân 
Trào nhi u d  án phát tri n du l ch sinh thái    c hình 
D.C. Ba et al/ No.12_June 2019|p.67-75 
 70 
thành g n li n v i các khu r ng có c nh quan   c bi t. 
Ngày 22 tháng 12 n m 2017 Th  t  ng Chính ph   ã 
phê duy t Quy ho ch t ng th  phát tri n khu du l ch 
qu c gia Tân Trào t nh Tuyên Quang   n n m 2030, 
m c tiêu   n n m 2025 Khu Di tích l ch s  Tân Trào c  
b n  áp  ng các tiêu chí c a khu du l ch qu c gia, ph n 
  u   n n m 2030 Khu Di tích l ch s  Tân Trào tr  
thành khu du l ch qu c gia v i h  th ng c  s  v t ch t 
k  thu t   ng b , s n ph m du l ch ch t l  ng cao, có 
th  ng hi u, s c c nh trang và tr  thành m t trong 
nh ng trung tâm du l ch v n hóa, l ch s  cách m ng 
hàng   u c a vùng Trung du mi n núi B c B  và c  
n  c. Hi n t i Khu Di tích l ch s  Tân Trào  ang ti n 
hành tri n khai t  ch c tuy n du l ch n i vùng, liên 
huy n và n i t nh, liên t nh. 
- Tuy n du l ch n i vùng: 
+ Tuy n du l ch    ng b : Tuy n Thôn Bòng - L p 
Binh - Tân Trào - Minh Thanh - Trung Yên - Kim 
Quan - Nà Ho; tuy n Thôn Bòng - Trung S n - Kim 
Quan - Trung Yên - Minh Thanh - Tân Trào; 
+ Tuy n du l ch thuy n theo sông Phó  áy, t  Tân 
Trào   n Kim Quan. 
+ Tuy n  i b , th  thao, leo núi: T  ch c trong 
không gian r ng   c d ng Tân Trào, trong  ó chú tr ng 
phát tri n tuy n lên   nh núi H ng,  èo De. 
- Tuy n du l ch liên huy n và n i t nh: 
+ Tuy n Tân Trào -   n H  -   n Th  ng -   n   
Lan và   n th  Bác H  (thành ph  Tuyên Quang) - M  
Lâm (huy n Yên S n); 
+ Tuy n Tân Trào - Khu di tích Kim Bình -   n 
Bách Th n -   n   m H ng - Thác B n Ba - Chùa B o 
Ninh Sùng Phúc (huy n Chiêm Hóa); 
+ Tuy n Tân Trào - th y  i n Tuyên Quang -   n 
Pác T  - Thác M  - h  Nà Hang (huy n Nà Hang); 
+ Tuy n Tân Trào - danh th ng Th  ng Lâm - 
  ng Song Long - Thác N m Me (huy n Lâm Bình); 
+ Tuy n Tân Trào -   n B c M c -   n Thác Cái - 
  ng Tiên; 
+ Tuy n Tân Trào - r ng   c d ng Tr m Chu và 
v  n cam Hàm Yên (huy n Hàm Yên). 
- Tuy n du l ch liên t nh: 
+ Tuy n Tân Trào -   nh Hóa - các  i m du l ch 
t nh Thái Nguyên; 
+ Tuy n Tân Trào - ATK ch    n - Pác Bó - các 
 i m du l ch các t nh Vi t B c; 
+ Tuy n Tân Trào - các khu,  i m du l ch qu c gia 
trên toàn vùng Trung du và mi n núi B c B ; 
+ Tuy n Tân Trào - Hà N i - các khu,  i m du l ch 
vùng   ng b ng sông H ng và duyên h i  ông B c. 
- Tuy n du l ch qu c t : 
K t n i Khu Di tích l ch s  Tân Trào và các  i m 
du l ch trên   a bàn t nh Tuyên Quang v i Th   ô Hà 
N i và qu c t  (qua c ng hàng không qu c t  N i Bài): 
v i Hà Giang  i Châu Vân S n, Trung Qu c (qua c a 
kh u    ng b  Thanh Th y); v i Lào Cai  i Côn Minh, 
Trung Qu c (qua c a kh u    ng b  Lào Cai); v i 
L ng S n  i B ng T  ng, Trung Qu c (qua c a kh u 
   ng b  H u Ngh ); v i H i Phòng, Qu ng Ninh  i 
Qu ng Châu, Nam Ninh, Trung Qu c (qua c a kh u 
   ng b  Móng Cái). 
Du l ch sinh thái không ch  góp ph n   a l i hi u 
qu  cho ngành kinh t  du l ch mà còn có ý ngh a tác 
  ng tích c c trong công tác b o v  môi tr  ng, mang 
l i l i ích v  kinh t  cho c ng   ng dân c    a ph  ng 
và  óng góp n  l c cho b o t n tài nguyên du l ch c a 
  t n  c [13]. 
3.2.    xu t các gi i pháp b o v   a d ng th c v t 
t i khu di tích l ch s  Tân Trào 
3.2.1. C  s  khoa h c cho vi c    xu t các gi i 
pháp b o v   a d ng th c v t 
Khu Di tích l ch s  Tân Trào là khu di tích c p 
Qu c gia   c bi t    c Chính Ph  công nh n là “  a 
ch     Khu Di tích l ch s  Tân Trào có  a d ng sinh 
h c cao v i r t nhi u loài   ng, th c v t quý hi m, 
nhi u loài cây thu c quý, là n i ph c h i, l u gi  các 
ngu n gen ph c v  cho công tác nghiên c u khoa h c, 
h c t p; gi  vai trò quan tr ng trong vi c b o v    t  ai, 
 i u ti t ngu n n  c ph c v  s n xu t nông nghi p và 
phát tri n kinh t  - xã h i, c ng nh  có ti m n ng l n v  
các lo i hình du l ch. 
3.2.1.1. Du l ch v n hoá l ch s  
Các di tích l ch s , cách m ng   Tuyên Quang r t 
phong phú. Tiêu bi u nh t là Khu Di tích l ch s  Tân 
Trào, th   ô c a khu gi i phóng v i "mái  ình H ng 
Thái, cây  a Tân Trào".  ây là n i g n li n v i ho t 
  ng c a Ch  t ch H  Chí Minh, Trung   ng   ng, 
Chính ph , Qu c h i, M t tr n, các b , ban, ngành, ghi 
d u nh ng s  ki n tr ng   i c a   t n  c trong th i k  
chu n b  T ng kh i ngh a giành chính quy n tháng 
Tám n m 1945 và trong cu c kháng chi n ch ng th c 
dân Pháp xâm l  c. V i trên 138  i m di tích và c m 
di tích l ch s     c x p h ng di tích qu c gia   c bi t 
nh : Lán Nà N a,  ình Tân Trào, Cây  a Tân Trào, 
 ình H ng Thái, Nha Công An, H m Bác Tôn. Ngoài 
ra, các   a danh nh  Bình Ca không ch  th  m ng v i " 
N ng chói sông Lô hò   ti ng hát, Chuy n phà dào d t 
b n n  c Bình Ca " mà còn là n i ghi l i d u tích c a 
nhi u th i k  l ch s . Các   a danh   ng Châu - Châu 
T  Do,  èo Ch n, khe Lau, cây s  7mãi mãi là nh ng 
D.C. Ba et al/ No.12_June 2019|p.67-75 
71 
d u son trong l ch s  dân t c. B ng 2 th ng kê l  ng 
khách tham quan du l ch trong n m n m tr  l i  ây. 
B ng 2: S  l  ng khách tham quan du l ch Khu di 
tích l ch s  Tân Trào 
S  
l  ng 
2014 2015 2016 2017 
  n 
6/2018 
Khách 
trong 
n  c 
650.000 710.000 700.000 710.000 400.000 
Khách 
qu c t  
200 300 400 300 150 
T ng s  850.000 1.010.000 1.100.000 1.010.000 550.000 
(Ngu n: Ban qu n lý khu di tích l ch s  Tân Trào) 
Ngoài các di tích, Tuyên Quang còn có nhi u l  h i 
có kh  n ng thu hút du khách nh  l  h i L ng T ng 
(tháng 1 và tháng 9) h i  ình Gi ng Tanh huy n Yên 
S n ( tháng 10 - tháng 1), h i  ình Tân Trào (tháng 4 - 
tháng 1)  ây là nh ng  i m có ti m n ng l n cho du 
l ch l ch s , v n hoá mà   a ph  ng c n có k  ho ch 
khai thác phát tri n. 
3.2.1.2. Du l ch sinh thái g n v i giáo d c môi 
tr  ng 
Khu Di tích l ch s  Tân Trào có th m th c v t r ng 
r t phong phú còn gi  nguyên    c v    p hoang s  
v i nhi u loài th c v t quí hi m,   c h u t i khu v c 
nghiên c u  ã thông kê có 54 loài th c v t quý hi m có 
nguy c  b  tuy t ch ng t i khu v c nghiên c u: 
- Theo Sách    Vi t Nam (2007) ghi nh n có 46 
loài trong  ó có 1 loài   m c r t nguy c p (CR) là Trúc 
vuông (Chimonobambusa quadrangulais); 15 loài nguy 
c p (EN) nh : C t toái b  (Drynaria fortunei), Ng  gia 
bì gai (Acanthopanax trifoliatus), S i b n (Quercus 
variabilis); 30 loài s p nguy c p (VU) nh : T c kè  á 
(Drynaria bonii), Sa mu (Cunninghamia lanceolata), 
Trám  en (Canarium tramdendum) 
- Theo Ngh    nh 32/2006/N -CP c a Chính ph  
ghi nh n có 19 loài trong  ó có 5 loài th c v t r ng 
nghiêm c m khai thác, s  d ng vì m c  ích th  ng m i 
(IA) nh : Kim tuy n  á vôi (Anoectochilus calcareus), 
Tiên hài (Paphiopedilum hirsutissimum), Hài tía 
(Paphiopedilum purpuratum); 14 loài th c v t r ng 
h n ch  khai thác, s  d ng vì m c  ích th  ng m i 
(IIA) nh : Hoa tiên (Asarum glabrum), Gù h  ng 
(Cinnamomum balansae), C  bình vôi (Stephania 
rotunda); 
- Theo Danh l c    cây thu c Vi t Nam ghi nh n 11 
loài trong  ó có 8 loài nguy c p (EN) nh : C  dòm 
(Stephania dielsiana), Ba kích (Morinda officinalis), 
Thiên niên ki n lá l n (Homalonema gigantea), Tr ng 
lâu nhi u lá (Paris polyphylla); 3 loài s p nguy c p 
(VU) nh : T c kè  á (Drynaria bonii), Lá khôi (Ardisia 
silvestris), Phá l a (Tacca subflabellata). 
- Theo Hi p h i B o t n thiên nhiên qu c t  ghi 
nh n 3 loài trong  ó 1 loài nguy c p (EN)  ó chính là 
Gù h  ng (Cinnamomum balansae); 2 loài s p nguy 
c p (VU)  ó là Trám chim (Bursera tonkinensis) và S n 
m t (Madhuca pasquieri). 
Khu Di tích l ch s  Tân Trào có sông, núi, ao h , 
thác n  c nh : h  Nà L a, thác L ng T u... Du l ch 
sinh thái g n v i giáo d c môi tr  ng là h  ng d n 
khách du l ch th m c nh quan thiên nhiên, các khu r ng 
nguyên sinh có các lo i chim, thú, v i k t h p giáo d c 
ý th c b o v  môi tr  ng cho du khách. 
3.2.1.3. Du l ch h c t p, nghiên c u khoa h c 
Là hình th c du l ch v i m c  ích h c t p, nghiên 
c u t i ch  là chính; phù h p v i h c sinh, sinh viên, 
h c viên, nhà khoa h c thu c các tr  ng h c và vi n 
nghiên c u. Hàng n m có trên 100 tr  ng trong c  
n  c   n tham quan, h c t p, nghiên c u trong  ó s  
l  ng h c sinh, sinh viên chi m kho ng 30% l  ng 
khách hàng n m. 
3.2.1.3. Du l ch c ng   ng 
 ây là m t lo i hình  a thích c a các b n tr  qu c 
t  yêu thích khám phá v n hóa b n   a. Khu di tích l ch 
s  Tân Trào là  i m h i t  s c thái v n hoá các dân t c 
thi u s  c a các t nh mi n núi phía B c có các dân t c: 
Tày, Dao, Kinh, Nùng, Cao lan, ... sinh s ng, trong  ó 
có 4 dân t c chi m t  l   u th  là: Tày, Dao, Kinh, 
Nùng. M i dân t c có nh ng nét v n hóa   c s c riêng: 
- Ng  i Tày có m t n n v n ngh  c  truy n phong 
phú,    các th  lo i th , ca, múa, nh c, t c ng , ca 
dao... chi m m t kh i l  ng  áng k . Các  i u dân ca 
ph  bi n nh t là hát then, hát c i, hát  ám c  i, ru con.. 
và các l  h i l ng t ng, giã c m    c t  ch c và duy trì 
hàng n m  ã mang   n cho du khách nh ng  n t  ng 
sâu s c v  nét v n hóa làng quê. 
- Ng  i Dao có phong t c t p quán riêng, phong 
phú t o nên b n s c v n hoá   c  áo nh  l  c p s c, hát 
Páo dung.   c bi t là kh  n ng s  d ng thu c nam t  
cây r ng c a   ng bào Dao. 
- Ng  i Nùng có m t kho tàng v n hóa dân gian 
phong phú và có nhi u làn  i u dân ca   m  à màu s c 
dân t c. Nh ng làn  i u dân ca t ng h p có l i, có nh c, 
có ki u trang trí, có hình th c bi u di n  ã làm xao xuy n 
và r o r c lòng ng  i khi   xa quê. 
- Ng  i Kinh v i m t s  nét v n hóa và l  h i 
truy n th ng chính nh : truy n c , ca dao, t c ng ; có 
v n h c b ng ch  (th , v n, sách, bài h ch...). Ngh  
D.C. Ba et al/ No.12_June 2019|p.67-75 
 72 
thu t phát tri n s m và   t trình    cao v  nhi u m t: ca 
hát, âm nh c,  iêu kh c, h i h a. H i làng hàng n m là 
m t d p sinh ho t h p d n   h u h t các thôn, làng nh t 
là vào d p   u xuân [6], [9]. 
  n nay Khu Di tích l ch s  Tân Trào tuy  ã có 
Quy ho ch t ng th  v  b o t n và phát tri n b n v ng 
nh ng nh ng ti m n ng th  m nh v  b o t n, v  nghiên 
c u khoa h c – giáo d c môi tr  ng và d ch v  du l ch 
ch a    c phát huy t  ng x ng. M c dù th m th c v t 
có vai trò to l n trong vi c b o v  c nh quan các di tích 
l ch s , c ng nh    i v i sinh k  c a ng  i dân và phát 
tri n du l ch. Tuy nhiên các ho t   ng c a Khu Di tích 
l ch s  Tân Trào m i t p trung vào công tác b o v  
r ng và phát tri n r ng. C  s  v t ch t ph c v  b o v  
và b o t n còn h n ch ; các ho t   ng v  b o t n, v  
nghiên c u khoa h c b o t n, v  giáo d c môi tr  ng 
và d ch v  du l ch h u nh  ch a th c hi n; vi c ph i 
h p, h  tr  phát tri n kinh t  - xã h i cho ng  i dân 
vùng   m còn r t h n ch . 
T  các k t qu  nghiên c u trên  ây chính là c  s  
khoa h c cho vi c    xu t các gi i pháp b o v   a d ng 
th c v t. 
3.2.2.    xu t các gi i pháp b o v   a d ng 
th c v t. 
3.2.2.1. Gi i pháp v  chính sách, t  ch c qu n lý 
- Các c p u  chính quy n   a ph  ng t nh Tuyên 
Quang ph i luôn quan tâm ch    o các ngành, các c p 
th c hi n t t công tác qu n lý b o v  r ng; 
- H t Ki m lâm các huy n th  ng xuyên ch    o 
các Tr m Ki m lâm tu n tra ki m soát b o v  r ng, 
giám sát các h  nh n giao khoán b o v  r ng, khoanh 
nuôi ph c h i r ng, tr ng r ng   t hi u qu  t t. Các v  
vi ph m Lu t b o v  và phát tri n r ng nh : khai thác 
g , s n b t   ng v t, l n   t r ng làm n  ng r y trái 
phép... ã    c phát hi n x  lý k p th i. 
- H t Ki m lâm các huy n ch    ng ph i h p U  
ban nhân dân các xã, các tr  ng h c c a huy n S n 
D  ng và Yên S n t  ch c tuyên truy n v  công tác 
b o v  r ng và môi tr  ng cho các h  dân   g n r ng; 
xây d ng ph  ng án phòng cháy ch a cháy r ng c p 
xã; th c hi n ký cam k t b o v  r ng và phòng cháy 
ch a cháy r ng   n thôn, b n, h  gia  ình và h c sinh 
tr  ng trung h c trong vùng  ã góp ph n nâng cao ý 
th c ch p hành Lu t B o v  và phát tri n r ng trong 
nhân dân. 
3.2.2.2. Gi i pháp v  kinh t , xã h i 
- H  tr  phát tri n kinh t , xã h i vùng   m thông 
qua các ch  ng trình, d  án v  phát tri n k t c u h  t ng 
nông thôn, xây d ng mô hình trình di n v  l nh v c nông 
lâm nghi p, khuy n nông khuy n lâm, b o t n ngành 
ngh  truy n th ng, phát tri n ngu n nhân l c... 
- Nghiên c u và chuy n giao các gi i pháp nâng cao 
n ng su t cây tr ng v t nuôi, n ng su t lao   ng cho 
các h  trong vùng. 
-  ng d ng có hi u qu  khoa h c công ngh  m i, 
nâng cao hi u qu    u t  các công trình phát tri n 
kinh t  - xã h i tr ng  i m. Tránh   u t  dàn tr i, kém 
hi u qu . 
- Nghiên c u phát tri n các ngành ngh  m i, t p 
trung vào ch  bi n nông lâm s n và s n xu t hàng hoá 
công nghi p, ti u th  công nghi p xu t kh u. 
- Th c hi n   u t  v n ngân sách h  tr  cho các h  
gia  ình   vùng   m khu b o t n tr ng r ng s n xu t 
theo chính sách Nhà n  c ban hành và các quy t   nh h  
tr    u t  c a t nh Tuyên Quang. 
3.2.2.3. Gi i pháp v  khoa h c công ngh  
-   i v i tr ng r ng phòng h ,   c d ng: th c hi n 
tr ng r ng phòng h  trên di n tích   t tr ng tr ng c , 
cây b i. Hi n nay, các d  án c  s  c a t nh Tuyên 
Quang th c hi n ph  ng th c tr ng r ng phòng h  
thu n lo i trên c  s    t nào cây  y; loài cây tr ng  u 
tiên l a ch n các loài cây b n   a s ng lâu n m nh : 
lim, lát hoa, m , ... Nh ng di n tích   t x u không phù 
h p v i các loài cây trên có th  tr ng b ng các loài cây 
nh p n i m c nhanh nh : keo tai t  ng, keo lai,...Các 
d  án c  s  th c hi n nghiêm bi n pháp k  thu t tr ng 
ch m sóc, b o v  r ng tr ng theo h  ng d n k  thu t 
tr ng r ng theo t ng loài cây c a S  Nông nghi p và 
Phát tri n nông thôn Tuyên Quang và Quy trình k  
thu t tr ng r ng c a B  Nông nghi p và Phát tri n 
nông thôn. 
- Tr ng, ch m sóc r ng s n xu t: Th c hi n tr ng 
r ng s n xu t trên   t tr ng ch a có r ng    c quy 
ho ch là r ng s n xu t. Các   n v , h  gia  ình, cá nhân 
tr ng r ng s n xu t (tr ng r ng kinh t ) thâm canh 
thu n lo i b ng các loài cây b n   a: Lát Hoa, m , 
xoan, tre, lu ng.., các loài cây nh p n i: keo tai t  ng, 
keo lá tràm, keo lai theo quy ho ch vùng nguyên li u 
c a các c  s  ch  bi n lâm s n. Các   n v , h  gia  ình 
cá nhân th c hi n  úng bi n pháp k  thu t tr ng ch m 
sóc, b o v  r ng tr ng 
3.2.2.4. Gi i pháp lâm sinh xúc ti n tái sinh t  
nhiên, khoanh nuôi ph c h i r ng. 
- Ph i h p v i các t  ch c, các nhà khoa h c trong 
n  c và n  c ngoài th c hi n các d  án nghiên c u 
ph c h i sinh thái,   c bi t là h  sinh thái r ng.  u tiên 
th c hi n các d  án, ch  ng trình ph c h i r ng t i 
phân khu ph c h i sinh thái, t i các   a  i m ph c v 
D.C. Ba et al/ No.12_June 2019|p.67-75 
73 
phát tri n du l ch. Nghiên c u ph c h i các loài th c v t 
quý hi m,   c h u và các loài có giá tr  kinh t , khoa 
h c cao. 
+   i v i b o v  r ng: l p h  s  qu n lý b o v  
r ng, t ng c  ng tuyên truy n, giáo d c ý th c b o v  
r ng cho nhân dân; th  ng xuyên tu n tra ng n ch n k p 
th i các ho t   ng xâm h i r ng nh : phát r ng làm 
n  ng rãy, ch t t a,   n cây làm c nh, c a ho c ch t, ken 
v  làm cho cây ch t;   c bi t chú tr ng ng n ch n l a r ng 
nh    t n  ng làm r y khu v c g n r ng vào mùa khô.... 
+   i v i khoanh nuôi ph c h i r ng: khoanh nuôi 
ph c h i r ng t  nhiên áp d ng   i v i g m nh ng di n 
tích   t tr ng thu c quy ho ch r ng phòng h ,   c d ng 
có cây g  tái sinh. Sau khi l p h  s  thi t k  khoanh nuôi 
ph c h i r ng t  nhiên, t  ch c giao khoán khoanh nuôi 
cho t  ch c, h  gia  ình, cá nhân. Th  ng xuyên ki m 
tra, phát hi n, ng n ng a các hành   ng xâm h i   n 
th m th c v t r ng. Th c hi n t t các bi n pháp phòng 
cháy, ch a cháy r ng và phòng tr  sâu b nh h i. Thông 
qua các bi n pháp k  thu t lâm sinh nh  trên, sau 5   n 
10 n m s  t o    c nh ng khu r ng t  nhiên h n loài, 
v a b o t n  a d ng sinh h c, v a có tác d ng phòng h  
  u ngu n. 
+ Công tác qu n lý gi ng cây tr ng lâm nghi p: S  
Nông nghi p và Phát tri n nông thôn (tr c ti p là Chi 
c c Lâm nghi p) luôn ph i h p ch t ch  v i UBND các 
c p qu n lý t t ngu n gi ng tr ng r ng (phòng h ,   c 
d ng và s n xu t). Các c  s  s n xu t gi ng trên   a 
bàn t nh s n xu t, cung  ng    cây gi ng   t tiêu chu n 
k  thu t có ngu n g c gi ng t t ph c v  k  ho ch tr ng 
r ng hàng n m c a t nh Tuyên Quang. 
3.2.2.5. Gi i pháp khai thác, s  d ng h p lý tài 
nguyên th c v t 
C n c  Thông t  s  02/VBHN-BNNPTNT ngày 
09/01/2017 c a B  tr  ng B  Nông nghi p và Phát 
tri n nông thôn v  vi c ban hành “H  ng d n th c hi n 
m t s   i u c a quy ch  qu n lý r ng ban hành kèm 
theo quy t   nh s  186/2006/Q -TTg ngày 14/8/2006 
c a Th  t  ng Chính ph . Chúng tôi   a ra m t s  gi i 
pháp khai thác, s  d ng các lo i r ng nh  sau: 
- R ng   c d ng:   i v i th m cây b i trên núi  á 
th c hi n b o v  nghiêm ng t c m m i hành vi ch t 
phá.   i v i các lo i r ng t  nhiên và r ng tr ng, tùy 
thu c vào t ng lo i r ng ch  r ng có quy n khai thác, 
s  d ng, sau khi khai thác ph i ti n hành tr ng l i. 
Ngoài ra, ch  r ng    c t  ch c các ho t   ng nghiên 
c u khoa h c, du t ch sinh thái trong r ng.   i v i   t 
tr ng cây g  r i rác (tr ng thái IC) áp d ng bi n pháp 
tr ng d m. Loài cây tr ng là cây g  b n   a, có kh  
n ng cho s n ph m ph  hoa, qu , nh a nh : trám, x u, 
d , qu ,  i v i   t tr ng cây b i và   t tr ng c  áp 
d ng ph  ng th c tr ng r ng h n giao gi a cây b n   a 
v i cây g  m c nhanh. Tr ng theo ph  ng th c thâm 
canh, các loài cây có th  tr ng là d , trám, tai chua, 
nh c, s u, sui, b ch  àn, keo... 
- Khai thác r ng phòng h :   i v i r ng t  nhiên 
   c khai thác t n thu, t n d ng g  và lâm s n ngoài g  
(tr  các lo i g  quý hi m) nh ng v n ph i   m b o    
tàn che c a r ng sau khai thác.   i v i r ng tr ng, khi 
r ng khép tán    c phép khai thác cây phù tr  nh ng 
ph i   m b o cây tr ng chính còn l i và    tàn che sau 
khi khai thác. Ch  r ng    c t  ch c các ho t   ng du 
l ch, nghiên c u khoa h c.    c tr ng xen cây d  c 
li u d  i tán r ng phòng h  và    c s  d ng 30 % di n 
tích   t tr ng không có r ng    s n xu t nông nghi p, 
 u tiên cây lâu n m, có tán lá r ng, xanh quanh n m. 
- Khai thác r ng s n xu t: Ch  r ng là t  ch c    c 
s n xu t nông nghi p, ng  nghi p k t h p trên di n tích 
r ng và   t tr ng r ng. Ch  r ng là h  gia  ình, cá 
nhân, c ng   ng dân c  thôn    c s  d ng không quá 
30% di n tích   t không có r ng là   t r ng s n xu t    
s n xu t nông nghi p, ng  nghi p k t h p;    c tr ng 
xen cây nông nghi p d  i tán r ng nh ng không làm 
 nh h  ng t i m c  ích s  d ng chính c a r ng. Ch  
r ng    c t  ch c kinh doanh d ch v  du l ch trong 
r ng ho c nghiên c u khoa h c nh ng không    c làm 
thay   i m c  ích s  d ng r ng. 
3.2.2.6. Gi i pháp b o t n  a d ng th c v t 
- Ph i h p v i các t  ch c, các nhà khoa h c và 
vi n nghiên c u có liên quan xây d ng và th c hi n các 
ch  ng trình, d  án khoa h c công ngh . 
- T  ch c th c hi n  i u tra,  ánh giá v  tài nguyên, 
  c bi t là h  sinh thái, c nh quan thiên nhiên,  a d ng 
sinh h c và các loài quý hi m,   c h u v.v 
-   y m nh ti n    xây d ng,   a Trung tâm 
Nghiên c u - Giáo d c môi tr  ng và Du l ch vào ho t 
  ng nh m th c hi n t t công tác b o t n c a Khu Di 
tích l ch s  Tân Trào. 
- Xây d ng V  n s u t p th c v t tr  thành n i b o 
t n và nghiên c u phát tri n các loài th c v t quý hi m, 
  c h u và có giá tr  cao. 
- Th c hi n các ch  ng trình, d  án nghiên c u v  
b o t n nói chung, trong  ó  u tiên các loài   c h u, 
quý hi m v.v.... 
-  ng d ng khoa h c công ngh  trong công tác 
nghiên c u và b o t n  a d ng sinh h c. 
- H p tác qu c t  và liên doanh, liên k t phát tri n 
b o t n  a d ng sinh h c. 
D.C. Ba et al/ No.12_June 2019|p.67-75 
 74 
3.2.2.7. Gi i pháp v  phát tri n ngu n nhân l c và 
phát tri n c ng   ng 
- Nâng cao trình    cho cán b  Ban qu n lý Khu Di 
tích l ch s  Tân Trào, ph i h p v i các tr  ng   i h c, 
các vi n nghiên c u liên quan    t  ch c  ào t o, t p 
hu n nâng cao trình    chuyên môn nghi p v . 
+ Nâng cao n ng l c chuyên môn, nghi p v  v  
qu n lý, b o v  r ng, tr ng r ng và tái sinh r ng t  
nhiên; 
+ Nâng cao trình    nghiên c u khoa h c và  i u 
tra c  b n v  b o t n và phát tri n b n v ng,   c bi t 
  i v i loài quý hi m,   c h u; 
+ Nâng cao kh  n ng qu n lý,  i u hành và giám sát 
công tác   u t  xây d ng k t c u h  t ng, các ch  ng 
trình d  án tr ng  i m v.v...; 
+ Nâng cao trình    nghi p v  và kh  n ng th c 
hi n công tác giáo d c tuyên truy n b o t n và b o v  
môi tr  ng tích c c; 
+ Nâng cao trình    và k  n ng   i v i cán b   i u 
hành,   c bi t là   i ng  nhân viên làm công tác d ch 
v , du l ch sinh thái. 
- Nâng cao trình    khoa h c k  thu t cho c ng 
  ng: 
+ T ng c  ng t p hu n khoa h c k  thu t cho cho 
cán b  khuy n nông, khuy n lâm và cán b  c  s     
nâng cao trình    qu n lý, khoa h c k  thu t trong công 
tác b o v  r ng, ph c h i r ng, phát tri n r ng và s n 
xu t nông nghi p    tri n khai t p hu n k  thu t cho 
ng  i dân. 
+   y m nh công tác t p hu n cho ng  i dân v  
quy trình k  thu t thâm canh các lo i cây tr ng v t nuôi 
k t h p xây d ng các mô hình trình di n và t  ch c h i 
ngh    u b  cho nông dân; t p hu n v  k  thu t phòng 
tr  sâu b nh   i v i cây tr ng và phòng tr  d ch b nh 
  i v i  àn gia súc gia c m và nuôi tr ng thu  s n. 
3.2.2.8. Gi i pháp liên k t vùng và h p tác qu c t  
- Liên k t vùng: 
+ Ban qu n lý Khu di tích l ch s  Tân Trào ch  
  ng    xu t v i Chi c c Ki m lâm báo cáo S  Nông 
nghi p và Phát tri n nông thôn ph i h p UBND huyên 
S n D  ng, Yên S n cùng UBND các huy n   i T , 
  nh Hoá c a t nh Thái Nguyên, S  Nông nghi p và 
Phát tri n nông thôn Thái Nguyên xây d ng ch  ng 
trình ph i h p trong công tác qu n lý b o v  r ng các 
xã vùng giáp ranh gi a hai huy n, hai t nh. 
+ Các   n v  c a hai t nh Thái Nguyên và Tuyên 
Quang th  ng xuyên trao   i thông tin, t o  i u ki n 
giúp nhau cùng th c hi n t t nhi m v  b o v  r ng (  c 
bi t là khu v c các xã vùng giáp ranh gi a hai t nh). 
+   nh k  hàng n m ph i h p t  ch c h i ngh  
ki m  i m công tác ph i h p b o v  r ng vùng giáp 
ranh; thành ph n g m: Lãnh   o và các ngành c p t nh; 
lãnh   o và các ngành c p huy n; lãnh   o và cán b  
c p xã (các xã giáp ranh gi a hai t nh). 
+ Ban qu n lý Khu di tích l ch s  Tân Trào ch  
  ng liên k t v i các Khu r ng   c d ng trong khu v c 
và V  n qu c gia Tam   o    trao   i thông tin, tham 
quan h c t p kinh nghi m trong vi c th c hi n các ho t 
  ng b o t n, b o v  và phát tri n r ng   c d ng. 
- H p tác qu c t : 
+ Ph i h p v i các t  ch c qu c t , các t  ch c phi 
chính ph , các tr  ng   i h c, các vi n nghiên c u có 
liên quan xây d ng và th c hi n ch  ng trình, d  án 
khoa h c và công ngh . 
+ T  ch c các   t th m quan h c t p trong và ngoài 
n  c cho cán b  làm công tác qu n lý và cán b  chuyên 
môn. 
+  ào t o   i ng  cán b  làm công tác b o t n và 
h p tác qu c t  có    n ng l c và chuyên môn sâu, có 
trình    ngo i ng     tham m u giúp vi c cho Ban 
qu n lý KBVCQ Tân Trào th c hi n t t h n trong công 
tác h p tác qu c t . 
+ Tra c u và khai thác các ngu n   u t  c a các t  
ch c qu c t , các t  ch c phi chính ph  t o ngu n   u 
t     b o t n và phát tri n. 
K t lu n 
Bài báo công b  k t qu  nghiên c u b  c   u v  vai 
trò c a th c v t t i Khu Di tích l ch s  Tân Trào  ã nêu 
ra    c 3 vai trò c a th c v t trong vi c b o v  c nh 
quan; vai trò c a th c v t   i v i sinh k  c a ng  i 
dân; vai trò c a th c v t   i v i phát tri n du l ch. Bài 
báo   a ra 8 nhóm gi i pháp b o v   a d ng th c v t t i 
khu di tích l ch s  Tân Trào. 
TÀI LI U THAM KH O 
1.    Công Ba, Lê Ng c Công, Lê   ng T n 
(2017), M t s  k t qu  nghiên c u v  hi n tr ng th m 
th c v t   khu di tích l ch s  Tân Trào, t nh Tuyên 
Quang, Nxb T p chí khoa h c  HQGHN, Khoa h c 
T  nhiên và Công ngh , t p 33, s  IS (2017) 14-21. 
2.    Công Ba, Lê Ng c Công, Lê   ng T n 
(2018),  a d ng th c v t b c cao có m ch t i khu di 
tích l ch s  Tân Trào, t nh Tuyên Quang, Nxb T p chí 
khoa h c  HQGHN, Khoa h c T  nhiên và Công 
ngh , t p 34, s  4 (2018) 1-3. 
3. B  Nông nghi p và Phát tri n Nông thôn (2000), 
Tên cây r ng Vi t Nam, Nxb Nông nghi p, Hà N i. 
D.C. Ba et al/ No.12_June 2019|p.67-75 
75 
4. Chính ph  n  c C ng hòa xã h i ch  ngh a Vi t 
Nam (2006), Ngh    nh 32/2006/N -CP v  qu n lý 
th c v t r ng,   ng v t r ng nguy c p, quý hi m. 
5. Hoàng Chung (2008). Các ph  ng pháp nghiên 
c u qu n xã th c v t, Nxb Giáo d c, Hà N i. 
6. Phan H u D t (2014), M t s  v n    v  dân t c 
h c Vi t Nam, Nxb   i h c Qu c gia, Hà N i. 
7. Ph m Hoàng H , Cây c  Vi t Nam, t p 1,2,3, 
Motreal, 1991, 1992, 1993. 
8. Tr n  ình Lý (1993), 1900 loài cây có ích   Vi t 
Nam, Nxb Th  gi i. 
9. Phan Ng c (2004), B n s c v n hóa Vi t Nam, 
Nxb V n H c. 
10. Trung tâm Khoa h c T  nhiên và Công ngh  
Qu c gia (2005), Danh l c các loài th c v t Vi t Nam, 
Nxb Nông nghi p, Hà N i. 
11. Nguy n Ngh a Thìn (2008), Các ph  ng pháp 
nghiên c u th c v t, Nxb   i h c Qu c gia, Hà N i. 
12. Quy t   nh s  548/Q -TTg ngày 10/05/2012 
c a Th  t  ng Chính ph  v  vi c x p h ng di tích qu c 
gia   c bi t. 
13. Quy t   nh s  2073/Q -TTg ngày 22/12/2017 
c a Th  t  ng Chính ph  phê duy t Quy ho ch t ng 
th  phát tri n khu du l ch qu c gia Tân Trào, t nh Tuyên 
Quang   n n m 2030. 
14. Raunkiear C (1934), Plant life forms, Claredon, 
Oxford, 104. 
The role of plants in the Tan Trao historic areas of, Tuyen Quang province and 
solutions for diversity protection of plants 
Do Cong Ba, Chu Thi My Nga 
Article info Abstract 
Recieved: 
23/8/2018 
Accepted: 
10/6/2019 
This article presents the results of the initial research on the role of plants in the Tan 
Trao historic areas: The role of plants in landscape protection; The role of plants in 
the livelihood of the people; The role of plants in tourism development. The article 
also provides a scientific basis for proposing solutions for plant variety protection 
and offers 08 plant variety protection solutions, including: Solutions on policies, 
organizing management; Solutions on economy and society; Solutions on science 
and technology; Silvicultural solutions to promote natural regeneration, zoning for 
forest restoration; Solutions to exploit and use rational plant resources; Solutions to 
conserve plant diversity; Solutions for human resource development and community 
development; Solutions on regional integration and international cooperation. 
Keywords: 
Diversity; solutions; 
historic areas; Tuyen 
Quang province.