Từ năm nguyên lý của Panchshila của đức phật đến 5 nguyên tắc của Hiệp ước Panchsheel của Jawaharlal Nehru
Tài liệu Từ năm nguyên lý của Panchshila của đức phật đến 5 nguyên tắc của Hiệp ước Panchsheel của Jawaharlal Nehru: No.12_June 2019|S 12 – Tháng 6 n m 2019|p.115-122 115 T P CHÍ KHOA H C I H C TÂN TRÀO ISSN: 2354 - 1431 T N m Nguyên lý c a Panchshila c a c Ph t n 5 nguyên t c c a Hi p c Panchsheel c a Jawaharlal Nehru Nguy n M nh C nga a Tr ng i h c KHXH và NV Hà N i Thông tin bài vi t Tóm t t Ngày nh n bài: 08/5/2018 Ngày duy t ng: 10/6/2019 Bài vi t c p n nh h ng c a c Ph t nói riêng và Ph t giáo nói chung n Jawaharlal Nehru v i t cách là c n nguyên c a N m nguyên t c c a Th a thu n Hòa bình Panchsheel do J. Nehru sáng l p ra. Nh ng nguyên t c này ã t o thành n n t ng cho m i quan h gi a n và C ng hòa Nhân dân Trung Hoa; vi c thành l p Hi p nh Gi nev 1954 và nh ng nh h ng lâu dài i v i các chính sách i ngo i hi n nay c a n . Bài vi t g m 3 ph n: 1. Quan i m c a Jawaharlal Nehru v c Ph t và Ph t giáo; 2. i m g p nhau gi a tri t lý c a c Ph t và Nguyên lý c a Jawaharlal Nehru trong Hi p c Panchsheel; 3....
Bạn đang xem nội dung tài liệu Từ năm nguyên lý của Panchshila của đức phật đến 5 nguyên tắc của Hiệp ước Panchsheel của Jawaharlal Nehru, để tải tài liệu về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
No.12_June 2019|S 12 – Tháng 6 n m 2019|p.115-122
115
T P CHÍ KHOA H C I H C TÂN TRÀO
ISSN: 2354 - 1431
T N m Nguyên lý c a Panchshila c a c Ph t n 5 nguyên t c c a Hi p c
Panchsheel c a Jawaharlal Nehru
Nguy n M nh C nga
a Tr ng i h c KHXH và NV Hà N i
Thông tin bài vi t Tóm t t
Ngày nh n bài:
08/5/2018
Ngày duy t ng:
10/6/2019
Bài vi t c p n nh h ng c a c Ph t nói riêng và Ph t giáo nói chung
n Jawaharlal Nehru v i t cách là c n nguyên c a N m nguyên t c c a Th a
thu n Hòa bình Panchsheel do J. Nehru sáng l p ra. Nh ng nguyên t c này ã t o
thành n n t ng cho m i quan h gi a n và C ng hòa Nhân dân Trung Hoa;
vi c thành l p Hi p nh Gi nev 1954 và nh ng nh h ng lâu dài i v i các
chính sách i ngo i hi n nay c a n .
Bài vi t g m 3 ph n: 1. Quan i m c a Jawaharlal Nehru v c Ph t và Ph t
giáo; 2. i m g p nhau gi a tri t lý c a c Ph t và Nguyên lý c a Jawaharlal
Nehru trong Hi p c Panchsheel; 3. nh h ng c Ph t n J. Nehru trong
quan i m chính tr và i ngo i.
T khóa:
c Ph t; Ph t giáo; Th a
thu n Panchsheel; J. Nehru
Tr c khi n giành c c l p vào n m 1947,
cùng v i Mahatma Gandhi và các nhà lãnh o khác,
Pandit Sri Jawaharlal Nehru (1889-1964) óng m t vai
trò t i quan tr ng trong vi c xác nh v n m nh c a n
, và sau ó v i t cách Th t ng u tiên, ông tr
thành ki n trúc s hàng u c a n hi n i. nh
h ng c a ông ã c c m nh n không ch n
ho c các n c xung quanh nh Trung Qu c, Pakistan,
Nepal, Sri Lanka mà còn trên toàn th gi i v i t
cách là ng i i tiên phong trong chính sách không liên
k t. S ph c v y ý ngh a c a Nehru trong m i b y
n m (1947-1964) v i t cách Th t ng n ã
khi n ông tr thành m t nhân v t chính tr không th
thi u c n , qu c gia c coi là m t trong
nh ng n n dân ch l n nh t th gi i hi n nay10.
Nehru ã c nghiên c u r ng rãi t quan i m v
chính tr , l ch s và quan h qu c t b i các chuyên gia
trong các l nh v c ó nh ng Nehru ch a c nghiên
c u nhi u t quan i m c a Ph t giáo. ây chính là v n
mà bài vi t quan tâm.
1. Quan i m c a Jawaharlal Nehru v c Ph t
và Ph t giáo
10 Maya Tudor, The Promise of Power: The Origins of Democracy in
India and Autocracy in Pakistan. (Cambridge University Press, 2013):
Chapter 5, p.231.
c Ph t nh n m nh nhi u l n r ng h c thuy t mà
Ngài thuy t gi ng ch có th hi u c b i nh ng ng i
khôn ngoan. Ngài c ng nói r ng m t ng i hi u giáo
pháp có th th u th c Ph t và ng c l i. Tuyên b
này r t úng cho n t n ngày nay. Các b c th c gi
trên kh p th gi i ang n m l y nh ng ý t ng c a c
Ph t và th c hành chúng trong cu c s ng c a h . i u
quan tr ng h n là nhi u nhà lãnh o v i trong th i
i chúng ta ã ti p thu nh ng ý t ng quan tr ng t t
t ng c a c Ph t và nh ng l i d y c a Ngài hoàn
thi n trí tu cá nhân, an i v c m xúc và t ng c ng
s c m nh lãnh o nhân lo i.
Jawaharlal Nehru là m t nhân cách tuy t v i. Ông
c ng i dân n ng th i t ng danh hi u
'Pandit' có ngh a là m t nhà thông thái, m t h c gi .
Th c t này khi n ta nh l i l i c Ph t r ng ch
ng i khôn ngoan m i có th hi u c nh ng l i c a
Ngài. S óng góp c a Pandit Jawaharlal Nehru i v i
nhân lo i nói chung và n nói riêng khó có th ánh
giá h t c. ây, ng i vi t ch mu n c p t i m t
s bài di n v n và nh ng nh n xét sâu s c c a Nehru
b c l s ánh giá cao và thái trân tr ng i v i c
Ph t, giáo lý c a c Ph t, truy n th ng Ph t giáo và
Ph t t . ây là nh ng nh n nh sâu s c, mang d u n
N.M. Cuong/ No.12_June 2019|p.115-122
116
tuy t v i và n ch a trí tu sáng ng i c a m t trong
nh ng nhân cách v i nh t th gi i.
1.1. V nhân cách c a c Ph t
Nehru luôn ng ng m c Ph t và s thuy t gi ng
c a Ngài. Ki n th c sâu r ng c a Nehru v l ch s th
gi i luôn bao g m c ki n th c v các tôn giáo l n vì
Nehrru coi s óng góp c a Ph t giáo là m t trong
nh ng óng góp áng chú ý nh t cho n n v n minh c a
con ng i. Trong các bài vi t, Nehru th ng nh c t i
c Ph t, nh ng giáo lý c a Ngài và di s n v n hoá
phong phú c a Ph t giáo. Ông không thích nh ng nghi
l c a Ph t giáo mà ng ng m nh ng l i d y c a c
Ph t.
Cu c i c Ph t có nhi u tình ti t thú v . Các
nhà th có c m quan th m m cao, các nhà trí th c
ho c tri t gia c ng nh ng i th ng dân u ch u ch n
ng và nh h ng v cu c i Ngài. Trong cu n t
truy n, Pandit Nehru vi t:
"Câu chuy n v c Ph t ã thu hút tôi ngay t th i
niên thi u và tôi ã b Thái t T t t a cu n hút, sau
nhi u cu c u tranh n i tâm y au n, ch u ng và
au kh , Ngài ã giác ng thành Ph t. Cu n Ánh sáng
châu Á -Light of Asia c a Edwin Arnold ã tr thành
m t trong nh ng cu n sách tôi yêu thích. Nh ng n m
sau, khi i du l ch trong t nh c a tôi, tôi thích th m
nh ng n i liên quan n truy n thuy t v c Ph t,
i u ó ôi khi khi n chuy n i c a tôi bi n thành m t
ng vòng. H u h t nh ng n i này n m trong t nh c a
tôi ho c không xa nó. ây (trên biên gi i Nepal) c
Ph t ã c sinh ra, ây Ngài lang thang, ây (t i
Gaya Bihar) Ngài ng i d i g c cây B và t
c giác ng , ây Ngài thuy t gi ng bài gi ng u
tiên, ây Ngài qua i "11.
Chính nhân cách c a c Ph t, v t lên s tôn sùng
thông qua các y u t ngôn ng thanh nhã và nh ng mô
t t ng t ng c a các nhà th , v i t cách m t con
ng i, v i s n l c v t v v t qua phi n não, phát
tri n thành s thanh khi t và trí tu t i cao c a c
Ph t ã thuy t ph c và làm Nehrru kinh ng c - nhà t
11 Phát hi n n c Th t ng u tiên c a n Jawaharlal
Nehru vi t trong th i gian ông b giam c m n m 1942-46 t i pháo ài
Ahmednagar Maharashtra, n . Phát hi n n là s tôn vinh
i v i di s n v n hoá phong phú c a n , l ch s và tri t lý c a nó
c nhìn th y qua con m t c a m t ng i yêu n c u tranh giành
c l p cho t n c mình. Cu n sách c xem là m t trong nh ng
công trình hi n i nh t trong l ch s n . o n trích
JawaharlalNehru, The Discovery of India, (paper back, thirteenth
edition), ISBN 0-19-562359-2, the 'Jawaharlal Nehru Memorial
Fund”, tr. 130.
t ng v i v n c ào t o trong h th ng giáo d c
hi n i c a Anh12.
N m 1931 (Tháng T -Tháng N m) Nehru Sri
Lanka m t tháng trong chuy n th m cá nhân cùng v i
gia ình. Ông h i t ng l i chuy n i này trong cu n t
truy n sau ó:
“T i Anuradhapura, tôi r t thích m t b c t ng ã
c c a c Ph t. M t n m sau, khi tôi Dehra Dun
Goal, m t ng i b n Ceylon g i cho tôi m t b c
tranh v b c t ng này, và tôi gi nó trên chi c bàn nh
trong phòng giam c a tôi. Nó tr thành m t ng i b n
quý giá i v i tôi. Tính n ng m nh m , bình th n c a
b c t ng Ph t ã làm d u tâm h n tôi, cho tôi s c
m nh và giúp tôi v t qua nhi u giai o n bu n n n”13.
Vi t cho Indira Gandhi vào ngày 3/7/1939, Nehru
l i c p n b c t ng này: “... Cha hy v ng s ánh
c p c m t ngày dành cho Kandy và m t vài gi t
Anuradhapura, n i cha mu n xem l i b c t ng c c a
c Ph t ang ng i chiêm nghi m. B y n m qua, cha
có m t b c tranh v Ngài, nó luôn luôn g n bó v i cha,
trong nhà tù và c bên ngoài”14.
Nehru yêu quí c Ph t v i t cách m t nhà thuy t
gi ng tôn giáo có m i quan tâm sâu s c n s au kh
c a con ng i. Ông tóm t t cu c i c a c Ph t nh
sau: “T i sao ph i có quá nhi u s iên r và kh n kh
trên th gi i n v y? ó là câu h i x a c ã khi n
Thái t Siddhartha au lòng 2.500 n m tr c t
n c này”15.
Nehru c ng ánh giá r t cao Asoka, s bi n i cá
nhân và tri t lý chính tr c a c vua, c nh h ng c a
Ph t giáo i v i Ngài16.
1.2. V s óng góp c a c Ph t
c Ph t là m t nhà cách m ng trong các v n xã
h i c ng nh truy n th ng tri t h c và tâm linh c a th i
i. V i lý lu n m nh m và lý t ng v tình th ng
yêu, s thông c m, s h p tác, Ngài ã chi n u ch ng
s phân bi t xã h i, b t công và b t bình ng trên m i
ph ng di n. Sau 25 th k , khi Nehru tham gia vào
cu c u tranh t do c a n , ch ng ki n s phân
12 Jawaharlal Nehru, An Autobiography (1936), và Last Will &
Testament of Jawaharlal Nehru, in Selected Works of Jawaharlal
Nehru (S. Gopal (Editor), 2nd series, vol. 26 (6/1954), p. 612
13 Gandhi, Gopikrishna (2002) Nehru and Sri Lanka: A collection of
Jawaharlal Nehru’s speeches and writings covering three decades
(Ratmalana, Sri Lanka: SarvodayaVishvalekha Publications), tr. 5-6.
14 Gandhi, Gopikrishna (2002) Nehru and Sri Lanka: A collection of
Jawaharlal Nehru’s speeches and writings covering three decades
(Ratmalana, Sri Lanka: SarvodayaVishvalekha Publications), tr. 15.
15 Nehru, Jawaharlal (2004) Glimpses of World History (London:
Penguin Books), tr.552.
16 Nehru, Jawaharlal (2004) Glimpses of World History (London:
Penguin Books), tr. 74-76
N.M. Cuong/ No.12_June 2019|p.115-122
117
bi t i x và b t công c a gi i c m quy n, t t ng
c a c Ph t ã mang l i cho ông nh ng ngu n c m
h ng tuy t v i. Nehru ánh giá r t cao s óng góp to
l n c a c Ph t:
" c Ph t y lòng can m khi t n công nh ng h
t c trong tôn giáo, s mê tín, l nghi lãng phí, các o s
vô o c và t t c nh ng l i ích c giao cho h .
Ngài lên án c quan i m siêu hình và th n h c, phép
l , s m c kh i, và nh ng giao ti p siêu nhiên. S h p
d n trong tri t thuy t c a Ngài là logic, lý trí và kinh
nghi m; s nh n m nh c a Ngài là v o c, ph ng
pháp c a Ngài là phân tích tâm lý. Toàn b cách ti p
c n c a Ngài gi ng nh h i th c a làn gió mát lành t
nh ng ng n núi sau khi b u không khí ã b s u c
siêu hình u c17".
Nh ng ý t ng c a c Ph t ch ng l i h th ng
ng c p - h th ng xác nh v th xã h i c a m t
ng i cao hay th p ngay t khi sinh ra - là nh ng l i
phát bi u dân ch hàng u trong l ch s nhân lo i.
Chúng có nh h ng sâu r ng trong nhi u th k sau
khi Ngài m t. Nh ng ng i b g t ra bên l gi ây có
c h i tham gia vào các cu c th o lu n tôn giáo và
tri t h c, t c các v th tinh th n cao và giành
c s tôn kính t nh ng ng i t t ng l p cao h n.
Trong ti n trình kinh t - chính tr , phân bi t ng c p là
m t l i nguy n cho xã h i. Vì v y, xã h i ti n b
trong m i ph ng di n, u tiên ph i c trao cho trí
tu . Nehru c p n các quan i m này trong l ch s
n :
" c Ph t không t n công h th ng ng c p m t
cách tr c ti p mà theo tr t t c a riêng mình, Ngài
không công nh n i u ó nh ng ch c ch n là thái và
ho t ng c a Ngài ã làm suy y u h th ng ng c p.
Có l ng c p r t l ng l o trong th i c a c Ph t và
vài th k sau ó. Rõ ràng là m t c ng ng b quan
ni m v ng c p ch ng thì không th phát tri n
th ng m i v i n c ngoài hay nh ng cu c du hành ra
n c khác.18"
1.3. V s th ng nh t c a các truy n th ng tôn
giáo và tri t h c
M t trong nh ng i m n i b t c a n th k
XIX và XX là h u h t các nhân cách v i - nhà th ,
nhà chính tr , nhà c i cách xã h i, các nhà tu hành và
tri t h c – u ng h s khoan dung i v i các tôn
1717 The Discovery of India by JawaharlalNehru (paper back, thirteenth
edition), ISBN 0-19-562359-2, the 'Jawaharlal Nehru Memorial
Fund”, tr.178.
18 The Discovery of India by JawaharlalNehru (paper back, thirteenth
edition), ISBN 0-19-562359-2, the 'Jawaharlal Nehru Memorial
Fund”, tr.120.
giáo khác. H r t nhi t tình ón nh n quan i m mà
ng i khác a ra và ch p nh n nh ng quan i m thu
hút h và áp d ng chúng trong các ho t ng c a h
m t cách phù h p xây d ng m t xã h i hài hòa d n
n s ph c h ng c a n , t o ra các t t ng và
truy n th ng tôn giáo m i. Jawaharlal Nehru so sánh
nh ng truy n th ng này c ph ng ông và ph ng
Tây.
"M t s l i c a c Ph t hay c a ng Christ s
chi u sáng v i ý ngh a sâu s c và d ng nh tôi có th
áp d ng c hi n nay nh khi chúng c nói ra t
2.000 n m tr c ây. Có m t th c t y thuy t ph c t
nh ng phát ngôn ó, m t s v nh c u mà th i gian và
không gian không th ch m t i. Tôi c m th y nh v y
khi c Socrates ho c các tri t gia Trung Qu c c ng
nh khi tôi c Upanishads và Bhagavad Gita- Chí tôn
ca. Tôi không quan tâm n siêu hình h c, ho c mô t
v nghi th c, ho c nhi u th khác mà d ng nh không
có liên quan n nh ng v n tôi ang ph i i
m t19”.
1.4. V di s n Ph t giáo
L y c m h ng t t t ng c a c Ph t và ch ng
ki n tính th c t c a chúng trong cu c s ng, ng i ta
c m th y may m n khi n th m nh ng a i m có
liên quan n Ngài. Sau khi c i sang Ph t giáo, Hoàng
Asoka c ng n th m các a i m này và th c hi n
các bi n pháp b o t n nh ng a i m áng ghi nh ó
nh nh ng l i nh c nh v nh c u v s n l c vì chân
lý, giác ng và bi u hi n c a s hoàn thi n trí tu . Ni m
vui khi ó ch c ch n r t áng nh i v i m t nhà t
t ng thâm sâu nh Pandit Nehru.
"T i Sarnath, g n Benares, tôi c m th y nh c
ch ng ki n c Ph t thuy t gi ng bài pháp u tiên c a
Ngài, m t s l i ghi chép c a Ngài ã tr thành ti ng
vang xa v i i v i tôi qua hai ngàn n m tr m n m. Tr
á Ashoka v i nh ng dòng ch kh c nói v i tôi b ng
ngôn ng thông thái c a chúng và cho tôi bi t v m t
con ng i, m c dù là hoàng , v i h n b t c v vua
hay hoàng nào. 20"
Nehru c ng tham quan di tích Ph t giáo Sri Lanka
c x a và chuy n th m này ã làm sáng t nh ng n
t ng m i c a ông v c Ph t. Ông luôn n th m
T ng Ph t Samadhi t i Anuradhapura Sri Lanka b t
c khi nào có d p: l n u tiên vào n m 1931 và theo
19 The Discovery of India by JawaharlalNehru (paper back, thirteenth
edition), ISBN 0-19-562359-2, the 'Jawaharlal Nehru Memorial
Fund”, tr.77-78.
20 The Discovery of India by JawaharlalNehru (paper back, thirteenth
edition), ISBN 0-19-562359-2, the 'Jawaharlal Nehru Memorial
Fund”, tr.52.
N.M. Cuong/ No.12_June 2019|p.115-122
118
sau là các chuy n th m vào n m 1939, 1954, 1957 và
1962.
Nh m t s tôn vinh cu i cùng i v i hai cá nhân
ã truy n c m h ng cho mình nh t, Nehru nói trong bài
phát bi u Ngày c l p t Pháo ài vào 15 tháng 8
n m 1956, "Chúng ta c m th y t hào r ng vùng t mà
chúng ta sinh ra c ng ã sinh ra nh ng linh h n v i
nh c Ph t và Gandhiji. Chúng ta hãy làm t i m i
ký c c a mình m t l n n a và t lòng tôn kính v i
c Ph t và Gandhiji và nh ng linh h n v i nh h
ã hun úc t n c này. Chúng ta hãy i theo con
ng mà h ch ra b ng s c m nh, quy t tâm và h p
tác.21"
1.5. V các nhà s Ph t giáo
Nehru nhi u l n c p n nh ng n t ng c a ông
v các nhà s Ph t giáo:
"Tôi ã th y nhi u t ng s Ph t giáo trong các tu
vi n và trên ng cao t c luôn nh n c s tôn tr ng
b t c n i nào. Bi u hi n c a h u h t nh ng t ng s
ó là yên an và bình th n, m t s tách bi t l lùng kh i
nh ng ham mu n c a th gi i. H không có khuôn m t
c a các trí th c, và c ng không có d u v t nào c a
nh ng xung t d d i trong tâm trí. Cu c s ng i v i
h d ng nh là m t con sông trôi ch y t t ra i
d ng. Tôi nhìn h v i m t s ghen t , v i m t khao
khát mong manh v m t thiên ng xa v ng; Nh ng
tôi bi t r ng s ph n c a tôi là m t s ph n khác, b
cu n vào trong bão t . Không có n i nào cho tôi, vì các
c n bão t bên trong tôi c ng d d i nh nh ng c n
bão bên ngoài. Và n u tôi th y mình m t b n c ng
an toàn, c b o v kh i c n th nh n c a gió, tôi có
vui hay h nh phúc ó không?22"
1.6. V s khoan dung tôn giáo
Xu t phát t n i th ng kh c a hàng tri u ng i,
ch y u tín Hindu và Muslim, trong ó có c tín
Sikh, i u d hi u là t i sao Nehru l i mu n t o ra m t
xã h i th t c n c l p. Ch ngh a th t c c a
Nehru không có ngh a là ông ã lo i b tôn giáo sang
m t bên. Ch ngh a th t c c a Nehru có th c nh
ngh a phù h p h n là s tôn tr ng i v i t t c các tôn
giáo mà không có s u ãi cho b t k tôn giáo c bi t
nào. Trong l p tr ng này, Nehru v n dành m t s u
tiên v l ch s i v i b c ti n b i t n là Asoka,
c vua t ng tuyên b trong ch d th 12 c a mình là:
21 Jawaharlal Nehru, Selected Works of Jawaharlal Nehru, 2nd series
(S. Gopal (Editor), vol. 26 (6/1954), p. 341.
22 Jawaharlal Nehru, An Autobiography (1936), trang 198-199 and in
the Last Will & Testament of Jawaharlal Nehru, in Selected Works of
Jawaharlal Nehru, 2nd series (S. Gopal (Editor), vol. 26, tr. 612.
“Vua Devanampriya Priyadarsi tôn vinh t t c các
tôn giáo, hàng giáo ph m và giáo dân c a h . ... S tôn
tr ng tôn giáo c a ng i khác nên c tuân th d i
m i hình th c. Vì làm nh v y thì ng i ta m i ho ng
pháp c tôn giáo c a mình và ng h tôn giáo c a
ng i khác. B t c ai tôn vinh tôn giáo c a mình và coi
th ng tôn giáo c a ng i khác vì ngh r ng mình ang
c ng hi n cho tôn giáo c a mình u ngh r ng "chúng
ta thêm ánh sáng vào tôn giáo c a chúng ta", nh ng th t
ra, h ang làm t n th ng tôn giáo c a mình m t cách
r t nghiêm tr ng khi làm nh v y. ... T t c chúng ta
hãy s n sàng l ng nghe o Pháp c a nhau23.
Là m t Ph t t , nh ng Asoka ng ng m và tôn
tr ng t t c m i tôn giáo và i x t t v i các tu s
thu c các truy n th ng khác nhau. Asoka th hi n lý
t ng c a ch quân ch ph quát (raja cakkavatti),
ng i cai tr th gian b ng o Pháp và ã chinh ph c
th gi i b ng o Pháp (dharma vijaya). o Pháp mà
Asoka ng h cho dân t c c a mình có tính ph quát
i v i t t c các tôn giáo, ch không ph i là c a riêng
Ph t giáo. Nehru ã có t m g ng c a c vua Asoka
v ch ngh a a nguyên, ph quát và khoan dung tr c
ông. Nhi u kh n ng là ông mô ph ng Asoka trong vi c
trình bày chính sách tôn giáo th t c khi b t u n n
c l p c a n . Chính trong b i c nh này chúng ta
m i hi u c vi c ch p nh n bi u t ng con s t c a
Asoka trên qu c huy và cakra Dharma – bánh xe pháp
luân - là bi u t ng c a qu c gia m i c l p trên qu c
k n . Chúng ta c ng không th quên vai trò c a
Bhim Rao Ambedkar (1891-1956), m t nhà kinh t h c
n i ti ng và là ng i lãnh o nh ng ng i Dalits, B
tr ng B T pháp và Pháp lu t trong Qu c h i n
u tiên, ng th i là Ch t ch y ban so n th o hi n
pháp. Ambedkar ã c i theo Ph t giáo v i kho ng
600.000 ng i làm theo ông vào n m 1956. Ambedkar
là ng i ng ng m các giáo lý quân bình c a c
Ph t và tri t lý xã h i ph quát c a Ngài. Khái ni m
"pancashila" c a o Ph t ã tìm th y m t v trí x ng
áng trong b n hi n pháp m c dù v i m t cách trình
bày khác. Ngay khi b n hi n pháp c a ra, nó c
ca ng i là "v n b n xã h i"- social document vì ã k t
h p c m t h th ng "hành ng kh ng nh" m
b o s công b ng xã h i và kinh t cho ph n và các
ng c p th p ã c nh danh. Rõ ràng là các tri t lý
c a c Ambedkar và Nehru có s trùng h p v i nhau và
nh ó, hi n pháp v i c a n hi n i ã ra i.
23 Guruge, Ananda W.P. (1993) Asoka: A Definitive Biography
(Colombo: Ministry of Cultural Affairs and Information, Government
of Sri Lanka), tr.564-5
N.M. Cuong/ No.12_June 2019|p.115-122
119
1.7. óng góp c a Nehru vào l k ni m 2500 n m
ngày thành l p giáo oàn c a c Ph t
K ni m 2500 n m thành l p parinirvana c a c
Ph t, c g i là Buddha Jayanti, là m t c h i quan
tr ng s ng ng m c a Nehru i v i Ph t giáo tr
nên rõ ràng h n tr c c th gi i. Ý t ng k ni m
nhân d p này c Lanka Bauddha Bala Mandalaya
kh i x ng n m 1950 d i s ch d n c a Giáo s G.P.
Malalasekera. Chính quy n Nehru t ra vô cùng tr ng
th i v i Ph t giáo nhân d p này. Nehru ã b nhi m
m t y ban có quy n l c cao v i Sarvapalli
Radhakrishnan - Phó T ng th ng - làm ch t ch, t ch c
các bu i l k ni m n . Ngoài vi c phát hành tem
k ni m, t ch c nhi u cu c tri n lãm và các ho t ng
t ng t , Ban t ch c ã t ch c m t s d án l n:
(1) Xu t b n 40 t p v Tam t ng kinh b ng ti ng
Pali và ti ng Ph n.
(2) Biên t p và xu t b n các tác ph m Ph t giáo
b ng ti ng Ph n.
(3) In m t s báo cáo h c thu t bao g m toàn b
l ch s Ph t giáo trên th gi i trong cu n 2500 n m
Ph t giáo (biên so n b i c giáo s P.V. Bapath và
c xu t b n b i chính ph n ).
(4) Xu t b n m t cu n sách tranh v l ch s và s
lan truy n c a Ph t giáo trên th gi i v i tên Con
ng c a c Ph t24.
L k ni m chính c t ch c t i Boddhgaya d i
s lãnh o c a Nehru. N m 1957, Nehru c m i n
Sri Lanka tham gia Buddha Jayanti ây. S tham
gia cá nhân c a Nehru và s s n sàng chi tiêu ngân qu
c a ông trong s ki n l ch s cho th y ông nh n th c
Ph t giáo không ch là m t tôn giáo trong nhi u tôn
giáo mà còn là m t l c l ng v n hoá v i cung
c p thêm ánh sáng cho th gi i.
V th th t c c a n c n c l p c Nehru
thông qua ngay t u v a y thách th c v a sáng t .
Nehru ã can m i theo nh ng gì mà ông coi là úng
n vào th i i m c n quy t oán v s ph n qu c gia.
B n s c b t ngu n t các dân t c và tôn giáo ho t ng
nh nh ng ng l c thúc y trên toàn th gi i, không
ch riêng n . c Ph t ã nhìn th y tình tr ng này
trong th i c a mình và mô t nó nh là "s hoang dã
c a ý th c h và sa m c c a các h t t ng.25" Ngài ã
24 Sankar Ghose (1993). Jawaharlal Nehru. Allied
Publishers. ISBN 978-8170233695.
25 Johannes Bronkhorst edit. (2011), Buddhism in the Shadow of
Brahmanism, in Handbook of Oriental Studies Section Two South
Asia, Brill NV, Leiden, The Netherlands. Koninklijke Brill NV
incorporates the imprints Brill, Hotei Publishing, IDC Publishers,
h ng d n tín v t qua nh ng ranh gi i nhân t o
này. Asoka theo g ng c Ph t khi nói r ng t t c con
ng i là con cái c a ông (tr b m ông)26, và a tri t
h c ph quát này vào th c ti n.
Nehru là m t nhà t t ng theo l a ch n c a riêng
mình, m t ph m ch t không ph i lúc nào c ng liên
quan n chính tr . Th o lu n v Nehru, S.W.R.D.
Bandaranaike nói r ng "Nehru là m t trong s ít các
chính khách trên th gi i có n n t ng v n hoá và h c
thu t, v a là nhà t t ng v a là ng i hành ng"27.
Có l ây là s k t h p v nhân cách v n hoá, h c h i
và suy ngh mà Plato ã ghi nh khi ông nói ( n n
C ng hoà trong th i i ông) r ng các nhà cai tr ph i là
nh ng tri t gia. Nehru là m t trong nh ng ví d g n g i
nh t trong th i i c a chúng ta v i lí t ng này c a
Platon.
2. i m g p nhau gi a tri t lý c a c Ph t và
Nguyên lý c a Jawaharlal Nehru trong Hi p c
Panchsheel
2.1. N m Nguyên lý Panchsheel c a c Ph t
Sau khi giác ng , c Ph t n thành ph thiêng
Benares và chia s s hi u bi t m i v i nh ng môn
c a Ngài. ây c coi là kh i u c a c ng ng Ph t
giáo. Cho n khi m t, c Ph t cùng v i các t ã
truy n bá o Pháp kh p n i và cho m i ng i, bao
g m c ng i n xin, các v vua và các cô gái nô l .
Trong Giáo lý C b n c a c Ph t hay c t lõi c a
Ph t giáo, có Nguyên lý Panchshila.
T t c tôn giáo trên th gi i u d a trên các
nguyên t c c b n v hành vi t t và c m các môn
làm nh ng hành vi sai trái, có th gây h i cho xã h i. Vì
v y, Panchshila c a c Ph t bao g m nh ng l i d y
c n b n v hành vi:
1. Không gi t ng i - Tôn tr ng cu c s ng
2. Không tr m c p - Tôn tr ng tài s n c a ng i
khác
3. Không có hành vi sai trái v tình d c - Tôn tr ng
b n ch t thu n khi t c a con ng i
4. Không nói d i - Tôn tr ng s l ng thi n
Martinus Nijhoff Publishers and VSP, ISSN 0169-9377 and ISBN 978
90 04 20140 8, tr.178.
26 Ashoka, The Fourteen Rock Edicts, in Ven. S. Dhammika (1994),
"The Edicts of King Asoka", an English rendering. Buddhist
Publication Society, Sri Lanka. Access to Insight (BCBS Edition), 30
November
2013,
.html,
27 Gandhi, Gopikrishna (2002) Nehru and Sri Lanka: A collection of
Jawaharlal Nehru’s speeches and writings covering three decades
(Ratmalana, Sri Lanka: SarvodayaVishvalekha Publications), trang x.
N.M. Cuong/ No.12_June 2019|p.115-122
120
5. Không u ng ch t có c n - Tôn tr ng tâm trí rõ
ràng, t duy minh b ch
2.2. N m nguyên t c chung s ng hoà bình - Hi p
c Panchsheel c a J. Nehru
N m nguyên t c chung s ng hoà bình, c bi t
n Nepal và n d i tên là Hi p c Panchsheel
(t Pali, panch: n m, sheel: c h nh) là m t lo t các
nguyên t c t o thành n n t ng c a m i quan h gi a n
và C ng hòa Nhân dân Trung Hoa. Vi c a ra h
th ng chính th c u tiên c a h trong khuôn kh hi p
nh là m t th a thu n gi a Trung Qu c và n vào
n m 1954. H ã c lên ti ng trong l i m u c a
"Hi p nh (v i vi c trao i các ghi chú) v th ng
m i và giao h p gi a Tây T ng và Tây T ng" B c
Kinh ngày 29 tháng 4 n m 1954. Th a thu n này nêu rõ
n m nguyên t c nh sau:
1. Tôn tr ng s tôn tr ng và ch quy n lãnh th c a
nhau.
2. Không xâm l c l n nhau.
3. H tr nh ng không can thi p vào công vi c n i
b c a nhau.
4. Bình ng và h p tác vì l i ích l n nhau.
5. Cùng t n t i hòa bình.
So v i Panchshila c a c Ph t, có nhi u i m
gi ng nhau trong Hi p c Panchsheel c a Jawaharlal
Nehru nh tôn tr ng ch quy n dân t c, tài s n và cu c
s ng c a ng i khác t o nên m t th gi i hòa bình,
an l c. Panchsheel c a Nehru ch ng l i lòng tham và
d c v ng x u xa c a con ng i m c qu c gia, dân
t c trong khi Panchshila c a c Ph t m c o
c cá nhân dù c hai u cao o c, s tôn tr ng
l n nhau gi a con ng i v v t ch t và tinh th n. Nehru
có ni m tin v ng ch c vào Panchsheel và b o v nó vào
m i d p. Ông tin r ng Panchsheel là s thay th duy
nh t cho xung t và h y di t và m t h ng i m i,
trong ó n có th và ã óng góp cho hòa bình th
gi i. Theo l i c a ông, "hãy m i qu c gia nói r ng
h ng ý v i nó. B t c n c nào trung th c v i chính
mình ... thì ph i ch p nh n b n tho c này, không có
l i thoát nào khác"28. Nehru tin r ng: "N u nh ng
nguyên t c này c công nh n trong m i quan h
chung c a t t c các qu c gia, thì th c s s khó có b t
k xung t nào và ch c ch n không có chi n tranh x y
28 Lok Sabha debates ({2Jst November to 23rd December, 1955)),
Vol. 2, 1955, col.390 1,
https://eparlib.nic.in/bitstream/123456789/55793/1/lsd_01_11_12-12-
1955.pdf, truy c p 18/7/2019
ra.29" Nh nhi u ngh s khác, D.C. Sharma c ng ng
h chính sách Panchsheel. Trong m t cu c tranh lu n
c a Ngh vi n khi Panchsheel b ch trích, ông nói: "Tôi
s nói r ng chính sách c a Chính ph là chính sách c a
Panchsheel, ó là chính sách hòa bình, chính sách thi n
chí, chính sách thân thi n c n c phê duy t và tôi
ch c ch n r ng cách ó em l i l i ích c a t t c chúng
ta 30".
3. nh h ng c Ph t n Nehru
Dù b t ng v i tôn giáo khá rõ ràng, Nehru th c s
b nh h ng sâu s c b i m t nhân v t tôn giáo, c
Ph t, ng i mà ông th ng tìm th y s an i trí tu
trong nh ng l i d y. “Th nh t, nó nh h ng n tôi
nh là m t câu chuy n và th hai, tôi thích thái khoa
h c c ph n ánh trong ó, thái khoa h c và o
c." Nehru gi i thích trong t m áp phích l n t i m t
cu c tri n lãm v ' c Ph t qua con m t c a
Jawaharlal Nehru' t i B o tàng và Th vi n Nehru.
Mridula Mukherjee, Giám c B o tàng và Th
vi n t ng ni m Nehru phát bi u t i bu i l khánh
thành r ng: " c Ph t có m t s c h p d n tuy t v i i
v i Nehru. Nguyên lý mà c Ph t ã t ra th t s là
m t s quy n r lãng m n31."
Là m t ng i theo ch ngh a duy lý, Nehru b thu
hút r t t nhiên b i tiêu chí v ch ngh a duy lý mà c
Ph t ra. Ông ng h tinh th n yêu c u khoa h c và
t n công mê tín, nghi th c và tín i u. Nehru tham kh o
t t ng c a c Ph t t i nhi u th i i m khác nhau
trong i. "Tôi ngh n thông i p c a c Ph t,
ngoài ý ngh a tôn giáo quan tr ng thì nó là m t s i p
khoan dung, ch ng l i mê tín d oan, nghi th c và tín
i u. i u quan tr ng nh t, nó là m t thông i p mang
tinh th n khoa h c th c s . c Ph t yêu c u không ai
c tin b t c i u gì ngo i tr nh ng gì có th ch ng
minh c b ng th nghi m khoa h c. Nh ng gì Ngài
mu n con ng i làm là tìm ki m s th t và không ch p
nh n d dàng b t c l i nói nào c a ng i khác dù nó là
c a chính c Ph t. i u ó i v i tôi d ng nh là
b n ch t thông i p c a Ngài32".
29 Nehru, "The Colombo Powers’ Peace Efforts", broadcast from
Colombo 2 May 1954, Jawaharlal Nehru’s and Mr Sanju from
Poojapura, Speeches, vol. 3, March 1953–August 1957 (New Delhi:
Government of India, Ministry of Information and Broadcasting,
1958), p. 253.
30 Lok Sabha debates, Vol. 18, 1958, col.1708,
https://eparlib.nic.in/bitstream/123456789/55793/1/lsd_01_11_12-12-
1955.pdf, truy c p 18/7/2019
31 Rediff India Abroad, How Buddha influenced Nehru?
2006/dec/21nehru.htm.
32 Frank Moraes (2008). Jawaharlal Nehru. Jaico Publishing
House. ISBN 978-8179926956, tr.65.
N.M. Cuong/ No.12_June 2019|p.115-122
121
S nh h ng c a c Ph t i v i Nehru luôn
hi n di n trong th gi i quan c a ông. Chính sách ngo i
giao c a Nehru luôn h ng t i vi c phát tri n hòa bình
và b n v ng, nó nh m gi i quy t xung t. Vào ngày
28/11/1956, Nehru nói: "Thông qua s i p c a c
Ph t, chúng ta có th nhìn nh n các v n c a chúng ta
theo quan i m úng n và rút kh i xung t và c nh
tranh trong l nh v c có th gây xung t, b o l c và h n
thù."
Nhi u tài li u tham kh o t ng t ã c a vào
cu n c m nang do B o tàng và Th vi n Nehru a ra.
Giáo s V P Dutt, nhà bình lu n chính sách i ngo i
n i ti ng, nh n xét trong cu c th o lu n, "Nehru có thái
hòa bình, ch thái hòa bình c a ông m i d n n
nh ng nguyên t c "Panchsheel "và" Không Liên k t".
Thông i p c a Nehru g i t i H i ngh V n hoá
Ph t giáo Qu c t h p Sanchi vào ngày 29 tháng 11
n m 1952, cho bi t: "Thông i p mà c Ph t a ra
2.500 n m tr c ã r i ánh sáng không ch v i nh ng
v n n hay châu Á mà c trên toàn th gi i.
V n ây là làm th nào chúng ta có th lan t a
thông i p v i ó áp d ng trong th gi i ngày nay.
Có th có mà c ng có th không, nh ng tôi bi t r ng
n u chúng ta làm theo các nguyên t c c c Ph t
tuyên b , chúng ta s giành c hòa bình và yên an
cho Th gi i33".
T i i H i ng Liên Hi p Qu c, vào ngày
3/10/1960, Nehru nói, "Trong th i gian dài ã qua, m t
ng i con tuy t v i c a n , c Ph t, nói r ng
chi n th ng th c s duy nh t là m t chi n th ng trong
ó t t c m i ng i u giành c ph n th ng ngang
nhau và không ai b th t b i. Trên th gi i ngày nay,
ây là chi n th ng th c t duy nh t, b t k cách nào
khác s d n t i th m h a34."
Cách ti p c n chính tr c a Nehru c ng ph n ánh
nh ng giá tr c c ng c b i c Ph t hay b ng l i
d y c a c Ph t. S hi u bi t c a ông v các nguyên
t c Ph t giáo ã c ng c s quan tâm to l n c a ông i
v i m t h th ng i di n dân ch . Nhà s h c Bipin
Chandra ã nói, "Nehru hi u c ý t ng r ng s thay
33
advisory.htm?dtl/20968/Address+by+External+Affairs+Minister+at+t
he+
inauguration+ceremony+of+the+International+Conference+on+Budd
hist+Cultural+Heritage+in+Yangon
34
i xã h i có th mang l i s ng thu n xã h i r ng
l n nh t. S hi u bi t này có c là nh nh h ng v
i c a c Ph t, vua Ashoka và cu i cùng là
Gandhi.35"
Phát bi u c a Nehru Lok Sabha vào ngày
28/3/1957 ã gi i thích rõ ràng v s a thích c a ông
i v i i tho i và cách ti p c n ôn hòa: "Dân ch
Ngh vi n yêu c u nhi u c h nh, t t nhiên c n ng
l c, s t n tâm khi làm vi c. Nó c ng òi h i ph i có s
h p tác, k lu t, ki m ch . Dân ch ngh vi n v b n
ch t liên quan n các ph ng pháp hành ng hòa
bình, ch p nh n hòa bình các quy t nh và n l c thay
i chúng thông qua các bi n pháp hòa bình36".
Nehru ã cam k t sâu s c v i o c trong chính
tr . Chandra nói: "N m 1942, Gandhi tuyên b Nehru là
ng i k nhi m ông ch vì ông ngh r ng Nehru là
ng i t t nh t th c hành o c trong chính tr và
t t nhiên, ông r t quan tâm n ng i nghèo37."
K t lu n
n ã mang l i cho th gi i nhi u i u quý giá,
trong ó có N m Nguyên t c c a Panchsheel. Ngay c
tr c khi n tr thành m t qu c gia c l p, các
nhà lãnh o c a cu c u tranh t do n ã phác
th o các gi i lu t c b n và các giá tr th hi n 5
nguyên t c v s hi n h u hòa bình ho c Panchsheel.
Hi n pháp n b t bu c Nhà n c ph i n l c
thúc y hòa bình và an ninh qu c t và duy trì các m i
quan h công b ng và áng tôn tr ng gi a các qu c gia.
Trong b i c nh th gi i ngày nay luôn xu t hi n xung
t, chi n tranh trên nhi u bình di n, vi c tuyên truy n,
áp d ng, th c hi n 5 nguyên t c chung s ng hòa bình
r t có giá tr th c ti n. Trong th c t , Panchsheel ã
c các qu c gia ch p nh n g n nh trên toàn c u và
cu i cùng, ngay c Liên Hi p Qu c c ng ch p nh n các
nguyên t c này trong vi c ti n hành các quan h qu c
t . có c s ng thu n v m t th a thu n xu t
chúng nh v y, chúng ta có th nh n th y c i r r t sâu
s c và b n v ng c a tri t lý và t t ng n - ây
là t t ng c a c Ph t - i v i nhà lãnh o ki t
xu t c a nhân dân n - Jawaharlal Nehru.
35 Last Will & Testament of Jawaharlal Nehru, in Selected Works of
Jawaharlal Nehru, 2nd series, vol. 26,
36 Last Will & Testament of Jawaharlal Nehru, in Selected Works of
Jawaharlal Nehru, 2nd series, vol. 26,
37 Inter-faith Harmony: Where Nehru and Gandhi Meet Times of
India, Ramachandra Guha, Sep 23, 2003, 12.00am IST
N.M. Cuong/ No.12_June 2019|p.115-122
122
From the Panchshila’s Five Principles of Buddha to the 5 principles of the
Panchsheel Treaty of Jawaharlal Nehru
Nguyen Manh Cuong
Article info Abstract
Recieved:
08/5/2018
Accepted:
10/6/2019
Nehru has been studied extensively from political, historical and international
relations perspectives by experts in those fields, but there is a view which Nehru
has not been studied much from the view of Buddhism. This issue will be
discussed in this article.
The paper mentions the influences of Buddha in particular and Buddhism in
general on J.Nehru as the root of the Panchsheel Treaty with The Five Principles
of Peaceful Coexistence which formed by J. Nehru. These Principles have
created the foundation of the relationship between India and the People's
Republic of China and the formation of Geneva Agreement 1954 as well as the
current Indian policies in foreign affairs).
The paper has 3 parts: 1. Jawaharlal Nehru's Statements on the Buddha and
Buddhism; 2. The meeting point between Buddha’s philosophy and Nehru’s
principles in the Panchsheel Treaty 3. Buddha’s Influences on Nehru’s political
points of view and foreign affairs.
Keywords:
Buddha; Buddhism;
Panchsheel Treaty;
J. Nehru.
Các file đính kèm theo tài liệu này:
19_nguyen_manh_cuong_1183_2164759.pdf
