Nghiên cứu ứng dụng một số kỹ thuật mới trong gây mê hồi sức bệnh nhân lớn tuổi

NGHIEÂN CÖÙU ÖÙNG DUÏNG MOÄT SOÁ KYÕ THUAÄT MÔÙI TRONG GAÂY MEÂ HOÀI SÖÙC BEÄNH NHAÂN LÔÙN TUOÅI Tröông Thanh Hoaøng*, Nguyeãn Vaên Chöøng*, Buøi Ngoïc Uyeân Chi*, Phan Thò Hoà Haûi** TOÙM TAÉT Nghieân cöùu vôùi 48 tröôøng hôïp phaãu thuaät, tuoåi trung bình 71,58±7,08, ASA III chieám 1/3 toång soá. Haàu heát beänh nhaân maéc nhöõng beänh noäi khoa keøm theo beänh caàn phaûi phaãu thuaät nhö: cao huyeát aùp, thieáu maùu cô tim, beänh phoåi taéc ngheõn maõn tính, tieåu ñöôøng...Baèng vieäc chuaån bò beänh nhaân tröôùc moå chu ñaùo, aùp duïng phoái hôïp linh hoaït caùc kyõ thuaät teâ tuûy soáng, teâ khoang xöông cuøng, gaây teâ ngoaøi maøng cöùng vaø gaây meâ toaøn dieän vôùi Sevofluran, Isofluran, taát caû caùc beänh nhaân ñaõ vöôït qua caùc cuoäc moå moät caùch an toaøn. Hon nöõa, khi keát hôïp gaây teâ ngoaøi maøng cöùng vôùi gaây meâ toaøn dieän, chuùng toâi ñaõ giaûm moät caùch ñaùng keå löôïng thuoác meâ söû duïng trong luùc phaãu thuaät ñoàng thôøi giuùp beänh nhaân giaûm ñau sau moå moät caùch hieäu quaû. SUMMARY STUDYING TO APPLY SOME NEW TECHNIQUES IN ANESTHESIA FOR ELDERLY PATIENTS Truong Thanh Hoang, Nguyen Van Chung, Bui Ngoc Uyen Chi, Phan Thi Ho Hai * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 9 * Supplement of No 1 * 2005: 34 – 39 In this study, 48 elderly patients were treated surgically, mean age was 71,58±7,08 years old, one- third ASA III. Almost the patients were coexisting medical illesness, such as: arterial hypertension, ischemic myocardial diseases, COPD, diabetes... Through carefully preanesthetic preperation and appropriate using in combined techniques: spinal, caudal, epidural blocks and general anesthesia with Sevofluran, Isofluran, all the patients were safely passed the operations. Futher more, with the combined epidural and general anesthesia, we decreased dramatically inhalational anesthetics requirement and got better results in the post-operation pain relief. ÑAËT VAÁN ÑEÀ Döï ñoaùn ñeán naêm 2040, ngöôøi lôùn tuoåi ≥ 65 tuoåi chieám tæ leä khoaûng 24% daân soá theá giôùi, phaûi chi traû # 50% toång chi phí y teá treân toaøn theá giôùi. Trong ñoù, moät nửa maéc nhöõng beänh caàn phaûi ñöôïc ñieàu trò baèng phaãu thuaät (PT). Hieän nay tình hình kinh teá xaõ hoäi Vieät Nam ñang phaùt trieån, ñôøi soáng nhaân daân vaø tình hình chaêm soùc söùc khoûe cho ngöôøi daân ngaøy caøng toát hôn, tuoåi thoï ngöôøi VN ngaøy caøng taêng. Beänh nhaân (BN) lôùn tuoåi caàn ñöôc ñieàu trò baèng PT, do ñoù cuõng taêng. Taïi beänh vieän Ñaïi Hoïc Y Döôïc thaønh phoá Hoà Chí Minh naêm 2002:1225 tröôøng hôïp beänh nhaân ≥ 60 tuoåi ñöôïc ñieàu trò baèng PT chieám tyû leä 25,07% trong toång soá beänh nhaân ñöôïc phaãu thuaät. Trong ñoù PT chöông trình: 1205 tröôøng hôïp, chieám tyû leä khoaûng 91%. -Vaán ñeà caàn phaûi ñaët ra khi gaây meâ hoài söùc (GMHS) cho BN lôùn tuoåi: * Tình traïng suy giaûm chöùc naêng caùc cô quan. * Beänh lyù keøm theo: beänh maïch vaønh, cao huyeát aùp, suy tim, beänh lyù hoâ haáp maõn tính, tieåu ñöôøng, suy gan, suy thaän. Ñaây laø nhoùm beänh nhaân coù nguy cô cao veà * ÑH Y Döôïc TPHCM ** BV ÑH Y Döôïc TPHCM 34 Nghieân cöùu Y hoïc Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 9 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2005 nhöõng tai bieán, bieán chöùng xaûy ra trong vaø sau PT. -Tieán boä cuûa y hoïc noùi chung & GMHS noùi rieâng trong moät vaøi thaäp nieân gaàn ñaây ñaõ giuùp ñôõ nhöõng ngöôøi laøm coâng taùc GMHS phoøng ngöøa, xöû lyù nhöõng vaán ñeà khoù khaên trong tieân löôïng vaø ñieàu trò tai bieán, bieán chöùng trong GM-PT cho beänh nhaân lôùn tuoåi. Muïc tieâu toång quaùt. Ñeà taøi naøy ñöôïc thöïc hieän nhaèm muïc ñích nghieân cöùu öùng duïng nhöõng kyõ thuaät, duïng cuï, thuoác men môùi vaøo lónh vöïc GMHS cho beänh nhaân lôùn tuoåi coù hoaëc khoâng coù beänh lyù keøm theo beänh caàn ñöôïc PT. Qua ñoù cung caáp taøi lieäu phuïc vuï coâng taùc giaûng daïy vaø ñieàu trò beänh nhaân. Muïc tieâu chuyeân bieät: 2.1.ÖÙng duïng nhöõng kyõ thuaät thaêm doø chöùc naêng caùc cô quan hoâ haáp vaø tuaàn hoaøn ñeå ñaùnh giaù tình traïng beänh nhaân lôùn tuoåi tröôùc PT. Töø ñoù xaùc ñònh nhöõng tieâu chuaån chuaån bò beänh nhaân lôùn tuoåi tröôùc PT. 2.2.Theo doõi ñaùnh giaù hieäu quaû cuûa nhöõng kyõ thuaät gaây meâ phoái hôïp gaây teâ hoaëc gaây meâ ñôn thuaàn vôùi Sevofluran, Isofluran treân BN lôùn tuoåi coù beänh lyù tim maïch keøm theo beänh caàn ñöôïc PT. 2.3.Theo doõi, ñaùnh giaù hieäu quaû cuûa kyõ thuaät gaây teâ ngoaøi maøng cöùng, gaây teâ tuyû soáng, gaây teâ khoang xöông cuøng treân beänh nhaân lôùn tuoåi coù beänh lyù hoâ haáp keøm theo beänh caàn ñöôïc phaãu thuaät. PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU Thieát keá nghieân cöùu Tieàn cöùu, can thieäp laâm saøng. Ñoái töôïng nghieân cöùu Beänh nhaân ≥ 60 tuoåi ñieàu trò PT Ngoaïi toång quaùt – Nieäu – Phuï khoa taïi khoa PT beänh vieän ÑHYD, coù hoaëc khoâng coù beänh lyù keøm theo. Thôøi gian – ñòa ñieåm nghieân cöùu Töø thaùng 03/2003 ñeán thaùng 11/2004 taïi boä moân GMHS ÑHYD TPHCM vaø khoa PT- GMHS beänh vieän ÑHYD TPHCM. Tieâu chuaån choïn beänh -Khoâng phaân bieät phaùi tính -Beänh nhaân ≥ 60 tuoåi ñöôïc ñieàu trò baèng PT chöông trình hoaëc caáp cöùu -Phaân loaïi ASA II, III, IV. Phöông tieän trang thieát bò. -Maùy gaây meâ keøm maùy thôû coù theå söû duïng Sevofluran, Isofluran -Monitor ño SpO2, ETCO2, M, HA, nhòp thôû, ECG. -Ñeøn soi thanh quaûn, boùng ambu, maët naï vaø caùc duïng cuï gaây meâ caáp cöùu thoâng thôøng khaùc. -Boä duïng cuï gaây teâ ngoaøi maøng cöùng (NMC), gaây teâ tuyû soáng, gaây teâ khoang xöông cuøng. -Maùy kích thích thaàn kinh cô -Thuoác meâ hôi Isofluran, Sevofluran -Thuoác tieàn meâ, thuoác daãn ñaàu gaây meâ, thuoác daõn cô, thuoác teâ caùc loaïi söû duïng thöôøng xuyeân taïi phoøng moå. Caùc böôùc tieán haønh Chuaån bò beänh nhaân tröôùc moå -Hoâ haáp: ñaùnh giaù chöùc naêng hoâ haáp tröôùc moå qua khaùm laâm saøng, X quang ngöïc, ño chöùc naêng hoâ haáp. -Tuaàn hoaøn: ñaùnh giaù tình traïng tim maïch beänh nhaân tröôùc moå qua khaùm laâm saøng, ECG, sieâu aâm tim. Neáu caàn phaûi ñöôïc ñieàu trò oån ñònh tình traïng tim maïch tröôùc PT. -Khaùm tieàn meâ ñaùnh giaù tình traïng toång quaùt beänh nhaân tröôùc moå -Beänh nhaân ñöôïc chuaån bò tröôùc moå thích hôïp vôùi töøng loaïi PT. -Ñeán khoa PT, BN ñöôïc ñaët catheter truyeàn dòch vaø caùc phöông tieän theo doõi khoâng xaâm laán. Beänh nhaân taïi phoøng moå -Beänh nhaân phaãu thuaät vuøng buïng, haäu moân – tröïc traøng coù keøm suy giaûm chöùc naêng hoâ haáp: aùp duïng kyõ thuaät teâ tuyû soáng, teâ ngoaøi maøng cöùng lieân tuïc hoaëc teâ khoang xöông cuøng. Thuoác teâ söû duïng 35 Lidocain, Marcain coù phoái hôïp vôùi Fentanyl. -Beänh nhaân PT vuøng buïng khoâng coù beänh lyù maïch vaønh keøm theo: aùp duïng kyõ thuaät GM toaøn dieän duy trì isofluran. -Beänh nhaân PT vuøng buïng, döï kieán thôøi gian PT > 1 h coù beänh lyù maïch vaønh keøm theo: aùp duïng kyõ thuaät GM toaøn dieän duy trì sevofluran keát hôïp gaây teâ NMC -Ñaët catheter ño CVP, HA ñoäng maïch xaâm laán neáu coù chæ ñònh. -Theo doõi ñaùnh giaù dieãn tieán trong luùc PT: M, HA, SpO2, ECG, CVP, phaân tích khí maùu ñoäng maïch (neáu coù chæ ñònh). -Sau khi phaãu thuaät hoaøn thaønh, ñaùnh giaù laïi caùc daáu hieäu sinh toàn vaø taùc duïng thuoác daõn cô. Ñieàu chænh laïi lieàu löôïng thuoác giaûm ñau cho vaøo khoang NMC Chuyeån beänh nhaân veà phoøng hoài söùc: - Theo doõi ñaùnh giaù tình traïng beänh nhaân trong nhöõng giôø ñaàu tieân ôû haäu phaãu -Thôû O2, thôû maùy hoaëc ruùt oáng NKQ khi coù chæ ñònh. -Ñieàu chænh lieàu löôïng thuoác giaûm ñau theo tình traïng beänh nhaân. -Boå sung caùc kyõ thuaät hoài söùc caáp cöùu, thuoác men hoài söùc neáu caàn thieát. -Theo doõi ñaùnh giaù tình traïng beänh nhaân trong ngaøy ñaàu haäu phaãu. Thu thaäp xöû lyù soá lieäu Döõ lieäu thu nhaän ñöôïc xöû lyù baèng caùc pheùp toaùn thoáng keâ. KEÁT QUAÛ Töø thaùng 3 naêm 2003 ñeán thaùng 11 naêm 2004 chuùng toâi ñaõ choïn löïa vaø thöïc hieän gaây meâ – phaãu thuaäât ñöôïc 48 tröôøng hôïp vôùi nhöõng ñaëc ñieåm sau: Phaùi tính Nam: 18/48 tröôøng hôïp - 37,50%. Nöõ: 30/40 tröôøng hôïp – 62,50%. Tuoåi Töø 60 ñeán 87 tuoåi. Tuoåi trung bình: 71 ± 7,04 tuoåi. TUOÅI 60 - 70 71 - 80 >81 Soá Tröôøng Hôïp 21/48 21/48 6/48 Ñaùnh giaù ASA ASA II: 32/48 tröôøng hôïp – 66,66%. ASA III: 16 tröôøng hôïp – 33,34% Beänh phaãu thuaät Beänh phaãu thuaät Soá tröôøng hôïp-tyû leä % K daï daøy 12/48 – 25% K gan, K ñaàu tuy 4/48 – 8,33% K ñaïi traøng – tröïc traøng 4/48 – 8,33% Beänh lyù haäu moân tröïc traøng (tuùi thöøa, loàng tröïc traøng- oáng haäu moân, tró...) 6/48 – 12,50% Nhieãm truøng ñöôøng maät, soûi maät (c/c) 1/48 - 2,08% Böôùu tieàn lieät tuyeán 5/48 – 10,41% Phuï khoa 10/48 – 20,85% Khaùc (böôùu giaùp, thoaùt vò beïn, traøn dòch tinh maïc) 6/48 – 12,50% Phöông phaùp voâ caûm Phöông phaùp voâ caûm Soá tröôøng hôïp - tyû leä% NKQ SEVOFLURAN + TEÂ NMC 6/48 – 12,52% NKQ ISOFLURAN + TEÂ NMC 14/48 – 29,16% NKQ ISOFLURAN 7/48 – 14,58% TE ÂNMC, TTS, CAUDAL 20/48 – 41,66% MASK THANH QUAÛN 1/48 – 2,08% Beänh keøm theo Beänh keøm theo Soá tröôøng hôïp - tyû leä% Thieáu maùu cô tim, NMCT cuõ 15/48 – 31,25% Cao huyeát aùp 15/48 – 31,25% Suy tim, hôû van tim 4/48 – 8,33% Roái loaïn chöùc naêng caùc buoàng tim 20/48 – 41,66% Roái loaïn nhòp tim 2/48 – 4,16% Beänh maõn tính ñöôøng hoâ haáp 11/48 – 22,91% Suy thaän 2/48 – 4,16% Tieåu ñöôøng 2/48 – 4,16% Vieâm gan 1/48 – 2,08% Soá tröôøng hôïp maéc 2 beänh keøm theo trôû leân SOÁ LÖÔÏNG BEÄNH KEØM THEO 2 3 Soá Tröôøng Hôïp - Tyû Leä% 15/48 – 31,25% 7/48 – 14,58% 36 Nghieân cöùu Y hoïc Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 9 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2005 Thôøi gian phaãu thuaät Thôøi gian phaãu thuaät ngaén nhaát: 20 phuùt. Thôøi gian phaãu thuaät daøi nhaát: 320 phuùt. Thôøi gian phaãu thuaät trung bình: 115±70,66 phuùt Thôøi gian phaãu thuaät (phuùt) Soá tröôøng hôïp - tyû leä% <60 8/48 – 16,66% 61 - 90 19/48 – 39,59% 91 -120 3/48 – 6,25% 121 – 150 5/48 – 10,42% 151 – 180 4/48 – 8,33% >181 9/48 – 18,75% Nhöõng bieán chöùng xaõy ra trong phaãu thuaät BIEÁN CHÖÙNG SOÁ TRÖÔØNG HÔÏP - TYÛ LEÄ % Maïch, huyeát aùp dao ñoäng > 30% 19/48 – 39,58% Roái loaïn nhòp tim 2/48 – 4,16% Laïnh run 1 – 2,08% Dieãn tieán sau phaãu thuaät Thôøi gian ruùt oáng NKQ: ngaén nhaát 10 phuùt, daøi nhaát: 60 phuùt, trung bình 20 - 30 phuùt Moå laïi: 1 tröôøng hôïp – 2,08%. Ñau sau moå: 14 tröôøng hôïp – 29,16%. Noân, buoàn noân: 12 tröôøng hôïp – 25%. Thôû maùy sau moå: khoâng. Töû vong: khoâng. BAØN LUAÄN Trong 48 tröôøng hôïp phaãu thuaät cho beänh nhaân cao tuoåi, ña soá laø phaùi nöõ, tuoåi trung bình 71, tuoåi cao nhaát 87, vôùi 1/3 xeáp loaïi ASA III cho thaáy - Phaùi nöõ coù tuoåi thoï cao hôn nam giôùi neân khaû naêng maéc beänh caàn phaûi ñieàu trò baèng phaãu thuaät nhieàu hôn. Ñieàu naøy cuõng phuø hôïp vôùi y vaên trong vaø ngoaøi nöôùc. - Treân beänh nhaân lôùn tuoåi, phaàn lôùn maéc nhöõng beänh naëng nhö ung thö ñöôøng tieâu hoùa, gan maät, caàn phaûi thöïc hieän phaãu thuaät lôùn, thôøi gian keùo daøi. Ngoaøi ra, vôùi thôøi gian ngaøy caøng choàng chaâùt leân tuoåi ñôøi, ngöôøi beänh coøn maéc theâm nhöõng beänh noäi khoa maõn tính laøm aûnh höôûng khoâng nhoû leân chaát löôïng cuoäc soáng, cuõng nhö khaû naêng soáng coøn khi phaûi chòu ñöïng stress lôùn nhö laø nhöõng cuoäc ñaïi phaãu, gaây meâ keùo daøi. Ñaây laø moät baøi toaùn khoâng deã, ñaët cho nhöõng ngöôøi laøm coâng taùc gaây meâ hoài söùc vôùi yeâu caàu phaûi giaûi quyeát thoâng minh, kheùo leùo vaø hieäu quaû. Thaät vaäy, vôùi tình traïng beänh naëng, suy giaûm chöùc naêng ña cô quan keùo daøi, nay phaûi chòu ñöïng cuoäc ñaïi phaãu vôùi thôøi gian keùo daøi, ñoøi hoûi phaûi: Chuaån bò beänh nhaân tröôùc moå toát: phoái hôïp vôùi baùc só noäi khoa chaån ñoaùn vaø ñieàu trò nhöõng beänh lyù keøm theo sao cho tình traïng beänh nhaân taïm oån ñònh coù theå chòu ñöïng ñöôïc cuoäc phaãu thuaät. Baèng vieäc keát hôïp khaùm laâm saøng, ño ECG vaø sieâu aâm tim doppler maøu, chuùng toâi coù theå phaùt hieän sôùm nhöõng beänh lyù maïch vaønh, khaûo saùt chuyeån ñoäng caùc vuøng treân tim, ñaùnh giaù chöùc naêng caùc buoàng tim. Qua ño chöùc naêng hoâ haáp, chuùng toâi coù theå ñaùnh giaù ñöôïc möùc ñoä cuûa tình traïng chöùc naêng phoåi treân nhöõng beänh phoåi taéc ngheõn maõn tính (COPD), suy giaûm chöùc naêng hoâ haáp. Töø ñoù chuùng toâi coù theå phoái hôïp vôùi phaãu thuaät vieân quyeát ñònh tính chaát thôøi ñieåm cuûa cuoäc phaãu thuaät vaø quan troïng hôn laø quyeát ñònh phöông phaùp voâ caûm cho beänh nhaân. • Choïn löïa moät phöông phaùp voâ caûm ñuùng ñaén, phuø hôïp vôùi tình traïng beänh nhaân, tính chaát cuûa cuoäc phaãu thuaät vaø cô sôû vaät chaát trang thieát bò gaây meâ hoài söùc, tình traïng tay ngheà ngöôøi laøm coâng taùc gaây meâ hoài söùc laø moät vieäc voâ cuøng quan troïng. Trong nghieân cöùu cuûa chuùng toâi: Sevofluran laø thuoác meâ ñöôïc löïa choïn cho nhöõng beänh nhaân lôùn tuoåi coù maéc beänh lyù maïch vaønh keøm theo beänh caàn phaûi phaãu thuaät. Ñaây laø moät thuoác meâ môùi coù ñaëc ñieåm: - Giaûm co boùp cô tim nheï - Ít giaûm khaùng löïc mao maïch vaø huyeát aùp ñoäng maïch - Khoâng coù tình traïng “aên caép maùu” maïch vaønh, CSS (Coronary Steal Syndrom). Tuy nhieân do tính chaát taïo compound A trong heä thoáng gaây meâ ñöôøng voøng coù söû duïng Sodalime, neân chuùng toâi khoâng theå aùp duïng kyõ thuaät gaây meâ vôùi löu löôïng thaáp (Low flow anesthesia). Ñieàu naøy laø moät trôû ngaïi khaù lôùn vì thuoác meâ raát ñaét tieàn vaø seõ gaây oâ 37 nhieãm moâi tröôøng khi söû duïng löu löôïng oxy cao. Ñeå giaûi quyeát vaán ñeà naøy, trong nhöõng phaãu thuaät lôùn vuøng buïng, chuùng toâi phoái hôïp theâm gaây teâ ngoaøi maøng cöùng lieân tuïc vôùi Marcaine vaø Fentanyl nhaèm muïc ñích giaûm noàng ñoä söû duïng Sevofluran trong duy trì gaây meâ, qua ñoù, chuùng toâi keát hôïp giaûm ñau sau moå cho beänh nhaân. Keát quaû laø chuùng toâi ñaõ giaûm ñöôïc moät caùch ñaùng keå noàng ñoä Sevofluran khi duy trì meâ. Thaät vaäy, neáu gaây meâ toaøn dieän vôùi Sevofluran coù phoái hôïp theâm gaây teâ ngoaøi maøng cöùng, chuùng toâi chæ phaûi duy trì noàng ñoä Sevofluran töø 0,8-1% vôùi löu löôïng O2 2 l/ph, giaûm ½ - ²/3 löôïng thuoác söû duïng so vôùi lieàu löôïng thoâng thöôøng. Ñoàng thôøi chuùng toâi coù theå duy trì giaûm ñau sau moå raát toát qua catheter ngoaøi maøng cöùng. Chuùng toâi cuõng ñaït keát quaû töông töï khi duøng Isofluran cho nhöõng tröôøng hôïp beänh nhaân khoâng coù beänh lyù maïch vaønh keøm theo. Nhöõng tröôøng hôïp khoâng theå phoái hôïp gaây teâ ngoaøi maøng cöùng, chuùng toâi duy trì gaây meâ ñôn thuaàn vôùi Isofluran baèng kyõ thuaät gaây meâ löu löôïng thaáp vaø cuõng ñaït ñöôïc yeâu caàøu an toaøn trong gaây meâ – phaãu thuaät. Vôùi nhöõng beänh nhaân coù hoäi chöùng taéc ngheõn, hoäi chöùng haïn cheá naëng ôû phoåi caàn phaûi phaãu thuaät vuøng buïng, chuùng toâi aùp duïng kyõ thuaät gaây teâ tuûy soáng hoaëc gaây teâ ngoaøi maøng cöùng lieân tuïc vôùi Marcaine phoái hôïp theâm Fentanyl vaø chuùng toâi ñaõ giuùp beänh nhaân vöôït qua nhöõng cuoäc phaãu thuaät moät caùch an toaøn. Trong nhöõng tröôøng hôïp phaãu thuaät vuøng haäu moân- tröïc traøng, ñaëc bieät trong phaãu thuaät Delorme beänh nhaân ñöôïc moå trong tö theá naèm saáp hoaøn toaøn, chuùng toâi gaây teâ khoang xöông cuøng vôùi Lidocaine coù pha theâm Fentanyl khoaûng 5μg/ml vaø ghi nhaän ñöôïc: - Trong luùc phaãu thuaät: giaûm ñau vaø daõn cô voøng haäu moân raát toát, sinh hieäu raát oån ñònh - Sau phaãu thuaät: giaûm ñau toát trong ngaøy ñaàu tieân ôû haäu phaãu. Tuy nhieân trong nghieân cöùu naøy chuùng toâi cuõng ghi nhaän moät soá tröôøng hôïp tuït huyeát aùp ñaùng keå xaûy ra trong nhöõng tröôøng hôïp sau: - Cuoäc phaãu thuaät lôùn, keùo daøi quaù laâu (4,5 giôø trôû leân) - Gaây teâ tuûy soáng vôùi möùc teâ cao vöôït quaù T10 - Gaây teâ ngoaøi maøng cöùng lieân tuïc: • Khi pha noàng ñoä Fentanyl > 3 μg/ml nguy cô tuït huyeát aùp taêng leân tæ leä thuaän vôùi lieàu Fentanyl. • Khi bôm lieàu ñaàu tieân: trong nhöõng tröôøng hôïp giaø yeáu suy kieät hoaëc maéc nhieàu beänh keøm theo, chæ caàn lieàu ñaàu tieân vôùi Lidocaine 2% 10ml cuõng ñuû gaây tuït huyeát aùp khi keát hôïp daãn ñaàu gaây meâ. Tuy nhieân chuùng toâi hoaøn toaøn coù theå kieåm soaùt ñöôïc huyeát aùp baèng caùc thuoác vaän maïch thoâng thöôøng nhö Ephedrin, Dopamine. Ruùt kinh nghieäm, trong nhöõng tröôøng hôïp sau, chuùng toâi giaûm toái ña trong lieàu bolus ñaàu tieân khi gaây teâ ngoaøi maøng cöùng vaø lieàu thuoác daãn ñaàu gaây meâ. Ñieàu naøy ñaõ giuùp chuùng toâi haïn cheá ñöôïc bieán chöùng naøy. Trong nghieân cöùu coù moät tröôøng hôïp roø taù traøng taùi phaùt phaûi moå laïi ngay trong giai ñoan haäu phaãu. Trong laàn phaãu thuaät sau, chuùng toâi khoâng ñaët laïi catheter ngoaøi maøng cöùng do vöøa ruùt ra tröôùc ñoù vaøi ngaøy. Sau moå, beänh nhaân than phieàn laø phaãu thuaät laàn sau gaây ñau, meät nhieàu vaø hoài phuïc söùc khoûe chaäm hôn laàn tröôùc. Ñieàu naøy cho thaáy lôïi ñieåm cuûa phöông phaùp gaây teâ ngoaøi maøng cöùng phoái hôïp gaây meâ toaøn dieän treân ngöôøi beänh lôùn tuoåi. KEÁT LUAÄN Töø nhöõng kieán thöùc ñöôïc thaày coâ truyeàn ñaït coäng vôùi moät ít saùng taïo nho nhoû khi ñem aùp duïng linh hoaït vaøo thöïc teá laâm saøng, chuùng toâi ñaõ ñaït ñöôïc keát quaû: mang laïi söï an toaøn cho ngöôøi beänh cao tuoåi vaø nieàm vui cho gia ñình beänh nhaân. Ñaây laø nieàm haïnh phuùc voâ bieân cho ngöôøi thaày thuoác noùi chung vaø nhöõng ngöôøi laøm coâng taùc gaây meâ hoài söùc noùi rieâng. Chuùng toâi vieát nghieân cöùu naøy nhö moät lôøi tri aân göûi ñeán thaày coâ, nay ñaõ ñöôïc goïi laø ngöôøi cao tuoåi, nhöõng ngöôøi ñaõ dìu daét, daïy baûo chuùng toâi ñöôïc nhö hoâm nay; ñoàng thôøi cuõng ñeå chia sẻ nieàm vui vaø kinh nghieäm vôùi baïn beø, ñoàng nghieäp. 38 Nghieân cöùu Y hoïc Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 9 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2005 TAØI LIEÄU THAM KHAÛO 6. Nguyeãn Vaên Chöøng. Fentanyl, Lidocain, Bupivacain. Söû duïng laâm saøng thuoác gaây meâ hoài söùc. Nhaø xuaát baûn Y hoïc 2004:148-151, 203-206, 210-3. 1. Longnecker DE. - Tinker JH. - Morgan G.E, Fr – Sinatra RS., Swanidoss CP.. Spinal & Epidural opioids. Principles & practice of anesthesiology 2nd edition. Mosby 1998: 1511-46. 7. Nguyeãn Vaên Chöøng. Gaây teâ ngoaøi maøng cöùng. Gaây Meâ Hoài Söùc. Nhaø xuaát baûn Y hoïc 2004:92-104. 8. Nguyeãn Vaên Chöøng. Thuoác teâ vaø caùc phöông phaùp gaây teâ. Gaây Meâ Hoài Söùc. Nhaø xuaát baûn Y hoïc 2004:79-91. 2. Miller RD. - Muravchick S. Anesthesia for the elderly. Anethesia 5th Churchill Livingston 2000: 2140-56. 9. Phan thò Hoà Haûi - Tröông Thanh Hoaøng. Chuaån bò beänh nhaân tröôùc moå. Gaây Meâ Hoài Söùc. Nhaø xuaát baûn Y hoïc 2004:1-8. 3. Morgan G.E, Fr. – Marged S. Mikhail. Geriatric anesthesia. Clinical anesthesiology, 2nd edition. Printince Hall International1996:743-8 4. Morgan G.E, Fr. – Marged S. Mikhail. Spinal, epidural and caudal blocks. Clinical anesthesiology 2nd edition. Printince Hall International 1996:211-44. 5. Morisson AR.. Hypertension. The Washington manual of medical therapeutics, 31st edition. Lippicott William &Wilkin 2004:72-89. 10. Schwartz D - Anne Carol Goldberg. Ischemie heart disease. The Washington manual of medical therapeutics, 31st edition. Lippicott William & Wilkin 2004: 92-6. 39