Nghiên cứu áp dụng mô hình đổi mới sinh thái cho nhà máy sản xuất bia Quảng Ngãi

Tài liệu Nghiên cứu áp dụng mô hình đổi mới sinh thái cho nhà máy sản xuất bia Quảng Ngãi: Nghiên cu Tp chí Khoa hc Tài nguyên và Môi trng - S 24 - nm 2019 109 NGHIÊN CU ÁP DNG MÔ HÌNH I MI SINH THÁI CHO NHÀ MÁY SN XUT BIA QUNG NGÃI Nguyn Th Thu Hng1, Th Ngc Thúy2, Chu Duy Bc3, Lê Minh Hng2, Trn Thanh Chi1 1Trng i hc Bách khoa Hà Ni 2Trng i hc Tài nguyên và Môi trng Hà Ni 3Vin Khoa hc môi trng và Sc khe cng ng Tóm tt Nghiên cu áp dng mô hình i mi sinh thái cho Công ty bia Qung Ngãi nhm m bo s dng hiu qu hn ngun tài nguyên thiên nhiên và phát trin theo hng tng trng xanh. Doanh nghip thc hin ci tin nguyên liu, nhiên liu s dng u vào theo hng tit kim, hiu qu và gim tác ng gây ô nhim môi trng. Trong quá trình sn xut, phân phi và tiêu th, doanh nghip thay i nhng công on to ra cht thi, gây lãng phí, không hiu qu, và ã ci tin thit k bao bì giúp gim tiêu hao nng lng trong quá trình vn chuyn và thu hi thi b. i mi sinh thái giúp doan...

pdf5 trang | Chia sẻ: quangot475 | Lượt xem: 321 | Lượt tải: 0download
Bạn đang xem nội dung tài liệu Nghiên cứu áp dụng mô hình đổi mới sinh thái cho nhà máy sản xuất bia Quảng Ngãi, để tải tài liệu về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Nghiên cu Tp chí Khoa hc Tài nguyên và Môi trng - S 24 - nm 2019 109 NGHIÊN CU ÁP DNG MÔ HÌNH I MI SINH THÁI CHO NHÀ MÁY SN XUT BIA QUNG NGÃI Nguyn Th Thu Hng1, Th Ngc Thúy2, Chu Duy Bc3, Lê Minh Hng2, Trn Thanh Chi1 1Trng i hc Bách khoa Hà Ni 2Trng i hc Tài nguyên và Môi trng Hà Ni 3Vin Khoa hc môi trng và Sc khe cng ng Tóm tt Nghiên cu áp dng mô hình i mi sinh thái cho Công ty bia Qung Ngãi nhm m bo s dng hiu qu hn ngun tài nguyên thiên nhiên và phát trin theo hng tng trng xanh. Doanh nghip thc hin ci tin nguyên liu, nhiên liu s dng u vào theo hng tit kim, hiu qu và gim tác ng gây ô nhim môi trng. Trong quá trình sn xut, phân phi và tiêu th, doanh nghip thay i nhng công on to ra cht thi, gây lãng phí, không hiu qu, và ã ci tin thit k bao bì giúp gim tiêu hao nng lng trong quá trình vn chuyn và thu hi thi b. i mi sinh thái giúp doanh nghip t c mc tiêu v hiu qu kinh t và bo v môi trng. T khóa: Mô hình i mi sinh thái; Tiêu dùng bn vng; Chui giá tr Abstract Research on an ecological innovation model for Quang Ngai beer production factory This study researched on an ecological innovation model for Quang Ngai beer company to ensure more e cient use of natural resources and the sustainable development towards green growth. Enterprises shall improve the e ciency of input materials and fuels use and reduce the impacts of environmental pollution. In the process of production, distribution and consumption, enterprises improve the ine cient processes, reducing waste generated and redesign packaging to reduce energy consumption during transfer, disposal and recovery. Ecological innovation helps businesses achieve their goals of economic e ciency and environmental protection. Keywords: Ecological innovation model; Sustainable consumption; Value chain 1. t vn Vit Nam ang trong n lc thúc y nn kinh t xanh, vi các ngành sn xut có nhiu thay i trong qun lý, sn xut và kinh doanh thân thin vi môi trng. Ngành bia cng nm trong s nhng ngành sn xut có nhiu hot ng ci tin. i mi sinh thái trong ngành bia là s thay i toàn din, giúp doanh nghip phát trin bn vng, gim tác ng môi trng, t hiu qu cao trong vic s dng các ngun tài nguyên, nguyên liu u vào. i mi sinh thái (eco-innovation) áp dng các gii pháp và hành ng i mi c th v công ngh, thit k marketing th trng, qun lý, nhm to ra các li ích thit thc v kinh t xã hi môi trng cho tt c các doanh nghip trong ngành bia. Doanh nghip c tin hành nghiên cu thí im là Công ty bia Qung Ngãi, có công sut sn xut: 100 triu lít/nm, th trng trong nc chim 70% th phn Qung Ngãi, còn li là các tnh min Trung, Tây Nguyên và Sài Gòn. Trong bi cnh kinh t toàn cu, ngành công nghip bia ang bc trên con ng phát trin bn vng. i mi sinh thái ti các doanh nghip bia Châu Âu ã biu hin rõ thông qua các hot ng nh gim thiu tái ch cht thi, s dng tài nguyên Nghiên cu Tp chí Khoa hc Tài nguyên và Môi trng - S 24 - nm 2019 110 vt liu nng lng hiu qu, thc s to ra các óng góp có ý ngha v mt môi trng. Các công ty sn xut bia Anh ang phi tr 4 triu bng mi nm thc hin ngha v vi cht thi bao bì và thc hin các yêu cu nghiêm ngt trong vic thu hi và tái ch. Tính n tháng 5/2014, trên th gii 58 nc ã c ph bin v i mi sinh thái thông qua các t chc n v v sn xut sch hn và s dng hiu qu tài nguyên. Vit Nam, các doanh nghip sn xut bia ã ang xây dng chin lc kinh doanh theo hng bn vng. Các doanh nghip tích cc trong hot ng này ch yu là doanh nghip ln, nh Sabeco, Habeco, Heineken,...Trách nhim xã hi và môi trng vi sn xut kinh doanh c các doanh nghip coi nh là mt chin lc quan trng. Mô hình i mi sinh thái ã gii quyt c nhiu mc tiêu mà các doanh nghip ang hng ti. 2. Phng pháp nghiên cu Nghiên cu có s dng phng pháp iu tra phng vn bao gm phng vn sâu, phng vn nhóm, iu tra trc tip. Thc hin tin hành iu tra ti các c s sn xut, phân phi, i lý ca công ty bia Qung Ngãi trên a bàn tnh Qung Ngãi. S liu th cp s dng nghiên cu phân tích c dùng trong khong thi gian t nm 2012 cho n nm 2017. Tp trung vào các nghiên cu ánh giá v sn xut và tiêu th các sn phm bia lon, bia chai, sn phm bia cao cp và an toàn thân thin môi trng. Ngoài ra, nghiên cu s dng công c SWOT nhm hiu rõ im mnh im yu, c hi và thách thc ca vn . Phân tích SWOT thông qua sn phm, quá trình, khách hàng, phân phi, tài chính, qun lý. im mnh c phân tích ây bao gm trình chuyên môn ca ngi lao ng, mi quan h ni làm vic, tinh thn trách nhim, nim am mê vi công vic. im yu ca ngi lao ng c ch ra liên quan n thói quen làm vic, kinh nghim công tác, k nng ngh nghip. i vi c hi ch các tim nng em li thành công nh xu hng trin vng, c hi ngh nghip, công ngh mi c áp dng và các thay i v chính sách mi. Thách thc là các tr ngi tác ng tiêu cc ti công vic nh áp lc cnh tranh, thay i c cu t chc. Nh vy, phân tích SWOT ch ra c im tng th ca doanh nghip mà còn c nhng yu t bên ngoài nh hng n s thành công ca doanh nghip. Áp dng mô hình sinh thái cho doanh nghip tin hành mt s khâu trong quá trình sn xut, phân phi và tiêu th ca ngành bia. Hình 1: Các khâu tip cn áp dng mô hình i mi sinh thái i mi sinh thái là mô hình sn xut xanh, sch, tit kim và hiu qu. Nó tp trung vào vic h tr các doanh nghip làm th nào tit kim nht v các chi phí trong sn xut kinh doanh, nâng cao cht lng hàng hóa, ci thin môi trng làm vic, quy trình trình qun lý, tit kim nng lng tránh lãng phí. 3. Kt qu và tho lun Nhà máy sn xut bia Qung Ngãi ã có dây chuyn x lý nc thi riêng, m bo các tiêu chun ca môi trng v x thi và sinh hot. Cht thi ca nhà máy sn xut bia Qung Ngãi gm có 3 dng là rn, lng, khí. Lng nc thi phát sinh là khá ln và có mc ô nhim cao các cht hu c, các cht c hi t quá trình ra v chai, v thùng, Lng nc thi ln gp 10 - 20 ln lng bia thành phm. Ngun phát sinh nc thi ca nhà máy bia gm có nc thi sn Nghiên cu Tp chí Khoa hc Tài nguyên và Môi trng - S 24 - nm 2019 111 xut, nc thi sinh hot và nc ma chy tràn. Vi thách thc v sc ép cnh tranh gia các doanh nghip và ph thuc ngun nguyên liu nhp khu, và các yu t u vào b dao ng v giá. Nhn thc v sn phm thn thin vi môi trng, tm quan trng ca thng hiu bia c chú ý ti. Doanh nghip có k hoch thay th nguyên liu chính cho sn xut bia t lúa mch sang go. i mi sinh thái là mt quy trình thc hin t trên xung, bt u vi mt thay i trong chin lc kinh doanh. ó là mt b phn cu thành quan trng trong tm nhìn, s mnh và mc tiêu chin lc kinh doanh nhm hng n phát trin bn vng doanh nghip. Mô hình kinh doanh cn c iu chnh hoc thay i da theo nh hng chin lc này. Nhng thay i cp mô hình kinh doanh sau ó m ng nhng thay i cp iu hành (bao gm các sn phm ca công ty, th phn khách hàng, kênh, mi quan h khách hàng, dòng doanh thu, quy trình sn xut, các hot ng then cht, i tác và c cu chi phí). Ngoài ra còn có vic tái s dng các nguyên liu nh nm men, nc, thu hi và tái s dng các ngun nng lng cng là mt trong các khía cnh áp dng trong i mi mô hình sinh thái. i mi sinh thái òi hi cn tip cn tng th, xem xét nhìn nhn các vn bao quát và các liên kt hp tác các bên theo chui vòng i sn phm t khâu t khai thác cung ng nguyên liu, n sn xut, óng gói, phân phi tiêu th và thi b hoc tái s dng. i mi sinh thái c xem xét các khía cnh bn vng: kinh t, xã hi và môi trng. iu này quan trng bi vì cho n hin nay a s công ty ch tp trung duy nht vào li ích kinh t mà cha thc s quan tâm n môi trng, có trách nhim và xã hi, coi cht thi là tài nguyên và nm bt c hi t vic khai thác ngun tài nguyên có giá tr ó. Trong khâu sn xut: Áp dng mô hình i mi sinh thái cho công ty quá trình sn xut là tip cn ti nguyên liu, nhiên liu và nng lng s dng. Vic tái s dng các nguyên liu nh nm men, nc, thu hi và tái s dng các ngun nng lng cng là mt trong các khía cnh áp dng trong i mi mô hình sinh thái. Hình 2: Các vn môi trng trong quá trình sn xut bia Nghiên cu Tp chí Khoa hc Tài nguyên và Môi trng - S 24 - nm 2019 112 Công ty còn s dng mt s các bin pháp thu hi và tái s dng nguyên vt liu trong sn xut bia nh thu hi nm men; thu hi bia tn tht theo nm men; gim tiêu hao bt tr lc; thu hi dch nha loãng; kim tra cht ch nguyên liu u vào; thu hi xúc ra chai, sn xut tit kim nc là do trong quá trình sn xut có s hao phí nguyên liu. Phn nguyên liu hao phí nm di các dng sau: (i) Bã hèm là phn còn li ca nguyên liu sau khi chit xut và tách ht dch nha khi bã hèm. Bã hèm vn còn cha mt lng ng và nc. Lng bã hèm thng khong 140 kg/1000 lít dch ng và có hàm lng nc khong 80%. Trong nc bã hèm vn còn mt lng cht hòa tan còn sót li (thng khong 1 - 5%); (ii) Dch ng: Trong khi lc, dch ng c thu v ni nu hoa, ngi ta dùng nc nóng ra bã hèm, tn thu c cht còn trong bã Dch ng loãng chim 2 - 6% tng lng dch cha nng cht hòa tan 1 - 1,5%; (iii) Cn ng: Dch ng sau khi chuyn sang thit b lng xoáy, dch trong c chuyn qua thit b lnh nhanh vào h thng lên men, cn còn li trong áy thit b gi là cn nóng. Cn nóng còn cha dch nha, bã hoa, các cht keo t t protein; (iii) Nm men sinh khi trong quá trình lên men c s dng li mt phn vào quá trình lên men. Lng nm men tha khong 20 - 40 kg/1000 lít bia. S dng hiu qu nguyên vt liu bia nhm thúc y sn xut sch hn, to ra li ích kinh t cho công ty và gim thiu tác ng n môi trng. Tng t nh các công ty bia khác, các ph phm c bán cho cng ng a phng s dng làm phân bón và thc n chn nuôi giúp ngoài ý ngha không lãng phí nguyên liu còn thu li c li ích kinh t cho công ty. Áp dng dây chuyn mi, hiu sut s dng nc cho quá trình sn xut bia trc ây là 4 lít nc/1 lít bia và hin ti là 3,8 lít nc/ 1 lít bia. Hin ti công ty cng ang n lc t t l ng cp th gii là 2,5 lít nc/1 lít bia. T nm 2012 Công ty bia Qung Ngãi ã chuyn i thay th nhiên liu t là du FO, than á bng nhiên liu rn là mùn ca, bã mía, tru. Vic thay i này ã giúp cho công ty hng nm tit kim c 70% chi phí nhiên liu, so vi s dng du FO thì mt nm tit kim c khong t 50 - 60 t ng. Trong khâu tiêu th: Doanh nghip tin hành i mi bao bì thân thin vi môi trng. Trong vic thit k i mi bao bì sn phm bia, có 3 yu t quan trng trong vic thit k nhãn bia: ó là phong cách, theo mùa và s kin. Công ty bia Qung Ngãi gn nh không có s thay i v thit k sn phm k t khi ra mt, c th hình 2. Thit k v chai mi ln này c bn là khác bit không nhiu so vi thit k trc ây nhng trng lng ca chai nh hn trc ây khong 5 gam. Vi vic bao bì nh hn có tác ng tích cc n môi trng, khi vn chuyn cng s ít tiêu th nng lng hn. So sánh 6 tháng u nm ca nm 2017 và nm 2018 v chi phí vn chuyn sau khi thay i sn phm gim 1%. Trong phân phi: Công ty bia Qung Ngãi hin s dng kênh phân phi truyn thng c bn, ch yu nh: Nhà sn xut - Nhà phân phi chính - Siêu th/ca hàng và ngi tiêu dùng, Nhà sn xut - Siêu th/ ca hàng - ngi tiêu dùng, Nhà sn xut - ngi tiêu dùng cha c áp dng ph bin trong các doanh nghip bia, vi hai dng sn phm ch yu là bia lon và bia chai. Vic thu hi v chai din ra d dàng hn c công on qun lý và s lng v chai c thu v, tit kim c chi phí cho quá trình phân phi sn phm. c bit, công ty vn hành h thng thu hi và tái s dng v chai t 20 chu k, tc là cao hn mc trung bình th gii n 25%. Nghiên cu Tp chí Khoa hc Tài nguyên và Môi trng - S 24 - nm 2019 113 Hình 3: Thit k sn phm a. trc nm 2018, b. nm 2018 4. Kt lun Nhng hiu qu t c sau khi doanh nghip thc hin i mi sinh thái em li li ích v mt kinh t và c môi trng. S dng hiu qu ngun nguyên liu thay th bng go tng t 25% lên 30%, hiu sut s dng nc cho quá trình sn xut bia sau khi dây chuyn i vào hot ng t 4 lít nc/1 lít bia xung còn 3,8 lít nc/ 1 lít bia. i mi và s dng nhiên liu hiu qu hn bng cách chuyn i thay th nhiên liu t là du FO, than á bng nhiên liu rn là mùn ca, bã mía, tru giúp cho công ty tit kim chi phí áng k. i mi bao bì sn phm thân thin môi trng ít tiêu th nng lng hn làm gim 8% tiêu th nng lng trên mi lít bia sn xut. Thay i cách thc tiêu dùng bn vng, tiêu th sn phm ca công ty trên th trng tng 8% so vi cùng thi gian ca nm trc. Qua nghiên cu thí im ti nhà máy sn xut bia Qung Ngãi, các doanh nghip bia có th rút ra nhng kinh nghim v sn xut cung ng nguyên vt liu sn xut bia theo hng bn vng, phát trin kênh phân phi xanh. So sánh vi các doanh nghip trên th gii cng t c các thành tu tng t, mô hình i mi sinh thái ã chng minh c các li ích khi áp dng. Nhà máy bia Ursus SABMiller ti Romania ã gim 15% lng nc tiêu th nh hot ng thu hi nc trong sut quá trình sn xut bia dng dng trong quá trình làm sch. Nhà máy bia Adnams Su olk trên c s nhn thc sâu sc v tác ng môi trng, nhà máy cùng vi nhóm nghiên cu ti i hc East Anglia, Adnams o lng khí thi CO 2 tng ng (CO 2e ) cho vòng i ca mi sn phm. Phng pháp này s dng ht thy tinh và ánh giá lng khí thi CO 2 trong mi giai on ca sn xut bia t s tng trng ca hoa bia và các loi ng cc, sn xut bia và óng gói, thông qua vic phân phi, bán l, tiêu th và x lý chai. Hay trng hp ti Nhà máy bia Plzensky Prazdroj, Séc s dng ng st giao thông vn ti phân phi sn phm bia vi bao bì nh, c ánh giá làm gim lng khí thi, gim nh 8% tiêu th nng lng trên mi n v sn xut. Vit Nam, cng có rt nhiu doanh nghip sn xut bia áp dng các bin pháp ci thin trong hot ng sn xut và kinh doanh. Ví d nh Nhà máy Bia Sài Gòn Qung Ngãi, KCN Qung Phú cng ã thc hin vic i nhiên liu t u vào, SABECO C Chi thu hi và tn dng khí gas t nc thi, sau ó tn dng t lò hi, to thành hi nc sng dng gia nhit ni nu. Tóm li, nhng bài hc rút ra c t vic áp dng mô hình i mi sinh thái thc s em li li ích toàn din cho doanh nghip c phng din kinh t, bo v môi trng và có trách nhim vi xã hi. TÀI LIU THAM KHO [1]. UNEP (2014). S tay i mi sinh thái. [2]. UNEP (2014). Hng dn s dng công c i mi sinh thái. [3]. Hip hi sn xut ung (2016). Sáng to Bia & Ru mnh - Xu hng chính, 2014 - 2015 và báo cáo Ngành Bia trong quá trình chuyn i: bao gm các th trng, sn phm mi và Ngi tiêu dùng 2012. [4]. Nguyn Th Thu Hng (2018). Nghiên cu áp dng mô hình i mi sinh thái cho mt doanh nghip thí im. Lun vn Thc s, Trng i hc Bách Khoa Hà Ni. BBT nhn bài: 19/02/2019; Phn bin xong: 14/3/2019

Các file đính kèm theo tài liệu này:

  • pdf41409_130902_1_pb_4618_2154223.pdf
Tài liệu liên quan