Luận văn Huy động vốn nước ngoài cho phát triển kinh tế tư nhân tại Việt Nam

1 BOÄ GIAÙO DUÏC VAØ ÑAØO TAÏO TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC KINH TEÁ TP.HOÀ CHÍ MINH ⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯ DÖÔNG THÒ LEÄ HUYEÀN HUY ÑOÄNG VOÁN NÖÔÙC NGOAØI CHO PHAÙT TRIEÅN KINH TEÁ TÖ NHAÂN TAÏI VIEÄT NAM Chuyeân ngaønh: Kinh teá Taøi chính Ngaân haøng Maõ soá: 60.31.12 LUAÄN VAÊN THAÏC SÓ KINH TEÁ HÖÔÙNG DAÃN KHOA HOÏC: GS.TS DÖÔNG THÒ BÌNH MINH TP.HOÀ CHÍ MINH – NAÊM 2006 2 MUÏC LUÏC Danh muïc chöõ vieát taét Danh muïc caùc baûng, ñoà thò Lôøi môû ñaàu Chöông 1 – LYÙ LUAÄN CHUNG VEÀ KTTN VAØ HUY ÑOÄNG VOÁN NÖÔÙC NGOAØI ÑOÁI VÔÙI SÖÏ PHAÙT TRIEÅN KHU VÖÏC KTTN 1.1 Toång quan veà khu vöïc KTTN 1.1.1 Khaùi nieäm veà KTTN 1.1.2 Caùc hình thöùc cuûa KTTN 1.1.3 Tính taát yeáu phaùt trieån khu vöïc KTTN trong neàn kinh teá thò tröôøng 1.2 Huy ñoäng voán nöôùc ngoaøi ñoái vôùi phaùt trieån khu vöïc KTTN 1.2.1 Caùc hình thöùc huy ñoäng voán nöôùc ngoaøi cho phaùt trieån khu vöïc KTTN 1.2.2 Caùc yeáu toá aûnh höôûng ñeán huy ñoäng voán nöôùc ngoaøi cho KV KTTN 1.3 Taùc ñoäng cuûa voán nöôùc ngoaøi ñoái vôùi phaùt trieån KTTN 1.4 Söï caàn thieát phaûi naâng cao khaû naêng thu huùt voán nöôùc ngoaøi ñoái vôùi söï phaùt trieån khu vöïc KTTN Chöông 2 – THÖÏC TRAÏNG HUY ÑOÄNG VOÁN NÖÔÙC NGOAØI CHO PHAÙT TRIEÅN KTTN TAÏI VIEÄT NAM 2.1 Khaùi quaùt thöïc traïng hoaït ñoäng cuûa khu vöïc KTTN taïi Vieät Nam 2.1.1 Tình hình hoaït ñoäng cuûa khu vöïc KTTN taïi Vieät Nam thôøi gian qua 2.1.2 Nhöõng thaønh töïu ñaït ñöôïc cuûa khu vöïc KTTN taïi Vieät Nam thôøi gian qua 2.1.2.1 Ñoùng goùp vaøo taêng tröôûng GDP vaø chuyeån dòch cô caáu kinh teá 2.1.2.2 Huy ñoäng moïi nguoàn voán ñaàu tö phaùt trieån 2.1.2.3 Ñoùng goùp to lôùn cho ngaân saùch 2.1.2.4 Taïo vieäc laøm cho ngöôøi lao ñoäng 3 2.1.2.5 Phaùt trieån kinh teá ñoái ngoaïi 2.1.2.6 Quan heä saûn xuaát phuø hôïp vôùi löïc löôïng saûn xuaát 2.1.3 Nhöõng haïn cheá chuû yeáu cuûa khu vöïc KTTN taïi Vieät Nam thôøi gian qua 2.2 Thöïc traïng huy ñoäng voán nöôùc ngoaøi cho phaùt trieån khu vöïc KTTN taïi Vieät Nam thôøi gian qua 2.2.1 Thöïc traïng huy ñoäng voán ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi 2.2.2 Thöïc traïng huy ñoäng voán ñaàu tö giaùn tieáp nöôùc ngoaøi 2.2.2.1 Nguoàn voán hoã trôï phaùt trieån chính thöùc (ODA) 2.2.2.2 Huy ñoäng voán ñaàu tö giaùn tieáp qua thò tröôøng taøi chính (FPI) 2.2.2.3 Thu huùt kieàu hoái 2.3 Ñaùnh giaù thöïc traïng huy ñoäng voán nöôùc ngoaøi cho phaùt trieån khu vöïc KTTN taïi Vieät Nam thôøi gian qua 2.3.1 Öu ñieåm 2.3.2 Haïn cheá 2.3.3 Nguyeân nhaân cuûa nhöõng haïn cheá Chöông 3 – CAÙC BIEÄN PHAÙP HOAØN THIEÄN HUY ÑOÄNG VOÁN NÖÔÙC NGOAØI CHO PHAÙT TRIEÅN KTTN TAÏI VIEÄT NAM 3.1 Ñònh höôùng phaùt trieån khu vöïc KTTN taïi Vieät Nam ñeán naêm 2010 3.2 Caùc bieän phaùp hoaøn thieän huy ñoäng voán nöôùc ngoaøi cho phaùt trieån KTTN taïi Vieät Nam 3.2.1 Caùc giaûi phaùp vó moâ 3.2.2 Caùc giaûi phaùp vi moâ 3.2.2.1 Caùc giaûi phaùp thu huùt vaø söû duïng voán ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi 3.2.2.2 Caùc giaûi phaùp thu huùt vaø söû duïng voán ñaàu tö giaùn tieáp nöôùc ngoaøi 3.2.3 Caùc giaûi phaùp hoã trôï Keát luaän Taøi lieäu tham khaûo 4 DANH MUÏC NHÖÕNG TÖØ VIEÁT TAÉT KTTN : Kinh teá tö nhaân KTNN : Kinh teá nhaø nöôùc ÑTNN : Ñaàu tö nöôùc ngoaøi DN : Doanh nghieäp DNNQD : Doanh nghieäp ngoaøi quoác doanh DNNN : Doanh nghieäp nhaø nöôùc TNHH : Traùch nhieäm höõu haïn XHCN : Xaõ hoäi chuû nghóa FDI : Ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi FPT : Ñaàu tö giaùn tieáp nöôùc ngoaøi qua thò tröôøng taøi chính ODA : Hoã trôï phaùt trieån chính thöùc BOT : Xaây döïng – Kinh doanh – Chuyeån giao BTO : Xaây döïng – Chuyeån giao - Kinh doanh BT : Xaây döïng – Chuyeån giao WB : Ngaân haøng theá giôùi ADB : Ngaân haøng phaùt trieån Chaâu AÙ IMF : Quó tieàn teä quoác teá IFDA : Quó quoác teá veà phaùt trieån noâng nghieäp cuûa Lieân hieäp quoác NGO : Toå chöùc phi Chính phuû CG : Nhoùm tö vaán caùc nhaø taøi trôï WTO : Toå chöùc Thöông maïi Theá giôùi 5 DANH MUÏC CAÙC BAÛNG VAØ BIEÅU ÑOÀ Baûng Baûng 1: GDP trong nöôùc phaân theo thaønh phaàn kinh teá.......................................32 Baûng 2: Giaù trò saûn xuaát coâng nghieäp caû nöôùc .....................................................33 Baûng 3: Soá DN hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh coù ñeán 31/12 .............................34 Baûng 4: Nguoàn voán cuûa DN coù ñeán 31/12 ...........................................................36 Baûng 5: Cô caáu nguoàn voán DN coù ñeán 31/12.......................................................36 Baûng 6: Thu ngaân saùch treân ñòa baøn TP.HCM .....................................................38 Baûng 7: Soá lao ñoäng trong DN coù ñeán 31/12........................................................38 Baûng 8: Cô caáu lao ñoäng trong DN coù ñeán 31/12 ................................................39 Baûng 9: FDI theo ngaønh 1988-2005-chæ tính caùc döï aùn coøn hieäu löïc...................49 Baûng 10: FDI theo hình thöùc ñaàu tö 1988-2005-chæ tính caùc döï aùn coøn hieäu löïc..50 Baûng 11: FDI theo nöôùc 1988-2005-chæ tính caùc döï aùn coøn hieäu löïc.....................51 Baûng 12: FDI theo ñòa phöông 1988-2005-chæ tính caùc döï aùn coøn hieäu löïc...........52 Baûng 13: Cam keát vaø thöïc hieän ODA thôøi kyø 1993-2005......................................54 Baûng 14: Danh saùch caùc Quó ñaàu tö nöôùc ngoaøi trong laøn soùng ñaàu tö thöù nhaát ..61 Baûng 15: Caùc Quó ñang hoaït ñoäng taïi Vieät Nam tính ñeán thaùng 6/2006 ...............62 Bieåu ñoà Bieåu soá 1: Soá löôïng caùc DN thuoäc khu vöïc KTTN ñaêng kyù giai ñoaïn 1991- 2005 ..................................................................................................29 Bieåu ñoà 2: So saùnh soá DN ñaêng kyù hai giai ñoaïn: 1991 - 1999 vaø 2000 - 2005 ...29 Bieåu soá 3: Taêng tröôûng GDP caû nöôùc...................................................................32 Bieåu soá 4: Cô caáu DN coù ñeán 31/12/2005 ............................................................35 Bieåu soá 5: Cô caáu DN khu vöïc KTTN coù ñeán 31/12/2006...................................35 Bieåu soá 6: Taêng tröôûng DN ..................................................................................35 Bieåu soá 7: Taêng tröôûng nguoàn voán DN ................................................................37 Bieåu ñoà 8: Cô caáu lao ñoäng coù ñeán 31/12/2005 ...................................................39 6 LÔØI MÔÛ ÑAÀU 1. Söï caàn thieát cuûa ñeà taøi Ñeå tieán haønh nhanh söï nghieäp coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa caàn huy ñoäng toái ña caùc thaønh phaàn kinh teá tham gia, trong ñoù coù thaønh phaàn KTTN laø moät taát yeáu khaùch quan vaø ñaây laø moät boä phaän caáu thaønh khoâng theå thieáu ñöôïc trong neàn kinh teá nöôùc ta cuõng nhö caùc nöôùc treân theá giôùi. Phaùt trieån KTTN goùp phaàn giaûi phoùng moïi löïc löôïng saûn xuaát, huy ñoäng khai thaùc caùc tieàm löïc doài daøo veà voán, kinh nghieäm quaûn lyù, ngaønh ngheà truyeàn thoáng…….thuùc ñaåy taêng tröôûng kinh teá, phaùt trieån ñaát nöôùc. Nhöõng noã löïc cuûa khu vöïc KTTN trong thôøi gian qua ôû nöôùc ta ñaõ vaø ñang goùp phaàn xaây döïng quan heä saûn xuaát môùi phuø hôïp, thuùc ñaåy löôïng löïc saûn xuaát phaùt trieån, thöïc hieän coâng baèng xaõ hoäi. Tuy nhieân, trong quaù trình tröôûng thaønh, KTTN ñöùng tröôùc nhieàu khoù khaên vaø thaùch thöùc, caàn coù nhöõng giaûi phaùp ñoàng boä thaùo gôõ nhöõng khoù khaên vöôùng maéc, khai thaùc toái öu tieàm naêng cuûa khu vöïc naøy cho phaùt trieån kinh teá quoác gia. Trong ñoù, huy ñoäng vaø söû duïng voán nöôùc ngoaøi, moät nguoàn voán coù öu theá cho ñoåi môùi coâng ngheä vaø naâng cao söùc caïnh tranh cuûa haøng hoùa vaø doanh nghieäp Vieät Nam treân thò tröôøng quoác teá, ñang laø khoù khaên lôùn nhaát ñoái vôùi khu vöïc KTTN Vieät Nam, do nhöõng baát caäp töø cô cheá chính saùch vaø khaû naêng tieáp caän voán töø khu vöïc KTTN. Vì leõ ñoù, vaàn ñeà huy ñoäng voán nöôùc ngoaøi cho phaùt trieån KTTN ñang trôû thaønh vaán ñeà maø nhieàu ngöôøi vaø xaõ hoäi quan taâm trong giai ñoaïn hieän nay. Vôùi mong muoán tìm hieåu ñeå goùp phaàn giuùp caùc nhaø hoaïch ñònh chính saùch, caùc cô quan quaûn lyù nhaø nöôc, caùc nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi vaø trong nöôùc, caùc doanh nghieäp coù söï quan taâm, hieåu roõ hôn veà moät khu vöïc kinh teá quan troïng ñoái 7 vôùi kinh teá thò tröôøng, hoïc vieân maïnh daïn choïn ñeà taøi “ Huy ñoäng voán nöôùc ngoaøi cho söï phaùt trieån khu vöïc KTTN taïi Vieät Nam” ñeå nghieân cöùu. 2. Muïc ñích cuûa luaän vaên Luaän vaên naøy nhaèm ñeán caùc muïc ñích sau: Thöù nhaát: Nghieân cöùu lyù luaän chung veà caùc loaïi hình kinh teá thuoäc khu vöïc KTTN vaø caùc lyù luaän cô baûn veà voán nöôùc ngoaøi. Töø ñoù, thaáy ñöôïc söï caàn thieát phaûi naâng cao khaû naêng thu huùt voán nöôùc ngoaøi ñoái vôùi söï phaùt trieån khu vöïc KTTN. Thöù hai: Phaân tích vaø ñaùnh giaù thöïc traïng phaùt trieån KTTN ôû Vieät Nam vaø khaû naêng huy ñoäng voán nöôùc ngoaøi cuûa khu vöïc KTTN trong thôøi gian qua. Thaáy ñöôïc nhöõng öu ñieåm, haïn cheá vaø nguyeân nhaân cuûa nhöõng haïn cheá trong vieäc huy ñoäng voán nöôùc ngoaøi cuûa khu vöïc KTTN. Thöù ba: Ñeà xuaát moät soá bieän phaùp hoaøn thieän huy ñoäng voán nöôùc ngoaøi cho söï phaùt trieån KTTN taïi Vieät Nam. 3. Phaïm vi nghieân cöùu Nhaèm ñaït ñöôïc muïc tieâu nghieân cöùu, noäi dung cuûa luaän vaên höôùng taäp trung vaøo caùc vaán ñeà lyù thuyeát vaø thöïc tieãn cuûa caùc doanh nghieäp thuoäc khu vöïc KTTN taïi Vieät Nam, khoâng ñi saâu vaøo moät ngaønh hay moät soá ngaønh cuï theå. Luaän vaên söû duïng soá lieäu toång hôïp coù nguoàn goác boùc taùch töø naêm 2000 ñeán naêm 2006 ñeå coù soá lieäu saùt vôùi thöïc tieãn laøm cô sôû cho phaân tích vaø ñaùnh giaù thöïc traïng vaø kieán nghò caùc bieän phaùp hoaøn thieän huy ñoäng voán nöôùc ngoaøi cho phaùt trieån KTTN taïi Vieät Nam. Tuy nhieân duø hoïc vieân ñaõ raát coá gaéng trong vieäc thu thaäp soá lieäu, song keát quaû cuõng chæ döøng laïi ôû möùc ñoä maø luaän vaên ñaït ñöôïc. 4. Phöông phaùp nghieân cöùu 8 Phöông phaùp nghieân cöùu chuû yeáu cuûa luaän vaên laø phöông phaùp phaân tích vaø toång hôïp. Nhôø phöông phaùp naøy coù theå nghieân cöùu ñöôïc nhöõng thaønh töïu cuõng nhö thaáy ñöôïc nhöõng haïn cheá trong quaù trình phaùt trieån cuûa KTTN vaø khaû naêng huy ñoäng voán nöôùc ngoaøi cuûa khu vöïc naøy. Töø ñoù ñeà xuaát nhöõng bieän phaùp hoaøn thieän vaø naâng cao khaû naêng huy ñoäng voán nöôùc ngoaøi cho söï phaùt trieån khu vöïc KTTN taïi Vieät Nam. Ngoaøi ra, luaän vaên coøn söû duïng caùc phöông phaùp khaùc nhö: phöông phaùp thoáng keâ, phöông phaùp dieãn giaûi vaø qui naïp, phöông phaùp so saùnh……. 5. Keát caáu cuûa ñeà taøi Ngoaøi phaàn môû ñaàu, keát luaän, danh muïc caùc baûng, chöõ vieát taét, luaän vaên coù 96 trang vôùi keát caáu nhö sau: Chöông 1: Lyù luaän chung veà KTTN vaø huy ñoäng voán nöôùc ngoaøi ñoái vôùi söï phaùt trieån khu vöïc KTTN. Chöông 2: Thöïc traïng huy ñoäng voán nöôùc ngoaøi cho phaùt trieån KTTN taïi Vieät Nam. Chöông 3: Caùc bieän phaùp hoaøn thieän huy ñoäng voán nöôùc ngoaøi cho phaùt trieån KTTN taïi Vieät Nam. 9 Chöông 1: LYÙ LUAÄN VEÀ KTTN VAØ HUY ÑOÄNG VOÁN NÖÔÙC NGOAØI ÑOÁI VÔÙI SÖÏ PHAÙT TRIEÅN KHU VÖÏC KTTN 1.1 Toång quan veà khu vöïc KTTN 1.1.1 Khaùi nieäm veà KTTN Sôû höõu tö nhaân laø hình thöùc chieám höõu, trong ñoù tö lieäu saûn xuaát vaø vaät phaåm tieâu duøng laø cuûa rieâng caù nhaân. Sôû höõu tö nhaân veà tö lieäu saûn xuaát laø cô sôû naûy sinh KTTN. ÔÛ Vieät Nam, theo Luaät DN naêm 2005 thì DN ñöôïc hieåu laø toå chöùc kinh teá coù teân rieâng, coù taøi saûn, coù truï sôû giao dòch oån ñònh, ñöôïc ñaêng kyù kinh doanh theo quy ñònh cuûa phaùp luaät nhaèm muïc ñích thöïc hieän caùc hoaït ñoäng kinh doanh. Nhö vaäy, xuaát phaùt töø baûn chaát cuûa cheá ñoä sôû höõu tö nhaân, coù theå hieåu KTTN laø toång theå caùc DN, toå chöùc kinh teá ra ñôøi vaø toàn taïi treân cô sôû sôû höõu tö nhaân veà voán vaø tö lieäu saûn xuaát vaø ñöôïc goïi laø khu vöïc KTTN. KTTN hoaøn toaøn töï chuû, töï chòu traùch nhieäm veà toaøn boä hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh dòch vuï. Cuï theå nhö töï chuû veà voán, veà quy moâ hoaït ñoäng, veà phaân phoái saûn phaåm, veà phöông höôùng huy ñoäng voán, töï chuû löïa choïn phöông thöùc saûn xuaát kinh doanh, hình thöùc toå chöùc quaûn lyù………vaø töï chòu traùch nhieäm tröôùc phaùp luaät veà keát quaû hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh cuûa mình. 1.1.2 Caùc hình thöùc cuûa KTTN Tuyø theo caùch tieáp caän khaùc nhau maø KTTN coù caùc hình thöùc khaùc nhau. - Neáu tieáp caän döôùi goác ñoä sôû höõu tö nhaân thì KTTN ñöôïc hieåu theo nghóa heïp goàm coù: DN tö nhaân, Coâng ty TNHH, Coâng ty coå phaàn. Vôùi caùch hieåu naøy chuùng ta thaáy coù hai nhöôïc ñieåm: Moät laø, veà phöông phaùp luaän voâ tình ñaõ phaân caét khu vöïc sôû höõu tö nhaân – KTTN ra hai maûng taùch rôøi nhau (maûng kinh teá caù theå – tieåu chuû vaø maûng kinh 10 teá tö baûn tö nhaân). Nhöng trong thöïc teá söï ra ñôøi, toàn taïi, phaùt trieån cuûa chuùng laïi coù söï quan heä chaët cheõ vôùi nhau, cuï theå: chuùng ñeàu hình thaønh, phaùt trieån döïa treân sôû höõu tö nhaân, vì theá chuùng coù cuøng moät kieåu quan heä quaûn lyù, quan heä phaân phoái, chæ khaùc nhau veà quy moâ vaø trình ñoä phaùt trieån. Chuùng vaän ñoäng vaø phaùt trieån theo moät logic töø thaáp ñeán cao, töø kinh teá hoä caù theå – tieåu chuû leân DN tö nhaân, Coâng ty TNHH, Coâng ty coå phaàn theo quy luaät tích tuï vaø taäp trung saûn xuaát vaø quy luaät quan heä saûn xuaát nhaát ñònh phaûi phuø hôïp vôùi tính chaát vaø trình ñoä phaùt trieån cuûa löïc löôïng saûn xuaát. Hai laø, vôùi quan nieäm treân ñaây seõ khoâng ñaùnh giaù ñuùng tieàm löïc to lôùn veà vai troø, vò trí cuûa khu vöïc KTTN trong neàn kinh teá thò tröôøng ñònh höôùng xaõ hoäi chuû nghóa. - Neáu tieáp caän theo caùch phaân ñònh thaønh phaàn kinh teá thì KTTN goàm coù: kinh teá caù theå – tieåu chuû, kinh teá tö baûn tö nhaân vaø moät phaàn kinh teá coù voán ñaàu tö cuûa nöôùc ngoaøi. Caùch tieáp caän naøy treân thöïc teá chæ coù yù nghóa veà maët chính trò phuïc vuï cho vieäc phaân ñònh caùc thaønh phaàn giai caáp trong xaõ hoäi maø thoâi. Maø ngaøy nay vieäc phaân ñònh naøy cuõng chæ coù yù nghóa töông ñoái, bôûi vì giöõa thaønh phaàn kinh teá vaø giai caáp noù khoâng hoaøn toaøn töông ñoàng, cuï theå moät giai caáp coù theå naèm ôû hai hay ba thaønh phaàn kinh teá, chaúng haïn giai caáp noâng nhaân hieän nay gaén lieàn vôùi ba thaønh phaàn kinh teá: kinh teá nhaø nöôùc (noâng daân nhaän khoaùn cuûa noâng laâm tröôøng), kinh teá taäp theå (noâng daân trong hôïp taùc xaõ), kinh teá caù theå – tieåu chuû (noâng daân caù theå). - Neáu tieáp caän döôùi goùc ñoä toå chöùc saûn xuaát kinh doanh thì khu vöïc KTTN bao goàm: caùc hoä kinh teá caù theå, hoä tieåu chuû (trang traïi trong noâng nghieäp), caùc DN tö nhaân (caû trong vaø ngoaøi nöôùc) vaø caùc hình thöùc kinh teá hoãn hôïp cuûa chuùng nhö: Coâng ty TNHH, Coâng ty coå phaàn hoaït ñoäng trong taát caû caùc lónh vöïc noâng nghieäp, coâng nghieäp, tieåu thuû coâng nghieäp, xaây döïng, giao thoâng vaän taûi, dòch 11 vuï, thöông maïi………..Vôùi quan nieäm roäng lôùn nhö treân caùc loaïi hình DN thuoäc khu vöïc KTTN coù moät soá lôïi theá nhö: coù khaû naêng thích öùng vôùi moïi ngaønh ngheà töø noâng nghieäp ñeán coâng nghieäp, thöông maïi, dòch vuï; vôùi moïi trình ñoä phaùt trieån töø thuû coâng ñeán cô khí, töï ñoäng hoùa, tin hoïc hoùa; vôùi quy moâ töø nhoû, vöøa ñeán lôùn; phuø hôïp vôùi moïi ñòa baøn töø thaønh thò ñeán noâng thoân; töø vuøng saâu, vuøng xa ñeán bieân giôùi haûi ñaûo. Toùm laïi, trong neàn kinh teá thò tröôøng ôû nöôùc ta toàn taïi nhieàu hình thöùc sôõ höõu khaùc nhau, töông öùng vôùi moãi hình thöùc sôû höõu coù theå chia caáu truùc neàn kinh teá thaønh ba khu vöïc chính: ñoù laø khu vöïc KTNN, khu vöïc KTTN vaø khu vöïc ÑTNN. Coøn moät khu vöïc kinh teá khaùc ñoù laø khu vöïc kinh teá hoãn hôïp giöõa nhaø nöôùc vaø tö nhaân. Khu vöïc naøy khi xeùt voán ñaàu tö cuûa beân naøo chieám tyû leä khoáng cheá thì coù theå xeáp vaøo khu vöïc nhaø nöôùc hay khu vöïc tö nhaân. Caùch chia cô caáu kinh teá nhö vaäy chæ mang tính töông ñoái vaø töông öùng vôùi moãi khu vöïc kinh teá coù caùc loaïi hình DN khaùc nhau. Rieâng khu vöïc KTTN bao goàm caùc loaïi hình DN: Coâng ty TNHH, Coâng ty coå phaàn, Coâng ty hôïp danh, DN tö nhaân vaø caùc nhoùm, caù theå kinh doanh. Theo Luaät DN naêm 2005, ta coù theå hieåu: - Coâng ty TNHH laø DN, trong ñoù: thaønh vieân coù theå laø toå chöùc, caù nhaân; soá löôïng thaønh vieân khoâng vöôït quaù naêm möôi; thaønh vieân chòu traùch nhieäm veà caùc khoaûn nôï vaø caùc nghóa vuï taøi saûn khaùc cuûa DN trong phaïm vi soá voán cam keát goùp vaøo DN; phaàn voán goùp cuûa thaønh vieân chæ ñöôïc chuyeån nhöôïng theo quy ñònh; coù tö caùch phaùp nhaân keå töø ngaøy ñöôïc caáp giaáy chöùng nhaän ñaêng kyù kinh doanh; coâng ty TNHH khoâng ñöôïc quyeàn phaùt haønh coå phaàn. - Coâng ty coå phaàn laø DN, trong ñoù: voán ñieàu leä ñöôïc chia thaønh nhieàu phaàn baèng nhau goïi laø coå phaàn; coå ñoâng coù theå laø toå chöùc, caù nhaân, soá löôïng coå ñoâng toái thieåu laø ba vaø khoâng haïn cheá soá löôïng toái ña; coå ñoâng chæ chòu traùch nhieäm veà nôï 12 vaø caùc nghóa vuï taøi saûn khaùc cuûa DN trong phaïm vi soá voán ñaõ goùp vaøo DN; coå ñoâng coù quyeàn töï do chuyeån nhöôïng coå phaàn cuûa mình cho ngöôøi khaùc, tröø tröôøng hôïp quy ñònh khoâng ñöôïc chuyeån nhöôïng trong Luaät naøy; coù quyeàn phaùt haønh chöùng khoaùn caùc loaïi ñeå huy ñoäng voán. - Coâng ty hôïp danh laø DN, trong ñoù: phaûi coù ít nhaát hai thaønh vieân hôïp danh (laø chuû sôû höõu chung cuûa coâng ty, cuøng nhau kinh doanh döôùi moät teân chung), ngoaøi caùc thaønh vieân hôïp danh coù theå coù caùc thaønh vieân goùp voán, thaønh vieân hôïp danh phaûi laø caù nhaân chòu traùch nhieäm baèng toaøn boä taøi saûn cuûa mình veà caùc nghóa vuï cuûa coâng ty, thaønh vieân goùp voán chæ chòu traùch nhieäm veà caùc khoaûn nôï cuûa coâng ty trong phaïm vi soá voán ñaõ goùp vaøo coâng ty. Coâng ty hôïp danh coù tö caùch phaùp nhaân keå töø ngaøy ñöôïc caáp giaáy chöùng nhaän ñaêng kyù kinh danh vaø khoâng ñöôïc phaùt haønh baát kyø loaïi chöùng khoaùn naøo. - DN tö nhaân laø DN do moät caù nhaân laøm chuû vaø töï chòu traùch nhieäm baèng toaøn boä taøi saûn cuûa mình veà moïi hoaït ñoäng cuûa DN. DN tö nhaân khoâng ñöôïc phaùt haønh baát kyø loaïi chöùng khoaùn naøo. Moãi caù nhaân chæ ñöôïc quyeàn thaønh laäp moät DN tö nhaân. - Caùc nhoùm, caù theå kinh doanh khoâng caàn voán phaùp ñònh, ñoù chính laø söï khaùc nhau cô baûn vôùi chuû DN tö nhaân vaø coâng ty. 1.1.3 Tính taát yeáu phaùt trieån khu vöïc KTTN trong neàn kinh teá thò tröôøng Ngaøy nay, haàu heát caùc nöôùc treân theá giôùi ñeàu nhaän thöùc ñöôïc vai troø quan troïng cuûa khu vöïc KTTN trong neàn kinh teá quoác gia. Nhaän thöùc naøy khoâng phaûi ngay moät luùc maø coù ñöôïc, noù laø keát quaû thöïc tieãn cuûa moät quaù trình töông ñoái daøi veà söï toàn taïi vaø phaùt trieån soáng ñoäng cuûa KTTN. Coù moät thôøi kyø daøi ngöôøi ta ñaùnh giaù khoâng ñuùng vai troø cuûa khu vöïc KTTN. Do e ngaïi KTTN döïa treân cheá ñoä sôû höõu tö nhaân veà tö lieäu saûn xuaát “Haøng ngaøy haøng giôø ñeû ra chuû nghóa tö baûn” neân chuùng ta ñaõ tìm moïi caùch ñeå 13 trieät tieâu khu vöïc kinh teá naøy vaø chæ taïo ñieàu kieän ñeå KTNN, kinh teá taäp theå phaùt trieån. Haäu quaû laø neàn kinh teá trì treä, chaäm phaùt trieån, ñôøi soáng nhaân daân voâ cuøng khoù khaên. Trong khi ñoù ôû caùc nöôùc phaùt trieån theo moâ hình kinh teá thò tröôøng, KTTN phaùt trieån song song vaø boå trôï vôùi KTNN. Thaäm chí KTTN phaùt trieån nhanh, maïnh meõ, goùp phaàn quan troïng laøm cho neàn kinh teá taêng tröôûng nhanh. Ngöôøi ta nhaän thaáy roõ raøng taùc duïng khoâng theå phuû nhaän laø khu vöïc KTTN coù theå thuùc ñaåy caïnh tranh, thöïc hieän phaân boå taøi nguyeân moät caùch hôïp lyù hôn so vôùi khu vöïc KTNN vì nhöõng lyù do xuaát phaùt töø lôïi ích tröïc tieáp do tính chaát sôû höõu cuûa KTTN so vôùi KTNN. Ngay ôû trong khu vöïc, caùc con Roàng Chaâu AÙ nhö Ñaøi Loan, Hoàng Koâng, Singgapo, Haøn Quoác….. ñaït ñöôïc söï taêng tröôûng thaàn kyø veà kinh teá chính laø nhôø caùc nöôùc naøy ñaõ thaønh coâng trong vieäc phaùt trieån khu vöïc KTTN, ñoàng thôøi taïo ra söï keát hôïp haøi hoøa, boå sung laãn nhau giöõa KTTN vaø KTNN. Hieän nay ôû haàu heát caùc nöôùc, KTTN ñoùng vai troø raát quan troïng chi phoái raát lôùn ñeán coâng cuoäc phaùt trieån kinh teá – xaõ hoäi. Vieät Nam tieán haønh coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa ñaát nöôùc trong ñieàu kieän tieàm löïc vaø khaû naêng cuûa KTNN, kinh teá taäp theå chöa ñuû maïnh ñeå coù theå ñaûm ñöông ñöôïc vieäc ñaùp öùng nhu caàu cuûa xaõ hoäi, trong khi ñoù caùc thaønh phaàn KTTN, kinh teá caù theå, tieåu chuû….. coù khaû naêng phaùt trieån maïnh, söï coù maët cuûa khu vöïc KTTN taïo ñoäng löïc môùi trong neàn kinh teá, tieáp tuïc giaûi phoùng moïi löïc löôïng saûn xuaát, huy ñoäng khai thaùc caùc tieàm löïc doài daøo veà voán, kinh nghieäm quaûn lyù, ngaønh ngheà truyeàn thoáng ….. thuùc ñaåy taêng tröôûng kinh teá, phaùt trieån ñaát nöôùc. Vì vaäy, khuyeán khích phaùt trieån KTTN laø noäi dung quan troïng cuûa ñoåi môùi kinh teá ôû nöôùc ta. Do vaäy, ñeå tieán haønh nhanh söï nghieäp coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa caàn huy ñoäng toái ña caùc thaønh phaàn kinh teá tham gia, trong ñoù coù thaønh phaàn KTTN laø moät taát yeáu khaùch quan, laø moät boä phaän caáu thaønh khoâng theå 14 thieáu ñöôïc trong neàn kinh teá nöôùc ta cuõng nhö caùc nöôùc khaùc treân theá giôùi. Ñieàu naøy döïa treân caû cô sôû lyù luaän vaø cô sôû thöïc tieãn: - Veà cô sôû lyù luaän: hoïc thuyeát cuûa Leânin cuõng nhö caùc hoïc thuyeát kinh teá hoïc hieän ñaïi ñeàu chæ ra raèng caùc nöôùc caàn phaûi phaùt trieån KTTN, taïo ñoäng löïc ñeå thuùc ñaåy neàn kinh teá taêng tröôûng nhanh. - Veà cô sôû thöïc tieãn: söï caàn thieát phaùt trieån KTTN boäc loä roõ ôû vai troø, cuï theå: Thöù nhaát, huy ñoäng moïi nguoàn löïc trong daân ñeå phaùt trieån kinh teá Moät trong nhöõng muïc tieâu cuûa neàn kinh teá thò tröôøng ñònh höôùng XHCN maø Ñaûng, Nhaø nöôùc vaø nhaân daân chuû tröông thöïc hieän trong thôøi kyø quaù ñoä leân CNXH laø giaûi phoùng moïi söùc saûn xuaát ñeå laøm ra nhieàu cuûa caûi vaät chaát vaø tinh thaàn nhaèm caûi thieän khoâng ngöøng ñôøi soáng cuûa nhaân daân. Muïc tieâu aáy chæ coù theå thöïc hieän khi huy ñoäng ñöôïc caùc nguoàn löïc trong nöôùc, khai thaùc coù hieäu quaû taøi nguyeân thieân nhieân, söùc lao ñoäng tieàn voán ñeå môû roäng saûn xuaát. Phaùt trieån KTTN laø moät trong nhöõng giaûi phaùp quan troïng ñeå thöïc hieän muïc tieâu naøy laø vì cho pheùp khai thaùc coù hieäu quaû moïi nguoàn löïc cuûa ñaát nöôùc. KTTN coù vai troø to lôùn trong vieäc huy ñoäng voán ñaàu tö roäng raõi trong nhaân daân cho phaùt trieån saûn xuaát, taïo ñoäng löïc vaø moâi tröôøng caïnh tranh soáng ñoäng, linh hoaït, saùng taïo cho söï phaùt trieån, naâng cao hieäu quaû saûn xuaát kinh doanh, taïo ra nhieàu cuûa caûi haøng hoùa cho xaõ hoäi, ñoùng goùp vaøo ngaân saùch nhaø nöôùc, goùp phaàn thuùc ñaåy quaù trình coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa caùc ngaønh saûn xuaát. Theo öôùc tính cuûa caùc chuyeân gia taøi chính ngaân haøng thì nguoàn voán döôùi caùc daïng trong daân coøn raát lôùn khoaûng treân 20 tyû USD, vì theá phaùt trieån KTTN môùi coù theå khai thaùc toát ñöôïc nguoàn voán trong daân. Vaäy, söï toàn taïi KTTN ôû nöôùc ta laø moät ñoøi hoûi böùc thieát cuûa thöïc tieãn xaây döïng, phaùt trieån ñaát nöôùc nhaèm khôi daäy vaø phaùt huy caùc tieàm naêng veà voán, söùc lao ñoäng, cô sôû vaät chaát, kyõ thuaät, kinh nghieäm quaûn lyù, tính naêng ñoäng, nhaïy 15 beùn linh hoaït, saùng taïo cuûa KTTN. Goùp phaàn giaûi phoùng ñaùng keå löïc löôïng saûn xuaát xaõ hoäi, taêng tröôûng kinh teá, töøng böôùc khaéc phuïc söï ngheøo ñoùi, caûi thieän ñôøi soáng nhaân daân. Thöù hai, taïo söï phuø hôïp giöõa quan heä saûn xuaát vaø löïc löôïng saûn xuaát Khu vöïc KTTN phaùt trieån veà hình thöùc sôû höõu, veà quaûn lyù vaø phaân phoái taïo neân söï phuø hôïp vôùi trình ñoä phaùt trieån cuûa löïc löôïng saûn xuaát ôû caùc ngaønh, caùc lónh vöïc saûn xuaát, töø ñoù taïo khaû naêng huy ñoäng roäng raõi tieàm naêng nguoàn löïc trong toaøn xaõ hoäi ñeå ñaåy maïnh saûn xuaát, taïo ra nhieàu cuûa caûi laøm giaøu cho mình vaø cho ñaát nöôùc. Caùc loaïi hình toå chöùc cuûa KTTN ñöôïc töï do phaùt trieån, Nhaø nöôùc taïo ñieàu kieän vaø khuyeán khích ñaàu tö saûn xuaát kinh doanh, ñöôïc luaät phaùp baûo hoä vaø laø bieåu hieän daân chuû hoùa ñôøi soáng kinh teá trong xaõ hoäi ta. Töø ñoù khôi daäy vaø phaùt huy tính naêng ñoäng , nhaïy beùn, caàn cuø saùng taïo cuûa quaàn chuùng nhaân daân trong lao ñoäng vaø saûn xuaát, thuùc ñaåy neàn kinh teá haøng hoùa phaùt trieån, goùp phaàn to lôùn vaøo söï nghieäp ñaåy maïnh coâng nghieäp hoùa hieän ñaïi hoùa. Maët khaùc quaù trình daân chuû hoùa ñôøi soáng kinh teá ñöôïc môû roäng noùi treân seõ taùc ñoäng vaø ñoøi hoûi söï caûi tieán veà toå chöùc, quaûn lyù cuûa nhaø nöôùc theo höôùng hieän ñaïi, vaên minh, tieán boä cuõng nhö thuùc ñaåy naâng cao ñôøi soáng vaên hoùa daân trí vaø tinh thaàn trong toaøn xaõ hoäi. Phaùt trieån khu vöïc KTTN ñaët ra yeâu caàu ñoái vôùi boä maùy quaûn lyù nhaø nöôùc phaûi chuyeån ñoåi vaø thích nghi. Söï chuyeån ñoåi boä maùy vaø chöùc naêng quaûn lyù cuûa nhaø nöôùc phaûi theo höôùng taêng cöôøng quaûn lyù vó moâ vaø giaûm thieåu toái ña söï can thieäp cuûa nhaø nöôùc vaøo hoaït ñoäng cuûa DN. Söï coù maët cuûa khu vöïc KTTN ñoøi hoûi phaûi coù söï hoaøn chænh heä thoáng luaät phaùp, tröôùc heát laø heä thoáng phaùp luaät veà kinh teá. Heä thoáng luaät phaùp vöøa ñaùp öùng yeâu caàu cuûa neàn kinh teá thò tröôøng ñònh höôùng XHCN vöøa phaûi phuø hôïp vôùi thoâng leä quoác teá hieän chöa coù ñaày ñuû ôû nöôùc ta. Söï toàn taïi khu vöïc KTTN buoäc 16 nhaø nöôùc phaûi xaây döïng heä thoáng luaät phaùp hoaøn chænh, ñoàng boä, moät yeâu caàu caáp baùch cuûa quaûn lyù vó moâ cuûa nhaø nöôùc. Thöù ba, taïo ñoäng löïc cho caùc thaønh phaàn kinh teá khaùc phaùt trieån Phaùt trieån khu vöïc KTTN theo cô cheá thò tröôøng döôùi söï quaûn lyù cuûa nhaø nöôùc seõ thuùc ñaåy moïi thaønh vieân trong xaõ hoäi noã löïc ñaàu tö naêng ñoäng trong vieäc khai thaùc moïi nguoàn löïc laøm ra cuûa caûi ñaùp öùng nhu caàu cho mình vaø ñoùng goùp cho xaõ hoäi. Taùc ñoäng tích cöïc naøy taùc ñoäng nhieàu ñeán khu vöïc KTNN. Giaù thaønh saûn phaåm reû, maãu maõ haøng hoùa ña daïng vaø luoân luoân ñoåi môùi cuûa khu vöïc saûn xuaát tö nhaân coù söùc caïnh tranh maïnh meõ vaø laø ñoäng löïc thuùc ñaåy KTNN naêng ñoäng leân. Vaäy, söï hôïp taùc lieân doanh cuûa KTTN vôùi KTNN vaø kinh teá taäp theå nhö moät taát yeáu naûy sinh, khi phaùt trieån KTTN seõ taïo theâm ñoäng löïc cho hai thaønh phaàn kinh teá naøy phaùt trieån vöôït qua naêng löïc cuûa noù, khaéc phuïc nhöõng haïn cheá cuûa khu vöïc quoác doanh, nhôø ñoù seõ phaùt huy heát tieàm naêng. Thöù tö , goùp phaàn tích cöïc vaøo söï chuyeån dòch cô caáu kinh teá Phaùt trieån KTTN goùp phaàn tích cöïc vaøo söï chuyeån dòch theo höôùng hôïp lyù, hieäu quaû, hieän ñaïi. Öu theá noåi troäi cuûa KTTN laø naêng ñoäng, nhaïy beùn, linh hoaït trong ñaàu tö saûn xuaát kinh doanh, naém baét vaø ñaùp öùng nhanh nhaïy nhu caàu thò tröôøng ñeå tìm kieám hieäu quaû, lôïi nhuaän. Do vaäy hoï luoân tìm kieám phaùt hieän ngaønh, lónh vöïc maët haøng xaõ hoäi ñang thieáu, ñang caàn ñaàu tö saûn xuaát, ñoàng thôøi khoâng ngöøng caûi tieán kyõ thuaät, naâng cao naêng suaát lao ñoäng vaø chaát löôïng saûn phaåm ñeå coù öu theá trong caïnh tranh vaø thu ñöôïc lôïi nhuaän, töø ñoù thuùc ñaåy söï dòch chuyeån cô caáu kinh teá theo höôùng hôïp lyù, ngaøy caøng hieän ñaïi. Ngoaøi ra phaùt trieån KTTN seõ taïo ra moät ñoäi nguõ nhöõng nhaø DN naêng ñoäng, nhaïy beùn daùm nghó, daùm laøm, chaáp nhaän thaùch thöùc cuûa thò tröôøng. Goùp phaàn 17 ñoàng boä vaø hoaøn thieän nhöõng tieàn ñeà, ñieàu kieän cho söï phaùt trieån kinh teá thò tröôøng ñònh höôùng XHCN. Thöù naêm, giaûi quyeát vieäc laøm, chuyeån dòch cô caáu lao ñoäng vaø phaùt trieån nguoàn nhaân löïc Khu vöïc KTTN phaùt trieån khaép caùc vuøng cuûa ñaát nöôùc taïo khaû naêng to lôùn trong giaûi quyeát vieäc laøm vaø ñôøi soáng cuûa ngöôøi lao ñoäng. Trong cô cheá caïnh tranh thò tröôøng, ñeå naâng cao chaát löôïng saûn phaåm, hieäu quaû kinh doanh, KTTN phaûi tìm moïi caùch tuyeån choïn, boài döôõng, ñaïo taïo, naâng cao trình ñoä, naêng löïc, tay ngheà cuûa ngöôøi lao ñoäng, cuõng nhö boá trí söû duïng hôïp lyù, khoa hoïc….. töø ñoù goùp phaàn to lôùn vaøo söï phaùt trieån löïc löôïng lao ñoäng xaõ hoäi, ñaùp öùng yeâu caàu kinh teá thò tröôøng hoäi nhaäp kinh teá quoác teá. Caùc DN thuoäc KTTN ñoâng ñaûo vôùi nhieàu qui moâ, nhieàu ngaønh ngheà khoâng nhöõng thu huùt nhieàu lao ñoäng, giaûi quyeát nhieàu vieäc laøm maø coøn laø loø luyeän ñoäi nguõ caùc nhaø DN sau khi hoï toát nghieäp caùc tröôøng cao ñaúng, ñaïi hoïc vaø caùc tröôøng khaùc. Thöù saùu, phaùt trieån kinh teá ñoái ngoaïi Söï toàn taïi khaùch quan cuûa kinh teá haøng hoùa cuøng vôùi xu theá vaø ñaëc ñieåm thôøi ñaïi veà môû roäng quan heä kinh teá quoác teá laø moâi tröôøng vaø ñieàu kieän cho KTTN phaùt huy caùc öu theá, hieäu quaû cuûa mình cho neàn kinh teá. KTTN goùp phaàn môû roäng quan heä kinh teá ñoái ngoaïi, hieän ñaïi hoùa saûn xuaát: söï phaùt trieån cuûa KTTN taïo ra khoái löôïng lôùn veà haøng xuaát khaåu ñoàng thôøi môû roäng khaû naêng vaø laø ñoái taùc thu huùt caùc nguoàn voán ñaàu tö töø nöôùc ngoaøi vaøo Vieät Nam, nhaäp veà maùy moùc thieát bò coâng ngheä tieân tieán…..qua ñoù taïo tieàn ñeà khai thaùc, taän duïng caùc tieàm naêng, nguoàn löïc roäng lôùn trong nhaân daân cho phaùt trieån saûn xuaát, goùp phaàn hieän ñaïi hoùa neàn kinh teá. Vaäy, phaùt trieån KTTN seõ taïo ra moâi tröôøng kinh teá thuaän lôïi cho vieäc thöïc hieän chieán löôïc kinh teá môû cöûa cuûa ñaát nöôùc. 18 Toùm laïi, maëc duø coøn nhöõng caùch nhìn nhaän khaùc nhau veà vai troø cuûa khu vöïc KTTN, nhöng roõ raøng laø KTTN ñang töøng böôùc trôû thaønh ñoäng löïc chính cho söï phaùt trieån kinh teá nhanh vaø beàn vöõng, taïo söï oån ñònh xaõ hoäi, laø coâng cuï quan troïng ñeå taïo coâng aên vieäc laøm cho ngöôøi lao ñoäng, caûi bieán neàn coâng nghieäp laïc haäu, tieáp nhaän nhöõng tri thöùc, coâng ngheä, phöông phaùp quaûn lyù môùi, ñaùp öùng nhu caàu ña daïng cuûa thò tröøông, chuyeån dòch cô caáu kinh teá, thu huùt voán nhaøn roãi, taïo nguoàn thu cho ngaân saùch nhaø nöôùc vaø taïo ñoäng löïc caïnh tranh vaø phaùt trieån kinh teá. Noùi moät caùch khaùc, phaùt trieån KTTN laø taát yeáu trong neàn kinh teá thò tröôøng. 1.2 Huy ñoäng voán nöôùc ngoaøi ñoái vôùi phaùt trieån khu vöïc KTTN 1.2.1 Caùc hình thöùc huy ñoäng voán nöôùc ngoaøi cho phaùt trieån khu vöïc KTTN Caùc nguoàn voán nöôùc ngoaøi vaøo moät quoác gia thoâng qua quaù trình trao ñoåi voán quoác teá. Trong ñieàu kieän môû cöûa vaø hoäi nhaäp kinh teá quoác teá, voán ñöôïc trao ñoåi giöõa caùc quoác gia döôùi nhieàu hình thöùc khaùc nhau, vôùi nhieàu chuû theå khaùc nhau. Quaù trình trao ñoåi voán quoác teá ñaõ laøm taêng lôïi ích cuûa caùc chuû theå kinh teá vì voán ñöôïc söû duïng moät caùch coù hieäu quaû hôn. Nhìn töø goùc ñoä lôïi ích cuûa moät quoác gia, tham gia vaøo trao ñoåi voán quoác teá seõ taïo ñieàu kieän ñeå caùc nguoàn löïc trong nöôùc ñöôïc khai thaùc moät caùch toái öu, caùc tieàm naêng chuyeån thaønh hieän thöïc taêng tröôûng kinh teá, taêng thu nhaäp cho neàn kinh teá. Voán nöôùc ngoaøi vaøo moät quoác gia thöôøng ñi keøm vôùi coâng ngheä, vì vaäy noù ñoùng vai troø cöïc kyø quan troïng khoâng chæ vôùi taêng tröôûng kinh teá cuûa moät quoác gia, vôùi chuyeån dòch cô caáu kinh teá, maø coøn taïo cô hoäi cho caùc DN saûn xuaát – kinh doanh ñoåi môùi coâng ngheä, naâng cao chaát löôïng haøng hoùa ñeå taêng söùc caïnh tranh cuûa haøng hoùa treân thò tröôøng trong nöôùc vaø quoác teá. Caùc nguoàn voán nöôùc ngoaøi thuoäc nhieàu chuû sôû höõu ñöôïc ñöa vaøo moät quoác gia döôùi nhieàu hình thöùc khaùc nhau. Coù nhieàu tieâu thöùc phaân loaïi, tuy 19 nhieân, thoâng thöôøng söû duïng 2 tieâu thöùc phaân loaïi caùc nguoàn voán nöôùc ngoaøi vaøo moät quoác gia: Tieâu thöùc 1: Caên cöù vaøo noäi dung vaän ñoäng cuûa caùc nguoàn voán nöôùc ngoaøi, vôùi muïc ñích xaùc ñònh quyeàn sôû höõu vaø quyeàn söû duïng voán thì voán nöôùc ngoaøi coù caùc hình thöùc sau: - Caùc nguoàn voán töø quan heä thanh toaùn quoác teá, bao goàm: caùc quan heä traû tieàn ñoái öùng vôùi caùc luoàng haøng hoùa, dòch vuï maø trong nöôùc ñaõ cung caáp cho nöôùc ngoaøi. Nguoàn voán naøy gaén lieàn vôùi hoaït ñoäng ngoaïi thöông (xuaát – nhaäp khaåu haøng hoùa), du lòch quoác teá, hôïp taùc lao ñoäng quoác teá, caùc quan heä quoác teá veà vaên hoùa – xaõ hoäi, quaân söï, chính trò, ngoaïi giao…. Trong ñoù lieân quan tröïc tieáp ñeán voán cung caáp cho hoaït ñoäng cuûa caùc cô sôû saûn xuaát kinh doanh laø caùc nguoàn voán coù ñöôïc töø hoaït ñoäng xuaát – nhaäp khaåu, voán ñöôïc göûi veà töø caùc ngöôøi thaân ñi lao ñoäng ôû nöôùc ngoaøi (kieàu hoái). - Ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi (FDI), laø doøng voán maø chuû ñaàu tö nöôùc ngoaøi ñöa voán ñaàu tö vaøo moät quoác gia khaùc vaø tröïc tieáp quaûn lyù, ñieàu haønh hoaït ñoäng söû duïng voán. Caùc chuû ñaàu tö tröïc tieáp coù theå laø moïi toå chöùc vaø caù nhaân cuûa nöôùc ngoaøi döôùi caùc hình thöùc ñaàu tö khaùc nhau tuøy theo luaät phaùp nöôùc chuû nhaø. Hieän nay, ôû Vieät Nam cho pheùp aùp duïng caùc hình thöùc ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi laø hôïp taùc kinh doanh treân cô sôû hôïp ñoàng, DN lieân doanh, DN 100% voán nöôùc ngoaøi. Beân nhaän ñaàu tö coù theå laø moïi toå chöùc vaø caù nhaân trong nöôùc. FDI laø moät hình thöùc ñaàu tö mang ñeán nhieàu taùc ñoäng coù lôïi cho caû hai beân. Ñoái vôùi caùc nöôùc nhaän ñaàu tö seõ taïo cô hoäi thu huùt coâng ngheä tieân tieán, kinh nghieäm quaûn lyù kinh doanh nöôùc ngoaøi, khai thaùc toát lôïi theá trong nöôùc, coù theå naâng cao hieäu quaû phaàn voán ñoùng goùp, taêng tích luyõ, môû roäng caïnh tranh….thuùc ñaåy taêng tröôûng kinh teá. Tuy vaäy, maët traùi cuûa vieäc tieáp nhaän FDI laø nöôùc chuû nhaø khoù chuû ñoäng boá trí cô caáu ñaàu tö theo ngaønh vaø vuøng laõnh thoå, taøi nguyeân 20 bò khai thaùc quaù möùc, coù theå du nhaäp coâng ngheä thöù yeáu vaø oâ nhieãm moâi tröôøng nghieâm troïng. Ñoái vôùi caùc DN saûn xuaát kinh doanh, khi lieân keát lieân doanh vôùi caùc chuû ñaàu tö nöôùc ngoaøi seõ coù theâm nguoàn voán ñeå ñoåi môùi coâng ngheä vì quyeàn lôïi cuûa nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi gaén lieàn vôùi keát quaû saûn xuaát kinh doanh neân coù nhieàu khaû naêng thu huùt coâng ngheä tieán boä hôn so vôùi vieäc nhaäp khaåu, hoïc taäp ñöôïc caùc kinh nghieäm veà toå chöùc kinh doanh, veà tieáp caän thò tröôøng ….taêng theâm söùc maïnh caïnh tranh treân thò tröôøng. Nhöng neáu khoâng coù moät cô cheá traùch nhieäm vaø kieåm soaùt toát, thì phaàn lôïi ích mang laïi cho caùc nhaø ñaàu tö trong nöôùc seõ khoâng töông xöùng, vì caùc chuû ñaàu tö nöôùc ngoaøi vöøa giaøu kinh nghieäm vöøa maïnh veà tieàm löïc seõ laán aùt baïn lieân doanh cuûa mình, chaúng haïn voán goùp cuûa hoï chæ laø coâng ngheä thaûi loaïi trong khi xaùc ñònh giaù trò ñoùng goùp laïi quaù cao so vôùi giaù trò thöïc. Khai thaùc tính hai maët cuûa FDI vaøo muïc ñích tìm ra maët tích cöïc cuûa doøng voán naøy, hoã trôï cho söï lôùn maïnh cuûa caùc DN saûn xuaát kinh doanh trong nöôùc. - Ñaàu tö giaùn tieáp nöôùc ngoaøi laø hình thöùc chuû ñaàu tö nöôùc ngoaøi boû voán ñaàu tö nhöng khoâng tröïc tieáp quaûn lyù vaø ñieàu haønh hoaït ñoäng söû duïng voán. Taát caû caùc chuû theå kinh teá – xaõ hoäi cuûa moïi quoác gia ñeàu coù theå tham gia ñaàu tö giaùn tieáp nöôùc ngoaøi, ñoù laø caùc chöông trình vaø caùc döï aùn cuûa caùc ngaønh ñöôïc thöïc hieän baèng nguoàn voán tín duïng cuûa Chính phuû; caùc toå chöùc taøi chính tieàn teä quoác teá nhö WB, ADB, IMF, IFDA….; caùc toå chöùc phi Chính Phuû, caùc chuû ñaàu tö tö nhaân…….Trong ñieàu kieän thò tröôøng taøi chính phaùt trieån vôùi toác ñoä nhanh choùng nhö hieän nay, caùc hình thöùc ñaàu tö giaùn tieáp nöôùc ngoaøi seõ ngaøy caøng phong phuù vaø ña daïng, goàm: vieän trôï quoác teá khoâng hoaøn laïi, ODA, ñaàu tö chöùng khoaùn quoác teá. Töông öùng vôùi moãi moät hình thöùc ñaàu tö thì chuû theå ñaàu tö vaø nhaän ñaàu tö, cuõng nhö muïc ñích ñaàu tö coù khaùc nhau. Cuï theå: 21 + Nguoàn voán coù töø vieän trôï quoác teá khoâng hoaøn laïi, coù theå laø vieän trôï song phöông (voán cuûa moät Chính phuû nöôùc ngoaøi), vieän trôï ña phöông (voán töø moät toå chöùc quoác teá thuoäc heä thoáng Lieân hieäp quoác, cuûa caùc toå chöùc taøi chính tieàn teä quoác teá ), vieän trôï cuûa NGO. Tieáp nhaän nguoàn voán naøy coù theå laø Chính phuû hoaëc caùc toå chöùc kinh teá – xaõ hoäi, ñòa phöông. Phaàn lôùn nguoàn voán vieän trôï quoác teá khoâng hoaøn laïi vaøo caùc nöôùc ñang phaùt trieån vôùi muïc tieâu töø thieän. Quoác gia nhaän voán khoâng phaûi lo hoaøn traû maø chæ caàn söû duïng ñuùng muïc ñích, taïo nieàm tin vôùi caùc nhaø taøi trôï. Nguoàn voán vieän trôï quoác teá khoâng hoaøn laïi chieám moät tyû troïng nhoû trong toång caùc doøng voán trao ñoåi giöõa caùc quoác gia. + ODA, chuû yeáu laø caùc nguoàn voán ñaàu tö giaùn tieáp cuûa caùc toå chöùc quoác teá vaø caùc Chính phuû vaøo caùc nöôùc ñang phaùt trieån döôùi hình thöùc tín duïng öu ñaõi quoác teá, soá löôïng voán vay lôùn, thôøi gian vay daøi ( coù khoaûn vay sau 30 – 40 naêm môùi phaûi traû goác), laõi suaát thaáp hôn laõi suaát thò tröøông , thaäm chí coù thôøi gian aân haïn. Chuû ñaàu tö thöôøng khoâng coi troïng lôïi ích kinh teá, maø hoï quan taâm nhieàu hôn ñeán muïc tieâu chính trò – xaõ hoäi. Vì vaäy ñeå coù ñöôïc nguoàn voán naøy, caùc nöôùc ñang phaùt trieån phaûi xaây döïng caùc chöông trình, döï aùn ñaàu tö roõ raøng, thuyeát minh tieán ñoä vaø sau ñoù laø ñaùnh giaù hieäu quaû ñaàu tö. Chuû tieáp nhaän nguoàn voán ODA thöôøng laø Chính phuû, söû duïng vaøo nhöõng lónh vöïc maø tö nhaân khoâng muoán hoaëc tö nhaân khoâng coù khaû naêng ñaàu tö (xaây döïng cô sôû haï taàng kinh teá – xaõ hoäi) taïo haøng hoùa coâng coäng. Traùch nhieäm traû nôï nguoàn voán naøy thuoäc veà Chính phuû, trong ñoù Boä taøi chính ñaøm phaùn vay vaø traû caùc khoaûn nôï naøy. + Nguoàn voán töø ñaàu tö chöùng khoaùn quoác teá, do caùc chuû ñaàu tö döôùi hình thöùc mua chöùng khoaùn treân caùc thò tröôøng tieàn teä, thò tröôøng traùi phieáu vaø thò tröôøng coå phieáu quoác teá hoaëc ñaàu tö thoâng qua Quó ñaàu tö chöùng khoaùn vaø thoâng qua caùc ñònh cheá taøi chính trung gian. Chuû ñaàu tö coù theå laø taát caû caùc chuû theå kinh teá – xaõ hoäi cuûa moïi quoác gia, höôûng lôïi töùc nhöng khoâng tham gia ñieàu haønh ñoái 22 töôïng maø hoï boû voán ñaàu tö. Chuû theå nhaän ñaàu tö thoâng qua caùc loaïi chöùng khoaùn phaùt haønh treân thò tröôøng: Chính phuû nhaän voán ñaàu tö quoác teá qua phaùt haønh traùi phieáu quoác teá; caùc DN nhaän voán ñaàu tö quoác teá qua phaùt haønh traùi phieáu coâng ty hoaëc coå phieáu coâng ty. Ñaây laø nguoàn voán ñaùp öùng nhanh choùng nhu caàu voán cho beân nhaän ñaàu tö, thoâng qua söï phaùt trieån cuûa thò tröôøng chöùng khoaùn, nguoàn voán ñaàu tö naøy goùp phaàn tích cöïc cho taêng tröôûng vaø phaùt trieån. Tuy nhieân, hình thöùc naøy luoân tieàm aån nhöõng yeáu toá ruûi ro cho beân nhaän ñaàu tö neáu caùc nhaø ñaàu tö ñoàng loaït ruùt voán trong thôøi gian ngaén thoâng qua vieäc baùn coå phieáu treân thò tröôøng chöùng khoaùn. Roõ raøng, neáu ñöùng treân chuû theå tieáp nhaän voán nöôùc ngoaøi bao giôø cuõng phaûi nhaän roõ caû 2 maët: lôïi ích vaø baát lôïi cuûa töøng loaïi voán, ñeå tuøy theo töøng ñieàu kieän cuï theå löïa choïn hình thöùc huy ñoäng voán coù lôïi nhaát. Tieâu thöùc 2: caên cöù vaøo chuû theå tieáp nhaän voán nöôùc ngoaøi, vôùi muïc ñích xaùc nhaän traùch nhieäm hoaøn traû voán, coù voán nöôùc ngoaøi chuyeån vaøo khu vöïc Chính phuû vaø voán nöôùc ngoaøi chuyeån vaøo khu vöïc tö nhaân. Vaãn laø caùc nguoàn voán nöôùc ngoaøi ñaõ noùi ñeán ôû caùch phaân loaïi thöù nhaát, nhöng theo caùch phaân loaïi naøy ngöôøi ta nhìn thaáy ngay doøng chaûy voán nöùôc ngoaøi vaøo 2 khu vöïc kinh teá khaùc nhau, vaø do ñoù quyeàn söû duïng vaø traùch nhieäm hoaøn traû cuõng khaùc nhau. Ñaây laø caùch phaân loaïi maø caùc nhaø quaûn lyù taøi chính thöôøng aùp duïng ñeå xem xeùt gaùnh naëng nôï vaø khaû naêng hoaøn traû nôï cuûa caùc Chính phuû trong caùc thôøi kyø kinh teá. -Caùc nguoàn voán nöôùc ngoaøi vaøo khu vöïc Chính phuû, bao goàm taát caû caùc nguoàn voán nöôùc ngoaøi vaøo moät nöôùc maø Chính phuû nöôùc ñoù laø ngöôøi tieáp nhaän, söû duïng vaø thöïc hieän nghóa vuï thanh toaùn, ñoù laø: cheânh leäch (+) thanh toaùn quoác teá töø caùc hôïp taùc kinh teá giöõa Chính phuû vôùi nöôùc ngoaøi; vieän trôï nöôùc ngoaøi khoâng hoaøn laïi; caùc khoaûn tín duïng öu ñaõi (ODA) vaø khoâng öu ñaõi (vay thöông 23 maïi) töø caùc Chính phuû nöôùc ngoaøi (nôï song phöông) hoaëc caùc toå chöùc quoác teá (nôï ña phöông); nguoàn voán coù ñöôïc töø phaùt haønh traùi phieáu Chính phuû ra nöùôc ngoaøi (nôï caùc caù nhaân, nôï caùc toå chöùc nöùôc ngoaøi). Taát caû caùc nguoàn voán naøy ñeàu thuoäc quyeàn söû duïng cuûa Chính phuû, hieäu quaû söû duïng phuï thuoäc vaøo khaû naêng ñieàu haønh vaø quaûn lyù kinh teá cuûa töøng quoác gia. -Caùc nguoàn voán nöôùc ngoaøi vaøo khu vöïc tö nhaân, bao goàm taát caû caùc nguoàn voán nöôùc ngoaøi vaøo moät nöôùc maø tö nhaân laø ngöôøi tieáp nhaän, söû duïng vaø thöïc hieän nghóa vuï thanh toaùn, ñoù laø: cheânh leäch (+) töø caùc khoaûn thanh toaùn thöông maïi vaø dòch vuï quoác teá; tín duïng thöông maïi quoác teá; kieàu hoái; FDI döôùi 2 hình thöùc : hình thöùc hôïp taùc kinh doanh treân cô sôû hôïp ñoàng vaø hình thöùc lieân doanh; nôï tö nhaân nöôùc ngoaøi (nôï thöông maïi, nôï phi Chính phuû); nguoàn voán coù ñöôïc töø phaùt haønh coå phieáu doanh nghieäp hay traùi phieáu coâng ty thoâng qua thò tröôøng chöùng khoaùn; nguoàn voán coù ñöôïc thoâng qua caùc loaïi quó nhö Quó ñaàu tö maïo hieåm nöôùc ngoaøi, Ngaân haøng phaùt trieån (tröôùc ñaây laø Quó hoã trôï phaùt trieån) vaø caùc loaïi quó khaùc cuûa nöôùc ngoaøi hoaït ñoäng taïi Vieät Nam. Nhöõng nguoàn voán vaøo khu vöïc tö nhaân raát ña daïng, tuy Chính phuû khoâng coù traùch nhieäm thanh toaùn cuoái cuøng ñoái vôùi phaàn lôùn nguoàn voán naøy, nhöng hieäu quaû söû duïng voán ôû khu vöïc tö nhaân cuõng seõ taùc ñoäng raát lôùn ñeán taêng tröôûng kinh teá (neáu söû duïng vôùi hieäu quaû cao) hay suy giaûm kinh teá (neáu söû duïng keùm hieäu quaû). Vì vaäy Chính phuû vaãn phaûi giaùm saùt vaø söû duïng caùc coâng cuï ñieàu haønh vó moâ taùc ñoäng tích cöïc ñeán vieäc thu huùt vaø söû duïng caùc nguoàn voán ñoù ôû khu vöïc KTTN nhaèm khai thaùc maët tích cöïc vaø haïn cheá tieâu cöïc cuûa noù. Ngoaøi hai doøng voán keå treân, coøn voán nöôùc ngoaøi vaøo moät quoác gia nhöng vaãn do chuû theå nöôùc ngoaøi tröïc tieáp söû duïng, ñoù laø voán ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi döùôi hình thöùc 100% voán nöôùc ngoaøi. Tuy caùc chuû theå kinh teá trong nöôùc khoâng söû duïng nguoàn voán naøy, nhöng noù vaãn coù lôïi ích chung cho quoác gia nhaän 24 voán (taïo vieäc laøm, taêng thu nhaäp…), ñoàng thôøi noù cuõng boäc loä nhöõng tieâu cöïc, neân caùc Chính phuû moät maët khuyeán khích thu huùt voán, maët khaùc kieåm soaùt haïn cheá tieâu cöïc. 1.2.2 Caùc yeáu toá aûnh höôûng ñeán huy ñoäng voán nöôùc ngoaøi cho khu vöïc KTTN Coù nhieàu yeáu toá aûnh höôûng ñeán huy ñoäng voán nöôùc ngoaøi cho khu vöïc kinh teá noùi chung vaø khu vöïc KTTN noùi rieâng, tuy nhieân ôû ñaây chæ neâu moät soá nhaân toá ñieån hình: Thöù nhaát, vaán ñeà tieáp caän voán. Theo quy luaät, nguoàn voán ñöôïc luaân chuyeån töø nôi thöøa sang nôi thieáu vôùi chi phí söû duïng voán aán ñònh. Vaø ñeå thöïc hieän ñöôïc vieäc luaân chuyeån naøy thì phaûi coù moät baøn tay voâ hình taùc ñoäng ñoù chính laø Nhaø nöôùc. Tuøy thuoäc vaøo chính saùch cheá ñoä cuûa Nhaø nöôùc cho pheùp khu vöïc KTTN tieáp caän vôùi nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi maø löôïng voán huy ñoäng ñöôïc coù ñuû ñaùp öùng nhu caàu cho phaùt trieån khu vöïc KTTN. Thöù hai, vaàn ñeà tieáp caän veà ñaát ñai. Maët baèng kinh doanh laø yeáu toá maø nhaø ñaàu tö caàn phaûi nghieân cöùu khi ra quyeát ñònh ñaàu tö. Neáu vaán ñeà tieáp caän ñaát ñai gaëp khoù khaên do cô cheá, chính saùch taïo ra thì hoï seõ khoâng ñaàu tö hoaëc neáu hoï ñaàu tö theo hình thöùc lieân doanh moät beân coù ñaát vaø moät beân coù voán nhöng caû maët baèng khoâng coù hoaëc dieän tích maët baèng khoâng ñuû hoaëc giaù thueâ maët baèng quaù cao thì vieäc ñaàu tö khoâng thaønh coâng. Cuoái cuøng, vieäc huy ñoäng voán nöôùc ngoaøi cho khu vöïc KTTN maát ñi cô hoäi. Thöù ba, vaàn ñeà veà kyõ naêng lao ñoäng vaø giaùo duïc ñoái vôùi lao ñoäng cuõng laø moät trong caùc vaán ñeà quan troïng baäc nhaát. Trong kinh doanh coù ba yeáu toá: voán, ñaát ñai vaø nhaân coâng. Neáu nhaân coâng vöøa chaát löôïng cao vöøa reû vöøa coù chaát xaùm thì laø yeáu toá maïnh meõ thu huùt voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi. 25 Thöù tö, lónh vöïc haï taàng giao thoâng. Caùc nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi gaëp phaûi nhöõng khoù khaên nhieàu nhaát. Ñieàu naøy cho thaáy nhu caàu cuûa caùc nhaø ñaàu tö naøy cao hôn raát nhieàu, ñaëc bieät laø vieäc ñaùp öùng nhu caàu chuyeân chôû phaân phaùt kòp thôøi nhöõng saûn phaåm cuûa hoï ñeán caùc thò tröøông theá giôùi. Caùc doanh nghieäp hoaït ñoäng chuû yeáu treân thò tröôøng trong nöôùc coù theå seõ ñöông ñaàu toát hôn ñoái vôùi nhöõng trôû ngaïi do cô sôû haï taàng ngheøo naøn. Thöù naêm, caùc quy ñònh cuûa Nhaø nöôùc veà haønh chính lieân quan ñeán ñaàu tö nöôùc ngoaøi. - ÔÛ nöôùc ta, Luaät DN coù maâu thuaãn vôùi caùc Luaät chuyeân ngaønh. Chính trong Luaät chuyeân ngaønh laïi coù nhöõng “tö töôûng ñoäc quyeàn”, khieán söï thoáng nhaát trong qui hoaïch giaáy pheùp con gaëp nhieàu khoù khaên. Luaät DN naêm 2000 ñöôïc xem laø moät söï ñoät phaù veà caûi caùch haønh chaùnh, nhöng trong ñoù coù naïn buøng phaùt giaáy pheùp con. Ngaøy 1 thaùng 7 naêm 2006, luaät DN naêm 2005 coù hieäu löïc. Luaät môùi, nhöng seõ khoù ñeå taïo ra thay ñoåi môùi trong vieäc khoáng cheá laøn soùng giaáy pheùp kinh doanh. Tham nhuõng laøm taêng chi phí kinh doanh vaø coù theå laøm meùo moù caùc chính saùch phaùt trieån kinh teá. Ñoàng thôøi, nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi khoù tieân lieäu veà khaû naêng thay ñoåi cuûa Chính saùch, thoâng tin keùm minh baïch vaø coâng khai, thuû tuïc thaønh laäp DN phöùc taïp vaø toán nhieàu thôøi gian laø nhöõng yeáu toá aûnh höôûng ñeán vieäc thu huùt voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi. - Ngoaøi ra, naêng löïc vaø traùch nhieäm cuûa chính quyeàn moät soá ñòa phöông coøn haïn cheá. Ñaây laø yeáu toá coù aûnh höôûng tröïc tieáp ñeán khaû naêng huy ñoäng voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi ôû DN cuûa töøng tænh, töøng thaønh phoá. Chính quyeàn ñòa phöông chính laø ngöôøi tröïc tieáp tieáp xuùc vaø giaûi quyeát nhieàu vaán ñeà lieân quan ñeán nhaø ñaàu tö. Vaø haønh vi cuûa ñoäi nguõ coâng chöùc cuûa töøng chính quyeàn ñòa phöông aûnh höôûng khoâng nhoû ñeán quyeát ñònh ñaàu tö cuûa caùc nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi. 26 1.3 Taùc ñoäng cuûa voán nöôùc ngoaøi ñoái vôùi phaùt trieån KTTN Vôùi ñöôøng loái phaùt trieån kinh teá nhieàu thaønh phaàn, ngöôøi coù tieàn ñaõ coù cô hoäi ñaàu tö vaøo saûn xuaát kinh doanh, hoï ñöôïc laøm giaøu baèng chính söùc lao ñoäng cuûa mình vaø qua ñoù cuõng ñoùng goùp cho nguoàn thu ngaân saùch nhaø nöôùc, giaûi quyeát vieäc laøm, taùc ñoäng phaân boá coù hieäu quaû nguoàn taøi nguyeân quoác gia, goùp phaàn phaùt trieån kinh teá. Tuy nhieân ñeå duy trì vaø phaùt trieån hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh, huy ñoäng voán luoân laø moät yeáu toá quan troïng, nguoàn voán caøng ña daïng bao nhieâu thì caøng san seû bôùt ruûi ro trong quaù trình söû duïng voán. Trong ñieàu kieän voán ñaàu tö trong nöôùc cho khu vöïc KTTN coøn thaáp, khi maø trình ñoä tích tuï vaø taäp trung tö baûn coøn chöa cao, thì voán nöôùc ngoaøi seõ laø nguoàn boå sung quan troïng ñaùp öùng nhu caàu môû roäng qui moâ saûn xuaát, ñoåi môùi coâng ngheä, khai thaùc trieät ñeå tieàm naêng, taïo ra nhöõng cô hoäi cho KTTN Vieät Nam hoäi nhaäp vôùi kinh teá khu vöïc vaø kinh teá theá giôùi. Caùc nguoàn voán nöôùc ngoaøi vaøo khu vöïc KTTN Vieät Nam coù nhöõng taùc ñoäng tích cöïc sau: - Moät laø, thoâng qua nguoàn voán tín duïng thöông maïi quoác teá giuùp khu vöïc KTTN khaéc phuïc nhöõng khoù khaên trong thanh toaùn nhaäp khaåu haøng hoùa hay dòch vuï töø nöôùc ngoaøi, goùp phaàn ñaùp öùng nhu caàu nhaäp khaåu haøng hoùa phuïc vuï cho saûn xuaát kinh doanh. Tuy nhieân, ñaây laø nguoàn voán chæ coù theå söû duïng trong thôøi gian ngaén vaø khoâng phaûi laø nguoàn voán ñaàu tö. - Hai laø, thoâng qua FDI, khu vöïc KTTN seõ coù ñöôïc nguoàn löïc quan troïng cho ñaàu tö phaùt trieån ñeå naâng cao naêng löïc caïnh tranh, vì ñaây laø nguoàn voán ñaàu tö daøi haïn. Voán nöôùc ngoaøi vaøo khu vöïc KTTN Vieät Nam baèng con ñöôøng ñaàu tö tröïc tieáp (hình thöùc hôïp ñoàng hôïp taùc kinh doanh vaø hình thöùc lieân doanh) khoâng nhöõng giuùp khu vöïc kinh teá naøy taêng voán ñaàu tö, taïo cô hoäi môû roäng quy moâ saûn xuaát, maïnh daïn ñaàu tö naâng caáp trang thieát bò; maø coøn coù cô hoäi tieáp nhaän nhöõng 27 coâng ngheä hieän ñaïi qua chuyeån giao coâng ngheä ñaàu tö töø phía baïn. Maët khaùc, khi hôïp taùc kinh doanh vôùi caùc nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi, caùc DN Vieät Nam coøn coù theâm nhöõng kinh nghieäm quaûn lyù kinh doanh trong kinh teá thò tröôøng, coù cô hoäi ñaøo taïo nguoàn nhaân löïc vöøa coù tay ngheà cao vöøa coù taùc phong coâng nghieäp, theâm nhöõng cô hoäi môû roäng thò tröôøng xuaát nhaäp khaåu, giuùp cho hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh cuûa Vieät Nam ñi daàn vaøo quó ñaïo cuûa kinh teá thò tröôøng vaø hoäi nhaäp cuøng vôùi khu vöïc. Ñoái vôùi khu vöïc KTTN Vieät Nam, voán ñaàu tö daøi haïn cuûa nöôùc ngoaøi coù taàm quan troïng boå sung nguoàn löïc cho nhu caàu voán ñaàu tö phaùt trieån. Nhöng söï khaùc bieät veà taàm quan troïng cuûa voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi so vôùi voán ñaàu tö trong nöôùc chính töø ñaëc tröng cuûa nguoàn voán, ñoù laø: voán baèng ngoaïi teä hoaëc voán ñaàu tö döôùi daïng ñaàu tö coâng ngheä vaø nhöõng bí quyeát saûn xuaát kinh doanh maø khoâng theå mua ñöôïc baèng nguoàn voán trong nöôùc; ñaëc bieät laø nhöõng öu theá ñi cuøng vôùi nguoàn voán naøy laø nhöõng kinh nghieäm quaûn lyù, taùc phong coâng nghieäp cuûa ngöôøi lao ñoäng goùp phaàn ñoät phaù nhöõng beá taéc ñaõ töøng caûn trôû höôùng ñi leân cuûa KTTN Vieät Nam. FDI vaøo khu vöïc KTTN Vieät Nam coøn goùp phaàn môû roäng lónh vöïc kinh doanh, hình thaønh moät soá ngaønh ngheà môùi coù yù nghóa quan troïng cho söï nghieäp coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa, nhö coâng ngheä thoâng tin, coâng ngheä saûn xuaát oâ toâ, saûn xuaát xe maùy…… laø ñoäng löïc cho phaùt trieån caùc ngaønh ngheà khaùc theo coâng ngheä môùi. - Ba laø, voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi tö nhaân thu huùt qua thò tröôøng chöùng khoaùn ( tröôøng hôïp thò tröôøng chöùng khoaùn phaùt trieån cho pheùp caùc nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi mua coå phieáu trong nöôùc). Nguoàn voán naøy coù taùc duïng quan troïng trong vieäc ñaùp öùng nhanh nhu caàu voán kinh doanh cho DN. Neáu khu vöïc KTTN trong nöôùc coù ñieàu kieän tieáp caän voán nöôùc ngoaøi baèng caùch baùn coå phieáu cho caùc nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi hoaëc ñöa traùi phieáu coâng ty vaøo thò tröôøng chöùng khoaùn, khoâng nhöõng seõ laø moät cô hoäi raát toát cho huy ñoäng voán hoaït ñoäng, maø coù taùc 28 duïng san seû ruûi ro vì ñaõ ña daïng hoùa ñöôïc nguoàn voán, coù cô hoäi toát hôn trong vieäc tieáp caän thoâng tin thò tröôøng. Tuy nhieân, söû duïng nguoàn voán naøy cuõng luoân tieàm aån nhöõng yeáu toá ruûi ro do nhaø ñaàu tö coù theå coù haønh ñoäng “baày ñaøn” nhö thöïc teá ñaõ dieãn ra ôû Thaùi Lan naêm 1997 gaây neân bieán ñoäng baát thöôøng cho ngöôøi söû duïng voán qua keânh thò tröôøng chöùng khoaùn. Vì vaäy, cuøng vôùi vieäc môû roäng noäi dung hoaït ñoäng cuûa thò tröôøng chöùng khoaùn, caàn coù bieän phaùp haïn cheá toái ña taùc ñoäng tieâu cöïc coù theå xaûy ra thoâng qua moät heä thoáng luaät phaùp vaø cô cheá ñieàu haønh hoaït ñoäng phuø hôïp. - Boán laø, voán nöôùc ngoaøi khu vöïc KTTN coù theå söû duïng thoâng qua caùc loaïi quó, nhö Quó ñaàu tö maïo hieåm nöôùc ngoaøi, Ngaân haøng phaùt trieån, caùc quó taøi trôï khaùc cuûa nöôùc ngoaøi hoaït ñoäng taïi Vieät Nam. Nguoàn voán töø Quó ñaàu tö maïo hieåm cung caáp cho caùc nhaø ñaàu tö caùc khoaûn ñaàu tö gaàn gioáng nhö voán coå phaàn coù thôøi haïn treân trung bình (3 ñeán 5 naêm) vôùi muïc tieâu tìm kieám khoaûn thu nhaäp voán cao hôn möùc trung bình neáu vieäc ñaàu tö vaøo nhöõng lónh vöïc maïo hieåm maø thaønh coâng. Thoâng thöôøng trong giai ñoaïn ñaàu cuûa quaù trình phaùt trieån saûn phaåm, phaùt trieån naêng löïc saûn xuaát hoaëc cung caáp dòch vuï, ñaëc bieät trong lónh vöïc kinh doanh coâng ngheä cao hoaëc moät “yù töôûng” môùi, caùc nhaø ñaàu tö caàn moät löôïng voán lôùn vôùi thôøi haïn daøi ñuû ñeå thöïc hieän muïc ñích vaø coù theå thu hoài voán. Trong caùc lónh vöïc ñaàu tö naøy neáu thaønh coâng seõ coù lôïi nhuaän cao nhöng heä soá ruûi ro cuõng lôùn, caùc nguoàn voán ñaàu tö thoâng thöôøng khoâng phuø hôïp. Vì vaäy, Quó ñaàu tö maïo hieåm coù vai troø quan troïng trong vieäc ñaùp öùng nhu caàu voán ñoåi môùi coâng ngheä, ñaëc bieät caàn thieát vôùi moät khu vöïc kinh teá khoâng theå coù söï ñaàu tö töø nguoàn voán ngaân saùch nhaø nöôùc nhö khu vöïc KTTN. Ngaân haøng phaùt trieån vôùi chöùc naêng cuûa mình cuõng coù theå trôû thaønh keânh cung caáp voán nöôùc ngoaøi cho khu vöïc KTTN. Thoâng qua vieäc hoã trôï cho caùc döï aùn ñaàu tö baèng nguoàn voán vay öu ñaõi cuûa Chính phuû (voán cuûa caùc Chính phuû nöôùc ngoaøi hoaëc caùc toå chöùc quoác teá cho Vieät Nam vay) 29 hoaëc tìm ñoái taùc nöôùc ngoaøi ñaàu tö cho caùc döï aùn thuoäc khu vöïc KTTN, Ngaân haøng phaùt trieån laø nôi cung caáp voán vay öu ñaõi vôùi thôøi haïn daøi vaø laõi suaát thaáp, giuùp khu vöïc kinh teá naøy khaéc phuïc khoù khaên veà voán ñaàu tö. Ngoaøi ra, DN saûn xuaát vaø kinh doanh haøng xuaát khaåu coøn coù theå tieáp caän ñeán caùc Quó baûo laõnh tín duïng, tín duïng hoã trôï xuaát khaåu…. Ñeå ñaùp öùng cho nhu caàu voán kinh doanh. Döôùi taùc ñoäng cuûa caùc chính saùch Chính phuû, giuùp khu vöïc KTTN vöøa coù theâm cô hoäi söû duïng voán nöôùc ngoaøi maø vöøa coù theå giaûm thieåu ruûi ro nhö ruûi ro tyû giaù, ruûi ro töø haønh ñoäng baày ñaøn so vôùi vieäc huy ñoäng voán nöôùc ngoaøi treân thò tröôøng chöùng khoaùn. - Naêm laø, löôïng kieàu hoái göûi veà nöôùc haøng naêm trôû thaønh moät nguoàn voán nöôùc ngoaøi boå sung cho ñaàu tö cuûa khu vöïc KTTN. 1.4 Söï caàn thieát phaûi naâng cao khaû naêng thu huùt voán nöôùc ngoaøi ñoái vôùi söï phaùt trieån khu vöïc KTTN Khu vöïc KTTN coù nhieàu tieàm naêng vaø trieån voïng phaùt trieån, ñoùng goùp vaøo söï phaùt trieån chung cuûa neàn kinh teá nhö ñaõ ñeà caäp ôû phaàn tröôùc veà vai troø quan troïng cuûa KTTN. Kinh nghieäm cuûa moät soá nöôùc chæ ra raèng thaønh coâng trong phaùt trieån kinh teá laø do phaàn lôùn ñoùng goùp cuûa khu vöïc KTTN, vì vaäy Vieät Nam caàn coù moät khu vöïc KTTN naêng ñoäng vaø phaùt trieån ñeå ñaûm baûo caïnh tranh, oån ñònh vaø phaùt trieån kinh teá. Khoù khaên lôùn nhaát hieän nay cuûa khu vöïc KTTN laø thieáu voán ñeå phuïc vuï saûn xuaát kinh doanh. Theo ñaùnh giaù cuûa Phoøng Coâng nghieäp vaø Thöông maïi Vieät Nam, tình traïng thieáu voán laø khoù khaên lôùn nhaát ñoái vôùi khu vöïc naøy vaø haàu heát caùc DN noùi raèng hoï luoân trong tình traïng thieáu voán ñeå môû roäng saûn xuaát kinh doanh. Caùc nguoàn voán maø DN coù theå tieáp caän vaø söû duïng laø voán cuûa baûn thaân chuû DN, keâu goïi goùp voán döôùi hình thöùc hôïp doanh, vay möôïn cuûa gia ñình vaø baïn beø, vay cuûa caùc caù nhaân, söû duïng tín duïng thöông maïi, phaùt haønh nôï ra thò 30 tröôøng thoâng qua caùc coâng cuï taøi chính vaø cuoái cuøng laø thu huùt voán nöôùc ngoaøi qua nhieàu keânh khaùc nhau. Maëc duø nguoàn voán raát ña daïng nhöng laïi coù raát nhieàu khoù khaên khi tieáp caän nhö: vay voán cuûa caùc caù nhaân. Lôïi theá laø ñaùp öùng ñöôïc nhu caàu voán caáp baùch, khoâng caàn phaûi ñi qua nhieàu thuû tuïc phöùc taïp vaø phieàn haø, tuy nhieân laõi suaát cuûa nhöõng khoaûn vay naøy thöôøng raát cao, caùc haønh vi baïo löïc coù theå xaûy ra trong tröôøng hôïp DN khoâng traû nôï ñuùng haïn. Hình thöùc goùp voán lieân keát cuõng gaëp nhieàu khoù khaên do vieäc baát caân xöùng thoâng tin cuûa ngöôøi beân trong vaø beân ngoaøi DN, ñieàu naøy gaây ra khaû naêng taøi saûn cuûa DN bò ñaùnh giaù thaáp vaø do ñoù laøm giaûm nhu caàu goïi voán lieân keát cuûa baûn thaân DN. Thò tröôøng chöùng khoaùn cuõng laø moät keânh ñeå huy ñoäng voán nöôùc ngoaøi cho caùc DN keå caû caùc DN khu vöïc KTTN. Tuy vaäy, sau nhieàu naêm hoaït ñoäng, thò tröôøng naøy phaùt trieån chaäm hôn nhöõng gì ngöôøi ta mong ñôïi. Theo kinh nghieäm cuûa caùc nöôùc coù neàn kinh teá thò tröôøng phaùt trieån, thò tröôøng chöùng khoaùn coù khaû naêng huy ñoäng moät löôïng voán lôùn keå caû trong nöôùc vaø ngoaøi nöôùc. Ñaây laø moät thò tröôøng giaøu tieàm naêng, nhöng do thôøi gian hoaït ñoäng chöa laâu, thò tröôøng ít “haøng hoùa”, caùc nhaø ñaàu tö coøn ñang thaêm doø….. neân keát quaû thu ñöôïc coøn haïn cheá. Hieän nay, coäng ñoàng ngöôøi Vieät ôû nöôùc ngoaøi khaù ñoâng ñaûo, vôùi khoaûng 3 trieäu ngöôøi, raát nhieàu ngöôøi trong soá hoï ñaõ thaønh ñaït ôû xöù ngöôøi. Ñoù khoâng chæ laø nguoàn chaát xaùm, nguoàn coâng ngheä, maø coøn laø nguoàn voán nhieàu tieàm naêng caàn phaûi ñöôïc khai thaùc toái ña ñeå phaùt trieån kinh teá ñaát nöôùc. Soá löôïng kieàu hoái maø ngöôøi Vieät Nam ôû nöôùc ngoaøi göûi veà taêng nhanh trong nhöõng naêm qua. Phaàn lôùn soá tieàn naøy ñöôïc ñaàu tö vaøo caùc ngaønh SXKD thuoäc khu vöïc KTTN, goùp phaàn ñaùng keå laøm cho khu vöïc KTTN noùi rieâng vaø neàn kinh teá caû nöôùc noùi chung coù söï khôûi saéc. 31 Caùc DN khu vöïc KTTN ôû nöôùc ta coù quan heä kinh teá vôùi caùc ñoái taùc nöôùc ngoaøi thoâng qua caùc quan heä baïn haøng voán coù töø tröôùc hoaëc môùi hình thaønh trong nhöõng naêm qua, quan heä ñoàng höông ñoàng toäc, quan heä anh em, cha meï vaø baïn beø vôùi nhöõng ngöôøi ñònh cö ôû nöôùc ngoaøi tröôùc vaø sau giaûi phoùng. Trong ñieàu kieän ñaåy maïnh hoäi nhaäp kinh teá quoác teá nhö hieän nay, nhu caàu môû roäng quan heä kinh teá quoác teá cuûa caùc cô sôû KTTN laø taát yeáu, phuø hôïp vôùi xu theá chung. Thaät vaäy, caùc DN Vieät Nam caàn môû roäng quan heä kinh teá quoác teá ñeå tìm kieám thò tröôøng, tìm kieám coâng ngheä, tìm kieám ñoái taùc kinh doanh ñeå huy ñoäng voán nhaèm môû roäng kinh doanh, naâng cao hieäu quaû hoaït ñoäng vaø naêng löïc caïnh tranh. Beân caïnh ñoù, nhöõng nhaø tö saûn, nhöõng ngöôøi Vieät Nam ñònh cö ôû nöôùc ngoaøi coù quan heä ñoàng höông, thaân toäc hoaëc baø con cuõng muoán thoâng qua vieäc goùp voán vôùi caùc nhaø DN hoaëc thaân nhaân trong nöôùc ñeå laøm choã döïa kinh doanh cho hoï, vöøa mang laïi lôïi ích cho baûn thaân hoï vöøa giuùp ñôõ baø con thaân toäc ôû queâ nhaø ñoàng thôøi cuõng goùp moät phaàn nhoû beù ñeå phaùt trieån kinh teá ñaát nöôùc. Vôùi vieäc môû roäng quan heä kinh teá quoác teá theo xu höôùng hieän nay thì vieäc thu huùt voán nöôùc ngoaøi cho khu vöïc KTTN laø raát caàn thieát. Vôùi nguoàn voán naøy seõ ñaùp öùng ñaày ñuû nhu caàu voán cho caùc DN khu vöïc KTTN, giaûi quyeát vaán ñeà nan giaûi nhaát ñeå taïo ñieàu kieän cho khu vöïc naøy ngaøy caøng phaùt trieån. 32 Chöông 2: THÖÏC TRAÏNG HUY ÑOÄNG VOÁN NÖÔÙC NGOAØI CHO PHAÙT TRIEÅN KTTN TAÏI VIEÄT NAM 2.1 Khaùi quaùt thöïc traïng hoaït ñoäng cuûa khu vöïc KTTN taïi Vieät Nam 2.2.3 Tình hình hoaït ñoäng cuûa khu vöïc KTTN taïi Vieät Nam thôøi gian qua Töø naêm 1990 veà tröôùc soá DN thuoäc khu vöïc KTTN trong caû nöôùc chæ coù vaøi traêm DN ñöôïc chuyeån ñoåi töø caùc toå hôïp taùc, töø caùc hôïp taùc xaõ. Rieâng thaønh phoá Haø Noäi chæ coù khoaûng 30 DN hoïat ñoäng kinh doanh dòch vuï vaø saûn xuaát gia coâng nhöõng saûn phaåm phuïc vuï tieâu duøng nhoû leû trong daân cö vaø phuïc vuï caùc ngaønh saûn xuaát khaùc. Ôû thaønh phoá Hoà Chí Minh laø trung taâm daân cö vaø kinh teá lôùn ôû phía Nam thì soá löôïng DN thuoäc khu vöïc KTTN nhieàu hôn Haø Noäi nhöng cuõng khoâng vöôït quaù con soá 100. ÔÛ nhieàu tænh, thaønh phoá khaùc trong caû nöôùc chæ coù moät vaøi DN, thaäm chí coù nhöõng tænh ñoàng baèng, trung du vaø mieàn nuùi khoâng coù DN tö nhaân naøo. Khi söûa ñoåi Luaät DN (naêm 2000), caùc DN tö nhaân ñaõ coù ñieàu kieän thuaän lôïi ñeå phaùt trieån. Boä luaät naøy ñaõ theå cheá hoùa quyeàn töï do kinh doanh cuûa caùc caù nhaân trong taát caû caùc ngaønh ngheà maø phaùp luaät khoâng caám, dôõ boû nhöõng raøo caûn veà haønh chaùnh ñang laøm trôû ngaïi ñeán hoaït ñoäng kinh doanh cuûa caùc DN nhö caáp giaáy pheùp, thuû tuïc, caùc loaïi phí….. Ñaëc bieät, töø ngaøy 1/7/2006, Luaät DN 2005 ñaõ coù hieäu löïc, höùa heïn söï lôùn maïnh cuûa caùc DN bôûi söï bình ñaúng trong quyeàn vaø nghóa vuï cuûa caùc DN, khoâng phaân bieät hình thöùc sôõ höõu. Töø naêm 1991-1999 coù 30.500 DN, ñaëc bieät töø naêm 2000-2005 soá DN thuoäc khu vöïc KTTN ñaõ taêng leân 96.550. Soá DN ñaêng kyù trung bình haøng naêm hieän nay baèng 3,2 laàn so vôùi trung bình cuûa thôøi kyø 1991-1999. Soá DN môùi ñaêng kyù trong 6 naêm (2000-2005) öôùc cao gaàn gaáp 4 laàn so vôùi 9 naêm tröôùc ñaây (1991- 1999). 33 Bieåu ñoà 1: Soá löôïng caùc DN thuoäc khu vöïc KTTN ñaêng kyù giai ñoaïn 1991- 2005 414 5198 6808 10881 15270 18899 25002 26021 30500 44943 65947 88047 92850 94350 96560 0 10000 20000 30000 40000 50000 60000 70000 80000 90000 100000 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 (Nguoàn: Thôøi baùo Kinh teá Vieät Nam) Bieåu ñoà 2: So saùnh soá doanh nghieäp ñaêng kyù hai giai ñoaïn: 1991-1999 vaø 2000-2005 (ñôn vò %) 22% 78% Giai ñoaïn 2000 - 2005 Giai ñoaïn 1991 - 1999 Nguoàn: Boä Keá hoaïch vaø Ñaàu tö, Baùo caùo ñaùnh giaù tình hình thi haønh Luaät DN.. 34 Veà cô caáu loaïi hình DN ñaõ coù thay ñoåi tích cöïc. Tyû troïng DN tö nhaân trong toång soá DN ñaêng kyù giaûm töø 64% trong giai ñoaïn 1991-1999 xuoáng coøn 34%; trong khi ñoù, tyû troïng coâng ty TNHH vaø coâng ty coå phaàn taêng töø 36% leân 66% (coâng ty coå phaàn taêng töø 1,1% leân 10%). Ñaëc bieät, trong gaàn 4 naêm qua ñaõ coù khoaûng 7.000 coâng ty coå phaàn ñaêng kyù, gaáp 10 laàn so vôùi giai ñoaïn 1991-1999. Thay ñoåi noùi treân chöùng toû caùc nhaø ñaàu tö trong nöôùc ñaõ yù thöùc ñöôïc nhöõng ñieåm lôïi vaø baát lôïi cuûa töøng loaïi hình DN; coù xu höôùng löïa choïn loaïi hình DN hieän ñaïi, taïo cô sôû ñeå DN coù ñieàu kieän oån ñònh trong quaù trình hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh, trong quaù trình phaùt trieån khoâng haïn cheá veà quy moâ vaø thôøi gian hoaït ñoäng vôùi quaûn trò noäi boä ngaøy caøng chính quy vaø minh baïch hôn. Tính ñeán thôøi ñieåm thaùng 10/2006 soá DN khu vöïc KTTN ñaõ taêng leân hôn 250.000 DN, toång soá voán ñaêng kyù kinh doanh leân 500.000 tyû ñoàng. Trong toång soá DN ñöôïc ñaêng kyù kinh doanh theo Luaät DN naêm 1999, loaïi hình coâng ty TNHH chieám tyû troïng lôùn nhaát khoaûng 55,4%, DN tö nhaân chieám 31,8%, coâng ty coå phaàn chieám 12,5%, caùc loaïi hình khaùc nhö coâng ty hôïp danh, coâng ty TNHH moät thaønh vieân…. chieám tyû leä nhoû, khoaûng 0,3%. Hoaït ñoäng theo Luaät hôïp taùc xaõ coù 7.133 hôïp taùc xaõ, trong ñoù coù 8.511 hôïp taùc xaõ noâng nghieäp, coøn laïi laø caùc loaïi hình hôïp taùc xaõ kinh doanh caùc ngaønh ngheà khaùc. Vôùi söï phaùt trieån vöôït baäc caû veà soá löôïng vaø chaát löôïng, phaïm vi hoaït ñoäng roäng khaép ôû taát caû caùc vuøng, mieàn trong caû nöôùc, tham gia vaøo haàu heát caùc lónh vöïc cuûa neàn kinh teá, ñaëc bieät laø khu vöïc saûn xuaát cheá bieán, baùn leû vaø dòch vuï, DN khu vöïc KTTN ñaõ goùp phaàn ngaøy caøng lôùn vaøo quaù trình taêng tröôûng kinh teá vaø oån ñònh xaõ hoäi vôùi GDP chieám khoaûng 45% toång GDP cuûa caû nöôùc; haøng naêm thu huùt hôn 90% lao ñoäng môùi vaøo laøm vieäc; ñoùng goùp ngaøy caøng nhieàu vaøo toác ñoä taêng tröôûng giaù trò saûn xuaát coâng nghieäp; tyû troïng ñaàu tö trong toång ñaàu tö toaøn xaõ hoäi ñaõ taêng gaàn 30% naêm 2004 vaø hôn 30% naêm 2005…..Veà taùc ñoäng xaõ hoäi, soá DN vaø hoä kinh doanh caù theå môùi thaønh laäp cuøng vôùi caùc DN 35 môû roäng quy moâ vaø ñòa baøn kinh doanh trong caùc naêm qua ñaõ taïo theâm hôn 2 trieäu choã vieäc laøm môùi, thu huùt nhieàu lao ñoäng ñòa phöông, ñoàng thôøi tieáp nhaän phaàn lôùn soá lao ñoäng dö thöøa do saép xeáp laïi DNNN hay caûi caùch haønh chaùnh vôùi thu nhaäp bình quaân haøng thaùng cuûa ngöôøi lao ñoäng cuõng taêng nhanh. Beân caïnh ñoù, toác ñoä taêng tröôûng giaù trò saûn xuaát coâng nghieäp cuûa khu vöïc KTTN cuõng lieân tuïc daãn ñaàu trong thôøi gian daøi.Trong quyù 1 naêm 2006, vôùi giaù trrò saûn xuaát coâng nghieäp caû nöôùc taêng 14,7% so vôùi cuøng kyø thì khu vöïc KTTN taêng 20,4%, khu vöïc ÑTNN taêng 16,3% vaø khu vöïc KTNN taêng 6,9%. DN khu vöïc KTTN hieän nay chieám 50% giaù trò coâng nghieäp cheá bieán, coâng nghieäp giaáy bìa, 30% coâng nghieäp may maëc. Veà kim ngaïch xuaát khaåu, khu vöïc KTTN ñaõ coù nhöõng ñoùng goùp tích cöïc vaøo vieäc taêng kim ngaïch xuaát khaåu, nhaát laø caùc maët haøng thuû coâng myõ ngheä, cheá bieán noâng saûn, thuûy saûn, haøng may maëc, ñoà da, ñoà goã…. Khu vöïc KTTN ñaõ vöôn leân daãn ñaàu veà xuaát khaåu haûi saûn (chieám 39% toång kim ngaïch maët haøng naøy) haït ñieàu (chieám 42% toång kim ngaïch xuaát khaåu maët haøng naøy). 2.2.4 Nhöõng thaønh töïu ñaït ñöôïc cuûa khu vöïc KTTN taïi Vieät Nam thôøi gian qua 2.2.4.1 Ñoùng goùp vaøo taêng tröôûng GDP vaø chuyeån dòch cô caáu kinh teá Baûng 1: GDP trong nöôùc phaân theo thaønh phaàn kinh teá Ñôn vò tính: tyû ñoàng Naêm 2001 2002 2003 2004 2005 Öôùc 2006 481.295 535.762 613.443 713.071 773.183 875.583 GDP caû nöôùc 100% 100% 100% 100% 100% 100% 184.836 205.652 239.736 279.704 300.290 335.173 KTNN 38,4% 38,4% 39,1% 39,2% 38,8% 38,28% 230.247 256.413 284.963 325.211 351.846 402.856 KTTN 47,8% 47,9% 46,5% 45,6% 45,5% 46,01% 66.212 73.697 88.744 108.156 121.047 137.554 ÑTNN 13,8% 13,8% 14,5% 15,2% 15,7% 15,71% Nguoàn: Nieân giaùm Thoáng keâ 2005 36 Bieåu soá 3: TAÊNG TRÖÔÛNG GDP CAÛ NÖÔÙC 230247 256413 284963 325211 351846 402856 0 50000 100000 150000 200000 250000 300000 350000 400000 450000 Naêm 2001 Naêm 2002 Naêm 2003 Naêm 2004 Naêm 2005 Naêm 2006 KTNN KTTN ÑTNN Theo Baûng 1 vaø Bieåu soá 3 ta thaáy, trong toång saûn phaåm noäi ñòa cuûa caû nöôùc ñaït ñöôïc trong thôøi gian qua coù söï ñoùng goùp ñaùng keå cuûa khu vöïc kinh teá ngoaøi quoác doanh (goàm KTTN vaø ÑTNN). GDP cuûa khu vöïc kinh teá ngoaøi quoác doanh taêng maïnh qua caùc naêm vaø chieám tyû troïng khaù cao trong toång GDP cuûa caû nöôùc. Toác ñoä taêng tröôûng bình quaân moãi naêm cuûa khu vöïc kinh teá ngoaøi quoác doanh trong giai ñoaïn töø 2000 ñeán 2006 laø 26,6% cao hôn toác ñoä taêng tröôûng cuûa khu vöïc KTNN laø 12,4%. Veà giaù trò saûn xuaát coâng nghieäp, khu vöïc KTTN ñoùng goùp vaøo giaù trò saûn xuaát coâng nghieäp cuûa caû nöôùc töông ñoái cao vaø taêng nhanh qua caùc naêm (Baûng 2).Toác ñoä phaùt trieån giaù trò saûn xuaát coâng nghieäp töông ñoái cao, trung bình moãi naêm taêng 20,4 %, cao hôn caû khu vöïc KTNN (10,6%) vaø khu vöïc ÑTNN (16,9%). 37 Baûng 2: GIAÙ TRÒ SAÛN XUAÁT COÂNG NGHIEÄP CAÛ NÖÔÙC Ñôn vò tính: tyû ñoàng Naêm 2001 2002 2003 2004 2005 öôùc 2006 227.342 261.092 305.080 355.685 416.863 487.730 Toång soá 100% 100% 100% 100% 100% 100% 93.434 105.119 117.637 131.623 143.074 156.523 KTNN 41,1% 40,3% 38,6% 37,0% 34,3% 32,1% 53.647 63.474 78.292 95.776 118.858 146.064 KTTN 23,6% 24,3% 25,7% 26,9% 28,5% 29,9% 80.261 92.499 109.151 128.286 154.931 185.143 ÑTNN 35,3% 35,4% 35,8% 36,1% 37,2% 38,0% Nguoàn: Nieân giaùm thoáng keâ 2005 Qua ñoù cho thaáy khu vöïc KTTN coù möùc ñoùng goùp ñaùng keå vaøo söï taêng tröôûng kinh teá chung cuûa caû nöôùc. Trong ñieàu kieän ñang ôû giai ñoaïn môùi ñöôïc taùi laäp vaø phaùt trieån coøn khoù khaên veà nhieàu maët maø möùc taêng tröôûng cuûa khu vöïc KTTN ñaõ ñaït ñöôïc nhö vaäy laø khaù nhanh vaø beàn vöõng, goùp phaàn khoâng nhoû vaøo vieäc thuùc ñaåy taêng tröôûng neàn kinh teá vaø chuyeån dòch cô caáu kinh teá. 2.2.4.2 Huy ñoäng moïi nguoàn voán ñaàu tö phaùt trieån Ñeå ñoùng goùp tích cöïc vaøo GDP cuûa caû nöôùc, caùc DN khu vöïc KTTN khoâng chæ gia taêng veà maët giaù trò ñoùng goùp cuûa DN hieän coù maø coøn coù söï ñoùng goùp ñaùng keå cuûa ñoäi nguõ caùc DN khu vöïc KTTN ñöôïc thaønh laäp vaø thöïc söï böôùc vaøo saûn xuaát kinh doanh haøng naêm. 38 Baûng 3: Soá doanh nghieäp hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh coù ñeán 31/12 Naêm 2000 2001 2002 2003 2004 2005 Toång doanh nghieäp 42.288 51.680 62.908 72.012 91.755 96.343 DNNN 5.759 5.355 5.364 4.845 4.596 4.826 DN coù voán ÑTNN 1.525 2.011 2.308 2.641 3.156 3.314 DN khu vöïc KTTN: 35.004 44.314 55.236 64.526 84.003 88.203 Trong ñoù: DN taäp theå & Cty Hôïp Danh 3.241 3.651 4.128 4.168 5.370 5.639 DN tö nhaân 20.548 22.777 24.794 25.653 30.277 31.791 Coâng ty TNHH 10.458 16.291 23.485 30.164 40.918 42.964 Coâng ty Coå Phaàn 757 1.595 2.829 4.541 7.438 7.810 Nguoàn: Nieân giaùm Thoáng Keâ 2005 39 KTTN 92% DNNN 5% DN ÑTNN 3% Bieåu soá 4: CÔ CAÁU DN COÙ ÑEÁN 31/12/2005 Cty TNHH; 55,4% DN Tö nhaân; 31,8% DN taäp theå &hôïp danh; 0,3% Cty coå phaàn; 12,5% Bieåu soá 5: CÔ CAÁU DN KHU VÖÏC KTTN COÙ ÑEÁN 31/12/2006 35.004 44.314 55.236 64.526 84.003 88.203 0 10.000 20.000 30.000 40.000 50.000 60.000 70.000 80.000 90.000 2000 2001 2002 2003 2004 2005 Bieåu soá 6: TAÊNG TRÖÔÛNG DN DNNN KTTN ÑTNN 40 Theo baûng 3, bieåu soá 4, 5, 6 treân ta thaáy, soá DN khu vöïc KTTN coù ñeán 31/12 moãi naêm chieám phaàn lôùn trong toång soá DN cuûa caû nöôùc (92%) vaø taêng maïnh qua caùc naêm laø do Luaät DN baét ñaàu coù hieäu löïc, taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho DN thaønh laäp vaø hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh. Trong ñoù, loaïi hình coâng ty TNHH chieám ñeán 49% toång soá DN khu vöïc KTTN. Töø khi coù Luaät DN ra ñôøi, caùc nhaø ñaàu tö khu vöïc KTTN ñaõ yeân taâm boû voán ñaàu tö vaøo saûn xuaát kinh doanh, ñieàu naøy theå hieän ôû soá DN taêng leân moãi naêm vaø nguoàn voán cuûa DN thoáng keâ ñöôïc ñeán 31/12 taêng leân moãi naêm. Baûng 4: NGUOÀN VOÁN CUÛA DOANH NGHIEÄP COÙ ÑEÁN 31/12 Ñôn vò tính: tyû ñoàng Naêm 2000 2001 2002 2003 2004 2005 T/ soá 998.423 1.186.014 1.352.077 1.567.178 1.966.165 2.025.150 KTNN 670.234 781.705 858.616 932.942 1.128.484 1.144.210 KTTN 98.348 142.202 202.341 289.625 422.892 474.290 ÑTNN 229.841 262.107 291.120 344.611 414.789 406.650 Nguoàn: Nieân giaùm thoáng keâ 2005 Baûng 5: CÔ CAÁU NGUOÀN VOÁN CUÛA DOANH NGHIEÄP COÙ ÑEÁN 31/12 Ñôn vò tính: % Naêm 2000 2001 2002 2003 2004 2005 KTNN 67,13 65,91 63,49 59,53 57,40 56,50 KTTN 9,86 11,99 14,97 18,48 21,51 23,42 ÑTNN 23,02 22,10 21,54 21,99 21,10 20,08 Nguoàn: Nieân giaùm thoáng keâ 2005 Theo Baûng 4, 5 vaø Bieåu soá 7 ta thaáy, maëc duø tyû troïng voán trong toång nguoàn voán cuûa khu vöïc KTTN nhoû hôn khu vöïc KTNN vaø khu vöïc ÑTNN nhöng 41 toác ñoä taêng voán ñaàu tö trung bình moãi naêm ñaït ñöôïc cao 37,6%, cao hôn toác ñoä taêng trung bình cuûa khu vöïc ÑTNN (13,1%) vaø khu vöïc KTNN (11,5%). Ñieàu naøy chöùng toû khu vöïc KTTN ñang coù söùc taêng tröôûng veà voán raát lôùn. 0 200.000 400.000 600.000 800.000 1.000.000 1.200.000 2000 2001 2002 2003 2004 2005 Bieåu soá 7: TAÊNG TRÖÔÛNG NGUOÀN VOÁN DN KTNN KTTN ÑTNN 2.2.4.3 Ñoùng goùp to lôùn cho ngaân saùch Theo baûng 6, ta thaáy caùc DN thuoäc khu vöïc KTTN maëc duø ñoùng goùp vaøo ngaân saùch coøn raát haïn cheá vì coøn nhieàu hieän töôïng tieâu cöïc trong noäp thueá nhöng trong thôøi gian qua toác ñoä ñoùng goùp vaøo ngaân saùch thaønh phoá cuûa khu vöïc kinh teá ngoaøi quoác doanh ñaõ taêng leân ñaùng keå, trung bình moãi naêm laø 20,7% cao hôn toác ñoä taêng trung bình moãi naêm cuûa khu vöïc KTNN (12,8%). Baûng 6: THU NGAÂN SAÙCH NHAØ NÖÔÙC TREÂN ÑÒA BAØN TP.HCM Ñôn vò tính: tyû ñoàng Naêm 2000 2001 2002 2003 2004 2005 Thu noäi ñòa 15.024 17.432 20.266 24.840 28.436 32.284 Khu vöïc KTNN 5.675 6.659 7.223 8.367 8.729 10.298 Khu vöïc KTTN 2.209 2.559 2.873 3.727 4.579 5.632 Khu vöïc ÑTNN 1.833 2.021 2.622 3.557 5.142 6.171 Caùc khoaûn thu khaùc 5.307 6.191 7.548 9.188 9.986 10.183 Nguoàn: Nieân giaùm Thoáng keâ 2005 42 2.2.4.4 Taïo vieäc laøm cho ngöôøi lao ñoäng Theo baûng 7, 8 vaø bieåu soá 8 ta thaáy, khu vöïc KTTN thu huùt ngaøy caøng nhieàu lao ñoäng, chieám tyû troïng cao vöôït baäc. Khu vöïc naøy haøng naêm taïo ra haøng traêm nghìn coâng aên vieäc laøm goùp phaàn oån ñònh vaø taêng thu nhaäp cho ngöôøi lao ñoäng, goùp phaàn xoùa ñoùi giaûm ngheøo vaø oån ñònh xaõ hoäi. Baûng 7: SOÁ LAO ÑOÄNG TRONG DN COÙ ÑEÁN 31/12 Ñôn vò tính: ngöôøi Naêm 2000 2001 2002 2003 2004 2005 T/soá 3.536.99 8 3.933.226 4.657.803 5.175.092 5.770.201 5.925.996 KTNN 2.088.53 1 2.114.324 2.260.306 2.264.942 2.249.902 2.107.284 KTTN 1.040.90 2 1.329.615 1.706.409 2.049.891 2.475.448 2.661.958 ÑTNN 407.565 489.287 691.088 860.259 1.044851 1.156.755 Nguoàn: Nieân giaùm Thoáng keâ 2005 Baûng 8: CÔ CAÁU LAO ÑOÄNG TRONG DOANH NGHIEÄP COÙ ÑEÁN 31/12 Ñôn vò tính: % Naêm 2000 2001 2002 2003 2004 2005 Khu vöïc KTNN 59,05 53,76 48,53 43,77 38,99 35,56 Khu vöïc KTTN 29,42 33,80 36,64 39,61 42,90 44,92 Khu vöïc ÑTNN 11,53 12,44 14,83 16,62 18,11 19,52 Nguoàn: Nieân giaùm Thoáng keâ 2005 43 Bieåu ñoà 8: CÔ CAÁU LAO ÑOÄNG ÑEÁN 31/12/2005 KTTN 45% KTNN 36% ÑTNN 19% 2.2.4.5 Phaùt trieån kinh teá ñoái ngoaïi Khu vöïc KTTN ñaõ goùp phaàn tích cöïc thuùc ñaåy quan heä kinh teá ñoái ngoaïi, môû roäng thò tröôøng, ñoùng goùp vaøo toång kim ngaïch xuaát khaåu, trong ñoù chuû yeáu laø caùc maët haøng truyeàn thoáng nhö: noâng laâm thuûy saûn, thuû coâng myõ ngheä, may maëc ñoà da……… Vieäc phaùt trieån khu vöïc KTTN laø moät trong nhöõng caàu noái quan troïng ñeå thu huùt voán, coâng ngheä cuûa nöôùc ngoaøi ñaàu tö vaøo Vieät Nam, thu huùt nguoàn voán cuûa ngöôøi Vieät Nam ñònh cö ôû nöôùc ngoaøi ñaàu tö phaùt trieån kinh teá trong nöôùc. 2.2.4.6 Quan heä saûn xuaát phuø hôpï vôùi löïc löôïng saûn xuaát Phaùt trieån KTTN goùp phaàn xaây döïng quan heä saûn xuaát phuø hôïp, thuùc ñaåy löïc löôïng saûn xuaát phaùt trieån vaø môû roäng neàn daân chuû XHCN. Khu vöïc KTTN phaùt trieån laøm cho quan heä sôû höõu cuûa neàn kinh teá nöôùc ta trôû neân ña daïng hôn. Neáu nhö tröôùc nay chæ coù sôû höõu nhaø nöôùc vaø sôû höõu taäp theå, thì giôø nay quan heä sôû höõu ñöôïc phaùp luaät thöøa nhaän phong phuù hôn: coù sôû höõu taäp theå, tieåu chuû, coù sôû höõu tö baûn tö nhaân, sôû höõu nhaø nöôùc, sôû höõu hoãn hôïp döôùi caùc hình thöùc tö baûn nhaø nöôùc, laøm cho quan heä saûn xuaát trôû neân linh hoaït phuø hôïp vôùi trình ñoä 44 phaùt trieån cuûa löïc löôïng saûn xuaát ôû nöôùc ta voán coøn thaáp vaø phaùt trieån khoâng ñeàu giöõa caùc ngaønh, caùc vuøng trong caû nöôùc. Nhôø ñoù ñaõ khôi daäy vaø phaùt huy ñöôïc caùc tieàm naêng veà voán, lao ñoäng, ñaát ñai, kinh nghieäm saûn xuaát kinh doanh cuûa caùc taàng lôùp nhaân daân vaøo söï nghieäp coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa ñaát nöôùc. Thoâng qua vieäc phaùt trieån khu vöïc KTTN maø quyeàn laøm chuû cuûa nhaân daân ñöôïc naâng leân, tröôùc heát laøm chuû veà chính trò, vaên hoùa, xaõ hoäi. Ñoàng thôøi noù cuõng ñaët ra nhöõng yeâu caàu khaùch quan cho vieäc caûi caùch neàn haønh chính quoác gia nhaèm xaây döïng Nhaø nöôùc cuûa daân, do daân, vì daân trong saïch vöõng maïnh, ñaët ra yeâu caàu khaùch quan phaûi ñoåi môùi vaø chænh ñoán Ñaûng vaø caùc toå chöùc chính trò xaõ hoäi – nhaân toá quyeát ñònh vieäc ñònh höôùng cho neàn kinh teá thò tröôøng cuûa nöôùc ta vì muïc tieâu daân giaøu nöôùc maïnh xaõ hoäi coâng baèng daân chuû vaên minh. Toùm laïi, KTTN ñaõ goùp phaàn khôi daäy vaø phaùt huy tieàm naêng cuûa moät boä phaän daân cö tham gia vaøo coâng cuoäc phaùt trieån ñaát nöôùc, goùp phaàn xaây döïng ñoäi nguõ caùc nhaø DN. Taàng lôùp doanh nhaân ngaøy caøng ñoâng ñaûo ñaõ coù cô hoäi theå hieän tính naêng ñoäng, saùng taïo daùm laøm daùm chòu. Goùp phaàn duy trì vaø phaùt trieån caùc laøng ngheà truyeàn thoáng qua kinh nghieäm saûn xuaát kinh doanh, kinh nghieäm quaûn lyù ñaõ tích luõy qua nhieàu theá heä. Nhöõng noã löïc cuûa khu vöïc KTTN ñaõ vaø ñang goùp phaàn xaây döïng quan heä saûn xuaát môùi phuø hôïp, thuùc ñaåy löïc löôïng saûn xuaát phaùt trieån, thöïc hieän coâng baèng xaõ hoäi. Cô caáu kinh teá nhôø ñoù cuõng ñöôïc chuyeån dòch theo höôùng taêng giaù trò gia taêng vaø saûn phaåm coù giaù trò lôùn. Cô cheá quaûn lyù cuõng ñöôïc ñoåi môùi theo höôùng thò tröôøng, thuùc ñaåy caïnh tranh toân troïng luaät phaùp. 2.2.5 Nhöõng haïn cheá chuû yeáu cuûa khu vöïc KTTN taïi Vieät Nam thôøi gian qua - Thöù nhaát, phaàn lôùn caùc DN khu vöïc KTTN ñeàu coù quy moâ nhoû, naêng löïc vaø söùc caïnh tranh yeáu, chuû yeáu phaùt trieån theo chieàu roäng. 45 Tuy phaùt trieån nhanh veà soá löôïng nhöng hieän nay qui moâ cuûa caùc DN khu vöïc KTTN noùi chung raát nhoû. Xeùt veà phöông dieän voán thì khu vöïc ÑTNN coù qui moâ lôùn nhaát, hôn 86% DN khu vöïc ÑTNN coù voán lôùn hôn 10 tyû ñoàng, töông öùng khu vöïc KTNN laø khoaûng 65% vaø khu vöïc KTTN chæ khoaûng 10%. Hôn 80% caùc DN khu vöïc KTTN coù voán nhoû hôn 5 tyû ñoàng, con soá naøy töông öùng ñoái vôùi DN khu vöïcKTNN laø khoaûng 20% vaø DN khu vöïc ÑTNN vôùi voán nhoû hôn 10 tyû ñoàng laø khoaûng 14%. Theo soá lieäu cuûa Cuïc thoáng keâ, qui moâ voán bình quaân cuûa moät DN khu vöïc KTTN naêm 2000 laø 6,1 tyû ñoàng, naêm 2004 laø 6,9 tyû ñoàng, töông öùng cho moät DN khu vöïc KTNN laø 114 tyû ñoàng vaø 180 tyû ñoàng, DN khu vöïc ÑTNN laø 137 tyû ñoàng vaø 138 tyû ñoàng. Thieáu voán ñeå môû roäng saûn xuaát kinh doanh laø hieän töôïng phoå bieán ñoái vôùi toaøn boä caùc DN khu vöïc KTTN vaø ñöôïc coi laø moät trong nhöõng caûn trôû lôùn nhaát ñeán söï phaùt trieån cuûa caùc DN khu vöïc KTTN. Haàu heát caùc DN khôûi söï hoaøn toaøn baèng voán töï coù ít oûi cuûa mình. Khaû naêng taïo voán cuûa caùc DN khu vöïc KTTN baèng naêng löïc noäi sinh coøn raát haïn heïp. Vieäc vay voán ngaân haøng cuûa caùc DN khu vöïc KTTN coøn gaëp nhieàu khoù khaên. Ngoaøi ra, baûn thaân caùc DN cuõng coù nhöõng haïn cheá nhaát ñònh trong vieäc tieáp caän caùc nguoàn voán, tieáp caän thoâng tin, thaønh laäp DN chuû yeáu döïa treân kinh nghieäm chöù chöa tính toaùn ñaày ñuû nhu caàu thò tröôøng vaø khaû naêng tieâu thuï neân haàu heát caùc chuû DN khu vöïc KTTN hoaït ñoäng thieáu phöông aùn cuõng nhö keá hoaïch kinh doanh, vì vaäy deã bò baát lôïi tröôùc bieán ñoäng cuûa thò tröôøng. - Thöù hai, trình ñoä kyõ thuaät coâng ngheä vaø nguoàn nhaân löïc coøn nhieàu haïn cheá. Moät maët, do thôøi gian hình thaønh vaø phaùt trieån chöa laâu, tieàm löïc voán coøn yeáu neân khu vöïc naøy ít coù khaû naêng ñaàu tö ñoåi môùi coâng ngheä. Maët khaùc, do hoaït ñoäng ñaàu tö cuûa KTTN thôøi gian qua chuû yeáu laø theo beà roäng ; cô cheá chính saùch cuõng raøng buoäc KTTN khoù coù ñieàu kieän tieáp caän nguoàn voán ngaân haøng, voán 46 nöôùc ngoaøi, khoù tieáp caän thò tröôøng theá giôùi ñeå ñoåi môùi naâng caáp kyõ thuaät, coâng ngheä. Phaàn lôùn maùy moùc, thieát bò cuûa caùc DN khu vöïc KTTN raát cuõ, laïc haäu, nhieàu loaïi coù tuoåi thoï treân 20 naêm, nhieàu cô sôû mua maùy moùc thieát bò cuõ do DNNN thanh lyù, thaûi ra. Theo soá lieäu cuûa Vieän Nghieân cöùu Quaûn Lyù Kinh Teá Trung öông thì chæ coù 25% soá DN tö nhaân vaø 20,5% soá coâng ty tö nhaân söû duïng coâng ngheä hieän ñaïi; 38,5% DN tö nhaân vaø 18,7% coâng ty söû duïng coâng ngheä coå truyeàn; 38,5% DN tö nhaân vaø 60,5% coâng ty keát hôïp caû coâng ngheä hieän ñaïi vaø coå truyeàn; caùc hoä caù theå söû duïng coâng ngheä thuû coâng vaø truyeàn thoáng laø phoå bieán. Do ñoù ñaõ haïn cheá naêng suaát lao ñoäng, chaát löôïng saûn phaåm vaø laøm cho söùc caïnh tranh cuûa caùc maët haøng khoâng cao. Lao ñoäng trong caùc DN khu vöïc KTTN chuû yeáu laø lao ñoäng phoå thoâng, ít ñöôïc ñaøo taïo. Khu vöïc naøy ñang thieáu traàm troïng coâng nhaân ñöôïc ñaøo taïo, nhaát laø coâng nhaân coù tay ngheà cao. Ñaëc bieät ñoäi nguõ caùn boä quaûn lyù DN ñang laø khaâu yeáu nhaát: khoaûng 60-70% môùi coù trình ñoä phoå thoâng trung hoïc; 80% chöa qua ñaøo taïo chuyeân moân; chæ coù khoaûng 5,13% coù trình ñoä ñaïi hoïc trôû leân. Vôùi cô caáu caùn boä quaûn lyù nhö vaäy, tuyeät ñaïi boä phaän caùc DN khu vöïc KTTN khoâng coù taàm nhìn daøi haïn trong kinh doanh. Cuøng vôùi söï laïc haäu veà coâng ngheä, söï yeáu keùm cuûa ñoäi nguõ lao ñoäng cuõng laø nguyeân nhaân laøm haïn cheá hieäu quaû SXKD cuûa khu vöïc kinh teá naøy. - Thöù ba, thieáu maët baèng saûn xuaát vaø maët baèng saûn xuaát khoâng oån ñònh ñang laø trôû ngaïi lôùn ñoái vôùi caùc DN khu vöïc KTTN. Luaät Ñaát ñai chæ quy ñònh quyeàn söû duïng ñaát, khoâng cho pheùp tö nhaân coù quyeàn sôû höõu vaø haïn cheá nghieâm ngaët vieäc mua baùn ñaát. Ñieàu ñoù daãn ñeán quyeàn söû duïng ñaát khoâng ñöôïc chuyeån nhöôïng coâng khai, giaù ñaát khoâng oån ñònh, ñaát ñai bò ñaàu cô, söû duïng keùm hieäu quaû. Trong ñieàu kieän nhö vaäy baát lôïi hôn caû laø caùc DN khu vöïc KTTN môùi thaønh laäp raát khoù coù ñöôïc maët baèng ñaát ñai oån ñònh. 47 Theâm vaøo ñoù, söï phaân bieät ñoái xöû trong vieäc giao ñaát cuûa Nhaø nöôùc ñoái vôùi DNNN vaø cho thueâ ñaát ñoái vôùi DN khu vöïc KTTN cuõng gaây baát lôïi vaø thieät thoøi cho khu vöïc KTTN. Hieän nay phaàn lôùn caùc DN khu vöïc KTTN phaûi söû duïng nhaø ôû, ñaát ôû cuûa gia ñình trong khu daân cö laøm nôi saûn xuaát kinh doanh neân chaät heïp, gaây oâ nhieãm moâi tröôøng, daãn ñeán nhöõng khieáu kieän …. vaø khoù môû roäng saûn xuaát kinh doanh. 2.3 Thöïc traïng huy ñoäng voán nöôùc ngoaøi cho phaùt trieån khu vöïc KTTN taïi Vieät Nam thôøi gian qua 2.3.1 Thöïc traïng huy ñoäng voán FDI Thu huùt voán FDI nöôùc ngoaøi laø moät trong nhöõng giaûi phaùp quan troïng nhaèm giaûi quyeát khoù khaên veà voán ñaàu tö cho neàn kinh teá noùi chung vaø khu vöïc KTTN nöôùc ta noùi rieâng. Vôùi nhöõng noã löïc nhaèm thu huùt voán FDI nöôùc ngoaøi trong nhöõng naêm qua ñaõ ñaït ñöôïc keát quaû töông ñoái khaû quan vaø theå hieän treân caùc maët: - Caùc döï aùn coøn hieäu löïc: Tính töø naêm 1988 ñeán heát naêm 2005, caû nöôùc coù 6.030 döï aùn ñaàu tö nöôùc ngoaøi vôùi toång voán ñaàu tö 51 tyû USD, voán ñaàu tö thöïc hieän ñaït 28 tyû USD tính cho caùc döï aùn coøn hieäu löïc. Voán FDI laø ñieåm saùng noåi baät nhaát trong böùc tranh kinh teá Vieät Nam naêm 2006. Öôùc tính caû naêm, toång voán FDI ñaêng kyù môùi vaø boå sung ñaït treân 10 tyû USD, möùc cao nhaát keå töø naêm 1988 vaø vöôït qua möùc 8,6 tyû USD cuûa naêm 1995. Voán bình quaân 1 döï aùn 8,4 trieäu USD, taêng 1,2 trieäu USD naêm 2005. Ñòa phöông thu huùt nhieàu döï aùn vaø voán ñaàu tö laø Baø Ròa-Vuõng Taøu, Thaønh phoá Hoà Chí Minh, Bình Döông. Moät soá taäp ñoaøn kinh teá lôùn ñaõ chuyeån döï aùn töø Trung Quoác sang Vieät Nam. Taäp ñoaøn Nike lo ngaïi ruûi ro kinh doanh ôû Trung Quoác ñaõ tuyeån duïng 50.000 lao ñoäng taïi Vieät Nam ñeå môû roäng saûn xuaát. 48 Theo baûng 9 thì voán FDI giai ñoaïn 1998-2005 chuû yeáu ñoå vaøo ngaønh coâng nghieäp vôùi tyû troïng 69,49%, noâng laâm nghieäp chæ 4,9% vaø dòch vuï laø 24,02%. Ñeán naêm 2006 thì voán FDI laïi tieáp tuïc chaûy vaøo ngaønh coâng nghieäp, cuï theå laø chaûy vaøo caùc khu coâng nghieäp, khu cheá xuaát treân caû nöôùc. Tính chung caû voán FDI caáp môùi vaø taêng theâm, toång voán FDI vaøo caùc khu coâng nghieäp, khu cheá xuaát naêm 2006 ñaõ ñaït 5,68 tyû USD, chieám hôn 57,2% toång ñaàu tö caáp môùi vaø taêng theâm cuûa caû nöôùc vaø taêng gaáp 2 laàn so vôùi naêm 2005. Cuï theå, veà voán caáp môùi, naêm 2006 caùc khu coâng nghieäp, khu cheá xuaát ñaõ thu huùt ñöôïc 356 döï aùn FDI vôùi toång soá voán ñaàu tö 4,336 tyû USD, chieám khoaûng 58% toång soá voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi ñaêng kyù cuûa caû nöôùc vaø gaáp 2,4 laàn so vôùi naêm 2005. Ñeán thaùng 12 naêm 2006 caùc khu coâng nghieäp ñaõ thu huùt ñöôïc 2.433 döï aùn coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi vôùi toång voán ñaêng kyù ñaït 21,79 tyû USD. Trong ñoù, treân 1.700 döï aùn ñaõ ñi vaøo saûn xuaát kinh doanh vaø 380 döï aùn ñang xaây döïng nhaø xuôûng. Trong ñoù, toång voán ñaàu tö thöïc hieän luõy keá ñeán cuoái naêm 2006 ñaït 11,37 tyû USD, chieám khoaûng 52% toång voán ñaàu tö ñaêng kyù. Theo baûng 10 thì voán FDI giai ñoaïn 1988-2005 taäp trung ñoå boä vaøo hình thöùc ñaàu tö lieân doanh chieám 39,83%, keá ñeán laø hình thöùc 100% voán nöôùc ngoaøi chieám 35,32% vaø hình thöùc hôïp ñoàng hôïp taùc kinh doanh chieám 21,63%, trong khi ñoù coâng ty coå phaàn vaø coâng ty quaûn lyù voán chæ chieám moät tyû leä khieâm toán laàn löôït 0,61% vaø 0,02%. Ñieàu naøy noùi leân thò tröôøng chöùng khoaùn ôû nöôùc ta chöa thöïc söï thu huùt caùc nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi. Vaø cô caáu naøy laïi tieáp tuïc duy trì ñeán naêm 2006. Naêm 2006 vöøa qua ñöôïc xem laø naêm boäi thu cuûa Vieät Nam veà voán FDI vaø vôùi 10 döï aùn FDI lôùn nhaát naêm 2006 thì hai hình thöùc 100% voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi vaø lieân doanh vôùi nhaø nöôùc cuõng chieám ña soá: 1. Coâng ty Theùp Posco (1,126 tyû USD, 100% voán nöôùc ngoaøi), 2. Coâng ty TNHH Intel Products (1 tyû USD, 100% voán nöôùc ngoaøi), 3. Coâng ty TNHH Tycoons Worldwide Steel 49 Vieät Nam (556 trieäu USD, 100% voán nöôùc ngoaøi), 4.Coâng ty TNHH Phaùt trieån T.H.T (314 trieäu USD, lieân doanh). 5.Coâng ty TNHH Winvest Investment Vieät Nam (300 trieäu USD, 100% voán nöôùc ngoaøi), 6. Coâng ty TNHH ñieän töû Meiko (300 trieäu, 100% voán nöôùc ngoaøi), 7. Coâng ty caûng container Trung taân Saøi Goøn (249 trieäu USD, lieân doanh), 8. Lieân doanh khu ñoâ thò An Khaùnh (211,9 trieäu USD, lieân doanh), 9. Coâng ty TNHH Booyung (171 trieäu USD, 100% voán nöôùc ngoaøi), 10. Coâng ty ITG Phong Phuù (65,5 trieäu USD, lieân doanh). Maëc duø thu huùt voán FDI vaøo Vieät Nam nhöõng naêm qua ñaõ ñaït ñöôïc nhöõng keát quaû khaû quan, phaàn naøo ñaõ giuùp Vieät Nam giaûi quyeát ñöôïc khoù khaên thieáu voán ñaàu tö song coù theå thaáy raèng: vieäc thu huùt voán FDI cuûa khu vöïc KTTN Vieät Nam trong thôøi gian qua maëc duø coù nhieàu coá gaéng song keát quaû ñaït ñöôïc coøn quaù haïn cheá. Cuï theå laø neáu tính cho ñeán naêm 2006 thì môùi chæ coù: - 422 döï aùn FDI coù khu vöïc KTTN tham gia - Toång soá voán ñaêng kyù chæ ñaït 1.224 trieäu USD Neáu so vôùi soá döï aùn ñaàu tö FDI cuûa caû nöôùc thì soá döï aùn FDI coù KTTN tham gia chæ chieám coù khoaûng 7% thoâi. Neáu so vôùi toång soá voán ñaàu tö cuûa caû nöôùc thì voán ñaàu tö FDI coù KTTN tham gia chæ chieám khoaûng 2,4%. Ñaây coù theå khaúng ñònh laø moät keát quaû khaù khieâm toán so vôùi tieàm naêng cuûa khu vöïc KTTN Vieät Nam khi maø noù ñoùng goùp cho GDP töông ñöông vôùi khu vöïc KTNN. - Coâng taùc xaây döïng luaät phaùp, chính saùch: + Luaät ñaàu tö nöôùc ngoaøi taïi Vieät Nam ñöôïc ban haønh thaùng 12 naêm 1987 ñaõ taïo ra khuoân khoå phaùp lyù cô baûn cho caùc hoaït ñoäng ñaàu tö nöôùc ngoaøi tröïc tieáp taïi Vieät Nam. Tröôùc ñoøi hoûi cuûa thöïc teá vaø söï goùp yù cuûa caùc nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi, Luaät ñaõ coù moät soá laàn ñöôïc söûa ñoåi, boå sung, noåi baät laø caùc laàn söûa ñoåi vaøo nhöõng naêm 1996 vaø naêm 2002 nhaèm taïo ra moät moâi tröôøng ñaàu tö thoâng thoaùng, haáp daãn hôn ñeå khuyeán khích caùc nhaø ñaàu tö vaøo nhöõng muïc tieâu troïng ñieåm vaø 50 nhöõng lónh vöïc öu tieân, nhaát laø trong ngaønh coâng nghieäp cheá bieán, cheá taïo höôùng vaøo xuaát khaåu vaø caùc vuøng kinh teá troïng ñieåm cuûa ñaát nöôùc. + Baèng vieäc cho ra ñôøi Luaät ñaàu tö 2005 vaø Luaät DN 2005 (cuøng coù hieäu löïc 1/7/2006) Chính phuû Vieät Nam ñaõ taïo ra böôùc tieán trong vieäc ñieàu chænh, caûi tieán ñeå taïo theâm haáp daãn ñoái vôùi caùc nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi nhö quyeàn ñöôïc ñaàu tö kinh doanh taát caû nhöõng gì phaùp luaät khoâng caám, thay vì chæ ñöôïc laøm nhöõng vieäc cô quan Nhaø nöôùc cho pheùp. +Ngoaøi ra vieäc ñaåy maïnh thaùo gôõ nhöõng khoù khaên vöôùng maéc cho caùc nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi, chænh söûa thueá thu nhaäp caù nhaân theo höôùng haï thaáp möùc thueá, ñaåy maïnh vieäc thöïc hieän cô cheá moät cöûa, giaûm giaù dòch vuï vieãn thoâng xuoáng ngang baèng möùc giaù taïi caùc nöôùc trong khu vöïc, naâng caáp cô sôû haï taàng, môû roäng lónh vöïc ñaàu tö, cho pheùp caùc DN nöôùc ngoaøi ñöôïc ñaàu tö vaøo moät soá lónh vöïc tröôùc ñaây chöa cho pheùp nhö vieãn thoâng, baûo hieåm, kinh doanh sieâu thò…..do vaäy ñaõ taïo neân moät moâi tröôøng ñaàu tö haáp daãn hôn. - Coâng taùc xuùc tieán ñaàu tö: Thöïc hieän Nghò quyeát 09 cuûa Chính phuû vaø Chæ thæ 19 cuûa Thuû töôùng Chính phuû, töø naêm 2001 trôû laïi ñaây coâng taùc vaän ñoäng, xuùc tieán ñaàu tö tieáp tuïc ñöôïc caûi tieán, ña daïng veà hình thöùc (keát hôïp trong khuoân khoå caùc chuyeán thaêm cuûa Laõnh ñaïo caáp cao Ñaûng, Chính phuû taïi Nhaät, Myõ, Chaâu AÂu, Trung Quoác, Haøn Quoác qua hoäi thaûo, tieáp xuùc, trao ñoåi)….. Vieäc gaén chaët hôn caùc hoaït ñoäng ngoaïi giao vôùi hoaït ñoäng xuùc tieán ñaàu tö khaùc ôû trong vaø ngoaøi nöôùc, theå hieän söï chuyeån bieán tích cöïc veà nhaän thöùc cuûa chính quyeàn caùc ñòa phöông trong vieäc huy ñoäng caùc nguoàn voán trong vaø ngoaøi nöôùc cho ñaàu tö phaùt trieån. - Coâng taùc thaåm ñònh döï aùn: Vieäc tieáp nhaän, thaåm ñònh vaø caáp pheùp cho caùc döï aùn ñöôïc tieáp tuïc thöïc hieän theo quyeát ñònh phaân caáp cuûa Thuû töôùng Chính phuû vaø quyeát ñònh uûy quyeàn 51 cuûa Boä tröôûng Boä Keá hoaïch vaø Ñaàu tö cho caùc Ban Quaûn lyù khu coâng nghieäp – khu cheá xuaát. Coâng taùc thaåm ñònh caáp pheùp ñaàu tö ñöôïc tieán haønh chaët cheõ. Tuy nhieân thuû tuïc thaåm ñònh vaãn coøn phöùc taïp, thôøi gian thaåm ñònh moät soá döï aùn keùo daøi do caùc vaên baûn phaùp quy vaø quy hoaïch phaùt trieån ngaønh chöa roõ raøng, phaàn khaùc ñoái vôùi khoâng ít döï aùn thieáu yù kieán thoáng nhaát giöõa caùc Boä, ngaønh. 2.3.2 Thöïc traïng huy ñoäng voán ñaàu tö giaùn tieáp nöôùc ngoaøi Beân caïnh vieäc thu huùt voán FDI ñeå giaûi quyeát khoù khaên veà voán ñoái vôùi toaøn boä neàn kinh teá cuõng nhö ñoái vôùi khu vöïc KTTN thì moät nguoàn ñaàu tö nöôùc ngoaøi cuõng khoâng keùm phaàn quan troïng ñeå giaûi quyeát khoù khaên veà voán ñaàu tö ñoái vôùi Vieät Nam ñoù laø voán ñaàu tö giaùn tieáp nöôùc ngoaøi. Vì voán ñaàu tö giaùn tieáp nöôùc ngoaøi coù nhieàu hình thöùc neân vieäc thu huùt voán ñaàu tö giaùn tieáp nöôùc ngoaøi cho khu vöïc KTTN ñöôïc thöïc hieän qua nhieàu keânh khaùc nhau: 2.3.2.1 Nguoàn voán ODA Nguoàn voán ODA laø nguoàn voán vay coù öu ñaõi veà thôøi gian cho vay daøi, laõi suaát thaáp vaø thöôøng coù aân haïn traû nôï. Keå töø naêm 1993 sau khi Vieät Nam bình thöôøng hoùa quan heä vôùi caùc toå chöùc taøi chính quoác teá nhö IMF, WB, ADB thì nguoàn voán hoã trôï phaùt trieån chính thöùc cho Vieät Nam baét ñaàu ñöôïc noái laïi. Hieän nay Vieät Nam ñang phaùt trieån maïnh meõ quan heä hôïp taùc phaùt trieån vôùi 29 nhaø taøi trôï song phöông, 19 ñoái taùc ña phöông vaø hôn 350 NGO nöôùc ngoaøi. Töø naêm 1993 tôùi naêm 2005, Vieät Nam ñaõ hôïp taùc vôùi coäng ñoàng caùc nhaø taøi trôï toå chöùc thaønh coâng 13 Hoäi nghò CG vaø ñöôïc coäng ñoàng taøi trôï cam keát hoã trôï nguoàn voán ODA vôùi giaù trò laø 32.510 trieäu USD: 52 Baûng 13: Cam keát vaø thöïc hieän ODA thôøi kyø 1993-2005 Ñôn vò tính: trieäu USD Naêm Cam keát ODA Thöïc hieän ODA Toång soá 32.510 15.917 1993 1.810 413 1994 1.940 725 1995 2.260 737 1996 2.430 900 1997 2.400 1.000 1998 2.200 1.242 1999 2.210 1.350 2000 2.400 1.650 2001 2.400 1.500 2002 2.500 1.528 2003 2.830 1.421 2004 3.440 1.650 2005 3.730 1.801 Nguoàn: Boä Keá hoaïch vaø Ñaàu tö Trong 5 naêm 2001-2005, coäng ñoàng taøi trôï quoác teá ñaõ cam keát daønh cho Vieät Nam toång nguoàn voán ODA ñaït 14,9 tyû USD, trong ñoù voán ODA ñaõ kyù keát thaønh caùc hieäp ñònh ñaït 11,2 tyû USD vôùi khoaûng 80% laø voán vay öu ñaõi. Toång voán ODA giaûi ngaân trong thôøi kyø naøy ñaït 7,9 tyû USD, chieám 53% voán ODA ñaõ ñöôïc cam keát vaø 71% voán ODA kyù keát. Tuy nhieân, so vôùi muïc tieâu thöïc hieän 9 tyû USD do Ñaïi hoäi Ñaûng IX ñaët ra cho thôøi kyø naøy thì möùc giaûi ngaân treân vaãn coøn thaáp. 53 Tình hình thöïc hieän ODA ñaõ coù böôùc tieán trieån khaù, naêm sau cao hôn naêm tröôùc vaø thöïc hieän toát keá hoaïch giaûi ngaân haøng naêm. Töø naêm 1993 ñeán heát naêm 2005 voán ODA giaûi ngaân khoaûng 15,917 tyû USD, töông ñöông vôùi khoaûng 49% toång nguoàn voán ODA ñaõ cam keát. Nguoàn ODA cuûa Vieät Nam ñöôïc söû duïng chuû yeáu vaøo caùc lónh vöïc sau: - Xaây döïng cô sôû haï taàng: ñaây laø lónh vöïc söû duïng nhieàu nhaát nguoàn voán ODA vaø thöôøng chieám khoaûng 50% nguoàn voán. Trong xaây döïng cô sôû haï taàng thì caùc ngaønh ñöôïc ñaàu tö chuû yeáu laø: naêng löôïng, giao thoâng vaän taûi, böu chính vieãn thoâng. - Hoã trôï chính saùch vaø theå cheá: lónh vöïc naøy hieän chieám tyû troïng khaù cao, chæ sau lónh vöïc xaây döïng cô sôû haï taàng. Keå töø khi ñöôïc boå sung theâm nguoàn hoã trôï cuûa chöông trình Miyazawa, ñaây laø nguoàn ODA quan troïng nhaèm giuùp neàn kinh teá Vieät Nam chuyeån sang neàn kinh teá thò tröôøng vaø hoäi nhaäp kinh teá nhanh hôn. Söï hoã trôï chính saùch vaø theå cheá chuû yeáu nhaèm vaøo caùc bieän phaùp caûi caùch haønh chính vaø quaûn lyù kinh teá. - Phaùt trieån con ngöôøi: haàu heát nguoàn voán ODA ñaàu tö cho lónh vöïc naøy laø cho giaùo duïc, ñaøo taïo vaø y teá, coøn moät phaàn daønh cho quaûn lyù haønh chaùnh, phoøng choáng toäi phaïm…. - Phaùt trieån noâng thoân: nguoàn voán naøy bao goàm caùc khoaûn chuû yeáu laø taøi trôï cuûa ADB veà xaây döïng cô sôû haï taàng ôû noâng thoân, cuûa WB veà giao thoâng vaø tín duïng noâng thoân, cuûa IEDA veà taêng cöôøng quaûn lyù nguoàn löïc ôû vuøng nuùi phía Baéc. Ngoaøi ra coøn coù moät soá döï aùn xoùa ñoùi giaûm ngheøo. - Quaûn lyù taøi nguyeân thieân nhieân vaø phaùt trieån coâng nghieäp: nguoàn voán naøy chuû yeáu laø taøi trôï cuûa Ñan Maïch cho chöông trình giaûi quyeát vieäc laøm, cung caáp nöôùc saïch vaø veä sinh moâi tröôøng, cuûa ADB cho chöông trình quaûn lyù toång hôïp taøi 54 nguyeân nöôùc vaø chöông trình hoã trôï chieán löôïc trung haïn phaùt trieån thöông maïi, coâng nghieäp. Nguoàn voán ODA trong thôøi gian qua ñaõ coù yù nghóa quan troïng ñoái vôùi söï phaùt trieån kinh teá khu vöïc KTTN ôû nöôùc ta. Thaät vaäy, nguoàn voán ODA huy ñoäng seõ ñöôïc Chính phuû chuyeån moät phaàn vaøo Ngaân haøng Phaùt trieån ñeå trôï giuùp voán cho khu vöïc KTTN. Ngoaøi ra, vaøo ngaøy 5 thaùng 7 naêm 2006, ADB ñaõ tieáp tuïc vieän trôï khoâng hoaøn laïi trò giaù 600.000 USD ñeå hoã trôï phaùt trieån khu vöïc KTTN: caûi caùch moâi tröôøng hoaït ñoäng vaø phaùt trieån caùc keânh trung gian taøi chính cho caùc ngaân haøng, ñoàng thôøi ñieàu phoái theå cheá, quaûn lyù caûi caùch ñaêng kyù kinh doanh vaø thuû tuïc caáp pheùp vaø taêng cöôøng khaû naêng tieáp caän taøi chính vaø quyeàn söû duïng ñaát. Ngoaøi söï taùc ñoäng tröïc tieáp noùi treân ñoái vôùi söï phaùt trieån cuûa khu vöïc KTTN Vieät Nam, söï taùc ñoäng coù tính giaùn tieáp cuûa nguoàn voán ODA ñoái vôùi söï phaùt trieån khu vöïc KTTN quan troïng hôn nhieàu bôûi ñoù chính laø söï höôûng lôïi töø caùc döï aùn ñaàu tö xaây döïng cô sôû haï taàng cuûa neàn kinh teá nhö: heä thoáng ñöôøng giao thoâng toát hôn, thuaän tieän hôn, heä thoáng cung caáp ñieän toát hôn……seõ taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho khu vöïc KTTN phaùt trieån ngaøy caøng maïnh hôn maø theo tính toaùn cuûa caùc nhaø kinh teá Dollaz vaø Easterly thì khi nguoàn ODA taêng vôùi qui moâ töông ñöông 1% cuûa GDP thì coù theå seõ laøm taêng ñaàu tö cuûa khu vöïc KTTN vôùi soá voán töông ñöông 1,9% GDP töùc laø xaáp xæ tæ leä 1-2. (nguoàn: ñaùnh giaù vieän trôï khi naøo coù taùc duïng, khi naøo khoâng vaø taïi sao – Nhaø xuaát baûn Chính trò quoác gia Haø Noäi 1999 trang 45). Taát nhieân keát quaû treân chæ ñuùng vôùi caùc quoác gia phaûi coù moät cô cheá quaûn lyù toát. Ñoái vôùi khu vöïc KTTN Vieät Nam thôøi gian qua phaùt trieån vôùi toác ñoä khaù nhanh nhö ñaõ ñaùnh giaù ôû caùc phaàn treân thì vai troø cuûa nguoàn voán ODA trong vieäc taïo ra cô sôû haï taàng kinh teá coù yù nghóa heát söùc quan troïng, taát nhieân hieän nay ôû nöôùc ta cuõng chöa coù moät coâng trình nghieân cöùu naøo ñaùnh giaù moät caùch ñaày ñuû, toaøn dieän vaán ñeà naøy. 55 2.3.2.2 Huy ñoäng voán ñaàu tö giaùn tieáp qua thò tröôøng taøi chính (FPI) Naêm 2006 ñöôïc ghi nhaän laø naêm thò tröôøng chöùng khoaùn Vieät Nam phaùt trieån maïnh meõ nhaát caû veà quy moâ vaø chaát löôïng sau 6 naêm hoaït ñoäng. Soá löôïng DN ñöa coå phieáu leân giao dòch cuõng taêng nhanh vôùi 100 DN taïi Trung taâm giao dòch chöùng khoaùn Thaønh phoá Hoà Chí Minh vaø 87 DN taïi Trung taâm giao dòch chöùng khoaùn Haø Noäi. Tuy nhieân, söï buøng noå thò tröôøng chöùng khoaùn Vieät Nam ñang tieàm aån khoâng ít ruûi ro cho caùc nhaø ñaàu tö vaø vieäc thu huùt FPI cho neàn kinh teá noùi chung vaø khu vöïc KTTN noùi rieâng taïi thò tröôøng naøy vaãn coøn thaáp so vôùi nhu caàu voán ñaàu tö cho phaùt trieån kinh teá vaø so vôùi tyû leä voán FPI ôû caùc nöôùc trong khu vöïc: - Khi Vieät Nam thöïc hieän chính saùch môû cöûa neàn kinh teá vaøo nhöõng naêm 1990 thì cuõng laø luùc laøn soùng FPI nöôùc ngoaøi baét ñaàu ñoå vaøo Vieät Nam. Do söï vaän ñoäng chaäm chaïp cuûa neàn kinh teá keá hoaïch hoùa taäp trung sang neàn kinh teá thò tröôøng, laøn soùng FPI vaøo Vieät Nam cuõng thaêng traàm teû nhaït vaø döôøng nhö chöa tìm ñöôïc choã ñöùng hay loái ñi thích hôïp treân thò tröôøng Vieät Nam. Ngay trong thôøi gian ñaàu môû c