Giáo dục pháp luật cho học sinh trung học phổ thông trong bối cảnh hiện nay – Thực trạng và một số khuyến nghị

TAÏP CHÍ KHOA HOÏC ÑAÏI HOÏC SAØI GOØN Soá 23 (48) - Thaùng 12/2016 117 Giáo dục pháp luật cho học sinh trung học phổ thông trong bối cảnh hiện nay – Thực trạng và một số khuyến nghị Teaching law to high-school students: current status and recommendations ThS. NCS. Vũ Thị Thu Thủy Bộ Giáo dục và Đào tạo Vu Thi Thu Thuy, M.A. Ph.D. student. Ministry of Education and Training Tóm tắt T h t ạ v hạ h t t vị thà h t o c h c h T T h h c tạ và c ch h t . ột t o h h c t t t h t ạ t à o c t c o ục h t cho h c h ch c t c ch t h o ục h t từ v ệc x c ị h ục t x ự ộ ch t h ự ch h h và h h th c o ục ể t h cũ h ch ch t v ệc h t t ể ộ ũ o v ạ h t t o c c hà t ờ T T. Bà v t t t à õ thực t ạ o ục h t (GDPL) cho h c h T T t o thờ từ c c cấ ý giáo ục c c t ờ T T c h h c t ệ h ý tốt c t c o ục h t cho h c h T T t o thờ ỳ h t t ể h t thị t ờ và hộ h củ ất c. Từ khóa: thực trạng giáo dục pháp luật, học sinh trung học phổ thông. Abstract Juvenile delinquency in case of high-school students has complicatedly increased. One of the main reasons is law education in high schools not receiving adequate attention. Very little innovation has been made to subject objectives, subject content, methods of teaching and evaluating. The academic staff for this subject has neither been invested in nor developed. This article describes the status of law education in high schools, from which recommendations will be made to administrators in those schools or in higher levels to enhance the efficiency of teaching law to high-school students in the period of economic development and global integration. Keywords: law education, high-school student. 1. Mở đầu Thờ t h t ạ v hạ h t t vị thà h c ch h t . T o ố c h t t ờ h à h c h t h c h th T T t h hà t ờ . V hạ h t t vị thà h à cà h à ấ h o ạ t o x hộ . C thể h thấ oà h h tố h hoà c h t ờ ố h h o ục củ h ột t o h h t t t h t ạ t à h ho t ố ch c h ấ t o c t c o ục h t cho h c h hà t ờ . Ch h h 118 h th c h ể t v h t c hạ ch h ý th c chấ hà h h t ch tốt th ch à c h hà h v co th ờ h t. Ch h ị c c c ch c h t h ệ x ý th ự ộ h h t c x . T o ch t h o ục c c c h c h th từ T ể h c T T h th c c v h t c vào ạ . c v o hạ ch v thờ c v à h h t thụ củ o v ch thực ự h ộ hấ th ờ x t h t ạ h c t c th c h ạ c . c h c h th t h ý củ h c h c h th . V t ý ố thể h ệ h ị h h à ờ à h t h t à h hà h ộ ột h t . V ệc t ị h th c h ể t h t cho h c h T T v th ất c th t. T thực t c t c cho h c h T T v ch ạ h t h o ố . Nh th c h t t ũ v c ộc ố c vào ch t h o ục c . c v t o h củ h t h c h h ệ o ục c v c x à ột hụ h ấ t à. Đ à h c c ố cấ h h c h ch t t h c c c th tốt h ệ và th ạ h c h th c v h t từ o ục c c h ị x h . Nh th c v h t vố h h t ừ t c h h h th c t t h ộ h hoạt ể ờ h c t th . T h ột ố o v ạ o ục c c c c cho củ h không th tốt h ệ th ạ h c h c h à h h thờ cho v ệc h h ạ . T h t ạ Th c - T ch v c h c h t th th c thụ ộ ột ch t t h c v th à t h ệ . o h ấ c h th c c th t c v h t h hà h v v hạ củ h c h hất à h c ố củ c h c h th v v t . 2. Thực trạng GDPL cho học sinh các trường THPT T ố ờ h o t là 705 ờ c h ố h V B c 36 8%; T 30 5% và N 3 7%.. C c ực th o ục h t và ý C ộ ý ch 5 4%; o v ệ ch 50 8%; C c ực x hộ ch 33,8% h t ch ố ệ h o t ch t chấ ể cho c c c ộ củ c c ộ h o t h 2.1. Thực trạng nhận thức về GDPL cho học sinh THPT Bảng 2.1. ục t cho h c h T T TT M c ti u Mức độ nhận thức Thứ bậc Cao Bình thường Thấp SL % SL % SL % 119 TT M c ti u Mức độ nhận thức Thứ bậc Cao Bình thường Thấp 1 t thực h ệ h t t ể toà ệ h c ch củ h c h t h c h th 489 65,6 221 29,7 35 4,7 2,6 2 2 Làm cho quá trình v hà h ộ th o h ể ạt ục t 615 2,6 130 17,4 0 0 2,82 1 3 Nh c o chất cho h c h 269 36,1 359 48,2 117 15,7 2,2 3 Trung bình 2,54 Nhận xét: Nh th c ục t c c t ờ T T c CBQL và giáo viên h ạt c c ộ c o c c hoạt ộ o ục cho h c h ạt c ục t x c ị h thể h ệ ể t h = 2,54 (min =1, max =3); Mục tiêu của GDPL bao gồm nhiều mục tiêu và các mục tiêu được nhận thức ở mức độ h nhau. Cụ thể thứ bậc đạt được của các mục tiêu giáo dục pháp luật cho học sinh: Mục tiêu “ à cho t h o ục h t v hà h ộ th o h ể ạt ục t được nhận thức đạt được cao nhất với = 2,82; Mục tiêu “ t thực h ệ h t t ể toà ệ h c ch củ h c h t h c h th ở mức độ thứ hai với = 2,6; và cuối cùng là mục tiêu “Nh c o chất cho h c sinh” có = x c /3. 2.2. Thực trạng nội dung GDPL cho học sinh THPT Bảng 2.2. Đ h c ộ thực h ệ c c ộ GDPL cho h c h THPT TT ội ung Mức độ thực hiện Thứ bậc Tốt Bình thường Chưa tốt SL % SL % SL % 1 T ị cho c c h th c t t hất c c h ể ột c ch ủ chính x c và ho h c v h t 429 57,6 186 25 130 17,4 2,4 1 2 N c o t h ộ v h h ý cho h c h 265 35,6 366 49,1 118 15,8 2,2 3 120 TT ội ung Mức độ thực hiện Thứ bậc Tốt Bình thường Chưa tốt SL % SL % SL % 3 ể t ủ v h t o ục h t h vụ củ ờ c ố v h t 305 40,9 365 49 75 10,1 2,3 2 4 h thà h ý th c và t ch h ệ thực h ệ h t 225 30,2 319 42,8 201 27 2,01 4 5 h thà h và o ục c ch x củ h c h ố v hà h v h t 215 28,9 301 40,4 229 30,7 1,98 5 Trung bình 2,18 Nhận xét: C c ội dung GDPL cho h c h T T ất ạ và c ộ thực h ệ c c ộ h t thể c h c ộ trung bình v = 2.18 (min = 1, max = 3); c ộ thực h ệ c c ộ o ục h t cho h c h T T c CBQ và o viên tham h o t h h h . Nộ Trang bị cho các em những kiến thức tổng quát nhất, giúp các em hiểu một cách đầy đủ, chính xác và khoa học về pháp luật” c h thực h ệ tốt hất v = 4 x c /5; Nộ Hiểu biết đầy đủ về pháp luật, GDPL, nghĩa vụ của người công dân đối với pháp luật” v = 3 x hạ /5; Nộ Nâng cao trình độ văn hóa pháp lý cho học sinh” v = x hạ 3/5 và thấ hất à ộ Hình thành và giáo dục cách ứng xử của học sinh đối với hành vi pháp luật” v = .98 x c 5/5. 2.3. Thực trạng các hình thức GDPL cho học sinh THPT Bảng 2.3. Đ h c ộ thực h ệ h h th c cho h c h T T TT Hình thức Mức độ thực hiện Thứ bậc Tốt Bình thường Chưa tốt SL % SL % SL % Dạy học trên lớp ( = 2,41) 1 Thực h ệ c c ự thực t 429 57,6 186 25 130 17,4 2,4 2 121 TT Hình thức Mức độ thực hiện Thứ bậc Tốt Bình thường Chưa tốt SL % SL % SL % 2 T h t o t h ạ h c 294 39,5 377 50,6 74 9,9 2,31 3 3 h t ch c c t ờ h ể hình 457 61,3 211 74 77 10,3 2,51 1 Ngoài giờ lên lớp( = 2,08) 4 T ch c oạ h ể x t h h ố h t 235 31,5 323 43,4 193 25,9 2,1 5 5 T vấ h t cho h c h 323 43,4 319 42,8 201 27 2,01 6 6 T ch c t h ể v ệc thực h ệ h t ị h 249 33,4 357 47,9 139 18,7 2,14 4 Trung bình 2,24 Nhận xét: - cho h c h T T th co ờ th ạ h c t ; Th c c hoạt ộ oà ờ t h ệ tạo cho h c h. Nh ột c ch h t c c h h th c cho h c h T T c h thực h ệ c ộ khá tốt v = 4 và ể t h o ộ 2,01 < < 2,51 (min = 1, max = 3). - o ục h t cho h c h THPT c th o h h h th c Trong giờ lên lớp” và “Ngoài giờ lên lớp” th c ộ ý và o v h h h th c o ục h t t o ờ c t và thực h ệ tốt h h h th c oà ờ thể h ệ ể trung bình = 4 t o ờ o v = 08 oà ờ . Độ ệch = 0,33. h th c cho h c h ất ạ và c ộ ụ và thực h ệ c c h h th c c h h c ệt h và h . h th c Phân tích các trường hợp điển hình” c h à thực h ệ tốt hất v = 5 x c /6; h h th c Thực hiện các dự án” v = 4 x hạ /6; h h th c Tranh luận trong quá trình dạy học” với = 3 x hạ 3/6 và thấ h à c c h h th c Tư vấn pháp luật cho học sinh” v = 2,1; “Tổ chức tìm hiểu việc thực hiện pháp luật ở địa phương” v = 2,01 x oạ t 5/6 và 6/6. 122 2.4. Thực trạng thực hiện các văn bản GDPL cho học sinh THPT Bảng 2.4. Đ h c ộ thực h ệ c c v ch ạo thực h ệ cho h c h T T TT H nh ang pháp Mức độ thực hiện Thứ bậc Tốt Bình thường Chưa tốt SL % SL % SL % 1 C c v ch ạo củ Bộ &ĐT 521 69,9 215 28,9 9 12 2,68 2 2 C c v ch ạo củ S o ục và ào tạo 503 67,5 211 28,3 31 4,2 2,63 4 3 C c v ch ạo củ ủ h 525 70,5 219 29,4 1 0,1 2,7 1 4 C c v ch ạo củ c c c à h 507 68,1 219 29,4 19 2,6 2,65 3 Trung bình 2,66 Nhận xét: oạt ộ cho h c h T T c ự ch ạo thố hất củ c c c h và hà h h à c c v ch ạo thực h ệ củ c c cấ th o t c à h o ục thờ củ c c cấ th ộc v ch h UBND và các ban ngành có liên quan. c ộ thực h ệ c c v ch ạo thực h ệ o ục cho h c h T T c CBQ và o v th h o t h và thực h ệ c ộ tốt thể h ệ ể t h ch = 2,66 (min=1, max=3). - C c v ch ạo thực h ệ cho h c h h oạ v củ c c cấ h c h . c ộ thực h ệ c h h à x th o th c - Các văn bản chỉ đạo của ủy ban nhân dân” với = 2,7; 2- “Các văn bản chỉ đạo của Bộ GD&ĐT” v = 2,68; 3- Các văn bản chỉ đạo của các cơ quan liên ngành” = 65 và c ố c “Các văn bản chỉ đạo của Sở giáo dục và đào tạo” = 2,63. 3. Đánh giá về GDPL cho học sinh THPT 3.1. Ưu điểm Công tác GDPL cho h c h T T c ự ch ạ t o củ Bộ o ục và Đào tạo củ S o ục và Đào tạ và c ự t ch ạo t ực t củ B h ệ và c c h t ộ c c t ch c ch h t ị - x hộ t o hà t ờ . C c t ờ T T co c t c GDPL là ột t o h ệ h ể c o chất c o ục toà ệ củ hà t ờ . h c ộ v c h th c v t t củ c t c GDPL cho h c h. K hoạch t ch c GDPL cho h c h ch t h ch h h cũ h oạ h c x ự cụ thể c t ể t t v ệc t ể h thực h ệ môn GDPL cho h c h T T t thà h 123 h c t ộc v ộ c oạ t v thực t ch h h v ệ củ hà t ờ cũ cho h c h ất h t o v ệc h th c c v th c h t. C c ộ và h h th c GDPL cho h c h T T c ụ h ạ ho h ; ự hố t h GDPL v c t c o ục ch h t ị t t c quan tâ ch t ; v ệc ch ạo c t c ể t h cũ c t hà h t ố th ờ x hố h tốt v c t c t t o ục h t ị h ỳ th o ỳ h c h c. V ệc hố h hà t ờ v c c ực o ục ngoài nhà t ờ h o ũ o c o v h t cộ t c v Đoà th h ộ hụ ... các vị t o và oà hà t ờ cũ c t ể h và th c h t hất ị h Nhà t ờ cũ chủ ộ x ự hoạch hố h và ệ h h h t h c ạ h t h củ vị c c t ch c ch h t ị x hộ t o t ờ và c c vị t ch c oà hà t ờ h từ c c o chất GDPL cho h c h; tạo ự ch ể ạ h ẽ v h th c ý th c t t và t thủ h t củ h c h h ị h x hộ và t ờ o ục. 3.2. Hạn chế - Cô t c củ hà t ờ T T c t c c ộ và h h th c h ạ ho h h th t t t ể ch th ờ x c t h h h th c vụ v ệc h h c ch c c hoạt ộ oạ h t ch c ệ th hấ chất và h ệ h c o; ch x ự c ch t h oạ h h h v ệc t ch c oạ h c h khó kh hạ ch ; ự hố h c c vị c c t ch c oà thể t o t ờ v c c ực oà hà t ờ t o c t c ch vào ch th ờ x ; th ự ch ạo th ờ x ộ thố hất từ t x ố v th h ể t h t củ h c h c hạ ch h ệ t v hạ th ch c h t ờ h h c h v hạ h t v h h th c c h v ệc à củ h à hà h v v hạ h t. B cạ h h th c củ ột ố c ộ o v h c h v c hạ ch ch c; t c c ực và thờ cho hoạt ộ à ch th . - Nộ c à t v h c c ị h củ h t ch ch t v ệc h h c h è ệ ỹ x ỹ v ụ th c h t ể t c c vấ củ thực t c ộc ố . ột ố ộ ất c th t cho h c h th ch c t t ể h th ờ x h o ục v t ờ o ục v và h vụ củ h c h giáo dục v và h vụ c ; v ệc th c c hoạt ộ ho t ào h ệ ch c o h th c c à c c ộ h c c c o h ch ệ ch v h t ch o tà ệ h t. Nh v c thể h v t củ CBQ và ộ ũ à c t c ch c c . C t c ể t h v ệc thực h ệ hoạch ch th ờ x và ch t chẽ. Ch c ự t t th ờ x ể t c c c t ạ h thà h c c c ể h h t o h c h h ộ à ể ể o ục h t. V ệc ể t c t h thờ vụ 124 ỗ t h c ch thị hị t củ c c cấ ch ạo hà t ờ h thông. 3.3. Nguyên nhân Ý th c ố và à v ệc th o h t t o x hộ ch ch c o. T h h h v hạ h t oà x hộ c h h c tạ v ệc x ý c c hà h v v hạ h t h h chỗ ch h c c h ệ t c ực ch c vụ o ch t v c . Đ à t c ộ t ý t h c h th c ch củ h c h. Thể ch cho c t c h ch ủ ch ạ h hệ thố h t c ch ch o ạc h chất ch c o; V ch ạo củ B &ĐT Bộ T h v h c c ch ch ch ị thờ . C c c vị t ch c th ự t hố h v hà t ờ t o c t c . Nh th c v c t c cho S T T củ ột ố c ộ ý o v và h c h ch c. Nh th c v vị t v t củ h c và c tác GDPL t o hà t ờ c c ho c ch h x o v h ệ vụ ch củ à h o ục. N oà c ột ố h h c h Nộ ch th t thực; h t h ý củ h c h; ự hố h ch ộ c c ực o ục; c h t ch c oà thể ch h t ị - x hộ ch thực ự t c t c ; ý củ hà t ờ ch ch t chẽ th ộ. 4. Kết uận: K t t h o t cho thấ C t c cho h c h T T c c t ộ h h h h th c vv... c h thực h ệ c ộ t h và h . ệ t c c t ờ T T ụ h ệ h ý cho h c h h hoạch t ch c ộ t ch c thực h ệ ể t h c t c GD và ý c v t chất hục vụ cho c t c cho h c h. c ộ thực h ệ c c ệ h c h c ộ t h. C c tố h h ý cho h c h o c c tố chủ và h ch . c ộ h h củ c c tố ý ất h và t h tố chủ và tố h ch . Để c o h ệ cho h c h T T t c h t c x c ị h õ ục ch và h thực t ạ củ c t c c ệt t à . Th o ộ cho h c h T T h x ất h t từ h c o ục toà ệ h c h c h th c c v h t. Nộ cho h c h T T h ch ch t t ị h th c v t h à c t h h v ệc o ục th ộ và hà h v tự c thực h ệ h t củ h c h. C t c h h h v t và h th c củ h c h T T từ v . T o t h o ục c co t v ệc t ch c h h th c ạ h c h hoạt th o h t ch h và t c ờ c t c ể t h t c c t ờ T T. o ục h t cho h c h T T hất th t h c ự th thố hất từ h t ờ T T cộ h x ự t ờ x hộ à h ạ h từ h h t ch cực t ự h t t ể và hoà th ệ h c ch củ ỗ h c h. TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. B B th TƯ 003), Chỉ thị số 32/CT-TW vể tăng cường sự lãnh đạo của Đảng trong công tác phổ biiến, giáo dục pháp luật. 125 2. Bộ o ục và Đào tạo 003 Chỉ thị số 45/2007/CT-BGD&ĐT về tăng cường công tác phổ biến, GDPL trong ngành giáo dục. 3. Bộ o ục và Đào tạo 007 , Cẩm nang công tác phổ biến GDPL à Nộ . 4. Bộ o ục và Đào tạo 0 0 Kế hoạch công tác phổ biến, giáo dục pháp luật. à Nộ . 5. Bộ T h 00 Sổ tay hướng dẫn nghiệp vụ phổ biến, giáo dục pháp luật à Nộ . 6. Ch h hủ 003 Nghị quyết số 61/2007/NQ- CP về tiếp tục thực hiện Chỉ thị số 32/CT-TW ngày 09/12/2003 của Ban Bí thư Trung ương Đảng trong công tác phổ biến, giáo dục pháp luật, nâng cao ý thức chấp hành pháp luật của cán bộ và nhân dân. 7. Đ Cộ S V ệt N 0 Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI Nx Sự th t à Nộ 8. T K ể - N X Th c 0 Giáo trình Khoa học quản lý và quản lý giáo dục đại cương, Nxb Đạ h c S hạ à Nộ . 9. Thủ t Ch h hủ 009 Phê duyệt đề án “Nâng cao chất lượng công tác phổ biến, GDPL trong nhà trường . Ngày nh n bài: 09/11/2016 Biên t p xong: 15/12/2016 Duyệt 0/ / 0 6