Đề tài Vấn đề về vốn kinh doanh và những biện pháp nâng cao hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh

LỜI NÓI ĐẦU Hiện nay, nền kinh tế nước ta đang vận động theo cơ chế thị trường có sự quản lý của nhà nước bằng phát luật, theo định hướng XHCN. Trong nền kinh tế thị trường, doanh nghiệp tồn tại dưới nhiều hình thức khác nhau. Mỗi loại hình doanh nghiệp có những đặc trưng khác nhau xuất phát từ quan hệ sở hữu và mục đích kinh doanh của mỗi doanh nghiệp. Tuy nhiên, nếu coi nền kinh tế là một cơ thể sống thì mỗi doanh nghiệp chính là một tế bào sống của cơ thể đó. Các tế bào này là nơi sản xuất và cung ứng hầu hết các sản phẩm, hàng hoá, dịch vụ cho nhu cầu sản xuất kinh doanh và tiêu dùng của nền kinh tế xã hội. Do đó, sự phát triển, hưng thịnh, suy thoái hay tụt hậu của nền kinh tế phụ thuộc rất nhiều vào hiệu quả hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp. Nhưng đây chỉ là một chiều trong mối quan hệ giữa doanh nghiệp và nền kinh tế. Ở một chiều khác, trình độ phát triển của nền kinh tế với những đặc điểm riêng về môi trường kinh doanh cũng có tác dụng rất lớn đến hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Nhưng để đứng vứng trong cơ chế cạnh tranh gay gắt này thì điều kiện đòi hỏi đầu tiên đối với các doanh nghiệp đó là phải có vốn kinh doanh. Bởi vậy, bất kỳ một doanh nghiệp nào muốn tồn tại và phát triển phải quan tâm đến vấn đề tạo lập vốn, quản lý và sử dụng đồng vốn sao cho có hiệu quả nhất, nhằm đem lại lợi nhuận cao nhất cho doanh nghiệp. Do vậy, việc tổ chức và sử dụng hiệu quả vốn kinh doanh có ý nghĩa hết sức quan trọng, là điều kiện tiêu quyết để các doanh nghiệp khẳng định được vị trí của mình, tìm chỗ đứng vững chắc trong cơ chế mới. Trong cơ chế bao cấp trước đây, vốn kinh doanh của các doanh nghiệp nhà nước hầu hết được nhà nước tài trợ thông qua cấp phát vốn, đồng thời nhà nước quản lý về giá cả và quản lý sản xuất theo chỉ tiêu kế hoạch, lãi nhà nước thu, lỗ nhà nước bù, do vậy các doanh nghiệp hầu như không quan tâm đến hiệu qủa sử dụng đồng vốn. Nhiều doanh nghiệp đã không phát triển và bảo toàn được vốn, hiệu qủa sử dụng vốn thấp, tình trạng lãi giả lỗ thật ăn vào vốn xảy ra phổ biến trong các doanh nghiệp nhà nước. Bước sang nền kinh tế thị trường có sự quản lý điều tiết vĩ mô của nhà nước, nhiều thành phần kinh tế song song cùng tồn tạ, cạnh tranh lẫn nhau gay gắt. Bên cạnh những doanh nghiệp sản xuất kinh doanh có hiệu quả, đứng vững trong cơ chế mới thì lại có một số doanh nghiệp hoạt động sản xuất kinh doanh kém hiệu qủa dẫn đến phá sản hàng loạt. Bởi trong cơ chế thị trường không chỉ riêng doanh nghiệp nhà nước mà còn nhiều doanh nghiệp khác cũng hoạt động sản xuất kinh doanh đêù phải tuân thủ theo các qui luật kinh tế vốn có: giá trị, cung cầu, cạnh tranh... và khi tiến hành sản xuất kinh doanh đều phải trả lời 3 câu hỏi lớn: sản xuất cái gì? Sản xuất như thế nào? Sản xuất cho ai? đồng thời dể trả lới với điều kiện ràng buộc đầu tiên bao giờ cũng phải là vốn kinh doanh. Qua đó, ta thấy được việc bảo toàn vốn kinh doanh và nâng cao hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh có ý nghĩa và tầm quan trọng rất lớn đối với các doanh nghiệp nhà nước nói riêng và toàn bộ các doanh nghiệp trong nền kinh tế nói chung. Sau thời gian học tập tại trường, qua gần 3 tháng thực tập ở công ty Dệt Minh Khai, được sự hướng dẫn của thầy giáo bộ môn và sự giúp đỡ của ban lãnh đạo ở công ty. Em đã vận dụng những kiến thức đã học vào thực tiễn của công ty, đông thời từ thực tiến đã làm sáng tỏ những lý luận đã học. Vì vậy, em đã đi sâu nghiên cứu chuyên đề: “Vốn kinh doanh và những biện pháp nâng cao hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh”, từ đó thấy rõ được ý nghĩa và tầm quan trọng của công tác tổ chức và quản lý tài chính trong công ty. Do trình độ lý luận và nhận thức còn nhiều hạn chế, thời gian thực tập của em không trách khỏi những hạn chế. Em rất mong sự góp ý của các thầy cô và ban lãnh đạo công ty để em có thể hoàn thành chuyên đề tốt hơn. Em xin chân thành cám ơn! CHƯƠNG I LÝ LUẬN CHUNG VỀ VỐN KINH DOANH VÀ NHỮNG BIỆN PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ SỬ DỤNG VỐN KINH DOANH. I.1: VỐN KINH DOANH VÀ NGUỒN HÌNH THÀNH VỐN KINH DOANH TRONG DOANH NGHIỆP. I.1.1: Vốn kinh doanh của doanh nghiệp I.1.1.1: Khái niệm vốn kinh doanh: Để tiến hành bất cứ hoạt động sản xuất kinh doanh nào, doanh nghiệp cũng cân phải có vốn. Vốn là điều kiện tiên quyết và có ý nghĩa quyết định đến hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Theo giáo trình tài chính học của trường Đại học tài chính kế toán Hà Nội: “ vốn kinh doanh là một loại quĩ tiền tệ đặc biệt”. Tiền được gọi là vốn khi đồng thời thoả mãn các điều kiện sau: Một là: Tiền phải đại diện cho một lượng hàng hoá nhất định. Hay nói cách khác, tiền phải được đảm bảo bằng một lượng tài sản có thực. Hai là: Tiền phải được tập trung tích tụ đến một lượng nhất định. Ba là: Khi có đủ lượng, tiền phải được vận động nhằm mục đích sinh lời. Trong đó: điều kiện 1 và 2 được coi là điều kiện ràng buộc để tiền trở thành vốn; điều kiện 3 được coi là đặc trưng cơ bản của vốn- nếu tiền không vận động thì đó là đồng tiền “chết”, còn nếu vận động không vì sinh lời thì cũng không phải là vốn. Cách vận động và phương thức vận động của vốn do phương thức đầu tư kinh doanh quyết định. Trên thực tế có 3 phương thức vận động của vốn. T-T’: Là phương thức vận động của vốn trong các tổ chức chu chuyển trung gian và các hoạt động đầu tư cổ phiêú, trái phiếu. T-H-T’: Là phương thức vận động của vốn trong các doanh nghiệp thương mại, dịch vụ. T-H-SX-H’-T’: Là phương thức vận động của vốn trong các doanh nghiệp sản xuất. Ở đây, chúng ta đi sâu nghiên cứu phương thức vận động của vốn trong các doanh nghiệp sản xuất. Do sự luân chuyển không ngừng của vốn trong hoạt động sản xuất kinh doanh nên cùng một lúc vốn kinh doanh của doanh nghiệp thường tồn tại dưới nhiều hình thái khác nhau trong lĩnh vực sản xuất và lưu thông. Sự vận động liên tục không ngừng của vốn tạo ra qúa trình tuần hoàn và chu chuyển vốn, trong chu trình vận động ấy tiến ứng ra đầu tư (T) rồi trở về điểm xuất phát của nó với giá trị lớn hơn (T’), đó cũng chính là nguyên lý đầu tư, sử dụng, bảo toàn và phát triển vốn. Từ những phân tích trên đây, ta có thể đi đến định nghĩa tổng quát về vốn: “ Vốn kinh doanh của doanh nghiệp là biểu hiện bằng tiền của toàn bộ tài sản được đầu tư vào sản xuất kinh doanh nhằm mục đích sinh lời”. I.1.1.2:Đặc trưng của vốn kinh doanh trong cơ chế thị trường: Trong cơ chế thị trường, doanh nghiệp có quyền sử dụng đồng vốn một cách linh hoạt nhằm tạo điều kiện tốt nhất cho sản xuất kinh doanh. Vì vậy, để quản lý tốt và không ngừng nâng cao hiệu quả sử dụng vốn, nhà quản lý cần nhận thức rõ những đặc trưng cơ bản của vốn: Một là: Vốn phải được đại diện bằng 1 lượng giá trị thực và sử dụng vào hoạt động sản xuất kinh doanh. Hai là: Vốn phải được vận động sinh lời Ba là: Vốn phải gắn với chủ sở hữu nhất định Bốn là: Vốn phải được quan niệm là một loại: “Hàng hoá đặc biệt”. Năm là:Vốn không chỉ được biểu hiện ở dạng hữu hình mà còn biểu hiện ở dạng vô hình. Vì thế, các loại tài sản này cần phải được lượng hoá bằng tiền, qui về giá trị. Trong nền kinh tế thị trường, phạm trù vốn cần phải được nhận thức một cách phù hợp. Việc nhận thức đầy đủ và đúng đắn những đặc trưng của vốn trong điều kiện nền kinh tế vận động theo cơ chế thị trường sẽ góp phần giúp doanh nghiệp quản lý và sử dụng vốn có hiệu quả hơn. I.1.1.3: Các bộ phận cấu thành vốn kinh doanh của doanh nghiệp. Tuỳ theo yêu cầu quản lý và đặc điểm hoạt động sản xuất kinh doanh của mỗi loại hình doanh nghiệp, có thể lựa chọn những căn cứ phân loại vốn khác nhau. Tuy nhiên, xét một cách tổng thể, để phân tích hiệu qủa sử dụng vốn thì cần căn cứ vào vai trò và đặc điểm chu chuyển vốn trong qúa trình sản xuất kinh doanh. Dựa vào tiêu chí này, toàn bộ vốn kinh doanh của doanh nghiệp được chia thành hai bộ phận: vốn cố định và vốn lưu động. A.Vốn cố định: Khái niệm: Vốn cố định của doanh nghiệp là một bộ phận vốn đầu tư ứng trước về tài sản cố định, mà đặc điểm của nó là luân chuyển dần dần từng phần trong nhiều chu kỳ sản xuất và hoàn thành một vòng luân chuyển khi tài sản cố định hết thời gian sử dụng. * Đặc điểm: - Vốn cố định tham gia vào nhiều chu kỳ sản xuất - Vốn cố định dịch chuyển giá trị dần dần từng phần trong các chu kỳ sản xuất, sau thời gian dài vốn cố định mới hoàn thành một vòng luân chuyển vốn. - Vốn cố định là một bộ phận quan trọng thường chiếm tỷ trọng lớn trong toàn bộ vốn kinh doanh của doanh nghiệp, đặc điểm của nó lại tuân theo tính qui luật riêng, do đó việc quản lý và sử dụng vốn cố định có ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả sử dụng vốn sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. B.Vốn lưu động: Khái niệm: Vốn lưu động trong doanh nghiệp là số tiền ứng trước về tài sản lưu động sản xuất và tài sản lưu động lưu thông nhằm đảm bảo cho qúa trình sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp được tiến hành thường xuyên, liên tục. Đặc điểm: Vốn lưu động của doanh nghiệp có những đặc điêm cơ bản sau: - Vốn tiền tệ ứng ra luôn vận động - Do vận động vốn luôn thay đổi hình thái vận động - Đồng thời tồn tại dưới mọi hình thái - Hoàn thành một vòng luân chuyển khi kết thúc một chu trình sản xuất. Phân loại tài sản cố định: Phân loại tài sản cố định là việc phân chia toàn bộ tài sản cố định hiện có của doanh nghiệp theo tiêu thức nhất định nhằm phục vụ cho những yêu cầu quản lý của doanh nghiệp. - Phân loại tài sản cố định theo hình thái biểu hiện: theo tiêu thức này tài sản cố định được phân làm 2 loại: + Tài sản cố định có hình thái vật chất: là những tài sản cố định hữu hình được biểu hiện bằng tiền với giá trị lớn và thời gian sử dụng lâu dài, tham gia vào nhiều chu kỳ kinh doanh nhưng vẫn giữ nguyên hình thái vật chất ban đầu như: nhà cửa, vật kiến trúc, máy móc thiết bị.... + Tài sản cố định không có hình thái vật chất: là những tài sản cố định vô hình được thể hiện bằng một lượng giá trị đã được đầu tư có liên quan trực tiếp đến nhiều chu kỳ kinh doanh của doanh nghiệp như: Chi phí thành lập doanh nghiệp, chi phí về bằng phát minh sáng chế, bản quyền tác giả, chi phí sử dụng đất... - Phân loại tài sản cố định theo công dụng kinh tế: + Tài sản cố định dùng trong sản xuất kinh doanh cơ bản: là những tài sản cố định hữu hình và vô hình tham gia trực tiếp vào qúa trình sản xuất kinh doanh như: nhà cửa( xưởng sản xuất, nơi làm việc...) vật kiến trúc, thiết bị động lực, truyền dẫn... máy móc thiết bị sản xuất, phương tiện vận tải, công cụ dụng cụ thí nghiệm sản xuất, giá trị canh tác và những tài sản cố định không có hình thái vật chất có liên quan đến qúa trình sản xuất kinh doanh. + Tài sản cố định dùng ngoài sản xuất: là những tài sản cố định sử dụng trong các hoạt động phụ trợ cho các hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, tài sản này không mang tính sản xuất trực tiếp như:máy móc, nhà cửa, thiết bị kèm theo phục vụ tiếp khách, các công trình phúc lợi và tài sản cố định cho thuê. - Phân loại tài sản cố định theo tình hình sử dụng: Căn cứ vào tình hình sử dụng hiện tại của từng tài sản mà người ta phân ra thành 3 loại: - Tài sản cố định đang dùng - Tài sản cố định chưa dùng - Tài sản cố định không cần dùng và đang chờ thanh lý. Nhân tố ảnh hưởng đến cơ cấu tài sản cố định của doanh nghiệp: Trong qúa trình tham gia vào kinh doanh, do chịu tác động bởi nhiều nguyên nhân khác nhau, nên tài sản cố định bị hao mòn. * Có 2 loại hao mòn: - Hao mòn hữu hình: là sự giảm dần về mặt giá trị và giá thành sử dụng do chúng được sử dụng trong kinh doanh hoặc do tác động của các yếu tố tự nhiên gây ra. - Hao mòn vô hình: là sự giảm dần thuần tuý mặt giá trị của tài sản do có những tài sản cố định cùng loại nhưng được sản xuất ra với giá rẻ hơn hoặc hiện đại hơn. Việc nghiên cứu và phân tích hao mòn của tài sản cố định nên trên nhằm huy động tối đa năng lực hoạt động của tài sản cố định vào hoạt động kinh doanh, mặt khác lựa chọn những phương pháp khấu hao thích hợp cho phù hợp với điều kiện và đặc điểm của từng ngành. Trên đây là một số vấn đề chung về vốn kinh doanh trong các doanh nghiệp. Trên thực tế, tuỳ thuộc vào loại hình doanh nghiệp, ngành nghề kinh doanh, đặc điểm sản xuất sản phẩm mà các nhà quản lý tài chính sẽ xác định trọng tâm quản lý vốn kinh doanh của doanh nghiệp mình. Nhìn chung, để đạt hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh cao nhất thì doanh nghiệp cần phải quản lý và sử dụng tốt cả hai bộ phận vốn cố định và vốn lưu động, đảm bảo đồng vốn đem lại hiệu qủa tối đa trong qúa trình sản xuất kinh doanh. - Phân loại vốn lưu động: Dựa vào những tiêu thức khác nhau thì vốn lưu động cũng được chia thành các thành phần khác nhau. Dựa vào vai trò của vốn lưu động trong qúa trình sản xuất vốn lưu động được chia thành: + Vốn lưu động trong qúa trình dự trữ sản xuất: đây là biểu hiện bằng tiền của những nguyên vật liệu chính, vật liệu phụ, nhiên liêu, phụ tùng thay thế, công cụ dụng cụ lao động nhỏ những khoản vốn này nhằm đảm bảo cho qúa trình sản xuất được liên tục. + Vốn lưu động nằm trong qúa trình trực tiếp sản xuất: là biểu hiện bằng tiền của sản phẩm đã nhập kho chuẩn bị tiêu thụ và số vốn bằng tiền vốn trong thanh toán của doanh nghiệp. Theo cách phân loại này ta có thể nắm được kết cấu vốn lưu động nằm trong từng khâu từ đó tuỳ thuộc vào tình hình cụ thể của doanh nghiệp mà phân bổ vốn cho các khâu đảm bảo tỷ lệ hợp lý tối ưu góp phần tăng cao hiệu quả sử dụng vốn. - Dựa vào hình thái biểu hiện và chức năng của các thành phần: + Vốn tiền tệ bao gồm tiền mặt tại quĩ TGNH, tiền đang chuyển các khoản đầu tư ngắn hạn và vốn trong thanh toán. + Vốn vật tư, hàng hoá bao gồm nguyên vật liệu chính, vật liệu phụ vốn sản phẩm đang chế tạo, vốn phí tổn và vốn chờ phân bổ. Thông qua cách phân loại này giúp doanh nghiệp có cơ sở tính toán kiểm tra kết cấu vốn tối ưu của các doanh nghiệp, mặt khác có thể tìm mọi biện pháp phát huy chức năng của các thành phần vốn lưu động bằng cách xác định mức dự dữ trữ hợp lý để từ đó xác định nhu cầu vốn lưu động hợp lý. I.1.2: Nguồn vốn kinh doanh của doanh nghiệp: Trong nền kinh tế thị trường, vốn kinh doanh của doanh nghiệp được hình thành từ nhiều nguồn khác nhau. Mỗi nguồn vốn đều có những ưu, nhược điểm nhất định. Để lựa chọn và tổ chức hình thức huy động vốn thích hợp, có hiệu quả, cần phải có sự phân loại nguồn vốn. Việc phân loại nguồn vốn được thực hiện, dựa vào nhiều tiêu thức khác nhau. Dưới đây là 3 cách phân loại chủ yếu: I.1.2.1: Căn cứ vào quan hệ sở hữu: A.Nguồn vốn chủ sở hữu: Là phần vốn thuộc quyền sở hữu của chủ doanh nghiệp, doanh nghiệp có quyền chiếm hữu, sử dụng, định đoạt bao gồm: vốn điều lệ, vốn tự bổ sung, vốn do nhà nước tài trợ(nếu có). Nguồn vốn chủ sở hữu là một nguồn vốn quan trọng và có tính ổn định cao, thể hiện quyền tự chủ về tài chính của doanh nghiệp. Tỷ trọng của nguồn vốn này trong cơ cấu nguồn vốn càng lớn, sự độc lập về tài chính của doanh nghiệp ngày càng cao và ngược lại. Vốn chủ sở hữu tại một thời điểm = Tổng nguồn vốn - Nợ phải trả B. Nợ phải trả: Là tất cả các khoản nợ phát sinh trong qúa trình kinh doanh mà doanh nghiệp có trách nhiệm phải thanh toán cho các tác nhân kinh tế, bao gồm: vốn chiếm dụng và các khoản nợ vay. - Nguồn vốn chiếm dụng: Trong qúa trình sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, đương nhiên phát sinh từ quan hệ thanh toán giữa doanh nghiệp với các tác nhân kinh tế khác như với nhà nước, với cán bộ CNV, với khách hàng, với người bán... từ đó mà phát sinh vốn chiếm dụng và vốn bị chiếm dụng. Thuộc về vốn chiếm dụng hợp pháp có các khoản vốn: + Các khoản nợ khách hàng chưa đến hạn trả. + Các khoản phải nộp Ngân sách Nhà nước chưa đến hạn nộp. + Các khoản phải thanh toán với cán bộ CNV chưa đến hạn thanh toán. Nguồn vốn chiếm dụng chỉ mang tính chất tạm thời, doanh nghiệp chỉ có thể sử dụng trong thời gian ngắn nhưng vì nó có ưu điểm nổi bật là doanh nghiệp không phải trả chi phí sử dụng vốn, đòn bẩy tài chính luôn dương, nên trong thực tế doanh nghiệp nên triệt để tận dụng nguồn vốn này trong giới hạn cho phép nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn mà vẫn đảm bảo kỷ luật thanh toán. - Các khoản nợ vay:bao gồm tổng số vốn vay ngắn- trung- dài hạn ngân hàng, nợ trái phiếu và các khoản nợ khác. + Vay ngắn hạn, dài hạn ngân hàng và các tổ chức tín dụng có đặc điểm là doanh nghiệp phải trả chi phí sử dụng vốn dưới hình thức lãi vay và phải đảm bảo các điều kiện ràng buộc như phải có tài sản thế chấp hay phương án kinh doanh khả thi. Nếu doanh nghiệp có uy tín và có mối quan hệ tốt với ngân hàng, việc thực hiện các khoản vay nợ sẽ trở nên dễ dàng hơn. Nợ vay thực sự là nguồn vốn rất quan trọng có thể đáp ứng nhu cầu đầu tư của doanh nghiệp ở mức độ lớn. + Phát hành trái phiếu: Vay nợ bằng trái phiếu là một hình thức huy động vốn đặc trưng của các doanh nghiệp trong nền kinh tế thị trường. Đây là biện pháp tạo vốn kinh doanh chủ yếu ở các nước phát triển. ở nước ta, theo Nghị định 72/CP ngày 26/7/1994, Chính phủ cho phép các doanh nghiệp Nhà nước phát hành trái phiếu để huy động vốn và mới đây Luật Doanh nghiệp 1999 cũng đã mở thêm kênh huy động vốn bằng phát hành trái phiếu cho loại hình Công ty trách nhiệm hữu hạn. Nhưng trên thực tế việc sử dụng nguồn vốn này ở các doanh nghiệp Việt Nam hiện nay vẫn còn rất hạn chế. Trong điều kiện hiện nay, khi mà nhu cầu vốn kinh doanh của các doanh nghiệp không ngừng gia tăng thì vai trò của nguồn vốn nợ phải trả ngày càng trở nên quan trọng. Tuy nhiên, khi sử dụng nguồn vốn này, cần phải xem xét tính hợp lý của hệ số nợ, không thể chủ trương “ vay được càng nhiều càng tốt” hay “ vay với bất kỳ giá nào” vì hệ số nợ càng lớn, độ rủi ro càng cao. Khi hệ số nợ lớn, chủ sở hữu doanh nghiệp có lợi ở chỗ chỉ phải đóng góp một lượng vốn nhỏ mà được sử dụng một lượng tài sản lớn, đặc biệt trong trường hợp đòn bẩy tài chính dương( tức là khi doanh nghiệp tạo ra lợi nhuận trên tiền vay lớn hơn lãi vay phải trả), doanh lợi vốn chủ sở hữu sẽ gia tăng rất nhanh. Ngược lại, nếu tổng tài sản không có khả năng sinh ra một tỷ lệ lãi đủ lớn để bù đắp lãi vay thì doanh lợi vốn chủ sở hữu sẽ giảm sút rất mạnh, khi đó doanh nghiệp có thể phải đối mặt với nguy cơ mất khả năng thanh toán và nguy cơ phá sản cũng rất gần. Thông thường, một doanh nghiệp phải phối hợp cả hai nguồn vốn chủ sở hữu và nợ phải trả để đảm bảo nhu cầu vốn cho hoạt động sản xuất kinh doanh. Sự kết hợp giữa hai nguồn này phụ thuộc vào đặc điểm của ngành mà doanh nghiệp đang hoạt động cũng như quyết định tài chính của người quản lý trên cơ sở điều kiện thực tế của doanh nghiệp. Làm thế nào để lựa chọn được một cơ cấu tài chính tối ưu? Đó là câu hỏi luôn làm trăn trở các nhà quản lý tài chính doanh nghiệp bởi sự thành công hay thất bại của mỗi doanh nghiệp phụ thuộc rất lớn vào sự khôn ngoan hay khờ dại của doanh nghiệp đó khi lựa chọn cơ cấu tài chính. I.1.2.2: Căn cứ vào thời gian huy động và sử dụng vốn: Theo tiêu thức này, nguồn vốn kinh doanh của doanh nghiệp được chia thành: nguồn vốn thường xuyên và nguồn vốn tạm thời. Nguồn vốn thường xuyên: bao gồm Nguồn vốn chủ sở hữu Các khoản nợ dài hạn B. Nguồn vốn tạm thời: Là nguồn vốn có tính chất ngắn hạn dưới một năm, doanh nghiệp có thể sử dụng để đáp ứng nhu cầu về vốn có tính chất tạm thời, bất thường phát sinh trong hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. I.1.2.3:Căn cứ vào phạm vi huy động vốn: Dựa vào tiêu thức này, nguồn vốn kinh doanh của doanh nghiệp chia thành 2 loại là: nguồn vốn bên trong và nguồn vốn bên ngoài. A.Nguồn vốn bên trong: Là nguồn vốn có thể huy động được từ bản thân doanh nghiệp bao gồm: tiền khâu hao tài sản cố định, lợi nhuận để lại, các khoản dự phòng, thu từ thanh lý, nhượng bán tài sản cố định. B. Nguồn vốn bên ngoài: Là nguồn vốn mà doanh nghiệp có thể huy động từ bên ngoài, gồm: vốn vay ngân hàng và các tổ chức kinh tế khác, vốn liên doanh, liên kết, vốn huy động từ phát sinh trái phiếu, nợ người cung cấp và các khoản nợ khác. Từ việc nghiên cứu các phương pháp phân loại nguồn vốn kinh doanh ta thấy vấn đề đặt ra cho các doanh nghiệp hiện nay là đi đôi với việc tăng cường quản lý và sử dụng có hiệu quả số vốn hiệu có, doanh nghiệp cần chủ động tạo lập, khai thác vốn từ các nguồn, kết hợp điều hoà các nguồn vốn một cách hợp lý nhằm phục vụ tốt nhất cho qúa trình sản xuất kinh doanh. I.2: SỰ CẦN THIẾT PHẢI NÂNG CAO HIỆU QUẢ SỬ DỤNG VỐN KINH DOANH CỦA DOANH NGHIỆP TRONG NỀN KINH TẾ THỊ TRƯỜNG. I.2.1: Tầm quan trọng của việc tổ chức và nâng cao hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh trong doanh nghiệp. Khác với nền kinh tế trong cơ chế kế hoạch hoá tập trung trước đây về cách tổ chức và nâng cao hiệu qủa sử dụng vốn thì trong cơ chế thị trường hiện nay, mọi quyết định sản xuất đều dựa vào mệnh lệnh cấp trên hay chủ quan của doanh nghiệp và coi vốn là một trong những nhân tố tạo ra giá trị thặng dư. Vì vậy, về bản chất, hiệu quả sử dụng vốn là một mặt biểu hiện của hiệu quả sản xuất kinh doanh. Việc xem xét, đánh giá hiệu qủa sử dụng vốn có thể dựa vào nhiều tiêu chuẩn khác nhau tuỳ theo quan điểm và góc độ đánh giá của mỗi người. Mặc dù, tồn tại nhiều quan điêm khác nhau, nhưng đứng trên trên giác độ chung nhất để đánh giá thì hiệu quả sử dụng vốn phải được xem xét trên cả hai phương diện. - Thứ nhất là kết quả (lợi ích) do sử dụng vốn đưa lại phải thoả mãn và đáp ứng được lợi ích kinh tế xã hội. - Thứ hai là phải tối thiểu hoá được lượng vốn sử dụng và thời gian sử dụng vốn. Như vậy: hiệu quả sử dụng vốn là chỉ tiêu biểu hiện một mặt về hiệu quả kinh doanh, phản ánh trình độ quản lý và sử dụng vốn của doanh nghiệp trong việc tối đa hoá kết quả lợi ích, tối thiểu hoá lượng vốn và thời gian sử dụng theo các điều kiện về nguồn lực xác định, phù hợp với mục tiêu kinh doanh. I.2.2: Một số chỉ tiêu đánh giá tình hình tổ chức và hiệu quả sử dụng vốn sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. I.2.2.1: Một số chỉ tiêu đánh giá hiệu quả sử dụng vốn cố định: F Các chỉ tiêu tổng hợp: + Hiệu suất sử dụng Doanh thu thuần đạt được trong kỳ vốn cố định = Số vốn cố định bình quân trong kỳ Trong đó: VCĐ bình Số vốn cố định đầu kỳ + số vốn cố định cuối kỳ quân trong kỳ = 2 Chỉ tiêu hiệu suất sử dụng vốn cố định phản ánh 1 đồng vốn cố định sử dụng trong kỳ có thể tạo ra bao nhiêu đồng doanh thu thuần trong kỳ. + Hàm lượng vốn cố định: là đại lượng nghịch đảo của chỉ tiêu hiện suất sử dụng vốn cố định. + Hệ số huy động Vốn cố định đang sử dụng trong kỳ vốn cố định = Vốn cố định hiện có của doanh nghiệp Chỉ tiêu này phản ánh mức độ huy động vốn cố định vào hoạt động vốn cố định vào hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. + Tỷ suất lợi nhuận Lợi nhuận thuần HĐKD vốn cố định = Vốn cố định bình quân sử dụng trong kỳ Chỉ tiêu này phản ánh cứ 1 đồng vốn cố định sử dụng trong kỳ có thể tạo ra bao nhiêu đồng lợi nhuận trước thuế (sau thuế) F Các chỉ tiêu phân tích: + Hệ số hao mòn Số tiền KH luỹ kế TSCĐ ở thời điểm đánh giá tài sản cố định = Nguyên giá TSCĐ ở thời điểm đánh giá Chỉ tiêu nầy phản ánh mức độ hao mòn TSCĐ so với thời điểm ban đầu hay năng lực còn lại của TSCĐ. + Hệ số trang bị Nguyên giá TSCĐ sản xuất bình quân trong kỳ tài sản cố định = Số lượng công nhân trực tiếp sản xuất Hệ số này phản ánh mức độ trang bị TSCĐ cho một công nhân trực tiếp sản xuất. I.2.2.2: Một số chỉ tiêu đánh giá hiệu quả sử dụng vốn lưu động: S mức luân chuyển VLĐ trong kỳ - Số lần luân chuyển VLĐ = Số dư bình quân VLĐ trong kỳ Trong đó: - S mức luân chuyên VLĐ trong kỳ = doanh thu thuần - Số dư VLĐ bình quân ( VLĐ ) được tính như sau: Vq1 + Vq2 + Vq3 + Vq4 VLĐ = 4 Hoặc: Vđq1 + Vcq1 + Vcq2 + Vcq3 + Vcq4 VLĐ = 2 2 4 Trong đó: + Vq1, Vq2, Vq3,Vq4: VLĐ các quí 1,2,3,4 + Vđq1: VLĐ đầu quí 1 + Vcq1, Vcq2, Vcq3, Vcq4: VLĐ cuối quí 1,2,3,4 Chỉ tiêu số lần luân chuyển VLĐ thể hiênh số vòng quay VLĐ được thực hiện trong 1 kỳ nhất định. Số ngày trong kỳ (360 ngày) - Kỳ luân chuyển VLĐ = Số vòng quay VLĐ trong kỳ Chỉ tiêu này phản ánh số ngày cần thiết để VLĐ thực hiện được 1 vòng quay trong kỳ. - Mức tiết kiệm VLĐ do tăng tốc độ luân chuyển vốn: + Mức tiết kiệm tuyệt đối = VLĐ năm kế hoạch – VLĐ năm báo cáo Để có tiết kiệm tuyệt đối thì kết quả trên phải là số âm ( DTBH– thuế) KH - ( DTBH– thuế) BC + Mức tiết kiệm tương đối = Vòng quay VLĐ BC Doanh thu thuần - Hiệu suất sử dụng VLĐ = Số dư VLĐ bình quân Chỉ tiêu này cho thấy ( 1đồng) VLĐ sử dụng trong kỳ có thể tạo ra bao nhiêu đồng doanh thu thuần. Lợi nhuận trước (sau) thuế thu nhập - Tỷ suất lợi nhuận VLĐ = Số dư VLĐ bình quân trong kỳ Chỉ tiêu này phản ánh một đồng VLĐ sử dụng trong kỳ có thể tạo ra bao nhiêu đồng lợi nhuận trước thuế (hoặc sau thuế thu nhập). I.2.2.3: Một số chỉ tiêu đánh giá hiệu quả sử dụng VKD: Doanh thu thuần - Vòng quay tổng số VKD = Vốn sản xuất kinh doanh bình quân Chỉ tiêu này cho biết toàn bộ vốn sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp trong kỳ luân chuyển được bao nhiêu vòng. Lợi nhuận trước thuế và lãi vay - Tỷ suất lợi nhuận VLĐ = VKD bình quân sử dụng trong kỳ Chỉ tiêu này phản ánh (1 đồng) VKD sử dụng trong kỳ tạo ra bao nhiêu đồng lợi nhuận trước thuế và lãi vay. Lợi nhuận thuần HĐKD - Tỷ suất lợi nhuận thuần VKD = VKD bình quân Đây là chỉ tiêu đo lường mức độ sinh lời của đồng vốn sản xuất kinh doanh, nó phản ánh 1 đồng vốn kinh doanh tham gia luân chuyển trong kỳ mang lại bao nhiêu đồng lợi nhuận thuần hoạt động kinh doanh. Lợi nhuận thuần HĐKD - Tỷ suất lợi nhuận vốn CSH = Vốn CSH bình quân Chỉ tiêu này cho thấy vốn CSH sử dụng trong kỳ có thể tạo ra bao nhiêu đồng lợi nhuận thuần HĐKD. I.2.3: Sự cần thiết nâng cao hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh của các doanh nghiệp trong nền kinh tế thị trường. Hoạt động trong cơ chế thị trường, việc tổ chức, sử dụng có hiệu quả nguồn lực vốn là yêu cầu khách quan đối với qúa trình sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Điều này xuất phát từ những lý do chủ yếu sau: -Vai trò và tầm quan trọng của vốn kinh doanh -Ý nghĩa của việc nâng cao hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh -Thực trạng quản lý và sử dụng vốn của các doanh nghiệp. Tóm lại: từ những lý do này khi ta nghiên cứu sâu sẽ thấy được rằng: Vấn đề nâng cao hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh trong các doanh nghiệp ngày nay là hết sức cần thiết và nó có ý nghĩa tác động rất lớn đến tình hình phát triển của các doanh nghiệp nói riêng và tình hình phát triển của nền kinh tế đất nước nói chung. CHƯƠNG II THỰC TRẠNG VỀ TỔ CHỨC VÀ HIỆU QUẢ SỬ DỤNG VỐN KINH DOANH CỦA CÔNG TY DỆT MINH KHAI. II.1: MỘT SỐ NÉT CHÍNH VỀ TÌNH HÌNH HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CỦA CÔNG TY. II.1.1: Quá trình hình thành và phát triển của công ty Dệt Minh Khai: Công ty Dệt Minh Khai là một đơn vị lớn của ngành công nghiệp Hà Nội (tên trước đây khi thành lập là nhà máy dệt khăn mặt, khăn tay). Công ty được khởi công xây dựng từ cuối những năm 1960, đầu những năm 1970. Do sự gián đoạn trong cuộc chiến tranh phá hoại của Mỹ đến mãi tận 1974 công ty cơ bản mới được xây dựng xong và được chính thức thành lập theo quyết định của uỷ Ban Nhân Dân thành phố. Từ 1975, công ty chính thức nhận kế hoạch nhà nước giao: nhiệm vụ chủ yếu là sản xuất khăn mặt bông, khăn tắm, khăn tay.... phục vụ cho nhu cầu tiêu dùng nội địa. + Số thiết bị ban đầu chỉ có 260 máy dệt thoi của Trung Quốc. + Tài sản cố định khi thành lập chỉ có gần 3 triệu đồng (lúc bấy giờ). Những năm đầu tiên đi vào hoạt động công ty mới chỉ đạt được: + Giá trị tổng sản lượng gần 2,5 triệu đồng + Sản phẩm chủ yếu gần 2 triệu khăn các loại. Từ năm 1981- 1989: công ty được thành phố đầu tư thêm một dây chuyền dệt kim đan dọc để dệt các loại vải tuyn, valide và dèm... và được giao quản lý triển khai thực hiện hai qúa trình công nghệ dệt khác nhau là dệt thoi và dệt kim. Năm 1981, thông qua TEXTIMEX, công ty đã ký hợp đồng xuất khẩu dài hạn sang cộng hoà dân chủ Đức và Liên Xô (cũ). Năm 1983, công ty bắt đầu sản xuất khăn ăn xuất khẩu cho thị trường Nhật Bản với sự giúp đỡ của UNIMEX Hà Nội và đã chiếm thị phần ngày càng lớn. Từ năm 1988 đến nay công ty được nhà nước cho phép làm thí điểm xuất khẩu trực tiếp sang thi trường nước ngoài. Bước vào thời kỳ những năm 1990 nền kinh tế nước ta chuyển sang thực hiện cơ chế quản lý mới theo tinh thần nghị quyết đại hội VI và đại hội VII của Đảng. Tình hình chính trị có nhiêu biến động, chủ nghĩa xã hội ở Liên Xô và Đông âu xụp đổ, công ty mất đi các quan hệ bạn hàng, mất đi một thị trường quan trọng và truyền thống. Trong hơn 20 năm xây dựng và phát triển của công ty, có thể nói đây là thời kỳ mà công ty gặp phải nhiều khó khăn nhất. Với tình hình như vậy, được sự quan tâm của ban lãnh đạo và cấp trên, sự giúp đỡ hỗ trợ của các đơn vị bạn, toàn thể công ty đã phát huy tinh thần năng động sáng tạo tập trung tháo gỡ những khó khăn, giải quyết từ những vấn đề quan trọng nhất về thị trường về vốn và về tổ chức lại sản xuất, lựa chọn bố trí lại đội ngũ lao động.... Nhờ đó, công ty đã từng bước thích nghi với cơ chế thị trường, ổn định và phát triển sản xuất theo hướng xuất khẩu là chính, hoàn thành các nghĩa vụ với nhà nước, bảo toàn và phát triển được vốn cho sản xuất kinh doanh, cải thiện đời sống cán bộ CNV. Sau đây là một số kết quả sản xuất chứng minh cho sự phát triển của công ty từ khi thành lập: - Giá trị tổng sản lượng: từ 1975, công ty chỉ đạt 2,5 triệu đồng đến năm 1990 đã đạt hơn 9,1 tỷ đồng. - Sản phẩm: chủ yếu năm đầu đạt gần 2 triệu khăn các loại cho nhu cầu nội địa, đến năm 1995 đã có sản phâm xuất khẩu (85% sản phẩm khăn) và sản xuất thêm mặt hàng màn tuyn. - Doanh thu: Năm 1975: đạt 3,5 triệu đồng Năm 1990: đạt 13,5 tỷ đồng Năm 1997: đạt 54,6 tỷ đồng. - Kim gạch xuất khẩu: Năm 1990: đạt 1.635.666 USD Năm 1997: đạt 3.588.397 USD. - Nộp ngân sách: Năm 1975: nộp gần 68.000 đồng Năm 1990: nộp 525,9 triệu đồng Năm 1997: nộp 1.534,8 triệu đồng. Công tác khoa học kỹ thuật được đặc biệt chú ý: trong hơn 20 năm công ty đã chế thử được hơn 300 mẫu sản phẩm và đưa vào sản xuất khoảng 100 mẫu được khách hàng chấp nhận. Bước sang năm 1998, công ty Dệt Minh Khai đứng trước thử thách lớn về tài chính và thị trường tiêu thụ ở Nhật Bản. Hiện nay, công ty đang nỗ lực, cố gắng để vượt qua những khó khăn về thị trường tiêu thụ và công ty đang chuẩn bị những điều kiện để mở rộng thị trường sang khu vực Tây Âu. II.1.2: Tình hình tổ chức hoạt động sản xuất kinh doanh của đơn vị: II.1.2.1: Đặc điểm về sản phẩm và thị trường sản phẩm của công ty. - Sản phẩm chủ yếu của công ty có hai loại: + Khăn bông các loại: sản xuất từ nguyên liệu sợi bông 100% + Vải màn tuyn: sản xuất từ nguyên liệu 100% sợi petex. * Thị trường nội địa: Chủ yếu nhận đơn đặt hàng của các khách sạn ở các thành phố lớn là Hà Nội, Hải Phòng, Quảng Ninh... * Thị trường xuất khẩu: Chủ yếu là xuất khẩu sang thị trường Nhận Bản. Đặc biệt là cung cấp cho nhiều khách sạn tại Nhật thông qua công ty thương mại Nhật Bản ASAHI. II.1.2.2: Đặc điểm bộ máy quản lý Là một doanh nghiệp nhà nước, công ty Dệt Minh Khai tổ chức bộ máy quản lý theo một cấp đứng đầu là ban giám đốc chỉ đạo trực tiếp đến từng đơn vị thành viên. Giúp việc cho giám đốc có các phòng ban nghiệp vụ. BAN GIÁM ĐỐC: gồm có giám đốc và hai phó giám đốc - Giám đốc: Là người đứng đầu doanh nghiệp, bảo vệ quyền lợi cho cán bộ công nhân viên, phụ trách chung về vấn đề tài chính, đối nội, đối ngoại, thực hiện các chức năng: -Tổ chức bộ máy, tổ chức cán bộ -Lập các kế hoạch tổng thể dài hạn, ngắn hạn -Đầu tư xây dựng cơ bản. - Phó giám đốc: Là người giúp việc cho giám đốc theo các trách nhiệm được giao. - Phó giám đốc sản xuất: Quản lý điều hành qúa trình sản xuất -Chỉ đạo sản xuất theo kế hạch -Chỉ đạo kế hạch tác nghiệp tại các phân xưởng. - Phó giám đốc kỹ thuật: -Quản lý kỹ thuật, chất lượng sản phẩm -Quản lý nguồn cung cấp: điện, nước, than phục vụ cho sx. -Chỉ đạo việc xây dựng các định mức vật tư. -Quản lý việc thực hiện an toàn lao động, vệ sinh công nghiệp. - Phòng tổ chức- bảo vệ: Giúp giám đốc xây dựng mô hình tổ chức sản xuất và quản lý trong công ty. Quản lý chất lượng và số lượng cán bộ CNV, quĩ tiền lương và các định mức lao động, chỉ đạo công tác bảo vệ. - Phòng kỹ thuật: Với chức năng tham mưu giúp giám đốc quản lý chung các công tác kỹ thuật trong công ty. Nghiên cứu và áp dụng khoa học để đưa công nghệ mới vào sản xuất, quản lý máy móc, thiết bị, kiểm tra chất lượng các chi phí để sản xuất sản phẩm. - Phòng kế hoạch thị trường: Là phòng nghiệp vụ tham mưu cho giám đốc trong công ty xây dựng và chỉ đạo thực hiện kế hoạch sản xuất, xuất nhập khẩu, kỹ thuật, tài chính trong công ty, giúp giám đốc thực hiện nhiệm vụ kinh tế đối ngoại trong công ty. Xây dựng và thực hiện kế hoạch cung ứng vật tư cho sản xuất, tổ chức thực hiện tiêu thụ sản phẩm để đảm bảo quay vòng vốn nhanh. - Phòng tài vụ: Phòng tài vụ có chức năng giúp giám đốc về hình thức thống kê, kế toán tài chính, đồng thời có trách nhiệm trước nhà nước theo dõi kiểm tra giám sát tính hình thực hiện kế hoạch thu chi tiền và hạch toán kinh tế nhằm giảm chi phí, nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh. - Phòng hành chính- y tế: Là phòng có chức năng giúp giám đốc trong công việc hàng ngày, quản lý thuộc phạm vi hành chính tổng hợp, giao dịch văn thư, truyền đạt chỉ thị của giám đốc đến các phòng ban phân xưởng. Quản lý tài sản hành chính, cung cấp văn phòng phẩm cho văn phòng công ty. Thực hiện công tác khám, chữa bệnh cho toàn bộ cán bộ CNV trong công ty. - Chức năng, nhiệm vụ của các phân xưởng sản xuất: +Chức năng: Căn cứ vào kế hoạch của công ty giao cho các phân xưởng, phân xưởng tiến hành mọi hoạt động trên cơ sở hạch toán kinh tế nội bộ phân xưởng đảm bảo hiệu quả. +Nhiệm vụ: xây dựng và tổ chức mọi qúa trình hoạt động sản xuất từ giai đoạn đầu đến giai đoạn cuối để đảm bảo sản xuất hợp lý, tiết kiệm chi phí, nâng cao chất lượng sản phẩm, tăng năng suất lao động, đảm bảo an toàn trong lao động của người công nhân. Trải qua các công đoạn của sản xuất để cuối cùng cho ra đời những sản phẩm có giá thành hợp lý và tiêu thụ được. - Phân xưởng dệt kim: có nhiệm vụ thực hiện các công đoạn chuân bị các bo bin sợi mắc lên máy để dệt thành vải tuyn mộc theo qui trình công nhân sản xuất vải màn tuyn. - Phân xưởng dệt thoi: có nhiệm vụ thực hiện các công đoạn chuẩn bị các trục dệt và suốt sợi ngang, đưa vào máy dệt để dệt thành khăn bán thành phẩm theo qui trình công nghệ sản xuất khăn bông. - Phân xưởng tẩy nhuộm: có nhiệm vụ thực hiện các công đoạn nấu, tẩy, nhuộm, sấy khô và định hình các loại khăn, sợi và vải màn tuyn theo qui trình công nghệ sản xuất các mặt hàng khăn bông, vải tuyn. - Phân xưởng hoàn thành: có nhiệm vụ thực hiện các công đoạn cắt, may, kiểm đóng gói, đóng kiện các sản phẩm khăn bông và cắt kiểm các loại vải tuyn, vẩi nổi vòng theo qui trình công nghệ sản xuất các mặt hàng. Sơ đồ tổ chức quản lý và sản xuất của công ty: Giám đốc công ty Phó giám đốc sản xuất Phó giám đốc kỹ thuật Phòng kế hoạch thị trường Phòng kỹ thuật Phòng tài vụ Phòng tổ chức- bảo vệ Phòng hành chính- ytế Px tẩy nhuộm Px dệt thoi Px dệt kim Px hoàn thành Kho sợi Kho trung gian Kho thành phẩm II.1.2.3: Đặc điểm quy trình công nghệ: Công ty Dệt Minh Khai đang sử dụng 3 quy trình công nghệ chính để sản xuất các sản phẩm đó là: * Qui trình công nghệ sản xuất khăn sử lý trước: Sợi mộc được đưa vào sản xuất ở phân xưởng tẩy nhuộm dưới dạng quả sợi. Qua mấy đáng ống xốp tạo thành ống sợi xốp trước khi đưa vào máy nhuộm bobin. Ở mấy nhuộm bobin sợi được qua các công đoạn nấu, tẩy, nhuộm đồng thời (nếu mặt hàng yêu cầu phải nhuộm mầu). Sau đó sợi được chuyển sang máy sấy sợi, bobin trước khi đánh ống lại thành ống sợi cứng để xuất xưởng sang phân xưởng dệt. Tại phân xưởng dệt thoi sợi đã được xử lý được phân thành 2 loại: sợi ngang và sợi dọc tuỳ theo yêu cầu mặt hàng. Sợi dọc được chuyển sang máy mắc tạo thành trục mắc trước khi đưa vào máy hồ dồn ( tăng cường lực cho sợi) tạo thành trục dệt. Trục dệt và suốt ngang được đưa vào máy dệt thoi, dệt thành khăn bông bán thành phẩm. Trước khi xuất xưởng sang phân xưởng hoàn thành, khăn bông bán thành phẩm được kiểm sơ bộ để xác định chất lượng cho phân xưởng dệt thoi. Tại phân xưởng hoàn thành, khăn bán thành phẩm được cắt, may, kiểm thành phẩm để phân loại thành phẩm, thứ phẩm và phế phẩm trước khi đóng gói, đóng kiện và nhập kho thành phẩm. * Qui trình công nghệ sản xuất khăn mộc sử lý sau: Sợi mộc được đưa vào phân xưởng dệt thoi dưới dạng sợi quả. Qua máy đánh ống, đánh ống lại để giảm tạp chất, tăng chất lượng sợi. Sau đó được phân thành sợi dọc và sợi ngang theo yêu cầu của mặt hàng. Sợi dọc qua máy mắc tạo thành trục mắc trước khi chuyển sang máy hồ dồn, sợi được tạo thành trục hồ. Sợi ngang qua máy đánh suốt tạo thành suốt dệt. Trục hồ và suốt dệt được đưa vào máy dệt thoi để dệt thành khăn mộc. Khăn mộc được kiểm trước khi xuất xưởng sang phân xưởng tẩy nhuộm. Tại phân xưởng tẩy nhuộm, khăn mộc được qua các công đoạn nấu trên nồi nấu, tẩy trên máy tẩy nhuộm BC 3, nhuộm trên máy cao áp (nếu cần thiết). Trước khi xuất xưởng sang phân xưởng hoàn thành khăn đã tẩy nhuộm được đưa qua máy sâý rung hoặc sấy văng tuỳ theo yêu cầu thiết kế mặt hàng. Tại phân xưởng hoàn thành khăn bán thành phẩm được qua các công đoạn cắt, may, kiểm thành phẩm để phân loại thành phẩm, thứ phẩm, phế phẩm. Sau đó khăn được đưa sang đóng gói, đóng kiện. * Quy trình công nghệ sản xuất màn tuyn: Sợi được đưa vào máy mắc ở dạng quả sợi, để mắc thành bobin trước khi đưa lên máy dệt kim, tạo vòng thành vải dệt kim mộc trên máy dệt kim. Trước khi xuất xưởng sang phân xưởng tẩy nhuộm vải mộc được kiểm trên máy đo và kiểm. Tại phân xưởng tẩy nhuộm vải mộc được nhuộm trên máy nhuộm cao áp ( tuỳ theo yêu cầu thiết kế). Sau đó được đưa sang máy văng sấy để định hình vải, cũng trên máy văng sấy vải được lơ tạo độ trắng. Qua 3 qui trình công nghệ sản xuất nên trên đã giúp cho công ty có điều kiện chuyên môn hoá và hợp tác hoá giữa các bộ phận một cách có hiệu quả, đồng thời tạo ra khả năng tự chủ trong quản lý sản xuất kinh doanh, nhằm tăng năng xuất lao động, hạ giá thành đơn vị sản phẩm, khuyến khích nâng cao chất lượng sản phẩm, tăng doanh thu và doanh lợi của công ty. Sơ đồ qui trình công nghệ đặc trưng cho sản xuất khăn bông sử lý trước: Sợi mộc quả Đánh ống xốp Nấu Tẩy Nhuộm (nếu cần thiết) Sấy Sợi dọc Sợi ngang Mắc Đánh suốt Hồ dồn Dệt Kiểm bán thành phẩm May Kiểm thành phẩm Đóng gói Đóng kiện Nhập kho thành phẩm I.1.2.4: Tình hình chung về công tác kế toán ở công ty Tổ chức bộ máy kế toán: Bộ máy kế toán của công ty được tổ chức theo hình thức kế toán tập trung và bố trí thành phòng kế toán, chịu sự quản lý và chỉ đạo trực tiếp của công ty. Căn cứ vào đặc điểm, qui mô sản xuất của công ty, số lượng các nghiệp vụ kinh tế phát sinh. Đồng thời đảm bảo cung cấp thông tin kịp thời cho yêu cầu kế toán quản trị thì phòng kế toán tổ chức, bố trí như sơ đồ sau: Kế toán trưởng (trưởng phòng) Phó Kế toán Kế toán Kế toán Kế toán Kế toán Thủ phòng tiền NVL thanh tổng xuất quĩ kiêm lương và toán hợp và khẩu kế toán BHXH TSCĐ tiêu thụ ngoại tệ Nhân viên kinh tế phân xưởng B.Chức năng, nhiệm vụ từng bộ phận: - Trưởng phòng: quản lý, chỉ đạo chung mọi hoạt động của phòng, chịu trách nhiệm trước giám đốc những việc liên quan đến kế toán tài vụ của công ty. Đôn đốc, kiểm tra các hoạt động liên quan đến tài chính – kế toán. Để xuất những phát sinh kế toán, quản lý kinh tế với giám đốc. - Phó phòng: phối hợp với trường phòng trong công tác quản lý kế toán, lập kế hoạch tài chính, theo dõi các chỉ tiêu tài chính liên quan đến giá thành sản xuất. + Theo dõi các loại chi phí sản xuất chính, chi phí sản xuất phụ và tính giá thành sản phẩm. + Tham gia các công việc có liên quan đến giá thành sản phẩm của công ty, lập các báo cáo kế toán, thống kê theo qui định của nhà nước. - Kế toán nguyên vật liệu và tài sản cố định: + Theo dõi sửa chữa lớn tài sản cố định. Tính giá thành sửa chữa các hạ mục công trình. + Tham gia các công việc có liên quan đến TSCĐ như kiểm kê TSCĐ. - Kế toán nguyên vật liệu và lên nhật ký- chứng từ về nguyên vật liệu, nhiên liệu, công cụ. + Theo dõi nhập, xuất, tồn kho các loại hoá chất, vật liệu phụ, nhiên liệu, động lực, công cụ. - Kế toán tiền lương và bảo hiểm xã hội: + Theo dõi các khoản tiền lường – bảo hiểm xã hội, tổng hợp tiền lương và bảo hiểm xã hội. + Hạch toán tiền lương – bảo hiểm xã hội cho quá trình sản xuất ( lên nhật ký chứng từ). + Quyết toán bảo hiểm xã hội hàng tháng, quí, năm. - Kế toán thanh toán: + Theo dõi các loại vốn bằng tiền, vốn đi vay, vốn thanh toán, kết hợp chặt chẽ với kế toán chi tiết phân việc công nợ. + Theo dõi các khoản phải nộp ngân sách. + Làm thủ tục thu chi tiền phục vụ cho công việc sản xuất kinh doanh. + Giữ và xem xét các hợp đồng quản lý chi tiêu. - Kế toán tổng hợp và tiêu thụ sản phẩm: + Hàng tháng đối chiếu các nhật ký chứng từ, lên cân đối số phát sinh. + Lập báo cáo kế toán theo yêu cầu nhà nước. + Đối chiếu với kế toán thanh toán phần tiêu thụ thành phẩm, lập cáo biểu thuế thu nhập doanh nghiệp. - Kế toán xuất, nhập khẩu- ngoại tệ: + Theo dõi các chứng từ xuất nhập khẩu, làm các thủ tục xuất nhập khẩu. + Theo dõi các khoản thu, chi ngoại tệ, vay ngoại tệ, lưu giữ vác chứng từ hoá đơn ngoại tệ. + Cung cấp giá các loại VNĐ bằng ngoại tệ cho kế toán liên quan. - Thủ quĩ: Trong công ty thủ quĩ là người duy nhất được giao nhiệm vụ bảo quản và thực hiện những công việc thu chi tiền mặt và những chứng từ có giá trị như tiền. Lập báo cáo quĩ từng loại tiền mặt theo qui định của công ty. II.2- TÌNH HÌNH CHUNG VỀ TỔ CHỨC HUY ĐỘNG VKD VÀ HIỆU QUẢ SỬ DỤNG VKD CỦA CÔNG TY DỆT MINH KHAI : II.2.1 Những thuận lợi và khó khăn cơ bản đối với hoạt động sản xuất kinh doanh của công ty : *Về mặt thuận lợi : Hoạt dộng sản xuất kinh doanh của công ty Dệt Minh Khai một số năm qua có những thuận lợi cơ bản sau: - Hiện nay, đất nước ta đang trong quá trình chuyển biến mạnh mẽ với sự phát triển của nhiều TPKT. Quá trình ấy đã khiến cho bộ mặt đời sống xã hội ngày càng thay đổi, những nhu cầu trong sinh hoạt của đại đa số người dân đòi hỏi ngày càng đầy đủ và hoàn thiện hơn cả về chất và lượng. Dựa vào nhu cầu đó đã tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình hoạt động sản xuất kinh doanh của công ty. - Nguồn cung cấp nguyên vật liệu của công ty ngày càng phong phú và ổn định. Cùng với sự phát triển của ngành nghề, thì sản xuất khăn bông, vải màn tuyn... Những năm qua đã có xu hướng xuất khẩu ra thị trường ở các nước Tư Bản phát triển đã tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động sản xuất kinh doanh của công ty. - Nhờ chính sách của Đảng và nhà nước với chủ trương tăng xuất khẩu, khuyến khích tầng lớp nhân dân tiêu dùng hàng nội địa. Nên đây cũng là một thuận lợi rất lớn cho công ty. - Công ty có một đội ngũ cán bộ CNV năng động, sáng tạo, yêu nghề. Hầu hết lực lượng lao động có tay nghề khá, bậc thợ trung bình 3,5/7, cùng với sự đổi mới và hoàn thiện bộ máy quản lý, đội ngũ cán bộ quản lý có chuyên môn cao, tất cả đã tạo nên một động lực từ bên trong làm nên sức mạnh của công ty có thể thích ứng nhanh chóng với cơ chế mới và đáp ứng được những yêu cầu khắt khe của thị trường. - Về nguồn vốn: công ty tiến hành sản xuất theo đơn đặt hàng nên được ứng trước một phần vốn, tuy không lớn nhưng trong điều kiện huy động vốn khó khăn như hiện nay, đây cũng là một nhân tố thuận lợi cơ bản. * Về mặt khó khăn: Bên cạnh những thuận lợi cơ bản trên, công ty cũng gặp phải không ít khó khăn . - Khó khăn đầu tiên phải kể đến là khó khăn về vốn sản xuất kinh doanh. Cũng như trong các doanh nghiệp nhà nước khác, khi chuyển sang nền kinh tế thị trường công ty không còn được bao cấp về vốn như trước đây mà chỉ đươc cấp một lần và cấp bổ sung VLĐ khi được giao thêm nhiệm vụ sản xuất kinh doanh. Tình trạng thiếu vốn đó đã làm công ty thiếu chủ động, lúng túng và gặp không ít khó khăn trong việc thực hiện các hợp đồng và đơn đặt hàng lớn. Thực tế một số năm qua cho thấy vốn tự có của công ty chiếm tỷ trọng rất nhỏ, công ty phải vay nợ nhiều, việc vay nợ lớn để sản xuất những mặt hàng có chu kỳ sản xuất mặc dù ngắn để có thể hoàn trả sớm thì cũng gặp rất nhiều khó khăn. Bên cạnh đó, việc vay nợ lớn lại phải trả chi phí sử dụng vốn lớn do đó đã gây tác động trực tiếp làm giảm hiệu quả sử dụng VKD. Lĩnh vực kinh doanh của công ty là sản xuất 2 mặt hàng chủ yếu: khăn bông các loại và vải màn tuyn bán trong nước và ngoài nước. - Đối với thị trường nội địa: hiện nay công ty đang phải cạnh tranh với nhiều doanh nghiệp cùng lĩnh vực kinh doanh về khả năng tiêu thụ sản phẩm và mở rộng thị trường tiêu thụ. Bởi vì, trên thị trường không chỉ có những sản phẩm của đơn vị trong nước sản xuất mà còn có nhiều sản phẩm do các công ty ở nước khác sản xuất đem và tiêu thụ với đa dạng chủng loại, kích cỡ màu sắc, chất lượng tương đối tốt, không những thế giá bán đôi khi còn rẻ hơn những sản phẩm bày bán trong nước và đã phần nào thu hút được thị hiếu người tiêu dùng. Do đó, đây chính là một khó khăn đối với công ty. - Đối với thị trường xuất khẩu: Thị trường chủ yếu của công ty là Nhật Bản - một nước công nghiệp phát triển, vừa trải qua cuộc khủng hoảng tài chính, chưa thực sự khôi phục hẳn nền kinh tế, nhu cầu tiêu thụ của người dân nhật chưa cao nên các đơn đặt hàng vẫn còn dè dặt, đây cũng là một khó khăn đối với việc xuất khẩu của công ty. Như vậy, những khó khăn đặt ra đối với công ty là rất lớn. Vấn đề là công ty phải chủ động tìm ra giải pháp để khắc phục những khó khăn đó. Đồng thời phải tận dụng được mọi lợi thế của mình, từ đó thúc đẩy hoạt động sản xuất kinh doanh của công ty ngày càng phát triển. II.2.2: Tình hình tổ chức và huy động VKD của công ty dệt Minh Khai : Công ty Dệt Minh Khai là một đơn vị lớn của ngành công nghiệp Hà Nội với hình thức sở hữu vốn: Nhà nước. Từ khi thành lập cho đến nay VKD của công ty tại thời điểm 31/12/2000 đã lên tới 46.415.321.826đ cao hơn rất nhiều so với số vốn ban đầu. Điều này có thể thấy rằng vốn sản xuất kinh doanh của công ty không những được bảo toàn mà còn gia tăng với mức độ tương đối lớn. Để hiểu rõ hơn tình hình tổ chức và huy động vốn của công ty, ta đi vào xem xét cơ cấu nguồn VKD của công ty qua 2 năm 1999, 2000. 2.2.1. Sản xuất kinh doanh: Tình hình VKD và nguồn hình thành VKD năm 1999: Dựa vào bảng cân đối kế toán của công ty tại thời điểm 31/12/1999 ta có biểu sau: BIỂU 01: CƠ CẤU VKD VÀ NGUỒN VKD NĂM 1999 CHỈ TIÊU ĐẦU KỲ TỶ TRỌNG CUỐI KỲ TỶ TRỌNG CHÊNH LỆCH (1) (2) (3) (4=3-2) VKD 32.630.318.837 100% 36.230.702.624 100% +3.600.383.787 A-TSLĐ và ĐTNH B-TSCĐ và ĐTDH -Nguyên giá -Số hao mòn luỹ kế 14.586.008.149 18.044.310.688 39.680.925.279 (21.636.614.591) 44,7% 55,3% 19.697.936.289 16.532.766.335 40.338.184.153 (23.805.417.818) 54,4% 45,6% +5.111.928.140 -1.511.544.353 +657.258.874 (+2.168.803.227) Nguồn VKD 32.630.318.837 100% 36.230.702.624 100% +3.600.383.787 A-Nợ phải trả -Nợ ngắn hạn -Nợ dài hạn B-Nguồn Vốn CSH 17.461.012.936 12.442.759.427 5.018.253.449 15.169.305.901 53,55 38,1% 15,4% 46,3% 20.558.100.289 16.705.124.393 3.852.975.896 15.672.602.335 56,6% 46,1% 10,5% 43,4% +3.097.087.353 +4.262.364.966 -1.165.277.553 +503.296.434 Qua kết quả tính toán ở biểu trên ta có thể thấy năm 1999 VKD của công ty có sự biến động cả về qui mô và cơ cấu. - Về qui mô VKD: cuối năm 1999 so với đầu năm 1999 tăng 3.600.383.787đ, tương ứng với tỷ lệ tăng 1,11%.Trong đó : - VCĐ: đầu năm là 18.044.310.688đ, cuối năm giảm còn 16.532.766.335đ, số giảm là 1.511.544.353.đ tỷ lệ giảm 0,84%. - VLĐ: đầu năm 14.586.008.149đ, cuối năm 19.697.936.289đ, số tăng là 5.111.928.140.đ, tỷ lệ tăng 0,35%. Như vậy: so cuối năm với đầu năm thì VCĐ giảm, VLĐ lại tăng với qui mô lớn. Số tăng qui mô VLĐ là do các khoản vốn như: vốn bằng tiền, vốn dự trữ sản xuất, vốn trong thanh toán đều tăng. Sự gia tăng đó đã đẩy qui mô VKD tăng lên nhiều hơn, đồng thời cũng kéo theo sự thay đổi cơ cấu VKD của công ty, cụ thể là: Tại thời điểm 31/12/1998: VLĐ chỉ chiếm tỷ trọng 44,7% trong tổng số VKD của công ty, còn VCĐ chiếm 55,3% tổng vốn. Điều này cho thấy mức đầu tư vào VCĐ trong năm 1998 cao hơn mức đầu tư vào VLĐ, nhưng đây là điều hợp lý và thấy được rằng công ty có sự trang bị TSCĐ, đồng thời khoảng cách giữa 2 khoản vốn này không chênh lệch nhiều. - Đến cuối năm 1999: Với sự đầu tư lớn tập trung vào sản xuất để hoàn thành những đơn đặt hàng ở trong nước và xuất khẩu ra bên ngoài với qui mô lớn nên cơ cấu VKD của công ty có chiều hướng ngược lại: Tỷ trọng VLĐ tăng lên mức 54,4%, tỷ trọng VCĐ giảm xuống 45,6%: Phải nhận thấy rằng đây là một sự cố gắng lớn của công ty nhằm cân đối cơ cấu VKD. Song công ty chưa phát huy được khả năng mở rộng qui mô sản xuất và hiện đại hoá TSCĐ. Xét về nguồn hình thành VKD ta thấy: qui mô VKD tăng thêm trong năm 1999 của công ty có nguồn gốc từ : - Tăng nguồn vốn CSH: .503.296.434đ - Tăng nợ ngắn hạn: 4.262.364.966đ - Giảm nợ dài hạn: 1.165.277.553đ Như vậy: qui mô VKD tăng lên chủ yếu từ nguồn nợ ngắn hạn. Đối chiếu với số tăng VLĐ (5.111.928.140) có thể thấy đây là nguồn tài trợ để đầu tư tăng TSLĐ trong năm. Trong khi nợ ngắn hạn tăng với qui mô khá lớn thì nợ dài hạn của công ty lại giảm xuống. Nhưng vì mức giảm nợ dài hạn nhỏ hơn so với mức tăng nợ ngắn hạn nên tổng nợ phải trả vẫn tăng (3.097.087.353). Tỷ trọng nợ phải trả trọng tổng nguồn vốn bị đẩy lên tới 56,7%, tăng 3,2% so với đầu năm. Nợ ngắn hạn của công ty tăng khá lớn cả về số tuyệt đối và tương đối cũng kéo theo nguồn vốn tạm thời của công ty tăng theo. Tỷ trọng nguồn vốn tạm thời cuối năm đạt 81,3% tăng 10% so với đầu năm. Đối chiếu với cơ cấu VKD, ta có thể rút ra nhận xét: mô hình tài trợ VKD của công ty tương đối hợp lý, phù hợp với thời gian sử dụng vốn, trong đó TSLĐ được đầu tư một cách kịp thời bằng nguồn vốn nợ ngắn hạn. Bên cạnh đó số nợ dài hạn để đầu tư mua sắm TSCĐ lại giảm nên cũng đã ảnh hưởng đến sự tài trợ cho nhu cầu VLĐ thường xuyên cần thiết. Nợ ngắn hạn: 16.705.124.393đ Nguồn vốn tạm thời TSLĐ Nợ dài hạn: 3.852.975.896đ TSCĐ Nguồn vốn thường xuyên Nguồn vốn CSH: 15.672.602.335đ 2.2.2: Tình hình VKD và nguồn hình thành VKD của công ty năm 2000: Bước sang năm 2000, qui mô VKD của công ty cũng tăng lên , nhưng mức tăng và tốc độ tăng lớn hơn so với năm 1999, cả 2 loại vốn đều tăng cả về số tuyệt đối và số tương đối, được thể hiện qua biểu sau: BIỂU 02: CƠ CẤU VKD VÀ NGUỒN VKD NĂM 2000 CHỈ TIÊU ĐẦU KỲ TỶ TRỌNG CUỐI KỲ TỶ TRỌNG CHÊNH LỆCH (1) (2) (3) (4=3-2) VKD 36.230.702.624 100% 46.415.321.826 100% +10.184.619.202 A-TSLĐ và ĐTNH B-TSCĐ và ĐTDH -Nguyên giá -Số hao mòn luỹ kế 19.697.936.289 16.532.766.335 40.338.184.153 (23.805.417.818) 54.4% 45.5% 21.879.220.934 24.536.100.892 50.810.473.811 (26.274.372.919) 47,2% 52,8% +2181.284.645 +8.003.334.557 +10.472.289.658 (+2.468.955.101) Nguồn VKD 36.230.702.624 100% 46.415.321.826 100% +10.184.619.202 A-Nợ phải trả -Nợ ngắn hạn -Nợ dài hạn B-N.Vốn CSH 20.558.100.289 16.705.124.393 3.852.975.896 15.672.602.335 56.6% 46.1% 10.5% 43.3% 29.736.635.741 19.253.505.788 10.483.129.953 16.678.686.085 64% 41,5% 22,5% 36% +9.178.535.452 +2.548.381.395 +6.630.154.057 +1.006.083.750 - Tại thời điểm 31/12/200:Tổng số VKD của công ty là : 46.415.321.826 đ, tăng +10.184.619.202đ so với đầu năm, tỷ lệ tăng tương ứng: 28,1%. Trong đó: + VCĐ: 24.536.100.892đ, tăng 8.003.334.557đ, kéo tỷ trọng VCĐ tăng lên là 52,8%- tăng 7,2% so với đầu năm. + VLĐ: 21.879.220.934đ, tăng 2181.284.645đ về số tuyệt đối và chiếm tỷ trọng 47,2%- giảm 7,2%. Xem xét sự biến động của nguyên giá và giá trị hao mòn luỹ kế ta thấy: VCĐ tăng với mức độ lớn do công ty đầu tư mua sắm TSCĐ với số tiền chênh lệch về nguyên giá TSCĐ tăng lên: 10.472.289.658đ, trong khi đó số trích khấu hao trong năm chỉ tăng: 2.468.955.101đ, cho nên với số trích khấu hao nhỏ hơn nguyên giá TSCĐ vậy VCĐ vẫn tăng. Còn nguyên nhân gia tăng VLĐ sẽ xem xét ở phần sau. Xem xét sự biến động của nguồn vốn có thể thấy: Trong năm 2000 tổng nguồn vốn của công ty tăng một lượng bằng 10.184.619.202đ. Trong đó : - Nợ phải trả tăng: 9.178.535.452đ - Nguồn vốn chủ sở hữu tăng: 1.006.083.750đ Đánh giá cơ cấu nguồn vốn nói chung của công ty trong năm 1999 và 2000: Nợ phải trả đã gia tăng đáng kể và chiếm tỷ trọng lớn trong tổng nguồn vốn. Năm 1999, nợ phải trả tăng vọt cả về tuyệt đối (3.097.087.353) và số tương đối (tỷ trọng tăng 3,2%). Năm 2000, nợ phải trả và nguồn vốn chủ sở hữu vẫn tăng nhưng mức tăng nợ phải trả đã vượt cao so với mức tăng nguồn vốn chủ sỡ hữu nên tỷ trọng được đẩy lên chiếm(64%) làm cho tỷ trọng nguồn vốn chủ sở hữu giảm xuống còn (36%). Để có thể kết luận chính xác về tình hình tài chính của công ty, từ biểu 01 và02 có thể tính toán một số chỉ tiêu đặc trưng về kết cấu tài chính theo công thức sau: Tổng nợ phải trả Hệ số nợ = Tổng số vốn Nợ dài hạn Hệ số nợ dài hạn = Nguồn vốn CSH + Nợ dài hạn Nguồn vốn chủ sở hữu Hệ số vốn chủ sở hữu = (tỷ suất tự tài trợ) Tổng nguồn vốn Từ công thức trên, thay số liệu tương ứng vào tính ta có kết quả tính toán và lập được biểu số liệu sau: BIỂU 03: CÁC HỆ SỐ VỀ CƠ CẤU TÀI CHÍNH NĂM 1999- 2000 NĂM CHỈ TIÊU 31/12/1998 31/12/1999 31/12/2000 1.Hệ số nợ 0,5351 0,5674 0,6407 2.Hệ số nợ dài hạn 0,2486 0,1973 0,386 3.Hệ số tự tài trợ 0,4649 0,4326 0,3593 Các hệ số nợ của công ty dã có chiều hướng gia tăng. Năm 1999, hệ số nợ tăng một cách tương đối. Nếu cuối năm 1998 trong 1 đồng sử dụng vốn vào SXKD có 0,5353đ. Vốn vay nợ thì đến cuối năm 1999 con số này đã nhích lên 0,5674(tăng 0,0323). Năm 2000,hệ số nợ đã gia tăng đáng kể, trong 1 đồng vốn sử dụng vào SXKD đã nhảy vọt lên 0,6407(tăng 0,0733) so với cuối năm 1999, trong tổng tài sản của công ty có tới 64% là do vay nợ chiếm lĩnh. Mức độ đóng góp vào sản xuất của công ty chỉ bằng hơn một nửa so với khoản vay nợ. Trong đó 1 đồng vốn sử dụng vào chỉ có 0,3593đ do bản thân công ty đảm nhiệm. Hệ số nợ tăng lên trong khi tỷ xuất tự tài trợ lại giảm xuống thể hiện một nền tài chính đang có chiều hướng xấu và độ rủi ro chưa lớn. Nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên là do hiện nay nhà nước không bao cấp về vốn cho doanh nghiệp nhà nước nữa nên tỷ trọng nguồn vốn ngân sách trong tổng nguồn vốn của công ty giảm đi. Trong khi đó công ty đang có chủ trương mở rộng qui mô sản xuất và hiện đại hoá TSCĐ nên đã phải đi vay, cả 2 khoản vay là nợ ngắn hạn và nợ dài hạn đều tăng. Nhưng mức tăng của nợ dài hạn nhiều hơn mức tăng của nợ ngắn hạn do công ty đầu tư vào mua sắm trang thiết bị TSCĐ trong năm 2000. Song xét về tình hình kinh doanh thì khoản nợ ngắn hạn vẫn lớn hơn khoản nợ dài hạn, điều này thể hiện công ty chú trọng đổi mới, mở rộng qui mô sản xuất nhưng vẫn tăng cường đầu tư vào TSLĐ. Cả 2 khoản nợ đều tăng đã đẩy hệ số nợ lên cao. Tóm lại : qua 2 năm 1999-2000, tình hình tổ chức và huy động vốn của công ty dệt Minh Khai đã có sự tiến triển tích cực, đặc biệt qui mô VKD đã gia tăng lên rất nhiều so với năm 1998. Cơ cấu VKD đã có sự chuyển biến rõ rệt, nhưng chưa hợp lý. Nếu năm 1998 cơ cấu VKD nghiêng về VCĐ (chiếm 55,3% tổng VKD) thì đến năm 1999 tỷ trọng VLĐ đã tăng cao hơn chiếm 54,4%, nhưng đến năm 2000 thì VCĐ lại vượt cao hơn VLĐ (chiếm 52,8%). Việc cơ cấu lại VKD theo xu hướng trên là tương đối hợp lý và cũng nên thay đổi cơ cấu thường xuyên cho phù hợp với tình hình SXKD hiện nay. Tuy nhiên, khi xem xét cơ cấu nguồn VKD của công ty thì thấy rằng: nguồn vốn nợ phải trả trong năm 2000 đã tăng mạnh, hệ số nợ bị đẩy lên cao một mức, nếu cứ để tình trạng này xảy ra trong những năm tới thi rất có thể gây bất lợi cho công ty trong hoạt động SXKD. II.2.3: Tình hình sử dụng và hiệu quả sử dụng VKD của công ty dệt Minh Khai: II.2.3.1: Tình hình sử dụng và hiệu quả sử dụng VCĐ: A. Tình hình sử dụng VCĐ Trong tổng vốn SXKD của công ty, VCĐ có vị trí quan trọng góp phần tăng năng xuất lao động, chất liượng sản phẩm…vì vậy quản lý VCĐ được xem là mấu chốt của công tác tài chính ở công ty. Hiện nay công ty đang sử dụng phương pháp khấu hao đường thẳng để trích khấu hao TSCĐ nhằm làm cho chi phí khấu hao trong giá thành sản phẩm nhỏ và tránh được hao mòn hữu hình và hao mòn vô hình của TSCĐ, từ đó thu hồi được số tiền khấu hao để bù đắp vào các quĩ đầu tư, nguồn vốn khấu hao cơ bản. Công ty đã lựa chọn phương pháp khấu hao đường thẳng với công thức: Nguyên giá - Mk = MK Thời gian sử dụng Tk = *100% NG Trong đó: + Mk: mức khấu hao trung bình hàng năm của TSCĐ +Tk: tỷ lệ khấu hao từng loại TSCĐ Do công ty không có TSCĐ vô hình nên phần này chỉ xem xét nguyên giá và giá trị hao mòn của TSCĐ hữu hình. Tính đến thời điểm 31/12/2000, tổng VCĐ của công ty đã đạt 24.536.100.892đ (tăng 1,48% so với năm 1999), chiếm tỷ trọng 52,8% trong tổng VKD (tăng 7,2%so với cùng kỳ năm 1999). Nguyên nhân tăng VCĐ như đã nêu là do mức hao mòn TSCĐ nhỏ hơn mức đầu tư tăng TSCĐ trong năm. Trước hết, để đánh giá tình hình sử dụng VCĐ , ta xem xét tình hình nguyên giá và tình hình tăng giảm nguyên giá TSCĐ một số năm qua dựa trên biểu 04(trang bên). Xem xét riêng cơ cấu TSCĐ dùng trong hoạt động sxkd ở biểu 04 ta thấy TSCĐ sử dụng trong hoạt động của công ty tập trung chủ yếu ở nhóm máy móc , thiết bị , nhóm này chiếm tỷ trọng rất cao :năm 1999 là 79,2%, năm 2000 là 81,2%. Nhà cửa , vật kiến trúc chiếm 18,4% năm 1999 và giảm xuống 16,9% năm 2000. Tỷ trọng của nhóm phương tiện vận tải ,xếp dỡ năm 1999 là 1,8%, năm 2000 là1,43% . Nhóm thiết bị ,dụng cụ quản lý chiếm tỷ trọng không đáng kể. Kết cấu TSCĐ như vậy là tương đối hợp lý vì máy móc thiết bị là thành phần quan trọng nhất trong quá trình hoạt động SXKD của công ty. BIỂU 04: CƠ CẤU TSCĐ CỦA CÔNG TY (THEO NGUYÊN GIÁ) NHÓM CHỈ TIÊU TSCĐ 31/12/1999 31/12/2000 CHÊNH LỆCH NGUYÊN GIÁ % NGUYÊN GIÁ % NGUYÊN GIÁ % I. TSCĐ dùng cho hoạt động SXKD 40.338.184.153 100% 50.810.473.811 100% +10.472.289.658 0,26% 1. Nhà cửa, vật kiến trúc 7.432.635.014 18,4% 8.561.929.877 16,9% +1.129.294.863 - 1,5% 2. máy móc, thiết bị 31.934.189.106 79,2% 41.257.824.401 81,2% +9.323.635.295 - 1,5% 3. phương tiện vận tải 730.239.330 1,8% 730.239.330 1,43% 0 - 0,37% 4. thiết bị, dụng cụ quản lý 241.120.703 0,6% 260.480.203 0,5% +19.359.500 - 0,1% II. TSCĐ phúc lợi - - - III. TSCĐ chưa cần dùng - - - Tỏng TSCĐ 40.338.184.153 50.810.473.811 +10.472.289.658 0,26% Với điều kiện trang bị như trên bảng 04 , công ty có khả năng thực hiện những hợp đồng sản xuất sản phẩm hàng dệt may với số lượng lớn, có chất lượng cao về mẫu mã, qui cách… có giá thành hợp lý. Và đảm bảo cung cấp kịp thời, đầy đủ các đơn đặt hàng trong nước cũng như ngoài nước. *Về tình hình tăng, giảm TSCĐ: Xem xét sự tăng, giảm TSCĐ ta thấy: cuối năm 2000, nguyên giá TSCĐ của công ty tăng 10.472.289.658đ, tỷ lệ tăng 0,26% so với cuối năm 1999. Trong đó: máy móc, thiết bị có mức tăng: 9.323.635.295đ, chiếm 89% số tăng của tổng nguyên giá TSCĐ. Đó là do trong năm 2000, công ty mua thêm: - 1 bơm ly tâm : 6000000đ - 1 máy nhuộm :1958.916.719đ - 1 máy vắt sổ: 26.125.396đ - 1máy nén khí: 5000000đ - 1 máy hút bụi : 9.341.800đ - Palăng+máy dệt +đầu jắc ka: 37.142.860đ - Hệ thống điều hoà: 518.788.062đ Sự đầu tư mua thêm máy móc thiết bị như trên là nhằm phục vụ kế hoạch sản lượng ngày một lớn của công ty. Nó chứng tỏ công ty rất chú trọng đổi mới máy móc, thiết bị, nâng cao năng lực sản xuất. Công ty dệt Minh Khai với kế hoạch mở rộng sản xuất nên trong năm công ty đã hoàn thành xây dựng xong một nhà xưởng dệt nhằm hỗ trợ cho quá trình sản xuất được tiến hành thường xuyên, liên tục, kịp thời trong điều kiện sản xuất của người công nhân được đảm bảo. Cho nên đã làm cho nguyên giá của nhóm này tăng 1.129.294.863đ, nhưng tỷ trọng lại giảm do tốc độ tăng của nhóm này nhỏ hơn tốc độ tăng của nhóm máy móc, thiết bị. Tuy nhiên trong năm công ty đã phá huỷ một phần trong hệ thống kho tàng do quá mục nát không đảm bảo cất trữ các nguyên vật liệu, sản phẩm … tồn kho. Trong năm công ty đã mua sắm mới một số thiết bị, dụng cụ quản lý nâng tổng nguyên giá tăng thêm 19.359.500đ, nhưng tỷ trọng của bộ phận này lại giảm do số tăng nhỏ hơn rất nhiều so với số tăng của bộ phận máy móc, thiết bị sản xuất chính. *Về tình trạng kỹ thuật của TSCĐ: Hệ số hao mòn của TSCĐ = Số KH luỹ kế ở thời điểm đánh giá NGTSCĐ ở thời điểm đánh giá Căn cứ vào tình hình tăng, giảm TSCĐ dựa trên thuyết minh báo cáo tài chính của công ty tại thời điểm 31/12/2000 ta có biểu sau : BIỂU 05: HỆ SỐ HAO MÒN NHÓM TSCĐ NHÓM CHỈ TIÊU TSCĐ ĐẦU NĂM CUỐI NĂM HỆ SỐ HAO MÒN 1999 2000 - Nhà cửa, vật kiến trúc + Nguyên giá + Số hao mòn luỹ kế 1.134.528.914 7.432.635.014 (6.298.106.100) 2.087.690.849 8.561.929.877 (6.474.239.028) 0,85 0,76 - Máy móc, thiết bị + Nguyên giá + Số hao mòn luỹ kế 14.772.047.213 31.934.189.106 (17.162.141.893) 21.913.061.086 41.257.824.401 (19.344.763.315) 0,54 0,47 - Phương tiện, vận tải + Nguyên giá + Số hao mòn luỹ kế 497.417.652 730.239.330 (232.821.678) 423.392.040 730..239.330 (306.847.290) 0,32 0,42 - Thiết bị, quản lý + Nguyên giá + Số hao mòn luỹ kế 128.772.556 241.120.703 (112.348.147) 111.956.917 260.480.203 (148.523.286) 0,47 0,57 Một điểm dễ nhận thấy qua biểu 05 là tình trạng kỹ thuật của TSCĐ ở công ty nhìn chung đã kém. Hệ số hao mòn của toàn bộ TSCĐ đã ở trên mức trung bình: đầu năm 0,59-cuối năm 0,52, nghĩa là năng lực TSCĐ còn có thể khai thác được ở mức trung bình (dưới 41,2% ở cuối năm 1999 và 48% ở cuối năm 2000- (so với thời điểm đầu tư ban ). Tuy nhiên, đây mới chỉ là nhận xét ban đầu. Để có cái nhìn sâu sắc và thấu đáo hơn, ta không thể không xem xét tình trạng kỹ thuật của từng nhóm TSCĐ. Đối với nhà cửa, vật kiến trúc: bộ phận này có mức hao mòn đầu năm 0,85% cuối năm 0,76%- năng lực còn lại rất ngắn. Giá trị của nhóm TSCĐ này tính đến 31/12/2000 là: 2.087.690.849đ tương đương 28% giá trị đầu tư ban đầu và chiếm tỷ trọng 8,5% trong tổng gía trị còn lại của toàn bộ TSCĐ. Trên thực tế hệ thống nhà xưởng, kho tàng của công ty đã cũ và bị phá huỷ một phần hệ thống trong năm 2000. Trong khi đó công ty vừa hoàn thành xây dựng xong và đưa vào xây dựng một nhà xưởng dệt cho nên đã làm giảm hệ số hao mòn của nhóm này. - Đối với máy móc, thiết bị: Đây là bộ phận TSCĐ có mức hao mòn trên dưới 50%: đầu năm 0,54 cuối năm 0,47- nghĩa là năng lực sản xuất của máy móc, thiết bị còn khai thác được rất lâu ( trên 50% so với thời điểm đầu tư ban đầu ). Tuy nhiên, khi xem xét kĩ nhóm này ta thấy: mặc dù cuối năm hệ số hao mòn có giảm so với đầu năm do công ty đầu tư mua sắm máy móc, thiết bị, nhưng vì máy móc, thiết bị đóng vai trò chủ lực trong SXKD của công ty nên việc đổi mới trang bị cho bộ phận này cần phải được tiến hành thường xuyên trong các năm tới . - Đối với phương tiện vận tải: Hệ số hao mòn của bộ phận này tăng từ 0,32 lên 0,42. Đó là do trong năm 2000, công ty không đầu tư mua sắm bộ phận này, nhưng vì mức tăng của nguyên giá không đổi mà mức khấu hao lại tăng lên làm cho hệ số hao mòn của bộ phận này tăng lên . - Thiết bị, dụng cụ quản lý: có hệ số hao mòn đầu năm 0,47 cuối năm 0,57. Nguyên nhân hệ số hao mòn tăng là do mức tăng của nguyên giá nhỏ hơn mức tăng của số khấu hao luỹ kế . Mặc dù trong năm công ty có đầu tư mua sắm , nhưng vì sử dụng nhiều cho hoạt động quản lý kinh doanh nên mức hao mòn tăng lên đã ảnh hưởng đến hệ số hao mòn của bộ phận này . Tóm lại: qua xem xét tình trạng kỹ thuật của từng nhóm TSCĐ , ta có thể nhận định rằng: không phải mọi TSCĐ của công ty đều ở tình trạng kỹ thuật trung bình như đánh giá ban đầu mà chỉ có bộ phận máy móc , thiết bị là có mức hao mòn gần như thấp nhất trong toàn bộ nhóm TSCĐ (dưới 50%), nhưng vì bộ phận này có giá trị và tỷ trọng lớn nhất trong hệ thống TSCĐ nên kéo toàn bộ hệ số hao mòn của nhóm TSCĐ xuống gần mức trung bình tuyệt đối. Tuy nhiên, nhìn một cách khái quát ta vẫn có thể đánh giá tình trạng kỹ thuật của TSCĐ trong công ty là đã xấu, vì mức hao mòn của toàn bộ TSCĐ đã trên 50% và bộ phận chính tham gia trực tiếp vào sản xuất là máy móc ,thiết bị còn có khả năng để công ty khai thác triệt để năng lực sản xuất, góp phần nâng cao hiệu quả sử dụng VCĐ. B- Đánh giá hiệu quả sử dụng VCĐ: Để đánh giá hiệu quả sử dụng VCĐ của công ty, ta dựa vào biểu số liệu sau: BIỂU 06: BẢNG PHÂN TÍCH HIỆU QUẢ SỬ DỤNG VCĐ NĂM 1999-2000 CHỈ TIÊU NĂM 1999 NĂM 2000 SO SÁNH SỐ TUYỆT ĐỐI SỐ TƯƠNG ĐỐI 1. Doanh thu thuần 63.803.874.576 65.906.310.822 + 2.102.436.246 +3,3% 2. Lợi nhuận thuần 1.438.349.609 1.478.634.731 + 40.285.122 + 2,8% 3. VCĐ bình quân 17.288.538.511,5 20.534.433.613,5 + 3.245.895.102 +18,8% 4. Nguyên giá TSCĐ bình quân 40.009.554.716 45.574.328.982 + 5.564.774.226 +13,9% 5. Hiệu suất sử dụng VCĐ (1:3) 3,69 3,209 - 0,481 - 13% 6. Hiệu suất sử dụng TSCĐ (1:4) 1,6 1,45 - 0,15 - 9,4% 7. Hàm lượng VCĐ (3:1) 0,27 0,31 + 0,04 +14,8% 8. Tỷ suất lợi nhuận VCĐ (2:3) 0,083% 0,072% - 0,011% -13,3% Nhìn một cách tổng thể : tất cả các chỉ tiêu phản ánh hiệu quả sử dụng VCĐ của công ty đều giảm so với năm 1999. Nhưng để có thể đưa ra một kết luận xác đáng, cần phải xem xét nguyên nhân dẫn đến sự sút giảm các chỉ tiêu trên cụ thể: - Đối với chỉ tiêu hiệu suất sử dụng VCĐ : Hiệu suất sử dụng VCĐ năm 2000 của công ty là 3,209 có nghĩa là một đồng vốn cố định bình quân sử dụng trong năm đã đem lại 3,209đ doanh thu thuần, giảm 0,481đ so với năm 1999. Nguyên nhân là do tốc độ tăng doanh thu thuần trong năm 2000(3,3%) nhỏ hơn nhiều so với tốc độ tăng bình quân (18,8%). Dựa vào công thức xác định chỉ tiêu hiệu suất sử dụng VCĐ , ta thấy: 2 nhân tố doanh thu thuần (DTT) và VCĐ bình quân (VCĐ) có quan hệ thương số với chỉ tiêu. Áp dụng phương pháp thay thế số liên hoàn trong phân tích hoạt động kinh tế, ta xác định được mức độ hưởng của từng nhân tố đến sự biến động của chỉ tiêu hiệu suất sử dụng VCĐ (Hssd VCĐ), cụ thể như sau: DTT 2000 DTT 1999 Hssd VCĐ= - = 3,209 - 3,69 =- 0,481 VCĐ 2000 VCĐ 1999 + Mức độ ảnh hưởng của DTT đến hiệu suất sử dụng VCĐ: DTT 2000 DTT 1999 65.906.310.822 Hssd VCĐ(DTT)= - = -3,69 VCĐ 1999 VCĐ 1999 17.288.538.511,5 = 3,81-3,69 = +0,12 +Mức độ ảnh hưởng của VCĐ bình quân đến hiệu suất sử dụng VCĐ: DTT 2000 DTT 2000 Hssd VCĐ(VCĐ)= - = 3,209 - 3,81= - 0,601 VCĐ 2000 VCĐ 1999 +Tổng hợp mức độ ảnh hưởng của 2 nhân tố : Hssd VCĐ(DTT) + Hssd VCĐ(VCĐ) = 0,12 +(-0,601) = - 0,481 Như vậy : + Doanh thu thuần tăng làm hiệu suất sử dụng VCĐ tăng 0,12đ + VCĐ bình quân tăng làm hiệu suất sử dụng VCĐ giảm 0,601đ Mức tăng hiệu suất sử dụng VCĐ do ảnh hưởng của DTT tăng nhỏ hơn so với mức giảm hiệu suất sử dụng VCĐ do VCĐ tăng, nên đã làm cho Hssd VCĐ giảm, tỷ lệ giảm là 13%. Vậy: nguyên nhân chính làm hiệu suất sử dụng VCĐ giảm không phải do doanh thu giảm (thực chất DTT tăng 1 lượng: 2.102.436.246đ) mà do trong 2 năm 1999,2000 VCĐ của công ty đã gia tăng nhanh. Chỉ tính riêng năm 2000, VCĐ của công ty dệt Minh Khai đã tăng lên 1 lượng: 8.003.334.557đ, gấp 1,5 lần so với đầu năm. Sự chênh lệch giữa VCĐ đầu năm và VCĐ cuối năm dẫn đến hệ quả tất yếu là kết qủa bình quân hoá VCĐ năm 2000 chênh lệch lớn hơn so với kết quả bình quân hoá VCĐ năm 1999, từ đó đẩy tốc độ tăng VCĐ bình quân lên tới 18,8%. Thiết nghĩ, đây chỉ là kết quả tính toán do áp dụng phương pháp tính VCĐ bình quân dựa vào 2 thời điểm , do vậy không thể chỉ dựa vào sự gia tăng về mặt lượng của VCĐ bình quân mà kết luận hiệu quả sử dụng VCĐ của công ty kém mà cần phải nhìn nhận rằng: sự đầu tư vào TSCĐ ngày hôm nay của công ty là để tăng sức cạnh tranh và đem lại thu nhập cao hơn trong tương lai. Đối với chỉ tiêu tỷ suất lợi nhuận VCĐ: Năm 2000, chỉ tiêu này giảm 0,012 tức là 100 đồng VCĐ năm 2000 tạo ra ít hơn 0,01 đồng lợi nhuận thuần hoạt động SXKD so với năm1999. Nguyên nhân giảm cung là do VCĐ bình quân tăng nhanh hơn lợi nhuận thuần. Kết hợp với những phân tích ở phần trước, có thể thấy: lợi nhuận thuần của công ty không gia tăng cùng một nhịp với sự gia tăng VCĐ bình quân. Có nguyên nhân sâu xa từ việc công ty đầu tư vào TSCĐ chủ yếu bằng nguồn vay nợ dài hạn và nguồn vốn khấu hao cơ bản. Trong khi TSCĐ đầu tư chưa phát huy được hết năng lực sản xuất, chưa tạo ra gia tăng đáng kể về lợi nhuận thì hàng năm công ty phải sử dụng phần lớn lợi nhuận thu được từ kinh doanh để trang trải lãi vay. Đối với hai chỉ tiêu: Hiệu suất sử dụng TSCĐ và hàm lượng VCĐ do chương trình giới hạn nên ta chỉ xem xét: + Hiệu suất sử dụng TSCĐ năm 2000 so với năm 1999 là giảm 0,15 tương ứng giảm 9,4% về số tuyệt đối. + Hàm lượng VCĐ: do doanh thu tăng chậm hơn VCĐ bình quân nên hàm lượng VCĐ tăng: năm 1999 để tạo ra một đồng doanh thu thuần công ty phải sử dụng 0,27đ VCĐ, đến năm 2000, con số này nhích lên 0,31đồng tăng 0,04 đồng với tỷ lệ tương ứng là:14,8%. Qua xem xét các chỉ tiêu phản ánh hiệu quả sử dụng VCĐ, ta thấy : hiệu quả sử dụng VCĐ của công ty năm 2000 đã có dấu hiệu giảm so với năm 1999. Nguyên nhân cơ bản là do công ty mới vay vốn để đầu tư lớn vào TSCĐ, phải trả lãi vay nhưng TSCĐ đầu tư về không được huy động hết công suất vào sử dụng, doanh thu và lợi nhuận trong năm không tăng lên tương ứng . Tuy nhiên nếu suất phát từ đặc điểm luân chuyển của VCĐ đó là: VCĐ dịch chuyển dần dần từng phần vào giá trị sản phẩm, hàng hoá sản xuất ra và kết thúc vòng luân chuyển khi TSCĐ hết thời gian sử dụng, ta thấy: Đại bộ phận TSCĐ của công ty đã có mức hao mòn trên 50%, giá trị còn lại cũng tương đối lớn và thời gian sử dụng còn khá dài, do có những TSCĐ đã cũ và một số mới đầu tư mua sắm nên có thể chưa đẩy nhanh sự gia tăng về doanh thu, lợi nhuận - đó là điều tất yếu và là cơ sở để ta khẳng định: hiệu quả sử dụng VCĐ hầu hết đều giảm trong năm 2000 là một biểu hiện không tốt nhưng có thẻ coi đó là “bước đệm” để những năm tiếp theo công ty có thể nâng cao hiệu quả sử dụng VCĐ. Nhưng để đạt đến cái đích đó thì về mặt lâu dài, công ty phải có kế hoạch cụ thể để phát huy tối đa năng lực sản xuất hiện có nhằm tạo nên một sự gia tăng tương ứng giữa doanh thu, lợi nhuận và mức đầu tư tăng vào TSCĐ. 2.3.2:Tình hình sử dụng và hiệu quả sử dụng VLĐ của công ty : A- Tình hình sử dụng VLĐ: Tính đến thời điểm 31/12/2000, tổng VLĐ của công ty là 21.879.220.934đ, chiếm tỷ trọng 47,2% trong tổng VKD, tăng 1,1% so với cùng kỳ năm 1999. Để thấy rõ tình hình quản lý và sử dụng VLĐ, trước hết chúng ta xem xét kết cấu VLĐ của công ty thông qua các số liệu dựa trên bảng cân đối kế toán ngày 31/12/2000, ta có biểu sau : BIỂU 07: BẢNG PHÂN BỔ TRONG TỪNG KHÂU SẢN XUẤT CHỈ TIÊU NĂM 1999 NĂM 2000 CHÊNH LỆCH SỐ TIỀN % SỐ TIỀN % SỐ TIỀN % (1) (2) (3) (4=3-2) (5=4:2) 1.VLĐ TRONG KHÂU DỰ TRỮ -NVL -CCDC 2.VLĐ TRONG KHÂU SẢN XUẤT -CFíSXKDDDD -CF chờ K/C 3. VLĐ TRONG KHÂU LƯU THÔNG Vốn bằng tiền -Vốn T/ phẩm -Vốn trong thanh toán 2.954.235.713 116.302.402 2.837.933.311 4.442.355.316 4.442.355.316 --- 8.612.146.525 2.306.363.342 --- 6.305.783.183 18,5 0,73 17,7 27,7 27,7 53,8 14,41 39,4 2.679.044.598 144.463.988 2.534.580.610 4.030.447.830 4.030.447.830 --- 8.329.205.647 3.691.860.548 9.576.801 4.627.768.298 17,8 0,96 16,8 26,8 26,8 55,4 24,6 0,06 30,7 -275.191.115 +28.161.586 -303.352.701 -411.907.486 -411.907.486 --- -282.940.878 +1.385.497.206 +9.576.801 -1.678.014.885 -9,3% +24,2 -10,7 -9,3 -9,3 -3,3 +60 --- -26,6 TỔNG VLĐ 16.008.737.554 100 100 -6,1 * VLĐ trong khâu dự trữ : VLĐ trong khâu dự trữ của công ty dệt Minh Khai tính đến cuối năm 2000 đã giảm 1 lượng là: 275.191.115đ, tỷ lệ giảm tương ứng là 9,3% từ đó làm tỷ trọng loại vốn này giảm từ 18,5% xuống còn 17,8% . Điều đó cho thấy VLĐ trong khâu dự trữ của công ty chỉ chiếm tỷ trọng nhỏ trong tổng số VLĐ hiện có và đang có xu hướng giảm dần. Nguyên nhân giảm là do mức giảm công cụ dụng cụ lớn hơn so với mức tăng NVL (303.352.701>28.161.586), cụ thể: - Đối với NVL dự trữ tỷ trọng tăng từ 0,73% lên 0,96% - tăng rất nhỏ 0,23%-tỷ lệ tăng 24,2%. - Đối với công cụ dụng cụ dự trữ tỷ trọng giảm từ 16,84- tỷ trọng giảm là 0,9% tương ứng với tỷ lệ giảm10,7%. * VLĐ trong khâu sản xuất: Tính đến cuối năm 2000, VLĐ trong khâu sản xuất là 4.030.447.830đ, giảm 411.907.486đ, tỷ lệ giảm 9,3% so với cùng kỳ năm 1999. Lý do VLĐ trong khâu sản xuất giảm là do chi phí sxkd dở dang giảm, còn chi phí chờ kết chuyển không có, cụ thể: - Chi phí SXKD dở dang giảm đúng bằng số giảm và tỷ lệ giảm của VLĐ trong khâu sản xuất(411.907.486đ,9,3%). Chi phí SXKD giảm là do trong năm công ty đã hoàn thành xong một số hợp đồn sản xuất và đơn đặt hàng nên chi phí SXKD dở dang có tỷ trọng giảm từ 27,75% xuống 26,8% - tỷ trọng giảm 0,95%, vì chỉ có chi phí SXKD dở dang nên đã kéo toàn bộ VLĐ khâu sản xuất giảm xuống tương ứng. * VLĐ trong khâu lưu thông: Trong cả 2 năm 1999, 2000 loại vốn này đều có giá trị và tỷ trọng rất lớn . So sánh 2 năm ta thấy: VLĐ trong khâu lưu thông đã giảm xuống 1 lượng 282.940.878đ tỷ lệ giảm tương ứng là 3,3%. Nhưng do tốc độ giảm chậm hơn so với tốc độ giảm vốn sản xuất nên làm tỷ trọng loại vốn này tăng từ 63,8% lên 55,4%- tăng 1,6%. VLĐ trong khâu lưu thông giảm chủ yếu là do khoản vốn trong thanh toán biến động giảm lớn hơn so với biến động tăng của vốn bằng tiền và vốn thành phẩm (các khoản đầu tư không có ) cụ thể : - Vốn bằng tiền tăng: 1.385.497.206đ, tỷ lệ tăng 60% - Vốn thành phẩm tăng : 9576.801, tỷ trọng chiếm 0,06% - Vốn trong thanh toán giảm nhiều : 1.678.014.885đ, tỷ lệ giảm 26,6%. Vậy nguyên nhân chính làm cho khoản vốn trong thanh toán nói riêng hay vốn trong lưu thông biến động noí chung giảm là do các khoản phải thu giảm mạnh. Đánh giá chung về tình hình quản lý và sử dụng VLĐ của công ty: công ty quản lý tương đối tốt VLĐ, cơ cấu VLĐ đã hợp lý hơn. Tỷ trọng VLĐ trong khâu lưu thông đã được giảm bớt, trong đó phải kể đến nỗ lực của công ty trong việc quyết toán các khoản phải thu. Để làm rõ hơn vấn đề này, chúng ta đi sâu tìm hiểu tình hình chiếm dụng và bị chiếm dụng của công ty qua biểu sau: BIỂU 08: SO SÁNH VỐN CHIẾM DỤNG VÀ VỐN BỊ CHIẾM DỤNG CHỈ TIÊU 31/12/1999 31/12/2000 SỐ CHÊNH LỆCH TUYỆT ĐỐI TƯƠNG ĐỐI (1) (2) (3) (4=3-2) (5=4:2) I-Các khoản phải thu 5.321.052.740 3.697.665.454 -1.623.387.286 -30,5% 1. Fải thu khách hàng 2.652.944.468 2.126.387.165 -526.557.303 -19,8% 2.Trả trước cho người bán 2975.192.820 375.057.695 -600.135.125 -61,5% 3.Phải thu tạm ứng 46.106.824 57.961.908 +11.855.084 +25,7% 4. Phải thu khác 1.646.808.628 1.138.258.686 -508.549.942 -30,7% II- Các khoản phải trả 13.536.680.609 15.702.475.408 +2.165.794.799 +16% 1. Phải trả người bán 8.442.421.719 9.382.796.487 +940.374.768 +11,1% 2. Người mua trả trước --- 53.000.000 +53.000.000 --- 3. Thuế phải nộp 188.525.111 50.773.706 -137.751.405 -73% 4. Phải trả CNV 4.101.427.478 5.728.899.463 +1.627.471.985 +39,7% 5. Phải trả, nộp khác 804.306.301 487.005.852 -317.300.449 -39,5% III- Chênh lệch (I-II) -8.215.627.869 -12.004.809.954 -3.789.182.085 -46,1% Qua biểu 08 ta thấy: vốn bị chiếm dụng của công ty nhỏ hơn nhiều so với vốn công ty chiếm dụng được , ở thời điểm cuối năm 1999 , công nợ phải thu của công ty là: 5.321.052.740đ nhỏ hơn số vốn chiếm dụng được 8.215.627.869đ. Đến cuối năm 2000, công ty chiếm dụng được một khoản vốn khá lớn (15.702.475.408) cho nên mức tăng của khoản vốn chiếm dụng được lớn hơn mức giảm của khoản vốn bị chiếm dụng (2.165.794.799>1.623.387.286). Nguyên nhân chủ yếu làm công nợ phải thu giảm là do hầu hết các khoản phải thu đều giảm, trong đó khoản phải trả cho người bán giảm nhiều nhất (600.135.125, chiếm 37% số giảm của toàn bộ công nợ phải thu), kế đến khoản phải thu khách hàng cũng giảm nhiều (*526.557.303đ, chiếm 32,4% số giảm của công nợ phải thu). Điều này thể hiện trong năm 2000, công ty đã làm tốt công tác thu hồi các khoản phải thu. Mặc dù các khoản phải thu năm trước chưa thu hết, nhưng trong năm nay đã thu được một khoản khá lớn . Đó là do kỳ thu tiền trung bình của công ty đã rút ngắn : Số dư bình quân các khoản phải thu Kỳ thu tiền trung bình = Doanh thu thuần 4118.404.733 + 5.321.052.740 Kỳ thu tiền trung = 2 x 360= 27(ngày) bình năm 1999 63.803.874.576 5.321.052.740 + 3.697.665.454 Kỳ thu tiền trung = 2 x 360= 25(ngày) bình năm 2000 65.906.310.822 Kết quả trên phản ánh công tác thu hồi các khoản phải thu đã đem lại hiệu quả: số ngày cần thiết để thu hồi các khoản phải thu đã giảm xuống 2 ngày. Đó là do mức giảm số dư bình quân các khoản phải thu (210. 369.639,5) nhỏ hơn mức tăng doanh thu (2.102.436.246) và tốc độ giảm các khoản phải thu (0,96%) chậm hơn tốc độ tăng doanh thu (1,03%). Đối chiếu với đặc điểm sản xuất (theo đơn đặt hàng , theo hợp đồng) và lĩnh vực SXKD của công ty (sản xuất khăn bông các loại và vải màn tuyn), cũng như (phương thức thanh toán nhanh), ta thấy: tình trạng công nợ phải thu tồn đọng ít và giảm mạnh ở công ty là một dấu hiệu tốt bởi đặc thù chung của mọi doanh nghiệp trong cùng ngành , nhất là trong điều kiện cạnh tranh gay gắt như hiện nay việc thanh quyết toán khối lượng của công ty ngày càng trở nên khó khăn , nhưng đối với công ty đây là một sự cố gắng lớn trong công tác thanh toán nợ phải thu. Để có nhận xét xác thực hơn về ảnh hưởng của tình hình quản lý, sử dụng VLĐ đến khả năng thanh toán của công ty, ta xem xét thêm một số chi tiết phản ánh trên biểu sau: BIỂU 09: CÁC HỆ SỐ VỀ KHẢ NĂNG THANH TOÁN CỦA CÔNG TY NĂM 2000 CHỈ TIÊU ĐẦU NĂM CUỐI NĂM CHÊNH LỆCH 1.Hệ sô khả năng thanh toán tổng quát 0,138 0,191 + 0,053 2. Hệ số khả năng thanh toán hiện thời 1,179 1,136 - 0,043 3. Hệ số khả năng thanh toán nhanh 0,518 0,439 - 0,079 Các hệ số phản ánh khả năng thanh toán của công ty cuối năm 2000 so với đầu năm nhìn chung có giảm, song còn thấp. Hệ số khả năng thanh toán hiện thời: đầu năm 1,179 cuối năm 1,136- điều này cho thấy khả năng thanh toán nợ ngắn hạn của công ty chưa được tốt, mặc dù đã được bảo đảm. Vì để thanh toán đủ nợ ngắn hạn công ty phải giải phóng 1/1,136=73,55 TSLĐ hiện có. Đối với hệ số khả năng thanh toán nhanh: đầu năm 0,518- cuối năm giảm đi còn 0,439 - đây là một dấu hiệu không tốt phản ánh sự chậm trễ trong việc cải thiện và nâng cao khả năng thanh toán. Hệ số khả năng thanh toán nhanh cuối năm bằng 0,439 có nghĩa là trong trường hợp bán hết hàng tồn kho, công ty vẫn khó có khả năng thanh toán nhanh các khoản nợ ngắn hạn. Tuy nhiên, trên thực tế việc chuyển ngay các khoản phải thu thành tiền không phải dễ dàng, nhất là các khoản phải thu có giá trị lớn như của công ty. Mặc dù, trong năm 2000 công ty đã gải quyết được một khối lượng lớn các khoản phải thu nhưng xem ra các khoản phải trả của công ty lại tăng nhanh nên đây là một khó khăn đối với công ty. Nếu không có những biện pháp tích cực trong quản lý và thu hồi các khoản vốn bị chiếm dụng và thanh toán nhanh các khoản vốn chiếm dụng được thì công ty sẽ gặp khó khăn trong việc thanh toán công nợ, uy tín bị ảnh hưởng, nguy cơ rủi ro tài chính gia tăng. Vì vậy trong năm 2000, công ty cần phát huy tốt hơn khả năng thu hồi nợ và thanh toán nhanh các khoản nợ để hệ số khả năng thanh toán của công ty được nâng cao hơn. Tóm lại : qua xem xét tình hình sử dụng VLĐ của công ty, ta thấy công tác quản lý và sử dụng VLĐ của công ty vẫn còn bộc lộ một số tồn tại cần sớm khắc phục, trong đó nổi lên là quản lý vốn trong thanh toán, đặc biệt là các khoản phải trả ngày càng tăng lên là một điều hoàn toàn bất lợi. Do công ty giải quyết các khoản phải thu chậm hơn so với mức tăng của các khoản phải trả, vì các khoản phải trả công ty phải huy động vốn từ bên ngoài để phục vụ sản xuất và phải trả chi phí sử dụng vốn, làm lợi nhuận giảm và ảnh hưởng tiêu cực đến hiệu quả sử dụng vốn của công ty. B-Hiệu quả sử dụng VLĐ của công ty: Để đánh giá hiệu quả sử dụng VLĐ của công ty dệt Minh Khai, ta tính toán một số chỉ tiêu trên biểu sau: BIỂU 10: BẢNG PHÂN TÍCH HIỆU QUẢ SỬ DỤNG VLĐ NĂM 1999-2000 CHỈ TIÊU NĂM 1999 NĂM 2000 SO SÁNH SỐ TUYỆT ĐỐI SỐ TƯƠNG ĐỐI (1) (2) (3) (4 =3 x 2) (5=4:2) TỔNG MỨC LUÂN CHUYỂN VLĐ. 63.803.874.576 65.906.310.822 + 2.102.436.246 + 3,3% 2- DOANH THU THUẦN 63.803.874.576 65.906.310.822 +2.102.436.246 + 3,3% 3- LỢI NHUẬN THUẦN. 1.438.349.609 1.478.634.731 + 40.285.122 + 2,8% 4- VLĐ BÌNH QUÂN 17.141.972.219 20.788.578.611,5 + 3.646.606.392,5 + 21% 5- SỐ VÒNG QUAY (1:4) 3,7 3,2 - 0,5 - 13,5% 6- KỲ LUÂN CHUYỂN (360:5) 97 112 + 15 + 15,5% 7- HÀM LƯỢNG VLĐ (4:2) 0,27 0,32 + 0,05 + 18,5% 8- HIỆU SUẤT SỬ DỤNG VLĐ 3,7 3,2 - 0,5 - 13,5% 9- TỶ SUẤT DOANH LỢI VLĐ. 0,084 0,071 - 0,013 -15% - Số liệu thực tế cho thấy, hiệu quả sử dụng VLĐ năm 2000 của Công ty giảm nhiều với năm 1999 cụ thể: Năm 2000 VLĐ của Công ty luân chuyển được 3,2 vòng, chậm hơn so với năm 1999 là 0,5 vòng, tỷ lệ giảm tương ứng là 13,5%. Theo đó kỳ luân chuyển vốn VLĐ tăng lên 15 ngày, tăng 15,5% nghĩa là để hoàn thành 1 vòng luân chuyển phải mất 112 ngày. - Dựa vào công thức xác định số lần luân chuyển VLĐ ta thấy chỉ tiêu này giảm là do ảnh hưởng của 2 nhân tố: Tổng mức luân chuyển VLĐ ( Ký hiệu M ) và VLĐ bình quân ( Ký hiệu VLĐ). Áp dụng phương pháp thay thế số liên hoàn trong phân tích hoạt động kinh tế ta xác định được: + Mức ảnh hưởng của tổng mức luân chuyển VLĐ đến chỉ tiêu số lần luân chuyển VLĐ: M2000 M 1999 65.906.310.822 DL ( M ) = - = - 3,7 VLĐ 1999 VLĐ 1999 17.141.972.219 = 3,8 - 3,7 = + 0,1 + Mức ảnh hưởng của VLĐ đến chỉ tiêu số lần luân chuyển VLĐ: M2000 M 2000 DL (VLĐ ) = - = 3,2 – 3,8 = - 0,6 VLĐ 2000 VLĐ 1999 + Tổng hợp mức độ ảnh hưởng của hai nhân tố DL ( M ) + (VLĐ) = + 0,1 +(- 0,6) = -0,5 Kết luận: nhân tố chính làm tốc độ luân chuyển VLĐ chậm lại là do số VLĐ tham giam luân chuyển tăng lên. Để có cái nhìn sâu sắc hơn về nguyên nhân ảnh hưởng đến tốc độ luân chuyển VLĐ ta xem xét thêm một số hệ số về hoạt động của công ty được phản ánh trên biểu sau: BIỂU 11:CÁC HỆ SỐ HOẠT ĐỘNG CỦA CÔNG TY NĂM 1999-2000 CHỈ TIÊU NĂM 1999 NĂM 2000 SO SÁNH SỐ TUYỆT ĐỐI SỐ TƯƠNG ĐỐI 1- Giá vốn hàng bán (đồng) 55.860.354.267 58.333.272.061 + 2.472.917.794 + 4,4 % 2- Hàng tồn kho bình quân (đồng) 9.756.989.991,5 12.232.295.487 + 2.475.305.496,5 + 25,4% 3- Số vòng quay hàng tồn kho (1:2) 5,7 4,8 - 0,9 - 15,8% 4- Kỳ thu tiền trung bình (ngày) 27 25 - 2 - 7,4% 5- Số vòng quay các khoản phải thu (360:4) 13,3 14,4 + 1,1 + 8,3% Kết quả tính toán ở bảng trên cho thấy vòng quay hàng tồn kho giảm, còn vòng quay các khoản phải thu lại tăng, trong đó: + Số vòng quay hàng tồn kho giảm 0,9 vòng, tỷ lệ giảm 15,8%. + Số vòng quay các khoản phải thu tăng 1,1 vòng, tỷ lệ tăng 8,3%. Vì vậy ta có thể kết luận rằng: Tốc độ luân chuyển VLĐ chậm là do hàng tồn kho chậm luân chuyển và bên cạnh đó công ty đã hoàn thành khá tốt về quản lý các khoản vốn trong thanh toán. Vì cậy công ty cầu có biện pháp giải quyết nhanh chóng số hàng tồn kho và cần phát huy hơn nữa ưu điểm của công tác quản lý vốn trong thanh toán. * Về chỉ tiêu hiệu quả sử dụng VLĐ: Năm 1999, hiệu quả sử dụng VLĐ là 3,7 tức là một đồng VLĐ tham gia vào SXKD có thể tạo ra 3,7 đồng doanh thu. năm 2000, con số này chỉ còn 3,2 giảm 0,5 đồng. Đó là do tốc độ tăng doanh thu thuần (3,3%) nhỏ hơn tốc độ tăng VLĐ bình quân (21%). * Hàm lượng VLĐ: Do hiệu quả sử dụng VLĐ giảm nên hàm lượng VLĐ tăng: Nếu năm 1999, để tạo ra 1 đồng doanh thu thuần, công ty phải sử dụng 0,27 đồng VLĐ, thì đến năm 2000 công ty phải sử dụng 0,32 đồng VLĐ - tăng 0,05 đồng với tỷ lệ tăng tương ứng là 18,5%. Sở dĩ hàm lượng VLĐ tăng lên như vậy là do tốc độ tăng qui mô VLĐ không tương xứng với tốc độ tăng của số VLĐ thực, sử dụng vào SXKD: Mức tăng VLĐ chủ yếu từ khoản vốn hàng vốn tồn kho. Giá trị của khoản vốn hàng tồn kho quá lớn mà bộ phận này lại tham gia trực tiếp vào quá trình SXKD, nhưng do mức tồn kho quá lớn làm chậm quá trình tạo ra doanh thu, từ đó làm chỉ tiêu hiệu quả sử dụng VLĐ giảm xuống, hàm lượng VLĐ tăng lên. * Tỷ suất lợi nhuận VLĐ: Trong khi tốc độ luân chuyển VLĐ chậm lại, hiệu quả sử dụng VLĐ giảm, hàm lượng VLĐ tăng lên thì chỉ tiêu tỷ suất lợi nhuận VLĐ lại biến động theo chiều hướng tiêu cực: Tỷ suất lợi nhuận VLĐ từ 0,084% (năm 1999) giảm xuống 0,071 (năm 2000), có nghĩa là 100 đồng VLĐ chỉ có thể tạo ra ít hơn 0,013 đồng lợi nhuận thuần. Điều đó chứng tỏ, mặc dù công ty có nhiều cố gắng nhưng vẫn chưa tiết kiệm được chi phí bỏ ra, lợi nhuận tăng chậm - thể hiện ở tốc độ tăng lợi nhuận thuần (2,8%) nhở hơn tốc độ tăng doanh thu thuần (3,3%). Như vậy: Mặc dù có biểu hiện sút giảm ở đa số chỉ tiêu, song nếu xét đến cái đích cuối cùng là tăng lợi nhuận cho công ty thì ta có thể kết luận rằng hiêụ quả sử dụng VLĐ của công ty đã tăng lên. Đây là kết quả rất đáng ghi nhận trong điều kiện của công ty. Tuy nhiên, nếu công ty quản lý, sử dụng tốt hơn nữa VLĐ đặc biệt là VLĐ trong khâu lưu thông thì mục tiêu nâng cao hiệu quả sử dụng VLĐ sẽ đạt được ở mức độ cao hơn và toàn diện hơn. II.2.3.3. Hiệu quả sử dụng vốn SXKD ở công ty Dệt Minh Khai. Ở hai mục trước, chúng ta đã phân tích hiệu quả sử dụng VCĐ và VLĐ của công ty nhưng đó mới chỉ là sự đánh giá riêng từng loại vốn. Để có thể đưa ra những nhận xét tương đối toàn diện về hiệu quả sử dụng VKD nói chung của công ty, cần đi vào phân tích, đánh giá hiệu quả sử dụng toàn bộ vốn trên. Biểu 12 (trang bên) Qua số liệu ở biểu 12 có thể thấy trong năm 2000 các chỉ tiêu doanh thu, lợi nhuận, vốn SXKD bình quân, vốn chủ sở hữu bình quân đều tăng nhưng tốc độ tăng không đều nhau. Trong đó VKD bình quân có tốc độ tăng nhanh nhất (20%), tiếp đó là chỉ tiêu vốn chủ sở hữu bình quân tăng (4,9%), doanh thu thuần (5,3%), lợi nhuận thuần tăng chậm nhất (2,8%). Tình hình đó đã ảnh hưởng đến sự biến động của các chỉ tiêu phản ánh hiệu quả sử dụng VKD của công ty, cụ thể như sau: * Vòng quay toàn bộ vốn: Nhìn chung vòng quay toàn bộ vốn của Công ty tương đối chậm và đang có biểu hiện sút giảm: Năm 1999 VKD của công ty luận chuyển được 1,85 vòng, đến năm 2000 vòng quay toàn bộ vốn của công ty giảm xuống còn 1,59 với tỷ lệ giảm tương ứng 14,1% - một mức giảm tuy không lớn nhưng do nguyên nhân: - Tổng vốn SXKD bình quân của công ty tăng mạnh từ: 34.430.510.730,5 đ lên 41.323.012.225đ - tăng 6.892.501.495,5đ. BIỂU 12: BẢNG PHÂN TÍCH HIỆU QUẢ SỬ DỤNG VỐN SXKD CỦA CÔNG TY 1999 - 2000 CHỈ TIÊU ĐƠN VỊ NĂM 1999 NĂM 2000 SO SÁNH SỐ TUYỆT ĐỐI SỐ TƯƠNG ĐỐI 1. Doanh thu thuần đ 63.803.874.576 65.906.310.822 +2.102.436.246 +3,3% 2- Lợi nhuận thuần đ 1.438.349.609 1.478.634.731 +40.285.122 +2,8% 3- Vốn SX bình quân đ 34.430.510.730,5 41.323.012.225 +6.892.501.495,5 + 20% 4- Vốn C.S.H bình quân đ 15.420.954.118 16.175.544.210 +754.590.092 +4,9% 5- Vòng quay toàn bộ vốn (1:3) vòng 1,85 1,59 - 0,26 -14,1% 6- Tỷ suất doanh lợi doanh thu (2:1) % 0,023 0,22 - 0,001 - 4,3% 7- Tỷ suất doanh lợi tổng vốn (2:3) % 0,042 0,036 - 0,006 -14,3% - Trong khi đó, doanh thu của công ty lại không tăng lên tương ứng. Mức tăng và tốc độ tăng doanh thu nhỏ hơn nhiều lần so với mức tăng và tỷ lệ tăng vốn sản xuất bình quân. * Tỷ suất lợi nhuận tổng vốn: Năm 2000, tỷ suất doanh lợi tổng vốn của Công ty là 0,036%, tức là 1 đồng SXKD trong năm chỉ tạo ra được 0,00036 đồng lợi nhuận thuần, giảm 0,00006 đồng so với năm 1999. Đó là do tốc độ tăng lợi nhuận thuần (2,8%) chậm hơn nhiều tốc độ tăng vốn sản xuất bình quân (20%). Để làm rõ nguyên nhân sâu xa làm giảm tỷ suất doanh lợi tổng vốn của công ty, ta áp dụng phương pháp thay thế số liệu hoàn trong phân tích hoạt động kinh tế để phân tích mức độ ảnh hưởng của 2 nhân tố lợi nhuận thuần (LNT) và vốn sản xuất bình quân (Vsxbq). + Mức độ ảnh hưởng của nhân tố lợi nhuận thuần: LNT 2000 LNT 1999 DT (LNT) = - Vsxbq 1999 Vsxbq 1999 1.478.634.731 = - 0,042 = 0,043 - 0,042 = + 0,001 34.430.510.730,5 + Mức độ ảnh hưởng của nhân tố vốn sản xuất bình quân: LNT 2000 LNT 2000 DT (Vsxbq) = - = 0,036 - 0,043 = - 0,007 Vsxbq 2000 Vsxbq 1999 + Tổng hợp mức độ ảnh hưởng của 2 nhân tố: DT (LNT) + DT (Vsxbq) = 0,001 + (-0,007) = - 0,006. Như vậy: + Lợi nhuận thuần tăng làm tỷ suất lợi nhuận tổng vốn tăng 0,001. + Vốn sản xuất bình quân tăng làm tỷ suất lợi nhuận thuần giảm 0,007. Mức giảm tỷ suất lợi nhuận tổng vốn do ảnh hưởng của vốn sản xuất bình quân lớn hơn mức tăng của lợi nhuận thuần do ảnh hưởng của tỷ suất lợi nhuận thuần tổng vốn, từ đó làm doanh lợi tổng vốn giảm đi 0,006%. * Tỷ suất doanh lợi doanh thu giảm 0,001% là do tốc độc tăng lợi nhuận thuần (2,8%) nhỏ hơn tốc độ tăng doanh thu thuần (3,3%). Đây là một biểu hiện không tốt cho thấy hiệu quả SXKD năm 2000 đã giảm đi so với năm 1999. Tóm lại: qua những phân tích ở trên có thể thấy trong năm 2000, công ty đã không đạt được mục tiêu nâng cao hiệu quả sử dụng VKD, thể hiện ở sự sụt giảm 2 chỉ tiêu lợi nhuận tổng vốn và vòng quay tổng vốn. Tổng hợp từ những phần trước, ta có thể hiển nguyên nhân làm hai chỉ tiêu này giam là do tình hình quản lý và sử dụng VCĐ và VLĐ của công ty chưa thật tốt: VCĐ chiếm tỷ trọng tương đối lớn trong tổng vốn SXKD, nhưng chưa phát huy được hiệu quả, VLĐ giảm đều cả ba khâu, số giảm chủ yếu nằm ở hai khâu sản xuất và lưu thông, tuy vậy số giảm ở khâu lưu thông vẫn chưa nhiều nên quá trình tạo ra doanh thu và lợi nhuận vẫn chậm. Nhưng xét đến toàn bộ VLĐ dùng cho hoạt động SXKD thì vẫn tăng, do cả hai khoản vốn: VCĐ và VLĐ đều tăng dần đến tổng vốn SXKD của công ty tăng lên. Bên cạnh đó, mức tăng của doanh thu và mức tăng của lợi nhuận lại chưa tương xứng với mức tăng của đồng vốn bỏ vào SXKD. Từ đó mà hạn chế đến sự quay vòng của vốn và làm giảm hiệu quả sử dụng vốn của công ty. II.3. ĐÁNH GIÁ CHUNG VỀ THỰC TRẠNG QUẢN LÝ VÀ SỬ DỤNG VỐN SXKD Ở CÔNG TY DỆT MINH KHAI. II..3.1. Kết quả đạt được: Là một doanh nghiệp nhà nước hoạt động SXKD trong lĩnh vực dệt may 2 mặt hàng chủ yếu là khăn bông các loại và vải màn tuyn, công ty Dệt Minh Khai đã từng bước khẳng định mình bằng kết quả SXKD ngày một khả quan, uy tín của công ty ngày càng được đánh giá cao bởi chất lượng các sản phẩm dệt may. Thực tế cho thấy trong những năm qua, Công ty luôn làm ăn có lãi, hoàn thành tốt nghĩa vụ với Nhà nước, đời sống cán bộ công nhân viên ngày một được nâng lên. Xét riêng trong lĩnh vực tổ chức quản lý và nâng cao hiệu quả sử dụng vốn SXKD, có thể ghi nhận một số kết quả đáng khích lệ sau: - Công ty đã huy động được một lượng vốn lớn từ bên ngoài đưa vào phục vụ nhu cầu SXKD, trong đó phải kể đến 2 nguồn vốn vay ngắn hạn và vay dài hạn Ngân hàng thương mại, đây là nguồn vốn có ưu điểm giúp doanh nghiệp vững tin trong hoạt động kinh doanh. - Công ty đã mạnh dạn đầu tư đổi mới, hiện đại hoá trang thiết bị công nghệ, từ đó mở rộng qui mô sản xuất nhờ đó nâng cao được năng lực sản xuất, sức cạnh tranh và ký được nhiều hợp đồng và đơn đặt hàng. - Cơ cấu vốn kinh doanh của công ty đã thay đổi theo xu hướng cân đối hơn. Nếu trước năm 1999, cơ cấu VKD của công ty nghiêng về VCĐ (Trên 50%) thì đến cuối năm 1999 cơ cấu VKD của Công ty laị nghiêng về VLĐ (chiếm 54,4%). Song đến cuối năm 2000, cơ cấu VKD lại một lần nữa được dịch chuyển ngược chiều nghiêng về VCĐ (52,8%). Điều đó chứng tỏ khoảng cách giữa 2 khoản vốn không chênh lệch nhau nhiều và thể hiện sự cân đối về cơ cấu VKD của công ty rất phù hợp với lĩnh vực SXKD. - Mặc dù một số chỉ tiêu phản ánh kết quả SXKD của công ty không gia tăng cùng một nhịp với sự tăng thêm về vốn, nhưng xét đến hiệu quả cuối cùng là làm tăng lợi nhuận cho công ty thì đã đạt được. II.3.2. Một số vấn đề đặt ra với công tác quản lý và nâng cao hiệu quả sử dụng vốn SXKD ở Công ty dệt Minh Khai. - Cơ cấu nguồn vốn kinh doanh chưa hợp lý: Hệ số nợ đang lên cao (trên 60%) làm tăng khả năng rủi ro về tài chính và tăng chi phí sử dụng vôn của công ty. Với cơ cấu tài chính trong đó nợ phải trả chiếm ưu thế, hàng năm công ty phải sử dụng lợi nhuận thu được từ hoạt động kinh doanh để trang trải lãi vay - số lợi nhuận còn lại chỉ đạt thấy so với tổng vốn, từ đó làm các chỉ tiêu tỷ suất lợi nhuận các loại VLĐ, VCĐ, VKD nói chung giảm xuống. - Cơ cấu VLĐ vẫn chưa hợp lý: Do VLĐ vẫn còn tồn đọng lớn ở khâu lưu thông, mặc dù trong năm 2000 có giảm nhưng mức giảm chưa nhiều nên công ty vẫn phải trả chi phí sử dụng vốn từ nguồn vốn huy động ở bên ngoài để bù đắp vào số vốn vẫn còn bị chiếm dụng chưa thu hồi hết, từ đó đã ảnh hưởng không tốt đến hiệu quả sử dụng VLĐ. - Công tác quản lý và sử dụng cả 2 bộ phận vốn: VCĐ và VLĐ của công ty đều chưa cao.Đối với bộ phận VCĐ, công ty đầu tư tương đối lớn nhưng chưa phát huy được năng lực với công suất của TSCĐ hiện có vaò sản xuất, làm VCĐ bị lãng phí 1 lượng nhỏ thể hiện sự gia tăng hàm lượng VCĐ trong 1 đồng doanh thu (0,04đ) năm 2000 so với năm 1999. Còn VLĐ trong năm 2000 thể hiện vòng quay VLĐ chậm lại (0,5 vòng) và tỷ suất lợi nhuận VLĐ cũng giảm so với năm 1999. Những biểu hiện giảm sút trong 1 loạt chỉ tiêu phản ánh hiệu quả sử dụng từng loại vốn, cũng như toàn bộ VKD của Công ty bắt nguồn từ nhiều nguyên nhân khác nhau. Ngoài những nguyên nhân chủ quan từ phía công ty trong việc bố trí cơ cấu vốn.Quản lý sử dụng vốn như đã nêu, còn có một số nguyên nhân khách quan xuất phát từ đặc điểm SXKD của ngành, sự biến động của nhu cầu thị trường và sự gia tăng mức độ cạnh tranh trong lĩnh vực dệt may. Trên cơ sở phân tích những tồn tại và nguyên nhân của nó, công ty cần nhanh chóng tìm biện pháp để từng bước cải thiện tình hình sử dụng và nâng cao hiệu quả VKD trong khoảng thời gian sắp tới. CHƯƠNG III MỘT SỐ Ý KIẾN NHẰM ĐẨY MẠNH TỔ CHỨC VÀ NÂNG CAO HIỆU QUẢ SỬ DỤNG VỐN CỦA CÔNG TY DỆT MINH KHAI III.1. PHƯƠNG HƯỚNG PHÁT TRIỂN CỦA CÔNG TY TRONG THỜI GIAN TỚI: Công ty Dệt Minh Khai ra đời trên cơ sở trước đây là Nhà máy khăn mặt, khăn tay - là một đơn vị lớn của ngành công nghiệp Hà Nội trong lĩnh vực dệt may. Công ty đã đúc rút được những kinh nghiệm quí báu từ khi thành lập cho tới nay, đồng thời gây dựng được uy tín với khách hàng và các bạn hàng mà Công ty đặt quan hệ. Công ty cũng có một đội ngũ cán bộ CNV có trình độ cao, tận tâm với công việc và một hệ thống cơ sở vật chất tương đối đầy đủ. Những lợi thế đó chính là nội lực mà Công ty xác định cần phải phát huy tối đa nhằm đạt được sự tăng trưởng nhảy vọt cả về lượng và chất trong tương lai. Phương hướng cơ bản của Công ty trong thời gian tới là: Tiếp tục hoàn thiện bộ máy quản lý, không ngừng nâng cao năng suất - chất lượng - hiệu quả kinh doanh. Tăng cường đầu tư phát triển theo chiều sâu và chiều rộng nguồn nhân lực, đồng thời mở rộng thị trường tiêu thụ sản phẩm, nâng cao uy tín của công ty Dệt Minh Khai trên thị trường. Mục tiêu tổng quát trong năm 2001 của công ty là: 1- Phấn đấu đạt hệ thống quản lý chất lượng ISO 90001: 2000 vào tháng 11/2001 và duy trì chứng nhận được cấp. 2- Mở rộng và ổn định thị trường tiêu thụ sản phẩm: - Thị trường nội địa: Đạt doanh thu 14 ¸ 15 tỷ đồng. - Thị trường xuất khẩu: đạt số lượngt iêu thụ 28 triệu sản phẩm qui chuẩn, tương đương 4 triệu USD. Trong đó có 20% sản phẩm mới và sản phẩm cải tiến. - Phấn đấu mở rộng thị trường sang các nước: Mỹ, EU và các nước Đông Nam Á. Đồng thời xuất khẩu màn tuyn sang Châu Phí. 3- Đáp ứng chất lượng và thời hạn giao hàng theo hợp đồng cho khách hàng. Quyết tâm không có khiếu nại về uy tín hàng hoá của công ty Dệt Minh Khai trên thị trường. 4- Đào tạo mới và đào tạo lại cho 200 CB CNV nhằm nâng cao tay nghề và trình độ quản lý đảm bảo yêu cầu sản xuất và quản lý. Để đạt được những mục tiêu trước mắt và lâu dài đó, một trong những phương hướng chủ yếu mà công ty xác định hiện nay cũng như trong thời gian tới là phải không ngừng nâng cao hiệu quả hoạt động SXKD. Trong đó vấn đề nâng cao hiệu quả sử dụng VKD được xem là trọng tâm, là bước đi có tính quyết định. III.2. MỘT SỐ Ý KIẾN ĐỀ XUẤT VỀ PHƯƠNG HƯỚNG, BIỆN PHÁP CHỦ YẾU NHẰM NÂNG CAO HIỆU QUẢ SỬ DỤNG VKD Ở CÔNG TY DỆT MINH KHAI. * Ý kiến thứ nhất: Tiếp tục thực hiện tốt các biện pháp tích cực mà công ty đã áp dụng: - Thường xuyên theo dõi hiện trạng của TSCĐ, làm tốt công tác bảo dưỡng, sửa chữa máy móc thiết bị, tu sửa nhà xưởng. - Tiếp tục đẩy mạnh cơ chế phân cấp quản lý TSCĐ, giao TSCĐ cho từng bộ phận, từng phòng ban, phân xưởng một cách rõ ràng, qui định trách nhiệm bảo quản, sử dụng. - Tiếp tục tranh thủ sử dụng một cách hợp lý nguồn vốn chiếm dụng hợp pháp từ các khoản phải trả chưa đến hạn thanh toán (phải trả người bán, phải trả CNV, thuế và các khoản phải nộp nhà nước…). Tính đến cuối năm 2000, số vốn chiếm dụng của công ty đã tăng lên 15.702.475.408đ. Đây là nguồn hỗ trợ tích cực cho nhu cầu vốn SXKD của công ty. * Ý kiến thứ hai: Điều chỉnh lại cơ cấu nguồn vốn kinh doanh nhằm tiết kiệm chi phí sử dụng vốn và mở rộng hành lang an toàn cho công ty. Qua phân tích ở trên ta thấy VKD ở công ty đã biến động theo chiều hướng tương đối hợp lý. Tuy nhiên cơ cấu tài chính thì vẫn còn nhiều điểm bất hợp lý biểu hiện ở sự chênh lệch khoảng cách giữa tỷ trọng vốn tự có (36%) và tỷ trọng nợ phải trả (64%). Mặc dù trong năm 2000, hệ số nợ đã tăng cao 0,64 nhưng chưa tác động làm tỷ suất lợi nhuận vốn chủ sở hữu tăng lên mà còn bị giảm đi. Bởi vậy, để giảm bớt chi phí sử dụng vốn và mở rộng hành lang an toàn cho công ty, công ty nên tính đến giải pháp điều chỉnh lại cơ cấu nguồn vốn theo hướng hạn chế bớt tỷ trọng nợ phải trả và tăng dần tỷ trọng nguồn vốn chủ sở hữu. Cũng qua xem xét cơ cấu nguồn vốn theo nguồn hình thành của công ty qua 2 năm 1999, 2000 ta thấy: Đại bộ phận nợ dài hạn của công ty là nguồn vốn vay dài hạn Ngân hàng thương mại và nợ ngắn hạn tập trung chủ yếu là các khoản phải trả người bán, phải trả CNV, vay ngắn hạn ngân hàng. Do đó, hướng cơ bản để giảm tỷ trọng nợ phải trả là: - Đối với khoản nợ ngân hàng: tăng thêm vay ngắn hạn,giảm bớt các khoản nợ khác. + Tính đến thời điểm 31/12/2000: số dư có vay dài hạn ngân hàng là: 10.483.129.953đ lớn hơn nhiều so với số dư có vay ngắn hạn là: 3.551.030.280đ. Nếu tăng thêm khoản vay ngắn hạn thì công ty sẽ tận dụng được nguồn vốn đáp ứng cho nhu cầu SXKD một cách nhanh nhất, đem lại hiệu quả SXKD cao hơn. - Đối với các khoản nợ khác: + Tính đến thời điểm 31/12/2000: Khoản phải trả người bán là: 9.382.796.487đ và phải trả CNV: 5.728.899.463đ chiếm tỷ trọng khá lớn trong các khoản nợ ngắn hạn, công ty cũng cần trả bớt để nâng cao uy tín của công ty đối với bạn hàng và cán bộ CNV trong công ty. Do đó, muốn trả được các khoản trên, công ty phải nhanh chóng dịch chuyển các khoản vốn đang tồn đọng vào quá trình sản xuất và thu hồi nhanh chóng các khoản vốn bị chiếm dụng. Đối với nguồn vốn chủ sở hữu, công ty phải không ngừng bổ sung, phát triển nguồn vốn này bằng các biện pháp như: Tăng cường huy động lợi nhuận để lại, thông qua các quĩ: Đầu tư phát triển, quĩ dự phòng tài chính, đầu tư XDCB… Đồng thời tranh thủ tối đa sự hỗ trợ của nhà nước việc cấp bổ xung nguồn vốn kinh doanh. * Ý kiến thứ ba: Tiếp tục đầu tư TSCĐ và phát huy tối đa công suất máy móc thiết bị nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn. Qua tìm hiểu ta thấy: Trong tháng 12- 2000, công ty đã đầu tư mua sắm và xây dựng mới TSCĐ để tăng cường đầu tư TSCĐ mở rộng chiều sâu. Cần phải đổi mới toàn diện để nâng tổng giá lên cao hơn so với mức hiện có và từ đó sẽ đẩy hệ số hao mòn xuống thấp hơn nữa. - Công ty cũng cần tăng cường đầu tư TSCĐ bằng nguồn vốn chủ sở hữu thông qua các quĩ do lợi nhuận để lại và nguồn vốn khấu hao cơ bản trên cơ sở trích khấu hao TSCĐ. - Đi đôi với việc tăng cường đổi mới TSCĐ, công ty cần chú trọng nâng cao hiệu quả sử dụng VCĐ hiện có bằng cách. + Phân loại TSCĐ đã cũ kỹ, lạc hậu hoặc không sử dụng cho mục đích SXKD để thanh lý, nhượng bán, nhanh chóng thu hồi vốn. + Tận dụng tối đa công suất TSCĐ hiện đang sử dụng và mua sắm mới vào để phục vụ cho sản xuất: Qua xem xét ta thấy hệ số hao mòn của bộ phận máy móc thiết bị sản xuất còn dưới 50% nên khả năng sử dụng vẫn còn có thể khai thác được rất lâu. Do đó, để thực hiện việc khai thác tốt năng lực của TSCĐ vào sản xuất một cách có hiệu quả thì trong năm tới, công ty cần tìm hiểu và mở rộng thị trường tiêu thụ sản phẩm, từ đó tăng số lượng đơn đặt hàng và hợp đồng ký kết, đẩy nhanh vòng quay của vốn. * Ý kiến thứ tư: Đẩy mạnh SXKD, nâng cao chất lượng, tăng số lượng sản phẩm sản xuất và tiêu thụ, hạ giá th