Đề tài Thực trạng quản lý chi ngân sách nhà nước của thành phố Cần Thơ

1 MUÏC LUÏC MÔÛ ÑAÀU 1 Chöông 1: NSNN VAØ QUAÛN LYÙ CHI NSNN 3 1.1. TOÅNG QUAN VEÀ NSNN 3 1.1.1. Baûn chaát cuûa NSNN 3 1.1.1.1. Khaùi nieäm 3 1.1.1.2. Noäi dung kinh teá cuûa NSNN 4 1.1.2. Chöùc naêng cuûa NSNN 5 1.1.3. Vai troø cuûa NSNN 6 1.2. TOÅ CHÖÙC HEÄ THOÁNG NSNN VAØ PHAÂN CAÁP NSNN 8 1.2.1. Nguyeân taéc toå chöùc heä thoáng NSNN 8 1.2.2. Heä thoáng NSNN 10 1.2.3. Nguyeân taéc phaân caáp NSNN 11 1.2.4. Phaân caáp nguoàn thu vaø nhieäm vuï chi giöõa caùc caáp ngaân saùch 12 1.3. QUAÛN LYÙ QUAÙ TRÌNH CHI NSNN 19 1.3.1. Laäp döï toaùn chi NSNN 19 1.3.1.1. YÙ nghóa cuûa laäp döï toaùn chi NSNN 19 1.3.1.2. Xaây döïng döï toaùn chi NSNN 19 1.3.2. Chaáp haønh döï toaùn chi NSNN 22 1.3.2.1. YÙ nghóa cuûa chaáp haønh döï toaùn chi NSNN 22 1.3.2.2. Noäi dung chaáp haønh döï toaùn chi NSNN 23 1.3.3. Quyeát toaùn chi NSNN 27 1.3.3.1. YÙ nghóa cuûa quyeát toaùn chi NSNN 27 1.3.3.2. Noäi dung quyeát toaùn chi NSNN 28 2 Chöông 2: THÖÏC TRAÏNG QUAÛN LYÙ CHI NSNN CUÛA TP CAÀN THÔ TRONG THÔØI GIAN QUA 30 2.1. ÑAËC ÑIEÅM, TÌNH HÌNH KINH TEÁ XAÕ HOÄI TP CAÀN THÔ 30 2.1.1. Ñaëc ñieåm, Tình hình kinh teá xaõ hoäi 30 2.1.2. Tình hình thu chi vaø caân ñoái ngaân saùch 34 2.2. CÔ CAÁU CHI NGAÂN SAÙCH 37 2.2.1. Cô caáu giöõa chi ñaàu tö phaùt trieån vaø chi thöôøng xuyeân 37 2.2.2. Cô caáu chi ñaàu tö phaùt trieån 38 2.2.3. Cô caáu chi thöôøng xuyeân 39 2.3. TOÅ CHÖÙC QUAÛN LYÙ LAÄP DÖÏ TOAÙN CHI NGAÂN SAÙCH 41 2.3.1. Caên cöù ñeå laäp döï toaùn 41 2.3.2. Trình töï xaây döïng döï toaùn chi ngaân saùch cuûa caùc caáp NSÑP 41 2.3.3. Traùch nhieäm cuûa cô quan taøi chính caùc caáp trong quaù trình laäp döï toaùn NSÑP 42 2.4. TOÅ CHÖÙC QUAÛN LYÙ VIEÄC CHAÁP HAØNH CHI NGAÂN SAÙCH 43 2.4.1. Nhieäm vuï cuûa chaáp haønh chi NSNN 43 2.4.1.1. Quaûn lyù chi NSNN giöõa caùc cô quan taøi chính caùc caáp 43 2.4.1.2. Quaûn lyù chi NSNN ñoái vôùi caùc ñôn vò döï toaùn, caùc toå chöùc, caù nhaân 44 2.4.1.3. Quaûn lyù chi NSNN ñoái vôùi caùc cô quan Nhaø nöôùc coù lieân quan 46 2.4.2. Chaáp haønh keá hoaïch chi NSNN 46 2.4.2.1. Toå chöùc cuï theå hoaù keá hoaïch chi NSNN chæ ñaïo quaù trình thöïc hieän 46 2.4.2.2. Chaáp haønh keá hoaïch chi NSNN qua caùc hình thöùc caáp phaùt kinh phí cuûa NSNN 47 2.4.2.3. Kieåm soaùt chi NSNN qua kho baïc Nhaø nöôùc 48 2.5. TOÅ CHÖÙC COÂNG TAÙC QUYEÁT TOAÙN CHI NGAÂN SAÙCH 49 3 2.5.1. Quyeát toaùn cuûa töøng caáp ngaân saùch 49 2.5.2. Toång hôïp quyeát toaùn chi NSÑP 50 2.5.3. Pheâ duyeät toång quyeát toaùn chi NSÑP 50 2.6. KIEÅM TRA, THANH TRA, KHEN THÖÔÛNG VAØ XÖÛ LYÙ VI PHAÏM TRONG QUAÛN LYÙ CHI NSNN 50 2.6.1. Coâng taùc kieåm tra, thanh tra 50 2.6.2. Coâng taùc khen thöôûng vaø xöû lyù vi phaïm 51 2.7. NHÖÕNG BAÁT CAÄP, HAÏN CHEÁ VAØ NGUYEÂN NHAÂN TRONG COÂNG TAÙC QUAÛN LYÙ CHI NGAÂN SAÙCH TP CAÀN THÔ 52 2.7.1. Trong phaân caáp quaûn lyù chi ngaân saùch 52 2.7.2. Trong cô caáu chi ngaân saùch 53 2.7.3. Trong laäp döï toaùn chi ngaân saùch 54 2.7.4. Trong chaáp haønh döï toaùn chi ngaân saùch 55 2.7.5. Trong quyeát toaùn chi ngaân saùch 58 2.7.6. Trong coâng taùc thanh tra, kieåm tra 58 Chöông 3: NHÖÕNG GIAÛI PHAÙP HOAØN THIEÄN QUAÛN LYÙ CHI NGAÂN SAÙCH TP CAÀN THÔ 61 3.1. PHÖÔNG HÖÔÙNG VAØ MUÏC TIEÂU QUAÛN LYÙ CHI NGAÂN SAÙCH TP CAÀN THÔ 61 3.2 GIAÛI PHAÙP HOAØN THIEÄN PHAÂN CAÁP QUAÛN LYÙ CHI NGAÂN SAÙCH 61 3.2.1. Chaáp haønh caùc nguyeân taéc phaân caáp NSNN moät caùch tích cöïc cho söï oån ñònh, phaùt trieån TP Caàn Thô 61 3.2.2. Phaân ñònh nguoàn thu vaø nhieäm vuï chi giöõa caùc caáp ngaân saùch phaûi coù cô sôû khoa hoïc 62 3.3. HOAØN THIEÄN CÔ CAÁU CHI NGAÂN SAÙCH KHOA HOÏC HÔÏP LYÙ 63 4 3.3.1. Xaây döïng cô caáu hôïp lyù chi ñaàu tö phaùt trieån vaø chi thöôøng xuyeân 63 3.3.2. Xaùc laäp cô caáu chi ñaàu tö phaùt trieån 64 3.3.3. Hoaøn thieän cô caáu chi thöôøng xuyeân 64 3.4. ÑOÅI MÔÙI COÂNG TAÙC LAÄP VAØ QUYEÁT ÑÒNH DÖÏ TOAÙN CHI NGAÂN SAÙCH 3.4.1. Hoaøn chænh quy trình laäp döï toaùn ngaân saùch 65 3.4.2. Xaây döïng caùc chuaån möïc khoa hoïc laøm cô sôû, caên cöù laäp döï toaùn vaø xeùt duyeät döï toaùn chi ngaân saùch cho phuø hôïp vôùi tình hình thöïc teá taïi ñòa phöông 66 3.4.3. Ñoåi môùi pheâ duyeät (hay quyeát ñònh) döï toaùn chi ngaân saùch haøng naêm 68 3.5. HOAØN THIEÄN TOÅ CHÖÙC QUAÛN LYÙ QUAÙ TRÌNH CHAÁP HAØNH CHI NGAÂN SAÙCH 68 3.5.1. Toå chöùc thöïc thi keá hoaïch chi NSNN 68 3.5.1.1. Ñoái vôùi chi ñaàu tö phaùt trieån 68 3.5.1.2. Ñoái vôùi chi thöôøng xuyeân 69 3.5.2. Chaáp haønh keá hoaïch chi NSNN qua caùc hình thöùc caáp phaùt kinh phí cuûa NSNN 69 3.5.2.1. Ñoái vôùi chi ñaàu tö phaùt trieån 70 3.5.2.2. Ñoái vôùi chi thöôøng xuyeân 70 3.5.3. Kieåm soaùt chi NSNN qua kho baïc Nhaø nöôùc 71 3.5.3.1. Ñoái vôùi chi ñaàu tö phaùt trieån 71 3.5.3.2. Ñoái vôùi chi thöôøng xuyeân 72 3.6.HOAØN THIEÄN HAÏCH TOAÙN KEÁ TOAÙN,QUYEÁT TOAÙN NGAÂN SAÙCH 72 3.6.1. Hoaøn thieän haïch toaùn keá toaùn ngaân saùch 72 3.6.2. Quyeát toaùn ngaân saùch 72 3.7. ÑOÅI MÔÙI THANH TRA, KIEÅM TRA TRONG QUAÛN LYÙ CHI NGAÂN SAÙCH 72 5 3.7.1. Taêng cöôøng thanh, kieåm tra khaâu laäp döï toaùn thu, chi ngaân saùch 72 3.7.2. Caûi tieán khaâu thanh, kieåm tra quaù trình chaáp haønh ngaân saùch 73 3.7.3. Ñoåi môùi trong khaâu thanh, kieåm tra sau khi caáp phaùt ngaân saùch 73 3.7.4. Aùp duïng ña daïng caùc hình thöùc kieåm tra linh hoaït vaø hieäu quaû 73 KEÁT LUAÄN 75 TAØI LIEÄU THAM KHAÛO 6 MÔÛ ÑAÀU ÔÛ nöôùc ta, vieäc quaûn lyù NSNN töøng böôùc ñöôïc hoaøn thieän keå töø sau khi coù luaät NSNN (20/03/1996), söûa ñoåi, boå sung, ñieàu chænh luaät NSNN (20/05/1998) vaø söûa ñoåi, boå sung, ñieàu chænh luaät NSNN (16/12/2002) baét ñaàu thöïc hieän töø 01/01/2004, cuøng vôùi vieäc lieân tuïc trieån khai caùc Nghò ñònh, Thoâng tö höôùng daãn thi haønh luaät NSNN ñaõ taïo ra söï thay ñoåi moät caùch caên baûn veà cô cheá quaûn lyù, ñaûm baûo söï chuû ñaïo cuûa NSTW, ñoàng thôøi phaùt huy tính naêng ñoäng, töï chuû, töï chòu traùch nhieäm cuûa caùc caáp chính quyeàn ñòa phöông trong quaûn lyù thu vaø chi NSNN. Moät trong nhöõng vaán ñeà quan troïng caàn thieát hieän nay laø vieäc hoaøn thieän quaûn lyù chi NSNN phaûi ñöôïc quan taâm haøng ñaàu. Vì neáu xem xeùt moät caùch khaùch quan thì vieäc quaûn lyù thu NSNN ñaõ töøng böôùc ñöôïc quan taâm ñieàu chænh, hoaøn thieän chính saùch thu cho phuø hôïp vôùi yeâu caàu phaùt trieån cuûa neàn kinh teá vaø tieán trình hoäi nhaäp kinh teá khu vöïc, quoác teá. Ngöôïc laïi, vieäc quaûn lyù chi NSNN thì caû xaõ hoäi quan taâm böùc xuùc tình traïng caáp phaùt söû duïng NSNN thôøi gian qua daøn traõi, keùm hieäu quaû, laõng phí, tham oâ, tham nhuõng, bieån thuû tieàn vaø taøi saûn coâng .... coøn chöa ñöôïc ngaên chaën coù hieäu quaû. Vì vaäy, muoán laønh maïnh hoùa neàn taøi chính quoác gia ñaët ra cho chuùng ta moät nhieäm vuï quan troïng vaø caáp baùch laø phaûi hoaøn thieän quaûn lyù chi NSNN, ñaûm baûo hieäu quaû chi NSNN phuïc vuï toát cho quaù trình phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi ñaát nöôùc. Khoâng ngoaïi leä, vieäc quaûn lyù chi NSNN ôû TP Caàn Thô coù nhieàu tieán boä tích cöïc theo ñònh höôùng hieäu quaû. Song beân caïnh ñoù cuõng coøn raát nhieàu baát caäp, coù nhöõng vaán ñeà chuû quan vaø khaùch quan cuûa thöïc traïng vieäc quaûn lyù quaù trình laäp, chaáp haønh vaø quyeát toaùn chi NSNN ôû TP Caàn Thô trong thôøi gian qua, daãn ñeán vieäc quaûn lyù chi NSNN ôû TP Caàn Thô chöa ñaït hieäu quaû cao nhö mong 7 muoán. Caàn coù giaûi phaùp quaûn lyù chi NSNN ôû TP Caàn Thô tích cöïc vaø hieäu quaû hôn, thöïc hieän muïc tieâu ñeán naêm 2010 TP Caàn Thô ñaït caùc chuaån cô baûn cuûa ñoâ thò loaïi I (theo nghò quyeát cuûa Thaønh uûy TP Caàn Thô), ñoàng thôøi laø moät trung taâm kinh teá ñoäng löïc cuûa vuøng ÑBSCL (theo nghò quyeát cuûa Boä Chính trò). Töø nhöõng vaán ñeà neâu treân, noäi dung cuûa ñeà taøi nhaèm vaøo vieäc xaùc laäp cô sôû lyù luaän, thöïc tieãn vaø giaûi phaùp khoa hoïc, hôïp lyù cho vieäc hoaøn thieän quaûn lyù chi NSNN ôû TP Caàn Thô trong thôøi gian tôùi . Ñoái töôïng vaø phaïm vi nghieân cöùu: Nghieân cöùu caùc chuû tröông, chính saùch, ñöôøng loái cuûa Ñaûng vaø Nhaø nöôùc, caùc Luaät ñònh, ñònh cheá taøi chính hieän haønh; cô sôû lyù thuyeát veà khoa hoïc quaûn lyù; ñaëc ñieåm tình hình, thöïc traïng quaûn lyù chi NSNN ôû ñòa phöông trong thôøi gian qua; caùc giaûi phaùp khaû thi khoa hoïc trong phaïm vi chi NSNN coù quan heä vôùi caân ñoái NSNN ôû TP Caàn Thô. Phöông phaùp thu thaäp vaø xöû lyù thoâng tin: Söû duïng phöông phaùp nghieân cöùu, phaân tích taøi lieäu, soá lieäu hoïc taäp ôû tröôøng vaø trong thöïc tieãn coù lieân quan ñeán ñeà taøi, keát hôïp vôùi vieäc söû duïng caùc phöông phaùp khaùc nhö: Xin yù kieán, hoïc taäp kinh nghieäm cuûa Thaày, coâ, chuyeân gia quaûn lyù NSNN. Taäp hôïp thoâng tin xem xeùt vaø xöû lyù qua phaân tích ñònh tính, ñònh löôïng phuïc vuï cho caùc phaàn noäi dung cuûa ñeà taøi. Noäi dung cuûa ñeà taøi: Caùc phaàn chính ñöôïc theå hieän qua caùc chöông sau: Chöông I: NSNN vaø quaûn lyù chi NSNN. Chöông II: thöïc traïng quaûn lyù chi NSNN cuûa TP Caàn Thô trong thôøi gian qua. Chöông III: Nhöõng giaûi phaùp hoaøn thieän quaûn lyù chi ngaân saùch TP Caàn Thô. 8 CHÖÔNG I: NSNN VAØ QUAÛN LYÙ CHI NSNN 1.1. TOÅNG QUAN VEÀ NSNN 1.1.1. Baûn chaát cuûa NSNN 1.1.1.1. Khaùi nieäm Khaùi nieäm veà NSNN hieän nay coøn coù nhieàu yù kieán khaùc nhau. Thuaät ngöõ ngaân saùch (Budget) baét nguoàn töø tieáng Anh, coù nghóa laø caùi ví, caùi xaéc. Tuy nhieân trong ñôøi soáng kinh teá, thuaät ngöõ naøy ñaõ thoaùt ly yù nghóa ban ñaàu vaø mang noäi dung hoaøn toaøn môùi. Khaùi nieäm Ngaân saùch theo caùc quan ñieåm khaùc nhau nhö: Theo töø ñieån baùch khoa toaøn thö Lieân xoâ (cuõ) cho raèng: Ngaân saùch laø baûng lieät keâ caùc khoaûn thu, chi baèng tieàn trong moät giai ñoaïn nhaát ñònh cuûa Nhaø nöôùc; Moïi keá hoaïch thu chi baèng tieàn cuûa baát kyø moät xí nghieäp, cô quan, hoaëc caù nhaân naøo trong moät giai ñoaïn nhaát ñònh. (Sñd, NXB baùch khoa toaøn thö Lieân xoâ.1971, T. IV tr.195) Theo töø ñieån Nouveau Larousse cuûa Phaùp thì: Ngaân saùch laø baûng lieät keâ, döï kieán caùc khoaûn thu nhaäp vaø chi traû cuûa moät cô quan, moät coâng xaõ, vv… (Sñd, NXB Librairie Larousse, Paris,1972, tr.144) Theo Töø ñieån kinh doanh nöôùc Anh, do J.H. Adam bieân taäp giaûi thích thuaät ngöõ Ngaân saùch nhö sau: Baûng keá toaùn veà khaû naêng thu nhaäp (tieàn thu vaøo) vaø chi tieâu (tieàn xuaát ra) trong moät giai ñoaïn nhaát ñònh cuûa töông lai, thöôøng laø moät naêm; NSNN laø baûng keá hoaïch veà thu nhaäp vaø chi tieâu quoác gia (nhaø nöôùc) trong töông lai. Noù ñöôïc oâng Quoác khoá ñaïi thaàn trình ra tröôùc Nghò vieän moät laàn trong naêm, ñöôïc Nghò vieän xem xeùt vaø coù nhöõng ñeà xuaát thay ñoåi thueá khoùa, nhöõng vaán ñeà ñoù sau naøy trôû thaønh luaät trong naêm Taøi chính; 9 Baûng tính toaùn veà khaû naêng chi phí ñeå thöïc hieän moät keá hoaïch hoaëc moät chöông trình vì moät ñích nhaát ñònh naøo ñoù (Ngaân saùch quaûng caùo, Ngaân saùch ñaàu tö, Ngaân saùch nghieân cöùu). (J.H.Adam Longman Dictionary of Bussiness English, NXB Librairie du Liban, 1982) Theo GS.TS Taøo Höõu Phuøng vaø GS.TS Nguyeãn Coâng Nghieäp thì: NSNN laø döï toaùn (keá hoaïch) thu-chi baèng tieàn cuûa Nhaø nöôùc trong moät khoaûng thôøi gian nhaát ñònh (phoå bieán laø moät naêm). (Ñoåi môùi NSNN – NXB Thoáng keâ – Haø noäi 1992, tr.7) Theo Luaät NSNN cuûa nöôùc Coäng hoaø xaõ hoäi chuû nghóa Vieät Nam ban haønh ngaøy 16/12/2002 thì NSNN coù khaùi nieäm sau: NSNN laø toaøn boä caùc khoaûn thu, chi cuûa Nhaø nöôùc ñaõ ñöôïc cô quan nhaø nöôùc coù thaåm quyeàn quyeát ñònh vaø ñöôïc thöïc hieän trong moät naêm ñeå baûo ñaûm thöïc hieän caùc chöùc naêng, nhieäm vuï cuûa Nhaø nöôùc. 1.1.1.2. Noäi dung kinh teá cuûa NSNN Maëc duø caùc bieåu hieän cuûa NSNN raát ña daïng vaø phong phuù, nhöng veà thöïc chaát chuùng ñeàu phaûn aùnh caùc noäi dung KT – XH cô baûn laø: NSNN hoaït ñoäng trong lónh vöïc phaân phoái caùc nguoàn taøi chính cuûa xaõ hoäi vaø vì vaäy, noù theå hieän caùc moái quan heä veà lôïi ích kinh teá ña dieän giöõa Nhaø nöôùc vaø xaõ hoäi. Quyeàn löïc trong phaân phoái caùc nguoàn löïc ñoù thuoäc veà Nhaø nöôùc. Moïi khoaûn thu vaø chi NSNN ñeàu do Nhaø nöôùc quyeát ñònh vaø nhaèm muïc ñích phuïc vuï yeâu caàu thöïc hieän caùc chöùc naêng cuûa Nhaø nöôùc. Vì vaäy, noäi dung kinh teá cuûa NSNN theo GS.TS Taøo Höõu Phuøng vaø PGS.TS Nguyeãn Coâng Nghieäp : 10 NSNN laø heä thoáng caùc moái quan heä kinh teá giöõa Nhaø nöôùc vaø xaõ hoäi phaùt sinh trong quaù trình Nhaø nöôùc huy ñoäng vaø söû duïng caùc nguoàn taøi chính nhaèm ñaûm baûo yeâu caàu thöïc hieän caùc chöùc naêng quaûn lyù vaø ñieàu haønh neàn kinh teá-xaõ hoäi cuûa mình. (Ñoåi môùi NSNN – NXB Thoáng keâ – Haø noäi 1992, tr.11) Theo GS.TS Nguyeãn Thanh Tuyeàn thì : NSNN laø toång theå caùc quan heä kinh teá phaùt sinh trong quaù trình phaân phoái caùc nguoàn löïc taøi chính, hình thaønh quyõ tieàn teä taäp trung, nhaèm thöïc hieän caùc nhieäm vuï kinh teá - xaõ hoäi cuûa Nhaø nöôùc ñöông quyeàn trong moät thôøi kyø nhaát ñònh. (Taøi lieäu hoïc moân Taøi chính coâng) Hai ñònh nghóa treân, tuy coù nhöõng khaùc bieät nhaát ñònh song noù ñaõ phaûi aûnh ñaày ñuû noäi dung kinh teá – xaõ hoäi cuûa NSNN cuõng nhö vai troø laø moät coâng cuï kinh teá taát yeáu cuûa nhaø nöôùc. 1.1.2. Chöùc naêng cuûa NSNN NSNN laø moät boä phaän raát quan troïng trong heä thoáng taøi chính vaø ñoùng vai troø chuû ñaïo trong heä thoáng taøi chính quoác gia. Vì vaäy, NSNN cuõng coù ñaày ñuû hai chöùc naêng cuûa taøi chính laø chöùc naêng phaân phoái vaø chöùc naêng giaùm ñoác. Chöùc naêng phaân phoái cuûa NSNN theå hieän qua quaù trình phaân phoái toång saûn phaåm xaõ hoäi ñeå hình thaønh quyõ tieàn teä taäp trung lôùn nhaát cuûa Nhaø nöôùc vaø ñaûm baûo caùc nhu caàu chi tieâu theo döï toaùn cuûa Nhaø nöôùc. Chöùc naêng phaân phoái cuûa NSNN theå hieän ñaày ñuû caû quaù trình phaân phoái laàn ñaàu vaø phaân phoái laïi maø chuû theå phaân phoái laø Nhaø nöôùc, nhaèm ñaûm baûo thöïc hieän caùc chöùc naêng quaûn lyù vaø ñieàu haønh neàn kinh teá-xaõ hoäi cuûa Nhaø nöôùc. Quaù trình phaân phoái laàn ñaàu cuûa NSNN laø quaù trình Nhaø nöôùc huy ñoäng caùc nguoàn taøi chính töø xaõ hoäi ñeå hình thaønh NSNN, cuõng chính laø quaù trình thu NSNN. Quaù trình phaân phoái laïi cuûa 11 NSNN laø quaù trình Nhaø nöôùc söû duïng NSNN nhaèm ñaûm baûo caùc nhu caàu chi tieâu cuûa Nhaø nöôùc, cuõng chính laø quaù trình chi NSNN phuïc vuï cho vieäc quaûn lyù vaø ñieàu haønh neàn kinh teá-xaõ hoäi cuûa Nhaø nöôùc. Chöùc naêng giaùm ñoác (kieåm tra) cuûa NSNN theå hieän qua vieäc Nhaø nöôùc thöïc hieän chöùc naêng giaùm ñoác baèng ñoàng tieàn ñoái vôùi moïi hoaït ñoäng trong neàn kinh teá. Quaù trình huy ñoäng vaø söû duïng NSNN phaûi ñöôïc thöïc hieän baèng luaät phaùp, vì vaäy phaûi ñöôïc theo doõi, quaûn lyù, giaùm saùt, kieåm tra chaët cheõ baèng ñoàng tieàn theo nhöõng ñònh cheá, chuaån möïc ñaõ ñöôïc Nhaø nöôùc quy ñònh. Chöùc naêng giaùm ñoác cuûa NSNN hình thaønh trong quaù trình Nhaø nöôùc huy ñoäng, taäp trung, phaân phoái vaø söû duïng nguoàn voán NSNN. Nhaø nöôùc thöïc hieän söï giaùm saùt hoaït ñoäng cuûa caùc chuû theå trong neàn kinh teá-xaõ hoäi thoâng qua caùc khoaûn thu, chi NSNN baèng tieàn. Thoâng qua chöùc naêng giaùm ñoác, Nhaø nöôùc taùc ñoäng vaøo quaù trình quaûn lyù vó moâ neàn kinh teá-xaõ hoäi. Chöùc naêng giaùm ñoác cuûa NSNN giuùp cho hieäu quaû thöïc hieän NSNN ñöôïc toát hôn. Ngoaøi hai chöùc naêng neâu treân, NSNN coøn coù hai chöùc naêng cuï theå laø: Chöùc naêng toå chöùc voán vaø chöùc naêng ñieàu chænh quaù trình kinh teá ñöôïc theå hieän qua vai troø cuûa NSNN. 1.1.3. Vai troø cuûa NSNN Vai troø cuûa NSNN ñöôïc xaùc ñònh treân cô sôû caùc chöùc naêng cuûa NSNN vaø treân cô sôû caùc nhieäm vuï cuï theå cuûa noù trong töøng giai ñoaïn lòch söû. Do vaäy, vai troø cuûa NSNN trong giai ñoaïn hieän nay nhö sau: NSNN vôùi vai troø theo chöùc naêng cuûa NSNN laø huy ñoäng nguoàn taøi chính ñeå ñaûm baûo caùc nhu caàu chi tieâu cuûa Nhaø nöôùc. Ñoàng thôøi, NSNN thöïc hieän caân ñoái giöõa caùc khoaûn thu vaø caùc khoaûn chi (baèng tieàn) cuûa Nhaø nöôùc. Vai troø cuûa NSNN bieåu hieän qua vieäc NSNN ñoäng vieân caùc nguoàn löïc höõu hình vaø voâ hình bao goàm: 12 - Caùc nguoàn löïc höõu hình trong nöôùc nhö caùc nguoàn voán baèng tieàn hoaëc ñang ôû daïng luaân chuyeån (Voán löu ñoäng, voán coá ñònh trong doanh nghieäp, voán luaân chuyeån treân thò tröôøng taøi chính) phaùt trieån cuoái cuøng laø doanh lôïi taêng thu thueá, phí hoaëc ñang ôû daïng tích luyõ (Döï tröû quoác gia, döï tröû baét buoäc, quyõ döï phoøng) cho vay ñeå phaùt trieån vaø huy ñoäng caùc nguoàn löïc ôû nöôùc ngoaøi qua vieäc huy ñoäng caùc nguoàn ñaàu tö tröïc tieáp cuûa nöôùc ngoaøi (BOT, BTO, BT) maø chuùng ta coù theå nhaän daïng ñöôïc; Ñoäng vieân caùc nguoàn taøi chính voâ hình laø caùc nguoàn taøi chính ôû daïng tieàm aån khoù nhaän daïng nhöng noù coù taùc ñoäng giaùn tieáp ñeán vieäc gia taêng nguoàn löïc taøi chính quoác gia moät caùch hieäu quaû vaø beàn vöõng (Ñoäc quyeàn thöông hieäu, sôû höõu coâng nghieäp, phaàn meàm tin hoïc, phaùt trieån Giaùo duïc vaø ñaøo taïo, uy tín caù nhaân, chính saùch ñuùng ñaén vaø kòp thôøi, khai thaùc caùc di tích lòch söû, choáng tham nhuõng, söû duïng hieäu quaû nguoàn voán vay nöôùc ngoaøi, ñaàu tö maïo hieåm, quan heä höõu haûo vôùi caùc nöôùc). - Baûo ñaûm caùc nhu caàu chi tieâu ñeå phaùt trieån kinh teá-xaõ hoäi phuïc vuï quaù trình coâng nghieäp hoaù, hieän ñaïi hoaù ñaát nöôùc. - Ñieàu hoaø caùc nguoàn voán giöõa caùc vuøng vaø caùc ngaønh kinh teá. - Taøi trôï ñoái vôùi caùc toå chöùc kinh teá. Maët khaùc, NSNN laø coâng cuï quan troïng cuûa Nhaø nöôùc vaø neàn kinh teá thò tröôøng caàn thieát phaûi coù söï ñieàu chænh vó moâ töø phía Nhaø nöôùc. Vì vaäy, NSNN coù vai troø laø coâng cuï ñieàu chænh vó moâ neàn kinh teá xaõ hoäi theo ñònh höôùng cuûa Nhaø nöôùc. Coù theå khaùi quaùt vai troø cuûa NSNN trong caùc lónh vöïc kinh teá-xaõ hoäi, thò tröôøng nhö sau: Veà maët Kinh teá: NSNN phaûi laø coâng cuï ñaéc löïc cuûa Nhaø nöôùc trong vieäc ñònh höôùng, ñieàu chænh hình thaønh cô caáu kinh teá ngaøy caøng hôïp lyù, hieäu quaû hôn. NSNN goùp phaàn quan troïng trong vieäc ñaàu tö phaùt trieån cô sôû haï taàng taïo ñoäng löïc phaùt trieån kinh teá, taïo moâi tröôøng vaø ñieàu kieän thuaän lôïi phaùt trieån saûn 13 xuaát kinh doanh cuûa neàn kinh teá nhieàu thaønh phaàn, giöõ cho neàn kinh teá caïnh tranh laønh maïnh, tích cöïc choáng ñoäc quyeàn, ñaàu cô. Ñoàng thôøi, khaéc phuïc nhöõng khuyeát taät cuûa cô cheá thò tröôøng vaø hoå trôï cho söï phaùt trieån cuûa caùc thaønh phaàn kinh teá trong nhöõng tröôøng hôïp caàn thieát. Veà maët xaõ hoäi: NSNN laø coâng cuï ñaéc löïc cuûa Nhaø nöôùc trong vieäc giaûi quyeát taát caû caùc vaán ñeà maët xaõ hoäi nhö ñieàu tieát thu nhaäp cuûa ngöôøi thu nhaäp cao, thoâng qua quaù trình phaân phoái vaø phaân phoái laïi cuûa NSNN ñeå ngöôøi coù thu nhaäp thaáp cuõng ñöôïc höôõng lôïi, haïn cheá toác ñoä phaân hoùa giaøu ngheøo trong xaõ hoäi, höôùng daãn tieâu duøng cuûa xaõ hoäi, giaûi quyeát caùc nhu caàu chính saùch xaõ hoäi veà phoå caäp giaùo duïc, söùc khoeû coäng ñoàng, ñôøi soáng tinh thaàn, lao ñoäng tieàn löông, ñeàn ôn ñaùp nghóa, xoùa ñoùi giaûm ngheøo, choáng tieâu cöïc, teä naïn xaõ hoäi..... Taïo moâi tröôøng xaõ hoäi laønh maïnh ñaäm ñaø baûn saéc daân toäc vaø vaên minh. Veà maët thò tröôøng: NSNN coù vai troø raát quan troïng trong vieäc bình oån giaù caû thò tröôøng theo höôùng tích cöïc, choáng laïm phaùt tieâu cöïc, taïo moâi tröôøng caïnh tranh bình ñaúng giöõa caùc thaønh phaàn kinh teá trong neàn kinh teá thò tröôøng, taïo ñieàu kieän tieàn ñeà phaùt trieån thò tröôøng, cuõng nhö tham gia ñieàu tieát, ñieàu chænh nhöõng maët tieâu cöïc cuûa thò tröôøng. Thuùc ñaåy söï phaùt trieån moái quan heä haøng-tieàn trong nöôùc vaø quoác teá. 1.2. TOÅ CHÖÙC HEÄ THOÁNG NSNN VAØ PHAÂN CAÁP NSNN 1.2.1. Nguyeân taéc toå chöùc heä thoáng NSNN Toå chöùc heä thoáng NSNN caên cöù vaøo Hieán phaùp nöôùc CHXHCNVN, Luaät NSNN, luaät phaùp hieän haønh vaø theo yeâu caàu cuûa töøng thôøi kyø phaùt trieån cuûa ñaát nöôùc. Moãi caáp chính quyeàn nhaø nöôùc theo quy ñònh cuûa Hieán phaùp ñöôïc phaân ñònh roõ raøng chöùc naêng, nhieäm vuï, quyeàn haïn, traùch nhieäm. Vì vaäy, moãi caáp chính quyeàn phaûi coù moät ngaân saùch töông öùng ñeå ñaûm baûo chuû ñoäng hoaøn thaønh chöùc naêng, nhieäm vuï cuûa mình. Vì vaäy, hieän nay moãi caáp chính quyeàn coù moät 14 ngaân saùch trong heä thoáng NSNN vaø coù theå phaân caáp, phaân quyeàn quaûn lyù theo yeâu caàu phaùt trieån cuûa töøng thôøi kyø. Nguyeân taéc toå chöùc heä thoáng NSNN döïa treân hai nguyeân taéc chuû yeáu sau: Nguyeân taéc thoáng nhaát: theå hieän qua heä thoáng NSNN ôû nöôùc ta laø moät heä thoáng thoáng nhaát töø trung öông ñeán ñòa phöông thoáng nhaát veà chuû tröông ñöôøng loái chính saùch, nhöõng qui ñònh cuûa Nhaø nöôùc veà quaûn lyù, toå chöùc ñieàu haønh, cuõng nhö veà caùc cheá ñoä, ñònh cheá taøi chính. Nguyeân taéc thoáng nhaát cuûa NSNN yeâu caàu moïi nguoàn thu vaø moïi khoaûn chi cuûa NSNN ñeàu phaûi phaûn aûnh taäp trung ñaày ñuû vaø troïn veïn vaøo NSNN. Taát caû caùc cô quan, ñôn vò khi thöïc hieän nhieäm vuï nhaø nöôùc giao, neáu phaùt sinh caùc khoaûn thu vaø chi lieân quan ñeán caùc hoaït ñoäng cuûa mình thì ñeàu phaûi ñaët trong heä thoáng NSNN. Nguyeân taéc thoáng nhaát cuûa NSNN coøn theå hieän ôû vieäc ban haønh heä thoáng cheá ñoä thu, chi vaø caùc tieâu chuaån ñònh möùc thoáng nhaát trong toaøn quoác. Moïi hoaït ñoäng thu, chi ngaân saùch phuïc vuï cho caùc hoaït ñoäng chöùc naêng cuûa Nhaø nöôùc ñeàu phaûi thöïc hieän theo nhöõng quy ñònh, chuaån möïc vaø thuû tuïc thoáng nhaát chung do cô quan Nhaø nöôùc coù thaåm quyeàn quyeát ñònh. Ngoaøi ra khoâng ñôn vò, caù nhaân naøo ñöôïc töï yù ñaët ra nhöõng cheá ñoä, ñònh möùc thu chi khaùc vôùi nhöõng quy ñònh chung cuûa nhaø nöôùc. Caùc quy ñònh veà trình töï, noäi dung, thôøi gian laäp, pheâ duyeät, chaáp haønh vaø quyeát toaùn NSNN cuõng phaûi ñöôïc quy ñònh nghieâm ngaët, roõ raøng vaø thoáng nhaát trong toaøn quoác. NSNN chæ toàn taïi moät heä thoáng Ngaân saùch thoáng nhaát cuûa nhaø nöôùc. Yeâu caàu cuûa nguyeân taéc naøy laø trong moät quoác gia chæ coù moät NSNN thoáng nhaát. Vieäc hình thaønh nhieàu caáp NSNN töø trung öông ñeán ñòa phöông ñeå phaân caáp 15 quaûn lyù, vaø caùc caáp Ngaân saùch naøy laø moät khaâu, moät boä phaän trong toång theå NSNN. Nguyeân taéc taäp trung, daân chuû: theå hieän qua 2 maët Veà maët taäp trung ñöôïc bieåu hieän laø haàu heát, phaàn lôùn NSNN taäp trung ôû NSTW nhaèm giaûi quyeát nhöõng vaán ñeà lôùn veà kinh teá-xaõ hoäi cuûa ñaát nöôùc. Maët khaùc, ngaân saùch caáp döôùi phaûi chòu söï chæ ñaïo cuûa ngaân saùch caáp treân vaø ngaân saùch caáp treân coù quyeàn kieåm tra, quaûn lyù, giaùm saùt töø khaâu laäp, chaáp haønh döï toaùn vaø quyeát toaùn cuûa ngaân saùch caáp döôùi trong vieäc thöïc hieän chuû tröông, ñöôøng loái, chính saùch cuûa Ñaûng vaø Nhaø nöôùc, cuõng nhö vieäc chaáp haønh caùc cheá ñoä quy ñònh cuûa Nhaø nöôùc. Veà maët daân chuû theå hieän qua moãi caáp chính quyeàn nhaø nöôùc coù moät ngaân saùch theo phaân caáp quaûn lyù, coù quyeàn quyeát ñònh ngaân saùch caáp mình trong vieäc thöïc hieän chöùc naêng nhieäm vuï cuûa chính quyeàn caáp mình moät caùch töï chuû, ñoäc laäp, phaùt huy tính naêng ñoäng saùng taïo cuûa caáp mình trong vieäc thöïc hieän chuû tröông, ñöôøng loái chính saùch cuûa Ñaûng, Nhaø nöôùc vaø nhieäm vuï phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi cuûa caáp mình, cuõng nhö cho pheùp caáp ngaân saùch ñöôïc quaûn lyù theo quy cheá rieâng cho phuø hôïp vôùi khaû naêng, trình ñoä quaûn lyù vaø ñieàu kieän cuï theå cuûa töøng caáp NSNN, ñaûm baûo cho hoaït ñoäng cuûa caùc caáp chính quyeàn Nhaø nöôùc coù hieäu quaû hôn, tích cöïc khai thaùc moïi nguoàn thu vaø tieát kieäm chi tieâu hôïp lyù, ñoàng thôøi cuõng laø ñeå phoái hôïp thöïc hieän toát caùc muïc tieâu kinh teá-xaõ hoäi chung cuûa Nhaø nöôùc. Nguyeân taéc taäp trung daân chuû trong toå chöùc heä thoáng NSNN ôû nöôùc ta laø nguyeân taéc xuyeân suoát trong coâng taùc toå chöùc cuûa Nhaø nöôùc ñöôïc söû duïng moät caùch linh hoaït trong töøng thôøi kyø, coù luùc taêng cöôøng taäp trung, coù luùc môû roäng daân chuû tuyø theo tình hình vaø ñieàu kieän cuï theå nhaèm phaùt huy hieäu quaû cuûa heä 16 thoáng NSNN. 1.2.2. Heä thoáng NSNN Heä thoáng NSNN ôû nöôùc ta hieän nay ñöôïc chia thaønh 2 caáp ngaân saùch cô baûn trong phaân caáp quaûn lyù laø NSTW vaø NSÑP nhaèm deã thöïc hieän nguyeân taéc taäp trung, daân chuû. Trong ñoù, NSÑP ñöôïc chia thaønh 2 loaïi trong cô cheá quaûn lyù NSNN bao goàm: NSÑP quaûn lyù theo cô cheá taøi chính chung vaø NSÑP quaûn lyù theo cô cheá taøi chính ñaëc thuø (TP Haø noäi, TP Hoà Chí Minh), theo cô cheá taøi chính öu ñaõi (TP Haûi phoøng). NSÑP ñöôïc chia thaønh 3 caáp bao goàm: Ngaân saùch caáp Tænh, TP thuoäc trung öông quaûn lyù (goïi chung laø Ngaân saùch Tænh); Ngaân saùch caáp Huyeän, Quaän, TP, Thò xaõ thuoäc caáp Tænh quaûn lyù (goïi chung laø Ngaân saùch Huyeän) vaø Ngaân saùch Xaõ, Phöôøng, Thò traán thuoäc caáp Huyeän quaûn lyù (goïi chung laø Ngaân saùch Xaõ). Qua xem xeùt treân cho thaáy, thöïc chaát vieäc toå chöùc heä thoáng NSNN ôû nöôùc ta hieän nay ñöôïc chia thaønh 4 caáp ngaân saùch trong quaûn lyù bao goàm: NSTW, Ngaân saùch Tænh, Ngaân saùch Huyeän vaø Ngaân saùch Xaõ. Trong ñoù: - NSTW toång hôïp keá hoaïch, döï toaùn taøi chính cuûa caùc Boä, Ngaønh thuoäc Trung öông quaûn lyù. - Ngaân saùch Tænh toång hôïp keá hoaïch, döï toaùn taøi chính cuûa caùc Sôû, Ngaønh, ñôn vò thuoäc Tænh quaûn lyù. - Ngaân saùch Huyeän toång hôïp keá hoaïch, döï toaùn taøi chính cuûa caùc Phoøng, Ban, Ngaønh, ñôn vò thuoäc Huyeän quaûn lyù. - Ngaân saùch Xaõ toång hôïp keá hoaïch, döï toaùn taøi chính cuûa caùc Ban, Ngaønh, ñôn vò, boä phaän thuoäc Xaõ quaûn lyù. - NSÑPø toång hôïp keá hoaïch, döï toaùn taøi chính cuûa ngaân saùch Tænh, ngaân saùch Huyeän vaø ngaân saùch Xaõ. 17 - NSNN toång hôïp keá hoaïch, döï toaùn taøi chính cuûa NSTW vaø NSÑP. 1.2.3. Nguyeân taéc phaân caáp NSNN Phaân caáp quaûn lyù NSNN döïa treân nhöõng nguyeân taéc cô baûn sau: - Ñaûm baûo tính thoáng nhaát cuûa heä thoáng NSNN. - Phaân caáp thöïc hieän ñoàng boä giöõa phaân caáp quaûn lyù kinh teá - xaõ hoäi vôùi toå chöùc boä maùy haønh chính. Phaûi phuø hôïp vôùi chöùc naêng nhieäm vuï cuûa töøng caáp chính quyeàn Nhaø nöôùc trong keá hoaïch phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi cuûa töøng caáp. - Ñaûm baûo ñöôïc vai troø chuû ñaïo cuûa NSTW, ñoàng thôøi ñaûm baûo tính ñoäc laäp, töï chuû cuûa NSÑP phuø hôïp vôùi chæ ñaïo caáp treân vaø ñieàu kieän cuï theå cuûa ñòa phöông. - Ñaûm baûo tính coâng baèng, tính minh baïch trong phaân caáp. 1.2.4. Phaân caáp nguoàn thu vaø nhieäm vuï chi giöõa caùc caáp ngaân saùch Phaân caáp nguoàn thu vaø nhieäm vuï chi giöõa caùc caáp ngaân saùch ñöôïc thöïc hieän theo Luaät NSNN (16/12/2002), Nghò ñònh 60 cuûa Chính phuû (06/06/2003) vaø Thoâng tö 59 cuûa Boä Taøi chính (23/06/2003) phaân caáp giöõa NSTW vaø NSÑP. Trong phaïm vi ñeà taøi chæ ñeà caäp ñeán phaân caáp nguoàn thu vaø nhieäm vuï chi cuûa NSÑP. - Nguoàn thu cuûa NSÑP goàm: + Caùc khoaûn thu NSÑP höôûng 100%: Bao goàm: Thueá nhaø, ñaát; Thueá taøi nguyeân, khoâng keå thueá taøi nguyeân thu töø hoaït ñoäng daàu, khí; Thueá moân baøi; Thueá chuyeån quyeàn söû duïng ñaát; Thueá söû duïng ñaát noâng nghieäp; Tieàn söû duïng ñaát; Tieàn cho thueâ ñaát, thueâ maët nöôùc, khoâng keå tieàn thueâ maët nöôùc thu töø hoaït ñoäng daàu, khí; Tieàn ñeàn buø thieät haïi ñaát; Tieàn cho thueâ vaø baùn nhaø ôû thuoäc sôû höõu nhaø nöôùc; Leä phí tröôùc baï; Thu töø hoaït ñoäng xoå soá kieán thieát; Thu nhaäp töø voán goùp cuûa NSÑP, tieàn thu hoài voán cuûa NSÑP taïi caùc cô sôû kinh teá, thu thanh lyù taøi saûn vaø caùc khoaûn thu khaùc cuûa doanh nghieäp nhaø nöôùc do ñòa phöông quaûn 18 lyù, phaàn noäp ngaân saùch theo quy ñònh cuûa phaùp luaät; thu töø quyõ döï tröõ taøi chính cuûa caáp tænh; Caùc khoaûn phí, leä phí, phaàn noäp ngaân saùch theo quy ñònh cuûa phaùp luaät do caùc cô quan, ñôn vò thuoäc ñòa phöông toå chöùc thu, khoâng keå phí xaêng, daàu vaø leä phí tröôùc baï; Thu töø quyõ ñaát coâng ích vaø thu hoa lôïi coâng saûn khaùc; Thu söï nghieäp, phaàn noäp ngaân saùch theo quy ñònh cuûa phaùp luaät cuûa caùc ñôn vò do ñòa phöông quaûn lyù; Huy ñoäng töø caùc toå chöùc, caù nhaân ñeå ñaàu tö xaây döïng caùc coâng trình keát caáu haï taàng theo quy ñònh cuûa phaùp luaät; Ñoùng goùp töï nguyeän cuûa caùc toå chöùc, caù nhaân ôû trong vaø ngoaøi nöôùc; Thu töø huy ñoäng ñaàu tö xaây döïng caùc coâng trình keát caáu haï taàng theo quy ñònh; Thu töø caùc khoaûn tieàn phaït, tòch thu theo quy ñònh cuûa phaùp luaät; Thu keát dö NSÑP; Caùc khoaûn thu khaùc cuûa NSÑP theo quy ñònh cuûa phaùp luaät; Thu boå sung töø ngaân saùch caáp treân; Thu chuyeån nguoàn ngaân saùch töø NSÑP naêm tröôùc sang NSÑP naêm sau. Vieän trôï khoâng hoaøn laïi cuûa caùc toå chöùc, caù nhaân ôû nöôùc ngoaøi tröïc tieáp cho ñòa phöông theo quy ñònh cuûa phaùp luaät; + Caùc khoaûn thu phaân chia theo tyû leä phaàn traêm (%) giöõa NSTW vaø NSÑP: Bao goàm: Thueá giaù trò gia taêng, khoâng keå thueá giaù trò gia taêng haøng hoaù nhaäp khaåu vaø thueá giaù trò gia taêng thu töø hoaït ñoäng xoå soá kieán thieát; Thueá thu nhaäp doanh nghieäp, khoâng keå thueá thu nhaäp doanh nghieäp cuûa caùc ñôn vò haïch toaùn toaøn ngaønh vaø thueá thu nhaäp doanh nghieäp thu töø hoaït ñoäng xoå soá kieán thieát; Thueá thu nhaäp ñoái vôùi ngöôøi coù thu nhaäp cao; Thueá tieâu thuï ñaëc bieät thu töø dòch vuï, haøng hoaù saûn xuaát trong nöôùc, khoâng keå thueá tieâu thuï ñaëc bieät thu töø hoaït ñoäng xoå soá kieán thieát; Phí xaêng, daàu. + Vieäc phaân caáp caùc nguoàn thu cho ngaân saùch caùc caáp chính quyeàn ôû ñòa phöông do HÑND caáp tænh quyeát ñònh trong phaïm vi ñöôïc phaân caáp, ñoàng thôøi phaûi baûo ñaûm caùc yeâu caàu sau: 19 * Gaén vôùi nhieäm vuï vaø khaû naêng quaûn lyù cuûa töøng caáp, haïn cheá vieäc boå sung töø ngaân saùch caáp treân cho ngaân saùch caáp döôùi; khuyeán khích caùc caáp taêng cöôøng quaûn lyù thu, choáng thaát thu; haïn cheá phaân chia caùc nguoàn thu coù quy moâ nhoû cho nhieàu caáp. * Ngaân saùch xaõ, thò traán ñöôïc höôûng toái thieåu 70% ñoái vôùi caùc khoaûn thu sau: Thueá chuyeån quyeàn söû duïng ñaát; Thueá nhaø, ñaát; Thueá moân baøi thu töø caù nhaân, hoä kinh doanh; Thueá söû duïng ñaát noâng nghieäp thu töø hoä gia ñình; Leä phí tröôùc baï nhaø, ñaát; * Ngaân saùch thò xaõ, TP thuoäc tænh ñöôïc höôûng toái thieåu 50% khoaûn thu leä phí tröôùc baï, khoâng keå leä phí tröôùc baï nhaø, ñaát. + Vieäc huy ñoäng voán ñaàu tö xaây döïng coâng trình keát caáu haï taàng ñöôïc thöïc hieän nhö sau: * Khi coù nhu caàu huy ñoäng voán ñaàu tö, UBND caáp tænh laäp phöông aùn trình HÑND cuøng caáp quyeát ñònh; Dö nôï voán huy ñoäng taïi thôøi ñieåm trình phöông aùn vaø dö nôï sau khi phöông aùn huy ñoäng ñöôïc duyeät baûo ñaûm khoâng vöôït quaù 30% voán ñaàu tö XDCB trong nöôùc haøng naêm cuûa ngaân saùch caáp tænh, khoâng keå voán ñaàu tö boå sung theo muïc tieâu khoâng coù tính chaát oån ñònh thöôøng xuyeân töø NSTW cho ngaân saùch caáp tænh; ñaûm baûo caùc yeâu caàu, thuû tuïc quy ñònh khaùc cuûa Nhaø nöôùc. * Sau khi phöông aùn huy ñoäng voán ñöôïc HÑND caáp tænh quyeát ñònh, Uyû ban nhaân daân baùo caùo Boä Keá hoaïch vaø Ñaàu tö, Boä Taøi chính ñeå theo doõi, giaùm saùt vieäc thöïc hieän vaø toång hôïp baùo caùo Thuû töôùng Chính phuû; * Vieäc huy ñoäng voán cuûa ñòa phöông ñöôïc thöïc hieän baèng vieäc phaùt haønh traùi phieáu Chính phuû vaø huy ñoäng töø caùc nguoàn taøi chính hôïp phaùp khaùc theo quy ñònh cuûa phaùp luaät. 20 * Nguoàn voán huy ñoäng ñöôïc haïch toaùn thu ngaân saùch caáp tænh ñeå chi cho muïc tieâu ñaõ ñònh vaø phaûi boá trí trong caân ñoái cuûa ngaân saùch caáp tænh ñeå chuû ñoäng traû nôï khi ñeán haïn. - Nhieäm vuï chi cuûa NSÑP goàm: + Chi ñaàu tö phaùt trieån veà: Ñaàu tö xaây döïng caùc coâng trình keát caáu haï taàng kinh teá - xaõ hoäi khoâng coù khaû naêng thu hoài voán do ñòa phöông quaûn lyù; Ñaàu tö vaø hoã trôï voán cho caùc doanh nghieäp, caùc toå chöùc kinh teá, caùc toå chöùc taøi chính cuûa Nhaø nöôùc theo quy ñònh cuûa phaùp luaät; Phaàn chi ñaàu tö phaùt trieån trong caùc chöông trình muïc tieâu quoác gia do caùc cô quan ñòa phöông thöïc hieän; Caùc khoaûn chi ñaàu tö phaùt trieån khaùc theo quy ñònh cuûa phaùp luaät; + Chi thöôøng xuyeân veà: Caùc hoaït ñoäng söï nghieäp giaùo duïc, ñaøo taïo, daïy ngheà, y teá, xaõ hoäi, vaên hoùa thoâng tin vaên hoïc ngheä thuaät, theå duïc theå thao, khoa hoïc vaø coâng ngheä, moâi tröôøng, caùc söï nghieäp khaùc do caùc cô quan ñòa phöông quaûn lyù; Caùc hoaït ñoäng söï nghieäp kinh teá do ñòa phöông quaûn lyù; Caùc nhieäm vuï veà quoác phoøng, an ninh, traät töï an toaøn xaõ hoäi do NSÑP baûo ñaûm theo quy ñònh cuûa Chính phuû vaø caùc vaên baûn höôùng daãn thöïc hieän; Hoaït ñoäng cuûa caùc cô quan nhaø nöôùc, cô quan Ñaûng Coäng saûn Vieät Nam ôû ñòa phöông; Hoaït ñoäng cuûa caùc toå chöùc chính trò - xaõ hoäi ôû ñòa phöông: Uyû ban Maët traän Toå quoác Vieät Nam, Hoäi Cöïu chieán binh Vieät Nam, Hoäi Lieân hieäp phuï nöõ Vieät Nam, Hoäi Noâng daân Vieät Nam, Ñoaøn thanh nieân coäng saûn Hoà Chí Minh; Hoã trôï cho caùc toå chöùc chính trò xaõ hoäi - ngheà nghieäp, toå chöùc xaõ hoäi, toå chöùc xaõ hoäi - ngheà nghieäp ôû ñòa phöông; Thöïc hieän caùc chính saùch xaõ hoäi ñoái vôùi caùc ñoái töôïng do ñòa phöông quaûn lyù; Phaàn chi thöôøng xuyeân trong caùc chöông trình muïc tieâu quoác gia do caùc cô quan ñòa phöông thöïc hieän; Trôï giaù theo chính saùch cuûa Nhaø nöôùc; Caùc khoaûn chi thöôøng xuyeân khaùc theo quy ñònh cuûa phaùp luaät; 21 + Chi traû goác, laõi tieàn huy ñoäng cho ñaàu tö theo quy ñònh taïi Khoaûn 3 Ñieàu 8 cuûa Luaät NSNN; + Chi boå sung Quyõ döï tröõ taøi chính cuûa caáp tænh; + Chi boå sung cho ngaân saùch caáp döôùi; + Chi chuyeån nguoàn töø NSÑP naêm tröôùc sang NSÑP naêm sau; - Tyû leä phaàn traêm (%) phaân chia caùc khoaûn thu giöõa ngaân saùch caùc caáp trong naêm ñaàu cuûa thôøi kyø oån ñònh: + Tyû leä phaàn traêm (%) phaân chia caùc khoaûn thu giöõa NSTW vaø ngaân saùch töøng tænh, TP tröïc thuoäc trung öông do Uyû ban Thöôøng vuï Quoác hoäi quyeát ñònh. + Tyû leä phaàn traêm (%) phaân chia caùc khoaûn thu giöõa ngaân saùch caùc caáp chính quyeàn ñòa phöông do HÑND caáp tænh quyeát ñònh. HÑND caáp tænh quyeát ñònh tyû leä phaàn traêm (%) phaân chia caùc khoaûn thu giöõa ngaân saùch caáp tænh vôùi ngaân saùch töøng huyeän, quaän, thò xaõ, TP thuoäc tænh vaø ngaân saùch töøng xaõ, phöôøng, thò traán. - Khi phaân caáp nguoàn thu, nhieäm vuï chi vaø xaùc ñònh tyû leä phaàn traêm (%) phaân chia caùc khoaûn thu giöõa ngaân saùch caùc caáp chính quyeàn ñòa phöông phaûi baûo ñaûm: + Veà phaân caáp nguoàn thu: * Chuù troïng khaû naêng ñaùp öùng nhu caàu chi taïi choã, khuyeán khích khai thaùc thu vaø phaûi phuø hôïp vôùi ñieàu kieän, ñaëc ñieåm cuûa töøng vuøng. Nguoàn thu gaén lieàn vôùi vai troø quaûn lyù cuûa caáp chính quyeàn naøo thì phaân caáp cho ngaân saùch caáp chính quyeàn ñoù. * Phaân caáp toái ña nguoàn thu treân ñòa baøn ñeå baûo ñaûm nhieäm vuï chi ñöôïc giao; haïn cheá boå sung töø ngaân saùch caáp treân. 22 * Haïn cheá phaân caáp cho nhieàu caáp ngaân saùch ñoái vôùi caùc nguoàn thu coù quy moâ nhoû. * Baûo ñaûm tyû leä phaàn traêm (%) phaân chia caùc khoaûn thu cho ngaân saùch caáp mình vaø ngaân saùch caùc caáp döôùi khoâng ñöôïc vöôït quaù tyû leä phaàn traêm (%) phaân chia quy ñònh cuûa caáp treân veà töøng khoaûn thu ñöôïc phaân chia. + Veà phaân caáp nhieäm vuï chi: * Phaân caáp chi ñaàu tö XDCB: Vieäc phaân caáp chi ñaàu tö XDCB caùc coâng trình keát caáu haï taàng kinh teá - xaõ hoäi cho caáp huyeän, xaõ, thò traán caên cöù trình ñoä, naêng löïc quaûn lyù vaø khoái löôïng voán ñaàu tö, UBND caáp tænh trình HÑND quyeát ñònh phaân caáp chi ñaàu tö XDCB cho caáp döôùi. Ñoái vôùi thò xaõ, TP thuoäc tænh phaûi ñöôïc phaân caáp nhieäm vuï chi ñaàu tö xaây döïng caùc tröôøng phoå thoâng quoác laäp caùc caáp vaø caùc coâng trình phuùc lôïi coâng coäng, ñieän chieáu saùng, caáp thoaùt nöôùc, giao thoâng noäi thò, an toaøn giao thoâng, veä sinh ñoâ thò; treân cô sôû phaân caáp, xaùc ñònh nhieäm vuï chi XDCB cuï theå cho caáp döôùi. * Phaân caáp chi thöôøng xuyeân: Vieäc phaân caáp chi thöôøng xuyeân giöõa ngaân saùch caùc caáp chính quyeàn ñòa phöông phaûi baûo ñaûm : Phuø hôïp vôùi phaân caáp quaûn lyù kinh teá - xaõ hoäi, quoác phoøng, an ninh ôû ñòa phöông theo quy ñònh cuûa phaùp luaät vaø phuø hôïp vôùi ñaëc ñieåm kinh teá, ñòa lyù, daân cö cuûa töøng vuøng vaø trình ñoä, naêng löïc cuûa ñoäi nguõ caùn boä, baûo ñaûm tính hieäu quaû; Ñoái vôùi ngaân saùch xaõ, thò traán, neáu nguoàn thu 100% vaø nguoàn thu phaân chia theo tyû leä phaàn traêm (%) lôùn hôn nhieäm vuï chi thöôøng xuyeân thì caáp tænh phaân caáp theâm nhieäm vuï chi ñaàu tö caùc coâng trình truï sôû, traïm y teá, nhaø treû, maãu giaùo vaø caùc cô sôû haï taàng khaùc do xaõ, thò traán quaûn lyù. - Soá boå sung töø ngaân saùch caáp treân cho ngaân saùch caáp döôùi bao goàm: 23 + Boå sung caân ñoái thu, chi ngaân saùch nhaèm baûo ñaûm cho chính quyeàn caáp döôùi caân ñoái nguoàn ngaân saùch ñeå thöïc hieän nhieäm vuï kinh teá - xaõ hoäi, quoác phoøng, an ninh ñöôïc giao. + Boå sung coù muïc tieâu: * Boå sung coù muïc tieâu nhaèm hoã trôï ngaân saùch caáp döôùi thöïc hieän caùc nhieäm vuï sau: Hoã trôï thöïc hieän caùc chính saùch, cheá ñoä môùi do caáp treân ban haønh chöa ñöôïc boá trí trong döï toaùn ngaân saùch cuûa naêm ñaàu thôøi kyø oån ñònh ngaân saùch, möùc hoã trôï cuï theå ñöôïc xaùc ñònh treân cô sôû khaû naêng caân ñoái cuûa ngaân saùch caùc caáp coù lieân quan; Hoã trôï thöïc hieän caùc chöông trình, döï aùn quoác gia giao caùc cô quan ñòa phöông thöïc hieän, möùc hoã trôï cuï theå thöïc hieän theo döï toaùn chi ñöôïc caáp coù thaåm quyeàn giao; Hoã trôï thöïc hieän caùc muïc tieâu, coâng trình, döï aùn coù yù nghóa lôùn ñoái vôùi yeâu caàu phaùt trieån kinh teá - xaõ hoäi cuûa ñòa phöông, naèm trong quy hoaïch vaø ñaõ ñöôïc caáp coù thaåm quyeàn pheâ duyeät theo ñuùng quy ñònh cuûa phaùp luaät veà quaûn lyù ñaàu tö vaø xaây döïng, ngaân saùch caáp döôùi ñaõ boá trí chi nhöng chöa ñuû nguoàn, möùc hoã trôï theo phöông aùn ñöôïc caáp thaåm quyeàn pheâ duyeät; Hoã trôï moät phaàn ñeå xöû lyù khoù khaên ñoät xuaát: khaéc phuïc thieân tai, hoaû hoaïn, tai naïn treân dieän roäng vôùi möùc ñoä nghieâm troïng, sau khi ngaân saùch caáp döôùi ñaõ söû duïng döï phoøng, moät phaàn quyõ döï tröõ taøi chính cuûa ñòa phöông nhöng chöa ñaùp öùng ñöôïc nhu caàu; Hoã trôï thöïc hieän moät soá nhieäm vuï caàn thieát, caáp baùch khaùc, möùc boå sung theo quyeát ñònh cuûa caáp coù thaåm quyeàn. * Soá boå sung theo muïc tieâu töø ngaân saùch caáp treân cho ngaân saùch caáp döôùi ñöôïc xaùc ñònh haøng naêm. Möùc boå sung cuï theå ñöôïc caên cöù khaû naêng caân ñoái ngaân saùch caáp treân vaø yeâu caàu veà muïc tieâu cuï theå cuûa caáp döôùi. Vieäc söû duïng voán, kinh phí boå sung theo muïc tieâu phaûi theo ñuùng muïc tieâu quy ñònh. - Tyû leä phaàn traêm (%) phaân chia caùc khoaûn thu giöõa ngaân saùch caùc caáp chính quyeàn vaø soá boå sung caân ñoái töø ngaân saùch caáp treân cho ngaân saùch caáp döôùi 24 ñöôïc oån ñònh töø 3 ñeán 5 naêm neân ñoái vôùi caùc naêm trong kyø oån ñònh, UBND caùc caáp caên cöù vaøo nguoàn thu vaø nhieäm vuï chi ñöôïc phaân caáp, tyû leä phaàn traêm (%) phaân chia caùc khoaûn thu vaø möùc boå sung töø ngaân saùch caáp treân, cheá ñoä thu, cheá ñoä, tieâu chuaån, ñònh möùc chi ngaân saùch vaø caùc yeâu caàu veà phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi cuï theå cuûa ñòa phöông, trình HÑND cuøng caáp döï toaùn thu, chi ngaân saùch vaø chuû ñoäng quaûn lyù, ñieàu haønh döï toaùn thu chi ngaân saùch ñaõ ñöôïc HÑND quyeát ñònh. 1.3. QUAÛN LYÙ QUAÙ TRÌNH CHI NSNN 1.3.1. Laäp döï toaùn chi NSNN 1.3.1.1. YÙ nghóa cuûa laäp döï toaùn chi NSNN Laäp döï toaùn NSNN coù caùc yù nghóa chuû yeáu sau: - Laø khaâu môû ñaàu coù tính chaát quyeát ñònh ñeán hieäu quaû trong quaù trình ñieàu haønh, quaûn lyù NSNN. - Laø cô hoäi ñeå thaåm tra tính ñuùng ñaén, hieän thöïc vaø caân ñoái cuûa keá hoaïch kinh teá-xaõ hoäi. - Thoâng qua laäp döï toaùn NSNN kieåm tra caùc boä phaän cuûa keá hoaïch taøi chính khaùc. - Laø moät trong nhöõng coâng cuï ñieàu chænh quaù trình kinh teá-xaõ hoäi cuûa Nhaø nöôùc. 1.3.1.2. Xaây döïng döï toaùn chi NSNN - Yeâu caàu cuûa döï toaùn chi NSNN Laäp döï toaùn chi NSNN phaûi ñaûm baûo nhöõng yeâu caàu chuû yeáu sau: + Döï toaùn NSNN phaûi ñöôïc xaây döïng treân cô sôû keá hoaïch phaùt trieån kinh teá-xaõ hoäi vaø coù noäi dung tích cöïc trôû laïi vôùi kinh teá-xaõ hoäi. + Döï toaùn NSNN phaûi goùp phaàn phuïc vuï vaø thuùc ñaåy saûn xuaát phaùt trieån. 25 - Caên cöù laäp döï toaùn chi NSNN Laäp döï toaùn chi NSNN döïa treân nhöõng caên cöù chuû yeáu sau: + Nhieäm vuï phaùt trieån kinh teá-xaõ hoäi vaø baûo ñaûm quoác phoøng, an ninh; + Nhöõng nhieäm vuï cuï theå cuûa caùc Boä, ngaønh, ñòa phöông; + Phaân caáp quaûn lyù NSNN; tæ leä % phaân chia caùc khoaûn thu vaø möùc boå sung cuûa ngaân saùch caáp treân cho ngaân saùch caáp döôùi ñaõ ñöôïc quy ñònh; + Cheá ñoä, tieâu chuaån, ñònh möùc chi NSNN hieän haønh; + Chæ thò cuûa Thuû töôùng Chính phuû veà vieäc xaây döïng keá hoaïch phaùt trieån kinh teá-xaõ hoäi vaø döï toaùn ngaân saùch naêm sau; thoâng tö höôùng daãn cuûa Boä Taøi chính veà vieäc laäp keá hoaïch ngaân saùch vaø vaên baûn höôùng daãn cuûa caùc Boä; + Soá kieåm tra veà döï toaùn ngaân saùch do cô quan coù thaåm quyeàn thoâng baùo; + Soá kieåm tra veà döï toaùn ngaân saùch caùc naêm tröôùc. - Trình töï xaây döïng döï toaùn chi NSNN Laäp döï toaùn chi NSNN ñöôïc tieán haønh theo trình töï sau: + Haøng naêm tröôùc ngaøy 10 thaùng 6, Thuû töôùng Chính phuû ra chæ thò veà vieäc xaây döïng keá hoaïch phaùt trieån kinh teá-xaõ hoäi vaø döï toaùn ngaân saùch naêm keá hoaïch, laøm caên cöù höôùng daãn laäp döï toaùn NSNN; + Boä Taøi chính höôùng daãn caùc cô quan trung öông, caùc ñòa phöông veà yeâu caàu, noäi dung, thôøi haïn laäp döï toaùn NSNN vaø thoâng baùo soá kieåm tra veà döï toaùn NSNN; + Caùc cô quan trung öông, UBND tænh höôùng daãn vaø thoâng baùo soá kieåm tra veà döï toaùn ngaân saùch cho caùc ñôn vò tröïc thuoäc vaø UBND caáp döôùi laäp döï toaùn thu, chi ngaân saùch thuoäc phaïm vi quaûn lyù. + Caùc cô ñôn vò döï toaùn vaø caùc doanh nghieäp Nhaø nöôùc laäp döï toaùn thu, chi ngaân saùch thuoäc phaïm vi nhieäm vuï ñöôïc giao, göûi cô quan quaûn lyù caáp treân; 26 + Caùc cô quan Nhaø nöôùc ôû trung öông vaø ñòa phöông laäp döï toaùn thu, chi ngaân saùch thuoäc phaïm vi tröïc tieáp quaûn lyù, xem xeùt döï toaùn do caùc ñôn vò tröïc thuoäc laäp, toång hôïp vaø laäp döï toaùn thu, chi ngaân saùch thuoäc phaïm vi quaûn lyù göûi cô quan taøi chính cuøng caáp, ñoàng göûi moät soá cô quan lieân quan. - Laäp, quyeát ñònh, phaân boå, giao döï toaùn NSNN ôû ñòa phöông. Sôû Taøi chính - Vaät giaù chuû trì phoái hôïp vôùi Sôû Keá hoaïch vaø Ñaàu tö xem xeùt döï toaùn ngaân saùch cuûa caùc ñôn vò thuoäc tænh, döï toaùn thu do cô quan thueá, cô quan haûi quan laäp (neáu coù), döï toaùn thu, chi ngaân saùch cuûa caùc huyeän; laäp döï toaùn thu NSNN treân ñòa baøn, döï toaùn thu, chi ngaân saùch tænh (goàm döï toaùn ngaân saùch huyeän, xaõ vaø döï toaùn ngaân saùch caáp tænh), döï toaùn chi chöông trình muïc tieâu quoác gia, baùo caùo UBND tænh ñeå trình Thöôøng tröïc HÑND tænh xem xeùt tröôùc khi baùo caùo Boä Taøi chính, Boä Keá hoaïch vaø Ñaàu tö, boä quaûn lyù lónh vöïc giaùo duïc - ñaøo taïo, khoa hoïc coâng ngheä (ñoái vôùi döï toaùn chi giaùo duïc - ñaøo taïo, khoa hoïc coâng ngheä), caùc cô quan Trung öông quaûn lyù chöông trình muïc tieâu quoác gia (phaàn döï toaùn chi chöông trình muïc tieâu quoác gia) chaäm nhaát vaøo ngaøy 25 thaùng 7 naêm tröôùc. UBND caáp tænh höôùng daãn cuï theå vieäc laäp döï toaùn ngaân saùch caùc caáp ôû ñòa phöông phuø hôïp vôùi yeâu caàu, noäi dung vaø thôøi gian laäp döï toaùn ngaân saùch tænh, TP tröïc thuoäc trung öông. Treân cô sôû quyeát ñònh cuûa Thuû töôùng Chính phuû giao nhieäm vuï thu, chi ngaân saùch cho töøng tænh, TP tröïc thuoäc trung öông; Sôû Taøi chính - Vaät giaù coù traùch nhieäm giuùp UBND caáp tænh trình HÑND cuøng caáp quyeát ñònh döï toaùn thu, chi ngaân saùch tænh, phöông aùn phaân boå ngaân saùch caáp tænh vaø möùc boå sung töø ngaân saùch caáp tænh cho ngaân saùch caáp döôùi tröôùc ngaøy 10 thaùng 12 naêm tröôùc; UBND tænh coù traùch nhieäm baùo caùo Boä Taøi chính, Boä Keá hoaïch vaø Ñaàu tö döï 27 toaùn ngaân saùch tænh vaø keát quaû phaân boå döï toaùn ngaân saùch caáp tænh ñaõ ñöôïc HÑND tænh quyeát ñònh. Caên cöù vaøo nghò quyeát cuûa HÑND caáp tænh, Sôû Taøi chính - Vaät giaù trình UBND cuøng caáp quyeát ñònh giao nhieäm vuï thu, chi ngaân saùch cho töøng cô quan, ñôn vò tröïc thuoäc tænh; nhieäm vuï thu, chi, tyû leä phaàn traêm (%) phaân chia caùc khoaûn thu giöõa NSTW vaø NSÑP (phaàn NSÑP höôûng) vaø giöõa caùc caáp chính quyeàn ñòa phöông, möùc boå sung töø ngaân saùch caáp tænh cho töøng huyeän, döï toaùn chi töø nguoàn kinh phí uyû quyeàn cuûa NSTW, döï toaùn chi töø nguoàn kinh phí uyû quyeàn cuûa ngaân saùch caáp tænh (neáu coù) cho töøng huyeän, quaän, thò xaõ, TP thuoäc tænh. Sau khi nhaän ñöôïc quyeát ñònh giao nhieäm vuï thu, chi ngaân saùch cuûa UBND caáp treân; UBND trình HÑND cuøng caáp quyeát ñònh döï toaùn thu, chi NSÑP vaø phöông aùn phaân boå döï toaùn ngaân saùch caáp mình chaäm nhaát laø 10 ngaøy keå töø ngaøy HÑND caáp treân tröïc tieáp quyeát ñònh döï toaùn vaø phaân boå ngaân saùch. Sau khi nhaän ñöôïc döï toaùn thu, chi ngaân saùch ñöôïc caáp coù thaåm quyeàn giao; caùc ñôn vò döï toaùn phaûi toå chöùc phaân boå vaø giao döï toaùn thu, chi ngaân saùch cho töøng ñôn vò tröïc thuoäc, keå caû döï toaùn chi töø nguoàn kinh phí uyû quyeàn (neáu coù) tröôùc ngaøy 31 thaùng 12 naêm tröôùc. Chaäm nhaát 5 ngaøy sau khi HÑND quyeát ñònh döï toaùn ngaân saùch hoaëc döï toaùn ngaân saùch ñieàu chænh, UBND coù traùch nhieäm baùo caùo UBND vaø cô quan taøi chính caáp treân (UBND caáp tænh baùo caùo Boä Taøi chính, Boä Keá hoaïch vaø Ñaàu tö döï toaùn ngaân saùch tænh); Boä Taøi chính kieåm tra nghò quyeát veà döï toaùn ngaân saùch cuûa HÑND caáp tænh, trong tröôøng hôïp caàn thieát baùo caùo Thuû töôùng Chính phuû yeâu caàu UBND tænh trình HÑND ñieàu chænh laïi döï toaùn NSÑP. Cô quan taøi chính caùc caáp ôû ñòa phöông kieåm tra nghò quyeát veà döï toaùn ngaân saùch cuûa HÑND caáp döôùi, trong 28 tröôøng hôïp caàn thieát baùo caùo UBND cuøng caáp yeâu caàu HÑND caáp döôùi ñieàu chænh laïi döï toaùn ngaân saùch theo trình töï, thuû tuïc quy ñònh. 1.3.2. Chaáp haønh döï toaùn chi NSNN 1.3.2.1. YÙ nghóa cuûa chaáp haønh döï toaùn chi NSNN Chaáp haønh NSNN coù caùc yù nghóa chuû yeáu sau: - Chaáp haønh NSNN ñuùng ñaén vaø coù hieäu quaû laø tieàn ñeà quan troïng baûo ñaûm ñieàu kieän ñeå thöïc hieän caùc chæ tieâu ghi trong keá hoaïch phaùt trieån kinh teá-xaõ hoäi. - Chaáp haønh NSNN laø khaâu quan troïng trong quaù trình quaûn lyù NSNN. 1.3.2.2. Noäi dung chaáp haønh döï toaùn chi NSNN - Phaân boå vaø giao döï toaùn chi ngaân saùch ôû ñòa phöông: Sau khi ñöôïc UBND giao döï toaùn ngaân saùch, caùc cô quan nhaø nöôùc ôû ñòa phöông, caùc ñôn vò döï toaùn caáp I tieán haønh phaân boå vaø giao döï toaùn chi ngaân saùch cho caùc ñôn vò söû duïng ngaân saùch tröïc thuoäc theo quy ñònh. Sau khi phöông aùn phaân boå ngaân saùch ñöôïc cô quan taøi chính thoáng nhaát, thuû tröôûng cô quan, ñôn vò phaân boå ngaân saùch quyeát ñònh giao döï toaùn ngaân saùch cho caùc ñôn vò tröïc thuoäc; ñoàng göûi cô quan taøi chính, Kho baïc Nhaø nöôùc cuøng caáp vaø Kho baïc Nhaø nöôùc nôi giao dòch ñeå phoái hôïp thöïc hieän. - Toå chöùc ñieàu haønh ngaân saùch quyù. Treân cô sôû döï toaùn chi caû naêm ñöôïc giao vaø yeâu caàu nhieäm vuï phaûi chi trong quyù, caùc ñôn vò söû duïng ngaân saùch laäp nhu caàu chi ngaân saùch quyù (coù chia ra thaùng), göûi Kho baïc Nhaø nöôùc nôi giao dòch vaø cô quan quaûn lyù caáp treân tröôùc ngaøy 20 cuûa thaùng cuoái cuûa quyù tröôùc. Cô quan taøi chính caên cöù vaøo khaû naêng nguoàn thu vaø nhu caàu chi trong quyù, laäp phöông aùn ñieàu haønh ngaân saùch quyù cuûa ngaân saùch caáp mình, baûo ñaûm 29 nguoàn ñeå ñaùp öùng nhu caàu chi trong döï toaùn, ñuùng cheá ñoä cuûa caùc ñôn vò söû duïng ngaân saùch. - Nguyeân taéc chi traû, thanh toaùn caùc khoaûn chi cuûa NSNN. Caên cöù vaøo döï toaùn chi NSNN naêm ñöôïc giao vaø yeâu caàu thöïc hieän nhieäm vuï chi cuûa ñôn vò theo ñuùng cheá ñoä tieâu chuaån, ñònh möùc, cô quan taøi chính vaø Kho baïc Nhaø nöôùc thöïc hieän chi traû, thanh toaùn caùc khoaûn chi NSNN. - Chi traû, thanh toaùn theo döï toaùn töø Kho baïc Nhaø nöôùc. Ñoái töôïng chi traû, thanh toaùn theo döï toaùn töø Kho baïc Nhaø nöôùc goàm caùc khoaûn chi thöôøng xuyeân trong döï toaùn ñöôïc giao cuûa caùc cô quan, ñôn vò haønh chính söï nghieäp cuûa Nhaø nöôùc, caùc toå chöùc chính trò-xaõ hoäi, toå chöùc chính trò xaõ hoäi-ngheà nghieäp, toå chöùc xaõ hoäi, toå chöùc xaõ hoäi ngheà nghieäp thöôøng xuyeân ñöôïc NSNN hoã trôï kinh phí. - Chi traû, thanh toaùn baèng hình thöùc leänh chi tieàn. Caùc nhieäm vuï chi ñöôïc chi traû, thanh toaùn theo hình thöùc leänh chi tieàn goàm: Chi cho caùc doanh nghieäp, caùc toå chöùc kinh teá, xaõ hoäi khoâng coù quan heä thöôøng xuyeân vôùi ngaân saùch; chi cho vay, traû nôï trong vaø ngoaøi nöôùc; chi boå sung töø ngaân saùch caáp treân cho ngaân saùch caáp döôùi vaø moät soá khoaûn chi khaùc theo quyeát ñònh cuûa thuû tröôûng cô quan taøi chính. - Thanh toaùn voán ñaàu tö XDCB. Vieäc chuyeån voán cho Kho baïc Nhaø nöôùc ñeå chi ñaàu tö XDCB vaø vieäc taïm öùng, thanh toaùn vaø quyeát toaùn voán ñaàu tö XDCB theo quy ñònh cuûa caùc vaên baûn phaùp luaät veà ñaàu tö XDCB hieän haønh. - Chi baèng hieän vaät vaø ngaøy coâng lao ñoäng. Ñoái vôùi caùc khoaûn chi NSNN baèng hieän vaät, ngaøy coâng lao ñoäng cô quan taøi chính quy ñoåi ra ñoàng Vieät Nam ñeå laøm leänh thu ngaân saùch, ñoàng thôøi laøm leänh chi ngaân saùch göûi Kho baïc Nhaø nöôùc ñeå haïch toaùn thu, chi NSNN. 30 - Chi baèng kinh phí uyû quyeàn. Cô quan quaûn lyù nhaø nöôùc caáp treân uyû quyeàn cho cô quan quaûn lyù nhaø nöôùc caáp döôùi thöïc hieän nhieäm vuï thuoäc chöùc naêng cuûa mình thì phaûi chuyeån kinh phí töø ngaân saùch caáp treân cho caáp döôùi ñeå thöïc hieän nhieäm vuï ñoù. Khi ñöôïc caáp treân giao kinh phí uyû quyeàn, UBND caáp döôùi phaân boå vaø giao döï toaùn kinh phí uyû quyeàn cho töøng ñôn vò theo ñuùng muïc tieâu chi uyû quyeàn, ñuùng chính saùch, cheá ñoä, ñònh möùc, tieâu chuaån chi ngaân saùch. - Chi öùng tröôùc döï toaùn. Caùc tröôøng hôïp ñöôïc chi öùng tröôùc döï toaùn ngaân saùch naêm sau bao goàm: + Caùc döï aùn, coâng trình quoác gia vaø coâng trình XDCB thuoäc nhoùm A, ñaõ coù ñuû ñieàu kieän thöïc hieän theo quy ñònh cuûa Quy cheá quaûn lyù ñaàu tö vaø xaây döïng ñang thöïc hieän, caàn phaûi ñaåy nhanh tieán ñoä; + Moät soá nhieäm vuï quan troïng caáp baùch phaûi thöïc hieän theo cheá ñoä do Chính phuû, Thuû töôùng Chính phuû quy ñònh nhöng chöa ñöôïc boá trí trong döï toaùn vaø nguoàn döï phoøng khoâng ñaùp öùng ñöôïc. - Môû taøi khoaûn ñeå nhaän kinh phí NSNN caáp. Caùc ñôn vò döï toaùn ngaân saùch vaø caùc toå chöùc ñöôïc NSNN hoã trôï thöôøng xuyeân phaûi môû taøi khoaûn taïi Kho baïc Nhaø nöôùc theo höôùng daãn cuûa Boä Taøi chính; chòu söï kieåm tra cuûa cô quan taøi chính vaø Kho baïc Nhaø nöôùc trong quaù trình thanh toaùn, söû duïng kinh phí. - Trong quaù trình chaáp haønh ngaân saùch, neáu coù söï thay ñoåi veà nhieäm vuï chi thöïc hieän nhö sau: Khi phaùt sinh caùc coâng vieäc ñoät xuaát nhö: chi phoøng choáng, khaéc phuïc haäu quaû thieân tai, hoaû hoaïn, nhieäm vuï quan troïng veà quoác phoøng, an ninh vaø caùc nhieäm vuï chi caáp baùch khaùc chöa ñöôïc boá trí hoaëc boá trí chöa ñuû trong döï toaùn ñöôïc giao, baùo caùo cô quan taøi chính. Cô quan taøi chính kieåm tra, xem xeùt vaø neáu 31 caàn thieát phaûi chi thì baùo caùo cô quan coù thaåm quyeàn quyeát ñònh (hoaëc quyeát ñònh theo phaân caáp) söû duïng döï phoøng ngaân saùch caáp mình ñeå xöû lyù theo quy ñònh. Döï toaùn ngaân saùch caùc caáp chính quyeàn ñòa phöông ñöôïc boá trí khoaûn döï phoøng baèng 2 - 5% toång soá chi cuûa ngaân saùch moãi caáp. - Xöû lyù thieáu huït taïm thôøi. Khi xaûy ra thieáu huït ngaân saùch taïm thôøi do nguoàn thu taäp trung chaäm hoaëc coù nhieàu nhu caàu phaûi chi trong cuøng thôøi ñieåm daãn ñeán maát caân ñoái taïm thôøi veà quyõ ngaân saùch, caùc caáp ngaân saùch ñöôïc taïm öùng Quyõ Döï tröõ taøi chính cuûa tænh theo quyeát ñònh cuûa UBND caùc caáp tænh hoaëc ñeà nghò cô quan taøi chính caáp treân taêng tieán ñoä boå sung hoaëc taïm öùng nguoàn töø ngaân saùch caáp treân. Caùc khoaûn taïm öùng ñeå xöû lyù thieáu huït taïm thôøi phaûi ñöôïc hoaøn traû trong naêm ngaân saùch, tröø tröôøng hôïp ñaëc bieät ñöôïc Uyû ban thöôøng vuï Quoác hoäi cho pheùp ñoái vôùi taïm öùng töø Ngaân haøng Nhaø nöôùc. - Laäp, quaûn lyù vaø söû duïng döï tröõ taøi chính. Nguoàn hình thaønh Quyõ döï tröõ taøi chính cuûa caáp tænh, goàm : + Moät phaàn soá taêng thu so vôùi döï toaùn cuûa ngaân saùch caáp tænh; möùc cuï theå do UBND caáp tænh quyeát ñònh sau khi coù yù kieán cuûa Thöôøng tröïc HÑND cuøng caáp; + Naêm möôi phaàn traêm (50%) keát dö ngaân saùch caáp tænh; + Boá trí moät khoaûn trong döï toaùn chi haøng naêm cuûa ngaân saùch caáp tænh. Möùc cuï theå do UBND caáp tænh trình HÑND quyeát ñònh; + Caùc nguoàn taøi chính khaùc theo quy ñònh cuûa phaùp luaät. Quaûn lyù vaø söû duïng Quyõ döï tröõ taøi chính : + Quyõ döï tröõ taøi chính ñöôïc göûi taïi Kho baïc Nhaø nöôùc vaø ñöôïc Kho baïc Nhaø nöôùc traû laõi tieàn göûi theo möùc laõi suaát maø Ngaân haøng Nhaø nöôùc traû cho Kho baïc Nhaø nöôùc, khoaûn laõi naøy ñöôïc boå sung vaøo Quyõ; 32 + Quyõ döï tröõ taøi chính cuûa tænh do Chuû tòch UBND tænh laøm chuû taøi khoaûn; + Vieäc trích laäp Quyõ döï tröõ taøi chính ñöôïc thöïc hieän daàn töøng naêm; möùc khoáng cheá toái ña laø 25% döï toaùn chi ngaân saùch haøng naêm; + Quyõ döï tröõ taøi chính ñöôïc söû duïng ñeå taïm öùng cho caùc nhu caàu chi khi nguoàn thu chöa taäp trung kòp vaø phaûi hoaøn traû trong naêm ngaân saùch, Chuû tòch UBND caáp tænh quyeát ñònh taïm öùng töø Quyõ döï tröõ taøi chính cuûa tænh; + UBND caáp tænh quyeát ñònh söû duïng Quyõ döï tröõ taøi chính caáp mình ñeå xöû lyù caân ñoái ngaân saùch trong caùc tröôøng hôïp : * Thu ngaân saùch hoaëc vay ñeå buø ñaép boäi chi khoâng ñaït möùc döï toaùn ñaõ ñöôïc HÑND quyeát ñònh, sau khi ñaõ saép xeáp laïi ngaân saùch vaø söû duïng heát döï phoøng maø chöa ñuû nguoàn ñeå ñaùp öùng nhieäm vuï chi; * Thöïc hieän caùc nhieäm vuï phoøng choáng khaéc phuïc haäu quaû thieân tai, hoaû hoaïn, tai naïn treân dieän roäng vôùi möùc ñoä nghieâm troïng, nhieäm vuï quan troïng veà quoác phoøng, an ninh vaø nhieäm vuï caáp baùch khaùc phaùt sinh ngoaøi döï toaùn maø sau khi ñaõ saép xeáp laïi ngaân saùch vaø söû duïng heát döï phoøng ngaân saùch maø chöa ñuû nguoàn ñeå ñaùp öùng nhieäm vuï chi; * Toång möùc chi töø Quyõ döï tröõ taøi chính (khoâng keå taïm öùng) caû naêm khoâng vöôït quaù 30% soá dö cuûa quyõ taïi thôøi ñieåm baét ñaàu naêm ngaân saùch. + Ngaân saùch caáp tænh ñöôïc taïm öùng töø Quyõ döï tröõ taøi chính cuûa trung öông neáu ñaõ söû duïng heát Quyõ döï tröõ cuûa tænh. Ngaân saùch caáp huyeän vaø caáp xaõ ñöôïc taïm öùng töø Quyõ döï tröõ taøi chính cuûa tænh. Heát naêm ngaân saùch, UBND caáp tænh laäp baùo caùo göûi HÑND cuøng caáp vaø Boä Taøi chính veà tình hình thu, chi quyõ döï tröõ taøi chính cuûa tænh tröôùc ngaøy 31 thaùng 01 naêm sau. 33 1.3.3. Quyeát toaùn chi NSNN 1.3.3.1. YÙ nghóa cuûa quyeát toaùn chi NSNN Quyeát toaùn NSNN coù caùc yù nghóa chuû yeáu sau: - Laø khaâu cuoái cuøng xaùc ñònh keát quaû thöïc hieän caùc chæ tieâu ghi trong keá hoaïch phaùt trieån kinh teá-xaõ hoäi trong quaù trình quaûn lyù NSNN. - Laø cô sôû ñeå phaân tích, ñaùnh giaù vieäc thöïc hieän caùc chæ tieâu ghi trong keá hoaïch phaùt trieån kinh teá-xaõ hoäi trong quaù trình quaûn lyù NSNN. - Laø baøi hoïc kinh nghieäm quaûn lyù, ñieàu haønh NSNN trong nhöõng naêm tieáp sau. 1.3.3.2. Noäi dung quyeát toaùn chi NSNN Quyeát toaùn chi NSNN phaûi ñaûm baûo thöïc hieän ñaày ñuû cheá ñoä keá toaùn, kieåm toaùn, baùo caùo keá toaùn, quyeát toaùn NSNN theo luaät ñònh. Caùc ñôn vò döï toaùn, cô quan taøi chính caùc caáp vaø Kho baïc Nhaø nöôùc phaûi toå chöùc coâng taùc keá toaùn, quyeát toaùn ngaân saùch theo quy ñònh cuûa phaùp luaät veà keá toaùn. Cuï theå: - Heát kyø keá toaùn (thaùng, quyù, naêm) caùc ñôn vò döï toaùn vaø ngaân saùch caùc caáp chính quyeàn phaûi thöïc hieän coâng taùc khoaù soå keá toaùn theo cheá ñoä quy ñònh. - Thöïc hieän vieäc chænh lyù quyeát toaùn ngaân saùch trong thôøi gian chænh lyù quyeát toaùn, laø thôøi gian quy ñònh cho ngaân saùch caùc caáp thöïc hieän caùc vieäc giaûi quyeát caùc toàn ñoïng cuûa naêm baùo caùo vaø ñoái chieáu vaø ñieàu chænh nhöõng sai soùt trong quaù trình haïch toaùn keá toaùn, hoaøn chænh soá lieäu ñeå quyeát toaùn ngaân saùch naêm baùo caùo. - Quyeát toaùn NSNN phaûi ñaûm baûo caùc nguyeân taéc theo luaät ñònh ñaûm baûo soá lieäu baùo caùo quyeát toaùn phaûi chính xaùc, trung thöïc, ñaày ñuû. Noäi dung baùo caùo quyeát toaùn ngaân saùch phaûi theo ñuùng caùc noäi dung ghi trong döï toaùn ñöôïc giao (hoaëc ñöôïc cô quan coù thaåm quyeàn cho pheùp) vaø chi tieát theo Muïc luïc NSNN. Ñoàng thôøi, thöïc hieän ñuùng trình töï laäp, göûi, xeùt duyeät baùo caùo quyeát toaùn NSNN 34 naêm theo quy ñònh. Sau ñoù, baùo caùo quyeát toaùn ngaân saùch caùc caáp ñöôïc thaåm ñònh, pheâ chuaån vaø göûi baùo caùo quyeát toaùn NSNN haøng naêm cho caùc cô quan coù thaåm quyeàn theo luaät ñònh. - Baùo caùo quyeát toaùn ngaân saùch caùc caáp chính quyeàn ñòa phöông phaûi ñaûm baûo ñaày ñuû caùc bieåu, maãu theo cheá ñoä quy ñònh vaø chaáp haønh ñuùng quy ñònh veà thôøi haïn baùo caùo keá toaùn, thôøi haïn chænh lyù quyeát toaùn, thôøi haïn baùo caùo quyeát toaùn naêm. - Keát dö ngaân saùch ngaân saùch caáp tænh ñöôïc chuyeån naêm möôi phaàn traêm (50%) vaøo quyõ döï tröõ taøi chính, naêm möôi phaàn traêm (50%) vaøo thu ngaân saùch naêm sau. Tröôøng hôïp quyõ döï tröõ taøi chính ñaõ ñuû möùc giôùi haïn theo quy ñònh thì chuyeån toaøn boä vaøo thu ngaân saùch naêm sau. Keát dö ngaân saùch caáp huyeän vaø ngaân saùch xaõ ñöôïc chuyeån vaøo thu ngaân saùch naêm sau (100%). - Ñôn vò tröïc tieáp söû duïng kinh phí uyû quyeàn cuûa ngaân saùch caáp treân phaûi laäp baùo caùo quyeát toaùn naêm theo maãu bieåu quy ñònh göûi cô quan taøi chính nhaän uûy quyeàn vaø cô quan quaûn lyù chuyeân ngaønh ñoàng caáp. Cô quan taøi chính nhaän uyû quyeàn chuû trì phoái hôïp vôùi cô quan quaûn lyù chuyeân ngaønh cuøng caáp xeùt duyeät vaø toång hôïp, laäp baùo caùo quyeát toaùn kinh phí uyû quyeàn. Cô quan taøi chính uyû quyeàn chuû trì phoái hôïp vôùi cô quan quaûn lyù chuyeân ngaønh cuøng caáp thaåm tra, xem xeùt quyeát toaùn kinh phí uyû quyeàn cuûa cô quan taøi chính nhaän uyû quyeàn vaø toång hôïp vaøo quyeát toaùn chi ngaân saùch caáp uûy quyeàn. - Cô quan taøi chính, cô quan thu ngaân saùch, cô quan Kho baïc Nhaø nöôùc, ñôn vò döï toaùn caùc caáp theo chöùc naêng nhieäm vuï ñöôïc phaân coâng coù traùch nhieäm toå chöùc thöïc hieän cheá ñoä kieåm tra keá toaùn thöôøng xuyeân, ñònh kyø ñoái vôùi caùc ñôn vò, caù nhaân coù nghóa vuï thu noäp ngaân saùch, ñôn vò söû duïng ngaân saùch caùc caáp. - Vieäc kieåm toaùn quyeát toaùn naêm cuûa caùc ñôn vò döï toaùn vaø ngaân saùch caùc caáp do cô quan Kieåm toaùn Nhaø nöôùc thöïc hieän theo quy ñònh. Khi nhaän ñöôïc 35 kieán nghò cuûa cô quan Kieåm toaùn Nhaø nöôùc, caùc cô quan coù thaåm quyeàn phaûi xem xeùt xöû lyù ñuùng theo quy ñònh cuûa phaùp luaät tröôùc khi Quoác hoäi pheâ chuaån quyeát toaùn NSNN, HÑND pheâ chuaån quyeát toaùn NSÑP vaø thoâng baùo cho cô quan Kieåm toaùn Nhaø nöôùc. 36 CHÖÔNG II: THÖÏC TRAÏNG QUAÛN LYÙ CHI NSNN CUÛA TP CAÀN THÔ TRONG TRONG THÔØI GIAN QUA 2.1. ÑAËC ÑIEÅM, TÌNH HÌNH KINH TEÁ XAÕ HOÄI TP CAÀN THÔ 2.1.1. Ñaëc ñieåm, Tình hình kinh teá xaõ hoäi TP Caàn Thô naèm ôû trung taâm ÑBSCL, phía Taây soâng Haäu, phía Baéc giaùp An Giang, phía Nam giaùp Haäu Giang, phía Taây giaùp Kieân Giang, phía Ñoâng giaùp Vónh Long vaø Ñoàng Thaùp. Dieän tích töï nhieân: 138.959,99 ha, trong ñoù, quaän Ninh Kieàu 2.922,04 ha; quaän Bình Thuûy 6.877,69 ha; quaän Caùi Raêng 6.253,43 ha; quaän OÂ Moân 12.557,26 ha; huyeän Phong Ñieàn 11.948,24 ha; huyeän Côø Ñoû: 40.256,41 ha; huyeän Thoát Noát: 17.110,08 ha; huyeän Vónh Thaïnh: 41.034,84 ha. Tình hình daân soá ôû TP Caàn Thô coù 1.121.141 ngöôøi, trong ñoù, nam: 550.334, nöõ: 570.807. Ngöôøi kinh: 1.082.703; Hoa: 19.018; Khmer: 18.830; caùc daân toäc khaùc: 590 ngöôøi. Khu vöïc thaønh thò: 559.040 ngöôøi, noâng thoân: 562.101 ngöôøi. Veà lao ñoäng: Toång soá: 696.003 ngöôøi, trong ñoù, lao ñoäng ñang laøm vieäc trong caùc ngaønh kinh teá-xaõ hoäi: 484.872 ngöôøi; lao ñoäng döï tröõ: 211.176 ngöôøi. Ñôn vò haønh chính ôû TP Caàn Thô, cuï theå: Toång soá quaän, huyeän: 8, trong ñoù 4 quaän (Ninh Kieàu, Bình Thuûy, Caùi Raêng, OÂ Moân); 4 huyeän (Phong Ñieàn, Côø Ñoû, Thoát Noát, Vónh Thaïnh). Toång soá thò traán, xaõ, phöôøng: 68, trong ñoù, 4 thò traán, 30 phöôøng vaø 34 xaõ. Heä thoáng haï taàng kinh teá - kyõ thuaät ôû TP Caàn Thô, bao goàm: - Heä thoáng ñöôøng giao thoâng: + Ñöôøng boä: TP Caàn Thô coù caùc ñöôøng lieân tænh nhö quoác loä 91 töø Caàn Thô ñi An Giang; quoác loä 80 töø Caàn Thô ñi Kieân Giang. Ñaëc bieät, naèm treân 37 tuyeán Quoác loä 1A, TP Caàn Thô coù ñieàu kieän giao thoâng thuaän tieän vôùi caùc tænh ÑBSCL. + Ñöôøng thuûy: TP Caàn Thô naèm beân bôø soâng Haäu, moät boä phaän cuûa soâng Meâ-koâng chaûy qua 6 quoác gia, ñaëc bieät laø phaàn trung vaø haï löu chaûy qua Laøo, Thaùi Lan vaø Cam-pu-chia. Caùc taøu coù troïng taûi lôùn (treân 1.000 taán) coù theå ñi caùc nöôùc vaø ñeán TP Caàn Thô deã daøng. Ngoaøi ra, tuyeán Caàn Thô-Xaø No -Caùi Tö, laø caàu noái quan troïng giöõa TP Hoà Chí Minh, tænh Haäu Giang vaø Caø Mau. + Ñöôøng khoâng: TP Caàn Thô coù saân bay Traø Noùc ñang ñöôïc naâng caáp vaø môû roäng ñeå trôû thaønh saân bay quoác teá. - Caûng: TP Caàn Thô coù 3 beán caûng phuïc vuï cho vieäc xeáp nhaän haøng hoùa deã daøng. + Caûng Caàn Thô: Dieän tích 60.000m2, coù theå tieáp nhaän taøu bieån 10.000 taán. Caûng Caàn Thô hieän nay laø caûng lôùn nhaát ÑBSCL. + Caûng Traø Noùc: Coù dieän tích 16 ha, caûng coù 3 kho chöùa lôùn vôùi dung löôïng 40.000 taán. Khoái löôïng haøng hoùa thoâng qua caûng coù theå ñaït ñeán 200.000 taán/naêm. + Caûng Caùi Cui: Ñang trong giai ñoaïn xaây döïng, vôùi qui moâ thieát keá phuïc vuï cho taøu töø 10.000 - 20.000 taán, khoái löôïng haøng hoùa thoâng qua caûng laø 4,2 trieäu taán/naêm. - Heä thoáng ñieän, nöôùc, vieãn thoâng: + Ñieän: TP Caàn Thô coù nhaø maùy nhieät ñieän Traø Noùc coù coâng suaát 200MW, ñaõ hoøa vaøo löôùi ñieän quoác gia. Hieän taïi, ñang xaây döïng nhaø maùy nhieät ñieän OÂ Moân coù coâng suaát giai ñoaïn ñaàu laø 600 MW, sau ñoù seõ ñöôïc naâng caáp leân 1.200 MW. 38 + Nöôùc: TP Caàn Thô coù 2 nhaø maùy caáp nöôùc saïch coù coâng suaát 70.000 m3/ngaøy ñeâm, vaø döï kieán xaây döïng theâm moät soá nhaø maùy ñeå coù theå cung caáp nöôùc saïch 200.000 m3/ngaøy ñeâm. + Vieãn thoâng: Heä thoáng böu ñieän, vieãn thoâng cuûa TP Caàn Thô hieän ñaïi, goàm 1 böu ñieän trung taâm, 4 böu ñieän huyeän ñuû ñieàu kieän cung caáp thoâng tin lieân laïc giöõa Caàn Thô vôùi caùc nöôùc treân theá giôùi. - Caùc khu coâng nghieäp vaø cheá xuaát: TP Caàn Thô coù 2 khu coâng nghieäp taäp trung vaø 2 Trung taâm coâng nghieäp tieåu thuû coâng nghieäp: + Khu coâng nghieäp Traø Noùc: Dieän tích 300ha, bao goàm khu Coâng nghieäp Traø Noùc I (135 ha), Traø Noùc II (165 ha), naèm caùch saân bay Traø Noùc 2 km, caùch caûng Caàn Thô 3 km ñöôïc cung caáp ñaày ñuû caùc dòch vuï veà ngaân haøng, böu chính vieãn thoâng vaø nguoàn nhaân löïc doài daøo töø TP Caàn Thô phuïc vuï cho saûn xuaát coâng nghieäp... + Khu coâng nghieäp Höng Phuù: Dieän tích 975 ha, naèm beân bôø soâng Haäu, phía nam TP Caàn Thô, laø khu coâng nghieäp toång hôïp nhieàu ngaønh ngheà nhö: Cheá taïo cô khí; Laép raùp thieát bò ñieän, ñieän töû; Cheá bieán noâng saûn, thuûy saûn... + Trung taâm coâng nghieäp-tieåu thuû coâng nghieäp Thoát Noát: Coù toång dieän tích xaây döïng giai ñoaïn I laø 22,5 ha, ñang tieáp tuïc quy hoaïch giai ñoaïn II laø 31,5 ha. Duø ñang trong giai ñoaïn ñaáu thaàu xaây döïng cô sôû haï taàng nhöng ñaõ coù 25 nhaø ñaàu tö ñaêng kyù thueâ ñaát. Trong töông lai, ñaây seõ laø khu coâng nghieäp naêng ñoäng ñöùng thöù ba cuûa TP. Caàn Thô, sau khu coâng nghieäp Traø Noùc vaø Höng Phuù. + Trung taâm Coâng nghieäp-Tieåu thuû coâng nghieäp Caùi Sôn – Haøng Baøng: Coù toång dieän tích 38,2 ha, cô sôû haï taàng ñang trong giai ñoaïn hoaøn chænh, hieän ñaõ coù treân 15/23 nhaø ñaàu tö ñang hoaït ñoäng. 39 - Heä thoáng ngaân haøng, baûo hieåm: Caàn Thô coù heä thoáng ngaân haøng, baûo hieåm ñang hoaït ñoäng toát vaø ngaøy caøng môû roäng, coù khaû naêng cung öùng ñaày ñuû cho söï ñaàu tö vaø hôïp taùc quoác teá. - Heä thoáng cô sôû haï taáng vaên hoùa – giaùo duïc – khoa hoïc: TP Caàn Thô coù caùc tröôøng ñaïi hoïc, cao ñaúng, trung hoïc chuyeân nghieäp nhö: Ñaïi hoïc Caàn Thô, Ñaïi hoïc Taïi chöùc, Cao ñaúng Kinh teá-Kyõ thuaät, Cao ñaúng sö phaïm, Cao ñaúng kinh teá ñoái ngoaïi, Trung hoïc Y teá, Vieän nghieân cöùu: Vieän luùa ÑBSCL. Caùc beänh vieän: Beänh vieän Ña khoa, Vieän Quaân y 121, Beänh vieän Nhi ñoàng, Beänh vieän 30-4, beänh vieän Da lieãu, beänh vieän Y hoïc daân toäc... Ngoaøi ra, moät beänh vieän ña khoa môùi, coù qui moâ 700 giöôøng ñang ñöôïc xaây döïng. - Kinh teá xaõ hoäi: Caùc chæ tieâu kinh teá xaõ hoäi maø TP Caàn Thô phaán ñaáu ñaït ñöôïc trong naêm 2004 nhö sau: + Toác ñoä taêng tröôûng kinh teá (GDP) töø 14,5 - 15%/naêm; + Thu nhaäp bình quaân ñaàu ngöôøi hôn 9,3 trieäu ñoàng/naêm; + Giaù trò saûn xuaát noâng-laâm nghieäp, thuûy saûn taêng 3,8%; + Coâng nghieäp - xaây döïng taêng 23,5%; + Caùc ngaønh dòch vuï taêng 15,9%; + Kim ngaïch xuaát khaåu haøng hoùa vaø dòch vuï thu ngoaïi teä ñaït 271 trieäu USD, taêng 7,2%; + Toång voán ñaàu tö treân ñòa baøn 3.800 tæ ñoàng, taêng 31,08%, chieám 35,88% GDP; + Giaûi quyeát vieäc laøm cho 25.000 lao ñoäng: giaûm tæ leä hoä ngheøo 1% soá hoä (coøn 2,59%); + Taäp trung ñaàu tö xaây döïng cô sôû haï taàng kinh teá-xaõ hoäi gaén vôùi xaây döïng traät töï ñoâ thò. 40 - Caùc döï aùn keâu goïi ñaàu tö: Hieän nay, Caàn Thô coù moät soá caùc döï aùn ñaàu tö, caùc lónh vöïc keâu goïi voán ñaàu tö, cuï theå nhö sau: Xaây döïng cô sôû haï taàng khu coâng nghieäp Höng Phuù; Xaây döïng caûng Caùi Cui; Xaây döïng nhaø maùy nöôùc Traø Noùc; Xaây döïng nhaø maùy nöôùc Höng Phuù; Ñöôøng giao thoâng boä Maäu Thaân - saân bay Traø Noùc; Nhaø maùy cheá bieán rau quaû; Nhaø maùy cheá bieán nöôùc quaû coâ ñaëc; Nhaø maùy cheá bieán thöïc phaåm ñoùng hoäp; Nhaø maùy cheá bieán thöùc aên cho toâm, caù; Tinh luyeän daàu vaø chöng caát daàu thöïc vaät; Nhaø maùy cheá bieán söõa döøa; Nhaø maùy saûn xuaát duïng cuï y teá chính xaùc; Nhaø maùy saûn xuaát nhöïa kyõ thuaät cao; Nhaø maùy saûn xuaát duïng cuï ñieän vaø daây caùp ñieän; Nhaø maùy saûn xuaát tuû-baøn-gheá baèng vaät lieäu môùi; Nhaø maùy laép raùp ñieän töû vaø tin hoïc; Nhaø maùy saûn xuaát noâng nghieäp; Nhaø maùy saûn xuaát thuoác thuù y; Xaây döïng khu ñoâ thò môùi; Phaùt trieån nhaø ôû ñoâ thò… (Nguoàn: Soá lieäu kinh teá xaõ hoäi TP Caàn Thô vaø tænh Haäu Giang; Ñòa chí Caàn Thô; Nieân giaùm tænh Caàn Thô naêm 2001 - 2002; Nieân giaùm thoáng keâ tænh Caàn Thô naêm 2002; UBND tænh Caàn Thô; Caàn Thô caùc döï aùn goïi voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi; Ñòa lyù tænh Caàn Thô; Baùo Caàn Thô 8/12/2004). 2.1.2. Tình hình thu chi vaø caân ñoái ngaân saùch (Töø ñaây veà sau taát caû caùc soá lieäu coù lieân quan ñeán ngaân saùch ñeàu do sôû Taøi chính vaät giaù TP Caàn Thô cung caáp vaø soá lieäu coâng khai ngaân saùch cuûa Boä Taøi chính. Tænh Caàn Thô ñöôïc taùch ra thaønh 2 ñòa phöông laø TP Caàn Thô vaø tænh Haäu giang töø ñaàu naêm 2004, neân caân ñoái ngaân saùch vaãn coøn tính chung ñeán cuoái naêm 2003). Caân ñoái ngaân saùch laø moät caân ñoái quan troïng nhaát trong neàn kinh teá vaø laø ñieàu kieän cô baûn ñeå oån ñònh vaø phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi. Do vaäy, caân ñoái ngaân saùch phaûi baûo ñaûm tính vöõng chaéc, tích cöïc, hieän thöïc vaø trôû thaønh ñieåm töïa cho caùc caân ñoái khaùc trong neàn kinh teá xaõ hoäi ôû ñòa phöông. 41 Tænh Caàn Thô noùi chung, TP Caàn Thô noùi rieâng laø ñòa phöông coù tình hình thu, chi vaø caân ñoái ngaân saùch lieân tuïc coù keát dö ngaân saùch, laø ñòa phöông coù tieàm naêng nhaát trong caùc tænh thuoäc ÑBSCL, nguoàn thu ngaân saùch treân ñòa baøn theo phaân caáp ñaûm baûo ñuû trang traûi caùc nhu caàu chi tieâu cuûa ñòa phöông. Ñieàu naøy theå hieän qua tình hình quyeát toaùn thu, chi vaø caân ñoái NSNN cuûa TP Caàn Thô qua caùc naêm trong baûng sau: BAÛNG SOÁ 1: QUYEÁT TOAÙN THU, CHI NGAÂN SAÙCH TÆNH CAÀN THÔ (TÖØ NAÊM 2000 ÑEÁN NAÊM 2003) VAØ TP.CAÀN THÔ 2004 (TÍNH ÑEÁN 31/12/2004) (Laøm troøn soá theo ñôn vò tính: Trieäu ñoàng) Chæ tieâu 2001 2002 2003 TPCT 2004 Tính ñeán 31/12/2004 Toångthu NSNN treân ñòa baøn - Toång soá thu noäi ñòa -Thuthueá XNK,TTÑB GTGT haøng N Khaåu -Thu ngoaøi döï toaùn Trung öông giao 1.765.341 753.339 143.923 868.079 2.262.116 944.726 321.652 995.738 2.658.091 1.243.080 306.782 1.108.229 2.265.468 1.377.043 321.972 466.453 Toång chi NSÑP - TP. Caàn Thô - Haäu giang 1.298.423 956.330 342.093 1.385.194 1.115.812 339.382 1.879.345 1.317.916 461.329 1.268.792 1.268.792 Tình hình thu ngaân saùch ôû ñòa phöông qua caùc naêm vöôït döï toaùn khaù cao, cuï theå theo baûng sau: 42 BAÛNG SOÁ 2: QUYEÁT TOAÙN ÑAÏT SO VÔÙI DÖÏ TOAÙN THU NGAÂN SAÙCH TÆNH CAÀN THÔ (TÖØ NAÊM 2000 ÑEÁN NAÊM 2003) VAØ TP.CAÀN THÔ (TÍNH ÑEÁN 31/12/2004) Chæ tieâu ñaït so vôùi döï toaùn 2001 2002 2003 TPCT 2004 Tính ñeán 31/12/2004 Toångthu NSNN treân ñòa baøn - Toång soá thu noäi ñòa -Thuthueá XNK,TTÑB GTGT haøng N Khaåu -Thu ngoaøi döï toaùn Trung öông giao 191,32 % 121,51 % 159,91 % 408,05 % 196,71 % 127,67 % 292,41 % 331,95 % 164,25 % 132,95 % 98, 33 % 298,45 % 156,52 % 140,38 % 94,84 % 838,22 % Treân cô sôû keát quaû thu ngaân saùch ñaït ñöôïc caân ñoái vôùi chi ngaân saùch taïi ñòa phöông haøng naêm ñöôïc pheùp quyeát toaùn. Tình hình thu keát dö ngaân saùch vaø chi boå sung quyõ döï tröû taøi chính ôû ñòa phöông theo baûng sau: BAÛNG SOÁ 3: THU KEÁT DÖ NGAÂN SAÙCH VAØ CHI BOÅ SUNG QUYÕ DÖÏ TRÖÛ TAØI CHÍNH TÆNH CAÀN THÔ QUA CAÙC NAÊM (TÖØ NAÊM 2000 ÑEÁN NAÊM 2004) (Laøm troøn soá theo ñôn vò tính: Trieäu ñoàng) Chæ tieâu 2001 2002 2003 Tính ñeán 31/12/2004 -Thu keát dö NS naêm tröôùc chuyeån sang - Chi boå sung quyõ döï tröû taøi chính 166.873 1.900 219.357 5.000 273.013 17.000 Chöa xaùc ñònh Chöa xaùc ñònh 43 Qua soá lieäu caân ñoái ngaân saùch ôû tænh Caàn Thô qua caùc naêm cho thaáy khaû naêng vaø tieàm löïc caân ñoái ngaân saùch ôû tænh Caàn Thô noùi chung vaø TP Caàn Thô noùi rieâng coù nhieàu tieàm naêng phaùt trieån. Maët khaùc laïi cho thaáy nguoàn löïc NSNN chöa ñöôïc söû duïng, phaùt huy trieät ñeå cho quaù trình phaùt trieån kinh teá-xaõ hoäi ôû ñòa phöông. 2.2. CÔ CAÁU CHI NGAÂN SAÙCH 2.2.1. Cô caáu giöõa chi ñaàu tö phaùt trieån vaø chi thöôøng xuyeân Chi ngaân saùch TP Caàn Thô töø naêm 2000-2004 chia theo cô caáu giöõa chi ñaàu tö phaùt trieån vaø chi thöôøng xuyeân quyeát toaùn qua caùc naêm nhö sau: BAÛNG SOÁ 4: CÔ CAÁU CHI ÑAÀU TÖ PHAÙT TRIEÅN VAØ CHI THÖÔØNG XUYEÂN TRONG TOÅNG CHI NSNN CUÛA TP CAÀN THÔ QUA CAÙC NAÊM (Laøm troøn soá theo ñôn vò tính: Trieäu ñoàng) Chæ tieâu 2001 2002 2003 TPCT 2004 Tính ñeán 31/12/2004 Toång chi NSNN 956.330 1.115.812 1.317.916 1.268.792 Chi ñaàu tö phaùt trieån 442.868 469.982 521.357 523.116 Tyû leä % so vôùi toång chi 46,3 42,1 36,8 41,2 Chi thöôøng xuyeân 511.562 565.830 641.727 737.551 Tyû leä % so vôùi toång chi 53,5 50,7 45,3 58,1 Chi Bsung quyõ DTTC 1.900 5.000 17.000 Chöa xaùc ñònh Chi traû nôï goác TVay 75.000 180.000 8.125 Chi noäp NS caáp treân 57.732 Qua baûng soá lieäu treân ta thaáy tyû troïng chi ñaàu tö phaùt trieån trong toång chi NSÑP chieám tyû troïng khaù cao trong toång chi NSNN ôû ñòa phöông, chieám khoaûng 44 80% (1.957.423 / 2.456.670 trieäu ñoàng) so vôùi chi thöôøng xuyeân haøng naêm. Ñieàu naøy chöùng toû ñòa phöông raát quan taâm ñeán ñaàu tö phaùt trieån kinh teá-xaõ hoäi. Tuy nhieân, chuùng ta cuõng caàn neân quan taâm chi ñaàu tö phaùt trieån ôû möùc ñoä hôïp lyù, vì trong chieán löôïc phaùt trieån kinh teá-xaõ hoäi cuõng caàn phaùt trieån nguoàn nhaân löïc vaø caùc ñieàu kieän taïo tieàn ñeà phaùt trieån song song, haøi hoaø vôùi phaùt trieån cô sôû vaät chaát kyõ thuaät…. 2.2.2. Cô caáu chi ñaàu tö phaùt trieån Cô caáu chi ñaàu tö phaùt trieån ôû TP Caàn Thô quyeát toaùn qua caùc naêm nhö sau: BAÛNG SOÁ 5: CÔ CAÁU CHI ÑAÀU TÖ PHAÙT TRIEÅN CUÛA TP CAÀN THÔ QUA CAÙC NAÊM (Laøm troøn soá theo ñôn vò tính: Trieäu ñoàng) Chæ tieâu 2001 2002 2003 2004 Tính ñeán 31/12/2004 Chi ñaàu tö phaùt trieån 442.868 469.982 521.357 523.116 Chi ñaàu tö XDCB 408.385 421.354 491.974 480.432 Tyû leä % so vôùi chi ÑT 92,2 89,7 94,3 91,8 Chi hoå trôï caùc DNNN 11.048 28.615 2.000 28.549 Tyû leä % so vôùi chi ÑT 2,5 6,1 0,4 5,5 Chi caùc Ctrình MTieâu 23.435 19.913 27.483 14.135 Tyû leä % so vôùi chi ÑT 5,3 4,2 5,3 2,7 Trong cô caáu chi ñaàu tö phaùt trieån ôû TP Caàn Thô töø 2001-2004 thì chi ñaàu tö XDCB chieám phaàn lôùn 92,1% (1.802.245 / 1.957.423 trieäu ñoàng), chi boå sung voán cho caùc doanh nghieäp chæ chieám moät tyû troïng laø 3,6% (70.212 / 1.957.423 45 trieäu ñoàng) vaø chi caùc chöông trình muïc tieâu chieám tyû troïng laø 4,3% (84.966 / 1.957.423 trieäu ñoàng). Trong ñoù, vieäc chi hoå trôï voán cho caùc doanh nghieäp Nhaø nöôùc keùm hieäu quaû vaø khoâng caàn thieát do thò tröôøng voán hieän nay raát phong phuù. Rieâng veà cô caáu chi ñaàu tö XDCB töø 2001-2004 ñöôïc toång hôïp nhö sau: - Chi ngaønh coâng nghieäp chieám 5,9% voán ñaàu tö XDCB - Chi ngaønh xaây döïng chieám 2,5% voán ñaàu tö XDCB - Chi ngaønh noâng nghieäp chieám 4,3% voán ñaàu tö XDCB - Chi ngaønh giao thoâng chieám 28% voán ñaàu tö XDCB - Chi ngaønh phuïc vuï coâng coäng chieám 8,4% voán ñaàu tö XDCB - Chi ngaønh giaùo duïc ñaøo taïo chieám 6,9% voán ñaàu tö XDCB - Chi ngaønh vaên hoùa theå thao chieám 4,2% voán ñaàu tö XDCB - Chi ngaønh Y teá chieám 3,2% voán ñaàu tö XDCB - Chi ngaønh quaûn lyù haønh chính Nhaø nöôùc chieám 22,4% voán ñaàu tö XDCB - Chi ngaønh quaûn lyù haønh chính xaõ hoäi chieám 9,6% voán ñaàu tö XDCB - Chi ngaønh khaùc chieám 4,6% voán ñaàu tö XDCB Qua soá lieäu treân cho thaáy vieäc chi ñaàu tö XDCB chöa ñuùng troïng taâm, troïng ñieåm, phaàn lôùn chi xaây döïng caùc cô quan coâng quyeàn, vieäc quan taâm ñaàu tö cho hoaït ñoäng söï nghieäp nhaèm phaùt trieån nguoàn nhaân löïc thaáp, tuy coù quan taâm ñaàu tö phaùt trieån haï taàng giao thoâng nhöng coøn manh muùn, phaân taùn, daøn traûi, chöa taäp trung, chöa ñaït hieäu quaû ñaàu tö cao. 2.2.3. Cô caáu chi thöôøng xuyeân 46 BAÛNG SOÁ 6: CÔ CAÁU CHI THÖÔØNG XUYEÂN CUÛA TP CAÀN THÔ QUA CAÙC NAÊM (Laøm troøn soá theo ñôn vò tính: Trieäu ñoàng) Chæ tieâu 2001 2002 2003 2004 Tính ñeán 31/12/2004 Chi thöôøng xuyeân 511.562 565.830 641.727 737.551 Chitrôïgiaù haøng CSaùch 2.025 1.968 3.752 3.313 Tyû leä % so vôùi chi TX 0,4 0,3 0,6 0,4 Chi söï nghieäp kinh teá 49.342 58.930 64.512 59.312 Tyû leä % so vôùi chi TX 9,6 10,4 10,1 8,0 Chi söï nghieäp GD-ÑT 139.779 176.109 212.428 229.252 Tyû leä % so vôùi chi TX 27,3 31,1 33,1 31,1 Chi söï nghieäp Y teá 108.153 110.434 131.323 124.219 Tyû leä % so vôùi chi TX 21,1 19,5 20,5 16,8 Chi SN KHCN & MT 5.490 5.877 4.761 5.724 Tyû leä % so vôùi chi TX 1,1 1,0 0,7 0,8 Chi söï nghieäp VHTT 9.722 9.076 9.711 9.523 Tyû leä % so vôùi chi TX 1,9 1,6 1,5 1,3 Chi söï nghieäp PTTH 6.891 9.333 7.983 9.219 Tyû leä % so vôùi chi TX 1,3 1,6 1,2 1,2 Chi söï nghieäp TDTT 8.047 7.802 6.336 8.245 Tyû leä % so vôùi chi TX 1,6 1,4 1,0 1,1 Chi ñaûm baûo xaõ hoäi 11.826 15.191 11.853 12.236 Tyû leä % so vôùi chi TX 2,3 2,7 1,8 1,7 Chi QLHC,Ñg,ÑTheå 84.609 84.821 90.841 128.834 Tyû leä % so vôùi chi TX 16,5 15,0 14,2 17,5 47 Chi An ninh,QPhoøng 15.313 16.415 21.569 25.674 Tyû leä % so vôùi chi TX 3,0 2,9 3,4 3,5 Chi cuûa ngaân saùch xaõ 45.016 49.179 58.959 57.311 Tyû leä % so vôùi chi TX 8,8 8,7 9,2 7,8 Chi khaùc ngaân saùch 25.349 20.695 17.699 64.680 Tyû leä % so vôùi chi TX 5,0 3,7 2,8 8,8 Qua soá lieäu treân cho thaáy vieäc chi thöôøng xuyeân nhìn chung veà cô caáu khoâng coù bieán ñoäng lôùn qua caùc naêm, tyû troïng chi cho caùc hoaït ñoäng söï nghieäp khoa hoïc coâng ngheä vaø moâi tröôøng, giaùo duïc ñaøo taïo, y teá, vaên hoaù thoâng tin, phaùt thanh truyeàn hình coøn hôi thaáp, chöa ñieàu chænh tyû troïng theo xu höôùng phaùt trieån qua caùc naêm. Vieäc chi cho cô quan quaûn lyù haønh chính, ñaûng, ñoaøn theå, an ninh, quoác phoøng coøn chieám tyû troïng lôùn vaø chöa phuø hôïp vôùi xu höôùng phaùt trieån. Do ñoù caàn phaûi xem xeùt vaø ñieàu chænh cô caáu chi cho hôïp lyù. Caàn coù quan ñieåm chi cho hoaït ñoäng söï nghieäp laø taïo ra tieàn ñeà phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi, phaùt trieån nguoàn nhaân löïc, naâng cao trình ñoä daân trí, thu huùt vaø phaùt trieån nhaân taøi, vieäc chi thöôøng xuyeân caùc lónh vöïc khaùc mang tính chaát tieâu duøng laø chuû yeáu vaø giaùn tieáp phuïc vuï cho quaù trình phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi. 2.3. TOÅ CHÖÙC QUAÛN LYÙ LAÄP DÖÏ TOAÙN CHI NGAÂN SAÙCH 2.3.1. Caên cöù ñeå laäp döï toaùn Laäp döï toaùn ngaân saùch nhöõng naêm gaàn ñaây ôû TP Caàn Thô cuõng ñaûm baûo ñaày ñuû nhöõng caên cöù theo quy ñònh cuûa phaùp luaät, nhöng coøn naëng veà hình thöùc, coù phaàn chuû quan theo caùc chæ tieâu phaân boå döï toaùn töø treân xuoáng, coøn xem nheï nhu caàu chi tieâu döï toaùn töø döôùi leân vaø chöa xem xeùt ñuùng möùc ñieàu kieän, ñaëc ñieåm, tình hình cuï theå cuûa naêm keá hoaïch. Ñieàu naøy, daãn ñeán nhieàu baát caäp trong vieäc xeùt duyeät döï toaùn vaø quaù trình chaáp haønh ngaân saùch trong naêm keá hoaïch, 48 chöa thöïc söï coâng baèng, bình ñaúng cho caùc ñôn vò, lónh vöïc kinh teá-xaõ hoäi ôû ñòa phöông, chöa ñaït hieäu quaû quaûn lyù NSNN nhö mong muoán. 2.3.2. Trình töï xaây döïng döï toaùn chi ngaân saùch cuûa caùc caáp NSÑP Laäp döï toaùn chi NSNN ôû TP Caàn Thô cuõng ñöôïc tieán haønh ñaày ñuû caùc böôùc trình töï theo quy ñònh phaùp luaät. Trong caùc böôùc cuûa trình töï laäp döï toaùn chi NSNN, coù moät khaâu raát quan troïng ôû ñòa phöông chöa ñöôïc quan taâm ñuùng möùc laø: UBND tænh höôùng daãn vaø thoâng baùo soá kieåm tra veà döï toaùn ngaân saùch cho caùc ñôn vò tröïc thuoäc vaø UBND caáp döôùi laäp döï toaùn thu, chi ngaân saùch thuoäc phaïm vi quaûn lyù coøn chung chung, chöa cuï theå, chi tieát cho töøng loaïi hình ñôn vò, lónh vöïc kinh teá-xaõ hoäi. Ñieàu naøy laøm cho khaâu caùc cô quan, ñôn vò döï toaùn vaø caùc doanh nghieäp Nhaø nöôùc laäp döï toaùn thu, chi ngaân saùch thuoäc phaïm vi nhieäm vuï ñöôïc giao, göûi cô quan quaûn lyù caáp treân chöa thöïc söï saùt hôïp vôùi tình hình thöïc teá chi NSNN naêm keá hoaïch cuûa töøng ñôn vò, lónh vöïc kinh teá-xaõ hoäi. Vieäc laäp, quyeát ñònh, phaân boå, giao döï toaùn chi NSNN ôû ñòa phöông phaàn lôùn do Sôû Taøi chính Vaät giaù keát hôïp vôùi Sôû Keá hoaïch Ñaàu tö laøm tham möu, thoâng qua UBND, trình HÑND quyeát ñònh döï toaùn vaø phöông aùn phaân boå ngaân saùch vaø möùc boå sung töø ngaân saùch caáp treân cho ngaân saùch caáp döôùi. Ñieàu naøy mang tính taäp trung, aùp ñaët vaø deã rôi vaøo tình traïng chuû quan cuûa cô quan tham möu. Neáu cô quan tham möu gioûi thì vieäc laäp, quyeát ñònh, phaân boå, giao döï toaùn chi NSNN ôû ñòa phöông seõ ñaït hieäu quaû toát, ngöôïc laïi thì döï toaùn chi NSNN ôû ñòa phöông seõ coù nhieàu baát caäp. Maët khaùc, quaù trình laäp döï toaùn phuï thuoäc raát lôùn vaøo trình ñoä, söï quan taâm cuûa ñaïi bieåu HÑND ñòa phöông, phaàn lôùn thieáu chuyeân moân veà quaûn lyù NSNN vaø caùc quyeát saùch mang taàm chieán löôïc. Vieäc cô quan taøi chính caùc caáp ôû ñòa phöông kieåm tra nghò quyeát veà döï toaùn ngaân saùch cuûa HÑND caáp döôùi, trong tröôøng hôïp caàn thieát baùo caùo UBND 49 cuøng caáp yeâu caàu HÑND caáp döôùi ñieàu chænh laïi döï toaùn ngaân saùch theo trình töï, thuû tuïc quy ñònh cuõng deã rôi vaøo tình traïng chuû quan cuûa cô quan chuyeân moân. Taát caû nhöõng vaán ñeà neâu treân, daãn ñeán baát caäp cho moät soá cô quan, ñôn vò, lónh vöïc kinh teá-xaõ hoäi khi döï toaùn ñöôïc duyeät chöa thöïc söï phuø hôïp. 2.3.3. Traùch nhieäm cuûa cô quan taøi chính caùc caáp trong quaù trình laäp döï toaùn NSÑP Laäp döï toaùn chi NSNN caùc caáp ôû TP Caàn Thô, cô quan taøi chính caùc caáp ôû TP Caàn Thô phaûi coù traùch nhieäm quan taâm ñaày ñuû caùc caên cöù laäp döï toaùn theo luaät ñònh vaø thöïc hieän ñaày ñuû caùc böôùc trong quy trình, thuû tuïc laäp, phaân boå, quyeát ñònh, giao döï toaùn theo luaät ñònh. Ngoaøi ra, cô quan taøi chính caùc caáp ôû ñòa phöông coøn coù traùch nhieäm quan taâm xem xeùt döï toaùn cuûa caùc ñôn vò cô sôû ñöôïc toång hôïp töø döôùi leân vaø quan taâm thaûo luaän, laéng nghe yù kieán giaûi trình, baûo veä döï toaùn cuûa caùc ñôn vò thuï höôûng ngaân saùch ñeå tham möu cho UBND trình HÑND xeùt duyeät döï toaùn NSNN cho phuø hôïp, khoa hoïc, haïn cheá toái thieåu nhöõng baát caäp trong khaâu laäp döï toaùn NSNN ôû ñòa phöông. Ñieàu naøy ôû TP Caàn Thô chöa ñöôïc quan taâm ñuùng möùc. Cô quan taøi chính caùc caáp coù traùch nhieäm quan taâm, saâu saùt tình hình thöïc teá nhö: Khi laäp döï toaùn chi ngaân saùch cho ñôn vò mình, caáp mình, moät soá cô quan, ñôn vò (keå caû cô quan Taøi chính) tính toaùn sao cho soá chi nhieàu hôn, soá thu ít hôn so vôùi khaû naêng cuûa cô quan, ñôn vò. Thu ít ñeå neáu vöôït thì NSÑP seõ ñöôïc boá trí taêng chi treân soá thu vöôït, chi nhieàu ñeå cô quan caáp treân caét bôùt laø vöøa hoaëc moät soá cô quan, ñôn vò trình ñoä laäp döï toaùn coøn haïn cheá ñeå höôùng daãn vaø xeùt duyeät döï toaùn hôïp lyù. Tình traïng treân ôû TP Caàn Thô coù dieãn ra ôû moät soá cô quan, ñôn vò. 50 2.4. TOÅ CHÖÙC QUAÛN LYÙ VIEÄC CHAÁP HAØNH CHI NGAÂN SAÙCH 2.4.1. Nhieäm vuï cuûa chaáp haønh chi NSNN 2.4.1.1. Quaûn lyù chi NSNN giöõa caùc cô quan taøi chính caùc caáp Caên cöù vaøo döï toaùn ñöôïc duyeät cho caùc caáp NSÑP cô quan taøi chính caùc caáp phaûi chuû ñoäng toå chöùc vaø ñieàu haønh vieäc chaáp haønh döï toaùn ñöôïc duyeät cuûa caáp mình quaûn lyù, thöïc hieän caùc chæ tieâu ngaân saùch ñöôïc duyeät theo döï toaùn vaø nghò quyeát cuûa HÑND caùc caáp cuûa caùc ñòa phöông thoâng qua caùc cheá ñoä, tieâu chuaån, ñònh möùc chi ngaân saùch do caáp treân vaø ñòa phöông quy ñònh hieän haønh. Ngaân saùch caáp treân coù traùch nhieäm höôùng daãn, kieåm tra, ñoân ñoác, hoå trôï, taïo ñieäu kieän thuaän lôïi cho ngaân saùch caáp döôùi chaáp haønh toát döï toaùn ñöôc duyeät theo caùc chæ tieâu taøi chính, kinh teá-xaõ hoäi phaán ñaáu. Ngöôïc laïi, ngaân saùch caáp döôùi phaûi ñaûm baûo phaûi chaáp haønh theo höôùng daãn, chæ ñaïo cuûa ngaân saùch caáp treân vaø thoâng tin kòp thôøi, ñaày ñuû cho ngaân saùch caáp treân nhöõng khoù khaên, thuaän lôïi trong quaù trình chaáp haønh NSNN ôû ñòa phöông ñeå cuøng phoái hôïp giaûi quyeát. Ñieàu naøy cô quan taøi chính caùc caáp ngaân saùch ôû TP Caàn Thô cuõng caàn quan taâm nhieàu hôn. Trong naêm ngaân saùch coù nhöõng nhieäm vuï chi môùi phaùt sinh do yeâu caàu cuûa ñòa phöông hoaëc vì lyù do ñoät xuaát maát nguoàn thu ngaân saùch caùc caáp thì cô caùc quan taøi chính ñòa phöông seõ xem xeùt, ñeà nghò, Sôû Taøi chính Vaät giaù toång hôïp trình UBND tænh pheâ duyeät chi boå sung theâm cho ngaân saùch caùc caáp ñeå caân ñoái vaø ñieàu hoøa thu chi ngaân saùch. Khi coù nhöõng bieán ñoäng lôùn veà thu, chi ngaân saùch caùc caáp cuõng ñöôïc ñieàu chænh theo ñuùng trình töï phaùp luaät quy ñònh. ÔÛ TP Caàn Thô, chaáp haønh NSNN qua caùc naêm noåi leân moät vaán ñeà caàn sôùm giaûi quyeát giöõa cô quan taøi chính caùc caáp laø: Moät vaøi ñòa phöông xaûy ra hieän töôïng toaï chi tieàn thu thueá chöa ñaêng noäp, vay möôïn caùc toå chöùc, caù nhaân beân ngoaøi ñeå chi tieâu, chaäm thanh toaùn, chi traû cho caùc ñoái töôïng thuï höôûng …. vaø 51 chính quyeàn ñòa phöông coù nhöõng quy ñònh chöa phuø hôïp vôùi quy ñònh phaùp luaät nhö: “ Thu ngaân saùch ñeán ñaâu thì môùi ñöôïc chi ngaân saùch ñeán ñoù”, “ khoâng ñöôïc quyeát toaùn chi ngaân saùch lôùn hôn thu ngaân saùch” …. Ñieàu naøy goùp phaàn xaûy ra caùc hieän töôïng treân, gaây khoù khaên trong vieäc chaáp haønh nhieäm vuï chi NSNN ôû ñòa phöông, vì thöïc teá nhieäm vuï chi quyù I haøng naêm raát cao maø khaû naêng nguoàn thu ngaân saùch quyù I haøng naêm laïi thaáp, vaán ñeà ñaët ra laø caùc cô quan taøi chính caùc caáp phaûi xöû lyù thieáu huït taïm thôøi theo quy ñònh cuûa phaùp luaät thì môùi mang laïi hieäu quaû trong quaûn lyù NSNN ôû ñòa phöông. 2.4.1.2. Quaûn lyù chi NSNN ñoái vôùi caùc ñôn vò döï toaùn, caùc toå chöùc, caù nhaân - Quaûn lyù chi ñaàu tö phaùt trieån Thöc traïng quaûn lyù chi ñaàu tö phaùt trieån ôû TP Caàn Thô nhöõng naêm gaàn ñaây ñöôïc thöïc hieän khaù toát quy trình, thuû tuïc caáp phaùt ñaàu tö XDCB vaø hoå trôï voán cho caùc doanh nghieäp Nhaø nöôùc töø khaâu quy hoaïch, laäp döï toaùn, xeùt duyeät döï toaùn vaø hoà sô coù lieân quan, phaân boå haïn möùc, taïm öùng voán, nghieäm thu quyeát toaùn theo luaät ñònh. Song hieäu quaû chi ñaàu tö phaùt trieån chöa cao nhö mong muoán nhö: Vieäc ñaàu tö XDCB coøn daøn traûi, keùm hieäu quaû; tieâu cöïc, thaát thoaùt trong ñaàu tö chöa ñöôïc khaéc phuïc toát; chöa coù moâ hình quaûn lyù toát ñaàu tö XDCB; vieäc xeùt hoå trôï voán cho caùc doanh nghieäp Nhaø nöôùc ñoâi khi coøn bò ñoäng, neå nang, tieâu cöïc chöa ñöôïc khaéc phuïc trieät ñeå. - Quaûn lyù chi thöôøng xuyeân Thöïc traïng quaûn lyù chi thöôøng xuyeân ôû TP Caàn Thô qua caùc naêm ñoái vôùi caùc ñôn vò döï toaùn, caùc toå chöùc, caù nhaân trong quaù trình chaáp haønh NSNN chöa coù nhieàu thay ñoåi veà cô cheá quaûn lyù, vaãn phoå bieán cô cheá “xin cho” töø khaâu laäp döï toaùn ñöôïc duyeät ñeán chaáp haønh döï toaùn ñöôïc duyeät, ñôn vò thuï höôûng ngaân saùch xaây döïng döï toaùn chi theo quyù, thaùng, cô quan taøi chính xeùt duyeät caáp haïn möùc kinh phí cho caùc ñôn vò, caùc ñôn vò ruùt söû duïng kinh phí vaø quyeát toaùn vôùi cô 52 quan taøi chính, thoâng qua kieåm soaùt, giaùm saùt cuûa kho baïc Nhaø nöôc. Cô cheá quaûn lyù naøy coøn hôi naëng “Bao caáp” ñaõ boäc loä raát nhieàu nhöôïc ñieåm, baát caäp nhö: Caùc ñôn vò thieáu töï chuû veà taøi chính, bò ñoäng, ñieàu chænh cho phuø hôp vôùi tình hình thöïc teá khoù khaên, bò giaùm saùt quaù chaët cheõ khoâng caàn thieát, naëng veà ñoái phoù hình thöùc, deã phaùt sinh tieâu cöïc, naëng veà chuû quan hình thöùc trong quaûn lyù vaø ñieàu haønh, keùm hieäu quaû…. Maët khaùc, cô cheá quaûn lyù neâu treân phaûi baùm saùt caùc cheá ñoä, tieâu chuaån, ñònh möùc cuûa cô quan coù thaåm quyeàn ban haønh. Trong khi caùc cô quan coù thaåm quyeàn ban haønh ñònh cheá taøi chính, laïi thieáu quan taâm raø soaùt, xem xeùt caùc cheá ñoä, tieâu chuaån, ñònh möùc ñeå ban haønh cho phuø hôïp vôùi tình hình thöïc teá, daãn ñeán tình traïng raát phoå bieán laø haàu heát caùc cheá ñoä, tieâu chuaån, ñònh möùc quaù cuõ kyõ, laïc haäu khoâng theå chaáp haønh ñöôïc. Caùc ñôn vò, toå chöùc, caù nhaân thuï höôûng ngaân saùch muoán thöïc hieän toát nhieäm vuï chi ñoâi khi phaûi linh hoaït “hôïp thöùc hoaù, hôïp phaùp hoaù” chöùng töø thanh toaùn, ví duï nhö: Ñi coâng taùc moät löôït, ñoùng daáu hai löôït ñeå thanh toaùn môùi ñuû tieàn ñi coâng taùc; hoäi nghò toå chöùc 40 khaùch môøi, thanh toaùn theo danh saùch 80 khaùch môøi môùi ñuû chi hoäi nghò ….. voâ tình “xuùi” caùc ñôn vò thuï höôûng ngaân saùch gian doái trong thanh toaùn. Neáu cô quan taøi chính, kho baïc Nhaø nöôùc phaùt hieän xöû lyù thì cuõng “oan” cho ñôn vò thuï höôûng ngaân saùch, bôûi leõ “hoï cuõng vì coâng vieäc, khoâng tö tuùi”. Coøn neáu chaáp haønh ñuùng ñònh cheá taøi chính thì cuõng khoâng hoaøn thaønh toát nhieäm vuï chi, khoâng ñaït hieäu quaû nhö mong muoán. 2.4.1.3. Quaûn lyù chi NSNN ñoái vôùi caùc cô quan Nhaø nöôùc coù lieân quan Vieäc quaûn lyù chi NSNN ôû TP Caàn Thô chuû yeáu do cô quan taøi chính phoái hôïp vôùi Kho baïc Nhaø nöôùc quaûn lyù tröïc tieáp. Ngoaøi ra, caùc cô quan Nhaø nöôùc nhö: Cô quan chuû quaûn, Thanh tra Nhaø nöôùc, Kieåm toaùn Nhaø nöôùc, UÛy ban kieåm tra Ñaûng, Caûnh saùt ñieàu tra …. cuõng tham gia quaûn lyù theo chöùc naêng, nhieäm vuï 53 cuûa mình. Thöïc traïng quaûn lyù chi NSNN ñoái vôùi caùc cô quan chöùc naêng coù lieân quan ôû TP Caàn Thô trong thôøi gian qua thöïc hieän khaù toát. Song cuõng coøn phaûi quan taâm phoái hôïp giöõa caùc cô quan cho toát, traùnh tình traïng caùc cô quan chöùc naêng quaûn lyù coù quan ñieåm, keát luaän traùi ngöôïc nhau, nhaát laø giöõa cô quan taøi chính vaø Kho baïc Nhaø nöôùc ôû ñòa phöông, laøm cho tình hình chaáp haønh chi NSNN ôû ñòa phöông khoù khaên, phöùc taïp khoâng caàn thieát, keùm hieäu quaû hoaëc gaây “phieàn haø”, nhuõng nhieãu, tieâu cöïc ñoái vôùi caùc ñôn vò thuï höôûng ngaân saùch. Ñieàu naøy ôû TP Caàn Thô ñoâi khi vaãn xaûy ra. 2.4.2. Chaáp haønh keá hoaïch chi NSNN 2.4.2.1. Toå chöùc cuï theå hoaù keá hoaïch chi NSNN chæ ñaïo quaù trình thöïc hieän Vieäc cuï theå hoaù döï toaùn NSNN ñöôïc duyeät ñeå chæ ñaïo quaù trình thöïc hieän ôû TP Caàn Thô ñoái vôùi cô quan taøi chính caùc caáp thöïc hieän theo tieán ñoä cuûa naêm baùo caùo, töø ñoù xaùc ñònh döï toaùn chia ra quyù, thaùng naêm keá hoaïch ñeå chæ ñaïo quaù trình thöïc hieän. Ñoàng thôøi caùc ñôn vò thuï höôûng ngaân saùch cuõng caên cöù vaøo nhu caàu chi tieâu töøng quyù, thaùng ñeå xaùc ñònh döï toaùn xin kinh phí hoaït ñoäng, cô quan taøi chính xem xeùt chaáp nhaän hoaëc ñieàu chænh döï toaùn cuûa caùc ñôn vò gôûi Kho baïc Nhaø nöôùc thöïc hieän giaùm saùt, kieåm soaùt chi. Ñieàu naøy ñoâi khi daãn ñeán vieäc phaûi ñieàu chænh, thay ñoåi döï toaùn trong quaù trình thöïc hieän theo luaät ñònh, daãn ñeán bò ñoäng vaø phaûi xöû lyù tình huoáng khoâng caàn thieát. 2.4.2.2. Chaáp haønh keá hoaïch chi NSNN qua caùc hình thöùc caáp phaùt kinh phí cuûa NSNN Quaûn lyù chi ngaân saùch ôû TP Caàn Thô qua caùc hình thöùc caáp phaùt kinh phí caùc naêm gaàn ñaây thöïc hieän khaù toát theo ñònh cheá, phoái hôïp khaù nhòp nhaøng giöõa ba hình thöùc quaûn lyù chi NSÑP: - Quaûn lyù chi theo ngaønh kinh teá – xaõ hoäi (quaûn lyù kinh phí hoaït ñoäng theo ngaønh doïc phuø hôïp theo phaân caáp quaûn lyù nhieäm vuï chi cuûa ngaân saùch caùc caáp 54 theo luaät ñònh). Song, cuõng coøn nhöõng toàn taïi caàn phaûi quan taâm khaéc phuïc laø cô quan taøi chính quaûn lyù ñôn vò döï toaùn caáp II, III, IV ôû ñòa phöông ít quan taâm kieåm tra, daãn ñeán tình traïng buoâng loûng vaø söï thoaùt ly khoûi taàm quaûn lyù, ñieàu haønh nghieäp vuï cuûa ngaønh taøi chính, cuõng nhö vieäc quaûn lyù taøi chính ñoái vôùi caùc ngaønh chuû quaûn ngoaøi ngaønh taøi chính khoâng theå chuyeân saâu. Vieäc kieåm tra, thanh tra theo ngaønh seõ haïn cheá, töø ñoù deã daãn ñeán tình traïng tieâu cöïc, keùm hieäu quaû trong quaûn lyù caáp phaùt kinh phí. Ñoàng thôøi, thuû tuïc caáp phaùt phaûi qua khaâu trung gian laø Sôû chuyeân ngaønh seõ coù theå daãn ñeán tình traïng chaäm treã, khoâng kòp thôøi ñaùp öùng kinh phí cho hoaït ñoäng cho ngaønh. - Quaûn lyù chi theo töøng ñoái töôïng thuï höôûng ngaân saùch ñöôïc cô quan taøi chính tröïc tieáp caáp phaùt kinh phí cho ñôn vò thuï höôûng ngaân saùch (ñôn vò döï toaùn caáp I) theo döï toaùn ñöôïc duyeät. Caùc ñôn vò naøy coù traùch nhieäm quaûn lyù söû duïng vaø thanh quyeát toaùn vôùi cô quan taøi chính ñoàng caáp. Hình thöùc quaûn lyù naøy khaéc phuïc ñöôïc nhöõng toàn taïi cuûa hình thöùc quaûn lyù chi theo ngaønh kinh teá-xaõ hoäi. Song, cuõng coøn nhöõng haïn cheá phaûi quan taâm khaéc phuïc laø cuøng moät hoaït ñoäng nghieäp vuï nhöng ôû moãi caáp chính quyeàn ñòa phöông khaùc nhau laïi quyeát ñònh chi nhöõng khoaûn kinh phí khaùc nhau, daãn ñeán tình traïng khoâng baûo ñaûm tính thoáng nhaát trong quaûn lyù chi tieâu ngaân saùch. - Quaûn lyù chi ngaân saùch theo chöông trình muïc tieâu, neáu nguoàn kinh phí thöïc hieän döï aùn hoaëc chöông trình muïc tieâu thuoäc ngaân saùch saùch caáp naøo thì ngaân saùch caáp ñoù thöïc hieän quaûn lyù caáp phaùt vaø thanh quyeát toaùn, neáu ñôn vò thuï höôûng kinh phí chöông trình muïc tieâu thuoäc ngaân saùch caáp döôùi quaûn lyù thì ngaân saùch caáp treân uûy quyeàn cho ngaân saùch caáp döôùi quaûn lyù caáp phaùt theo chöông trình muïc tieâu vaø döï aùn ñöôïc duyeät, ñoàng thôøi chuyeån soá kinh phí uûy quyeàn cho caáp ngaân saùch döôùi (ñöôïc uûy quyeàn quaûn lyù). Song, vaãn coøn toàn taïi laø cô quan taøi 55 chính ñöôïc uûy quyeàn thieáu quan taâm quaûn lyù (vì khoâng phaûi tieàn cuûa ngaân saùch caáp mình). Veà caùc hình thöùc caáp phaùt ngaân saùch ôû TP Caàn Thô nhö: Caáp phaùt “Haïn möùc kinh phí”, caáp phaùt “Leänh chi tieàn”, caáp phaùt “ XDCB”, caáp phaùt “Kinh phí uyû quyeàn” trong thôøi gian qua thöïc hieän khaù toát theo luaät ñònh. Veà caùc hình thöùc quaûn lyù chi NSNN ñoái vôùi caùc ñôn vò thuï höôûng ngaân saùch ôû TP Caàn Thô nhö: “Thu ñuû-Chi ñuû”, “Gaùn thu-Buø chi”, “Ghi thu-Ghi chi” trong thôøi gian qua ñöôïc ñaùnh giaù laø khaù phuø hôïp vôùi ñaëc ñieåm, tình hình cuï theå cuûa töøng ñôn vò thuï höôûng ngaân saùch. 2.4.2.3. Kieåm soaùt chi NSNN qua kho baïc Nhaø nöôùc Vieäc kieåm soaùt chi NSNN ôû TP Caàn Thô qua Kho baïc Nhaø nöôùc trong thôøi gian gaàn ñaây ñöôïc thöïc hieän khaù baøi baûn theo quy ñònh cuûa thoâng tö soá 79 cuûa Boä Taøi Chính ban haønh ngaøy 13/08/2003 quy ñònh veà cheá ñoä quaûn lyù, caáp phaùt, thanh toaùn caùc khoaûn chi NSNN qua Kho baïc Nhaø nöôùc, ngaønh ñaõ tin hoïc hoaù vaø keát noái maïng trong ngaønh. Song cuõng coøn nhöõng vaán ñeà caàn sôùm giaûi quyeát nhö: Vieäc kieåm soaùt chi qua Kho baïc Nhaø nöôùc coøn quaù naëng veà hình thöùc chöùng töø, gaây khoù khaên, phieàn haø cho caùc ñôn vò khoâng caàn thieát, chöa phaân bieät tính cô baûn, troïng yeáu trong kieåm soaùt chi tieâu ngaân saùch, ñoâi khi coøn thieáu tính khaùch quan, bình ñaúng ñoái vôùi caùc ñôn vò, giöõa cô quan taøi chính vaø kho baïc Nhaø nöôc ñoâi khi chöa nhaát quaùn trong quaûn lyù chi NSNN taïi ñòa phöông. 2.5. TOÅ CHÖÙC COÂNG TAÙC QUYEÁT TOAÙN CHI NGAÂN SAÙCH 2.5.1. Quyeát toaùn cuûa töøng caáp ngaân saùch Quyeát toaùn chi NSNN cuûa töøng caáp ngaân saùch ôû TP Caàn Thô caùc naêm gaàn ñaây ñaûm baûo thöïc hieän ñaày ñuû cheá ñoä keá toaùn, kieåm toaùn, baùo caùo keá toaùn, quyeát toaùn NSNN theo luaät ñònh. Ngaønh taøi chính TP Caàn Thô ñaõ vi tính hoaù coâng taùc keá toaùn ñeán taän caáp xaõ, böôùc ñaàu ñaõ thöïc hieän maïng noäi boä cuûa ngaønh. 56 Ñoäi nguõ laøm coâng taùc chuyeân moân taøi chính ôû caáp tænh, huyeän ñeàu coù trình ñoä ñaïi hoïc trôû leân, ñoäi nguõ laøm coâng taùc chuyeân moân taøi chính ôû caáp xaõ 80% coù trình ñoä trung caáp trôû leân maëc duø ngaønh raát quan taâm ñaøo taïo (do caùn boä taøi chính ôû moät soá xaõ thöôøng thay ñoåi theo nhieäm kyø cuûa HÑND). Vieäc phoái hôïp xöû lyù caùc tình huoáng vaø ñoái chieáu soá lieäu keá toaùn, quyeát toaùn NSNN giöõa cô quan taøi chính caùc caáp vaø Kho baïc Nhaø nöôùc ñöôïc thöïc hieän khaù toát. Beân caïnh cuõng coøn moät vaøi vaán ñeà caàn quan taâm khaéc phuïc nhö: Coøn 2/8 quaän, huyeän vaø khoaûng 40% xaõ, phöôøng, thò traán chæ vi tính hoaù coâng taùc keá toaùn caáp thaáp, chöa thöïc hieän toát chöông trình keá toaùn chuyeån giao cuûa Boä Taøi chính. Ñoâi khi phaûi cöû caùn boä chuyeân moân cuûa caáp treân taêng cöôøng hoå trôï chuyeân moân cho caáp döôùi. 2.5.2. Toång hôïp quyeát toaùn chi NSÑP Vieäc thöïc hieän toång hôïp quyeát toaùn cuûa töøng caáp ngaân saùch vaø cuûa NSÑP ôû TP Caàn Thô trong thôøi gian gaàn ñaây ñöôïc thöïc hieän khaù toát theo luaät ñònh. Tuy nhieân cuõng coøn haïn cheá do heä thoáng baùo caùo maïng chöa hoaøn chænh, coâng vieäc thöïc hieän vöøa thuû coâng, vöøa treân maùy neân vaãn chöa ñaït hieäu quaû mong muoán. 2.5.3. Pheâ duyeät toång quyeát toaùn chi NSÑP Thuïc hieän trình töï pheâ duyeät toång quyeát toaùn chi NSÑP ñöôïc tieán haønh khaù toát theo luaät ñònh nhö: Vieäc chænh lyù quyeát toaùn ngaân saùch, ñaûm baûo caùc nguyeân taéc theo luaät ñònh, ñaûm baûo soá lieäu baùo caùo quyeát toaùn phaûi chính xaùc, trung thöïc, ñaày ñuû. Ñoàng thôøi, thöïc hieän ñuùng baùo bieåu, trình töï laäp, göûi, xeùt duyeät baùo caùo quyeát toaùn NSNN naêm theo quy ñònh. Sau ñoù, baùo caùo quyeát toaùn ngaân saùch caùc caáp ñöôïc HÑND caùc caáp thaåm ñònh, pheâ chuaån vaø göûi baùo caùo quyeát toaùn NSNN haøng naêm cho caùc cô quan coù thaåm quyeàn theo luaät ñònh. Moät vaán ñeà caàn löu yù laø khi pheâ duyeät toång quyeát toaùn chi NSÑP chöa thaät söï quan taâm xem xeùt, phaân tích, ñaùnh giaù vieäc thöïc hieän caùc chæ tieâu kinh teá-xaõ hoäi cuûa ñòa phöông, tình hình thöïc hieän nghò quyeát HÑND caùc caáp vaø ruùt ra nhöõng baøi 57 hoïc kinh nghieäm coù ích, phuïc