Đề tài Công nghệ sản xuất nhựa năng suất 1100 tấn/năm

CHÖÔNG 1 : TOÅNG QUAN giôùi thieäu veà ngaønh nhöïa kinh teá hoäi nhaäp Boä thöông maïi döï baùo naêm 2006, xuaát nhaäp khaåu saûn phaåm nhöïa cuûa Vieät Nam seõ ñaït 500 trieâu USD vaø naêm 2010 seõ taêng leân 1,3 tyû USD. Maët haøng nhöïa Vieät Nam coù khaû naêng xuaát khaåu vôùi qui moâ lôùn do nhu caàu nhaäp khaåu treân theá giôùi raát cao (200 tyû USD naêm 2005 taêng 8% so vôùi naêm tröôùc). Theo qui hoaïch phaùt trieån ngaønh nhöïa ñeán naêm 2010 cuûa boä coâng nghieäp, ngaønh nhöïa Vieät Nam coù ñöôïc söï taêng tröôûng oån ñònh vaø laâu daøi. Trong nhöõng naêm qua taêng tröôûng cuûa ngaønh nhöïa vaãn giöõ ôû möùc 20 – 25%/ naêm vaø döï kieán seõ giöõ vöõng toác ñoä naøy ñeán naêm 2010. Ñaët bieät töø nay ñeán naêm 2010 ngaønh oâ5i ñòa hoaù nguyeân vaät lieäu nhöïa leân treân 50% vaø daàn daàn thay theá nguyeân lieäu nhaäp khaåu. Ngoaøi ra, chính phuû cuõng ñaõ thoâng qua keá hoaïch daønh gaàn 1 tyû USD ñeå hoã trôï vieäc xaây doing vaø caûi taïo nhaø maùy saûn xuaát nguyeân vaät lieäu thoâ nhö PE vaø PP ñeå coù theå ñaùp öùng 50 -60% nhu caàu nguyeân vaät lieäu thoâ ngaønh nhöïa. Toång quan veà coâng ngheä eùp phun – thoåi 2.1. Coâng ngheä eùp phun 2.1.1 Giôùi thieäu Coâng ngheä eùp phun laø coâng ngheä truyeàn thoáng cuûa ngaønh saûn xuaát nhöïa, ñöôïc phaùt trieån qua 4 theá heä maùy, theá heä thöù 4 laø caùc loaïi maùy eùp ñieän, eùp gaz ñang döôïc aùp duïng phoå bieán ôû caùc quoác gia coù coâng nghieäp nhöïa tieân tieán nhö Myõ, Ñöùc, Nhaät… ñang thaâm nhaäp vaøo thò tröôøng Chaâu AÙ. Loaïi coâng ngheä naøy phuïc vuï cho caùc ngaønh coâng nghieäp ñieän töû, ñieän daân duïng, saûn xuaát xe hôi vaø caùc ngaønh coâng nghieäp khaùc, ñænh cao cuûa coâng ngheä naøy laø coâng ngheä nhöïa vi maïch ñieän töû. Taïi Vieät Nam, hieän coù gaàn 3000 thieát bò eùp phun trong ñoù coù 2000 maùy ôû theá heä thöù 2, thöù 3. tröôùc ñaây coâng ngheä eùp phun ñöôïc söû duïng saûn xuaát haøng gia duïng nay ñaõ chuyeån sang haøng nhöïa coâng nghieäp phuïc vuï cho caùc ngaønh coâng nghieäp khaùc, saûn phaåm cuûa noù ñöôïc thay theá caùc chaát lieäu khaùc nhö goã, saét, nhoâm, trong coâng nghieäp bao bì vaø haøng tieâu duøng. 2.1.2 Ñaëc ñieåm coâng ngheä EÙp phun (ñuùc döôùi aùp suaát hay ñuùc tieâm) laø phöông phaùp gia coâng chuû yeáu trong coâng nghieäp gia coâng polymer. Caùc nhöïa nhieät deûo thöôøng ñöôïc gia coâng baèng phöông phaùp naøy. Phöông phaùp eùp phun thuoäc nhoùm 1 theo caùch phaân nhoùm traïng thaùi vaät lieäu. Saûn phaåm gia coâng coù kích thöôùc khaù chính xaùc theo 3 chieàu vì ñöôïc taïo hình trong khuoân kín. Quaù trình gia coâng goàm 2 quaù trình: * Nhöïa hoaù trong xi lanh nguyeân lieäu. * Taïo hình trong khuoân. Quaù trình taïo hình chæ tieán haønh khi laøm khít 2 nöûa khuoân laïi vôùi nhau. Tuøy theo nguyeân lieäu ñuùc, cheá ñoä nhieät ñoä cuûa khuoân ñuùc khaùc nhau (nhöïa nhieät deûo khaùc nhöïa nhieät raén). Vaät lieäu chaûy vaøo khuoân qua caùc raûnh, cöûa tieát dieän nhoû. Khi vuøng taïo hình cuûa khuoân ñaõ ñöôïc laáp ñaày nguyeân lieäu thì khuoân môùi chòu taùc duïng cuûa löïc eùp. Naêng suaát cao, chu kyø ngaén. Gia coâng baèng phöông phaùp eùp phun tieát kieäm ñöôïc nhieàu nguyeân lieäu. Ít toán coâng hoaøn taát. Quaù trình eùp phun khoâng oån ñònh veà nhieät ñoä vaø aùp suaát. Ñaây laø moät ñaëc ñieåm khoâng thuaän lôïi cuûa phöông phaùp vaø chaát löôïng saûn phaåm chòu aûnh höôûng raát lôùn ñaëc ñieåm naøy. 2.1.3 Maùy eùp phun Caùc loaïi maùy: Maùy ñuùc piston, maùy ñuùc coù boä phaän gia nhieät sô boä vaø maùy ñuùc truïc vít. 2.1.3.1 Phaân loaïi maùy Naêng suaát maùy bieåu dieãn theo: Löôïng nhöïa ñuùc ñöôïc toái ña 1 laàn, theo coâng suaát nhieät vaø theo löïc ñoùng khuoân. 2.1.3.2 Caáu taïo 2.1.3.2.1 Maùy eùp phun truïc vít: Cuïm nhöïa hoaù trong xi lanh nguyeân lieäu: + Pheãu naïp lieäu: ñöa nguyeân lieäu vaøo + Xy lanh nguyeân lieäu: * Caáu taïo:laøm baèng theùp ñuùc beà maët trong ñöôïc toâi cöùng vaø xi maï nhaün boùng ñeå thuaän lôïi cho vieäc thay ñoåi maøu nguyeân lieäu khoâng baùm dính, giaûm ma saùt traùnh toån thaát. Phía ngoaøi coù gaén caùc voøng ñieän trôû ñeå gia nhieät. Xylanh khaù daøi vì phaûi coù choã chöùa keo phía tröôùc ñeå phun eùp. * Nhieäm vuï quan troïng: taïo beà maët truyeàn nhieät. + Truïc vít: * Caáu taïo:ñöôïc cheá taïo baèng theùp cöùng ñeå choáng moøn, ñöôïc xy maï traùnh baùm dính vaø giaûm ma saùt. Khe hôû cuûa vít thu heïp daàn ñeå giaûm theå tích nhôø ñoù aùp suaát keùo neùn leân phía treân cuõng taêng theo. Phía tröôùc cuûa vít coù cô caáu van moät chieàu chæ cho pheùp nguyeân lieäu ñi leân phía treân khi naïp lieäu nhöng khi bôm seõ ñoùng laïi khoâng cho nhöïa ñi veà phía sau. * Truïc vít quay ñeå laáy nguyeân lieäu nhôø motor daàu ôû phía sau xylanh thuyû löïc. * Truïc vít chuyeån ñoäng tònh tieán nhôø xylanh thuyû löïc naèm phía sau truïc vít. * Nhieäm vuï: vöøa laøm nhieäm vuï nhöïa hoaù vöøa giöõ nhieäm vuï taïo aùp suaát ñaåy vaøo vuøng taïo hình cuûa khuoân ñuùc, ñeå thöïc hieän ñöôïc nhieäm vuï naøy, boä phaän truyeàn ñoäng cuûa boä phaän truïc vít phaûi taïo ñöôïc chuyeån ñoäng quay troøn vaø chuyeån ñoäng tinh tieán. + Boä phaän truyeàn ñoäng: Truïc vít hoaït ñoäng nhôø hai boä phaän truyeàn ñoäng khaùc nhau: * Chuyeån ñoäng tôùi lui nhôø vaøo xylanh thuyû löïc laép sau xylanh nguyeân lieäu. * Chuyeån ñoäng quay troøn coù theå do ñoäng cô ñieän truyeàn ñoäng qua boä phaän giaûm toác baèng baùnh raêng vaø cuõng coù theå nhôø vaøo boä phaän truyeàn ñoäng thuyû löïc. Hieän nay ngöôøi ta duøng ñoäng cô thuyû löïc, vì phaïm vi ñieàu chænh vaän toác roäng, maët khaùc cô caáu vaän ñoäng kieåu naøy ñôn giaûn hôn. + Ñaàu phun: Laø boä phaän noái tieáp giöõa xylanh nguyeân lieäu,noù giöõ nhieäm vuï daãn nguyeân lieäu töø xylanh nguyeân lieäu ñeán khuoân. Caáu taïo vaø hình daïng cua ñaàu phun coù aûnh höôûng roõ reät ñeán aùp suaát vaø nhieät cuûa nhöïa, ñoàng thôøi noù cuõng aûnh höôûng tôùi thôøi gian duy trì aùp suaát, nghóa laø aûnh höôûng ñeán chu kì ñuùc. Caáu taïo cuûa ñaàu phun phaûi ñaûm baûo 3 yeâu caàu sau: * Khoâng coù ñieåm döøng treân ñaàu nguyeân lieäu. * Toån thaát aùp suaát nhoû nhaát. * Coù khaû naêng aên khôùp vôùi loã phun keo treân khuoân khoâng cho nhöïa loûng trong xylanh nguyeân lieäu chaûy ra ngoaøi trong khi phun eùp ñuùc saûn phaåm. Cuïm ñoùng môû khuoân: Boä phaän naøy raát ña daïng, goàm caùc loaïi thuyû löïc,cô hoïc, thuyû löïc keát hôïp cô hoïc,cô ñieän… Moãi kieåu coù nhöõng öu ñieåm vaø nhöôïc ñieåm cuûa noù vaø hieän nay ngöôøi ta coù khuynh höôùng söû duïng toå hôïp caùc xylanh thuyû löïc khaùc nhau vaø khoâng duøng thuyû löïc cô hoïc. Duø kieåu naøo ñi nöõa thì boä phaän naøy cuõng phaûi ñaùp öùng hai yeâu caàu sau: + Keát caáu goïn nheï. + Ñaûm baûo ñoä cöùng vöõng, chòu ñöôïc löïc lôùn khi ñoùng khuoân. - Öu vaø nhöôïc ñieåm cuûa maùy eùp phun truïc vít: + Öu ñieåm: * Nguyeân lieäu ñöôïc ñoát noùng nhanh vaø ñieàu, vì trong xylanh nguyeân lieäu, nguyeân lieäu vöøa ñöôïc taïo thaønh caùc lôùp moûng,vöøa ñöôïc troän lieân tuïc. * Thôøi gian löu cuûa nguyeân lieäu trong xylanh nguyeân lieäu ngaén. * Caáu taïo cuûa maùy goïn nheï nhaát laø boä phaän naïp lieäu. * Tuy khoâng ñoøi hoûi ño löôøng, nhöng löôïng vaät lieäu ñi vaøo maùy khaù ñoàng ñeàu giuùp cho vieäc ñaûm baûo aùp suaát ñuùc oån ñònh, chaát löôïng saûn phaåm ñoàng ñeàu. * Toån thaát aùp suaát trong vuøng nguyeân lieäu tröôùc truïc vít ít do chuùng ñaõ ñöôïc ñoát noùng ñeán traïng thaùi chaûy nhôùt. + Nhöôïc ñieåm: * Khoâng taïo ñöôïc aùp suaát lôùn do coù khe hôû giöõa raêng vít vaø xylanh. 2.1.3.2.2 Maùy eùp phun pitton: - Ra ñôøi sôùm nhaát. - Vaät lieäu ñöôïc nhöïa hoùa trong xy lanh nguyeân lieäu goïi laø xy lanh ñoát noùng. - Beân trong xy lanh ñoát noùng coù ñaët caùc loõi gia nhieät giuùp hieäu suaát gia nhieät taêng vaø nhieät ñoä vaät lieäu ñoàng ñeàu. 2.1.3.2.3 Maùy ñuùc coù boä phaän nhöïa hoùa sô boä - Muïc ñích: taêng hieäu suaát gia nhieät - Coù moät boä phaän nhöïa hoùa sô boä laép keà vôùi xy lanh nguyeân lieäu. - Vaät lieäu sau khi nhöïa hoùa ôû phaàn rôøi naøy seõ ñöôïc naïp vaøo xy lanh nguyeân lieäu vaø sau ñoù ñöôïc ñaåy vaøo khuoân. - Thuaän lôïi: giaûm ñöôïc aùp suaát ñuùc do khi ñuùc pittoâng taùc duïng leân khoái nhöïa loûng khoâng coù söï toån hao aùp suaát bôûi neùn caùc haït vaät lieäu. - Boä phaän nhöïa hoùa sô boä coù theå laø daïng xy lanh ñoát noùng vôùi pittoâng ñaåy hoaëc daïng vít ñuøn. - Daïng vít ñuøn coù nhieàu thuaän lôïi hôn: + Troän vaät lieäu toát hôn + Hieäu quaû gia nhieät toát + Saûn phaåm taïo ñöôïc coù chaát löôïng toát do tính ñoàng nhaát cuûa vaät lieäu taêng. 2.1.4 Khuoân ñuùc 2.1.4.1 Phaân loaïi khuoân ñuùc. - Khuoân keát caáu khoái: khoâng coù loûi taïo hình + Khuoân 2 maûnh: Loaïi 1 loã khuoân vaø nhieàu loã khuoân + Khuoân 3 maûnh: Loaïi 1 loã khuoân vaø nhieàu loã khuoân. - Khuoân keát caáu rôøi. + Laép gheùp duøng choát tröôït. + Laép gheùp duøng maët bích. + Laép gheùp duøng raêng vít. + Caùc loaïi khaùc 2.1.4.2 Caáu taïo khuoân Heä thoáng daãn nhöïa: laø phaàn ñöôøng daãn cô baûn trong khuoân eùp phun noái lieàn ñaàu phun vôùi vuøng taïo hình. Heä thoáng daãn nhöïa bao goàm: + Coå phun. + Raõønh nhöïa. + Cöûa khuoân 2.1.4.2.1Coå phun - Coå phun: Kích thöôùc phuï thuoäc: + Khoái löôïng vaø beà daøy cuûa saûn phaåm. + Loaïi vaät lieäu ñöôïc söû duïng. - Goùc thoaùt: + Toái thieåu laø 150 ñeå deã laáy saûn phaåm. + Ñöôïc ñaùnh boùng theo höôùng bôm nhöïa ñeå traùnh caùc ñöôøng khuyeát (undercut) caûn trôû vieäc laáy saûn phaåm. 2.1.4.2.2 Raõnh nhöïa - Raõnh daãn nhöïa: chieàu daøi caøng ngaén caøng toát ñeå giaûm toån thaát aùp khi bôm nhöïa vaøo khuoân. - Kích thöôùc: + Nhoû vöøa phaûi ñeå giaûm löôïng pheá lieäu vaø ngaên caûn vieäc neùn quaù möùc, nhöng cuõng ñuû lôùn ñeå ñieàn ñaày hieäu quaû vuøng taïo hình. + Ñöôøng kính nhoû nhaát cuûa raõnh nhöïa neân baèng 1.5 x beà daøy thaønh saûn phaåm. - Hình daïng raõnh nhöïa: + Troøn: raõnh nhöïa troøn ñöôïc öa chuoäng hôn vì noù cho pheùp löôïng toái ña nhöïa chaûy maø khoâng giaûm nhieät ñoä nhieàu. Chi phí cao nhaát vì raõnh nhöïa naèm ôû hai beân ñöôøng taùch khuoân. + Hình thang (goùc troøn): Doøng nhöïa chaûy coù theå chaáp nhaän nhöng söû duïng nhieàu vaät lieäu hôn. + Hình thang (goùc nhoïn): Cuõng phí nhieàu vaät lieäu. + Vuoâng/chöõ nhaät: Toán vaät lieäu + khoù laáy. + Baùn nguyeät: khoâng thích hôïp. - Boá trí: caân ñoái + Ñoái vôùi khuoân nhieàu loã khuoân raõnh nhöïa ñöôïc thieát keá sao cho caùc loã khuoân ñöôïc ñieàn ñaày cuøng toác ñoä, traùnh caùc vaán ñeà nhö neùn quaù möùc, cong veânh, öùng suaát dö …. + Söï caân ñoái caàn ñaït ñöôïc ñeå ñaûm baûo chieàu daøi chaûy cuûa vaät lieäu ñeán caùc loã khuoân nhö nhau. 2.1.4.2.3 Cöûa khuoân - Cöûa khuoân: Heä thoáng cöûa khuoân laø moät vaán ñeà coù nhieàu tranh luaän. Khoù coù theå coù moät thieát keá chính xaùc. + Kích thöôùc: * Cöûa khuoân lôùn cho doøng chaûy toát nhöng coù vaàn ñeà laø khi hoaøn taát ñeå laïi veát lôùn treân saûn phaåm. * Thöôøng thì cöûa khuoân coù kích thöôùc toái thieåu vaø khi caàn thì môû roäng ra. * Kích thöôùc cöûa khuoân thöôøng neân baèng 60% beà daøy thaønh saûn phaåm. + Vò trí : * Vò trí cöûa khuoân aûnh höôûng raát nhieàu ñeán doøng nhöïa chaûy vaøo khuoân vaø cuoái cuøng laø saûn phaåm coù theå coù nhöõng khuyeát taät beà maët, cong veânh hoaëc khoâng ñöôïc ñieàn ñaày. + Loaïi cöûa khuoân: * Tuyø theo thieát keá saûn phaåm loaïi cöûa khuoân ñöôïc choïn löïa coù theå khoâng thích hôïp vôùi thieát keá vaø cheá taïo khuoân. 2.1.4.2.4 Heä thoáng laøm nguoäi Heä thoáng laøm nguoäi: phaûi ñöôïc boá trí theá naøo ñeå taïo moät profil nhieät ñoä ñoàng ñeàu treân beà maët khuoân. Choå thaønh daøy caàn taûi nhieät nhieàu phaûi ñöôïc boá trí nhieàu raõnh nöôùc laøm nguoäi. Choå thaønh moûng thoaùt nhieät ít seõ ñöôïc boá trí ít raõnh nöôùc laøm nguoäi. Caùch boá trí: * Noái tieáp. * Song song. 2.2 Coâng ngheä thoåi khuoân 2.2.1 Ñaëc ñieåm coâng ngheä - Vaät lieäu ôû traïng thaùi chaûy nhôùt hay meàm cao. - Beà daøy saûn phaåm khoâng ñoàng ñeàu. - Duøng saûn xuaát caùc saûn phaåm roång, bao bì: chai loï, ngaên chöùa … Öu ñieåm cuûa phöông phaùp laø traùnh ñöôïc moái noái giöõa hai phaàn cuûa saûn phaåm. 2.2.2 Phaân loaïi: Coâng ngheä thoåi khuoân goàm coù 3 phöông phaùp: Ñuøn-thoåi, eùp phun-thoåi vaø keùo-thoåi 2.2.2.1 Phöông phaùp ñuøn thoåi Phöông phaùp ñuøn thoåi laø moät trong nhöõng phöông phaùp gia coâng vaät theå roãng. Phöông phaùp naøy thöôøng duøng cho caùc loaïi nhöïa nhieät deûo thoâng duïng: PE (LDPE, HDPE…), PET, PVC, PS, PP… Caùc yeáu toá caàn quan taâm trong phöông phaùp naøy laø: Ñoä nhôùt cuûa polime noùng chaûy ôû vaän toác tröôït cao vaø thaáp. Cöôøng löïc cuûa polime noùng chaûy (ñieàu naøy raát quan troïng ñoái vôùi ñoä ñoàng ñeàu beà daøy saûn phaåm taïo thaønh). Ñoä hoài phuïc bieán daïng (khoái löôïng phaân töû vaø ñoä phaân taùn khoái löôïng phaân töû) Toác ñoä keát tinh (toác ñoä thaáp thì phuø hôïp hôn toác ñoä cao). Tính chaát nhieät (ñoä khueách taùn nhieät, ñoä daãn nhieät, nhieät dung rieâng…). Trong phöông phaùp ñuøn thoåi bao goàm 2 quaù trình taïo phoâi: quaù trình taïo phoâi lieân tuïc vaø quaù trình taïo phoâi giaùn ñoaïn. Quaù trình taïo phoâi lieân tuïc. Phöông phaùp naøy thích hôïp vôùi PVC vaø caùc loaïi nhöïa nhaïy nhieät. Phöông phaùp naøy thöôøng söû duïng ñeå gia coâng caùc chai loï coù theå tích leân ñeán 4 lít. Coù nhieàu caùch boá trí khuoân thoåi, trong ñoù 3 caùch thöôøng söû duïng laø theo phöông phaùp khuoân di chuyeån ngang, ñöùng vaø khuoân quay. Phöông phaùp khuoân di chuyeån ngang: Caùc khuoân ñöôïc boá trí moät beân hay hai beân maùy ñuøn. Khi phoâi ñuøn ñuû chieàu daøi caàn thieát, heä thoáng ñöa khuoân seõ nhanh choùng ñöa khuoân vaøo ñuùng vò trí döôùi ñaàu taïo hình, keïp phoâi, caét phoâi vaø nhanh choùng trôû veà vò trí thoåi, taïi ñoù ñaàu thoåi seõ laép vaøo ñaàu hôû cuûa phoâi vaø thoåi khí neùn vaøo phoâi, gaây bieán daïng vaø taïo hình saûn phaåm trong khuoân. Moät thuaän lôïi cuûa phöông phaùp naøy laø laép ñaët khuoân vaø vaän haønh deã daøng. Quaù trình di chuyeån khuoân töông ñoái nhanh. Giôùi haïn cuûa phöông phaùp naøy laø ñoái vôùi caùc saûn phaåm ñoøi hoûi khuoân lôùn, thì khoâng theå di chuyeån khuoân nhanh ñöôïc do khuoân naëng. Do ñoù phöông phaùp naøy chæ duøng saûn xuaát caùc bình chöùa nhoû hôn 8 lít. Phöông phaùp khuoân di chuyeån ñöùng: Khuoân ñöôïc ñaët ngay beân döôùi ñaàu taïo hình. Phoâi ñöôïc ñuøn lieân tuïc. Khi ñaït chieàu daøi caàn thieát, khuoân ñöôïc naâng leân, keïp phoâi, caét phoâi vaø haï xuoáng veà vò trí thoåi. Khí neùn ñöôïc ñöa vaøo phoâi, gaây bieán daïng, taïo hình saûn phaåm trong khuoân. Sau khi laøm nguoäi saûn phaåm, môû khuoân, laáy saûn phaåm vaø tieáp tuïc quaù trình. Phöông phaùp khuoân quay: Khuoân cuõng ñöôïc ñaët ngay döôùi ñaàu taïo hình. Phoâi ñöôïc ñuøn lieân tuïc. Khi phoâi ñuû chieàu daøi caàn thieát khuoân ñöôïc heä thoáng quay ñöa vaøo keïp phoâi, caét phoâi vaø quay xuoáng qua coâng ñoaïn thoåi. Phoâi ñöôïc thoåi taïo hình trong khuoân, khuoân môû saûn phaåm ñöôïc laáy ra vaø quaù trình tieáp tuïc. Quaù trình quay khuoân phoái hôïp ñoàng boä vôùi toác ñoä ñuøn phoâi, cuøng caùc heä thoáng caét phoâi, laáy saûn phaåm töï ñoäng ñöa naêng suaát maùy leân cao. Quaù trình taïo phoâi giaùn ñoaïn. Trong quaù trình naøy phoâi ñöôïc ñuøn nhanh sau khi saûn phaåm ñöôïc laáy khoûi khuoân, vaø khuoân khoâng caàn boä phaän chuyeån ñeán boä phaän thoåi. Qui trình naøy thöôøng ñöôïc aùp duïng cho caùc bình chöùa töø 100 mL ñeán 10 L. Coù nhieàu caùch boá trí maùy trong ñoù 2 caùch thoâng duïng laø duøng vít coù chuyeån ñoäng tònh tieán vaø ñaàu döï tröõ. Phöông phaùp duøng vít coù chuyeån ñoäng tònh tieán. Vít hoaït ñoäng nhö trong maùy eùp phun. Baèng chuyeån ñoäng tònh tieán polime noùng chaûy seõ ñöôïc ñaåy giaùn ñoaïn qua ñaàu taïo hình taïo phoâi. Khi vít quay, vít seõ luøi vaø döï tröõ phaàn nhöïa loûng tröôùc ñaàu vít. Sau khi laáy saûn phaåm khoûi khuoân, vít seõ tieán ñeán ñaåy nhöïa qua ñaàu taïo hình taïo phoâi ñuøn môùi. Trong phöông phaùp naøy phaûi taïo söï ñoàng boä giöõa löôïng nhöïa döï tröõ, toác ñoä laáy nhöïa cuûa vít vaø kích thöôùc saûn phaåm cuøng toác ñoä laøm nguoäi cuûa nhöïa trong khuoân. Phöông phaùp duøng ñaàu döï tröõ. Nhöïa töø maùy ñuøn ñöôïc ñöa vaøo ñaàu döï tröõ nguyeân lieäu. Ñaàu döï tröõ taùc duïng nhö laø moät boä phaän cuûa ñaàu maùy ñuøn. Nhöïa vaøo tröôùc seõ ra tröôùc. Chaøy ñuøn seõ ñaåy nhanh nhöïa noùng chaûy qua ñaàu taïo hình vôùi aùp suaát thaáp vaø ñoàng ñeàu, giaûm öùng suaát toång coäng. Phöông phaùp naøy raát lí töôûng ñeå taïo caùc bình chöùa naëng lôùn hôn 10 lít. Öu ñieåm vaø khuyeát ñieåm cuûa phöông phaùp ñuøn thoåi: Öu ñieåm Söû duïng ñöôïc cho haàu heát caùc loaïi nhöïa nhieät deûo vaø nhöïa nhieät raén. Chi phí ñaàu taïo hình thaáp so vôùi phöông phaùp eùp phun. Nhöïa hoùa hieäu quaû. Treân nguyeân taéc phoâi ñuøn coù theå coù chieàu daøi khoâng haïn cheá. Khuyeát ñieåm Chi phí hoaøn taát cao. Chi phí maùy ñuøn cao. Pheá lieäu cho khaâu hoaøn taát nhieàu. Ñaàu taïo hình coù laäp trình thay ñoåi thieát dieän chaûy phöùc taïp, do ñoù giôùi haïn ñoái vôùi phoâi ñuøn coù tieát dieän thay ñoåi. Sau ñaây laø moät soá hình aûnh cuûa saûn phaåm ñöôïc gia coâng baèng phöông phaùp ñuøn - thoåi. Hình: Caùc bình vaø chai laøm baèng vaät lieäu PET Hình: Moät soá bình nhöïa maøu 2.2.2.2 Phöông phaùp eùp phun - thoåi Trong phöông phaùp naøy nhöïa loûng ñöôïc eùp phun vaøo khuoân taïo phoâi coù loûi. Phoâi coù daïng moät oáng nghieäm, thöôøng ñöôïc goïi laø preform. Preform coøn noùng vaø loûi ñöôïc chuyeån qua khuoân thoåi. Khí neùn ñöôïc thoåi qua loûi laøm bieán daïng preform vaø taïo hình trong khuoân thoåi. Hai öu ñieåm cuûa phöông phaùp naøy laø: + Vuøng coå chai ñöôïc ñònh hình raát toát + Ñaùy chai khoâng coù ñöôøng haøn. Bôûi vì chi phí thieát bò cao, phöông phaùp naøy khoâng kinh teá khi saûn xuaát caùc chai coù theå tích > 500 mL. Tuy nhieân vôùi caùc chai coù theå tích < 250 mL phöông phaùp naøy coù hieäu quaû kinh teá hôn. Phöông phaùp eùp phun-thoåi khoâng thích hôïp cho caùc chai loï coù daïng thaät phaúng hoaëc coù tay caàm. Phöông phaùp eùp phun-thoåi thöôøng ñöôïc söû duïng ñeå thoåi caùc chai loï duøng ttrong ngaønh döôïc vaø myõ phaåm. Loai chai naøy coù theå tích nhoû vaø ñoøi hoûi ñoä chính xaùc ích thöôùc coå chai. Vaät lieäu thöôøng ñöôïc gia coâng baèng phöông phaùp naøy laø PE, PP vaø PS. Phöông phaùp keùo thoåi Phöông phaùp keùo thoåi laø phöông phaùp thoåi ñònh höôùng 2 chieàu. Trong phöông phaùp naøy saûn phaåm ñöôïc ñònh höôùng theo chieàu ngang laãn chieàu doïc. Nhôø vaøo söï ñònh höôùng 2 chieàu ñoä beàn keùo, ñoä beàn va ñaäp gia taêng, ñoä raûo giaûm vaø tính choáng thaám khí, hôi nöôùc cuûa saûn phaåm taêng. Loaïi nhöïa thöôøng ñöôïc gia coâng baèng phöông phaùp naøy laøø PET vaø PP. Ngoaøi ra coøn coù PVC, copolime cuûa acrilonitril, polietilen naptalat (PEN) vaø moät soá poliester nhieät deûo khaùc. Coù 2 phöông phaùp keùo thoåi: keùo thoåi 1 giai ñoaïn vaø 2 giai ñoaïn. + Trong phöông phaùp 1 giai ñoaïn: caùc coâng ñoaïn taïo phoâi ñöôïc taïo hình baèng phöông phaùp eùp phun, oån ñònh nhieät vaø thoåi ñöôïc thöïc hieän treân cuøng thieát bò. + Trong phöông phaùp 2 giai ñoaïn: caùc coâng ñoaïn taïo phoâi, oån ñònh nhieät vaø thoåi ñöôïc thöïc hieän treân caùc thieát bò rieâng. Do ñoù phöông phaùp cho naêng suaát cao. Nguyeân lieäu vaø phuï gia söû duïng trong coâng ngheä eùp phun – thoåi Moät soá khaùi nieäm cô baûn 3.1.1. Polymer Polymer laø hôïp chaát cao phaân töû trong ñoù phaân töû cuûa noù goàm nhöõng nhoùm nguyeân töû ñöôïc noái vôùi nhau baèng caùc lieân keát hoùa hoïc vaø coù söï laäp laïi tuaàn hoaøn. 3.1.2. Nhöïa nhieät deûo vaø nhöïa nhieät raén Nhöïa nhieät deûo: Laø polymer coù khaû naêng laäp laïi nhieàu laàn quaù trình chaûy meàm döôùi taùc duïng cuûa nhieät vaø trôû neân cöùng (ñònh hình) khi ñöôïc laøm nguoäi. Trong quaù trình taùc duïng nhieät, nhöïa nhieät deûo chæ thay ñoåi tính chaát vaät lyù, khoâng xaûy ra phaûn öùng hoùa hoïc. Coù khaû naêng taùi sinh nhieàu laàn. Nhöïa nhieät raén: Laø loaïi vaät lieäu polymer khi chòu taùc duïng cuûa nhieät ñoä, aùp suaát, chaát xuùc taùc hay chaát ñoùng raén seõ xaûy ra phaûn öùng hoùa hoïc chuyeån thaønh caáu truùc khoâng gian 3 chieàu, khoâng coøn khaû naêng noùng chaûy khi gia nhieät nöõa. Khoâng coù khaû naêng taùi sinh caùc loaïi pheá phaåm, pheá lieäu hoaëc caùc saûn phaåm ñaõ qua söû duïng. 3.1.3. Polyme keát tinh, polymer voâ ñònh hình Polymer keát tinh: Laø vaät lieäu polimer coù caùc chuoãi maïch saép xeáp gaàn khít nhau theo moät traät töï nhaát ñònh. Thöôøng ôû traïng thaùi ñuïc môø. Polymer voâ ñònh hình: Laø loaïi vaät lieäu polymer coù caùc chuoãi maïch khoâng saép xeáp theo moät traät töï nhaát ñònh naøo. Coù ñoä trong suoát cao. 3.2. Moät soá tính chaát cô hoïc vaø vaät lyù cuûa nhöïa 3.2.1 Tính chaát vaät lyù: Tyû troïng nhöïa: Vaät lieäu nhöïa töông ñoái nheï, tyû troïng dao ñoäng töø 0,9-2. Tyû troïng nhöïa phuï thuoäc vaøo ñoä keát tinh: ñoä keát tinh cao thì tyû troïng cao. Chæ soá noùng chaûy(MI) Laø trò soá theå hieän tính löu ñoäng khi gia coâng cuûa vaät lieäu nhöïa. Chæ soá noùng chaûy caøng lôùn theå hieän tính löu ñoäng cuûa nhöïa caøng cao vaø caøng deã gia coâng. Phöông phaùp thöû nghieäm: ñaët moät löôïng haït nhöïa nhaát ñònh vaøo moät duïng cuï coù mieäng chaûy ∅=2,1 mm ôû nhieät ñoä vaø aùp suaát nhaát ñònh trong thôùi gian 10 phuùt. löôïng nhöïa chaûy ra khoûi mieäng duïng cuï xaùc ñònh chæ soá chaûy cuûa nhöïa. Tieâu chuaån ño chæ soá noùng chaûy laø ASTM D 1238. Ñoä huùt aåm(ñoä haáp thuï nöôùc) Ñoä huùt aåm ñöôïc xaùc ñònh baèng möùc huùt nöôùc cuûa nhöïa. Phöông phaùp ño: laáy moät maãu nhöa ïsaáy khoâ, can troïng löôïng. Ngaâm maãu nhöïa vaøo nöôùc trong 24 giôø, laáy ra caân laïi. Tæ leä % gia taêng troïng löôïng laø möùc haáp thuï nöôùc. Nhöïa coù nhoùm phaân cöïc : ñoä haáp thuï nöôùc cao. Nhöïa khoâng phaân cöïc: ñoä haáp thuï nöôùc thaáp. Ñoä huùt aåm thaáp thì toát vì nöôùc haáp thuï laøm giaûm moät soá tính chaát cô lyù vaø aûnh höôûng ñeán ñoä oån ñònh kích thöôùc saûn phaåm. Ñoä co ruùt cuûa nhöïa: Ñoä co ruùt cuûa nhöïa laø % cheânh leäch giöõa kích thöôùc cuûa saûn phaåm sau khi ñaõ laáy khoûi khuoân ñöôïc ñònh hình vaø oån ñònh kích thöôùc so vôùi kích thöôùc cuûa khuoân. Ñoä co ruùt cuûa nhöïa keát tinh lôùn hôn nhieàu so vôùi ñoä co ruùt cuûa nhöïa voâ ñònh hình. Tính caùch ñieän: Ña soá caùc loaïi nhöïa caùch ñieän toát neân ñöôïc öùng duïng laøm caùc thieát bò ñieän gia duïng, thieát bò vieãn thoâng, voâ tuyeán truyeàn hình, caùc thieát bò cao taàn. Xaùc ñònh tính caùch ñieän baèng thöû nghieäm ñieän theá xuyeân thuûng qua moät taám vaät lieäu nhöïa coù chieàu daøy tính baèng mm (KV/mm) ôû nhieät ñoä 20oC. Tính truyeàn nhieät: Ña soá caùc loaïi nhöïa coù ñoä truyeàn nhieät thaáp neân caùch nhieät toát. 3.2.2 Tính chaát cô hoïc Nhöõng tính naêng cô hoïc cuûa nhöïa aûnh höôûng tôùi ñoä beàn saûn phaåm. Ñoä beàn keùo Laø söùc chòu ñöïng cuûa vaät lieäu khi bò keùo veà moät phía, bieåu thò baèng ñôn vò löïc treân moät ñôn vò dieän tích. Ñôn vò ño: KG/cm2 hoaëc N/m2. Chæ soá cöôøng ñoä keùo caøng lôùn töùc vaät lieäu coù ñoä beàn keùo caøng cao. Ñoä daõn daøi: Laø tæ leä giöõa ñoä daøi khi löïc keùo taêng ñeán ñieåm ñöùt treân ñoä daøi ban ñaàu, bieåu thò baèng %. Vaät lieäu coù ñoä daõn daøi lôùn, ñoä beàn keùo lôùn thì coù ñoä deûo lôùn hôn vaät lieäu coù ñoä beàn keùo lôùn maø ñoä daõn daøi nhoû. Ñoä cöùng: Bieåu thò khaû naêng choáng laïi taùc duïng cuûa moät vaät raén ñeå khoâng bò nöùt, vôõ hoaëc söùt meû beà maët. Thieát bò ño ñoä cöùng:Shore A,D, thieát bò Rockwell, Brinene. Ñoä chòu va ñaäp: Bieåu thò khaû naêng choáng laïi moät taûi troïng rôi xuoáng, va ñaäp vaøo saûn phaåm maø khoâng laøm nöùt vôõ saûn phaåm. Xaùc ñònh ñoä chòu va ñaäp baèng thieát bò coù moät quaû caân töø ñoä cao nhaát ñònh rôi xuoáng saûn phaåm ñaõ ñöôïc coá ñònh. Ñoä chòu maøi moøn: Bieåu thò khaû naêng choáng laïi taùc duïng baøo moøn cuûa löïc laøm hao moøn vaät lieäu, bieåu thò baèng % Ñoái vôùi caùc saûn phaåm nhöïa nhö ñeá giaøy deùp, chæ tieâu naøy raát quan troïng. 3.3. Moät soá loaïi nhöïa thöôøng duøng PE ( Polyethlene ): Coâng thöùc caáu taïo: Phaân loaïi: STT TEÂN TÆ TROÏNG Chæ soá chaûy (g/10phuùt) 1 HDPE (high density polyethylene) 0.95 – 0.97 (ñoä keát tinh lôùn coù caáu taïo maïch thaúng) 0.1 - 20 2 LDPE (low density polyethylene) 0.91 – 0.93 (ñoä keát tinh thaáp) 0.1 – 60 3 LLDPE (linear low density polyethylene) Coù khoái löôïng rieâng thaáp, maïch thaúng, coù T0nc thaáp. 0.9 – 50 3.3.1.3 Caùc thoâng soá cô baûn: Thoâng soá HDPE LDPE Tæ troïng 0.95 – 0.96 0.92 – 0.93 Ñoä huùt nöôùc trong 24 giôø < 0.01% < 0.02% Ñoä keát tinh (%) 85 – 95 60 – 70 Ñieåm hoaù meàm (0C) 120 90 Nhieät ñoä chaûy (0C) 133 112 Chæ soá chaûy g/10phuùt 0.1 – 20 0.1 – 60 Ñoä cöùng shore 60 – 65 30 – 35 Ñoä daõn daøi (%) 200 – 400 400 – 600 Löïc keùo ñöùt (kg/cm2) 220 - 300 114 – 150 3.3.1.4 Tính chaát: Môø vaø maøu traéng, tæ troïng nhoû hôn 1. Laø polymer keát tinh, möùc ñoä keát tinh phuï thuoäc maät ñoä maïch nhaùnh, maïch nhaùnh nhieàu thì ñoä keát tinh thaáp. Ñoä hoaø tan: ÔÛ nhieät ñoä thöôøng, PE khoâng tan trong baát cöù dung moâi naøo, nhöng ñeå tieáp xuùc laâu vôùi khí hidrocacbon thôm ñaõ clo hoùa thì bò tröông. ÔÛ nhieät ñoä treân 70oC, PE tan yeáu trong toluene, xilen, amin axetat, daàu thoâng, paraffin… ÔÛ nhieät ñoä cao, PE cuõng khoâng tan trong nöôùc, röôïu beùo, acid axetic, acetone, eâte eâtylic, glyxeârin, daàu lanh vaø moät soá daàu thaûo moäc khaùc… Khi ñoát vôùi ngoïn löûa coù theå chaùy vaø coù muøi paraffin. Caùch ñieän toát. Ñoä khaùng nöôùc cao, khoâng huùt aåm. PE khoâng phaân cöïc neân coù ñoä choáng thaám cao ñoái vôùi hôi cuûa nhöõng chaát loûng phaân cöïc. Khaùng hoaù chaát toát. Khaùng thôøi tieát keùm,bò laõo hoaù döôùi taùc duïng cuûa oxi khoâng khí, tia cöïc tím, nhieät. Trong quaù trình laõo hoaù ñoä daõn daøi töông ñoái vaø ñoä chòu laïnh cuûa polymer giaûm, xuaát hieän tính doøn vaø nöùt. Ñoä baùm dính keùm. ÖÙng duïng Giaáy caùch ñieän, daây caùp vaø chi tieát ñieän Maøng vaø taám Saûn phaåm khaùng dung moâi vaø daàu nhôùt:thuøng chöùa dung moâi, chai loï, bao bì… Saûn phaåm coâng nghieäp :keùt nöôùc ngoït, keùt bia (caàn chaát choáng UV), naép chai nöôùc töông, naép chai töông ôùt (khoâng caàn chaát choáng UV)… 3.3.2 PP(polypropylene) 3.3.2.1 Coâng thöùc caáu taïo 3.3.2.2 Caùc thoâng soá cô baûn Tæ troïng : 0,9 - 0,92 Ñoä haáp thuï nöôùc trong 24h:<0,01% Ñoä keát tinh : 70% Nhieät ñoä noùng chaûy : 160oC – 170oC Chæ soá chaûy : 2 – 60 g/10 phuùt Ñoä cöùng Shore (AASTM – D2240 ) : 90-95 Löïc keùo ñöùt : 250 – 400 kG/cm2 Ñoä daõn daøi : 300 – 800% 3.3.2.3 Tính chaát Khoâng maøu, baùn trong suoát. Ñoä beàn keùo, ñoä cöùng cao hôn PE. Caùch ñieän taàn soá cao toát. Chòu va ñaäp keùm. Khaùng nhieät toát hôn PE, ñaëc bieät tính chaát cô hoïc toát ôû nhieät ñoä cao. Doøn ôû nhieät ñoä thaáp. Keùm beàn UV. Deã chaùy. Baùm dính keùm. 3.3.2.4 ÖÙng duïng Saûn phaåm caàn ñoä cöùng : naép chai nöôùc ngoït, thaân vaø naép buùt möïc, hoäp nöõ trang, hoäp ñöïng thòt… Saûn phaåm khaùng hoùa chaát : chai loï thuoác y teá, maøng moûng bao bì, oáng daãn, naép thuøng chöùa dung moâi… Duøng caùch ñieän taàn soá cao : taám, vaät keïp caùch ñieän… 3.3.3 PET (Polyethylene Terephtalate ) 3.3.3.1 Coâng thöùc caáu taïo 3.3.3.2 Caùc thoâng soá cô baûn Tæ troïng : 1,33 – 1,4 Nhieät ñoä gia coâng: 240 - 260 oC. Nhieät ñoä hoùa thuûy tinh: 78 – 80 oC Ñoä beàn keùo ñöùt: 1000 – 1500 kG/cm2. Ñoä daõn daøi : 50 – 60 % 3.3.3.3 Tính chaát Trong nhö thuûy tinh Ñoä huùt aåm thaáp, oån ñònh kích thöôùc. Khaû naêng giu84 khí cao (chai nöôùc coù gas) Khaùng va ñaäp toát. Khaû naêng chòu nhieät keùm (ôû 70 oC chai PET ñaõ bò bieán daïng) Chu kyø eùp saûn phaåm raát ngaén. 3.3.3.4 ÖÙng duïng Chi tieát trong xe hôi, ñieän vaø ñieän töû Chai nöôùc giaûi khaùt. Maøng bao goùi thöïc phaåm, sôïi… 3.4. Caùc chaát phuï gia söû duïng trong chaát deûo: 3.4.1 Chaát boâi trôn: Chaát boâi trôn noäi: goàm söï ma saùt giöaõ caùc maïch hay caùc ñoaïn maïch cao phaân töû cuûa chaát deûo vaø caûi thieän tính chaát chaûy döùôi taùc duïng nhieät. Chaát boâi trôn ngoaïi: traùnh söï baùm dính giöõa nhöïa vôùi beà maët trong noøng xylanh, beà maët truïc vít vaø khuoân. Caùc loaïi boâi trôn: röôïu beùo, acid beùo, xaø phoøng kim loaïi, paraffin, caùc polyetylen phaân töû thaáp. 3.4.2 Chaát hoùa deûo: Caûi thieän söï hoùa deûo, söï deã daøng chaûy ñaày vaøo khuoân vaø ñaëc bieät taïo söï meàm deûo cho saûn phaåm. Chaát hoùa deûo goàm 2 loaïi: chaát hoùa deûo chính vaø chaát hoùa deûo phuï. Chaát hoùa deûo chính: nhöõng loaïi ester cuûa acid hay cuûa röôïu, nhöõng acid coù voøng (Terephtalic, benzoic) hay thaúng (Adipic, Azelaic, Sebanic, Photphoric) coøn nhöõng röôïu coù theå laø monohydric (Ethynulhexanol, Isodecanol, Butanol, Isononyl) hay polyhydric (glycol, pentaerthritor). Chaát hoùa deûo phuï: caùc daàu thôm vaø daàu beùo paraffin cloro hoùa vaø ester. 3.4.3 Chaát oån ñònh: Bao goàm caùc loaïi oån ñònh nhieät, oån ñònh tia töû ngoaïi (coøn goïi laø oån ñònh yia cöïc tím UV, aùnh saùng ), chaát laõo hoùa…nhaèm muïc ñích traùnh bò phaù huyû ñaëc bieät trong quaù trình gia coâng saûn phaåm. Chaát oån ñònh nhieät chuû yeáu duøng cho nhöïa PVC cöùng vaø meàm, chaát oån ñònh nhieät nhaèm traùnh taïo thaønh noái ñoâi trong quaù trình gia coâng. Saûn phaåm chaát deûo ñöôïc gia coâng ôû nhieät ñoä giöaõ nhieät ñoä noùng chaûy vaø nhieät ñoä phaân huûy. Chaát oån ñònh theâm vaøo chaát deûo ñeå ñaûm baûo gia coâng ñöôïc ôû khoaûng nhieät ñoä treân. Caùc loaïi chaát oån ñònh nhieät: chaát höuõ cô, muoái, cadmium, calcium, keõm… duøng cho PVC thöôøng chaát oån ñònh söû duïng döôùi daïng hoãn hôïp. Ví duï: heä thoáng söû duïng nhieät Ca/Zn, Ba/Cd… Chaát oån ñònh aùnh saùng: boat maøu, hydroxybenzo, ester cuûa acid Acrylic, hydroxyphenyl, benztriazoles, …baûo veä chaát deûo döôùi aùnh saùng maët trôøi baèng caùch laøm chaäm quaù trình giaûm caâp1 chaát löôïng khi söû duïng ngoaøi trôøi. 3.4.4 Chaát phoøng laõo: Chaát choáng laõo: nhaèm nôõ roäng khoaûnh nhieät ñoä söû duïng cho chaát deûo, thôøi gian söû duïng taêng leân, haïn cheá hay laøm chaäm quaù trình phaùt trieån phaûn öùng do oxygen hay proxide taùc duïng vaøo. Coù 2 loaïi chaát choáng laõo hoùa: goàm choáng laõo Phenonic, choáng laõo Amine, hoãn hôïp chöùa chaát löu huyønh hay phosphor nhö Thioesters. 3.4.5 Chaát choáng tónh ñieän: Söï t1ch ñieän treân beà maët vaät lieäu khoâng daãn ñieän coù theå ñöôïc khöû baèng caùch söû duïng chaát choáng tónh ñieän ñeå taïo neân moät lôùp beà maët haùo nöôùc. Caùc loaïi chaát choáng tónh ñieän : bao goàm caùc chaát hoaït ñoäng beà maët muoái voâ cô, röôïu ponyhdric… 3.4.6 Chaát laøm chaäm chaùy: Chaát chaäm chaùy taïo neân söï khaùng chaùy cho chaát deûo, cô cheá cuûa chaát chaäm chaùy bao goàm khoâng cho phaùt trieån phaûn öùng vôùi oxygen treân beà maët chaát deûo tieáp xuùc vôùi löûa hoaëc söùc noùng baèng caùch taïo neân moät lôùp beà maët baûo veä. Caùc loaïi chaát laøm chaäm chaùy: thöôøng chöùa caùc nguyeân toá Aluminium, antimony, boron, brom, fluor, molibden, sulfur, nitrogen vaø phosphor. Chaát chaäm chaùy thöôøng döôùi daïng oxide voâ cô hay phaân töû höõu cô coù chuùa yeáu toá halogen. Coù hai loaïi chaát chaäm chaùy: loaïi phuï gia taùc duïng vaät lyù vaø loaïi phuï gia phaûn öùng hoùa hoïc. 3.4.7 Chaát taoï xoáp: Chaát taoï xoáp laøm cho chaát deûo saûn phaåm coù nhöõng loã xoáp phía trong. Coù 2 loaïi chaát taïo xoáp. Chaát taoï xoáp vaät lyù: coù loã xoáp taïo thaønh do thay ñoåi traïng thaùi vaät lyù cuûa chaát taïo xoáp nhö söï giaõn nôû khí neùn boác hôi chaát loûng hay do hoøa tan cuûa chaát raén. Chaát taoï xoáp hoùa hoïc: caùc loã xoáp taïo thaønh do söõ phoùng thích khi chaát taïo xoáp bò phaân huûy döôùi daïng dung nhieät. Caùc loaïi chaát taaïo xoáp vaät lyù: goàm daïng khí nhö khí neùn nitrongen khoâng khí, CO2 daïng loûng nhö nhöõng hydrocacbon beùo maïch ngaén ( khoaûng C5-C7 ). Loaïi chaát taïo xoáp hoùa hoïc nhö azodicabonamide ( ADC ), azisobutylric, benzene, sullfonyl hydazide. 3.4.8 Chaát taïo maøu: Chaát taïo maøu chia laøm 2 loaïi: thuoác nhuoäm (dye), chaát maøu(pigment) Thuoác nhuoäm: laø loaïi chaát höõu cô, tan trong nhöïa, khoâng chòu nhieät. Chaát maøu: laø loaïi chaát voâ cô, khoâng tan trong nhöïa, khaùng nhieät cao hôn thuoác nhuoäm. Chaát taïo maøu ñöôïc phaân loaïi: boat maøu töùc maøu khoâ duøng cho PVC cöùng, PS, ABS, … maøu daïng paste nhaõo duøng cho PVC meàm, maøu daïng vaãy ñöôïc taïo maøu töø boät maøu, maøu nöôùc duøng cho PVC meàm, maøu chuû(Masterpatch) laø maøu taïo töø chaát deûo, laø chaát maøu vôùi noàng ñoä cao coù theå daïng haït, vaãy, taám, mieáng… Caùc loaïi boät maøu thoâng duïng duøng trong nhöïa: 1.Traéng : TiO2 2. vaøng : coù theå laø maøu cuûa Croâm. 3.Xanh: maøu cuûa oxyt ñoàng 3.4.9 Chaát ñoän: Ñònh nghóa: Chaát ñoän hay coøn goïi laø chaát boå cöôøng, chaát naøy coù theå taêng löïc keùo ñöùt vaø caûi thieän moät soá tính chaát cuûa nhöïa nhö taêng ñoä cöùng. Chaát ñoän ñöôïc theâm vaøo trong chaát deûo ñeå caûi thieän ñoä beàn, ñoä chòu ñöïng vaø giaûm giaù thaønh. Coù 2 loaïi chaát ñoän: chaát ñoän voâ cô vaø höõu cô nhö: Carbonate Lcium vaø Caolin, Boät Talc ñöôïc söû duïng nhieàu. 3.4.10 Chaát gia cöôøng: Chaát gia cöôøng laø phuï gia daïng sôïi ñöôïc troän vôùi chaát deûo ñeå caûi thieän nhöõng tính chaát cô hoïc vaø chòu nhieät cao. Chaát deûo ñöôïc troän vôùi phuï gia, gia cöôøng sôïi thuûy tinh (FRP), sôïi thuûy tinh thöôøng ñöôïc söû duïng nhieâuø nhaát keå ñeán sôïi carbon, amiang, sôïi toång hôïp… Nhöïa nhieät deûo ñöôïc gia cöôøng sôïi cacbon, sôïi amiang, sôïi cotton, sôïi polyester, sôïi acrylic ñaëc bieät sôïi thuûy tinh gia cöôøng nhöïa nhieät deûo goïi laø nhöïa nhieät deûo gia cöôøng, sôïi thuûy tinh gia cöôøng nhöïa nhieät raén goïi laø nhöïa nhieät raén gia cöôøng. CHÖÔNG 2 : QUI TRÌNH COÂNG NGHEÄ 2.1. QUI TRÌNH COÂNG NGHEÄ EÙP PHUN 2.1.1 Qui trình chung 2.1.2 Thuyeát minh qui trình coâng ngheä Hoãn hôïp nguyeân lieäu bao goàm haït nhöïa, pheá lieäu, phuï gia sau khi ñöôïc troän vôùi moät tæ leä nhaát ñònh (tuyø caùc loaïi saûn phaåm khaùc nhau) seõ ñöôïc ñöa vaøo pheãu naïp lieäu. Trong khi truïc vít quay troøn, nguyeân lieäu töø pheãu naïp lieäu rôi vaøo raõnh vít vaø ñöôïc chuyeån veà phía tröôùc ñi vaøo vuøng ñoát noùng. Do ñaàu phun kín neân nhöïa loûng ôû ñaàu truïc vít seõ ñaåy vít veà phía sau ñeán moät möùc ñoä nhaát ñònh thì ngöøng laïi. Trong quùa trình chuyeån daàn ñeán ñaàu truïc vít, do söï gia nhieät bôûi xylanh vaø nhieät do ma saùt noäi vaø söï troän laãn bôûi taùc ñoäng cuûa caùc doøng chaûy trong truïc vít neân khoái vaät lieäu bò noùng leân vaø chuyeån daàn ñeán traïng thaùi chaûy nhôùt khi ñi ñeán ñaàu truïc vít. Heä thoáng thuyû löïc laøm vieäc ñaåy vít tieán veà phía tröôùc ñoàng thôøi taïo aùp suaát ñaåy nhöïa loûng thoaùt ra ñaàu phun vaøo loã phun keo vaø ñieàn vaøo vuøng taïo hình trong khuoân. Sau khi ñaõ laáp ñaày vuøng taïo hình, aùp suaát ñöôïc duy trì khoâng ñoåi töông öùng vôùi aùp suaát cuûa vuøng nhöïa ôû ñaàu vít khi ôû vò trí saùt ñaàu phun nhaát. Muïc ñích cuûa vieäc duy trì aùp suaát ñeå nhöïa trong caùc raõnh khuoân taêng daàn ñoä nhôùt (do quaù trình laøm nguoäi) ñeán ñuû giaù trò ñeå giöõ nhöïa trong khuoân khoâng thoaùt ra ngoaøi khi coù söï cheânh leäch aùp suaát. Ñeán thôøi gian caàn thieát, vít luøi veà sau tieán haønh nhöïa hoaù cho chu kyø sau. Sau moät thôøi gian saûn phaåm ñònh hình trong khuoân, heä thoáng thuyû löïc seõ môû khuoân vaø ñaåy saûn phaåm ra ngoaøi. Sau khi kieåm tra (goït boû phaàn dö, ñuoâi keo,..) neáu khoâng ñaït seõ ñöôïc ñöa ñi baêm laøm pheá lieäu, neáu ñaït saûn phaåm seõ ñöôïc ñöa ñi xöû lyù beà maët vaø in. Sau khi in neáu kieåm tra ñuùng theo tieâu chuaån thì saûn phaåm seõ ñöôïc nhaäp kho. 2.1.3 Giôùi thieäu moät quy trình eùp phun nhöïa nhieät deûo: eùp keùt QUI TRÌNH COÂNG NGHEÄ SAÛN XUAÁT KEÙT Khoâng ñaït Baêm Cöa Ñaït Hoaøn taát saûn phaåm Nhaäp kho Thaønh phaåm Khoâng ñaït Ñaït KCS In Eùp phun Xöû lyù beà maët Möïc in Pheá lieäu Nguyeân lieäu Troän Phuï gia THUYEÁT MINH QUY TRÌNH SAÛN XUAÁT KEÙT 1. Nguyeân lieäu – phuï gia Nguyeân lieäu: HDPE (daïng haït) Maõ soá nhöïa: LH6070UV Chæ soá chaûy (MI): 0.1 - 20 g/10 phuùt Pheá lieäu Laø phaàn phaùt sinh trong quaù trình saûn xuaát (goït bavia, saûn phaåm hoûng, ñuoâi keo…). Tyû leä söû duïng töø 0% ÷10%. Phuï gia Chaát ñoän: Tacal (coù taùc duïng laøm taêng tæ troïng cuûa saûn phaåm nhöïa). Haøm löôïng 20% ÷ 30%. Daàu gazol: coù taùc duïng laøm taêng ñoä aåm trong hoãn hôïp nhöïa giuùp boät maøu phaân taùn toát trong hoãn hôïp nhöïa trong quaù trình troän. Haøm löôïng 0,37%. Boät maøu: taïo maøu cho saûn phaåm. Maøu vaøng ngheä Maõ soá: VL – 40095 Nguoàn goác: Singapore Haøm löôïng: 0,35% 2. Troän phoái lieäu Nguyeân lieäu, pheá lieäu vaø phuï gia ñöôïc ñöa vaøo thieát bò troän thuøng quay theo coâng thöùc phoái troän vôùi caùc thoâng soá kyõ thuaät sau: Khoái löôïng meû troän: 200 kg/meû Thôøi gian troän: 15 phuùt Nguyeân lieäu, pheá lieäu vaø phuï gia ñöôïc cho vaøo boàn troän theo thöù töï nhaát ñònh sau. 1 - Haït nhöïa 2 - Pheá lieäu 3 - Tacal 4 - Maøu 5 - Daàu gazol 3. Quaù trình eùp phun Haït nhöïa, pheá lieäu cuøng caùc phuï gia sau khi ñöôïc phoái troän ñeàu ôû thieát bò thuøng quay ñöôïc ñöa vaøo pheãu naïp lieäu roài xuoáng truïc vít. Trong quaù trình nhöïa hoùa, döôùi taùc duïng nhieät cuûa ñieän trôû vaø nhieät noäi ma saùt, nhöïa chuyeån töø traïng thaùi raén sang traïng thaùi chaûy nhôùt. Treân truïc vít ñöôïc chia laøm 3 vuøng chính: vuøng nhaäp lieäu, vuøng nhöïa hoùa, vuøng ñònh löôïng. Vuøng nhaäp lieäu: ôû gaàn pheãu naïp lieäu, taùc duïng chuyeån nguyeân lieäu veà phía tröôùc ñoàng thôøi gia nhieät cho hoãn hôïp nguyeân lieäu. Vuøng nhöïa hoùa: ôû giöõa vít, tieáp tuïc gia nhieät vaø neùn eùp nguyeân lieäu loûng, ñöa nguyeân lieäu veà phía tröôùc. Vuøng ñònh löôïng: duøng ñeå xaùc ñònh chính xaùc khoái löôïng nguyeân lieäu caàn chuyeån vaøo khuoân. Trong caùc giai ñoaïn nhaäp lieäu, nhöïa hoùa, ñònh höôùng truïc vít quay chuyeån khoái vaät lieäu qua caùc giai ñoaïn treân cho ñeán khi löôïng nhöïa ñöôïc chuyeån vaøo khuoân laø ñuû. Sau khi löôïng nhöïa trong khuoân ñaõ ñuû seõ chuyeån sang quaù trình ñuùc saûn phaåm. Trong quaù trình ñuùc saûn phaåm truïc vít chuyeån ñoäng tònh tieán (döôùi taùc duïng cuûa xylanh bôm thuûy löïc). Quaù trình ñuùc saûn phaåm bao goàm caùc giai ñoaïn sau: Giai ñoaïn ñieàn ñaày Giai ñoaïn neùn vaø duy trì löïc neùn Quaù trình laøm nguoäi ñöôïc tieán haønh song song trong quaù trình ñònh hình saûn phaåm. Khi thôøi gian laøm nguoäi ñaõ ñuû, khuoân môû, laáy saûn phaåm ra ngoaøi. Khuoân ñoùng ñeå tieáp tuïc chu kyø tieáp theo 4. Hoaøn taát saûn phaåm Saûn phaåm sau khi eùp ñöôïc coâng nhaân caét boûa bavia vaø ñuoâi keo ñoàng thôøi kieåm tra sô boä chaát löôïng saûn phaåm (hình daùng, troïng löôïng, maøu saéc, khuyeát taät…). Saûn phaåm neáu khoâng ñaït yeâu caàu seõ ñöôïc cöa, baêm nhoû. Sau khi baêm, pheá lieäu seõ ñöôïc saøng loïc qua löôùi (loaïi löôùi 10 ly) roài ñem phoái troän vôùi nguyeân lieäu nhöïa cuøng phuï gia ôû coâng ñoaïn troän phoái lieäu. 5. Xöû lyù beà maët – In Xöû lyù beà maët Saûn phaåm sau khi ñöôïc caét goït bavia hoaøn taát ñöôïc chuyeån qua baêng taûi coù peùt löûa ñeå xöû lyù beà maët tröôùc khi in. Toác ñoä baêng taûi: 1 phuùt 23 giaây / voøng baêng taûi (töông ñöông 0.3 m/s). Khoaûng caùch maët keùt vôùi peùt kheø löûa laø 10 ÷15 mm. Ngoïn löûa: maøu xanh (ngoïn löûa ñöôïc ñieàu chænh sao cho khi qua löûa maët keùt phaûi môø ñeàu vaø khoâng bò soïc) Thôøi gian qua löûa: 1,5 s / maët keùt (khoâng tính thôøi gian döøng) Thôøi gian in: 3s / maët keùt (khoâng tính thôøi gian döøng) Saûn phaåm sau khi ñöôïc xöû lyù beà maët phaûi ñaït yeâu caàu sau: hai maët keùt sau khi xöû lyù beà maët phaûi khoâng ñöôïc soïc. In Saûn phaåm sau khi ñöôïc xöû lyù beà maët seõ ñöôïc ñeå nguoäi roài chuyeån sang coâng ñoaïn in. Pha möïc in Thaønh phaàn Kyù hieäu Maõ soá Nguoàn goác Tyû leä Möïc ñoû Red – R100 (SSI) 56147 Singapore Möïc xanh Blue – B100 (SSI) 87180 Singapore Dung moâi Sico Screeinks 783 (12) Chaát ñoùng raén Uni-Epoxy catalyst 54C-191 17787 »20% Saûn phaåm sau khi in phaûi ñaït nhöõng yeâu caàu sau: Maøu möïc in: ñuùng theo maøu cuûa maãu chuaån Neùt in: khoâng bò lem Ñoä choàng khít cuûa hai maøu möïc (xanh, ñoû): ñaït yeâu caàu. Ñoä baùm dính möïc treân neàn keùt: ñaûm baûo khoâng bò troùc. Chuù yù: Kieåm tra ñoä baùm dính cuûa möïc in: 24h sau khi in. 6. Kieåm ta chaát löôïrng saûn phaåm Ngoaïi quan Khoâng co ruùt. Khoâng traày xöôùc treân hai beà maët saûn phaåm. Khoâng dính daàu, nhôùt, veát baån. Khoâng coù veát chaám ñen. Khoâng coù dính maøu khaùc. Bavia: saûn phaåm phaûi ñöôïc goït saïch ôû caùc goùc caïnh, treân beà maët saûn phaåm. Troïng löôïng: 1,3 kg ± 10 g Hình daïng – kích thöôùc: ñuùng theo baûn veõ. Kieåm tra tính naêng: thöû khaû naêng chòu va ñaäp cuûa saûn phaåm, neáu saûn phaåm khoâng bò nöùt, caùc vaùch khoâng bò raùch thì ñaït yeâu caàu. 7. Nhaäp kho 2.2. QUI TRÌNH COÂNG NGHEÄ EÙP PHUN – THOÅI 2.2.1 Qui trình chung 2.2.2 Thuyeát minh qui trình coâng ngheä Hoãn hôïp nguyeân lieäu bao goàm haït nhöïa, pheá lieäu, haït maøu sau khi ñöôïc troän vôùi moät tæ leä nhaát ñònh (tuyø caùc loaïi saûn phaåm khaùc nhau) seõ ñöôïc ñöa vaøo pheãu naïp lieäu. Quaù trình nhöïa hoaù xaûy ra töông töï nhö treân (muïc 2.1.2). Saûn phaåm thu ñöôïc laø nhöõng chieác phoâi. Sau khi kieåm tra (caét ñuoâi keo), phoâi seõ ñöôïc ñem ñi gia nhieät (nung phoâi). Vieäc nung noùng ñeå laøm meàm phoâi laø raát quan troïng, noù quyeát ñònh quaù trình thoåi vaø chaát löôïng cuûa saûn phaåm. Maâm nung söû duïng caùc ñieän trôû ñeå gia nhieät cho phoâi. Maâm nung ñöôïc chia laøm nhieàu taàng tuøy thuoäc vaøo töøng loaïi phoâi, kích thöôùc, chieàu daøi phoâi vôùi caùc nhieät ñoä caøi saün ôû moãi taàng khaùc nhau. Thoâng thöôøng thì nhieät ñoä ôû ñaùy phoâi luoân nhoû hôn nhieät ñoä ôû phaàn thaân vaø mieäng phoâi vì khi thoåi ôû ñaùy phoâi seõ chòu löïc keùo lôùn nhaát. Neáu nhieät ñoä ôû ñaùy phoâi cao thì khi thoåi saûn phaåm seõ bò hö hoûng (thuûng ñaùy). Sau moät thôøi gian gia nhieät phoâi seõ ñöôïc cho vaøo maùy thoåi. Neáu saûn phaåm khoâng ñaït tieâu chuaån thì seõ ñem ñi baêm laøm pheá lieäu. Saûn phaåm sau khi thoåi neáu kieåm tra theo ñuùng tieâu chuaån seõ ñöôïc ñi ñoùng goùi vaø nhaäp kho. 2.2.3. Giôùi thieäu moät quy trình eùp phun- thoåi chai PET 2.2.3.1 Qui trình coâng ngheä eùp phun – thoåi Nhaän nguyeân lieäu Kieåm tra Nhaäp kho Keá hoaïch saûn xuaát Khoâng ñaït Saáy tröïc tieáp Pheá lieäu Haït maøu Phoái troän Eùp Kieåm tra Nung phoâi Kieåm tra Thoåi Kieåm tra Nhaäp kho Giao haøng Khoâng ñaït Khoâng ñaït Khoâng ñaït Xay Löïa taïp chaát Ts = 140 ÷ 165 ts = 3h 2.2.3.2 Thuyeát minh qui trình Nguyeân lieäu – phuï gia Nguyeân lieäu: PET (daïng haït) Maõ soá nhöïa: SA135T Pheá lieäu Laø phaàn phaùt sinh trong quaù trình saûn xuaát (saûn phaåm hoûng, ñuoâi keo…). Tyû leä söû duïng: 30% Phuï gia Haït maøu: taïo maøu cho saûn phaåm. Maøu naâu Dyvina Maõ soá: MBR – 005 Nguoàn goác: Thaùi Lan Haøm löôïng: 1,6% Troän phoái lieäu Nguyeân lieäu, pheá lieäu vaø phuï gia ñöôïc ñöa vaøo thieát bò troän thuøng quay theo coâng thöùc phoái troän vôùi caùc thoâng soá kyõ thuaät sau: Khoái löôïng meû troän: 100 ÷150 kg/meû Thôøi gian troän: 20 phuùt Quaù trình eùp phun Haït nhöïa, pheá lieäu cuøng caùc phuï gia sau khi ñöôïc phoái troän ñeàu ôû thieát bò thuøng quay ñöôïc ñöa vaøo pheãu naïp lieäu. Taïi pheãu naïp lieäu, nguyeân lieäu ñöôïc saáy ñeå taùch aåm roài xuoáng truïc vít. Nhieät ñoä saáy: 1650C Thôøi gian saáy: 3h Trong quaù trình nhöïa hoùa, döôùi taùc duïng nhieät cuûa ñieän trôû vaø nhieät noäi ma saùt, nhöïa chuyeån töø traïng thaùi raén sang traïng thaùi chaûy nhôùt. Treân truïc vít ñöôïc chia laøm 3 vuøng chính: vuøng nhaäp lieäu, vuøng nhöïa hoùa, vuøng ñònh löôïng. Vuøng nhaäp lieäu: ôû gaàn pheãu naïp lieäu, taùc duïng chuyeån nguyeân lieäu veà phía tröôùc ñoàng thôøi gia nhieät cho hoãn hôïp nguyeân lieäu. Vuøng nhöïa hoùa: ôû giöõa vít, tieáp tuïc gia nhieät vaø neùn eùp nguyeân lieäu loûng, ñöa nguyeân lieäu veà phía tröôùc. Vuøng ñònh löôïng: duøng ñeå xaùc ñònh chính xaùc khoái löôïng nguyeân lieäu caàn chuyeån vaøo khuoân. Trong caùc giai ñoaïn nhaäp lieäu, nhöïa hoùa, ñònh löôïng, truïc vít quay chuyeån khoái vaät lieäu qua caùc giai ñoaïn treân. Sau khi löôïng nhöïa ñaõ ñöôïc ñònh löôïng ñuû treân truïc vít seõ chuyeån sang quaù trình ñuùc saûn phaåm. Trong quaù trình ñuùc saûn phaåm truïc vít chuyeån ñoäng tònh tieán (döôùi taùc duïng cuûa xylanh bôm thuûy löïc) chuyeån khoái vaät lieäu ñaõ ñöôïc ñònh löôïng vaøo khuoân taïo hình. Quaù trình ñuùc saûn phaåm bao goàm caùc giai ñoaïn sau: Giai ñoaïn ñieàn ñaày Giai ñoaïn neùn vaø duy trì löïc neùn Quaù trình laøm nguoäi ñöôïc tieán haønh song song trong quaù trình ñònh hình saûn phaåm. Khi thôøi gian laøm nguoäi ñaõ ñuû, khuoân môû, laáy saûn phaåm ra ngoaøi. Khuoân ñoùng ñeå tieáp tuïc chu kyø tieáp theo. Kieåm tra chaát löôïng saûn phaåm Ngoaïi quan Khoâng co ruùt. Khoâng traày xöôùc treân beà maët saûn phaåm. Khoâng dính daàu, nhôùt, veát baån. Khoâng coù veát chaám ñen. Khoâng coù dính maøu khaùc. Bavia: saûn phaåm phaûi ñöôïc caét boû ñuoâi keo. Troïng löôïng: theo yeâu caàu ñôn ñaët haøng Hình daïng – kích thöôùc: ñuùng theo baûn veõ. Baêm Saûn phaåm sau khi qua coâng ñoaïn kieåm tra chaát löôïng neáu khoâng ñaït seõ ñöôïc ñem ñi baêm nhoû trong maùy baêm. Sau khi baêm, pheá lieäu seõ ñöôïc saøng loïc qua löôùi (loaïi löôùi 2,5mm) roài ñem phoái troän vôùi nguyeân lieäu nhöïa cuøng phuï gia ôû coâng ñoaïn troän phoái lieäu. Nung phoâi Phoâi sau khi ñöôïc hình thaønh trong quaù trình eùp phun seõ ñöôïc gia nhieät trong maâm nung toå ong. Vieäc nung noùng ñeå laøm meàm phoâi laø raát quan troïng. Noù quyeát ñònh quaù trình thoåi vaø chaát löôïng cuûa saûn phaåm. Maâm nung söû duïng caùc ñieän trôû ñeå gia nhieät cho phoâi. Maâm nung ñöôïc chia laøm nhieàu taàng tuøy thuoäc vaøo töøng loaïi phoâi, kích thöôùc, chieàu daøi phoâi vôùi caùc nhieät ñoä caøi saün ôû moãi taàng khaùc nhau. Thoâng thöôøng thì nhieät ñoä ôû ñaùy phoâi luoân nhoû hôn nhieät ñoä ôû phaàn thaân vaø mieäng phoâi vì khi thoåi ôû ñaùy phoâi seõ chòu löïc keùo lôùn nhaát. Neáu nhieät ñoä ôû ñaùy phoâi cao thì khi thoåi saûn phaåm seõ bò hö hoûng (thuûng ñaùy). Phoâi ñöôïc gia nhieät töø 13 – 15 phuùt tröôùc khi ñöa vaøo maùy thoåi. Quaù trình thoåi Phoâi sau khi ñöôïc gia nhieät trong loø nung ñeán nhieät ñoä thích hôïp thì ñöôïc ñöa vaøo mieäng khuoân. Nhaán nuùt khôûi ñoäng (star), xylanh baét ñaàu co laïi, kieàm giaõn ra ñeå ñoùng khuoân laïi. Khuoân chaïy vaøo, coâng taét seõ duy trì ñieän. Sau thôøi gian 30%s seal ñi xuoáng ñoùng mieäng phoâi, stretch ôû traïng thaùi chôø, sau thôøi gian 50%s stretch ñi xuoáng keùo giaõn phoâi, sau thôøi gian khoaûng 60%s thì môû khuoân. Kieåm tra chaát löôïng saûn phaåm (laàn 2) Ngoaïi quan Khoâng co ruùt. Khoâng traày xöôùc treân beà maët saûn phaåm. Khoâng dính daàu, nhôùt, veát baån. Khoâng coù veát chaám ñen. Khoâng coù dính maøu khaùc. Troïng löôïng: theo yeâu caàu ñôn ñaët haøng. Hình daïng – kích thöôùc: ñuùng theo baûn veõ. Ñoùng goùi Saûn phaåm sau khi gia coâng seõ ñöôïc ñoùng goùi theo quy ñònh sau ñoù nhaäp kho. CHÖÔNG 3 CAÂN BAÊNG VAÄT CHAÁT 3.1 Caân baèng vaät chaát toång quaùt 3.1.1 Caân baèng vaät chaát cho keùt: Sô ñoà nguyeân lieäu saûn xuaát Goïi a%:phaàn traêm hao huït khi troän b%:phaàn traêm hao huït khi gia coâng d%:phaàn traêm hao huït khi nghieàn x%:phaàn traêm pheá phaåm khi gia coâng X:khoái löôïng hoãn hôïp nguyeân lieäu(coù theå coù hoaëc khoâng coù pheá lieäu)(Kg) Y:khoái löôïng thaønh phaåm(Kg) X’:khoái löôïng hoãn hôïp sau khi gia coâng(Kg) Z:khoái löôïng cuûa pheá phaåm sau khi nghieàn(Kg) Döïa vaøo caùc soá lieäu thoáng keâ cuûa nhaø maùy coå phaàn nhöïa Ñoâ Thaønh ta coù caùc soá lieäu nhö sau: Saûn phaåm a% b% d% x% keùt 0.3 2.0 0.5 1.0 Giaû söû : khoái löôïng meû troân X+Z=200(kg) Laäp phöông trình caân baèng vaät chaát:X’=(X+Z)(1-a)(1-b) =200*(1-0.003)(1-0.02)=195.41(Kg) Z=X’*x(1-d)=195.41*0.01*(1-0.005)=1.94(Kg) Y=X’(1-x)=195.41(1-0.01)=193.46(Kg) Heä soá tieâu hao ñoái vôùi saûn phaåm keùt: 3.1.2 Caân baèng vaät chaát cho chai khoâng ga 197ml: Sô ñoà nguyeân lieäu saûn xuaát Goïi a%:phaàn traêm hao huït khi troän b%:phaàn traêm hao huït khi gia coâng d%:phaàn traêm hao huït khi nghieàn x%:phaàn traêm pheá phaåm khi gia coâng y%:phaàn traêm pheá phaåm khi thoåi X:khoái löôïng hoãn hôïp nguyeân lieäu(coù theå coù hoaëc khoâng coù pheá lieäu)(Kg) Y:khoái löôïng thaønh phaåm taïo phoâi(Kg) X’:khoái löôïng hoãn hôïp sau khi gia coâng(Kg) Y’:khoái löôïng thaønh phaåm(Kg) Z:khoái löôïng cuûa pheá phaåm sau khi nghieàn(Kg) Döïa vaøo caùc soá lieäu thoáng keâ cuûa nhaø maùy coå phaàn nhöïa Ñoâ Thaønh ta coù caùc soá lieäu nhö sau: Saûn phaåm a% b% d% x% y% Chai khoâng ga 0.3 1.5 0.5 1.0 1.0 Giaû söû : khoái löôïng meû troän X+Z=200(kg) Laäp phöông trình caân baêng vaät chaát:X’=(X+Z)(1-a)(1-b) =200*(1-0.003)(1-0.02)=195.41(Kg) Y=X’(1-x)=195.41(1-0.01)=193.46(Kg) Y’=Y(1-y)=193.46(1-0.01)=191.52(Kg) Z=(X’*x+Y*y)(1-d) =(195.41*0.01+193.46*0.01)(1-0.005)=3.87(Kg) Heä soá tieâu hao cuûa quaù trình taïo phoâi Heä soá tieâu hao ñoái vôùi saûn phaåm chai khoâng ga: 3.1.3 Caân baèng vaät chaát cho chai coù ga 900ml: Sô ñoà nguyeân lieäu saûn xuaát Goïi a%:phaàn traêm hao huït khi troän b%:phaàn traêm pheá phaåm khi gia coâng d%:phaàn traêm hao huït khi nghieàn X:khoái löôïng nguyeân lieäu tinh (Kg) X’:khoái löôïng hoãn hôïp sau khi gia coâng (Kg) Y:khoái löôïng thaønh phaåm(Kg) Z:khoái löôïng cuûa pheá phaåm sau khi nghieàn(Kg) Döïa vaøo caùc soá lieäu thoáng keâ cuûa nhaø maùy coå phaàn nhöïa Ñoâ Thaønh ta coù caùc soá lieäu nhö sau: Saûn phaåm a% b% d% Chai coù ga 0.1 1.0 0.5 Giaû söû : X=200(kg) Laäp phöông trình caân baêng vaät chaát:X’=X(1-a)=200*(1-0.001)=199.80(Kg) Y=X’(1-b)=199.80(1-0.01)=197.80(Kg) Z=X’*b(1-d)=197.80*0.01*(1-0.005)=1.97(kg) Heä soá tieâu hao ñoái vôùi saûn phaåm chai coù ga: 3.2 ÑÒNH MÖÙC NGUYEÂN LIEÄU 3.2.1 Ñònh möùc veà saûn phaåm Coâng suaát cuûa nhaø maùy laø 1100 taán/naêm bao goàm ba maët haøng keùt, chai khoâng ga 197ml vaø chai coù ga 900ml Saûn phaåm Naêng suaát (taán/naêm) Heä soá tieâu hao(%) Ñònh möùc (taán/naêm) Keùt 600 3.27 619.62 Chai khoâng ga 300 4.24 312.72 Chai coù ga 200 1.1 202.2 Toång coäng 1100 1134.54 3.2.2 Ñònh möùc nguyeân lieäu cho saûn phaåm keùt Thaønh phaàn Phaàn khoái löôïng % Khoái löôïng Ñònh möùc (taán/naêm) HDPE 140 70 433.73 Pheá lieäu 30 15 92.94 Boät maøu 0.7 0.35 2.17 Daàu gazol 0.74 0.37 2.29 Tacal 28.56 14.28 88.49 Toång coäng 200 kg/meû 619.62 3.2.3 Ñònh möùc nguyeân lieäu cho saûn phaåm chai khoâng ga Thaønh phaàn Phaàn khoái löôïng %khoái löôïng Ñònh möùc (taán/naêm) PET 150 75 234.54 Pheá lieäu 46.8 23.4 73.18 Haït maøu 3.2 1.6 5.00 Toång coäng 200 kg/meû 312.72 3.2.4 Ñònh möùc nguyeân lieäu cho saûn phaåm chai coù ga: Do söû duïng 100% nguyeân lieäu tinh neân ñònh möùc cho saûn phaåm coù ga laø 202.2 taán/naêm 3.3 Baûng toång keát nguyeân lieäu STT Thaønh phaàn Keùt (taán/naêm) Thoåi (taán/naêm) Toång coäng (taán/naêm) Thoåi lieân tuïc Thoåi giaùn ñoaïn 1 HDPE 433.73 _ _ 433.73 2 PET _ 202.2 234.54 436.74 3 Boät maøu 2.17 _ _ 2.17 4 Haït maøu _ _ 5.00 5.00 5 Pheá lieäu 92.94 _ 73.18 166.12 6 Daàu gazol 2.29 _ _ 2.29 7 Tacal 88.49 _ _ 88.49 Toång coäng 1134.54 Thôøi gian hoaït ñoäng trong 1 naêm cuûa nhaø maùy NLT = soá ngaøy trong naêm – soù ngaøy nghæ quoác gia NLT : soá ngaøy hoaït ñoäng lyù thuyeát trong 1 naêm cuûa nhaø maùy Soá ngaøy trong naêm laø 365 ngaøy Soá ngaøy nghæ cuûa quoác gia(nghæ leã, teát haøng naêm):8 ngaøy NLT = 365-8=357 ngaøy NTT : soá ngaøy hoaït ñoäng thöïc teá trong 1 naêm cuûa nhaø maùy Nsöûa chöõa,baûo döôõng: soá ngaøy nghæ söûa chöõa baûo döôõng maùy trong 1 naêm laø 16 ngaøy Nngöøng: soá ngaøy maùy moùc phaûi döøng do yeáu toá kæ thuaät, coâng ngheä laø 4 ngaøy NTT = 357-16-4 = 337 ngaøy Vaäy 1 naêm nhaø maùy hoaït ñoäng 337 ngaøy= 28 ngaøy/ thaùng. Moät ngaøy saûn xuaát 3 ca. CHÖÔNG 4 CHOÏN THIEÁT BÒ 4.1 Thieát bò troän nguyeân lieäu Do ñaëc tính nguoàn nguyeân lieäu maø nhaø maùy söû duïng laø nhöïa daïng haït, ñoän, pheá lieäu, maøu. Do ñoù tröôùc khi ñöa nguyeân lieäu vaøo saûn xuaát ta caàn tieán haønh troän laãn taïo hoãn hôïp ñoàng ñeàu ñeå thuaän tieän cho quaù trình nhöïa hoaù ñöôïc toát hôn. Thieát troän nguyeân lieäu cho saûn phaåm keùt: Löôïng nguyeân lieäu caàn troän trong 1 ngaøy=9(taán/ngaøy) Löôïng nguyeân lieäu caàn troän trong 1 giôø=9(taán/giôø ) Haõng Kailien Tw cung caáp loaïi maùy troän thuøng quay KHM-200. Coù coâng suaát trung bình 200kg/giôø Soá maùy KHM-200 caàn laø (maùy) Tính töông töï nhö treân ta coù soá thieát bò troän cho saûn phaåm chai khoâng ga nhö sau Thoâng soá Saûn phaåm keùt Chai PET khoâng ga Löôïng nguyeân lieäu caàn troän trong 1 ngaøy(taán/ngaøy) 1.83 0.928 Löôïng nguyeân lieäu caàn troän trong 1 giôø(taán/giôø) 0.076 0.0387 Soá maùy/meû troän 200kg 0.385 0.193 4.2 Maùy xay taùi cheá nguyeân lieäu Saûn phaåm keùt - Löôïng nguyeân lieäu caàn taùi sinh trong 1 ngaøy: mTS = mSX*(b%+x%) Trong ñoù mTS : khoái löôïng taùi sinh (Kg/ngaøy) mSX :khoái löôïng saûn xuaát trong 1 ngaøy(Kg/ngaøy) b%:phaàn traêm hao huït khi gia coâng x%:phaàn traêm pheá phaåm khi gia coâng - Vaäy mTS = 1830*(0.02+0.01) = 54.9(Kg/ngaøy) - Töôïng töï ta cuõng coù khoái löôïng nhöïa taùi sinh cho saûn phaåm chai PET khoâng coù ga vaø coù ga nhö baûng sau Thoâng soá Saûn phaåm keùt Chai khoâng ga Chai coù ga Löôïng nhöïa taùi sinh trong moät ngaøy (Kg/ngaøy) 54.9 2.66 4.24 4.3 Tính choïn maùy eùp phun – thoåi Thoâng soá Keùt Phoâi Chai PET coù gas Khoái löôïng cuûa moät saûn phaåm (g) 1300 17 45 Löôïng nguyeân lieäu caàn söû duïng trong moät ngaøy (taán/ngaøy) 1,83 0,92 0,6 Löôïng nguyeân lieäu caàn söû duïng trong moät giôø (kg/h) 76 38,3 25 Thôøi gian laáy saûn phaåm (s) 70s/sp 55s/4sp 17s/4sp Tính soá maùy caàn ñaàu tö Ñoái vôùi saûn phaåm “keùt” Soá saûn phaåm moät maùy saûn xuaát ñöôïc trong 1h: 3600 : 70 = 52 (sp/h/maùy) Naêng suaát moät maùy saûn xuaát trong 1h: 52 x 1,3 = 67,6 (kg/h) Soá maùy eùp phun caàn: 76 : 67,6 » 2 (maùy) Ñoái vôùi saûn phaåm “phoâi” Tính töông töï nhö treân. Ñoái vôùi saûn phaåm “chai PET coù gas” Tính töông töï nhö treân. Thoâng soá Keùt Phoâi Chai PET coù gas Soá saûn phaåm moät maùy saûn xuaát ñöôïc trong 1h (sp/h/maùy) 52 262 847 Naêng suaát moät maùy saûn xuaát trong 1h (kg/h) 67,6 4,45 38,12 Soá maùy caàn (maùy) 2 9 1 Tính soá maùy thoåi giaùn ñoaïn caàn ñaàu tö Toång soá phoâi saûn xuaát trong 1h: 262 x 9 = 2358 (phoâi/h) Soá saûn phaåm moät maùy saûn xuaát ñöôïc trong 1h: (3600 x 2) /17 = 424 (sp/h/maùy) Soá maùy thoåi giaùn ñoaïn caàn ñaàu tö 2358 : 424 = 6 (maùy) Choïn maùy Coù theå noùi vieäc löïa choïn thieát bò gia coâng, thieát keá khuoân vaø caøi ñaët thoâng soá gia coâng laø moät yeáu toá raát quan troïng. Noù aûnh höôûng tröïc tieáp ñeán chaát löôïng (tính cô lyù…) cuûa saûn phaåm. Ta coù theå döïa vaøo moät soá yeáu toá sau ñeå löïa choïn maùy cho thích hôïp. Tính chaát cuûa nguyeân lieäu (tính chaát nhieät, tính löu bieán…) Khoái löôïng cuûa saûn phaåm. Hình daùng, kích thöôùc, keát caáu cuûa saûn phaåm… Ñoái vôùi saûn phaåm “keùt” Loaïi maùy: maùy eùp phun Maõ soá maùy: BJ500 – V1 Nguoàn goác: China Hình: Maùy eùp phun (BJ500 – V1) Baûng thoâng soá coâng ngheä cuûa maùy BJ500 – V1 Thoâng soá Ñôn vò Giaù trò Löïc keïp khuoân KN 5000 Khoaûng môû khuoân mm 760 Khoaûng môû toái ña mm 1585 Kích thöùôc maâm mm 1260 x 1260 Khoaûng caùch giöõa hai thanh mm 820 x 780 Chieàu cao khuoân toái ña mm 825 Chieàu cao khuoân toái thieåu mm 300 Khoaûng di chuyeån cuûa thanh ñaåy mm 220 Aùp löïc ñaåy KN 135 Ñöôøng kính truïc vis mm 95 Tyû leä L/D L/D 18,8 Aùp löïc phun Mpa 130 Theå tích nhöïa phun toái ña cm3 2763 Khoái löôïng nhöïa phun toái ña g 2597 Toác ñoä phun toái ña g/s 522 Toác ñoä nhöïa hoùa g/s 83 Böôùc tònh tieán cuûa vis mm 390 Toác ñoä quay cuûa vis rpm 120 Aùp löïc cuûa heä thoáng thuûy löïc Mpa 17,5 Coâng suaát cuûa bôm KW 45 Coâng suaát nhieät KW 28 Chu kyø saáy s 5,8 Theå tích boàn chöùa daàu L 1000 Khoái löôïng maùy T 18,5 Kích thöôùc maùy (L x W x H) m 8,7 x 2,1 x 2,3 Ñoái vôùi saûn phaåm “phoâi” Loaïi maùy: maùy eùp phun Maõ soá maùy: HMW2280 - F5 Nguoàn goác: China Hình: Maùy eùp phun (HMW2280 - F5) Baûng thoâng soá coâng ngheä cuûa maùy HMW2280 - F5 Thoâng soá Ñôn vò Giaù trò Ñöôøng kính truïc vis mm 60 Tyû leä L/D L/D 18,3 Theå tích nhöïa phun toái ña cm3 636 Khoái löôïng nhöïa phun toái ña g 579 Toác ñoä phun toái ña g/s 273 Toác ñoä nhöïa hoùa g/d 49 Aùp löïc phun Mpa 147 Toác ñoä vis rpm 0 – 180 Löïc keïp khuoân KN 2280 Khoaûng môû cuûa khuûy mm 480 Chieàu cao khuoân toái ña mm 550 Chieàu cao khuoân toái thieåu mm 200 Khoaûng caùch giöõa hai thanh(WxH) mm 510 x 510 Khoaûng di chuyeån cuûa thanh ñaåy mm 140 Aùp löïc ñaåy KN 65 Soá thanh ñaåy n 4 Aùp löïc bôm toái ña Mpa 16 Coâng suaát cuûa ñoäng cô KW 22 Coâng suaát nhieät KW 12,5 Kích thöôùc maùy (L x W x H) m 6,0 x 1,4 x 2,2 Theå tích cuûa pheãu naïp lieäu L 50 Khoái löôïng maùy T 6,9 Theå tích boàn chöùa daàu L 320 Ñoái vôùi saûn phaåm “chai PET khoâng gas” Loaïi maùy: maùy thoåi baùn töï ñoäng Maõ soá maùy: HS-AL5-III Nguoàn goác: China Loaïi nguyeân lieäu coù theå söû duïng: PET Hình: Maùy thoåi baùn töï ñoäng (HS-AL5-III) Baûng thoâng soá coâng ngheä cuûa maùy HS-AL5-III Thoâng soá Ñôn vò Giaù trò Loã thoåi PC 2 Theå tích saûn phaåm toái thieåu lít 0,03 Theå tích saûn phaåm toái ña lít 1,5 Ñöôøng kính toái thieåu cuûa coå phun mm 15 Ñöôøng kính toái ña cuûa coå phun mm 30 Ñöôøng kính toái ña cuûa saûn phaåm mm 95 Chieàu cao toái ña cuûa saûn phaåm mm 330 Theå tích cuûa saûn phaåm BPH 600 Aùp suaát laøm vieäc mPa 0,8 Aùp suaát thoåi mPa 1 – 3 Coâng suaát nhieät kW 3 Löïc keïp khuoân KN 60 Khoái löôïng maùy kg 550 Khoái löôïng tuû nhieät kg 115 Kích thöôùc maùy (L x W x H) m 1,3 x 0,5 x 2,0 Kích thöôùc tuû nhieät (L x W x H) m 1,0 x 0,55 x 1,35 Ñoái vôùi saûn phaåm “chai PET coù gas” Loaïi maùy: maùy eùp phun - thoåi töï ñoäng Maõ soá maùy: CM – A4 Nguoàn goác: China Loaïi nguyeân lieäu coù theå söû duïng: PE, PP, PET Hình: Maùy eùp phun thoåi töï ñoäng (CM – A4) Hình: Chai PET Hình: Phoâi chai PET Baûng thoâng soá coâng ngheä cuûa maùy CM – A4 Thoâng soá Ñôn vò Giaù trò Soá loã khuoân loã 4 Ñöôøng kính cuûa beä quay mm 20 – 100 Chieàu cao cuûa beä quay mm 50 – 350 Ñöôøng kính coå phun mm 15 – 32 Beà daøy khuoân mm 240 Kích thöùôc khuoân mm 500 x 500 Nguoàn ñieän 380V 3Phase / 220V Coâng suaát nhieät 3 Phase 50/60HZ Coâng suaát KW 48 Aùp löïc khí bar/phuùt 8 Aùp löïc khí thoåi bar/phuùt 3 Löôïng nöùôc laøm nguoäi lít/phuùt 150 Kích thöôùc maùy (L x W x H) mm 8,5 x 3,1 x 2,2 Khoái löôïng maùy T 10,5 CHÖÔNG 5 TÍNH XAÂY DÖÏNG CHOÏN ÑÒA ÑIEÅM XAÂY DÖÏNG: Khi ta choïn ñòa ñieåm xaây döïng ta caàn xem xeùt caùc yeáu toá sau: Gaàn nguoàn cung caáp nguyeân lieäu: hieän taïi vaø töông lai. Gaàn nguoàn cung caáp naêng löôïng, nguoàn nöôùc. Deã daøng trong giao thoâng, vaän chuyeån, gaàn caùc truïc loä chính. Gaàn nguoàn cung caáp lao ñoäng. Vuøng coù thôøi tieát vaø khí haäu thuaän lôïi. Thò tröôøng tieâu thuï thuaän lôïi. Neân choïn xaây döïng nhaø maùy ôû trong vuøng quy hoaïch coâng nghieäp. Giaù ñaát, nguoàn nöôùc. Töø vieäc phaân tích vaø ñaùnh giaù caùc yeáu toá treân ta choïn ñòa ñieåm xaây döïng nhaø maùy ôû khu coâng nghieäp Soùng Thaàn, xaõ Dó An, huyeän Thuaän An, tænh Bình Döông vì coù ñieàu kieän thuaän lôïi. Laø moät boä phaän trong caùc khu coâng nghieäp troïng ñieåm ñöôïc nhaø nöôùc quy hoaïch phaùt trieån ôû khu vöïc phía nam. Do ñoù seõ raát thuaän lôïi trong vieäc: Saûn xuaát laâu daøi, cuõng nhö phaùt trieån veà sau, giaù thueâ, mua ñaát ñöôïc öu ñaõi. Coù maët baèng roäng raõi, gaàn nguoàn cung caáp lao ñoäng. Khoâng coù caùc truïc loä chính, thuaän lôïi cho vieäc vaän chuyeån. THIEÁT LAÄP MAËT BAÈNG NHAØ MAÙY: Nguyeân taéc tieán haønh: Caùch saép xeáp caùc phaân xöôûng, vaät kieán truùc, caùc thieát bò trong daây chuyeàn saûn xuaát phaûi saép xeáp hôïp lí, thuaän lôïi vôùi trình töï saûn xuaát. Daây chuyeàn saûn xuaát neân thieát laäp theo ñöôøng thaúng, traùnh choàng cheùo. Ñöôøng ñi laïi cuûa nhaân vieân trong nhaø maùy neân coù ñöôøng rieâng, traùnh ñi qua ñöôøng vaän chuyeån hoaït ñoäng cuûa maùy moùc, trang thieát bò. Vieäc phaân chia nhaø maùy thaønh nhieàu khu laø caàn thieát, ñaûm baûo ñieàu kieän veä sinh, thoâng gioù, phoøng choáng hoaû hoaïn cuõng nhö phuïc vuï cho nhöõng yeâu caàu khaùc nhau cuaû nhaø maùy, neân saép xeáp caùc khu vöïc coù lieân quan thì gaàn nhau. Khi boá trí caùc kieán truùc trong nhaø maùy caàn chuù yù ñeán caùc ñieàu kieän töï nhieân nhö: naéng, gioù, caây coái… sao cho phuø hôïp ñeå taän duïng ñöôïc toát nhaát. Caàn phaûi tính ñeán nhu caàu môû roängveà sau cuûa nhaø maùy khi caàn. Xaùc ñònh dieän tích beà maët kho nguyeân lieäu: Trong kho nguyeân lieäu seõ chöùa caùc thaønh phaàn sau: Caùc bao nguyeân lieäu nhöïa PE, PET cho saûn suaát keùt vaø chai PET. Caùc bao chöùa chaát ñoän. Caùc bao chöùa haït maøu, pheá lieäu ñaõ xay nhöng chöa söû duïng heát… Yeâu caàu cho kho nguyeân lieäu laø phaûi coù khaû naêng chöùa toái thieåu moät löôïng nguyeân lieäu ñuû cho 15 ngaøy saûn xuaát (m15). Toång löôïng nguyeân lieäu trong 1 naêm nhaø maùy caàn nhaäp laø: 1134.54 taán. Giaù trò m15 ñöôïc tính nhö sau: m15=(mnaêm/337)*15=(1134.54/337)*15=50.499 taán. Ñoái vôùi haït nhöïa taùi sinh: do soá löôïng naøy laø ít (1%=493 kg/ngaøy) do ñoù nhöïa taùi sinh ngaøy hoâm tröôùc seõ ñöôïc troän vaø ñem saûn xuaát heát, khoâng mang veà kho. Pheá lieäu 15 ngaøy caàn: 493*15=7395 (kg) Nguyeân lieäu nhöïa chính laø PE, PET vaø phuï gia daïng boät thöôøng ñöôïc chöùa vaø vaän chuyeån ñeán nhaø maùy döôùi daïng bao nhö sau: Nhöïa PE, PET: 1 bao chöùa 25 kg coù kích thöôùc 0.65x0.4x0.2 (m) Caùc phuï gia coøn laïi: 1 bao chöùa 25 kg coù kích thöôùc 0.65x0.4x0.2 (m) Ñoái vôùi daàu gazol 1can: 50 (l). STT Thaønh phaàn Ñònh möùc (taán/naêm) Toång coäng (taán/naêm) Soá bao (15 ngaøy) Soá ballet (caùi) Keùt Chai PET Lieân tuïc Giaùn ñoaïn 1 PE 433.73 433.73 773 26 2 PET 202.2 234.54 436.74 778 26 3 Chaát ñoän Tacal(25%) 88.49 88.49 158 6 4 Daàu gazol(0.37%) 2.293 2.293 3 can 5 Boät maøu (0.35%) VL-4009 2.169 2.169 4 1 6 Haït maøu naâu Dyvina(1.6%) MBR-0.05 5 5 9 1 7 Pheá lieäu (1.6%) 92.94 73.18 296 10 Toång coäng 619.622 202.2 312.72 968.422 2018 70 Ñeå deã daøng baûo quaûn, vaän chuyeån vaø quaûn lyù nguyeân vaät tö, ta neân xeáp rieâng caùc loaïi nguyeân lieäu, saép xeáp ngay ngaén treân ballet ñeå xe naâng deã daøng vaän chuyeån khi caàn thieát. Kích thöôùc ballet: 1.3 *1.2(m)=1.56 m2. Do ñoù ta saép xeáp nhö sau: Treân moät ballet ta xeáp 6 haøng, moãi haøng laø 5 bao Nhö vaäy treân moät ballet ta seõ xeáp ñöôïc: 6*5=30 (bao). Soá ballet caàn cho 15 ngaøy: 70 caùi. Vôùi toång soá ballet 70 caùi ta seõ saép xeáp thaønh 3 khu vöïc, moãi khu vöïc laø moät loaïi saûn phaåm. Ta coù theå xeáp moät haøng 2 ballet ñeå tieát kieäm dieän tích. Nhö vaäy dieän tích ballet chieám choã thöïc laø: Sb=(26/2 + 26/2 + 8/2 + 10/2 )*1.56=53.04 (m2). Dieän tích caàn ñeå phöông tieän vaän chuyeån (xe naâng) di chuyeån, phaàn daønh cho khoaûng troáng giöõa caùc ballet, khoaûng ngaên caùch vôùi töôøng … ta choïn baèng 100%*SB. SB=53.04 m2. Nhö vaäy dieän tích caàn ñeå chöùa nguyeân lieäu laø: Schöùa nguyeân lieäu= 53.04 + 53.04 =106.08 m2 Dieän tích daønh cho khu vöïc troän nhöïa vaø phuï gia: Khu vöïc troän nhöïa vaø phuï gia ñöôïc boá trí ôû gaàn, cuøng khu chöùa nguyeân lieäu cho thuaän tieän doøng vaät lieäu di chuyeån nhöng phaûi coù ngaên caùch baèng töôøng vôùi khu vöïc chöùa nguyeân lieäu. Khu vöïc troän phaûi coù ñuû dieän tích chöùa nguoàn nguyeân lieäu chöa troän vaø ñaõ troän ít nhaát trong 1 ngaøy. Nguyeân lieäu ñem tôùi troän xong ñöôïc cho vaøo bao 25 kg (0.65x0.4x0.2 m), ñaët treân ballet sau ñoù vaän chuyeån thaúng tôùi nôi saûn xuaát baèng tay ñaåy hoaëc xe naâng. Löôïng nguyeân lieäu caàn troän trong 1 ngaøy : +EÙp keùt: Nguyeân lieäu PE: 619.622/337 = 1.839 (taán/ngaøy) Soá bao nguyeân lieäu: 1839/25 = 74 (bao/ngaøy) Soá ballet caàn söû duïng: 74/30 = 3 ballet +Chai coù ga: Nguyeân lieäu PET: 202.2/337 = 0.6 (taán/ngaøy) Soá bao nguyeân lieäu: 600/25 = 24 (bao/ngaøy). Soá ballet caàn söû duïng: 24/30 = 1 ballet +Chai khoâng coù ga: Nguyeân lieäu PET: 312.72/337 = 0.928 (taán/ngaøy) Soá bao nguyeân lieäu: 928/25 = 38 (bao/ngaøy). Soá ballet caàn söû duïng: 38/30 = 2 ballet Dieän tích nguyeân lieäu ñaõ troän chieám choã: 6*1.56 = 9.36 m2/ngaøy Dieän tích maùy troän: 1*2 = 2 m2 Stroän nguyeân lieäu = 9.36 + 2 = 11.36 m2 Ta choïn khoaûng khoâng gian caàn thieát cho di chuyeån baèng 100%Stroän nguyeân lieäu Stroän nguyeân lieäu = 11.36 + 100%*11.36 = 22.72m2 Vaäy toång dieän tích kho chöùa nguyeân lieâu seõ laø: Skho nguyeân lieäu = 22.72 + 106.08 = 128.8 m2 Choïn dieän tích kho nguyeân lieäu laø 10 x 14 = 140 m2 Phöông thöùc vaän chuyeån trong kho: Chuû yeáu duøng xe naâng khi vaän chuyeån caùc ballet nguyeân lieäu, coøn khi vaän chuyeån vôùi soá löôïng nhoû (caùc bao ñöïng maøu, phuï gia) ta coù theå duøng xe ñaåy tay cho linh hoaït. Thoâng soá Cô Baûn Cuûa Thieát Bò Vaän Chuyeån Trong Nhaø Maùy: + Xe naâng: Khoái löôïng naâng max: 2050 kg Chieàu daøi(khoâng coù kieän): 1.5 m Chieàu roäng (khoâng coù kieän): 0.9 m Chieàu cao naâng (max): 2.5 m Xe naâng + Xe ñaåy tay: Chieàu daøi (khoâng haøng): 1.6 m Chieàu roäng (khoâng haøng): 0.8 m Khoái löôïng mang max: tuyø thuoäc vaøo ngöôøi vaän chuyeån. Xe ñaåy tay. Xaùc ñònh dieän tích maët baèng kho thaønh phaåm: Ñoái vôùi kho thaønh phaåm cuûa nhaø maùy, yeâu caàu phaûi coù ñuû dieän tích ñeå chöùa moät löôïng saûn phaåm trong 15 ngaøy. Trong kho thaønh phaåm ta chöùa goàm: Caùc loaïi keùt. Caùc loaïi chai pet. Ta tính khoái löôïng thaønh phaåm trong 15 ngaøy m15 taïi nhaø maùy: Ñoái vôùi thaønh phaåm laø caùc loaïi keùt: m15 = (naêng suaát 1 naêm/337) *15 = (619.622/337) *15 =27.58 (taán). Töông töï ñoái vôùi thaønh phaåm laø caùc loaïi chai coù ga: m15 = (naêng suaát 1 naêm/337) *15 = (202.2/337) *15 = 9 (taán). Töông töï ñoái vôùi thaønh phaåm laø caùc loaïi chai khoâng coù ga: m15 = (naêng suaát 1 naêm/337) *15 = (234.54 /337) *15 = 10.44 (taán). Saûn phaåm Ñònh möùc (taán/naêm) Ñònh möùc m15 (taán) Soá löôïng (caùi) Caùc loaïi keùt 619.622 27.5803 2216 Chai PET coù ga 202.2 9 200000 Chai PET khoâng coù ga 312.72 10.44 614118 Toång coäng 1134.54 + Keùt: Ñoái vôùi keùt thì ta xeáp moät caây 8 caùi. Soá caây ñeå xeáp keùt: 2216/8 = 277 (caây) Dieän tích 1 keùt: 0.3*0.4 =0.12 m2 Dieän tích caàn ñeå xeáp keùt: 277*0.12 = 33.24 m2 + Chai PET coù ga: Ñoái vôùichai PET coù ga thì ta xeáp moät caây 20 bao. Moãi bao xeáp 88 saûn phaåm. Soá caây ñeå xeáp chai PET coù ga: (200000/88*20) = 114 caây Dieän tích 1bao: 0.6*0.8 =0.48 m2 Dieän tích caàn ñeå chai coù ga: 114*0.48 = 54.72m2 + Chai PET khoâng coù ga: Ñoái vôùichai PET khoâng coù ga thì ta xeáp moät caây 20 bao. Moãi bao xeáp 240 saûn phaåm. Soá caây ñeå xeáp chai PET khoâng coù ga: (614118/240*20) = 128 caây Dieän tích 1bao: 1*0.8 = 0.8 m2 Dieän tích caàn ñeå chai coù ga: 128*0.8 = 102.4m2 Vaäy dieän tích kho thaønh phaåm caàn laø: 33.24 + 54.72 +102.4 = 190.36 m2 Ta daønh dieän tích cho phöông tieän vaän chuyeån trong kho baèng 100%Sthaønh phaåm Nhö vaäy toång dieän tích kho thaønh phaåm Skho thaønh phaåm = 190,36 + 100% x 190,36 = 380,72 m2 Ta choïn dieän tích kho laø 400 m2 Phöông thöùc vaän chuyeån trong kho: Chuû yeáu laø duøng xe naâng khi vaän chuyeån saûn phaåm vaøo cuoái 2 ca saûn xuaát cuûa giôø haønh chaùnh trong ngaøy. Khi vaän chuyeån vôùi soá löôïng nhoû, leû (caùc bao ñöïng phuï tuøng) ta coù theå duøng xe ñaåy tay cho linh hoaït. 5.2.4 Xaùc ñònh dieän tích maët haøng phaân xöôûng saûn xuaát chính: 5.2.4.1 Nguyeân lieäu haït nhöïa ñeå troän vôùi phö gia cho 1 ngaøy saûn xuaát ñoái vôùi. - Caùc loaïi keùt laø: 1,839 taán/ngaøy - Chai coù ga: 0,6 taán/ngaøy - Chai khoâng coù ga: 0,928 taán/ngaøy Nguyeân lieäu ñöôïc chöùa trong bao 50kg(1,2x0,8m) vaø ñöôïc ñaët treân ballet (10 bao/ballet) kích thöôùc ballet laø 1,3x1,2(m) =1,56m2 Ta coù baûng soá lieäu veà soá bao ñöïng nguyeân lieäu vaø dieän tích chieám choã ñeå nguyeân lieäu vaø dieän tích chieám choã ñeå nguyeân lieäu trong ngaøy saûn xuaát Thaønh phaåm (caùi) Ñònh möùc (taán/ngaøy) Soá bao/ngaøy Soá ballet Dieän tích chieám choã Keùt 1,839 37 37/10=4 6,24m2 Chai coù ga 0,6 12 12/10=2 3,12m2 Chai khoâng coù ga 0,928 19 19/10=2 3,12m2 Toång 12,48 Nhöng ta chæ caàn ñaët soá ballet ñuû troùng ca saûn xuaát laø ñöôïc 5.2.4.2 Phoøng chuùa caùc thieát bò Ta boá trí 1 phoøng trong xöôûng saûn xuaát coù S = 40 (m2 ) cho vieäc chöùa caùc khuoân eùp phun, caùc phuï tuøng caàn thieát khaùc 5.2.4.3 Dieän tích cuûa maùy eùp phun daønh cho saûn xuaát caùc loaïi keùt (2 maùy) S maùy eùp phun=8,7x2,1=18,27m2 Coù 2 maùy thì S maùy eùp phun =36,54m2 5.2.4.4 Dieän tích daønh cho maùy thoåi giaùn ñoaïn chai pet Kích thöôùc maùy 1,3 x 0,5 x 6 = 3,9 m2 Kích thöôùc tuû nhieät 1,0 x 0,55 x 6 = 3,3 m2 Toång dieän tích laø : 3,9 + 3,3 = 7,2 m2 5.2.4.5 Dieän tích daønh cho maùy thoåi lieân tuïc (1 maùy) S = 8,5x3,1 = 26,35 m2 Baûng lieät keâ dieän tích maët baèng phaân xöôûng saûn xuaát chính STT Teân Dieän tích (m2) 1 Nguyeân lieâu 12,48 2 Maùy eùp (keùt) 36,54 3 Maùy eùp phun thoåi lieân tuïc (1 maùy) 26,35 4 Phoøng chöùa thieát bò 40 5 Maùy thoåi giaùn ñoaïn (6 maùy) 7,2 6 Maùy eùp phoâi (9 maùy) 75,6 Toång 198,17 Choïn khoaûng troáng caàn thieát trong phaân xöôûng baèng 400% dieän tích bò chieám choå Sbò chieám choå =200%.198,17 = 396,34 (m2) Vaäy dieän tích cuûa phaân xöôûng chính laø Sphaân xöôûng chính =198,17 + 396,34 = 594,51(m2) Choïn chieàu daøi phaân xöôûng chính 35(m) ñeå coù theå ñaët nhieàu maùy noái tieáp nhau. Suy ra: Sphaân xöôûng chính =18 x35 = 630 (m2) 5.2.5 Xaùc ñònh dieän tích maët baèng caùc coâng trình phuï Phaân xöôûng phuï trôï saûn xuaát STT Teân coâng trình Kích thöôùc (m) Dieän tích (m2) 1 2 3 4 Traïm bieán theá Xöôûng taùi sinh pheá lieäu Xöôûng cô khí Traïm bôm & beå nöôùc ngaàm 3x4 5x8 4x5 10x5 12 40 20 50 Toång 122 Dieän tích cho khu nhaø haønh chaùnh STT Teân coâng trình Kích thöôùc (m) Dieän tích (m2) 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 Phoøng giaùm ñoác Phoøng phoù giaùm ñoác Phoøng hyõ thuaät Phoøng KCS Phoøng khaùch Phoøng haønh chaùnh Phoøng keá hoaïch Phoøng taøi chiùnh Phoøng y teá Hoäi tröôøng, giaûi trí, thoâng tin Phoøng thay ñoà, taém, veä sinh 4x5 4x5 4x8 4x5 5x6 4x8 4x5 4x5 4,8x8 10x12 5x11,4 20 20 32 20 30 32 20 20 38,4 120 57 Toång 409,4 Nhö vaäy toång dieän tích maët baèng caùc coâng trình phuï laø: Scoâng trình phuï = dieän tích phaân xöôûng phuï trôï+dieän tích nhaø haønh chaùnh =122 + 410 = 532 (m2) Baûng toång keát dieän tích caùc coâng trình chính ôû nhaø maùy STT Teân coâng trình Kích thöôùc(m x m) Dieän tích (m2) 1 2 3 4 5 6 7 8 Kho nguyeân lieäu Kho thaønh phaåm Phaân xöôûng saûn xuaát chính Caùc phaân xöôûng phuï trôï sx Khu nhaø haønh chaùnh Nhaø aên Nhaø xe Phoøng baûo veä 10 x 14 11,32x35,36 18 x 35 - - 15 x 8 6 x 20 4 x 5 140 400 630 122 410 120 120 20 Toång 1962 Theo baûng treân dieän tích nhaø maùy caàn laø 1962 (m2) Ngoaøi ra ta caàn tính theâm phaàn dieän tích cho khoaûng caùch giöõa caùc coâng trình, ñöôøng loä giao thoâng trong nhaø maùy Ñöôøng truïc loä chính roäng 8m. Ñöôøng noái giöõa caùc phaân xöôûng roäng 4m. Dieän tích troàng caây xanh, boàn hoa, saân boùng chuyeàn… cuõng nhö dieän tích ñaát caàn döï tröõ ñeå nhaø maùy coù theå môû roäng qui moâ saûn xuaát nhaø maùy veà sau. Ta laáy baèng 200%* dieän tích nhaø maùy caàn: 200%*1962 =3924 (m2) Vaäy toång dieän tích nhaø maùy caàn laø: 1962+3924 = 5886 (m2) Choïn dieän tích nhaø maùy laø 5950 m2 coù kích thöôùc 70x85(m) CHÖÔNG 6: AN TOAØN LAO ÑOÄNG 6.1 SÖÏ CAÀN THIEÁT CUÛA COÂNG TAÙC AN TOAØN LAO ÑOÄNG 6.1.1 Khaùi nieäm Baûo hoä lao ñoäng laø heä thoáng caùc bieän phaùp veà toå chöùc, kyõ thuaät, kinh teá, xaõ hoäi, veä sinh nhaèm baûo ñaûm an toaøn thaân theå, giöû gìn söùc khoeû vaø khaû naêng lao ñoäng cuûa con ngöôøi trong quaù trình lao ñoäng. 6.1.2 Caùc yeáu toá nguy hieåm, coù haïi vaø bieän phaùp khaéc phuïc 6.1.2.1 Ñieàu kieän khí haäu Goàm coù nhieät ñoä, ñoä aåm, gioù, aùnh saùng, söï vaän chuyeån cuûa khoâng khí vaø böùc xaï nhieät… Nhieät ñoä Nguoàn nhieät cô baûn sinh ra laø do böùc xaï nhieät maët trôøi, nhieät sinh ra töø thieát bò trong quaù trình saûn xuaát. Nhieät ñoä cao gaây haïi ñoái vôùi cô theå con ngöôøi laø laøm taêng thaân nhieät, laøm aûnh höôûng ñeán hoaït ñoäng beân trong cuûa cô theå gaây meät moûi. Do ñoù ta caàn coù bieän phaùp ñeå khoáng cheá nhieät ñoä ôû möùc ñoä cho pheùp. Ñoä aåm cuûa khoâng khí Nöôùc ta naèm trong ñôùi nhieät ñôùi xích ñaïo neân coù ñoä aåm cao trung bình 80%, coøn trong saûn xuaát thì coù theå taêng ñeán 90% ôû trong ñieàu kieän nhö vaäy ngöôøi lao ñoäng mau meät moûi, khoù chòu. Ñeå khaéc phuïc tình traïng naøy ta caàn laøm toát coâng taùc thoâng thoaùng khí, thöôøng xuyeân lau chuøi queùt doïn nôi aåm öôùt. Söï vaän chuyeån cuûa gioù Gioù coù aûnh höôûng ñeán nhieät ñoä vaø ñoä aåm trong phaân xöôûng saûn xuaát, caùc kho chöùa saûn phaåm, nguyeân lieäu…caàn taïo nhöõng luoàng gioù thích hôïp baèng bieän phaùp thoâng gioù thieân nhieân vaø nhaân taïo laø caàn thieát. Böùc xaï nhieät Laø caùc tia nhieät xuaát phaùt töø nhöõng nguoàn coù nhieät ñoä cao ( maët trôøi, caùc maùy hoaït ñoäng, töø con ngöôøi…) ra moâi tröôøng beân ngoaøi laøm noùng nhieät ñoä leân. Cöôøng ñoä böùc xaï lôùn gaây ra taùc haïi nhö caûm giaùc raùt boûng ngoaøi da, giaûm thò löïc…Ñeå giaûm bôùt nguoàn böùc xaï nhieät ta caàn boá trí maùy moùc saûn xuaát hôïp lí, thoâng thoaùng gioù toát… Aùnh saùng Aùnh saùng laø moät yeáu toá khoâng theå thieáu trong quaù trình saûn xuaát. Ta coù theå lôïi duïng aùnh saùng maët trôøi ñeå chieáu saùng töï nhieân vaø boå sung chieáu saùng nhaân taïo baèng ñeøn ñieän. 6.1.2.2 Buïi trong saûn xuaát Buïi chuû yeáu xuaát phaùt ôû khaâu xay nguoàn pheá lieäu vaø ôû coâng ñoaïn caân, troän nguyeân lieäu, ngoaøi ra coøn moät phaàn do ñaát caùt beân ngoaøi… Buïi raát deã xaâm nhaäp vaøo cô theå qua quaù trình hoâ haáp töï nhieân. Taùc haïi cuûa buïi laø laøm giaûm söùc khoûe con ngöôøi, khoù khaên trong vaän haønh maùy, giaûm tuoåi thoï maùy, giaûm naêng suaát lao ñoäng chung. Bieän phaùp khaéc phuïc Ta boá trí vaän chuyeån hoaù chaát chuû yeáu baèng xe naâng. Boá trí, toå chöùc saûn xuaát theo heä thoáng kín: coù söï phaân caùch giöûa khu vöïc taùi sinh, troän nguyeân lieäu vaø phaân xöôûng saûn xuaát, phaûi coù heä thoáng huùt buïi ôû nhöõng khu vöïc caàn thieát. Coâng nhaân laøm vieäc trong caùc khu vöïc coù noàng ñoä buïi cao caàn phaûi ñoäi noùn, khaåu trang, maëc ñoà baûo hoä, cheá ñoä phuï caáp ñoäc haïi. Tuyeät ñoái khoâng cho pheùp aên uoáng trong khu vöïc saûn xuaát. 6.1.2.3 Tieáng oàn Tieáng oàn chuû yeáu xuaát phaùt töø phaân xöôûng saûn xuaát, khu taùi sinh, xöôûng cô khí. Tieáng oàn laøm aûnh höôûng ñeán khaû naêng laøm vieäc cuûa ngöôøi coâng nhaân vaø gaây aûnh höôûng xaáu ñeán moâi tröôøng chung quanh. Do vaäy caàn coù bieän phaùp haïn cheá tieáng oàn, nhö bieän phaùp daãn aâm vaø caùch aâm hôïp lyù. Caùc bieän phaùp giaûm tieáng oàn Thieát keá nhaø xöôûng phaûi cao vaø roäng ñeå giaûm bôùt söï phaûn xaï soùng aâm (nhaát laø phaân xöôûng saûn xuaát). Maët töôøng trong khu vöïc xay pheá lieäu khoâng neân traùt phaúng maø neân laøm goà gheà (kieåu toå moái). Khu vöïc xay taùi sinh pheá lieäu neân ñaët ôû nôi ít ngöôøi qua laïi, ôû höôùng cuoái gioù. Ñaët caùc mieáng giaûm chaán döôùi chaân caùc thieát bò gaây rung, oàn. 6.1.2.4 Ñieän Ta thaáy nguoàn naêng löôïng chính cung caáp cho nhaø maùy ñeå chaïy caùc daây truyeàn saûn xuaát laø ñieän. Do ñoù an toaøn ñieän laø vaán ñeà caàn quan taâm ñaëc bieät vì tai naïn ñieän raát nguy hieåm, toån thaát raát lôùn. Caùc bieän phaùp an toaøn Caùc ñöôøng daây ñieän chính trong nhaø maùy caàn ñaët trong voû baûo veä, toát nhaát laø neân thieát keá choân daãn ngaàm. Tuaân thuû caùc nguyeân taéc veà daån, truyeàn ñieän naêng. Kieåm tra laïi heä thoáng theo ñònh kyø (caùc thieát bò, daây daãn …). 6.1.2.5 An toaøn khi vaän haønh maùy Caùc thieát bò phaûi ñöôïc saép xeáp caùch nhau moät khoaûn hôïp lyù ñeå traùnh tình traïng coâng nhaân gaëp khoù khaên trong thao taùc, maát thaêng baèng deã gaây ra tai naïn. Taïi moãi thieát bò phaûi coù baûng höôùng daãn qui trình vaän haønh maùy. Coâng nhaân vaän haønh phaûi naém vöõng caùc qui taéc söû duïng vaø coù khaû naêng xöû lyù caùc söï coá. Caùc thieát bò nguy hieåm (maùy cöa, maùy nghieàn …), thieát bò gaây buïi (maùy troän…) phaûi coù boä phaän che chaén. Khoâng ñöôïc ñöùng gaàn hay döôùi xe naâng khi xe ñang laøm vieäc. 6.1.3 Lôïi ích kinh teá cuûa coâng taùc baûo hoä lao ñoäng Coâng taùc baûo hoä lao ñoäng toát seõ mang laïi keát quaû tích cöïc: Ñaûm baûo saûn xuaát luoân oån ñònh. Giaûm chi phí ngaøy coâng nghæ, kinh phí cho tieàn ñieàu trò beänh ngheà nghieäp hay tai naïn lao ñoäng, giaûm chi phí cho vieäc söõa chöõa vaø thay theá thieát bò. Ngaên ngöøa caùc tai naïn xaûy ra, baûo veä an toaøn tính maïng con ngöôøi vaø thieát bò. 6.2 PHOØNG CHAÙY CHÖÕA CHAÙY Vì laø nhaø maùy nhöïa neân nhaø maùy ñöôïc xeáp vaøo daïng deå chaùy, vì vaäy caàn phaûi coù caùc bieän phaùp phoøng ngöøa hoaëc xöû lyù khi coù söï coá baát ngôø xaûy ra. Khu vöïc kho nguyeân lieäu vaø xöôûng saûn xuaát caàn phaûi caùch ly rieâng. Caám huùt thuoác trong caùc khu vöïc saûn xuaát. Tuyeân truyeàn vaän ñoäng caùn boä coâng nhaân vieân trong nhaø maùy khoâng huùt thuoác khi vaøo nhaø maùy. Coù bieån baùo nôi ñaët caùc thieát bò chöûa chaùy, caùc böôùc khoáng cheá khi tai naïn xaûy ra. Nhaø maùy caàn trang bò ñaày ñuû caùc thieát bò phoøng chaùy chöõa chaùy phuø hôïp nhö: truï nöôùc cöùu hoûa, bình xòt CO2, caùt, hoaù chaát choáng chaùy ôû moãi phaân xöôûng, maùy bôm nöôùc coù coâng suaát cao cuøng daây daãn trong nhaø maùy, ñöôøng di chuyeån trong nhaø maùy caàn ñuû roäng ñeå xe cöùu hoaû coù theå vaøo saâu beân trong… Thöôøng xuyeân taäp huaán phoøng chaùy chöûa chaùy cho toaøn theå caùn boä coâng nhaân trong coâng ty. 6.3 CHIEÁU SAÙNG VAØ THOÂNG GIOÙ 6.3.1 Chieáu saùng Trong saûn xuaát coù 2 nguoàn saùng chuû yeáu: Aùnh saùng töï nhieân AÙnh saùng nhaân taïo. Aùnh saùng töï nhieân laø aùnh saùng ban ngaøy do maët trôøi phaùt ra. Noù laø nguoàn aùnh saùng coù saün vaø khoâng toán tieàn, coù taùc duïng toát vôùi con ngöôøi, nhöng coù nhöôïc ñieåm laø phuï thuoäc vaøo ñieàu kieän töï nhieân, thaát thöôøng khoâng ñeàu ñaën. Aùnh saùng nhaän taïo laø nguoàn aùnh saùng do con ngöôøi duøng ñeøn. Ñaây laø nguoàn saùng oån ñònh nhöng toán tieàn. ÔÛ nöôùc ta coù nguoàn saùng töï nhieân doài daøo, neáu bieát caùch vaän duïng seõ tieát kieäm ñieän naêng, taïo ñieàu kieän laøm vieäc thoaûi maùi cho ngöôøi lao ñoäng. Tuy nhieân ta cuõng caàn thieát keá aùnh saùng nhaân taïo ñeå nhaø maùy coù theå saûn xuaát vaøo ban ñeâm vì nhaø maùy phaûi hoaït ñoäng 3 ca moãi ngaøy hay nhöõng khi nguoàn aùnh saùng thieân nhieân khoâng ñaùp öùng ñuû. Thieát keá taïo nguoàn saùng töï nhieân: Coâng trình caàn thieát keá coù caáu taïo phuø hôïp ñeå taïo ra nguoàn aùnh saùng töï nhieân ñuû ñeå cung caáp aùnh saùng töï nhieân trong nhaø maùy trong ñieàu kieän ngaøy chieáu saùng bình thöôøng. ÔÛ phaàn chöông 5:tính xaây döïng ta bieát nguoàn saùng töï nhieân chieáu trong caùc coâng trình, phaân xöôûng laø nhôø cöûa chính vaø cöûa soå. Cöûa chính trong phaân xöôûng coù töø 2 ñeán 3 cöûa coù kích thöôùc 3 x 3 (m) hoaëc 6 x 3 (m), ñöôïc boá trí sao cho phuø hôïp vôùi saûn xuaát. Cöûa chính trong khu nhaø haønh chaùnh laø loaïi cöûa coù kích thöôùc 2,2 m x 1,2 m. Cöûa soå duøng cho thoâng gioù vaø chieáu saùng, coù kích thöôùc 0,8 x 1 m ñaët caùch maët ñaát töø 0,8 – 1 (m) . Cöûa soå duøng cho muïc ñích chieáu saùng : laø loaïi cöûa soå ñaët naèm ngang ôû ñoä cao gaàn xaø ngang nhaø coù kích thöôùc : 2,5 x 1 (m), boá trí ôû moãi böôùc coät. Tính aùnh saùng nhaân taïo Aùnh saùng nhaân taïo laø aùnh saùng duy nhaát chieáu saùng cho toaøn nhaø maùy trong ñieàu kieän laøm vieäc ban ñeâm ( töø 6 giôø toái hoâm tröôùc ñeán 6 giôø saùng hoâm sau). Nhaèm ñaûm baûo aùnh saùng ñeå tieán haønh saûn xuaát bình thöôøng . Ta coù tieâu chuaån chieáu saùng cho caùc nôi laøm vieäc nhö sau Phaân xöôûng saûn xuaát : 10 w/m2. Vaên phoøng laøm vieäc : 8 w/m2. Nhaø kho : 6 w/m2. Ñeøn chieáu saùng ôû phaân xöôûng saûn xuaát vaø kho saûn phaåm laø loaïi ñeøn cao aùp thuûy ngaân, coøn ñeøn ôû kho nguyeân lieäu, khu nhaø haønh chaùnh, nhaø xe, khu phuï trôï saûn xuaát thì duøng loaïi ñeøn huøynh quang thöôøng (thöôøng laép 2 boùng ñaët treân 1 tuï ). Ta coù : Coâng suaát loaïi ñeøn cao aùp laø: 500 w. Loaïi ñeøn huyønh quang thöôøng laø: 40 w Töø baûng 5.12 STT Teân coâng trình Kích thöôùc(m x m) Dieän tích (m2) 1 2 3 4 5 6 7 8 Kho nguyeân lieäu Kho thaønh phaåm Phaân xöôûng saûn xuaát chính Caùc phaân xöôûng phuï trôï sx Khu nhaø haønh chaùnh Nhaø aên Nhaø xe Phoøng baûo veä 10 x 14 11,36x 35,2 18 x 35 - - 15 x 8 6 x 20 4 x 5 140 400 630 122 410 120 120 20 Toång 1962 Tính coâng suaát vaø soá ñeøn chieáu saùng cho phaân xöôûng saûn xuaát chính. Ta coù dieän tích cuûa phaân xöôûng chính laø 630 m2 thì coâng suaát chieáu saùng caàn thieát laø: 630x10=6300 (w). Soá boùng caàn thieát : N= 6300/500 = 12,5 boùng. Ta laáy troøn 13 boùng. Tính töông töï cho caùc coâng trình khaùc ta coù baûng sau: Baûng 6.1 Teân coâng trình Dieän tích (m2) Yeâu caàu (w/m2) CS moät boùng (w) Soá boùng (Caùi) CS tieâu thuï (w/giôø) Kho nguyeân lieäu 140 6 40 21 840 Kho thaønh phaåm 400 6 500 5 2400 Phaân xöôûng saûn xuaát chính 630 10 500 13 6300 Caùc phaân xöôûng phuï trôï sx 122 8 40 24 976 Khu nhaø haønh chaùnh 410 8 40 82 3280 Nhaø aên 120 8 40 24 960 Nhaø xe 120 8 40 24 960 Phoøng baûo veä 20 8 40 4 160 Toång 15876 Vaäy toång ñieän naêng tieâu thuï trong 1 giôø taïi nhaø maùy laø: 15876 w. Ñieän naêng tieâu thuï ôû caùc coâng trình trong 1 ngaøy: Pngaøy (w) = Ptieâu thuï * soá giôø/ngaøy * k (Vôùi k: heä soá duøng ñoàng ñeàu. Choïn giaù trò chung k = 0,8 ). Ñieän naêng tieâu thuï ôû caùc coâng trình trong 1 naêm: Pnaêm (w) = Pngaøy * 337 (ngaøy/naêm). Ñieän naêng chieáu saùng ñöôïc tính theo baûng sau: Baûng 6.2 Teân coâng trình CS tieâu thuï (w/giôø) Soá giôø/ngaøy Pngaøy (Kw) Pnaêm (Kw) Kho nguyeân lieäu 840 12 8,064 2717,568 Kho thaønh phaåm 2400 12 23,040 7764,480 Phaân xöôûng saûn xuaát chính 6300 24 120,960 40763,520 Caùc phaân xöôûng phuï trôï sx 976 8 6,2464 2105,037 Khu nhaø haønh chaùnh 3280 8 20,99 7073,63 Nhaø aên 960 6 4,608 1552,896 Nhaø xe 960 8 6,144 2070,528 Phoøng baûo veä 160 12 1,536 517,632 Toång 15876 191.59 64565,56 Vaäy ñieän naêng chieáu saùng trong nhaø maùy trong: 1 ngaøy laø: 191,59(kw). 1 naêm laø: 64565,56 (kw) . 6.3.2 Thoâng gioù Thoâng gioù laø bieän phaùp trao ñoåi khoâng khí giöûa moâi tröôøng beân trong phaân xöôûng vôùi beân ngoaøi nhaèm muïc ñích ñöa nguoàn khoâng khí khoâng toát nhö: buïi vaø hôi noùng ... ra khoûi moâi tröôøng saûn xuaát vaø thay theá vaøo ñoù laø nhöõng luoàng gioù töï nhieân trong saïch vaø maùt hôn. Coù 2 bieän phaùp thoâng gioù cô baûn laø: thoâng gioù töï nhieân vaø thoâng gioù nhaân taïo. Thoâng gioù töï nhieân Laø bieän phaùp thoâng gioù döïa treân kieán truùc cuûa phaân xöôûng. Caùc luoàng gioù khi thoåi tôùi seõ ñöôïc höôùng vaøo phaân xöôûng thoâng qua caùc lam thoâng gioù ñaët ôû treân ñænh maùi, caùc cöûa soå vaø caùc cöûa chính cuûa coâng trình, qua ñoù gioù seõ mang ñi nhöõng hôi noùng, buïi…taïo khoâng khí trong laønh deå chòu cho ngöôøi lao ñoäng. Öu ñieåm cuûa phöông phaùp naøy laø ñôn giaûn , hieäu quaû kinh teá cao, phuø hôïp vôùi ñieàu kieän khí haäu nöôùc ta. Nhöôïc ñieåm: Phuï thuoäc nhieàu vaøo ñieàu kieän töï nhieân, theo ngaøy, muøa, thaùng trong naêm. Khi trôøi khoâng coù gioù hoaëc nhieät ñoä beân trong phaân xöôûng vaø beân ngoaøi moâi tröôøng baèng nhau thì thoâng gioù töï nhieân khoâng coøn taùc duïng. Thoâng gioù nhaân taïo Laø phöông phaùp thoâng gioù boå sung hoaëc thay theá cho phöông phaùp thoâng gioù töï nhieân khi phöông phaùp naøy khoâng ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu caàn thieát. Ñeå thoâng gioù nhaân taïo thoâng thöôøng ta söû duïng caùc loaïi quaït gioù. Quaït gioù coù 2 loaïi thoâng duïng thöôøng söû duïng trong saûn xuaát laø loaïi quaït truïc vaø quaït li taâm. Quaït truïc: duøng nhieàu khi khoâng caàn aùp löïc gioù maïnh ( töø 30 – 300 Pa), ñaây laø loaïi coù keát caáu ñôn giaûn, deå daøng thay ñoåi toác ñoä ñieàu chænh löôïng khí. Quaït li taâm: laø loaïi 1 caùnh voû laép trong voû voøng troøn, khi caùnh quay khoâng khí bò huùt töø taâm ñaåy ra cöûa ra vôùi aùp löïc maïnh (ñeán 3 kPa). Loaïi quaït naøy deå daøng huùt khí noùng, buïi ra khoûi nôi saûn xuaát 1 caùch nhanh choùng, veä sinh hôn nhôø oáng daãn. Öu ñieåm: Ñaùp öùng yeâu caàu thoâng gioù khi phöông phaùp töï nhieân bò haïn cheá. Cô ñoäng vaø luoân saún saøng hoaït ñoäng khi caàn thieát. Khuyeát ñieåm: Phaûi toán kinh phí ñaàu tö trang thieát bò cuõng nhö ñieän naêng söû duïng. Töø 2 phöông phaùp treân ta thaáy coâng taùc boá trí thieát keá coâng trình laø quan troïng, sao cho taän duïng ñöôïc nhieàu nhaát caùc ñieàu kieän töï nhieân nhö gioù, aùnh saùng…ñeå phuïc vuï cho vieäc saûn xuaát, phuø hôïp veà yeâu caàu kinh teá. CHÖÔNG 7 : TÍNH NAÊNG LÖÔÏNG VAØ CAÁP THOAÙT NÖÔÙC 7.1 Tính toaùn ñieän naêng tieâu thuï Nguoàn naêng löôïng chuû yeáu söû duïng taïi nhaø maùy laø ñieän naêng. Do söû duïng nhieàu motor, thieát bò coù coâng suaát lôùn neân nhaø maùy söû duïng maïng ñieän 3 pha 220/330 V Ngoaøi ra do tính lieân tuïc cuûa coâng ngheä, quy trình saûn suaát neân nhaø maùy caàn trang bò theâm maùy phaùt ñieän döï phoøng. Trong nhaø maùy ñieän naêng duøng chuû yeáu cho 2 muïc ñích: +Duøng ñeå saûn xuaát. +Duøng ñeå chieáu saùng. 7.1.1 Ñieän naêng duøng cho saûn xuaát vaø caùc thieát bi phuï Ñieän naêng duøng cho saûn xuaát goàm: +Cho maùy xay pheá lieäu (1), maùy troän nguyeân lieäu (2), maùy eùp phun lieân tuïc (1), maùy eùp phun lôùn (2), maùy eùp nhoû (9), maùy thoåi (6). +Cho phoøng cô khí. +Ñieän naêng duøng cho traïm bôm. +Duøng cho caùc thieát bò phuï trôï khaùc nhö: caùc maùy kieåm tra chaát löôïng saûn phaåm, quaït gioù… +Ñieän naêng duøng ñeå söû duïng cho caùc phoøng ban, nhaø aên… Coâng thöùc tính: Toång coâng suaát trong ngaøy Tính toaùn ñieän naêng tieâu thuï:Nguoàn naêng löôïng chuû yeáu söû duïng taïi nhaø maùy laø ñieän naêng. Do söû duïng nhieàu motor, thieát bò coù coâng suaát lôùn neân nhaø maùy söû duïng maïng ñieän 3 pha 220/330 V Ngoaøi ra do tính lieân tuïc cuûa coâng ngheä, quy trình saûn suaát neân nhaø maùy caàn trang bò theâm maùy phaùt ñieän döï phoøng. Trong nhaø maùy ñieän naêng duøng chuû yeáu cho 2 muïc ñích: +Duøng ñeå saûn xuaát. +Duøng ñeå chieáu saùng. Ñieän naêng duøng cho saûn xuaát vaø caùc thieát bi phuï: -Ñieän naêng duøng cho saûn xuaát goàm: +Cho maùy xay pheá lieäu (1), maùy troän nguyeân lieäu (2), maùy eùp phun lieân tuïc (1), maùy eùp phun lôùn (2), maùy eùp nhoû (9), maùy thoåi (6). Cho phoøng cô khí. +Ñieän naêng duøng cho traïm bôm. -Duøng cho caùc thieát bò phuï trôï khaùc nhö: caùc maùy kieåm tra chaát löôïng saûn phaåm, quaït gioù… Ñieän naêng duøng ñeå söû duïng cho caùc phoøng ban, nhaø aên… Coâng thöùc tính: Toång coâng suaát trong = coâng suaát caøi ñaët * heä soá caàn duøng. P(kw/h) = P caøi ñaët * k Heä soá caàn duøng k: laø heä soá maø thieát bò ñöôïc söû duïngtrong ngaøy, noù chính laø hieäu suaát söû duïng thieát bò. Ôû phaân xöôûng saûn xuaát k=0.8; caùc phaân xöôûng coøn laïi k=0.7 Ñieän naêng ñöôïc tính nhö baûng sau: Baûng 7.1 STT Loaïi phuï taûi Soá löôïng P caøi ñaët (kw/h) Heä soá caàn duøng Toång coâng suaát/giôø 1 Maùy troän 2 35 0.7 49 2 Maùy xay 1 12 0.7 8.4 3 Maùy eùp keùt 2 73 0.8 116.8 4 Maùy eùp phoâi 9 34.5 0.8 248.4 5 Maùy thoåi 6 3 0.8 14.4 6 Maùy thoåi lieân tuïc 1 48 0.8 33.6 7 Phoøng cô khí 1 40 0.7 28 8 Traïm bôm 1 10 0.7 7 9 Thieát bò phuï 1 40 0.7 28 Baûng 7.2 STT Loaïi phuï taûi Toång coâng suaát /giôø Soá giôø söû duïng/ngaøy Toång coâng suaát/ngaøy 1 Maùy troän nguyeân lieäu 49 8 392 2 Maùy xay 8.4 8 67.2 3 Maùy eùp keùt 116.8 24 2803.2 4 Maùy eùp phoâi 284.4 24 6825.6 5 Maùy thoåi 14.4 24 345.6 6 Maùy thoåi lieân tuïc 33.6 24 806.4 7 Phoøng cô khí 28 8 224 8 Traïm bôm 7 8 56 9 Caùc thieát bò phuï 28 8 224 Toång coäng 533.6 11744 Vaäy: Toång coâng suaát duøng cho saûn xuaát trong 1 giôø: 533.6 (kw) Duøng trong 1 ngaøy: 11744 (kw) Duøng trong 1 naêm laø: 1174 * 337 = 3957728 (kw) 7.1.2 Ñieän naêng duøng cho chieáu saùng Töø phaàn tính chieáu saùng cho nhaø maùy ôû chöông 7 ta coù löôïng ñieän naêng duøng ñeå chieáu saùng cho nhaø maùy trong: 1 ngaøy laø: 108.6464 (kw) 1 naêm laø: 34508.8 (kw) 7.1.3 Toång ñieän naêng tieâu thuï cuûa nhaø maùy trong 1 naêm A = Asx + Acs =3957728 + 34508.8 =3992236.8 (kw). 7.1.4 Tính choïn maùy phaùt ñieän döï phoøng Trong tröôøng hôïp nhaø maùy bò maát ñieän töø maïng ñieän chính, ñeå ñaûm baûo daây chuyeàn saûn xuaát luoân hoaït ñoäng ñoàng boä vaø lieân tuïc thì ta caàn coù nguoàn ñieän döï phoøng töø maùy phaùt ñieän ñeå cung caáp cho phaân xöôûng saûn xuaát chính, maùy troän, maùy bôm… Toång coâng suaát ñieän caàn cung caáp khi maát ñieän Baûng 7.3 STT Loaïi phuï taûi Coâng suaát tieâu thuï (kw/h) 1 Maùy troän nguyeân lieäu 49 2 Maùy xay 8.4 3 Maùy eùp keùt 116.8 4 Maùy eùp phoâi 284.4 5 Maùy thoåi 14.4 6 Maùy thoåi lieân tuïc 33.6 7 Phoøng cô khí 28 8 Traïm bôm 7 9 Caùc thieát bò phuï 28 10 Chieáu saùng caùc khu vöïc khaùc 12.5 Toång coäng 546.1 Vaäy: toång P = 546.1 kw Choïn hieäu suaát söû duïng maùy laø 0.7 Coâng suaát maùy caàn coù: Pmaùy = 546.1/0.7 = 780.1 kw Ta choïn 1 maùy coù coâng suaát 1000 kw 7.1.5 Xaùc ñònh heä soá coâng suaát vaø dung löôïng buø 7.1.5.1 YÙ nghóa cuûa heä suaát coâng suaát Khi coù doøng ñieän xoay chieàu ñi qua moät thieát bò, hai quaù trình khaùc nhau luoân xaûy ra: Quaù trình tieâu toán naêng löôïng: P =UI cos Quaù trình trao ñoåi naêng löôïng: P =UI sin Vôùi U: hieäu ñieän theá I: cöôøng ñoä doøng ñieän : goùc leäch pha giöõa U vaø I vieäc naâng cao heä soá cos cuûa caùc phuï taûi laø raát quan roïng, coù yù nghóa kinh teá raát lôùn (naâng cao cos laø naâng cao khaû naêng söû duïng coâng suaát cuûa nguoàn). Maët khaùc, vôùi ñieän aùp vaø coâng suaát truyeàn taûi treân ñöôøng daây coá ñònh, cöôøng ñoä doøng ñieän vaø toån thaát treân ñöôøng daây tyû leä nghòch vôùi cos. Vì vaäy neáu cos taêng thì töông öùng vôùi toån thaát giaûm. 7.1.5.2 Nguyeân nhaân gaây cos thaáp Caùc thieát bò luoân tieâu thuï coâng suaát phaûn khaùng, heä soá coâng suaát ñaït giaù trò cao nhaát neáu söû duïng ñuùng coâng suaát, ñoäng cô khoâng chaïy non taûi. Do ñoù vieäc taän duïng coâng suaát thieát bò ñieän, choïn ñoäng cô dung löôïng seõ naâng cao ñöôïc cos. Tuy vaäy, bieän phaùp naøy chæ naâng ñöôïc cos leân raát ít. Do caùc thieát bò ñieän coù tieâu thuï coâng suaát phaûn khaùng vaø thöïc teá caùc phuï taûi coâng nghieäp hay sinh hoaït ñeàu coù tính chaát ñieän caûm neân muoán naâng cao heä soá cos cuûa phuï taûi, ngöôøi ta thöôøng duøng bieän phaùp gheùp song song caùc tuï ñieän vôùi noù, phöông phaùp naøy goïi laø phöông phaùp buø tuï ñieän tónh. Ngoaøi ra coøn coù caùc phöông phaùp khaùc nhö phöông phaùp buø ñoàng boä… Ñeå xaùc ñònh heä soá cos, ngöôøi ta duøng ñoàng hoà ño coâng suaát phaûn khaùng vaø coâng suaát taùc duïng. Heä soá coâng suaát trung bình phuï thuoäc vaøo ñaëc ñieåm cuûa töøng xí nghieäp vaø naèm trong khoaûng 0.6-0.7 7.1.5.3 Choïn tuï ñieän buø Choïn: Giaù trò cos ban ñaàu laø: cos1=0,7ðtg1=1.02. Giaù trò cos caàn naâng leân laø: cos2=0,85ðtg2=0.62. Dung löôïng cuûa tuï ñöôïc xaùc ñònh Qbuø =Ptieâu thuï*( tg1- tg2) Vôùi Ptieâu thuï =Pcs + Pñl = 12,5 + 533.6 = 546.1 (Kw/h) ðQbuø = 546.1* (1,02-0,62) = 218.44 (KVA) Choïn tuï ñieän buø: choïn kieåu tuï ñieän thoâng duïng KC2-0,38-50. Coù: Ñieän aùp laøm vieäc: 380 V Coâng suaát moät tuï: Q = 100 KVA. Ñieän dung: 1102F. Soá tuï ñieän caàn duøng n = Qbuø/Q =218.44 / 100 = 2,18 caùi Ta choïn 3 tuï, maéc vaøo moãi pha moät tuï. Tính laïi heä soá coâng suaát sau khi buø tuï Qñaàu = Ptieâu thuï * tg1 = 546.1 * 1,02 = 557.022 (KVA) =0,90 7.1.5.4 Choïn maùy bieán aùp Coâng suaát maùy bieán aùp ñöôïc tính: (KVA) Maët khaùc coâng suaát maùy bieán aùp ñöôïc choïn sao cho phuï taûi laøm vieäc vôùi coâng suaát 80% coâng suaát ñònh möùc cuûa maùy, khi ñoù maùy seõ laøm vieäc hieäu quaû vaø kinh teá nhaát. S=80%Sñm ðSñm = =757,6 (KVA) Choïn maùy bieán aùp loaïi 800 -1.2/0.8 do Vieät Nam saûn xuaát coù caùc thoâng soá sau: Coâng suaát ñònh möùc: 800 KVA Cao aùp: 1.2 KV; Thaáp aùp: 0,8 KV 7.2 Tính löôïng nöôùc tieâu thuï Löôïng nöôùc tieâu thuï taïi nhaø maùy goàm coù: Nöôùc duøng cho saûn xuaát. Nöôùc duøng cho sinh hoaït, veä sinh, töôùi caây, phoøng chaùy chöûa chaùy. Nöôùc duøng cho saûn xuaát laáy töø nguoàn nöôùc khoan ngaàm, nöôùc duøng cho sinh hoaït laáy töø nguoàn nöôùc maùy do nhaø maùy nöôùc cung caáp. 7.2.1 Tính löôïng nöôùc duøng cho saûn xuaát Nöôùc chuû yeáu duøng cho muïc ñích laøm nguoäi trong caùc daây truyeàn saûn xuaát. Löôïng nöôùc caàn thieát ñeå laøm nguoäi caùc daây chuyeàn saûn xuaát Baûng 7.4 Teân thieát bò Soá löôïng Tieâu thuï nöôùc (m3/giôø) Thôøi gian laøm vieäc (giôø) Möùc tieâu thuï (m3/ngaøy) Maùy eùp keùt Maùy taïo phoâi Maùy thoåi lieân tuïc 2 9 1 1.5 1 1.5 24 24 24 72 216 36 Toång 324 Vaäy löôïng nöôùc duøng cho saûn xuaát laø: 324 (m3/ngaøy). Choïn heä soá döï phoøng laø: k = 1.2. Löôïng nöôùc cho saûn xuaát laø L = 324* 1.2 = 388.8 (m3/ngaøy). Löôïng nöôùc tieâu hao khi saûn xuaát baèng 20%*L ðLthöïc = 388.8 * 1.2 = 466.56 (m3/ngaøy). Nhöng treân thöïc teá löôïng nöôùc söû duïng cho saûn xuaát beù hôn löôïng nöôùc qua bôm raát nhieàu vì löôïng nöôùc duøng cho saûn xuaát laø löôïng nöôùc luoân ñöôïc hoài löu vaø giaûi nhieät lieân tuïc. Ta boá trí 1 boàn nöôùc ngaàm taïi traïm bôm & taïi phaân xöôûng saûn xuaát, ngoaøi ra boá trí 1 thaùp nöôùc giaûi nhieät cho nöôùc töø daây truyeàn saûn xuaát ñi ra. Tuy nhieân ñeå ñaûm baûo loaïi nöôùc naøy luoân ñuû ñoä saïch ñeå baûo veä maùy moùc thieát bò thì cöù khoaûng 3 thaùng ta cho thay löôïng nöôùc naøy 1 laàn. Nhö vaäy theå tích nöôùc tieâu hao cho 1 ngaøy saûn xuaát laø 5.55 m3. 7.2.2 Löôïng nöôùc duøng cho sinh hoaït Tieâu chuaån söû duïng nöôùc trung bình cho: Coâng nhaân saûn xuaát tröïc tieáp: q=25 lít/ngöôøi/ca. Coâng nhaân giaùn tieáp: q=20 lít/ngöôøi/ca. Löôïng nöôùc caàn cung caáp ñöôïc tính baèng coâng thöùc: Vôùi q: tieâu chuaån duøng nöôùc (nhö treân) n: soá coâng nhaân K: heä soá döï tröõ, K =1.2 Toång soá lao ñoäng trong nhaø maùy Stt Phoøng ban Soá löôïng 1 §         Ban giaùm ñoác: 2 Giaùm ñoác 1 Phoù giaùm ñoáác 1 2 §        Phoøng keá hoaïch: 4 Tröôûng phoøng 1 Nhaân vieân 2 Toå kho 1 3 §        Phoøng taøi chính: 4 Tröôûng phoøng 1 Nhaân vieân 2 Thuû quyõ 1 4 §        Phoøng kyõ thuaät: 78 Tröôûng phoøng 1 Toå nguyeân lieäu 2 Toå thieát keá, coâng ngheä 2 Toå quaûn lí saûn xuaát, KCS 4 Toå saûn xuaát tröïc tieáp vaø vaän chuyeån 84 Toå taùi sinh 2 Toå cô khí, cô ñieän 4 5 §        Phoøng haønh chaùnh: 12 Tröôûng phoøng 1 Nhaân vieân 2 Nhaân vieân y teá 1 Nhaân vieân taïp vuï 2 Nhaân vieân baûo veä 6 Toång 121 Toång lao ñoäng tröïc tieáp trong moät ngaøy Baûng 7.5 Toå Soá löôïng Toå nguyeân lieäu 2 Toå thieát keá, coâng ngheä 2 Toå quaûn lí saûn xuaát, KCS 4 Toå saûn xuaát tröïc tieáp vaø vaän chuyeån 84 Toå taùi sinh 2 Toå cô khí, cô ñieän 4 Toång 98 Toång lao ñoäng giaùn tieáp trong moät ngaøy ngt = 121 – 98 = 23 (ngöôøi) Vaäy löôïng nöôùc sinh hoaït söû duïng trong moät ngaøy laø: 7.2.3 Löôïng nöôùc duøng cho töôùi caây trong moät ngaøy Ntc = 20%*Nsh*1,2=20% * 3,492* 1,2 = 0,84 (m3/ngaøy). Löôïng nöôùc duøng cho sinh hoaït vaø töôùi caây ñöôïc laáy töø nguoàn nöôùc maùy cung caáp. Löôïng nöôùc naøy seõ ñöôïc chöùa trong thuøng chöùa 10 m3 ñaët treân maët ñaát taùch rieâng vôùi nöôùc saûn xuaát. 7.2.4 Löôïng nöôùc duøng cho phoøng chaùy chöõa chaùy Ñeå ngaên ngöøa vaø traùnh hoûa hoaïn lan roäng khi coù söï coá baát ngôø coù theå xaûy ra. Trong coâng taùc thieát keá ta caàn boá trí caùc van( truï nöôùc) cöùu hoûa ôû nhöõng nôi nhaïy caûm nhö: xung quanh phaân xöôûng saûn xuaát, nhaø kho, toøa nhaø haønh chaùnh. Yeâu caàu löôïng nöôùc cung caáp cho caùc van ñuû khaû naêng phun trong voøng toái thieåu laø 3 giôø vôùi löu löôïng toái thieåu laø 5 dm3/s. Ta boá trí trong nhaø maùy 4 van cöùu hoûa chính coù löu löôïng 10 dm3/s. Löôïng nöôùc duøng trong chöõa chaùy lieân tuïc 3 giôø caàn: NPCCC = (4*3*3600*10 )/1000 = 432 m3. Khi caàn duøng thì nguoàn nöôùc naøy laáy töø beå nöôùc duøng cho saûn xuaát, ñoàng thôøi ñöôïc bôm cung caáp lieân tuïc töø nöôùc gieáng khoan Vaäy Löôïng nöôùc tieâu thuï toái ña trong 1 ngaøy taïi nhaø maùy: Ntoái ña = Nsx + Nsh +Ntc + NPCCC = 5,55 + 3,49 + 0,84 + 432 = 436,33 (m3). Löôïng nöôùc tieâu thuï thoâng thöôøng trong 1 ngaøy taïi nhaø maùy: Nthoâng thöôøng = Nsx + Nsh +Ntc = 5,55 + 3,49 + 0,84 = 9,88(m3). Löôïng nöôùc tieâu thuï thoâng thöôøng trong 1 naêm taïi nhaø maùy: Ltoång = Nthoâng thöôøng*337 = 9,88 * 337 = 3329,56 (m3). 7.3 Sô ñoà caáp thoaùt nöôùc 1 2 3 6 4 5 7 9 8 10 HÌNH 7.1 SÔ ÑOÀ CAÁP THOAÙT NÖÔÙC Trong ñoù 1: ñoàng hoà maïng nöôùc thaønh phoá. 2: boàn cao vò. 3: tieâu thuï nöôùc sinh hoaït 4: gieáng nöôùc 5: beå trung gian 6: thuûy ñaøi 7: beå laéng 8: thaùp phun 9: tieâu thuï nöôùc saûn xuaát 10: nöôùc thaûi Nöôùc sinh hoaït chuû yeáu laáy töø nguoàn nöôùc thaønh phoá (1-2-3) vaø cuõng coù theå laáy töø (4-5-6-3). Boàn cao vò (2) laø boàn chöùa baèng inox coù dung tích 10000 lít. Beå trung gian (5) phaûi coù theå tích ñuû chöùa 450 m3 ñeå khi xaûy ra hoûa hoaïn coù theå duøng nöôùc ôû beå naøy laøm nöôùc