Đề tài Chiến lược và giải pháp để phát triển Vietcombank Tân Thuận đến năm 2010

1 MUÏC LUÏC MÔÛ ÑAÀU.............................................................................................................................1 CHÖÔNG 1:TOÅNG QUAN VEÀ NGAÂN HAØNG THÖÔNG MAÏI VAØ VAI TROØ CUÛANGAÂN HAØNG THÖÔNG MAÏI ÑOÁI VÔÙI NEÀN KINH TEÁ 1.1. Khaùi nieän Ngaân haøng Thöông maïi ..................................................................4 1.2. Chöùc naêng cuûa Ngaân haøng Thöông maïi ..........................................................5 1.2.1. Trung gian tín duïng ......................................................................................5 1.2.2. Trung gian thanh toaùn...................................................................................7 1.2.3. Cung öùng dòch vuï ngaân haøng........................................................................8 1.3. Caùc hoaït ñoäng cuûa Ngaân haøng Thöông maïi..................................................10 1.3.1. Hoaït ñoäng huy ñoäng voán ............................................................................10 1.3.2. Hoaït ñoäng tín duïng .....................................................................................15 1.3.3. Hoaït ñoäng ñaàu tö ........................................................................................19 1.3.4. Hoaït ñoäng kinh doanh dòch vuï ngaân haøng..................................................20 1.4. Vai troø cuûa Ngaân haøng Thöông maïi ñoái vôùi söï phaùt trieån kinh teá ................22 1.4.1. NHTM laø keânh caáp voán chuû yeáu cho neàn kinh teá ......................................22 1.4.2. NHTM laø caàu noái giöõa caùc caù nhaân, hoä kinh doanh, caùc doanh nghieäp vôùi thò tröôøng ..............................................................................................................23 1.4.3. NHTM laø coâng cuï ñeå Nhaø nöôùc ñieàu tieát vó moâ neàn kinh teá .....................23 1.4.4. Laø caàu noái giöõa neàn taøi chính quoác gia vaø taøi chính quoác teá .....................23 1.5. Söï phaùt trieån cuûa heä thoáng Ngaân haøng Thöông maïi Vieät Nam ....................24 1.5.1. Giao ñoaïn 1951 - 1987 ...............................................................................24 1.5.2. Naêm 1998 ñeán nay ..................................................................................... 25 Chieán löôïc vaø giaûi phaùp ñeå phaùt trieån Vietcombank Taân Thuaän ñeán naêm 2010 2 CHÖÔNG 2:THÖÏC TRAÏNG HOAÏT ÑOÄNG VAØ NHÖÕNG BAØI HOÏC KINH NGHIEÄMCUÛA NGAÂN HAØNG NGOAÏI THÖÔNG KCX TAÂN THUAÄNTRONG GIAI ÑOAÏN QUA 2000 - 2004 2.1. Söï hình thaønh vaø phaùt trieån cuûa Vietcombank Taân Thuaän ...........................28 2.1.1. Veà cô caáu toå chöùc .......................................................................................28 2.1.2. Nhöõng thuaän lôïi vaø khoù khaên .....................................................................28 2.2. Thöïc traïng hoaït ñoäng kinh doanh qua 5 naêm: 2000 - 2004...........................30 2.2.1. Hoaït ñoäng huy ñoäng voán ............................................................................30 2.2.2. Hoaït ñoäng tín duïng .....................................................................................35 2.2.3. Kinh doanh dòch vuï.....................................................................................40 2.2.4. Thu nhaäp, chi phí vaø keát quaû kinh doanh ...................................................44 2.3. Ñaùnh giaù keát quaû hoaït ñoäng ..........................................................................47 2.3.1. Nhöõng keát quaû ñaõ laøm ñöôïc .......................................................................47 2.3.2. Nhöõng toàn taïi chính ....................................................................................51 2.4. Nguyeân nhaân .................................................................................................54 2.4.1. Nguyeãn nhaân chuû quan...............................................................................54 2.4.2. Nguyeân nhaân khaùch quan...........................................................................56 2.5. Nhöõng baøi hoïc kinh nghieäm ..........................................................................57 CHÖÔNG 3:CHIEÁN LÖÔÏC VAØ GIAÛI PHAÙP PHAÙT TRIEÅN CUÛA NGAÂN HAØNGNGOAÏI THÖÔNG KHU CHEÁ XUAÁT TAÂN THUAÄN ÑEÁN NAÊM 2010 3.1. Xaây döïng chieán löôïc phaùt trieån – yeâu caàu taát yeáu khaùch quan cho söï toàn taïi vaø phaùt trieån cuûa Ngaân haøng trong giai ñoaïn hieän nay........................................60 3.1.1. Nhöõng caên cöù ñeå xaây döïng cieán löôïc.........................................................60 3.1.1.1. Taùc ñoäng cuûa toaøn caàu hoaù kinh teá vaø cam keát hoäi nhaäp ñoái vôùi heä thoáng ngaân haøng Vieät Nam ............................................................................................60 Chieán löôïc vaø giaûi phaùp ñeå phaùt trieån Vietcombank Taân Thuaän ñeán naêm 2010 3 3.1.1.2. Keá hoaïch phaùt trieån kinh teá – xaõ hoäi 5 naêm 2006 – 2010 trong lónh vöïc ngaân haøng .............................................................................................................61 3.1.2. Ñaùnh giaù veà moâi tröôøng caïnh tranh............................................................63 3.1.3. Ñaùnh giaù veà naêng löïc caïnh tranh cuûa Vietcombank Taân Thuaän ...............64 3.2. Muïc tieâu phaùt trieån Vietcombank Taân Thuaän ñeán naêm 2010.......................66 3.2.1. Muïc tieâu con ngöôøi vaø moâ hình toå chöùc .....................................................66 3.2.2. Muïc tieâu huy ñoäng voán...............................................................................66 3.2.3. Muïc tieâu hoaït ñoäng tín duïng ......................................................................67 3.2.4. Muïc tieâu quan heä ñoái ngoaïi .......................................................................68 3.2.5. Muïc tieâu môû roäng dòch vuï – ña daïng hoaù saûn phaåm..................................69 3.2.6. Muïc tieâu phaùt trieån coâng ngheä thoâng tin....................................................69 3.3. Nhöõng ñònh höôùng chieán löôïc vaø giaûi phaùp phaùt trieån cuï theå giai ñoaïn 2006 – 2010...................................................................................................................69 3.3.1. Hoaøn chænh moâ hình toå chöùc vaø chieán löôïc con ngöôøi ...............................69 3.3.1.1. Veà moâ hình toå chöùc .................................................................................69 3.3.1.2. Veà con ngöôøi ...........................................................................................70 3.3.1.3. Ñoái vôùi coâng taùc quaûn trò ñieàu haønh........................................................72 3.3.2. Chieán löôïc vaø giaûi phaùp huy ñoäng voán ......................................................72 3.3.3. Chieán löôïc vaø giaûi phaùp söû duïng voán.........................................................75 3.3.4. Chieán löôïc veà ña daïng hoaù saûn phaåm vaø dòch vuï ......................................77 3.3.5. Giaûi phaùp ñoåi môùi coâng ngheä .....................................................................78 3.4. Moät soá kieán nghò............................................................................................80 3.4.1. Nhöõng kieán nghò coù tính chaát vó moâ ...........................................................80 3.4.2. Kieán nghò ñoái vôùi HÑQT vaø Ban Ñieàu Haønh Ngaân haøng Ngoaïi thöông Vieät Nam................................................................................................................................ 85 Keát luaän............................................................................................................................87 Taøi lieäu tham khaûo Chieán löôïc vaø giaûi phaùp ñeå phaùt trieån Vietcombank Taân Thuaän ñeán naêm 2010 4 MÔÛ ÑAÀU 1. Lyù do choïn ñeà taøi: Chuû tröông ñoåi môùi neàn kinh teá theo höôùng phaùt trieån kinh teá thò tröôøng theo ñònh höôùng XHCN laø meänh leänh, laø chæ thò cuûa Ñaûng vaø Nhaø nöôùc - ñoàng thôøi laø phöông höôùng chung cho quaù trình ñoåi môùi neàn kinh teá nöôùc ta, trong ñoù coù ñoåi môùi cuûa heä thoáng Ngaân haøng. Trong boái caûnh ñoù, ngaønh Ngaân haøng phaûi ñoåi môùi caû veà quy moâ, voán, coâng ngheä, quaûn lyù vaø phöông thöùc kinh doanh , nhaèm thích öùng vôùi ñieàu kieän kinh teá thò tröôøng, taïo voán cho söï nghieäp coâng nghieäp hoaù - hieän ñaïi hoaù ñaát nöôùc - taêng cuôøng caïnh tranh , ñaùp öùng yeâu caàu hoäi nhaäp vôùi neàn kinh teá toaøn caàu noùi chung vaø coäng ñoàng taøi chính quoác teá noùi rieâng. Tröôùc yeâu caàu coù tính khaùch quan vaø caáp baùch ñoù,Ngaân haøng Nhaø Nöôùc Vieät Nam ñaõ xaây döïng chieán löôïc phaùt trieån chung cho toaøn heä thoáng Ngaân haøng Vieät Nam vaø ñeà ra nhieäm vuï cho moãi Ngaân haøng thöông maïi laø phaûi töï tìm caùch taïo döïng vaø phaùt trieån theá maïnh cuûa mình ñeå toàn taïi vaø phaùt trieån. Töø chieán löôïc chung ñoù, töøng heä thoáng Ngaân haøng thöông maïi phaûi xaây döïng chieán löôïc phaùt trieån theo töøng giai ñoaïn, treân cô sôû baùm saùt keá hoaïch phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi ñaát nöôùc vaø treân ñòa baøn cuõng nhö bieán ñoäng chung treân tröôøng quoác teá. Taát caû nhöõng nhieäm vuï naøy theå hieän trong tinh thaàn coâng vaên soá 74/NHNN-CSTT cuûa NHNN Vieät Nam ngaøy 11/5/2005 veà keá hoaïch phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi 5 naêm 2006-2010 trong lónh vöïc NH vaø Quyeát ñònh soá 663/QÑ-NHNN ngaøy 26/6/2003 cuûa Thoáng ñoác NHNN veà keá hoaïch hoäi nhaäp kinh teá quoác teá ngaønh ngaân haøng. Chieán löôïc vaø giaûi phaùp ñeå phaùt trieån Vietcombank Taân Thuaän ñeán naêm 2010 5 Caên cöù vaøo yeâu caàu, nhieäm vuï ñoù, toâi maïnh daïn laáy ñeà taøi “ chieán löôïc vaø giaûi phaùp phaùt trieån Ngaân haøng ngoaïi thöông Taân thuaän giai ñoaïn 2006 - 2010 “laøm ñeà taøi cho luaän vaên toát nghieäp thaïc só cuûa mình. Hy voïng raèng nhöõng giaûi phaùp mình ñöa ra khi aùp duïng trong thöïc tieãn seõ mang laïi hieäu quaû thieát thöïc , ñaùp öùng yeâu caàu hoäi nhaäp cuûa NHNT noùi chung vaø NHNT Taân Thuaän noùi rieâng. 2. Muïc ñích nghieân cöùu: - Trong luaän vaên naøy, taùc giaû muoán heä thoáng hoaù moät caùch toång quan veà Ngaân haøng thöông maïi treân taát caû caùc nghieäp vuï , treân phöông dieän lyù thuyeát ñaõ hoïc vaø treân thöïc teá hoaït ñoäng kinh doanh taïi NH nôi mình laøm vieäc. - Phaân tích ñaùnh giaù keát quaû hoaït ñoäng cuûa Vietcombank Taân Thuaän giai ñoaïn 2001-2005, nhöõng maët hoaït ñoäng keát quaû toát cuõng nhö nhöõng toàn taïi, tìm ra nguyeân nhaân, ruùt ra nhöõng baøi hoïc kinh nghieäm. - Töø nhöõng keát quaû treân, taùc giaû neâu ra nhöõng ñieåm maïnh, ñieåm yeáu cuûaVCBTT trong moâi tröôøng caïnh tranh vaø hoäi nhaäp Ñeå xaây döïng chieán löôïc phaùt trieån cho Vietcombank Taân Thuaän giai ñoaïn 2006-2010. - Ñeà xuaát caùc giaûi phaùp vaø caùc kieán nghò ñeå thöïc hieän chieán löôïc. 3. Phaïm vi nghieân cöùu: - Nghieân cöùu caùc hoaït ñoäng cuûa Ngaân haøng Ngoaïi Thöông Taân Thuaän trong naêm naêm qua ñeå xaây döïng moät chieán löôïc phaùt trieån trong naêm naêm tôùi (2006 - 2010) Chieán löôïc vaø giaûi phaùp ñeå phaùt trieån Vietcombank Taân Thuaän ñeán naêm 2010 6 - Ñaët trong boái caûnh Chi nhaùnh VCBTT laø moät chi nhaùnh tröïc thuoäc Ngaân haøng ngoaïi thöông Vieät Nam vaø naèm trong heä thoáng Ngaân haøng Thöông Maïi trong caû nöôùc vaø treân ñòa baøn Thaønh Phoá Hoà Chí Minh. 4. YÙ nghóa khoa hoïc vaø thöïc tieãn cuûa ñeà taøi: - Qua luaän vaên naøy, taùc giaû muoán xaây döïng cho Vietcombank Taân Thuaän moät chieán löôïc phaùt trieån phuø hôïp vôùi thöïc tieãn hoaït ñoäng hieän nay treân cô sôû nghieân cöùu khoa hoïc toång keát ñaùnh giaù toaøn dieän vaø coù heä thoáng. - Ñeà taøi hoaøn toaøn coù theå aùp duïng trong thöïc tieãn. Treân thöïc teá, moät soá giaûi phaùp ñaõ vaø ñang ñöôïc trieån khai vaø mang laïi hieäu quaû raát ñaùng khích leä taïi Vietcombank Taân Thuaän. Chieán löôïc vaø giaûi phaùp ñeå phaùt trieån Vietcombank Taân Thuaän ñeán naêm 2010 7 CHÖÔNG I: TOÅNG QUAN VEÀ NGAÂN HAØNG THÖÔNG MAÏI VAØ VAI TROØ CUÛA NGAÂN HAØNG THÖÔNG MAÏI ÑOÁI VÔÙI NEÀN KINH TEÁ 1.1.Khaùi nieäm Ngaân haøng Thöông maïi: Hoaït ñoäng cuûa Ngaân haøng Thöông maïi (NHTM) trong lónh vöïc tieàn teä tín duïng vaø dòch vuï ngaân haøng (NH) ñöôïc coi laø moät hoaït ñoäng ñaëc bieät cuûa neàn kinh teá . NHTM ra ñôøi trong ñieàu kieän neàn kinh teá haøng hoaù phaùt trieån tôùi moät trình ñoä töông ñoái cao. Traûi qua nhieàu theá kyû, heä thoáng NHTM ngaøy caøng ñöôïc hoaøn thieän, NHTM trôû thaønh moät trong nhöõng ñònh cheá khoâng theå thieáu ñöôïc cuûa neàn kinh teá thò tröôøng, hoaït ñoäng cuûa NHTM ñaõ vaø seõ goùp phaàn to lôùn trong vieäc thuùc ñaåy neàn kinh teá phaùt trieån vì ñaây laø NH giao dòch tröïc tieáp vôùi taát caû caùc thaønh phaàn kinh teá , baèng caùch nhaän tieàn göûi, cho vay, chieát khaáu, cung caáp caùc phöông tieän thanh toaùn vaø cung öùng dòch vuï NH cho caùc ñoái töôïng noùi treân. NHTM laø loaïi NH coù soá löôïng lôùn vaø raát phoå bieán trong neàn kinh teá. Söï coù maët cuûa NHTM trong haàu heát caùc maët hoaït ñoäng cuûa neàn kinh teá xaõ hoäi ñaõ chöùng minh raèng: ÔÛ ñaâu coù heä thoáng NHTM phaùt trieån, thì ôû ñoù neàn kinh teá seõ phaùt trieån nhanh hôn. Coù theå noùi raèng: NHTM laø ñònh cheá taøi chính trung gian quan troïng vaøo loaïi baäc nhaát trong neàn kinh teá thò tröôøng. Nhôø heä thoáng naøy maø caùc nguoàn tieàn nhaøn roãi trong xaõ hoäi ñöôïc taäp trung laïi, huy ñoäng ñeå caáp tín duïng cho caùc toå chöùc kinh teá, caù nhaân ñeå phaùt trieån kinh teá - xaõ hoäi. Trong thôøi kyø ñaàu khi môùi hình thaønh ngheà ngaân haøng, nghóa laø töø theá kyû 18 trôû veà tröôùc, chæ toàn taïi trong neàn kinh teá moät heä thoáng NH duy Chieán löôïc vaø giaûi phaùp ñeå phaùt trieån Vietcombank Taân Thuaän ñeán naêm 2010 8 nhaát ñöôïc goïi laø heä thoáng NH trung gian (Intermediary System). Ngaøy nay, trong moãi quoác gia, heä thoáng NH ñaõ ñöôïc ñònh hình thaønh hai caáp goàm: Ngaân haøng trung öông (Central bank) vaø NHTM (Commercial bank ). Cuøng vôùi söï phaùt trieån cuûa neàn kinh teá haøng hoaù, heä thoáng NH ñaõ töøng böôùc phaùt trieån vaø hoaøn thieän daàn. Chính heä thoáng löu thoâng tieàn teä baét ñaàu töø hình thaùi tieàn ñuùc baèng kim loaïi quùy ñaõ laøm naûy sinh ngheà NH caùch ñaây haøng ngaøn naêm ñeå töø ñoù qua nhieàu theá kyû, heä thoáng NH ñaõ ñöôïc hình thaønh. Toùm laïi, NHTM laø moät ñònh cheá taøi chính trung gian hoaït ñoäng kinh doanh trong lónh vöïc tieàn teä vaø ngaân haøng. Ñaây laø loaïi ñònh cheá taøi chính trung gian quan troïng vaøo loaïi baäc nhaát cuûa neàn kinh teá thò tröôøng, goùp phaàn taïo laäp vaø cung öùng voán cho neàn kinh teá, taïo ñieàu kieän vaø thuùc ñaåy cho neàn kinh teá xaõ hoäi phaùt trieån. 1.2. Chöùc naêng cuûa Ngaân haøng Thöông maïi: 1.2.1. Trung gian tín duïng: Trung gian tín duïng laø chöùc naêng quan troïng vaø cô baûn nhaát cuûa NHTM. Noù vöøa laø baûn chaát cuûa NHTM vöøa laø nhieäm vuï chính yeáu cuûa NHTM. NHTM ñoùng vai troø laø ngöôøi trung gian ñöùng ra taäp trung, huy ñoäng caùc nguoàn voán tieàn teä taïm thôøi nhaøn roãi trong neàn kinh teá vaø duøng noù ñeå cho vay, ñaùp öùng caùc nhu caàu voán kinh doanh , voán ñaàu tö cho caùc ngaønh kinh teá vaø voán tieâu duøng cuûa xaõ hoäi. “Trung gian tín duïng” laø chöùc naêng cô baûn ñöôïc hieåu theo hai khía caïnh sau ñaây: Chieán löôïc vaø giaûi phaùp ñeå phaùt trieån Vietcombank Taân Thuaän ñeán naêm 2010 9 - NHTM chæ laø ngöôøi trung gian ñeå chuyeån voán tieàn teä töø nôi thöøa sang nôi thieáu. Caùc chuû theå tham gia ( nhöõng ngöôøi göûi tieàn vaø nhöõng ngöôøi vay tieàn ) khoâng coù moái lieân heä tröïc tieáp naøo. Hoï khoâng chòu traùch nhieäm vaø nghóa vuï gì cho nhau. Taát caû ñeàu thoâng qua NHTM, nghóa laø NHTM coù traùch nhieäm traû tieàn cho ngöôøi göûi (baát keå ngöôøi ñi vay söû duïng voán coù hieäu quaû hay khoâng). Coøn ngöôøi ñi vay thì phaûi coù nghóa vuï hoaøn traû cho ngaân haøng caû goác vaø laõi vay. - NH khoâng phaûi laø trung gian taøi chính thuaàn tuùy, maø laø trung gian tín duïng, nghóa laø ñieàu kieän thöïc hieän caùc nhieäm vuï cuï theå cuûa chöùc naêng naøy phaûi theo nguyeân taéc “hoaøn traû” voâ ñieàu kieän. Ngöôøi söû duïng tieàn trong quan heä tín duïng coù nghóa vuï hoaøn traû tröïc tieáp vaø coù thôøi haïn. Ñaây laø ñaêïc tröng cô baûn ñeå phaân bieät söï khaùc nhau giöõa tín duïng vaø taøi chính. Ñeå thöïc hieän chöùc naêng naøy, caùc NHTM thöïc hieän nhöõng nhieäm vuï cuï theå nhö sau: - Nhaän tieàn göûi khoâng kyø haïn, coù kyø haïn cuûa caùc ñôn vò kinh teá, caùc toå chöùc vaø caùc nhaân hoaëc caùc hình thöùc huy ñoäng voán khaùc nhö : phaùt haønh kyø phieáu traùi phieáu…. Ñeå huy ñoäng voán taïm thôøi nhaøn roãi trong xaõ hoäi. - Cho vay ngaén haïn, trung vaø daøi haïn, vaø caùc loaïi hình tín duïng khaùc ñoái vôùi caùc ñôn vò vaø caù nhaân. Chöùc naêng trung gian tín duïng cuûa NHTM coù vai troø vaø taùc duïng raát to lôùn ñoái vôùi neàn kinh teá xaõ hoäi: Nhôø noù maø heä thoáng NHTM huy ñoäng vaø taäp trung haàu heát caùc nguoàn voán tieàn teä taïm thôøi nhaøn roãi cuûa xaõ hoäi, bieán tieàn nhaøn roãi töø choã laø phöông tieän tích luõy trôû thaønh phöông tieän sinh lôøi Chieán löôïc vaø giaûi phaùp ñeå phaùt trieån Vietcombank Taân Thuaän ñeán naêm 2010 10 phuïc vuï phaùt trieån kinh teá. Nguoàn voán tín duïng maø heä thoáng NHTM cung öùng cho neán kinh teá laø nguoàn voán raát quan troïng vì noù khoâng nhöõng lôùn veà soá tuyeät ñoái maø vì tính chaát “luaân chuyeån” khoâng ngöøng cuûa noù. 1.2.2. Trung gian thanh toaùn: Ñaây laø chöùc naêng theå hieän baûn chaát vaø tính chaát ñaëc bieät cuûa NHTM. Khi trong neàn kinh teá chöa coù hoaït ñoäng ngaân haøng, hoaëc môùi coù nhöõng hoaït ñoäng sô khai (nhaän baûo quaûn tieàn ñuùc) thì caùc giao dòch thanh toaùn ñöôïc thöïc hieän moät caùch tröïc tieáp, ngöôøi traû tieàn vaø ngöôøi thuï höôûng töï kieåm soaùt caùc giao dòch thanh toaùn. Nhöng khi NHTM ra ñôøi , caùc khoaûn giao dòch thanh toaùn giöõa caùc ñôn vò kinh teá vaø caù nhaân ñeàu ñöôïc thöïc hieän qua heä thoáng ngaân haøng. NHTM ñöùng ra laøm trung gian ñeå thöïc hieän caùc khoaûn giao dòch thanh toaùn giöõa caùc ngaân haøng, giöõa ngöôøi mua, ngöôøi baùn.. ñeå hoaøn taát caùc quan heä kinh teá thöông maïi giöõa hoï vôùi nhau. Ñeå thöïc hieän chöùc naêng naøy, NHTM phaûi laøm nhöõng vieäc sau : + Môû taøi khoaûn tieàn göûi giao dòch cho caùc toå chöùc vaø caù nhaân: Chöùc naêng trung gian thanh toaùn cuûa NHTM chæ coù theå ñöôïc khi caùc ñoái töôïng tham gia thanh toaùn ñeàu coù taøi khoaûn giao dòch taïi ngaân haøng + Quaûn lyù vaø cung caáp caùc phöông tieän thanh toaùn cho khaùch haøng: + Toå chöùc vaø kieåm soaùt quy trình thanh toaùn giöõa caùc khaùch haøng: Thöïc hieän chöùc naêng trung gian thanh toaùn, NHTM trôû thaønh ngöôøi thuû quõy vaø laø trung taâm thanh toaùn cuûa xaõ hoäi. Nhôø ñoù, neàn kinh teá giaûm bôùt khoái löôïng tieàn maët löu haønh, giaûm nhieàu chi phí nhö in tieàn, vaän Chieán löôïc vaø giaûi phaùp ñeå phaùt trieån Vietcombank Taân Thuaän ñeán naêm 2010 11 chuyeån, baûo quaûn tieàn teä, tieát kieäm nhieàu chi phí veà giao dòch thanh toaùn..; Cuõng chính nhôø thöïc hieän chöùc naêng naøy maø heä thoáng NHTM goùp phaàn ñaåy nhanh toác ñoä luaân chuyeån tieàn – haøng. Phaàn lôùn caùc giao dòch qua ngaân haøng laø giao dòch coù giaù trò lôùn, phaïm vi thanh toaùn khoâng chæ boù heïp trong töøng khu vöïc, ñòa phöông maø coøn lan roäng trong phaïm vi caû nöôùc vaø phaùt trieån ra treân phaïm vi theá giôùi. Nhôø vaäy, caùc moái quan heä kinh teá – xaõ hoäi ñöôïc thöïc hieän caû treân bình dieän quoác noäi laãn treân bình dieän quoác teá, goùp phaàn thuùc ñaåy kinh teá xaõ hoäi trong nöôùc , caùc quan heä kinh teá thöông maïi vaø taøi chính tín duïng quoác teá phaùt trieån. 1.2.3. Cung öùng dòch vuï ngaân haøng: Thöïc hieän chöùc naêng trung gian tín duïng vaø trung gian thanh toaùn voán ñaõ mang laïi nhöõng hieäu quaû to lôùn cho neàn kinh teá – xaõ hoäi. Nhöng neáu chæ döøng laïi ôû ñoù thì chöa ñuû, caùc NHTM caàn ñaùp öùng taát caû caùc nhu caàu cuûa khaùch haøng coù lieân quan ñeán hoaït ñoäng NH. Ñoù chính laø vieäc cung öùng dòch vuï ngaân haøng. Dòch vuï ngaân haøng coù hai ñaëc ñieåm: - Thöù nhaát: Ñoù laø caùc dòch vuï maø chæ coù caùc NH vôùi nhöõng öu theá cuûa noù môùi coù theå thöïc hieän ñöôïc moät caùch troïn veïn vaø ñaày ñuû. Öu theá cuûa NHTM theå hieän qua caùc öu ñieåm sau ñaây: + Coù heä thoáng maïng löôùi chi nhaùnh roäng khaép, khoâng nhöõng ôû trong nöôùc maø coøn ôû caùc nöôùc. + Coù quan heä vôùi nhieàu coâng ty, xí nghieäp, toå chöùc kinh teá.. do ñoù naém ñöôïc tình hình saûn xuaát kinh doanh, taøi chính cuûa khaùch haøng moät caùch cuï theå. Chieán löôïc vaø giaûi phaùp ñeå phaùt trieån Vietcombank Taân Thuaän ñeán naêm 2010 12 + Coù trang bò heä thoáng thoâng tin hieän ñaïi, ñoàng thôøi thu nhaän vaø naém baét ñöôïc nhieàu thoâng tin veà tình hình kinh teá, taøi chính, tình hình tieàn teä, giaù caû, tyû giaù… vaø dieãn bieán cuûa noù treân thò tröôøng trong nöôùc vaø quoác teá. - Thöù hai: Ñoù laø caùc dòch vuï gaén lieàn vôùi hoaït ñoäng NH khoâng nhöõng cho pheùp NHTM thöïc hieän toát yeâu caàu cuûa khaùch haøng, maø coøn hoã trôï tích cöïc ñeå NHTM thöïc hieän toát hôn caùc chöùc naêng khaùc cuûa NHTM. + Dòch vuï NH maø NHTM cung caáp cho khaùch haøng, khoâng chæ thuaàn tuùy ñeå thu dòch vuï phí, maø coù taùc duïng hoã trôï caùc maët hoaït ñoäng chính cuûa NHTM maø tröôùc heát laø hoaït ñoäng tín duïng. Vì vaäy, caùc NHTM chæ nhaän cung öùng caùc dòch vuï coù lieân quan ñeán hoaït ñoäng NH. Caùc nhieäm vuï cuï theå cuûa chöùc naêng naøy bao goàm: Dòch vuï ngaân quõy vaø chuyeån tieàn trong nöôùc vaø quoác teá; Dòch vuï uûy thaùc; Dòch vuï tö vaán ñaàu tö, cung caáp thoâng tin. Trong NHTM thì caùc chöùc naêng vaø nhieäm vuï coù moái quan heä höõu cô vôùi nhau, taùc ñoäng qua laïi laãn nhau, vì vaäy khi boá trí cô caáu toå chöùc boä maùy ñeå thöïc hieän chöùc naêng nhieäm vuï, caùc NHTM phaûi saép xeáp toå chöùc hôïp lyù ñeå thöïc hieän ñoàng boä caùc chöùc naêng vaø nhieäm vuï aáy, khoâng neân quaù chuù troïng chöùc naêng naøy maø xem nheï chöùc naêng khaùc. Neáu nhö vaäy seõ daãn ñeán hoaït ñoäng ñôn ñieäu, thieáu tính phoái hôïp vaø hieäu quaû khoâng cao. Maët khaùc, neáu NHTM chuù troïng ñeán taát caû chöùc naêng vaø nhieäm vuï cuûa mình thì khoâng nhöõng laøm cho hoaït ñoäng kinh doanh coù hieäu quaû hôn, tyû suaát lôïi nhuaän cao hôn, maø coøn coù khaû naêng phaân taùn ruûi ro trong hoaït ñoäng kinh doanh NH. Ñoù laø nhöõng yeáu toá cô baûn giuùp moät NH chieán thaéng trong söï caïnh tranh khoác lieät cuûa kinh teá thò tröôøng. Chieán löôïc vaø giaûi phaùp ñeå phaùt trieån Vietcombank Taân Thuaän ñeán naêm 2010 13 1.3. Caùc hoaït ñoäng cuûa Ngaân haøng thöông maïi: Moät caùch toång theå : caùc NHTM hoaït ñoäng kinh doanh vôùi ba maûng nghieäp vuï lôùn: huy ñoäng nguoàn voán; tín duïng vaø ñaàu tö, kinh doanh dòch vuï NH. Moãi hoaït ñoäng ñeàu coù moät vò trí vaø taùc duïng khaùc nhau nhöng ñeàu höôùng ñeán muïc tieâu chung vaø toång quaùt cuûa baát kyø moät NHTM naøo ñoù laø ñaùp öùng ñöôïc nhu caàu cuûa khaùch haøng vôùi hieäu quaû cao nhaát. Xeùt theo noäi dung cuï theå thì hoaït ñoäng cuûa NHTM bao goàm : 1.3.1. Hoaït ñoäng huy ñoängï voán: Ñaây laø hoaït ñoäng nhaèm taïo laäp nguoàn voán hoaït ñoäng cuûa NHTM. Xeùt theo khía caïnh logic thì NH naøo coù nguoàn voán lôùn thì caøng coù ñieàu kieän ñeå môû roäng tín duïng cho neàn kinh teá, vì vaäy nghieäp vuï nguoàn voán luùc naøo cuõng ñöôïc quan taâm ñuùng möùc. Ñeå thaáy ñöôïc vai troø cuûa coâng taùc huy ñoäng voán, chuùng ta caàn phaân loaïi nguoàn voán cuûa NHTM. Nguoàn voán cuûa NHTM bao goàm : ¾ Voán töï coù (coøn goïi laø Voán chuû sôû höõu - Bank’s capital): Nguoàn voán chuû sôû höõu laø nguoàn voán khôûi ñaàu vaø ñöôïc boå sung trong quùa trình hoaït ñoäng. Voán chuû sôû höõu cuûa NHTM goàm: - Voán ñieàu leä (Statutory Capital): Ñaây laø voán ban ñaàu khi môùi thaønh laäp NHTM vaø ñöôïc ghi vaøo ñieàu leä cuûa NH. Voán ñieàu leä phaûi ñaït möùc toái thieåu theo quy ñònh cuûa phaùp luaät. Voán ñieàu leä ñöôïc ngaân saùch nhaø nöôùc caáp hoaëc do caùc coå ñoâng ñoùng goùp theo coå phaàn tuyø theo loaïi hình NH . Voán ñieàu leä coù theå ñöôïc thay ñoåi theo xu höôùng taêng leân nhôø ñöôïc caáp boå sung, hoaëc phaùt haønh coå phieáu boå sung, hoaëc ñöôïc keát chuyeån töø quõy döï Chieán löôïc vaø giaûi phaùp ñeå phaùt trieån Vietcombank Taân Thuaän ñeán naêm 2010 14 tröõ boå sung voán ñieàu leä theo quy ñònh cuûa phaùp luaät moãi nöôùc. Voán ñieàu leä ñöôïc söû duïng tröôùc heát ñeå xaây döïng mua saém taøi saûn coá ñònh, caùc phöông tieän laøm vieäc taïo ra cô sôû vaät chaát cho hoaït ñoäng cuûa ngaân haøng. Ngoaøi ra caùc NHTM coù theå söû duïng voán ñieàu leä ñeå huøn voán kinh doanh, caáp voán cho caùc coâng ty tröïc thuoäc vaø caùc hoaït ñoäng kinh doanh khaùc. - Caùc quõy cuûa ngaân haøng: (Bank’s Funds): NHTM cuõng laø moät toå chöùc kinh teá, vì vaäy caùc NHTM ñeàu ñöôïc quyeàn trích laäp caùc quõy nhö caùc ñôn vò kinh teá khaùc, ñeå söû duïng cho nhöõng muïc ñích nhaát ñònh. Ngoaøi ra NHTM hoaït ñoäng trong lónh vöïc kinh doanh tieàn teä vaø dòch vuï ngaân haøng ñöôïc xem laø hoaït ñoäng trong lónh vöïc “ñaëc bieät” neân haàu heát heä thoáng luaät ngaân haøng ôû caùc nöôùc ñeàu cho pheùp caùc NHTM ñöôïc trích laäp Quõy döï tröõ boå sung voán ñieàu leä. Thoâng thöôøng quõy naøy ñöôïc trích theo tyû leä quy ñònh töø lôïi nhuaän roøng haøng naêm, cho ñeán khi naøo soá dö quõy naøy ngang baèng voán ñieàu leä. Caùc quõy NHTM bao goàm: Quõy döï tröõ, quõy ñaàu tö phaùt trieån, quõy döï phoøng, quõy khen thöôûng phuùc lôïi… ¾ Voán huy ñoäng (Mobilized Capital): Voán huy ñoäng laø taøi saûn baèng tieàn cuûa caùc chuû sôû höõu (bao goàm cuûa phaùp nhaân vaø theå nhaân) maø ngaân haøng ñang taïm thôøi quaûn lyù vaø söû duïng. Ñaây laø nguoàn voán chuû yeáu vaø quan troïng nhaát cuûa baát kyø moät NHTM naøo. Noù khoâng nhöõng chieám tyû troïng lôùn trong toång nguoàn voán cuûa caùc NH maø noù laø tieàn nhaøn roãi cuûa xaõ hoäi ñöôïc huy ñoäng vaø taäp trung ñeå söû duïng coù hieäu quaû cho caùc yeâu caàu cuûa neàn kinh teá - xaõ hoäi. Voán huy ñoäng theo tính chaát ñöôïc phaân thaønh hai nhoùm: Chieán löôïc vaø giaûi phaùp ñeå phaùt trieån Vietcombank Taân Thuaän ñeán naêm 2010 15 - Nhoùm 1: Voán huy ñoäng hoaït kyø, coøn goïi laø tieàn göûi khoâng kyø haïn cuûa caùc toå chöùc kinh teá vaø caù nhaân. Caùc ñôn vò, caù nhaân göûi tieàn vaøo taøi khoaûn naøy khoâng nhaèm muïc ñích höôûng laõi, maø nhaèm phuïc vuï nhu caàu giao dòch thanh toaùn cho chính mình. Vì vaäy ñeå thu huùt nguoàn voán naøy, laõi suaát khoâng phaûi laø coâng cuï chính, maø dòch vuï ngaân haøng cung caáp keøm theo coù ñôn giaûn, an toaøn, thuaän lôïi, nhanh choùng vaø kòp thôøi hay khoâng môùi laø coâng cuï chính. - Nhoùm 2: Voán huy ñoäng ñònh kyø, laø tieàn göûi coù kyø haïn cuûa caù nhaân, toå chöùc, tieàn phaùt haønh kyø phieáu, traùi phieáu…Ñaëc ñieåm cuûa loaïi nguoàn voán naøy laø khaùch haøng chæ ñöôïc ruùt tieàn khi ñaùo haïn (tuy nhieân trong ñieàu kieän bình thöôøng, caùc ngaân haøng vaãn cho pheùp khaùch haøng ruùt tieàn tröôùc haïn). Voán huy ñoäng ñònh kyø laø nguoàn voán oån ñònh vì vaäy noù thöôøng ñöôïc söû duïng ñeå caáp tín duïng trung daøi haïn. Ñoái vôùi nguoàn voán huy ñoäng ñònh kyø, ngöôøi göûi tieàn coù muïc ñích xaùc ñònh laø höôûng laõi. Vì vaäy hoï seõ choïn ngaân haøng naøo coù laõi suaát cao hôn, chöù khoâng ñoøi hoûi heä thoáng dòch vuï hieän ñaïi nhö ñoái vôùi nguoàn voán hoaït kyø. Do ñoù, caùc ngaân haøng thöôøng söû duïng coâng cuï laõi suaát ñeå taäp trung huy ñoäng nguoàn voán naøy. Nguyeân taéc cô baûn cuûa vieäc söû duïng nguoàn naøy laø: Hoaøn traû, bí maät, traû laõi. + Hoaøn traû: Laø nguyeân taéc cao nhaát, caùc NHTM phaûi coù traùch nhieäm hoaøn traû cho khaùch haøng khi coù yeâu caàu hoaëc khi ñaùo haïn. Nhôø vaäy seõ taïo ñöôïc loøng tin nôi khaùch haøng ñeå hoï yeân taâm göûi tieàn vaøo ngaân haøng maø khoâng sôï bò maát maùt. Ñeå baûo veä quyeàn lôïi cho ngöôøi göûi tieàn, chính phuû caùc nöôùc ñeàu coù cô cheá Baûo hieåm tieàn göûi. Taát caû caùc ngaân haøng ñeàu baét buoäc phaûi mua baûo hieåm tieàn göûi taïi toå chöùc baûo hieåm tieàn göûi cuûa toå chöùc Chieán löôïc vaø giaûi phaùp ñeå phaùt trieån Vietcombank Taân Thuaän ñeán naêm 2010 16 chính phuû vôùi tyû leä phí baûo hieåm töø 0.02% ñeán 0.03% (ÔÛ Vieät Nam tyû leä naøy laø 0.15% naêm). + Bí maät: Ñaây laø nguyeân taéc quan troïng, ñoàng thôøi cuõng laø ñoøi hoûi khaùch quan cuûa khaùch haøng. Caùc ngaân haøng phaûi coù traùch nhieäm giöõ bí maät taøi khoaûn cuûa khaùch haøng (goàm soá dö, soá ghi nôï, ghi coù tröø tröôøng hôïp ñaëc bieät, coù yeâu caàu rieâng cuûa cô quan ñieàu tra). Giöõ bí maät veà taøi khoaûn vaø söï hoaït ñoäng treân taøi khoaûn cuûa khaùch haøng trôû thaønh moät trong nhöõng tieâu chuaån cuûa heä thoáng ngaân haøng hieän ñaïi. Nhöõng nöôùc coù heä thoáng ngaân haøng phaùt trieån laâu ñôøi , nguyeân taéc naøy ñöôïc thöïc hieän raát nghieâm tuùc- ngaân haøng Thuïy Só noåi tieáng veà vaán ñeà naøy. + Traû laõi: Ngaân haøng khoâng nhöõng coù traùch nhieäm hoaøn traû voán goác maø coøn phaûi coù traùch nhieäm traû laõi cho khaùch haøng, baát keå NH hoaït ñoäng coù laõi hay khoâng. Nguyeân taéc naøy ñaûm baûo cho ngöôøi göûi tieàn vöøa baûo toàn ñöôïc giaù trò (voán) vöøa coù thu nhaäp thích ñaùng (laõi) vì vaäy tieàn göûi tieát kieäm vaøo ngaân haøng, hoaëc mua kyø phieáu, traùi phieáu do NH phaùt haønh ñeàu laø nhöõng hình thöùc ñaàu tö coù hieäu quaû, ñoàng thôøi ñaûm baûo an toaøn nhaát – heä soá ruûi ro gaàn nhö baèng khoâng. Voán huy ñoäng chieám tyû troïng lôùn trong toång nguoàn voán cuûa NH, caùc NHTM hoaït ñoäng ñöôïc laø nhôø vaøo nguoàn voán naøy. Vì vaïy, hoaït ñoäng huy ñoäng voán ñöôïc coi laø moät hoaït ñoäng raát quan troïng maø baát kyø NHTM naøo cuõng phaûi quan taâm. ¾ Voán ñi vay (Borrowed Capital): Chieán löôïc vaø giaûi phaùp ñeå phaùt trieån Vietcombank Taân Thuaän ñeán naêm 2010 17 Voán ñi vay chieám vò trí quan troïng trong toång nguoàn voán cuûa NHTM, nhöng ñoàng thôøi laø nguoàn voán mang yù nghóa thieát laäp söï caân baèng trong caân ñoái vaø söû duïng voán cuûa moãi NHTM. Ñoái vôùi caùc NH , tình traïng thieáu voán kinh doanh dieãn ra thöôøng xuyeân caàn phaûi boå sung nguoàn voán baèng caùch ñi vay caùc ngaân haøng khaùc. Nguoàn voán ñi vay goàm 2 loaïi: - Vay NH trung öông: Ngaân haøng trung öông (NHTW) seõ cho vay caùc NHTM thoâng qua nghieäp vuï chieát khaáu vaø taùi chieát khaáu hoaëc cho vay laïi theo hoà sô tín duïng maø NHTM xuaát trình. Ñieàu kieän ñeå ñöôïc vay cuûa NHTW phuï thuoäc vaøo muïc tieâu cuûa chính saùch tieàn teä trong töøng thôøi kyø, uy tín vaø chaát löôïng hoaït ñoäng cuûa moãi NHTM. - Vay caùc NHTM khaùc: NHTM coù theå vay vaø cho vay laãn nhau thoâng qua thò tröôøng lieân ngaân haøng hoaëc caùc ngaân haøng coù theå cho vay tröïc tieáp laãn nhau khoâng thoâng qua thò tröôøng lieân ngaân haøng. Tuy nhieân, ñeå heä thoáng ngaân haøng oån ñònh, hoaït ñoäng coù hieäu quaû hôn thì hoaït ñoäng tín duïng giöõa caùc ngaân haøng neân taäp trung qua thò tröôøng lieân ngaân haøng. ¾ Voán tieáp nhaän (Trust Capital): Voán tieáp nhaän laø nguoàn voán tieáp nhaän töø caùc nhaø taøi trôï cuûa chính phuû, toå chöùc taøi chính hoaëc tö nhaân ñeå taøi trôï theo caùc chöông trình döï aùn veà phaùt trieån kinh teá - xaõ hoäi. Ngaân haøng naøo ñöôïc chæ ñònh tieáp nhaän vaø chuyeån giao voán naøy, ñöôïc coi laø thöïc hieän dòch vuï trung gian taøi chính theo yeâu caàu cuûa nhaø taøi trôï, vaø ñöôïc höôûng thu nhaäp döôùi daïng hoa hoàng dòch vuï taøi chính trung gian. Thöôøng nhöõng ngaân haøng lôùn, coù maïng löôùi Chieán löôïc vaø giaûi phaùp ñeå phaùt trieån Vietcombank Taân Thuaän ñeán naêm 2010 18 roäng khaép vaø coù uy tín môùi ñuû ñieàu kieän ñeå ñöôïc chæ ñònh laøm dòch vuï trung gian taøi chính naøy. ¾ Voán khaùc (Other Capital): Voán phaùt sinh trong quùa trình hoaït ñoäng khoâng thuoäc caùc nguoàn noùi treân nhö voán phaùt sinh trong khi laøm ñaïi lyù chuyeån tieàn, thanh toaùn, coâng nôï chöa ñeán haïn phaûi traû… 1.3.2. Hoaït ñoäng tín duïng: Nhieäm vuï cô baûn nhaát cuûa baát kyø moät NHTM laø chuyeån hoaù nguoàn voán tieàn teä huy ñoäng ñöôïc ñeå ñaùp öùng caùc nhu caàu cuûa neàn kinh teá - xaõ hoäi döôùi caùc hình thöùc khaùc nhau. Hoaït ñoäng tín duïng seõ giuùp chuyeån hoaù vaø taïo voán cho neàn kinh teá neân noù coù yù nghóa to lôùn ñoái vôùi söï phaùt trieån kinh teá. - Baèng tín duïng, caùc NHTM goùp phaàn cung öùng moät löôïng voán lôùn ñeå caùc ñôn vò kinh teá coù ñuû voán ñeå saûn xuaát kinh doanh, thöïc hieän caùc döï aùn ñaàu tö ñoåi môùi trang thieát bò goùp phaàn naâng cao chaát löôïng saûn phaåm, taêng naêng suaát lao ñoäng vaø thuùc ñaåy taêng tröôûng kinh teá. - Hoaït ñoäng tín duïng taïo ra lôïi nhuaän lôùn nhaát trong caùc hoaït ñoäng cuûa NHTM, thoâng thöôøng thu nhaäp töø laõi tieàn vay chieám khoaûng 80% lôïi nhuaän cuûa moät NH. Caàn phaûi noùi raèng hoaït ñoäng kinh doanh cuûa NHTM noùi chung vaø hoaït ñoäng tín duïng noùi rieâng laø hoaït ñoäng coù tính ruûi ro cao. Boä phaän taøi saûn coù lôùn nhaát cuûa NHTM laø dö nôï cho vay laïi naèm trong tay khaùch haøng, chöù khoâng naèm trong tay cuûa baûn thaân nhaø NH. Vì vaäy ñoä ruûi ro tín duïng laø Chieán löôïc vaø giaûi phaùp ñeå phaùt trieån Vietcombank Taân Thuaän ñeán naêm 2010 19 raát cao vaø phaùt sinh ngay sau khi cho vay cho ñeán khi khaùch haøng traû nôï, ñieàu ñoù ñoøi hoûi nhaø NH phaûi thaän troïng khi caáp tín duïng cho khaùch haøng vaø phaûi thöïc hieän caùc bieän phaùp ñaûm baûo môùi coù theå hy voïng giaûm thieåu ruûi ro tín duïng. Toaøn boä nguoàn voán cuûa NHTM, sau khi ñaõ duøng ñeå ñaàu tö vaøo taøi saûn coá ñònh, coâng cuï lao ñoäng, döï tröõ thanh khoaûn (tieàn maët, tieàn göûi taïi NHTM, tieàn göûi taïi caùc NH khaùc, traùi phieáu ngaén haïn), seõ ñöôïc caùc NHTM söû duïng trong caùc nghieäp vuï tín duïng ñeå taïo thu nhaäp sinh lôøi. Hoaït ñoäng tín duïng laø nghieäp vuï cô baûn haøng ñaàu cuûa NHTM. Coù theå hieåu hoaït ñoäng tín duïng laø söï thoaû thuaän vôùi khaùch haøng (qua hôïp ñoàng tín duïng) ñeå khaùch haøng söû duïng moät löôïng tieàn trong moät thôøi gian nhaát ñònh treân cô sôû tuaân thuû 3 nguyeân taéc sau: Hoaøn traû ñuùng haïn caû voán laãn laõi; Söû duïng voán tín duïng ñuùng muïc ñích cam keát vaø coù hieäu quaû; Tieàn vay phaûi ñöôïc ñaûm baûo baèng taøi saûn hoaëc phaûi döïa vaøo uy tín trong kinh doanh vaø hieäu quaû cuûa khoaûn vay. Hoaït ñoäng tín duïng ñöôïc thöïc hieän chuû yeáu döôùi caùc hình thöùc cho vay tröïc tieáp vaø giaùn tieáp. + Cho vay tröïc tieáp : Laø moät nghieäp vuï phoå bieán cuûa NHTM. Ngöôøi ñi vay vaø ngöôøi traû nôï laø moät chuû theå. Coù nhieàu caùch phaân chia caùc hình thöùc cho vay tröïc tieáp: - Neáu caên cöù vaøo thôøi haïn cuûa khoaûn vay, cho vay ñöôïc chia laøm 3 loaïi: Cho vay ngaén haïn: Thôøi gian töø 1 ngaøy ñeán 1 naêm; Cho vay trung haïn: Thôøi gian töø 1 naêm ñeán 5 naêm; Cho vay daøi haïn: Thôøi haïn treân 5 naêm. Cho vay ngaén haïn chuû yeáu ñeå ñaùp öùng nhu caàu voán kinh doanh (voán luaân chuyeån) trong khi cho vay trung haïn, daøi haïn ñeå ñaùp öùng nhu caàu voán ñaàu tö cho caùc ñôn vò, caùc toå chöùc kinh teá. Chieán löôïc vaø giaûi phaùp ñeå phaùt trieån Vietcombank Taân Thuaän ñeán naêm 2010 20 - Neáu caên cöù vaøo tính chaát ñaûm baûo cuûa khoaûn vay, ñöôïc chia laøm 2 loaïi: Cho vay coù ñaûm baûo vaø cho vay tín chaáp. Cho vay coù ñaûm baûo laø cho vay baét buoäc phaûi coù taøi saûn ñaûm baûo, aùp duïng ñoái vôùi khaùch haøng chöa quen (vay voán laàn ñaàu) hoaëc khaùch haøng chöa coù uy tín vôùi ngaân haøng. Cho vay tín chaáp: Laø cho vay khoâng caàn phaûi coù ñaûm baûo, aùp duïng ñoái vôùi nhöõng khaùch haøng truyeàn thoáng coù quan heä tín duïng vôùi NH laâu naêm, ñoàng thôøi ñoù laø nhöõng khaùch haøng coù tình traïng taøi chính vöõng chaéc, saûn xuaát kinh doanh oån ñònh, coù laõi, coù quan heä toát trong giao dòch vôùi khaùch haøng vaø NH- thanh toaùn nôï ñuùng haïn. - Neáu caên cöù vaøo tính chaát söû duïng voán, cho vay ñöôïc chia laøm hai loaïi: Cho vay coù tính chaát saûn xuaát kinh doanh (Ñoái vôùi caùc ñôn vò kinh teá); Cho vay tieâu duøng (Cho vay traû goùp, cho vay xaây döïng söûa chöõa naøh, thanh toaùn theû…chuû yeáu aùp duïng ñoái vôùi caù nhaân). - Cho vay giaùn tieáp: Laø khoaûn vay ñöôïc thöïc hieän baèng caùch chieát khaáu chöùng töø coù giaù hoaëc mua laïi caùc chöùng töø nôï thöông maïi theo thaûo thuaän giöõa NH vôùi khaùch haøng. Cho vay giaùn tieáp ñöôïc thöïc hieän ñoái vôùi caùc loaïi hình sau: + Chieát khaáu thöông phieáu vaø chöùng töø coù giaù: Vieäc NH mua caùc thöông phieáu vaø chöùng töø coù giaù ngaén haïn chöa ñeán haïn thanh toaùn goïi laø chieát khaáu. Nghieäp vuï chieát khaáu giuùp caùc chuû sôû höõu chöùng töø khoâi phuïc naêng löïc thanh toaùn, ñaây laø nghieäp vuï ñöôïc öa chuoäng khoâng nhöõng ñoái vôùi khaùch haøng, maø coøn caû ñoái vôùi NH – vì ñaây laø nghieäp vuï cho vay coù ñaûm baûo baèng chöùng töø coù giaù, ruûi ro tín duïng ôû möùc ñoä thaáp. Chieán löôïc vaø giaûi phaùp ñeå phaùt trieån Vietcombank Taân Thuaän ñeán naêm 2010 21 + Nghieäp vuï bao thanh toaùn: NHTM ñöùng ra mua nôï treân cô sôû hoùa ñôn, chöùng töø cuûa ngöôøi baùn haøng (giaù mua bao giôø cuõng nhoû hôn giaù trò thöïc cuûa nôï), nhôø ñoù ngöôøi baùn (chuû nôï) coù ñöôïc tieàn ngay ñeå ñaùp öùng nhu caàu. Khi ñeán haïn ngöôøi mua phaûi thanh toaùn toaøn boä soá tieàn cho NH (ngöôøi mua nôï vaø laø chuû nôï môùi). Nghieäp vuï naøy cuõng gioáng nhö nghieäp vuï chieát khaáu – nhöng soá tieàn khaáu tröø trong nghieäp vuï naøy cao hôn nhieàu so vôùi nghieäp vuï chieát khaáu, bôûi vì nghieäp vuï naøy coù heä soá ruûi ro cao hôn. - Cho thueâ taøi chính: Laø loaïi hình nghieäp vuï tín duïng trung daøi haïn môùi hình thaønh vaø phaùt trieån töø nhöõng thaäp nieân 60 cuûa theá kyû XX. Ñaây laø loaïi hình taøi trôï ñöôùi hình thöùc cho thueâ maùy moùc thieát bò theo yeâu caàu cuûa ngöôøi ñi thueâ vaø ñöôïc thöïc hieän qua coâng ty con cuûa NHTM (Coâng ty cho thueâ taøi chính). Caùc coâng ty, xí nghieäp, toå chöùc kinh teá coù nhu caàu söû duïng taøi saûn thieát bò ñeå saûn xuaát kinh doanh nhöng khoâng coù ñuû voán ñeå mua, hoaëc khoâng ñuû ñieàu kieän ñeå ñöôïc ngaân haøng cho vay trung daøi haïn, thì coù theå xin taøi trôï baèng hình thöùc cho thueâ taøi chính . Khi heát haïn, ngöôøi ñi thueâ ñöôïc quyeàn löïa choïn phöông aùn mua, keùo daøi thôøi haïn thueâ hoaëc traû laïi taøi saûn thieát bò thueâ. Ñaây laø loaïi hình tín duïng coù nhieàu öu ñieåm, phuø hôïp vôùi doanh nghieäp vöøa vaø nhoû. - Baûo laõnh ngaân haøng: Thöïc chaát baûo laõnh ngaân haøng laø tín duïng baèng chöõ kyù, nhôø chöùng thö baûo laõnh cuûa ngaân haøng maø ngöôøi ñöôïc baûo laõnh coù theå kyù keát vaø thöïc hieän caùc hôïp ñoàng kinh teá, thöông maïi, taøi chính moät caùch thuaän lôïi. Tuy baûo laõnh laø nghieäp vuï tín duïng khoâng xuaát voán, nhöng laïi coù ruûi ro, vì ngaân haøng baûo laõnh buoäc phaûi thöïc hieän cam keát baûo laõnh khi ngöôøi baûo laõnh vì lyù do gì ñoù ñaõ khoâng thöïc hieän hoaëc thöïc hieän Chieán löôïc vaø giaûi phaùp ñeå phaùt trieån Vietcombank Taân Thuaän ñeán naêm 2010 22 khoâng ñuùng nghóa vuï cuûa mình, nghóa laø NH phaûi ñöùng ra traû tieàn thay cho ngöôøi ñöôïc baûo laõnh. Trong hoaït ñoäng kinh teá, thöông maïi, taøi chính, caùc chöùng thö baûo laõnh cuûa NH ñeàu raát coù uy tín, ñöôïc tin töôûng khoâng nhöõng trong phaïm vi caû nöôùc maø treân phaïm vi quoác teá. 1.3.3. Hoaït ñoängï ñaàu tö: Ñaàu tö laø hình thöùc boû voán nhaèm thöïc hieän vaø thu ñöôïc moät keát quaû nhaát ñònh veà kinh teá - xaõ hoäi. Theo nghóa heïp hôn thì ñaàu tö laø moät hình thöùc boû voán ñeå kieám lôøi. Ñaàøu tö cuûa NH coù theå ñöôïc chia thaønh hai nhoùm lôùn: Ñaàu tö tröïc tieáp vaø ñaàu tö taøi chính. - Ñaàu tö tröïc tieáp: Laø hình thöùc NH boû voán ñaàu tö tröïc tieáp quaûn lyù vaø söû duïng phaàn voán cuûa mình ñeå taïo ra lôïi nhuaän. Caùc NH chæ ñöôïc quyeàn söû duïng voán cuûa mình (voán rieâng) ñeå ñaàu tö tröïc tieáp, caùc hình thöùc ñaàu tö naøy goàm: Huøn voán lieân doanh trong nöôùc vaø nöôùc ngoaøi; Mua coå phaàn cuûa caùc coâng ty Mua coå phaàn cuûa caùc ngaân haøng coå phaàn; Caáp voán thaønh laäp caùc coâng ty con. - Ñaàu tö taøi chính: Ñaàu tö taøi chính laø hình thöùc ñaàu tö linh hoaït, ngöôøi ñaàu tö coù theå deõ daøng thay ñoåi danh muïc ñaàu tö theo höôùng coù lôïi, vì vaäy ñaây laø hình thöùc ñaàu tö thöôøng ñöôïc caùc NHTM söû duïng khaù phoå bieán. Trong thò tröôøng chöùng khoaùn, caùc chöùng khoaùn ñeàu coù tính chaát thanh khoaûn cao. Do ñoù ñaàu tö vaøo chöùng khoaùn khoâng nhöõng taïo ra khoaûn muïc ñaàu tö coù möùc sinh lôøi töông ñoái oån ñònh maø coøn taïo ra khoaûn “döï tröõ thöù caáp” saün saøng hoã trôï caùc nhu caàu thanh toaùn phaùt sinh ngoaøi döï kieán cuûa NH. Ñaàu tö taøi chính roõ raøng laø hoaït ñoäng ñaàu tö khoân kheùo vaø linh hoaït. Chieán löôïc vaø giaûi phaùp ñeå phaùt trieån Vietcombank Taân Thuaän ñeán naêm 2010 23 Ñaàu tö taøi chính ñöôïc thöïc hieän baèng caùch: Ñaàu tö vaøo traùi phieáu chính phuû, traùi phieáu cuûa NHTW vaø traùi phieáu coâng ty. Traùi phieáu chính phuû vaø NHTW coù heä soá ruûi ro baèng khoâng, vì vaäy caùc NH coù voán khaû duïng lôùn thöôøng ñaàu tö loaïi naøy. Ñaàu tö vaøo traùi phieáu coâng ty coù laõi suaát thöôøng cao hôn song tyû leä ruûi ro lôùn hôn traùi phieáu chính phuû. 1.3.4. Hoaït ñoäng kinh doanh dòch vuï ngaân haøng: Kinh doanh dòch vuï ngaân haøng ñöôïc coi laø nghieäp vuï trung gian, noù khoâng aûnh höôûng tröïc tieáp ñeán nguoàn voán , cuõng khoâng aûnh höôûng tröïc tieáp ñeán nghieäp vuï tín duïng, ñaàu tö nhöng noù laøm cho caùc NHTM trôû thaønh caùc ngaân haøng ña naêng vaø taïo ra moät phaàn thu nhaäp khaù lôùn vôùi chi phí raát thaáp, möùc ñoä ruûi ro gaàn nhö baèng khoâng. Trong thöïc teá, ngaân haøng naøo môû roäng hoaït ñoäng dòch vuï thì keát quaû kinh doanh seõ toát hôn, tyû suaát lôïi nhuaän cao hôn. Vì vaäy, caùc ngaân haøng ñeàu muoán hieän ñaïi hoùa coâng ngheä, môû roäng maïng löôùi, quan heä ñaïi lyù vôùi nhieàu NH trong vaø ngoaøi nöôùc… ñeå coù khaû naêng vaø ñieàu kieän ñeå phaùt trieån caùc loaïi hình dòch vuï ngaân haøng. Caùc dòch vuï maø ngaân haøng cung caáp cho khaùch haøng bao goàm: - Dòch vuï ngaân quõy: Ñaây laø dòch vuï chieám öu theá cuûa ngaân haøng, caùc coâng vieäc kieåm, ñeám, phaân loaïi, baûo quaûn thu phaùt tieàn maët… laø thuoäc loaïi dòch vuï naøy, coù theå noùi, khoâng ai coù theå laøm dòch vuï ngaân quõy toát hôn ngaân haøng. - Chuyeån tieàn: Ngaân haøng nhaän chuyeån tieàn töø ñòa phöông naøy sang ñòa phöông khaùc ôû trong nöôùc, hoaëc töø nöôùc naøy sang nöôùc khaùc theo yeâu caàu cuûa ngöôøi chuyeån tieàn. Nhòp soáng hieän ñaïi ñoøi hoûi caùc chuyeån tieàn do Chieán löôïc vaø giaûi phaùp ñeå phaùt trieån Vietcombank Taân Thuaän ñeán naêm 2010 24 NH thöïc hieän phaûi nhanh choùng vaø chính xaùc vôùi heä thoáng trang thieát bò hieän ñaïi cho pheùp caùc NH thöïc hieän vieäc chuyeån nhanh trong nöôùc vaø quoác teá ñaõ ñaùp öùng ñöôïc nhu caàu cuûa khaùch haøng. - Dòch vuï thanh toaùn: Haàu heát caùc giao dòch thanh toaùn giöõa caùc khaùch haøng trong nöôùc vaø ngoaøi nöôùc ñeàu thöïc hieän qua NH. Thanh toaùn bao goàm thanh toaùn trong nöôùc vaø thanh toaùn quoác teá . Khi thöïc hieän dòch vuï thanh toaùn, NH vöøa ñoùng vai troø trung gian thanh toaùn vöøa laø ngöôøi kieåm soaùt quaù trình thanh toaùn, vì vaäy caùc sai soùt trong khaâu thanh toaùn do NH thöïc hieän raát ít xaûy ra, ñoàng thôøi coøn ngaên ngöøa nhöõng tieâu cöïc xaûy ra trong thanh toaùn - Thu hoä: NH seõ ñöùng ra thu hoä cho khaùch haøng treân cô sôû caùc chöùng töø maø khaùch haøng noäp vaøo goàm: Thu hoä coå töùc; Thu hoä lôïi töùc traùi phieáu; Thu hoä hoái phieáu ñeán haïn… - Mua - baùn hoä: caùc hoaït ñoäng mua baùn neáu khoâng ñöôïc söï giuùp ñôõ cuûa NH thì caùc khaùch haøng khoâng thöïc hieän ñöôïc hoaëc seõ coù ruûi ro lôùn. Chæ coù NH môùi thöïc hieän ñöôïc vôùi chi phí thaáp vaø an toaøn nhö: Mua baùn hoä ngoaïi teä, kim khí ñaù quùy; mua baùn hoä nhöõng taøi saûn quyù, baùu vaät, coå vaät… -Dòch vuï uûy thaùc: NH nhaän thöïc hieän caùc coâng vieäc maø khaùch haøng uûy thaùc nhö: Baûo quaûn taøi saûn cho caùc caù nhaân (coâ nhi, quaû phuï); Baûo quaûn caùc chöùng thö quan troïng (chuùc thö, giaáy tôø nhaø, ñaát…); Baûo quaûn taøi saûn quùy giaù (vaøng baïc, ñaù quùy..kyû vaät); Baûo quaûn vaø löu giöõ chöùng khoaùn cuûa khaùch haøng; Kieåm keâ, ñaùnh giaù taøi saûn cuûa coâng ty xí ngheäp bò phaù saûn; Nhaän vaø baûo quaûn haøng hoaù nhaäp khaåu töø nöôùc ngoaøi.. Chieán löôïc vaø giaûi phaùp ñeå phaùt trieån Vietcombank Taân Thuaän ñeán naêm 2010 25 - Dòch vuï tö vaán taøi chính, ñaàu tö phaùt trieån, thaåm ñònh döï aùn, cung caáp thoâng tin… - Caùc nghieäp vuï kinh doanh ngoaïi teä, vaøng baïc, ñaù quùy, nhaän vaø chi traû kieàu hoái, thu ñoåi ngoaïi teä,… - Caùc hoaït doäng phaùt haønh vaø thanh toaùn theû : Bao goàm theû Tín duïng vaø theû thanh toaùn. Toùm laïi, dòch vuï ngaân haøng raát ña daïng vaø phong phuù, baát kyø moät lónh vöïc naøo coù lieân quan ñeán hoaït ñoäng NH thì caùc NH ñeàu saün saøng cung caáp dòch vuï theo yeâu caàu cuûa khaùch haøng - coù loaïi hình dòch vuï NH seõ thu phí dòch vuï, coù loaïi hình dòch vuï NH höôûng hoa hoàng, nhöng cuõng coù dòch vuï mieãn phí hoaøn toaøn, ñieàu naøy chöùng toû moät maët dòch vuï NH laø moät maûng hoaït ñoäng kinh doanh coù hieäu quaû, maët khaùc dòch vuï ngaân haøng goùp phaàn taïo ñieàu kieän ñeå môû roäng vaø phaùt trieån caùc maûng hoaït ñoäng kinh doanh cô baûn khaùc. 1.4. Vai troø cuûa Ngaân haøng thöông maïi ñoái vôùi söï phaùt trieån kinh teá 1.4.1. NHTM laø keânh caáp voán chuû yeáu cho neàn kinh teá Neàn kinh teá caøng phaùt trieån thì nhu caàu voán ñeå môû roäng saûn xuaát caøng lôùn. Trong ñieàu kieän caùc keânh huy ñoäng khaùc cuûa neàn kinh teá nhö thò tröôøng chöùng khoaùn, caùc quyõ ñaàu tö taøi chính … chöa phaùt trieån thì NHTM laø keânh caáp voán quan trong nhaát trong neàn kinh teá. NHTM huy ñoäng caùc nguoàn voán taïm thôøi nhaøn roãi trong xaõ hoäi ñeå cung öùng cho neàn kinh teá. Nhôø ñoù, caùc chuû theå kinh teá coù ñuû voán môû roäng saûn xuaát, Ñoåi môùi thieát bò naâng cao naêng löïc saûn xuaát cuaû caûi vaät chaát cho xaõ hoäi. Chieán löôïc vaø giaûi phaùp ñeå phaùt trieån Vietcombank Taân Thuaän ñeán naêm 2010 26 1.4.2 NHTM laø caàu noái giöõa caùc caù nhaân, hoä kinh doanh, caùc Doanh nghieäp vôùi thò tröôøng. Thoâng qua vieäc cho vay vaø di vay, NHTM laøm caàu noái giöõa nhöõng ngöôøi coù voán nhöng taïm thôøi chöa coù nhu caàu söû duïng vôùi ngöôøi caàn voán boå xung cho saûn xuaát kinh doanh. Cuõng thoâng qua dòch vuï tö vaán vaø tín duïng ngaân haøng, caùc caù nhaân, hoä kinh doanh, doanh nghieäp coù theå naém baét nhu caàu thò tröôøng vaø phaùt trieån saûn phaåm phuø hôïp vôùi nhu caàu thò tröôøng veà nhieàu phöông dieän nhö giaù caû, chaát löôïng , chuûng loaïi, thôøi gian… 1.4.3 NHTM Laø coâng cuï ñeå nhaø nöôùc ñieàu tieát vó moâ neàn kinh teá Hoaït ñoäng cuûa NHTM coù lieân quan haàu heát ñeán caùc lónh vöïc kinh teá – xaõ hoäi. Vì vaäy, thoâng qua ñoù, Nhaø nöôcù coù theå ñieàu tieát vó moâ neàn kinh teá baèng caùc coâng cuï tröïc tieáp cuûa chính saùch tieàn teä phuø hôïp vôùi muïc tieâu phaùt trieån kinh teá ñaát nöôùc trong töøng giai ñoaïn cuï theå. NHTM cuõng caên cöù vaøo ñònh höôùng phaùt trieån töøng vuøng, töøng ngaønh kinh teá ñeå ñeà ra caùc chính saùch tín duïng phuø hôïp. Ñaùp öùng yeâu caàu cuûa kinh teá thò tröôøng, ñoàng thôøi ñaûm baûo muïc tieâu an toaøn, taêng tröôûng, hieäu quaû cuûa mình. 1.4.4 Laø caàu noái giöõa neàn taøi chính quoác gia vaø taøi chính quoác teá. NHTM goùp phaàn thuùc ñaåy söï phaùt trieån cuûa hoaït ñoäng thöông maïi quoác teá, ñaûm baûo cho hoaït ñoäng xuaát – nhaäp khaåu ñöôïc thoâng suoát, ñöa thò tröôøng quoác noäi ngaøy caøng gaàn vôùi thò tröôøng quoác teá. Beân caïng ñoù, NHTM, cuøng vôùi NHNN laø caàu noái quan trong ñeå hoäi nhaäp giöõa neàn taøi chính quoác gia vaø neàn taøi chính quoác teá. 1.5. Söï phaùt trieån cuûa heä thoáng Ngaân haøng Thöông maïi Vieät Nam: Chieán löôïc vaø giaûi phaùp ñeå phaùt trieån Vietcombank Taân Thuaän ñeán naêm 2010 27 1.5.1. Giai ñoaïn 1951 -1987: heä thoáng Ngaân haøng 1 caáp gaén lieàn cô cheá quaûn lyù taäp trung, bao caáp. Trong moät thôøi gian daøi ( hôn 30 naêm ), Heä thoáng ngaân haøng cuûa nöôùc ta hoaït ñoäng theo cô cheá kinh teá taäp trung, bao caáp, meänh leänh haønh chính. Ngaân haøng Nhaø Nöôùc vöøa laø Ngaân haøng trung öông vöøa laø Ngaân haøng thöông maïi . Taát caû neàn kinh teá ñeàu hoaït ñoäng theo chæ tieâu keá hoaïch ñöôïc giao töø treân xuoáng. NH cuõng caên cöù vaøo chæ tieâu keá hoaïch deå cho vay. Hoaït ñoäng thanh toaùn quoác teá chæ ñoùng khung trong caùc hieäp ñònh ñöôïc kyù keát giöõa caùc nöôùc trong khu vöïc XHCN vôùi nhau. Thôøi kyø ñoù chuùng ta coù moät NH chuyeân doanh laø Ngaân haøng kieán thieát tröïc thuoäc boä taøi chính, ñaûm nhieäm vieäc cho vay phuïc vuï xaây döïng cô baûn theo keá hoaïch nhaø nöôùc. Chính cô cheá taäp trung quan lieâu, meänh leänh haønh chính naøy ñaõ laøm cho ñaát nöôùc ta, cuõng nhö toaøn heä thoáng XHCN luùc baáy giôø rôi vaøo tình traïng laïc haäu veà kinh teá so vôùi caùc nöôùc TBCN. Khuûng hoaûng veà chính trò vaø ñöôøng loái laø haäu quaû taát yeáu khoù traùnh khoûi cuûa heä thoáng XHCN. Söï tan raõ cuûa Lieân xoâ keùo theo toaøn boä caùc nöôùc XHCN Ñoâng Aâu tan raõ. Tröôùc nguy cô ñoù, Ñaûng vaø nhaø nöôùc ta chuû tröông phaûi ñoåi môí toaøn boä neàn kinh teá theo höôùng xaây döïng neàn kinh teá thò tröôøng ñònh höôùng XHCN. Toaøn boä neàn kinh teá, trong ñoù coù ngaân haøng baét ñaàu ñoåi môùi ñeå ñaùp öùng yeâu caàu taát yeáu cuûa thôøi ñaïi laø toaøn caàu hoùa kinh teá. 1.5.2. Naêm 1998 ñeán nay: Chieán löôïc vaø giaûi phaùp ñeå phaùt trieån Vietcombank Taân Thuaän ñeán naêm 2010 28 Traûi qua hôn 15 naêm ñoåi môùi, heä thoáng NH cuûa nöôùc ta ñaõ phaùt trieån theo ñuùng nhöõng ñònh höôùng cuûa Ñaûng vaø thoâng leä quoác teá. Heä thoáng ngaân haøng cuûa nöôùc ta hieän nay laø Heä thoáng Ngaân haøng 2 caáp goàm : - Ngaân haøng Trung öông: laø Ngaân haøng nhaø nöôùc Vieät Nam, cô quan quaûn lyù Nhaø Nöôùc trong lónh vöïc tieàn teä tín duïng, Thöïc hieän chöùc naêng ñieàu tieát neàn kinh teá thoâng qua caùc chính saùch tieàn teä. Ñoàng thôøi NHTW coøn laø cô quan quaûn lyù giaùm saùt hoaït ñoäng cuûa caùc toå chöùc tín duïng vaø caùc ñònh cheá taøi chính ñaûm baûo vieäc tuaân thuû caùc cheá ñoä quy ñònh cuûa nhaø nöôùc trong lónh vöïc tieàn teä ngaân haøng. NHTW cuõng laøm trung gian thanh toaùn vaø giaùm saùt cuûa thò tröôøng tieàn teä lieân ngaân haøng. NHNN Vieät Nam coù chi nhaùnh ôû taát caû caùc tænh thaønh trong caû nöôùc ñeå quaûn lyù , ñieàu hoaø tieàn teä, giaùm saùt hoaït ñoäng cuûc caùc toå chöùc tín duïng treân ñòa baøn. - Caùc Ngaân haøng trung gian: kinh doanh tieàn teä, tín duïng Ngaân haøng. ÔÛ nöôùc ta, caùc ngaân haøng trung gian chuû yeáu laø NHTM vaø caùc coâng ty taøi chính ( ví duï nhö : coâng ty taøi chính Seaprodex, coâng ty taøi chính cao su…. ) ¾ Heä thoáng Ngaân haøng Thöông maïi ôû Vieät Nam goàm coù: + Ngaân haøng Thöông maïi quoác doanh: Ñöôïc hình thaønh vaø phaùt trieån töø naêm 1988 ñeán nay vaø laø heä thoáng ngaân haøng thuoäc sôû höõu nhaø nöôùc, coù tieàm löïc veà voán lôùn nhaát trong heä thoáng ngaân haøng, coù maïng löôùi roäng khaép caùc tænh thaønh vaø coù löôïng khaùch haøng truyeàn thoáng, oån ñònh. Hieän nay, chuùng ta coù 5 Ngaân haøng thöông maïi quoác doanh goàm: - Ngaân haøng Coâng thöông Vieät nam. Chieán löôïc vaø giaûi phaùp ñeå phaùt trieån Vietcombank Taân Thuaän ñeán naêm 2010 29 - Ngaân haøng Ngoaïi thöông Vieät nam (VCB). - Ngaân haøng Noâng nghieäp vaø Phaùt trieån noâng thoân Vieät Nam. - Ngaân haøng ñaàu tö vaø phaùt trieån Vieät Nam. - Ngaân haøng Phaùt trieån nhaø ñoàng baèng soâng Cöûu Long (MHB). NHTM quoác doanh cho ñeán nay vaãn laø NH lôùn nhaát trong caû nöôùc veà thò phaàn hoaït ñoäng. Theo soá lieäu toång hôïp cuûa NHTW vaø IMF, caùc NHTM quoác doanh chieám 75% thò phaàn cho vay, 78% thò phaàn huy ñoäng voán vaø chieám 77% taøi saûn coù treân toång taøi saûn coù cuûa caû heä thoáng. + Ngaân haøng thöông maïi coå phaàn. Treân caû nöôùc hieän nay coù 36 ngaân haøng coå phaàn, thò phaàn cho vay cuûa caùc NH naøy chieám khoaûng 14,5 % , 10% voán huy ñoäng vaø cuõng khoaûng 11% taøi saûn coù so vôùi toång taøi saûn coù cuûa caû heä thoáng. + Ngaân haøng lieân doanh. Tính ñeán cuoái naêm 2004, treân laõnh thoå Vieät Nam coù 04 NH lieân doanh ñang hoaït ñoäng. Thò phaàn tín duïng cuûa caùc NH naøy chieám khoaûng 1,1%, thò phaàn huy ñoäng khoaûng 1,15% vaø taøi saûn coù so vôùi toång taøi saûn coù cuûa caû heä thoáng khoaûng 1,5%. + Chi nhaùnh Ngaân haøng nöôùc ngoaøi. Trong caû nöôùc hieän nay coù khoaûng 26 chi nhaùnh NH nöôùc ngoaøi ñang hoaït ñoäng, taäp trung chuû yeáu ôû 2 thaønh phoá lôùn laø Haø noäi vaø thaønh phoá Hoà chí Minh. Thò phaàn cho vay cuûa caùc NH naøy chieám khoaûng 9% , thò phaàn huy ñoäng voán chieám khoaûng 10% vaø taøi saûn coù treân toång taøi saûn cuûa caû heä thoáng laø khoaûng 11%. Chieán löôïc vaø giaûi phaùp ñeå phaùt trieån Vietcombank Taân Thuaän ñeán naêm 2010 30 + Quyõ tín duïng nhaân daân Ñaây laø heä thoáng NH baùn leû roäng khaép nhaát vôùi 900 quyõ tín duïng nhaân daân treân khaép caû nöôùc. Thò phaàn cho vay cuûa loaïi hình naøy chieám khoaûng 1,22%, thò phaàn huy ñoäng khoaûng 0,88% vaø taøi saûn coù treân toång taøi saûn coù toaøn heä thoáng laø 0,4% (Nguoàn soá lieäu treân ñöôïc caäp nhaät töø trang Web : www.sbv.org.vn) CHÖÔNG 2 Chieán löôïc vaø giaûi phaùp ñeå phaùt trieån Vietcombank Taân Thuaän ñeán naêm 2010 31 THÖÏC TRAÏNG HOAÏT ÑOÄNG VAØ NHÖÕNG BAØI HOÏC KINH NGHIEÄM CUÛA NGAÂN HAØNG NGOAÏI THÖÔNG KHU CHEÁ XUAÁT TAÂN THUAÄN TRONG THÔØI GIAN QUA 2000-2004 2.1.Söï hình thaønh vaø phaùt trieån cuûa Vietcombank Taân Thuaän: 2.1.1. Veà cô caáu toå chöùc - Chi nhaùnh Ngaân haøng ngoaïi thöông khu cheá xuaát taân thuaän (VCBTT ) ñöôïc thaønh laäp ngaøy 01/10/1993, laø chi nhaùnh tröïc thuoäc Ngaân haøng Ngoaïi Thöông Vieät Nam- moät trong boán ngaân haøng thöông maïi quoác doanh haøng ñaàu Vieät Nam. VCBTT ñöôïc thaønh laäp gaén lieàn vôùi söï ra ñôøi vaø phaùt trieån cuûa Khu cheá xuaát Taân thuaän, khu cheá xuaát ñöôïc coi laø thaønh coâng nhaát khu vöïc Ñoâng nam AÙ trong thaäp kyû 90. 2.1.2.Nhöõng thuaän lôïi vaø khoù khaên Thôøi kyø ñaàu môùi thaønh laäp, VCBTT chæ laø moät chi nhaùnh nhoû vôùi 8 nhaân vieân naêm 1993. Ñeán naêm 2000, chi nhaùnh ñaõ coù: 60 nhaân vieân, 1 hoäi sôû chính, 2 phoøng giao dòch. Vaø töø ñoù, maïng löôùi hoaït ñoäng cuûa chi nhaùnh khoâng ngöøng phaùt trieån cuøng vôùi söï phaùt trieån cuûa heä thoáng NH. Ñeán nay, chi nhaùnh ñaõ coù: 200 nhaân vieân; 1 hoäi sôû chính vaø 5 chi nhaùnh caáp 2 Trong hoaït ñoäng kinh doanh, VCBTT coù nhieàu thuaän lôïi song cuõng gaëp khoâng ít khoù khaên. Nhöõng thuaän lôïi cô baûn coù theå thaáy laø: Chieán löôïc vaø giaûi phaùp ñeå phaùt trieån Vietcombank Taân Thuaän ñeán naêm 2010 32 - VCBTT laø chi nhaùnh duy nhaát, cho tôùi nay, ñaët truï sôû vaø hoaït ñoäng chính trong khu cheá xuaát, do ñoù phaàn naøo traùnh ñöôïc nhöõng caïnh tranh gay gaét trong hoaït ñoäng ngaân haøng treân ñòa baøn thaønh phoá HCM. - Caùc khaùch haøng cuûa VCBTT laø caùc nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi ñaõ quen vôùi caùc dòch vuï ngaân haøng hieän ñaïi do ñoù raát deã giôùi thieäu vaø ñöavaøo söû duïng caùc dòch vuï ngaân haøng hieän ñaïi theo tieâuchuaån quoác teá. - Vietcombank laø NHTM quoác doanh ñang ñöôïc caùc chính saùch, cô cheá nhaø nöôùc baûo trôï vaø taïo ñieàu kieän phaùt trieån. Trong heä thoáng caùc Ngaân haøng thöông maïi quoác doanh, Vietcombank cuõng laø Ngaân haøng coù tieàm löïc veà voán, ñaëc bieät laø ngoaïi teä, coù kinh nghieäm laâu naêm veà thanh toaùn quoác teá neân ñöôïc caùc khaùch haøng nöôùc ngoaøi ñaùnh gía cao. - Vietcombank laø ngaân haøng ñi ñaàu trong vieäc aùp duïng coâng ngheä tieân tieán vaøo hoaït ñoäng vaø ñaõ 5 naêm lieàn ñöôïc taïp chí The Banker bình choïn laø ngaân haøng toát nhaát Vieät nam. Ñoàng haønh vôùi nhöõng thuaän lôïi luoân laø nhöõng khoù khaên, thaùch thöùc. Coù theå thaáy nhöõng khoù khaên cô baûn cuaû VCBTT nhö sau : - Muïc tieâu thaønh laäp chi nhaùnh laø ñeå phuïc vuï caùc nhaø ñaàu tö trong khu cheá xuaát voán laø nhöõng ngöôøi am hieåu raát roõ veà kinh doanh quoác teá vaø caùc dòch vuï ngaân haøng hieän ñaïi song cô cheá chính saùch cuûa nhaø nöôùc chöa theo kòp söï phaùt trieån naøy. Ví duï : Chuùng ta coù luaät ñaàu tö nöôùc ngoaøi ñeå khuyeán khích ñaàu tö nöôùc ngoaøi nhöng cô cheá cho vay, cô cheá quaûn lyù ngoaïi hoái trong khu cheá xuaát khoâng coù. Vieäc aùp duïng caùc quy ñònh beân ngoaøi vaøo khu vöïc ñaëc thuø naøy coù nhöõng ñieåm khoâng phuø hôïp. Haønh lang Chieán löôïc vaø giaûi phaùp ñeå phaùt trieån Vietcombank Taân Thuaän ñeán naêm 2010 33 phaùp lyù khoâng roõ raøng laøm cho chi nhaùnh phaûi vöøa laøm vöøa töï tìm caùch aùp duïng cho phuø hôïp vaø ruùt kinh nghieäm qua thöïc teá hoaït ñoäng. - Tuy laø moät ngaân haøng ñoùng trong haøng raøo khu cheá xuaát nhöng VCBTT laïi khoâng ñöôïc aùp duïng nhöõng öu ñaõi nhö caùc nhaø ñaàu tö vaø chi phí thì phaûi traû baèng USD nhö caùc nhaø ñaàu tö khaùc. Ví duï: Tieàn thueâ ñaát, tieàn ñieän, nöôùc, dòch vuï tieän ích phaûi traû baèng USD nhöng tieàn löông CBCNV vaø caùc khoaûn thu nhaäp khaùc ñöôïc tính theo ñôn gía vaø heä soá nhö caùc DNNN vaø khoâng ñöôïc höôûng caùc öu ñaõi veà thueá nhö caùc nhaø ñaàu tö khaùc. Ñieàu ñoù daãn ñeán söï khoâng töông öùng trong thu- chi, lôïi nhuaän thaáp hôn so vôùi 1 ngaân haøng khaùc coù cuøng quy moâ nhöng hoaït ñoäng ngoaøi khu cheá xuaát. 2.2. Thöïc traïng hoaït ñoäng kinh doanh qua 5 naêm: 2000 – 2004 2.2.1.Hoaït ñoäng huy ñoäng voán Coâng taùc huy ñoäng voán taïi VCBTT trong thôøi gian qua luoân dieãn bieán theo höôùng tích cöïc. Toång nguoàn voán huy ñoäng naêm sau luoân taêng so vôùi naêm tröôùc. Tyû leä taêng tröôûng bình quaân naêm naêm 2000 - 2004 laø 54,4% naêm trong ñoù naêm cao nhaát laø 133% ( 2000 ) vaø naêm thaáp nhaát laø 12%. Nguoàn voán huy ñoäng töø thò tröôøng 2 (thò tröôøng lieân ngaân haøng) chieám tyû trong raát thaáp vaø nhöõng naêm sau naøy khoâng coù vì theo quy ñònh cuûa VCBTW, taát caû nguoàn voán naøy taäp trung taïi VCBTW, caùc chi nhaùnh khoâng ñöôïc vay cuõng nhö göûi treân thò tröôøng naøy, neáu thieáu voán, TW seõ cho vay do ñoù nguoàn voán naøy khoâng phaùt sinh taïi chi nhaùnh. Nguoàn voán huy ñoäng töø thò tröôøng 1 ( thò tröôøng caùc toå chöùc kinh teá vaø caù nhaân) taêng tröôûng ñeàu Chieán löôïc vaø giaûi phaùp ñeå phaùt trieån Vietcombank Taân Thuaän ñeán naêm 2010 34 qua caùc naêm vaø laø nguoàn huy ñoäng quan trong nhaát, coù tyû troïng lôùn nhaát taïi VCBTT. Nguoàn voán naøy chuû yeáu taäp trung ôû moät soá khaùch haøng lôùn nhö : Coâng ty ñieän töû Samsung Vina, coâng ty lieân doanh Vinastar, Coâng ty lieân doanh Phuù myõ höng, coâng ty ñieän löïc Hieäp phöôùc…., voán huy ñoäng töø daân cö coøn ít do vò trí kinh doanh cuûa chi nhaùnh chuû yeáu taäp trung trong caùc khu cheá xuaát vaø khu coâng nghieäp. Ngoaøi ra, chi nhaùnh coøn coù lôïi theá laø coù nguoàn tieàn göûi ngoaïi teä doài daøo do caùc coâng ty trong khu cheá xuaát göûi vaø baùn. Chi nhaùnh duøng nguoàn ngoaïi teä naøy laøm theá maïnh thu huùt caùc doanh nghieäp nhaäp khaåu trong nöôùc giao dòch, nhaát laø khi ngoaïi teä khan hieám. Nguoàn voán töï huy ñoäng taïi chi nhaùnh ngaøy caøng taêng, voán vay VCBTW ngaøy caøng giaûm chöùng toû khaû naêng töï chuû veà nguoàn voán cuûa chi nhaùnh ngaøy caøng lôùn. Ñaây cuõng laø xu theá chung cuûa moïi NH trong quaù trình caïnh tranh. NH naøo coù nguoàn voán lôùn hôn, khaû naêng töï huy ñoäng taïi choã lôùn hôn seõ coù dieàu kieän phaùt trieån kinh doanh toát hôn. Toång hôïp veà tình hình nguoàn voán theå hieän qua baûng sau: Chieán löôïc vaø giaûi phaùp ñeå phaùt trieån Vietcombank Taân Thuaän ñeán naêm 2010 35 Baûng 1: Toång nguoàn voán huy ñoäng qua 5 naêm 2000 - 2004: Ñôn vò: Trieäu ñoàng vaø ngaøn USD Chæ tieâu Trong ñoù Naêm Toång soá (qui VND) Thò tröôøng 1 Thò tröôøng 2 Vay VCB TW + Naêm 2000 : Trong ñoù: - VND - Ngoaïi teä quy USD 616.886 257.019 78.879 12,284 85.427 10.009 5,201 274.440 - Tyû leä taêng (+) giaûm (-) so vôùi 31/12/1999 + 133% + 141% + 126% + 128% + Naêm 2001 : Trong ñoù: - VND -Ngoaïi teä quy USD 687.980 380.430 132.560 16,490 74.040 0 4,910 233.510 - Tyû leä taêng (+) giaûm (-) so vôùi 31/12/2000 + 12% + 48% - 13% - 15% + Naêm 2002 : Trong ñoù: - VND - Ngoaïi teä quy USD 1.242.580 868.290 516.600 22,890 15.530 0 1,010 358.760 - Tyû leä taêng (+) giaûm (-) so vôùi 31/12/2001 + 80% + 127% - 79% + 54% + Naêm 2003 : Trong ñoù: - VND - Ngoaïi teä quy USD 1.611.210 1.526.830 1.151.400 24,050 0 9 84.380 - Tyû leä taêng (+) giaûm (-) so vôùi 31/12/2002 + 29% + 76% -99% - 76% + Naêm 2004 : Trong ñoù: VND - Ngoaïi teä quy USD 1.914.430 1.820.590 1.208.500 38,900 0 93.840 2,000 - Tyû leä taêng (+) giaûm (-) so vôùi 31/12/2003 + 18% + 19% - + 11% (Nguoàn: baùo caùo toång keát hoaït ñoäng KD cuûa VCVTT 5 naêm töø 2000-2004) Chieán löôïc vaø giaûi phaùp ñeå phaùt trieån Vietcombank Taân Thuaän ñeán naêm 2010 36 + Voán huy ñoäng neáu ñöôïc phaân loaïi theo thôøi gian ta thaáy: Nguoàn voán huy ñoäng khoâng kyø haïn bieán ñoäng thaát thöôøng, tuy nhieân vaãn taêng tröôûng qua töøng naêm. Rieâng naêm 2003, voán huy ñoäng khoâng kyø haïn giaûm 12% do giaù vaøng quùa cao, laõi suaát ngaân haøng khoâng haáp daãn khieán ngöôøi daân taäp trung tieàn mua vaøng, Caùc coâng ty xaây döïng taäp trung voán trong thò tröôøng baát ñoäng saûn naêm 2002 vaø nhöõng thaùng ñaàu naêm 2003 laøm cho voán taäp trung taïi caùc NH giaûm. Trong cô caáu huy ñoäng coù kyø haïn thì voán huy ñoäng taäp trung chuû yeáu taïi kyø haïn döôùi 12 thaùng ( 90% toång nguoàn voán coù kyø haïn. ), kyø haïn treân 12 thaùng haàu nhö khoâng huy ñoäng ñöôïc. Ñieàu ñoù cho thaáy söï thieáu voán cho caùc döï aùn daøi haïn cuûa chi nhaùnh. Trong nguoàn voán huy ñoäng coù kyø haïn, voán chuû yeáu taäp trung ôû caùc doanh nghieäp lieân doanh hoaëc FDI, nguoàn voán huy ñoäng trong daân cö khoâng nhieàu. VCBTT caàn coù ñònh höôùng môû roäng huy ñoäng voán trong daân cö vì ñaây laø thò tröôøng tieàm naêng maø caùc NH neân trieät ñeå khai thaùc. Voán taïi caùc DN thöôøng khoâng oån ñònh raát khoù keá hoaïch hoùa trong daøi haïn. Veà tyû troïng, voán huy ñoäng coù kyø haïn ngaøy caøng chieám tyû troïng lôùn, trong 2 naêm 2003 vaø 2004 nguoàn voùn naøy gaáp 2 laàn voán huy ñoäng khoâng kyø haïn. Ñieàu naøy coù theå do chính saùch laõi suaát kyø haïn haáp daãn hôn neân khaùch haøng taäp trung göûi kyø haïn. Coù theå xem soá lieäu trong baûng döôùi ñaây: Chieán löôïc vaø giaûi phaùp ñeå phaùt trieån Vietcombank Taân Thuaän ñeán naêm 2010 37 Baûng 2: Nguoàn voán huy ñoäng phaân loaïi theo thôøi gian: Ñôn vò: Trieäu ñoàng Naêm Chæ tieâu 2000 2001 2002 2003 2004 1. Toång nguoàn voán huy ñoäng Trong ñoù: - Khoâng kyø haïn: - Coù kyø haïn: 2. Tyû leä taêng: Trong ñoù: - Khoâng kyø haïn: - Coù kyø haïn: 616.886 305.231 311.665 +133% 110% 156% 687.980 381.780 306.200 +12% 25% - 2% 1.242.580 598.820 643.760 80,61% 56,84% 110,24% 1.611.370 526.850 1.084.520 29,68% -12% +68% 1.914.430 794.280 1.120.150 18,8% 50,76% 3,2% (Nguoàn: Baùo caùo toång keát hoaït ñoäng kinh doanh caùc naêm cuûa VCBTT) + Voán huy ñoäng neáu phaân loaïi theo ñoàng tieàn ta coù: Voán huy ñoäng baêng VND luoân chieám tyû troïng > 50% toång nguoàn voán. Voán ngoaïi teä chieám khoaûng 33% toång nguoàn voán. So vôùi nhöõng NHTM khaùc thì voán huy ñoäng ngoaïi teä cuûa VCBTT nhö vaäy laø khaù cao. Lôïi theá naøy do nguoàn tieàn göûi cuûa caùc coâng ty trong khu cheá xuaát mang laïi. Do ñoù, caàn phaûi coù chính saùch thoûa ñaùng ñeå giöõ lôïi theá naøy. Chieán löôïc vaø giaûi phaùp ñeå phaùt trieån Vietcombank Taân Thuaän ñeán naêm 2010 38 Baûng 3: Nguoàn voán huy ñoäng phaân loaïi theo ñoàng tieàn: Ñôn vò: Trieäu ñoàng Naêm Chæ tieâu 2000 2001 2002 2003 2004 1. Voán huy ñoäng VNÑ: - Tyû troïng: 2. Voán huy ñoäng N.teä:(Quy VNÑ) - Tyû troïng: 3. Toång coäng: 438.750 71,12% 178.136 28,88% 616.886 366.070 53,2% 321.910 46,8% 687.980 875.360 70,45% 367.220 29,55% 1.242.580 1.196.760 74,26% 414.610 25,74% 1.611.370 1.270.860 66,38% 643.570 33,62% 1.914.430 (Nguoàn: Baùo caùo hoaït ñoäng kinh doanh caùc naêm cuûa Vietcombank TT) 2.2.2 Hoaït ñoäng tín duïng. Hoaït ñoäng tín duïng laø hoaït ñoäng mang laïi thu nhaäp lôùn nhaát cho VCBTT. Dö nôï tín duïng taêng tröôûng ñeàu qua caùc naêm. Trong nhöõng naêm tröôùc , Ñònh höôùng kinh doanh cuûa chi nhaùnh laø taäp trung ñaàu tö cho caùc ñôn vò xaây döïng cô sôû haï taàng, caùc DNNN, do ñoù maø doanh soá cho vay vaø tyû troïng dö nôï ôû khu vöïc naøy taêng nhanh. Tyû troïng dö nôï DNNN chieám khoaûng 60% toång dö nôï vaø giaûm daàn xuoáng coøn khoaûng 28% toång dö nôï vaøo cuoái naêm 2004. Vieäc giaûm cho vay DNNN laø do chuû tröông môû roäng cho vay baùn leû, cho vay FDI vaø caùc thaønh phaàn kinh teá khaùc. Nhöng quan troïng nhaát laø do töø naêm 2003 trôû veà ñaây, caùc DN thi coâng XDCB gaëp nhieàu Chieán löôïc vaø giaûi phaùp ñeå phaùt trieån Vietcombank Taân Thuaän ñeán naêm 2010 39 khoù khaên, nôï ñoïng caùc coâng trình ñaõ thi coâng chöa thanh toaùn ñöôïc, quaûn lyù voán yeáu keùm daãn ñeán thua loã khoâng traû döôïc nôï vaø laõi vay NH. Caùc NH ñoàng loaït xieát chaët caùc khoaûn tín duïng xaây döïng cô baûn. Trong khi dö nôï khoái DNNN giaûm daàn thì dö nôï caùc thaønh phaàn kinh teá khaùc taêng tröôûng ñeàu qua caùc naêm. Öu ñieåm cuûa cho vay caùc coâng ty TNHH, DNTN, Caù nhaân, FDI laø coù taøi saûn ñaûm baûo cho khoaûn vay do ñoù ruæ ro khoâng lôùn nhö cho vay khoâng coù taøi saûn theá chaáp. Coù theå noùi söï taêng tröôûng dö nôï trong caùc thaønh phaàn kinh teá neâu treân ñaõ phaûn aùnh ñuùng chính saùch baùn leû cuûa VCBTW vaø theo saùt chuû tröôngphaùt trieån caùc thaønh phaàn kinh teá cuûa Daûng vaø Nhaø nöôùc ta. Chuùng ta coù theå thaáy roõ ñieàu ñoù qua soá lieäu treân baûng sau: Chieán löôïc vaø giaûi phaùp ñeå phaùt trieån Vietcombank Taân Thuaän ñeán naêm 2010 40 ( Nguoàn : Baùo caùo toång keát hoaït ñoäng kinh doanh caùc naêm töø 2000 ñeán 2004 ) Baûng 4: Doanh soá cho vay, thu nôï, dö nôï qua 5 naêm 2000-2004 Ñôn vò: Trieäu ñoàng 2000 2001 2002 2003 2004 Naêm Chæ tieâu Soá tieàn Tyû leä taêng (%) Soá tieàn Tyû leä taêng (%) Soá tieàn Tyû leä taêng (%) Soá tieàn Tyû leä taêng (%) Soá tieàn Tyû leä taêng (%) 1. Toång daonh soá cho vay 2. Toång doanh soá thu nôï 3. Dö nôï Trong ñoù -DNNN -TNHH - FDI -TPKT # 555.582 419.484 405.432 215.150 65.231 50.000 75.051 215 245 150 168 5 10 100 733.600 585.300 553.800 380.012 70.012 78.776 25.000 32 39 37 1.138.330 939.480 1.152.710 728.200 99.918 257.924 51.181 51,17 60,51 108,15 1.623.420 1.401.520 1.287.550 650.540 168.504 383.458 85.008 42,61 49,18 11,70 - 10,6 68,64 48,67 2.200.000 1.950.000 1.501.270 460.090 226.219 621.011 191.951 35,52 39,13 16,60 34,3 27 Chieán löôïc vaø giaûi phaùp ñeå phaùt trieån Vietcombank Taân Thuaän ñeán naêm 2010 41 + Neáu phaân dö nôï tín duïng theo thôøi gian, ta coù dö nôï ngaén haïn vaø dö nôï trung daøi haïn. Tyû troïng dö nôï ngaén haïn dao ñoäng trong khoaûng töø 49% ñeán 63%. Dö nôï trung vaø daøi haïn dao ñoäng trong khoaûng 51% ñeán 37%. Ñieàu naøy cho thaáy nhu caàu voán trung daøi haïn trong neàn kinh teá laø raát lôùn do xuaát phaùt ñieåm neàn kinh teá nöôùc ta coøn quaù laïc haäu so vôùi caùc nöôùc khaùc trong khu vöïc neân nhu caàu voán ñoåi môùi trang thieát bò phuïc vuï xaây döïng phaùt trieån kinh teá laø raát lôùn. Nhöng noù cuõng cho thaáy söï maát caân ñoái giöõa nguoàn voán vaø söû duïng voán. Chuùng ta haàu nhö khoâng huy ñoäng ñöôïc voán trung daøi haïn maø chæ huy ñoäng ñöôïc voán ngaén haïn. Söû duïng voán ngaén haïn ñaàu tö trung daøi haïn vôùi tyû leä cao seõ thieáu an toaøn trong thanh khoaûn. Chi nhaùnh caàn coù giaûi phaùp ñeå huy ñoäng nguoàn voán daøi haïn naøy. Baûng 5: Dö nôï tín duïng phaân loaïi theo thôøi gian: Ñôn vò: Trieäu ñoàng Naêm Chæ tieâu 2000 2001 2002 2003 2004 1. Dö nôï ngaén haïn: - Tyû troïng: 2. Dö nôï trung daøi haïn: - Tyû troïng: 3. Toång dö nôï: 258.426 63,74% 147.006 36,26% 405.432 293.620 53,02% 260.180 46,98% 553.800 676.640 58,70% 476.070 41,30% 1.152.710 637.870 49,54% 649.680 50,46% 1.287.550 839.970 55,95% 661.300 44,05% 1.501.270 (Nguoàn: Baùo caùo toång keát hoaït ñoäng kinh doanh caùc naêm cuûa VCBTT) Chieán löôïc vaø giaûi phaùp ñeå phaùt trieån Vietcombank Taân Thuaän ñeán naêm 2010 42 + Neáu phaân tích dö nôï theo loaïi tieàn ta thaáy: VCBTT coù lôïi theá veà huy ñoäng voán ngoaïi teä cuûa caùc DN trong khu cheá xuaát vaø caùc coâng ty lieân doanh lôùn, do ñoù maø cho vay baèng ngoaïi teä chi nhaùnh hoaøn toaøn coù theå huy ñoäng taïi choã maø khoâng caàn vay VCBTW. Tuy nhieân tyû trong cuûa dö nôï ngoaïi teä chæ dao ñoäng vaøo khoaûng 30% do thò phaàn tín duïng FDI vaø caùc lieân doanh chöa ñöôïc môû roäng. VCBTT caàn coù giaûi phaùp ñeå môû roäng thò phaàn naøy. Baûng 6: Dö nôï tín duïng phaân loaïi theo ñoàng tieàn: Ñôn vò: Trieäu ñoàng Naêm Chæ tieâu 2000 2001 2002 2003 2004 1. Dö nôï VNÑ: - Tyû troïng: 2. Dö nôï N.teä: (Quy VNÑ) - Tyû troïng: 3. Toång dö nôï: 208.161 51,34% 197.271 48,66% 405.432 361,750 65,32% 192050 34,68% 553.800 867.600 75,27% 285110 24,73% 1.152.710 918.810 71,36% 368.740 28,64% 1.287.550 1.010.000 67,28% 491.270 32,72% 1.501.270 (Nguoàn: Baùo caùo toång keát hoaït ñoäng kinh doanh caùc naêm cuûa VCBTT) + Veà chaát löôïng tín duïng Chaát löôïng hoaït ñoäng tín duïng hieän nay ñang laø vaán ñeà phaûi quan taâm haøng ñaàu taïi VCBTT, nhaát laø trong thôøi gian cuoái naêm 2003 ñeán nay. Nôï quaù haïn töø naêm 2004 ñeán nay luoân ôû möùc raát cao (16% ), caù bieät coù Chieán löôïc vaø giaûi phaùp ñeå phaùt trieån Vietcombank Taân Thuaän ñeán naêm 2010 43 nhöõng thôøi ñieåm leân tôùi 20%. Trong khi ñoù, tyû leä nôï quaù haïn theo quy ñònh cuûa NHNN laø döôùi 5%. Trong toång soá nôï quaù haïn, 90% laø nôï quaù haïn cuûa caùc DNNN thi coâng XDCB. Tình hình taøi chính cuûa caùc DN naøy ñang gaëp khoù khaên nghieâm troïng,voán chuû sôû höõu thaáp, hoaït ñoäng SXKD chuû yeáu baêng voán vay trong khi chuû ñaàu tö laïi chaäm thanh toaùn neân aùp löïc nôï ñeán haïn quaù lôùn. Moät phaàn laø khaû naêng quaûn lyù yeáu keùm cuûa caùc DN naøy do chöa thích öùng ñöôïc vôùi cô cheá thò tröôøng. Chính chaát löôïng tín duïng keùm laø nguyeân nhaân daãn ñeán thu nhaäp thaáp do trích döï phoøng ruûi ro cao, taøi saûn coù khoâng sinh lôøi lôùn. Caûi thieän chaát löôïng tín duïng laø coâng taùc ñang ñöôïc öu tieân haøng ñaàu taïi chi nhaùnh trong thôøi gian naøy. Baûng 7: Tình hình nôï quaù haïn: Ñôn vò: Trieäu ñoàng Naêm Chæ tieâu 2000 2001 2002 2003 2004 1. Toång dö nôï: 2. Nôï quaù haïn: Trong ñoù:- DNNN 3. T.leä nôï quaù haïn: 405.432 46.567 6.341 8,71% 553.800 9.090 5.094 1,6% 1.152.710 17.990 4.950 1,56% 1.287.550 81.030 75.986 6,29% 1.501.270 236.250 230.547 15,7% (Nguoàn: Baùo caùo hoaït ñoäng kinh doanh haøng naêm cuûa VCBTT) 2.2.3.Kinh doanh dòch vuï : Ngoaøi hoaït ñoäng tín duïng, VCBTT coøn chuù troïng vaø môû roäng hoaït ñoäng kinh doanh dòch vuï. Ñaäy laø maûng hoaït ñoäng maø VCBTT coù lôïi theá Chieán löôïc vaø giaûi phaùp ñeå phaùt trieån Vietcombank Taân Thuaän ñeán naêm 2010 44 neân cuõng mang laïi thu nhaäp khaù lôùn cho VCBTT. Caùc dòch vuï NH ôû VCBTT goàm coù :Thanh toaùn quoác teá,Thanh toaùn trong nöôùc,Kinh doanh ngoaïi teä,Theû thanh toaùn,Ngaân quyõ. Thanh toaùn quoác teá laø theá maïnh cuûa NHNT noùi chung do beà daøy thaønh tích trong TTQT töø tröôùc thôøi kyø ñoåi môùi. Hieän nay, VCB laø heä thoáng ngaân haøng coù heä thoáng thanh toaùn hieän ñaïi nhaát, 5 naêm lieàn ñöôïc bình choïn laø NH toát nhaát Vieät Nam. Chính vì vaäy, doanh soá thanh toaùn xuaát nhaäp khaåu cuûa VCBTT luoân taêng tröôûng qua caùc naêm vôùi tyû leä taêng tröôûng bình quaân laø 25%. Caùc khaùch haøng ñeàu nhaän xeùt chaát löôïng thanh toaùn toát, nhöng toác ñoä xöû lyù ñieän vaø chöùng töø coøn chaäm so vôùi NH nöôùc ngoaøi neân caàn phaûi caûi tieán nhieàu hôn nöõa. Thanh toaùn trong nöôùc cuõng taêng nhanh vôùi tyû leä taêng tröôûng bình quaân ñaït 110%. Ñaëc bieät laø töø naêm 2003 ñeán nay do heä thoáng thanh toaùn ñöôïc noái maïng trong toaøn heä thoáng VCB vaø NHNN cuõng aùp duïng heä thoáng thanh toaùn buø tröø ñieän töû lieân NH ( IBPS ) neân toác ñoä thanh toaùn nhanh vaø ñoä chính xaùc cao. Ngöôøi daân cuõng ñaõ baét ñaàu bieát söû duïng caùc dòch vuï qua NH do ñoù maø phaïm vi thanh toaùn ngaøy caøng ñöôïc môû roäng. Kinh doanh ngoaïi teä taïi chi nhaùnh môùi chæ ñôn thuaàn laø mua baùn vôùi caùc khaùch haøng coù nhu caàu chöù chöa thaät söï mang yù nghóa kinh doanh. Doanh soá mua baùn ngoaïi teä gaén lieàn vôùi nhu caàu thanh toaùn quoác teá cuûa khaùch haøng laø chính. Tyû leä taêng tröôûng bình quaân doanh soá mua baùn ngoaïi teä laø 15%, soá ngoaïi teä thieáu chi nhaùnh phaûi mua töø VCBTW. Chieán löôïc vaø giaûi phaùp ñeå phaùt trieån Vietcombank Taân Thuaän ñeán naêm 2010 45 Veà dòch vuï theû, naêm 2001 trôû veà tröôùc, chi nhaùnh chæ laøm dòch vuï thanh toaùn vaø phaùt haønh theû tín duïng quoác teá vôùi soá löôïng raát ít. Doanh soá thanh toaùn naêm 2000 chæ coù 363 ngaøn USD, naêm 2001 taêng leân 2 trieäu USD. Chæ coù töø khi VCB ñöa vaøo söû duïng maùy ruùt tieàn töï ñoäng ATM thì dòch vuï veà theû phaùt trieån maïnh caû veà soá löôïng vaø doanh soá do chi nhaùnh aùp duïng traû löông cho coâng nhaân trong caùc khu cheá xuaát qua theû. Hieän nay chi nhaùnh ñaõ laép ñaët 30 maùy vôùi soá löôïng theû laø 40,000 theû. Theû ATM ngoaøi vieäc ruùt tieàn maët coøn coù theå thanh toaùn cöôùc ñieän thoaïi, ñieän, nöôùc, baûo hieåm, töø thieän, chuyeån khoaûn… Chieán löôïc vaø giaûi phaùp ñeå phaùt trieån Vietcombank Taân Thuaän ñeán naêm 2010 46 Baûng 8. Keát quaû kinh doanh dòch vuï töø 2000- 2004 Chæ tieâu 2000 2001 2002 2003 2004 1/ Thanh toaùn quoác teá (Kim nghaïch XNK - ngaøn USD) 185,205 201,431 198,351 283,532 417,710 - Tyû leä taêng, giaûm so vôùi naêm tröôùc + 30% + 8% - 2% + 43% + 47% 2/Thanh toaùn trong nöôùc (Doanh soá – Ngaøn tyû ñoàng) 39.515 20.320 24.810 57.952 161.865 - Tyû leä taêng, giaûm so vôùi naêm tröôùc + 30% -48% +20% +137,5% +182% 3/ Kinh doanh ngoaïi teä (Doanh soá mua baùn – ngaøn USD ) 220,351 100,253 132,410 168,520 250,675 - Tyû leä taêng, giaûm so vôùi naêm tröôùc + 30% -54% +32% +27% +48% 4/ Phaùt haønh, thanh toaùn theû (DS quy tyû VND) 0,363 2,352 12,250 400,463 674,510 - Soá theû phaùt haønh 150 357 2.350 29.835 38.910 - Tyû leä taêng, giaûm so vôùi naêm tröôùc + 10% 240% 652% +1350% +31% 5/ Ngaân quó - Chu chuyeån TM qua quõi nghieäp vuï (tyû VNÑ) 5.204 2.842 3.556 4.575 5.782 - Tyû leä taêng, giaûm so vôùi naêm tröôùc + 45% -46% +35% +28% +26% Chieán löôïc vaø giaûi phaùp ñeå phaùt trieån Vietcombank Taân Thuaän ñeán naêm 2010 47 2.2.4.Thu nhaäp, chi phí vaø keát quaû kinh doanh Keát quaû kinh doanh cuûa VCBTT trong thôøi gian qua laø keát quaû phaán ñaáu noã löïc cuûa taäp theå caùn boä coâng nhaân vieân toaøn chi nhaùnh. - Veà thu nhaäp: Toång thu nhaäp taêng tröôûng ñeàu qua caùc naêm vôùi tyû leä taêng bình quaân laø 39%.trong cô caáu toång thu nhaäp, thu laõi cho vay luoân chieám tyû troïng cao nhaát- khoaûng 60%- 80% tuyø theo töøng naêm. Ñieàu naøy chöùng toû tín duïng luoân laø hoaït ñoäng mang laïi thu nhaäp nhieàu nhaát cho moät ngaân haøng. Tieáp theo laø nguoàn thu töø dòch vuï NH vaø kinh doanh ngoaïi teä vôùi tyû troïng chieám khoaûng 15%- 25%. Dòch vuï phí laø khoaûn thu khoâng coù ruæ ro, caùc NH ñeàu caàn chuù troïng môû roäng dòch vuï naøy. - Veà chi phí : hoaït ñoäng caøng môû roäng thì chi phí ngaøy caøng taêng leân laø ñieàu taát nhieân. Trong cô caáu chi phí, tyû troïng traû laõi tieàn göûi ngaøy caøng taêng, traû laõi tieàn vay caøng giaûm cho thaáy khaû naêng huy ñoäng voán taïi choã cuûa chi nhaùnh ngaøy caøng cao, nôï vay VCBTW giaûm roõ reät.Tyû troïng traû laõi vay TW giaûm töø 50% naêm 2000 xuoáng coøn 15% naêm 2004. Cuøng luùc laø tyû troïng traû laõi tieàn göûi taêng töông öùng. Tyû leä chi veà taøi saûn coøn thaáp chöùng toû trang thieát bò phuïc vuï cho hoaït ñoäng coøn ít, chöa ñaùp öùng ñöôïc nhu caàu ngaøy caøng cao cuûa xaõ hoäi. Cô caáu thu nhaäp chi phí vaø soá lieäu cuï theå xin xem baûng soá 9 döôùi ñaây. - Veà lôïi nhuaän: Lôïi nhuaän taêng tröôûng ñeàu ñaën qua caùc naêm vôùi toác ñoä raát cao. Veà tyû leä taêng thì naêm 2000 laø naêm cao nhaát vôùi tyû leä taêng laø 217%, naêm thaáp nhaát laø naêm 2003 vôùi möùc taêng laø 1,52%. Veà soá tuyeät ñoái, naêm cao nhaát laø 44 tyû ñoàng vaø naêm thaáp nhaát laø 10 tyû ñoàng. Nhöng töø naêm Chieán löôïc vaø giaûi phaùp ñeå phaùt trieån Vietcombank Taân Thuaän ñeán naêm 2010 48 2003 ñeán nay, theo quy ñònh, caùc chi nhaùnh phaûi duøng lôïi nhuaän cuaû mình ñeå trích döï phoøng ruûi ro treân toång taøi saûn coù khoâng sinh lôøi do ñoù, vôùi tyû leä nôï quaù haïn cao, VCBTT luoân phaûi trích döï phoøng gaàn heát soá lôïi nhuaän cuûa mình. Naêm 2004, soá döï phoøng phaûi trích laø 86 tyû ñoàng, chi nhaùnh môùi trích 43 tyû, vaø seõ coøn phaûi trích tieáp trong naêm nay vaø caùc naêm tieáp theo. Chieán löôïc vaø giaûi phaùp ñeå phaùt trieån Vietcombank Taân Thuaän ñeán naêm 2010 49 Baûng 9: Thu nhaäp, chí phí vaø lôïi nhuaän cuûa Vietcombank Taân Thuaän qua 5 naêm 2000-2004: Ñôn vò: Trieäu ñoàng Naêm Chæ tieâu 2000 2001 2002 2003 2004 1. Thu nhaäp: - Möùc taêng so vôùi naêm tröôùc - Tyû leä taêng Trong ñoù: -Thu laõi cho vay - thu laõi tieàn göûi - Laõi KDNT - Dòch vuï phí - Thu khaùc 2. Chi phí: - Möùc taêng so vôùi naêm tröôùc - Tyû leä taêng Trong ñoù: -Traû laõi tieàn vay - Traû laõi tieàn göûi - Chi veà taøi saûn - Chi löông CBCNV - Chi khaùc 3. Lôïi nhuaän (1-2): - Möùc taêng so vôùi naêm tröôùc - Tyû leä taêng 4. Trích Döï phoøngruûi ro 5. Lôïi nhuaän roøng (3-4): - Möùc taêng so vôùi naêm tröôùc - Tyû leä taêng 35.560 11.465 47,58% 19.852 9.230 1.458 4.919 98 25.190 5.341 25% 13.317 5.094 1.524 1.705 4.994 10.370 5.594 217% 0 10.370 48.980 13.420 37,74% 36.470 4.350 930 6.530 690 35.310 10.120 40,17% 18.460 9.600 1.970 2.470 4.420 13.670 3.300 31,82% 0 13.670 3.300 31,82% 77.730 28.750 58,70% 62.870 1.090 2.720 6.370 4.680 52.740 17.430 49,36% 28.340 13.420 4.820 2.670 3.490 24.990 11.320 82,81% 0 24.990 11.320 82,81% 98.790 21.060 27,09% 80,560 1.830 3.990 7.270 5.140 73.420 20.680 39,21% 21.500 34.400 9.020 4.500 4.000 25.370 380 1,52% 14.000 11.370 -13.620 -54,50% 122.172 23.382 23,67% 85.680 9.010 10.970 9.830 6.532 78.169 4.749 6,47% 11.600 44.810 6.050 5.250 10.930 44.003 18.633 73,45% 43.000 1.003 -10.367 -91,18% (Nguoàn: Baùo caùo hoaït ñoäng kinh doanh haøng naêm cuaû VCBTT) Chieán löôïc vaø giaûi phaùp ñeå phaùt trieån Vietcombank Taân Thuaän ñeán naêm 2010 50 2.3. Ñaùnh giaù keát quaû hoaït ñoäng: 2.3.1. Nhöõng keát quaû ñaõ laøm ñöôïc: + Nguoàn voán huy ñoäng taêng tröôûng ñeàu ñaën qua töøng naêm. Coù theå thaáy roõ ñieàu ñoù qua soá lieäu treân bieåu huy ñoäng voán ôû treân. Nguoàn voán huy ñoäng töø thò tröôøng 1 ( khu vöïc daân cö ) taêng tröôûng nhanh. Ñieàu ñoù cho thaáy löôïng tieàn göûi raát lôùn trong daân cö ñang ñöôïc huy ñoäng taïi caùc ngaân haøng vaø töø ñoù trôû laò phuïc vuï phaùt trieån kinh teá. + Thay ñoåi chính saùch huy ñoäng voán. - Töø khi 2 phaùp leänh Ngaân haøng ra ñôøi vaø ñeán nay laø luaät caùc toå chöùc tín duïng, cho pheùp nhieàu ngaân haøng ñöôïc kinh doanh ngoaïi teä, caùc ngaân haøng nöôùc ngoaøi ñöôïc pheùp môû chi nhaùnh taïi Vieät nam, Vietcombank khoâng coøn theá ñoäc quyeàn hoaït ñoäng ngoaïi teä nhö tröôùc vì voán tieàn göûi cuûa khaùch haøng bò phaân taùn sang caùc ngaân haøng khaùc. Trong boái caûnh aáy, chính saùch huy ñoäng voán cuûa vietcombank phaûi thay ñoåi môùi coù theå toàn taïi vaø phaùt trieån. Cuøng vôùi caùc ngaân haøng khaùc, Vietcombank ñaõ aùùp duïng nhieàu hình thöùc huy ñoäng voán phong phuù nhö : - Ngoaøi vieäc nhaän tieàn göûi cuûa doanh nghieäp , tieàn tieát kieäm cuûa daân cö, Caùc ngaân haøng coøn coù nhieàu hình thöùc khaùc nhö: phaùt haønh kyø phieáu, traùi phieáu, caùc chöùng chæ tieàn göûi coù kyø haïn…. - Chính saùch laõi suaát linh hoaït, phuø hôïp vôùi nhu caàu cuûa ngöôøi göûi tieàn nhö laõi suaát thaû noåi, laõi suaát coá ñònh vv…. - Giaûm phí dòch vuï : VCBTT ñaõ aùp duïng chính saùch giaûm phí dòch vuï thaáp hôn caùc ngaân haøng nöôùc ngoaøi ñeå thu huùt tieàn göûi ngoaïi teä cuûa caùc Chieán löôïc vaø giaûi phaùp ñeå phaùt trieån Vietcombank Taân Thuaän ñeán naêm 2010 51 DN trong khu cheá xuaát. Vi duï : Mieãn phí chuyeån tieàn ñeán, giaûm phí chuyeån tieàn ñi, giaûm phí phaùt haønh theû ATM traû löông cho coâng nhaân…. - Ña daïng hoaù caùc kyø haïn göûi tieàn. tieàn göûi overnight, 3 ngaøy, 1 tuaàn, 2 tuaàn, thaùng, quyù… - Aùp duïng caùc chöông trình khuyeán maõi theo töøng ñôït huy ñoäng voán nhö: traí phieáu ñích danh, giaûi thöôûng laø chuyeán du lòch Chaâu Aâu daønh cho 2 ngöôøi; Caùc chöông trình khuyeán maõi coù gía trò cho caùc theû ATM thöù 100.000, 1 trieäu…. - Caûi tieán qui trình giao dòch : Aùp duïng quy trình giao dòch baùn leû 1 cöûa nhö caùc ngaân haøng nöôùc ngoaøi ñoái vôùi khaùch haøng caù nhaân. Moät nhaân vieân chòu traùch nhieäm thöïc hieän toaøn boä caùc yeâu caàu cuûa khaùch haøng nhö : Göûi tieàn ruùt tieàn, chuyeån tieàn, thanh toaùn….maø khoâng phaûi qua nhieàu quaày giao dòch nhö tröôùc. - Cung caáp caùc tieän ích: ATM, chuyeån tieàn nhanh, truy vaán thoâng tin qua maïng , thu tieàn taïi vaên phoøng coâng ty… + Taêng tröôûng tín duïng vaø ñaàu tö ñuùng chuû tröông chính saùch cuûa Ñaûng - Nhaø Nöôùc vaø ñònh höôùng cuûa ngaønh. - Taêng tyû troïng cho vay trung daøi haïn. Tuy tyû troïng nguoàn voán huy ñoäng trung daøi haïn coøn raát thaáp nhöng VCBTT vaãn ñaùp öùng ñuû yeâu caàu veà voán trung daøi haïn cho khaùch haøng baèng caùch vay VCBTW neáu huy ñoäng taïi choã chöa ñuû. Vì vaäy, tyû troïng voán trung vaø daøi haïn treân toång dö nôï tín duïng taêng leân ( hieän nay tyû troïng naøy chieám khoaûng 35- 40% toång dö nôï ) Chieán löôïc vaø giaûi phaùp ñeå phaùt trieån Vietcombank Taân Thuaän ñeán naêm 2010 52 - Taêng tyû troïng cho vay DN coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi, caùc Coâng ty TNHH, coâng ty coå phaàn. Ñaây laø khoái khaùch haøng hoaëc laø co ùtrình ñoä quaûn lyù saûn xuaát tieân tieán, hoaëc laø coù taøi saûn baûo ñaûm, hoaëc laø phaûi chòu traùch nhieäm caù nhaân cho phaàn voán maø mình ñaõ ñaàu tö do ñoù coù traùch nhieäm cao trong vieäc quaûn lyù vaø söû duïng voán vay NH. Môû roäng tín duïng ôû khoái khaùch haøng naøy chính laø giaûm thieåu ruûi ro trong hoaït ñoäng tín duïng cuûa NHTM. - Taêng tyû troïng cho vay coù taøi saûn ñaûm baûo, giaûm tyû troïng cho vay khoâng coù taøi saûn baûo ñaûm. Ñaây cuõng laø moät bieän phaùp giaûm bôùt ruûi ro kinh doanh cho NHTM. - Taêng tyû leä cho vay ñoàng taøi trôï. Muïc ñích laø coù theå cung öùng voán cho caùc döï aùn lôùn phuïc vuï quoác keá daân sinh, caùc döï aùn ñaàu tö cô sôû haï taàng ñoøi hoûi moät löôïng voán lôùn vöôït quaù tyû leä voán töï coù theo quy ñònh cuaû moät NH ( Hieän nay luaät caùc toå chöùc tín duïng quy ñònh cho vay moät khaùch haøng khoâng vöôït quaù 15% voán töï coù cuûa NH ) + Môû roäng quan heä ñoái ngoaïi, khoâng ngöøng phaùt trieån dòch vuï TTQT. Hieän nay, NHNT coù quan heä vôùi treân 1300 Ngaân haøng taïi 85 nöôùc treân theá giôùi. Töø naêm 1995, NHNT tham gia heä thoáng thanh toaùn toaøn caàu SWIFT, laø thaønh vieân cuûa hieäp hoäi Ngaân haøng chaâu AÙ vaø caùc toå chöùc theû quoác teá nhö : Visa card, Master card, laø toå chöùc ñaïi lyù thanh toaùn theû cho : Visa, Master, AMEX, JCB, Diner club. Thanh toaùn quoác teá laø moät trong nhöõng nghieäp vuï truyeàn thoáng cuûa NHNT. Tröôùc naêm 1988, NHNT laø NH duy nhaát thöïc hieän thanh toaùn quoác teá. Töø naêm 1989 trôû ñi, khi caùc NHTM Chieán löôïc vaø giaûi phaùp ñeå phaùt trieån Vietcombank Taân Thuaän ñeán naêm 2010 53 khaùc ñöôïc pheùp laøm dòch vuï thanh toaùn quoác teá, thò phaàn cuûa NHNT giaûm daàn cho ñeán nay chæ coøn khoaûng 30%. Chính vì vaäy, ñeå taêng cöôøng söùc caïnh tranh, NHNT vöøa ñöa vaøo söû duïng chöông trình Taøi trôï thöông maïi cho pheùp haïch toaùn vaø laäp ñieän töï ñoäng. Cho ñeán nay, NHNT vaãn laø ngaân haøng coù heä thoáng thanh toaùn töông ñoái hieän ñaïi , chaát löôïng thanh toaùn quoác teá toát nhaát vaø coù uy tín nhaát cuûa Vieät nam theo ñaùnh giaù cuaû caùc ngaân haøng nöôùc ngoaøi. + Thanh toaùn trong nöôùc: - Thanh toaùn tröïc tuyeán qua heä thoáng ATM : heä thoáng maùy ruùt tieàn töï ñoäng ATM môùi döôïc aùp duïng taïi Vieät Nam trong 3 naêm nay. NHNT laø ngaân haøng ñi ñaàu trong vieäc noái maïng toaøn quoác vaø daãn ñaàu veà soá löôïng mayù ATM cuõng nhö caùc tieän ích ñang ñöôïc söû duïng: Heä thoáng VCB- ATM cho pheùp chuû taøi khoaûn coù theå thanh toaùn caùc hoùa ñôn tieàn ñieän, nöôùc, ñieän thoaïi, baûo hieåm,caùc hoaït ñoäng töø thieän…VCBTT laø chi nhaùnh ñöùng thöù 3 trong heä thoáng VCB veà soá löôïng maùy ATM vaø soá löôïng theû phaùt haønh. Caùc coâng ty trong khu cheá xuaát coù soá löôïng coâng nhaân lôùn thöôøng thích söû duïng dòch vuï naøy ñeå traû löông cho coâng nhaân.Dòch vuï ngaân haøng hieän ñaïi ñang thöïc söï ñöôïc giôùi thieäu ñeán taän töøng ngöôøi daân vaø phaùt huy hieäu quûa roõ reät. - Online toaøn heä thoáng, khaùch haøng coù theå göûi tieàn moät nôi, ruùt tieàn nhieàu nôi, thuaän tieän, nhanh choùng, chính xaùc. - Tham gia thanh toaùn buø tröø ñieän töû lieân ngaân haøng (IBPS). VCBTT laø moät trong nhöõng chi nhaùnh tham gia ngay töø nhöõng ngaøy ñaàu NHNN Chieán löôïc vaø giaûi phaùp ñeå phaùt trieån Vietcombank Taân Thuaän ñeán naêm 2010 54 trieån khai chöông trình naøy. Do ñoù toác ñoä vaø soá löôïng buùt toaùn thöïc hieän ngaøy caøng nhanh vaø chính xaùc. + Ñoåi môùi coâng ngheä, phaùt trieån saûn phaåm môùi: Vôùi nhaän thöùc veà taàm quan troïng cuûa coâng ngheä ngaân haøng trong thôøi kyø ñoåi môùi, NHNT ñaõ maïnh daïn ñi ñaàu, aùp duïng coâng ngheä môùi vaøo thao taùc nghieäp vuï, toång hôïp soá lieäu, cuõng nhö coâng taùc ñieàu haønh vaø quaûn lyù. Vieäc aùp duïng coâng ngheä môùi khoâng nhöõng giuùp cho vieäc phuïc vuï khaùch haøng toát hôn maø coøn taêng cöôøng ñaùng keå khaû naêng caïnh tranh trong quùa trình hoäi nhaäp vôùi heä thoáng ngaân haøng theá giôùi. Töø naêm 1998 ñeán nay, NHNT ñaõ ñöa vaøo hoaït ñoäng raát nhieàu caùc chöông trình coâng ngheä ngaân haøng hieän ñaïi nhö : Naâng caáp toaøn boä heä thoáng maùy chuû taïi hoäi sôû chính, cung caáp nhieàu tieän ích trong dòch vuï thanh toaùn nhö caùc tieän ích treân maùy ATM, Chöông trình VCB- MONEY ( laø chöông trình thanh toaùn noái maïng tröïc tieáp vôùi khaùch haøng vaø söû duïng chöùng töø ñieän töû ) ñang ñöôïc trieån khai cho moät soá khaùch haøng lôùn cuûa VCB…. + Môû roäng maïng löôùi, phaùt trieån ñoäi nguõ caùn boä nhaân vieân. Töø 8 caùn boä coâng nhaân vieân ngaøy ñaàu thaønh laäp naêm 1993, cho ñeán nay, VCBTT ñaõ coù 1 hoäi sôû chính, 5 chi nhaùnh caáp 2 vôùi 200 nhaân vieân. 2.3.2. Nhöõng toàn taïi chính: + Cô caáu toå chöùc chöa thöïc söï phuø hôïp vôùi 1 Ngaân haøng hieän ñaïi, phaân caáp, phaân quyeàn coøn naëng tính quan lieâu bao caáp. Haàu heát caùc ngaân haøng Vieät nam hieän nay coù moâ hình toå chöùc theo kieåu truyeàn thoáng. Tieâu thöùc phaân ñònh caùc phoøng ban hieän nay laø theo loaïi hình nghieäp vuï. ÔÛ caùc Chieán löôïc vaø giaûi phaùp ñeå phaùt trieån Vietcombank Taân Thuaän ñeán naêm 2010 55 ngaân haøng tieân tieán, caùc hoaït ñoäng cuûa hoï laò ñöôïc phaân theo tieâu thöùc ñoái töôïng khaùch haøng - saûn phaåm nhaèm ñaùp öùng toát nhaát caùc yeâu caàu cuûa khaùch haøng. Trong caùc NHTM coù quy moâ nhoû, tính chaát ñôn giaûn thì moâ hình treân toû ra phuø hôïp vôùi möùc ñoä taäp trung quyeàn löïc cao. Song khi ngaân haøng phaùt trieån vôùi quy moâ ngaøy caøng lôùn, soá löôïng chi nhaùnh ngaøy caøng môû roäng, khoái löôïng vaø tính chaát coâng vieäc ngayø caøng nhieàu, caøng phöùc taïp thì moâ hình treân daàn daàn seõ boäc loä nhöõng ñieåm baát hôïp lyù. + Trang thieát bò tuy ñaõ ñöôïc caûi thieän nhöng so vôùi theá giôùi vaø khu vöïc vaãn coøn laïc haäu. Cô sôû haï taàng coâng ngheä thoâng tin trong heä thoáng ngaân haøng coøn nhieàu baát caäp do nguoàn voán ñaàu tö cô sôû vaät chaát kyõ thuaät coøn thaáp. Trình ñoä caùn boä vaän haønh söû duïng coøn yeáu, coâng ngheä thoâng tin chöa ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu veà thoâng soá kyõ thuaät, heä thoáng keát noái vôùi beân ngoaøi coøn chöa ñoàng boä neân vieäc trieån khai caùc saûn phaåm môùi coøn nhieàu khoù khaên. + Heä thoáng thoâng tin baùo caùo chöa hoaøn thieän, khaû naêng tieáp caän vôùi caùc luoàng thoâng tin trong neàn kinh teá, trong heä thoáng ngaân haøng cuõng nhö thoâng tin cuûa khaùch haøng coøn haïn cheá. Thaäm chí coøn coù tình traïng khoâng coù thoâng tin. Thoâng tin khoâng ñaày ñuû , kòp thôøi neân coâng taùc thaåm ñònh döï aùn, caäp nhaät thoâng tin veà khaùch haøng, ñaùnh gía vaø döï baùo khoâng hieäu quaû. + Chöa chuû ñoäng quan taâm vaø taêng cöôøng coâng taùc Marketting, coâng taùc chaêm soùc khaùch haøng. Ñieàu naøy moät phaàn do cô cheá quaûn lyù taäp trung, xin-cho quy ñònh giöõa TW vaø chi nhaùnh gaây ra. Baûn thaân chi nhaùnh chöa Chieán löôïc vaø giaûi phaùp ñeå phaùt trieån Vietcombank Taân Thuaän ñeán naêm 2010 56 chuû ñoäng ñeà ra caùc chöông trình khuyeán maõi, quaûng caùo saûn phaåm, chaêm soùc khaùch haøng vaø caùc chính saùch phaân loaïi khaùch haøng VIP….. + Kieán thöùc veà quaûn trò ñieàu haønh trong moät moâi tröôøng caïnh tranh cuûa caùn boä nhaân vieân coøn chöa ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu ñaët ra, thieáu caùc chuyeân gia gioûi trong töøng lónh vöïc. Chi nhaùnh chöa coù chính saùch ñaøo taïo moät caùch toaøn dieän vaø laâu daøi. Chính vì vaäy maø hieän nay, chi nhaùnh ñang thieáu traàm troïng ñoäi nguõ caùn boä chuû choát. Moät soá caùn boä coù thaâm nieân cao, coù yù thöùc traùch nhieäm nhöng laïi thieáu kieán thöùc veà thò tröôøng. Caù bieät coù nhöõng caùn boä sa ngaõ tröôùc nhöõng caùm doã cuûa kinh teá thò tröôøng hoaëc laïm duïng chuyeân moân ñeå truïc lôïi gaây neân nhöõng toån thaát cho hoaït ñoäng cuûa chi nhaùnh. + Kieåm tra, kieåm soaùt noäi boä coøn yeáu. Moät thôøi gian daøi, boä phaän kieåm tra noäi boä cuûa chi nhaùnh chæ coù 1 ngöôøi. Do ñoù, coâng taùc kieåm tra kieåm soaùt chöa phaùt huy toát vai troø cuûa mình, chöa phaùt hieän kòp thôøi hoaëc ñeà ra caùc bieän phaùp xöû lyù nhöõng sai soùt trong vieäc chaáp haønh caùc quy cheá, quy ñònh cuûa ngaønh. + Hoaït ñoäng nghieäp vuï chính chæ laø cho vay (85% taøi saûn coù), caùc hoaït ñoäng dòch vuï khaùc khoâng ña daïng. Caùc saûn phaåm dòch vuï cung caáp cho khaùch haøng coøn ngheøo naøn. Doanh thu töø hoaït ñoäng dòch vuï coøn thaáp. Coâng ngheä, soá löôïng saûn phaåm dòch vuï vaø chaát löôïng nguoàn nhaân löïc coù moái quan heä bieän chöùng vôùi nhau. Theo tính toaùn cuûa caùc ngaân haøng nöôùc ngoaøi, coâng ngheä thoâng tin coù theå laøm giaûm tôùi 76% chi phí hoaït ñoäng. Nhöng ñaây laø moät lónh vöïc ñoøi hoûi söï ñaàu tö raát lôùn. Do ñoù, haïn cheá lôùn Chieán löôïc vaø giaûi phaùp ñeå phaùt trieån Vietcombank Taân Thuaän ñeán naêm 2010 57 nhaát hieän nay cuûa caùc ngaân haøng Vieät nam laø nguoàn voán ñaàu tö cho phaùt trieån coâng ngheä coøn bò haïn cheá. Caùc hoaït ñoäng dòch vuï hieän nay môùi chæ döøng laïi ôû cho vay, nhaän tieàn göûi, thanh toaùn theû, thanh toaùn quoác teá… vaø chuû yeáu phuïc vuï cho khaùch haøng theå nhaân, ngöôøi daân haàu nhö söû duïng 100% tieàn maët vaø khoâng heà tieáp caän nhieàu vôùi caùc dòch vuï ngaân haøng. + Kinh doanh ngoaïi teä chöa phaùt trieån, chöa coù boä phaän dealing ñeå kinh doanh ngoaïi teä, nhöng ñaây laø hoaït ñoäng seõ ñem laïi lôïi nhuaän raát lôùn. Taïi chi nhaùnh haàu nhö chæ mua baùn theo yeâu caàu cuûa khaùch haøng vôùi caùc dòch vuï ñôn giaûn nhö : Spot, forward. Chöa coù dòch vuï Swap. Option, thieáu heä thoáng thoâng tin tyû giaù. Coù theå noùi hoaït ñoäng kinh doanh ngoaïi teä taïi chi nhaùnh voâ cuøng ñôn ñieäu vaø hieäu quaû thaáp. + Nôï quaù haïn coøn cao, ñaây laø toàn taïi lôùn nhaát cuûa Vietcombank Taân Thuaän baét buoäc phaûi coù bieän phaùp giaûi quyeát kòp thôøi. Trong khoaûng thôøi gian töø thaùng 1/2004 ñeán nay, tyû leä nôï quaù haïn treân toång dö nôï cuûa VCBTT luoân ôû möùc 15%- 20%. Trong ñoù, tyû leä nôï quaù haïn thöïc khoaûng 12%, coøn laïi laø nôï chuyeån theo quyeát ñònh 1627- NH/QÑ cuûa ngaân haøng nhaø nöôùc. 90% dö nôï quaù haïn laø dö nôï cuûa khoái doanh nghieäp nhaø nöôùc thi coâng cô sôû haï taàng: XDCB caàu, ñöôøng…Ñaây laø toàn taïi cô baûn nhaát, khoù khaên nhaát, laø vaán ñeà phaûi öu tieân haøng ñaàu trong vieäc xaây döïng chieán löôïc phaùt trieån trong nhöõng naêm tieáp theo cuûa VCBTT. 2.4.Nguyeân nhaân: 2.4.1. Nguyeân nhaân chuû quan: Chieán löôïc vaø giaûi phaùp ñeå phaùt trieån Vietcombank Taân Thuaän ñeán naêm 2010 58 + Coâng taùc quaûn trò ñieàu haønh vaãn coøn mang naëng tính hình thöùc, taäp trung quan lieâu bao caáp tröôùc ñaây. Trình ñoä quaûn lyù cuûa caùn boä laõnh ñaïo chöa theo kòp yeâu caàu chung. Chính vì vaäy coù nhöõng quyeát ñònh chöa saùt vôùi thöïc teá neân chöa phaùt huy hieäu quaû. Vieäc môû roäng maïng löôùi laø phuø hôïp vôùi yeâu caàu phaùt trieån dòch vuï ngaân haøng baùn leû, nhöng toác ñoä môû roäng maïng löôùi quaù nhanh , ñoäi nguõ caùn boä thieáu vaø chöa ñuû naêng löïc vaø kinh nghieäm quaûn trò ñieàu haønh, haïn möùc ñöôïc phaùn quyeát quaù cao cuûa chi nhaùnh caáp 2 khieán chi nhaùnh caáp 1 khoâng quaûn lyù döôïc nhöõng khaùch haøng coù dö nôï lôùn trong khi kyõ naêng tín duïng cuûa nhaân vieân taïi chi nhaùnh caáp 2 chöa quaûn lyù ñöôïc nhöõng khoaûn vay lôùn vaø phöùc taïp. + Coâng taùc thoâng tin khaùch haøng, ñaùnh giaù vaø phoøng ngöøa ruûi ro chöa ñöôïc chuù troïng. Chính vì coâng taùc thoâng tin ñaùnh giaù chöa ñöôïc coi trong ñuùng möùc neân khi tình traïng kinh doanh cuûa khaùch haøng ñaõ trôû neân xaáu ñi maø caùc caáp laõnh ñaïo vaãn chöa coù bieän phaùp xöû lyù kòp thôøi. + Taêng tröôûng tín duïng quaù noùng trong 3 naêm 1999 – 2002 maø chöa coù söï löïa choïn khaùch haøng phuø hôïp, chöa coù söï chuaån bò veà con ngöôøi ñeå quaûn lyù moät loaïi hình cho vay maø mình thöïc söï chöa coù kinh nghieäm laø cho vay XDCB. + AÙp duïng caùc hình thöùc cho vay vaø quaûn lyù tín duïng chöa phuø hôïp vôùi töøng loaïi khaùch haøng. Ví duï : cho vay haïn möùc ñoái vôùi caùc ñôn vò thi coâng xaây döïng cô baûn laø hoaøn toaøn khoâng phuø hôïp. Ñaëc ñieåm cuûa XDCB laø nguoàn voán lôùn, thôøi gian thi coâng thöôøng keùo daøi, do ñoù khoâng theå quaûn Chieán löôïc vaø giaûi phaùp ñeå phaùt trieån Vietcombank Taân Thuaän ñeán naêm 2010 59 lyù ñöôïc nguoàn thu vaø tính toaùn hieäu quaû cho töøng coâng trình. Ñieàu naøy daãn ñeán tình traïng söû duïng voán tuøy tieän maø ngaân haøng khoâng kieåm soaùt ñöôïc. + Trình ñoä quaûn lyù, chuyeân moân cuûa ñoäi nguõ nhaân vieân coøn keùm. Nhaän thöùc vaø yù thöùc chaáp haønh phaùp luaät, theå leä ôû moät soá nôi coøn chöa nghieâm tuùc. Ñaëc bieät, khaû naêng thu thaäp, phaân tích vaø xöû lyù thoâng tin coøn yeáu keùm daãn ñeán tình traïng khaùch haøng ñang thua loã vaãn tieáp tuïc cho vay hoaëc gia haïn nôï tuyø tieän. + Trong taùc phong laøm vieäc vaãn coøn mang naëng tö töôûng yû laïi vaøo caáp treân, thuï ñoäng, chöa maïnh daïn giôùi thieäu hoaëc aùp duïng nhöõng saûn phaåm môùi cho khaùch haøng. Ñaëc bieät laø chöa xaây döïng cho mình moät chieán löôïc phaùt trieån daøi haïn trong ñoù bieát ñaâu laø theá maïnh, ñaâu laø ñieåm yeáu cuûa mình ñeå coù nhöõng chính saùch vaø saûn phaåm phuø hôïp töøng thôøi kyø. + Coâng taùc kieåm tra kieåm soaùt cuûa boä phaän kieåm tra noäi boä coøn yeáu. Kieåm tr noäi boä chöa phaùt hieän vaø chaán chænh kòp thôøi nhöõng sai sot trong cho vay vaø quaûn lyù cuûa boä phaän tín duïng taïi chi nhaùnh. 2.4.2. Nguyeân nhaân khaùch quan: - Caùc Doanh nghieäp Nhaø Nöôùc (khoái khaùch haøng quan troïng cuûa Ngaân haøng TM quoác doanh) chöa theo kòp kinh teá thò tröôøng veà voán, khaû naêng quaûn lyù, coâng ngheä, taøi chính khoâng oån ñònh. Haàu heát caùc DNNN khi böôùc vaøo kinh teá thò tröôøng ñeàu yeáu keùm veà moïi maët : Voán töï coù ít, coâng ngheä kyõ thuaät laïc haäu, trình ñoä quaûn lyù saûn suaát non keùm, taøi chính khoâng laønh maïnh… nhöng laïi ñöôïc nhaø nöôùc baûo trôï neân kinh doanh khoâng hieäu Chieán löôïc vaø giaûi phaùp ñeå phaùt trieån Vietcombank Taân Thuaän ñeán naêm 2010 60 quaû vaãn vay voán traøn lan daãn ñeán tình traïng khoâng traû nôï vaø laõi cho ngaân haøng. - Nôï Ngaân saùch lôùn, nhaát laø trong xaây döïng cô baûn, do ngaân saùch ñaàu tö traøn lan, khoâng coù voán ñeå thanh toaùn cho thi coâng do ñoù caùc ñôn vò thi coâng khoâng theå thanh toaùn