Đề tài Bước đầu nghiên cứu sâu đục quả Maruca vitataG. và thiên địch của chúng trên cây đậu trắng

LUAÄN VAÊN TOÁT NGHIEÄP Trang Download »»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»» AGRIVIET.COM 1 Chöông 1 GIÔÙI THIEÄU VAØ TOÅNG QUAN TAØI LIEÄU 1.1 Giôùi Thieäu 1.1.1 Ñaët Vaán Ñeà Rau laø caây thöïc phaåm khoâng theå thieáu ñöôïc trong böõa aên haøng ngaøy cuûa con ngöôøi. Ñaäu rau laø caây troàng coù vai troø quan troïng trong heä thoáng luaân canh laøm taêng thu nhaäp cho ngöôøi noâng daân, ñoàng thôøi cung caáp vitamin vaø chaát khoaùng cho con ngöôøi. Ñaäu rau laø caây troàng thöôøng bò nhieàu loaøi saâu gaây haïi laøm giaûm naêng suaát, phaåm chaát nhö saâu ñuïc quaû, raày xanh, boï tró, saâu cuoán laù. Trong ñoù saâu ñuïc quaû (Maruca vitrata G.) laø loaøi saâu gaây haïi chính hieän nay. Ñeå phoøng tröø chuùng nhaèm baûo veä naêng suaát vaø saûn löôïng ñaäu rau thì bieän phaùp duy nhaát hieän nay ñoái vôùi noâng daân vaãn laø duøng thuoác baûo veä thöïc vaät vôùi chuûng loaïi, soá löôïng vaø soá laàn duøng raát cao trong moãi vuï gieo troàng. Vôùi vieäc söû duïng thuoác thöôøng xuyeân vôùi cöôøng ñoä thuoác raát cao ñaõ gaây taùc haïi nghieâm troïng treân nhieàu maët nhö laø: laøm giaûm chaát löôïng saûn phaåm, laøm giaûm quaàn theå thieân ñòch vaø moâi tröôøng ñoàng ruoäng; caøng thuùc ñaåy tính choáng thuoác cuûa saâu ñuïc quaû Maruca vitrata G. laøm cho quaàn theå saâu haïi buøng phaùt, ñoàng thôøi gaây aûnh höôûng tôùi söùc khoûe ngöôøi saûn xuaát vaø ngöôøi söû duïng saûn phaåm, taêng chi phí Baûo Veä Thöïc Vaät vaø laøm giaûm hieäu quaû kinh teá cuûa quaù trình saûn xuaát. Nhaèm goùp phaàn giaûi quyeát nhöõng yeâu caàu treân, ñöôïc söï phaân coâng cuûa boä moân Baûo veä Thöïc vaät khoa Noâng hoïc tröôøng Ñaïi Hoïc Noâng Laâm TP. Hoà Chí Minh vôùi söï höôùng daãn cuûa th.s Traàn Thò Thieân An, chuùng toâi tieán haønh thöïc hieän ñeà taøi:” Böôùc ñaàu nghieân cöùu saâu ñuïc quaû Maruca vitata G. vaø thieân ñòch cuûa chuùng treân caây ñaäu traéng” LUAÄN VAÊN TOÁT NGHIEÄP Trang Download »»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»» AGRIVIET.COM 2 1.1.2 Muïc Ñích – Yeâu Caàu - Moâ taû ñaëc ñieåm hình thaùi vaø sinh hoïc cuûa saâu ñuïc quaû ñaäu traéng Maruca vitrata G. - Xaùc ñònh ñöôïc möùc ñoä gaây haïi cuûa saâu ñuïc quaû Maruca vitrata G. treân caây ñaäu traéng - Xaùc ñònh ñöôïc thaønh phaàn ong kyù sinh vaø tyû leä kyù sinh saâu non cuûa saâu ñuïc quaû Maruca vitrata G. treân caây ñaäu traéng 1.2 Toång Quan Taøi Lieäu 1.2.1 Sô löôïc veà caây ñaäu traéng Caây Ñaäu traéng coù teân khoa hoïc laø Vigna Unguiculata(L) Tieáng Anh :White Cowpea, Bush-Bean. Ñaäu traéng laø caây thaân thaûo haøng naêm. Nguoàn goác cuûa caây ñaäu traéng ôû Chaâu Phi vaø ñöôïc troàng roäng raûi ôû Chaâu Myõ Latinh, Ñoâng Nam Chaâu Aù vaø mieàn nam nöôùc Myõ Ñaäu traéng laø caây ñaäu rau quan troïng ôû vuøng Nhieät Ñôùi vaø Aù Nhieät Ñôùi cuûa Chaâu Phi, vaø noù cuõng raát ñöôïc coi troïng ôû nhieàu nöôùc Chaâu Aù. Ñaäu traéng cung caáp moät löôïng protein thöïc vaät khaù lôùn cho haøng trieäu ngöôøi treân theá giôùi. Ñaäu traéng ñöôïc söû duïng laøm löông thöïc, thöùc aên nuoâi gia suùc vaø laøm rau. Haøm löôïng protein trong haït khoaûng 21-24% Ñaäu traéng coøn coù teân laø Baïch Bieån Ñaäu, Baïch Ñaäu hoaêc Ñaäu Bieån, ñoù laø caây thaân thaûo, hoï ñaäu, laù khoâng loâng, maûy. Hoa chuøm moïc ôû keõ laù hoaëc ñaàu caønh, hoa coù maøu traéng hoaëc vaøng. Quaû deït, ñaàu coù muõi nhoïn cong. Caây troàng laáy haït, ñeå laøm rau aên, laøm thuoác. Ôû nöôùc ta chöa coù taøi lieäu ghi nhaän chi tieát veà söï xuaát hieän cuûa caây Ñaäu traéng, chæ bieát laø thöông gia truyeàn baù Ñaäu traéng ñeán nöôùc ta töø haøng traêm naêm qua. Ôû nöôùc ta caây Ñaäu traéng ñöôïc troàng khaép caùc tænh ñoàng baèng, trung du vaø mieàn nuùi. Ñaäu traéng ñöôïc troàng töø laâu ñôøi, töø moät loaøi ban ñaàu nay ñaõ phaân hoaù LUAÄN VAÊN TOÁT NGHIEÄP Trang Download »»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»» AGRIVIET.COM 3 thaønh nhieàu chuûng loaïi khaùc nhau; muïc ñích söû duïng cuõng khaùc nhau: coù gioáng ñöôïc troàng ñeå aên haït nhö : naáu xoâi ,cheø, laøm nhaân baùnh; coù gioáng ñöôïc troàng laøm rau xanh, aên quaû non, coù gioáng duøng laøm thöùc aên cho chaên nuoâi vaø laøm phaân xanh. 1.2.2 Moät soá keát quaû nghieân cöùu veà saâu haïi vaø thieân ñòch treân caây hoï ñaäu 1.2.2.1 Nghieân cöùu chung veà saâu haïi treân caây hoï ñaäu Theo keát quaû ñieàu tra coân truøng vaø nheän gaây haïi treân caây troàng ôû Mieàn Nam Vieät Nam ñaõ xaùc ñònh, ôû treân caây ñaäu ñoã coù 98 loaøi saâu haïi trong ñoù 22 loaøi saâu haïi phoå bieán. Coù moät soá loaïi saâu haïi coù theå gaây dòch thöôøng xuyeân treân caây ñaäu ñoã ñoù laø doøi ñuïc thaân caây ñaäu, saâu khoang, raày meàm, boï tró, saâu ñuïc quaû, saâu xanh da laùng, saâu ñuïc ngoïn, saâu cuoán laù. Phaàn lôùn caùc loaïi saâu gaây haïi treân caây ñaäu ñoã ñeàu coù tính aên roäng. Coù moät soá loaøi saâu ñaõ quen thuoác raát khoù phoøng tröø (Traàn Thò Thieân An,1999). Tuyø theo tính chaát gaây haïicuûa moät soá loaøi saâu haïi treân caây ñaäu ñoã maø ngöôøi ta phaân chia thaønh caùc nhoùm sau: -Nhoùm saâu gaây haïi haït gioáng vaø thaân caây ñaäu ñoã -Nhoùm saâu gaây haïi laù ñaâu ñoã -Nhoùm saâu ñuïc ngoïn, ñuïc quaû caây ñaäu ñoã -Nhoùm saâu chích huùt treân caây ñaäu ñoã Ngoaøi ra coøn coù moät soá loaøi saâu haïi laø moâi giôùi truyeàn beänh virus cho caây ñaäu ñoã nhö boï tró truyeàn beänh ñoám vaøng, reäp meàm truyeàn beänh khaûm, beänh xoaén laù. Theo keát quaû nghieân cöùu veà xaây döïng moâ hình saûn xuaát ñaäu coâ ve saïch taïi TP. Hoà Chí Minh cuûa Vieän khoa hoïc kyõ thuaät Mieàn Nam (1995), ñaõ cho thaáy coù 9 loaøi saâu haïi thuoäc 6 boä, trong ñoù coù hai loaøi gaây haïi chuû yeáu laø saâu xanh aên laù (Lamprosema indicata), saâu ñuïc quaû (Maruca vitrata). Theo Nguyeãn Thò Cuùc, treân ñaäu coâ ve coù 4 loaøi saâu haïi chính : raày meàm, saâu ñuïc quaû, saâu ño xanh, ruoài ñuïc laù. Trong ñoù loaøi gaây haïi chuû yeáu laø ruoài ñuïc laù vaø saâu ñuïc quaû. LUAÄN VAÊN TOÁT NGHIEÄP Trang Download »»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»» AGRIVIET.COM 4 Theo R.K.Pandey, treân caây ñaäu traéng coù 5 loaøi saâu haïi chính laø : Ophiomyia Phaseoli, Empousca sp, Megalurothrips sp, Maruca vitrata vaø Aphis craccivora. Keát quaû nghieân cöùu cuûa Vieän Baûo Veä Thöïc Vaät naêm 2000, xaùc ñònh saâu haïi chính treân caây ñaäu rau laø : saâu ñuïc quaû (Maruca vitrata G.), boï tró (Thrips sp), laø loaøi saâu haïi chính trong giai ñoaïn hieän nay. 1.2.2.2 Thaønh phaàn thieân ñòch (aên moài vaø kyù sinh) treân ruoäng ñaäu traéng Treân caây ñaäu ñoã coù moät soá loaøi coân truøng gaây haïi coù soá löôïng thieân ñòch khaù phong phuù nhö raày meàm coù moät soá thieân ñòch aên moài la boï ruøa (Coccinella- Coleoptera), ruoài aên reäp Ischiodon sp. (Syrphidae-Diptera), vaø caùc loaøi ong khaùc. Theo Spencer (1973), ñaõ cho bieát ruoài ñuïc laù coù caùc loaøi thieân ñòch kí sinh laø: Cloterocerus, Deterostenus, Chrysochris girauti, Deteson stenos punctipes, Diplyphus begini, Diglyphus intermedius, Ganasphidium, Halticopterra patellana.. Naêm 1990, Hara,A.H. vaø Matayoishi, S. cuõng ghi nhaän caùc loaøi ong Diglyphus intermedius vaø loaøi Ganaspidium untilis laø 2 loaøi kyù sinh quan troïng nhaát cuûa loaøi ruoài ñuïc laù Liriomyza trifolii B. Naêm 1991 Beitia F. Garrido A. vaø Cartaner M. cuõng ghi nhaän ong Diglyphus iraece W. laø loaøi kyù sinh treân gioøi tuoåi 3 cuûa ruoài Liriomyza trifolii B. Naêm 1992, ôû Italia, Priore R.vaø Tremblay E. phaùt hieän loaøi Opius sp. Kyù sinh treân ruoài ñuïc laù Liriomyza bryoniac. ÔÛ Vieät Nam, Phaïm Vaên Laàm, Vieän Baûo Veä Thöïc Vaät (1999) ñaõ xaùc ñònh loaøi kyù sinh treân ruoài ñuïc laù su haøo laø Orius sp. Ñoái vôùi Boï tró Thrips sp., theo keát quaû nghieân cöùu cuûa Yorn Try, Haø Quang Huøng (2003) veà thieân ñòch cuûa boï tró Thrips pamil Keny. haïi ñaäu rau cho bieát : thieân ñòch cuûa boï tró T. palmi thuoäc 4 boä coân truøng ( Hemiptera, Thysanotera, Coleoptera vaø Hymenoptera). Trong ñoù boä caùnh nöûa cöùng Hemiptera coù hai hoï, Anthocoridae vaø Miridae. Hoï Anthocoridae coù 4 loaøi: Orius sauteri, Xylocoris sp., Lyctocoris beneficus vaø Amphiareus obscuriceps. Hoï Miridae coù 2 loaøi, Isometopus japonicus vaø Orthotylus sp. Boä caùnh tô Thysanoptera coù 3 hoï : Phlaeothripidae, LUAÄN VAÊN TOÁT NGHIEÄP Trang Download »»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»» AGRIVIET.COM 5 Aeolothripidae vaø Thripidae. Trong ñoù: hoï Phlaeothripidae coù 1 loaøi laø Haplothrip sp, hoï Aeolothripidae coù 2 loaøi laø Frankliothrips vespiformis vaø Aeolothrip sp., hoï Thripidae coù moät loaøi laø Scolothrips sexmaculatus. Boä caùnh cöùng Coleoptera coù 3 loaøi : Menochilus sexmaculatus, Micrapis discolor vaø Oenopia sauzati ñeàu thuoäc hoï Coccinellidae. Ong kyù sinh saâu non Ceranissus sp. Thuoäc hoï Eulophidae boä caùnh maøng Hymenoptera. Ñoái vôùi saâu ñuïc quaû thì thaønh phaàn thieân ñòch ñöôïc ghi nhaän coøn haïn cheá. Thieân ñòch kyù sinh saâu ñuïc quaû taäp trung ôû 2 loaøi ong keùn nhoû (Braconidae- Hymenoptera) vaø ruoài kyù sinh (Tachinidae-Diptera). Keát quaû nghieân cöùu cuûa Khuaát Ñaêng Long (1995 - 2003) ñaõ cho thaáy coù 4 loaøi ong kyù sinh pha saâu non cuûa saâu ñuïc quaû Maruca vitrata G. laø: Beogana javana; Agathis fabiae, Agathis sp.A vaø Agathis sp. B. Trong ñoù coù 2 loaøi Agathis sp. A vaø Agathis sp. B xuaát hieän raát ít neân taùc giaû chöa ñuû maãu ñeå phaân tích. Coøn ñoái vôùi thieân ñòch aên moài, naêm 1978 ôû Nigeria, Usua vaø Singh. ñaõ ghi nhaän coù moät soá loaøi loaøi thieân ñòch aên moài saâu ñuïc quaû laø loaøi kieán, boï ngöïa vaø nheän. Ôû Papua New Guinea, 1983 ,Greve vaø Ismay, ñaõ tìm thaáy loaøi ong voø veõ laø loaøi thieân ñòch baét moài cuûa saâu non saâu ñuïc quaû Maruca vitrata G. treân ñoàng ruoäng. II .2. Moät Soá Keát Quaû Nghieân Cöùu Veà Saâu Ñuïc Quaû Maruca vitrata G. 2.1 Nghieân Cöùu Ngoaøi Nöôùc 2.1.1 Nguoàn Goác Vaø Söï Phaân BoÁ Naêm 1832, Geyer döïa vaøo maãu thu ñöôïc töø Bucnos Aines, Acgentina ñaõ keát luaän: Nguoàn goác cuûa Maruca vitrata G. chöa ñöôïc xaùc ñònh roõ nhöng chæ bieát chuùng phaân boá nhieàu ôû vuøng Ñoâng Aán Ñoä; vuøng trung taâm vaø mieàn nam nöôùc Myõ; vuøng Chaâu Phi (150 vó tuyeán Nam) . ÔÛ vuøng Thaùi Bình Döông ; Anion (1975) ñaõ xaùc minh laø Maruca vitrata G. ñeán töø Ñoâng Nam Chaâu Uc; Gook Is; Hawaii; Marianas; Marquesas; New Caledonia; Papua New Guinea; Samoa; Solomon Is; Tonga; Tubuai Is(Uùc) vaø Vanuate. LUAÄN VAÊN TOÁT NGHIEÄP Trang Download »»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»» AGRIVIET.COM 6 Naêm 1985, Maruca vitrata G. ñöôïc tìm thaáy ôû Guam vaø Niue (Biological cotrols-Pasific propects). -Ngoaøi ra Maruca vitrata G. coøn xuaát hieän ôû Trung Quoác (Ke; Fang,1977-1980); Nigeria (Research highlights, 1983); Thaùi Lan (Chabra vaø ctv,1987); Kenya (Gethi vaø Khaemba,1985); Queenslanh (Cameron,1986); Anh (Jackai vaø Singh,1986); Zambia (Kannaiyan vaø ctv,1987); Assam ( Phookan vaø Saharia, 1987); Ghana (Cobbinah vaø Osei-Owusu,1988); Taiwan (Chang vaø Cheng,1989); Brazil (Magathaes vaø ctv,1988); Phaùp (Studies of the insects market garden crops); Bangladesh (Ra masubram vaø Babu,1988). 2.1.2ñaëc Ñieåm Hình Thaùi ,Taäp Tính Sinh Hoïc Vaø Khaû Naêng Gaây Haïi Cuûa Maruca vitrata G. a.Ñaëc ñieåm hình thaùi Maruca vitrata laø teân môùi cuûa Maruca testulalis (Zhang 1994 ) Thaønh truøng cuûa Maruca vitrata G. coù saûi caùnh daøi töø 16-27mm, caùnh tröôùc coù maøu naâu vôùi moät veät traéng môø hình thon, caùnh sau thì hôi traéng vaø nöûa trong suoát tröø rìa meùp caùnh laø coù maøu naâu . tröùng coù maøu traéng hôi luïc, hình ovan, nhoû, khoaûng 0.6 mm. Aáu truøng coù maøu kem hay maøu xanh nhaït . Nhoäng chIeàu daøi khoaûng 13 mm, thon daøi, luùc ñaàu coù maøu xanh, sau thì maøu naâu vaø chuùng ñöôïc bao quanh trong keùn, nhoäng hình thaønh trong lôùp keùn tô, phuû ñaát xung quanh, naèm döôùi maët ñaát ( Singh, 1971). b. Taäp tính sinh hoïc *Voøng ñôøi : Naêm 1989, taïi Ñaøi Loan, Chang vaø Cheng ñöa ra keát quaû nghieân cöùu voøng ñôøi Maruca vitrata G. treân caây hoï ñaäu cuûa 3 loaøi ñaäu coâve Phaseolus vulgaris, ñaäu ñuõa Vigna unguiculata, ñaäu naønh Glycine soja aên laù nhö sau: -Giai ñoaïn tröùng 4-5 ngaøy -Giai ñoaïn aáu truøng 20—24 ngaøy -Giai ñoaïn nhoäng 4-7 ngaøy -Giai ñoaïn tröôûng thaønh 2-5 ngaøy LUAÄN VAÊN TOÁT NGHIEÄP Trang Download »»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»» AGRIVIET.COM 7 * Taäp tính sinh soáng vaø khaû naêng gaây haïi cuûa Maruca vitrata G - AÁu truøng baét ñaàu hoïat ñoäng vaø loä dieän vaøo khoaûng 18h-6h trong ngaøy, coøn laïi nhöõng giôø khaùc thì chuùng aån naáp trong traùi vaø trong hoa (Hely vaø ctv, 1982; Singh vaø ctv, 1980a; Tayor,1978; Usua vaø Singh, 1975; Okeyo – Owuor vaø Ochieng, 1981). Theo Ke vaø ctv.(1977 – 1980), Tayo (1989) cho raèng aáu truøng tuoåi nhoû thöôøng gaây haïi treân nuï vaø treân hoa ñaäu, aáu truøng tuoåi lôùn aên phaù traùi maõi ñeán luùc hoùa nhoäng. - Tröôûng thaønh: ôû Hangzho, Trung Quoác( 1977 – 198), Ke vaø ctv nghieân cöùu tính sinh vaät hoïc cuûa Maruca Vitrata G ñaõ nhaän xeùt khi nuoâi con tröôûng thaønh baèng dung dòch Glucose 25%, vaøo ngaøy thöù 3 – 4 sau khi giao phoái tröôûng thaønh caùi baét ñaàu ñeû tröùng, vaø ngaøy thöù 6 – 8 möùc ñeû cao nhaát. Theo Jackai vaø ctv (1982 – 1983), keát luaän neáu tröôûng thaønh caùi coù 4 – 5 ñeâm giao phoái thì tæ leä giao phoái vaø tæ leä ñeû tröùng seõ cao nhaát. Hoaït ñoäng cuûa tröôûng thaønh maïnh nhaát vaøo luùc 2 – 3 giôø saùng. Moät con caùi trung bình ñeû 440 tröùng. Tröôûng thaønh ñöïc coù moät vaøi con coù theå giao phoái nhieàu hôn moät laàn, nhöng ôû tröôûng thaønh caùi thì gaàn nhö ñeàu chæ giao phoái ñoäc laäp. Theo Jackai ; Hely vaø ctvl (1982); Singh vaø ctv (1978a); Tayor (1978); Singh (1975); Okeyo vaø Chieng (1981) keát luaän: trong ôû ñieàu kieän phoøng thí nghieäm moät con caùi coù theå ñeû 190 tröùng. Tröôûng thaønh caùi thöôøng ñeû tröùng thaønh töøng nhoùm 2 – 6 tröùng/nhoùm vaø sau 2 – 3 ngaøy thì nôû.(Singh, 1978) 2.2. Nghieân cöùu Trong Nöôùc. 2.2.2. Nghieân cöùu ñaëc ñieåm hình thaùi, taäp tính sinh hoïc vaø khaû naêng gaây haïi cuûa Maruca vitrata G. 2.2.2.1 Ñaëc ñieåm hình thaùi: Theo Nguyeãn Thò Aùnh (1981) thaønh truøng saâu ñuïc quaû Maruca Vitrata G. Laø loaøi böôùm nhoû coù chieàu daøi cô theå 11 – 13 mm, chieàu daøi saûi caùnh 23 – 27 mm, mình bao phuû vaåy maøu ñoàng hun. Khi ñaäu caùnh giang thaúng sang 2 beân, buïng cong leân phía löng. Caùnh tröôùc hình tam giaùc phuû vaåy maøu ñoàng hun, coù 3 khoaûng saùng nhoû khoâng LUAÄN VAÊN TOÁT NGHIEÄP Trang Download »»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»» AGRIVIET.COM 8 phuû vaåy. ÔÛ ngoaøi bôû beân coù ñieåm loâng ñen xaùm. Caùnh sau roäng, ôû bôø tröôùc gaàn moùc caùnh daøi nhoïn. Buïng böôùm ñöïc thon, nhoû, daøi hôn böôùm caùi, maët löng thaáy ñöôïc 9 ñoát, ñoát thöù 9 hình tam giaùc, taän cuøng coù 3 tuùm loâng ñen keát laïi hình daøi nhoïn, maët buïng coù 8 ñoát. Böôùm caùi maët löng coù 8 ñoát, maët buïng coù 7 ñoát. Coù khaùc vôùi Nguyeãn Thò Chaét laø saûi caùnh cuûa thaønh truøng laø 24 – 26 mm; Phaïm Thò Nhaát laø 25 – 26 mm. * Tröùng: Tröùng Maruca vitrata G thì kích thöôùc laø 0,5 x 0,6 mm, khi môùi ñeû thì coù maøu phôùt xanh, sau chuyeån thaønh maøu vaøng nhaït roài ñaäm, voû moûng trong suoát( Nguyeãn Thò Aùnh, 1981; Phaïm Thò Nhaát, 1983; Traàn Thò Thieân An, 1996; Nguyeãn Thò Chaét, 1998) * Saâu Non: Saâu non Maruca vitrata G coù 5 tuoåi vôùi 4 laàn loät xaùc, hình truï khi môùi nôû, chieàu daøi cô theå thay ñoåi töø 0,9 – 16,2 mm (Nguyeãn Thò Aùnh, 1981). Chuùng thuoäc nhoùm saâu non chaân giaû, cô theå coù 12 ñoát, mieäng coù caáu taïo gaëm nhai, kieåu mieäng tröôùc. Saâu non tuoåi 1 raát nhoû, chieàu daøi 0,9 – 1,1 mm, toaøn thaân trong suoát, maøu naâu raát nhaït, ñaàu coù maøu naâu ñen ñaäm. Khi môùi loät xaùc sang tuoåi 2, toaøn thaân maøu naâu nhaït, trong suoát hôn caû saâu non tuoåi 1; Veà sau maøu ôû ñaàu ñaäm daàn. Saâu non tuoåi 2 coù chieàu daøi 2,1 – 2,6 mm. Saâu non tuoåi 3 vaø 4 raát gioáng nhau veà hình daïng vaø maøu vaøng söõa. Chieàu daøi cô theå saâu non tuoåi 3 khoaûng 3,4 – 5,4 mm, tuoåi 4 khoaûng 6,4 – 8,5 mm. Saâu non tuoåi 5 coù chieàu daøi 12,4 – 12,6 mm, cô theå coù caùc maøu khaùc nhau thöôøng laø maøu xanh nhöng ñoâi khi tuoåi 5 coù caû maøu hoàng hoaëc maøu xanh ñaäm. Saâu non tuoåi 3, 4 vaø 5 khi môùi loät xaùc toaøn thaân coù maøu vaøng söõa, phaàn mieäng coù maøu naâu ñoû. Saâu non ôû taát caû caùc tuoåi coù söï khaùc nhau veà maøu saéc vaø chieàu daøi cô theå nhöng ñeàu coù ñaëc ñieåm chung laø treân ñoát ôû maët löng cuûa cô theå coù 4 chaám ñieåm maøu naâu ñen xeáp thaønh 2 haøng song song nhau. Doïc 2 beân côû theå cuõng coù 2 haøng chaám maøu naâu ñen. Luùc gaàn loät xaùc caùc chaám coù theå ñaäm hôn bình thöôøng( Nguyeãn Thò Aùnh, 1981; Traàn Thò Thieân An, 1996). * Nhoäng: LUAÄN VAÊN TOÁT NGHIEÄP Trang Download »»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»» AGRIVIET.COM 9 + Theo Nguyeãn Thò Aùnh(1981): Nhoäng coù kích thöôùc 10 – 12 mm , kín, voû kitin moûng vaø trong suoát coù maøu xanh nhaït sau chuyeån thaønh maøu naâu vaøng roài naâu thaåm. Beân ngoaøi lôùp voû kitin coøn ñöôïc bao boïc bôûi 2 lôùp keùn to, moûng maøu traéng ñöôïc hình thaønh ôû saâu non cuoái tuoåi 5 tröôùc luùc hoùa nhoäng. Nhoäng ñöïc maàm chaân, raâu keùo daøi tôùi ñoát buïng cuoái hoaëc gai ñuoâi, coøn nhoäng caùi chæ keùo daøi tôùi ñoát buïng thöù 6, thöù 7 . Theo Phaïm Thò Nhaát(1993) thì coù khaùc vôùi Nguyeãn Thò Aùnh( 1981) laø nhoäng daøi 12 – 15 mm, roäng 2,3 – 2,5 mm môùi hoùa nhoäng coù maøu xanh nhaït sau chuyeån thaønh maøu naâu vaøng phía ñaàu nhoäng hôi lôùn, thon daàn veà phía sau. 2.2.2.2Ñaëc Ñieåm Sinh Hoïc Vaø Khaû Naêng Gaây Haïi Cuûa Maruca Vitrata G . a. Voøng ñôøi: Theo Nguyeãn Thò Aùnh(1981), voøng ñôøi cuûa Maruca vitrata G trong phoøng thí nghieäm ôû t0 25-32 0C nhö sau : -Tröôûng thaønh : 2-12 ngaøy -tröùng : 3-5 ngaøy -aáu truøng: 7-12 ngaøy -nhoäng : 6-12 ngaøy Nhö vaäy , voøng ñôøi cuûa saâu keùo daøi töø 18-41 ngaøy Theo Nguyeãn Thò Chaét(1998), voøng ñôøi cuûa Maruca vitrata G ôû nhòeät ñoä laø 20,7- 28,40C vaø aåm ñoä töø 76,3- 82,3% nhö sau : AÁu truøng coù 5 tuoåi keùo daøi 11,9 – 17,9 ngaøy, giai ñoïan tröùng keùo daøi töø 4,1- 8,9ngaøy, giai ñoïan nhoäng keùo daøi 6,2 – 12,7 ngaøy. b. Taäp tính sinh soáng vaø gaây haïi cuûa Maruca vitrata G . Theo Nguyeãn Thò Aùnh(1981): nhoäng vuõ hoùa vaø ban ñeâm hoaëc saùng sôùm sau khi vuõ hoùa 15-30 phuùt saâu tröôûng thaønh ñaõ coù theå hoïat ñoäng ñöôïc, thaønh truøng khoâng öa baõ chua ngoït. Tröôùc khi giao phoái coù hieän töôïng nhaûy muùa. Böôùm ñöïc giao phoái moät laàn vaø sau moät vaøi ngaøy thì cheát. Sau khi giao phoái 1-2 ngaøy thì böôùm caùi baét ñaàu ñeû tröùng. Giaù theå ñeû tröùng laø ñaøi, cuoáng hay caùnh hoa ñaäu vaø ñoâi khi laø maët döôùi laù ñaäu. Tröùng ñöôïc ñeû thaønh töøng cuïm töø 2-3 quaû/cuïm, ñoâi khi raûi raùc töøng quaû hoaëc nhieàu LUAÄN VAÊN TOÁT NGHIEÄP Trang Download »»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»» AGRIVIET.COM 10 tröùng gaàn nhau. Moãi tröôûng thaønh caùi ñeû töø 100-300 tröùng. Aáu truøng phaùt trieån qua 4 laàn loät xaùc coù 5 tuoåi. Thöôøng aáu truøg loät xaùc saùng sôùm hay chieàu toái. Sau khi loät xaùc thì hoïat ñoäng ngay. Thöùc aên chính cuûa aáu truøng laø hoa vaø quaû ñaäu. Saâu non tuoåi 1 aên ñaøi, caùnh hoa hoïaêc lôùp dieäp luïc cuûa laù non; saâu non tuoåi 2 ñuïc phaù vaø thaûi phaân ra ngoøai taïi choã aên. AÁu truøng hoaït ñoäng maïnh nhaát vaøo thôøi kyø tuoåi 4 vaø 5; aáu truøng di chuyeån baèng caùch nhaû tô bòt kín mieäng loã khi ñaåy söùc boø ra ngoøai tìm coå hoùa nhoäng. Theo boä moân baûo veä thöïc vaät – Vieän khoa hoïc noâng nghieäp Mieàn Nam (1995- 1996 ) ñaõ nhaän xeùt: Maruca vitrata ngoaøi gaây haïi treân traùi ñaäu coøn gaây haïi treân hoa vaø laù thöôøng gaây haïi baét ñaàu coù traùi, hoa vaø maät soá saâu treân hoa vaø traùi cao nhaát khi chuùng bò thu hoïach laàn 1 (48 ngaøy sau gieo ) vôùi maät ñoä 16,4 con /quaû, 3,8 con / 100 hoa vaø thu hoïach laàn 2 (52 ngaøy sau gieo ) vôùi maät ñoä 2,4 con/100 quaû vaø 1,6 con/ 100 hoa, coù khoûang 20-40% hoa bò haïi laøm giaûm naêng suaát 30% vaø maät ñoä saâu gaây haïi treân quaû thöôøng cao nhaát ôû laàn thu hoïach thöù 2(52 ngaøy sau gieo). CHÖÔNG 2 VAÄT LIEÄU VAØ PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU 2.1 Ñòa Ñieåm Vaø Thôøi Gian Nghieân Cöùu -Ñòa ñieåm nghieân cöùu: LUAÄN VAÊN TOÁT NGHIEÄP Trang Download »»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»» AGRIVIET.COM 11 Traïi thöïc nghieäm khu Noâng Laâm Ngö Tröôøng Ñaïi Hoïc Noâng Laâm Tp. Hoà Chí Minh Phoøng thí nghieäm coân truøng cuûa boä moân BVTV-khoa Noâng Hoïc Tröôøng Ñaïi Hoïc Noâng Laâm Tp.Hoà Chí Minh. - Thôøi gian nghieân cöùu: Ñeà taøi ñöôïc tieán haønh töø thaùng 9/2004 ñeán thaùng 1/2005. 2.2 Ñoái töôïng nghieân cöùu: Saâu ñuïc quaû Maruca vitrata G. Caây troàng : ñaäu traéng 2.3 Vaät Lieäu Nghieân Cöùu: Gioáng : gioáng ñaäu traéng ñòa phöông Hoäp nhöïa trong troøn 60 ml Hoâp nhöïa trong hình hoäp chöõ nhaät coù kích thöôùc 20cmx10cmx5cm. Chai nhöïa trong 400ml, ben, boâng thaám, oáng nghieäm; maùy aûnh kyõ thuaät soá… Kính luùp caàm tay, kính soâi noåi, dung dòch coàn 700; khung löôùi traéng, hoäp nhöïa coù löôùi vaûi traéng. Phaân boùn: phaân höõu cô, tro traáu, phaân NPK, phaân boùn laù. Thuoác baûo veä thöïc vaät Soå ghi cheùp, bình phun 8 lít vaø caùc duïng cuï laøm vöôøn : cuoác , caøo ,xeûng… 2.4 Noäi dung nghieân cöùu : - Moâ taû ñaëc ñieåm hình thaùi vaø sinh hoïc chính cuûa saâu ñuïc quaû Maruca vitrata G. - Tìm hieåu söï phaùt trieån gaây haïi cuûa saâu ñuïc quaû Maruca vitrata G.vaø thaønh phaàn ong kyù sinh cuûa chuùng treân ruoäng ñaäu traéng LUAÄN VAÊN TOÁT NGHIEÄP Trang Download »»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»» AGRIVIET.COM 12 2.4 Phöông Phaùp nghieân cöùu 2.4.1 Xaùc ñònh ñaëc ñieåm hình thaùi, sinh hoïc cuûa Maruca vitrata G. 2.4.1.1 Xaùc ñònh ñaëc ñieåm hình thaùi cuûa Maruca vitrata G. Tieán haønh thu thaäp maãu saâu non töø ruoäng ñaäu traéng thí nghieäm ñem veà phoøng nuoâi. Sau ñoù quan saùt moâ taû vaø ghi nhaän ñaëc ñieåm hình thaùi beân ngoaøi vaø ño chieàu daøi tröùng – aáu truøng – nhoäng – tröôûng thaønh cuûa Maruca vitrata G. Soá caù theå quan saùt: moãi giai ñoaïn phaùt duïc cuûa Maruca vitrata G. theo doõi 30 caù theå. z Ño chieàu daøi cô theå : + Chieàu daøi cuûa tröùng vaø saâu non tuoåi 1 ñöôïc ño baèng thöôùc μm. Caùch ño: ñaët tröùng vaø saâu non tuoåi 1 leân kính luùp soâi noåi coù laép thò kính coù chia vaïch ñeå ño chieàu daøi cuûa chuùng. + Chieàu daøi cuûa saâu non tuoåi 2, 3, 4 vaø 5; nhoäng; tröôûng thaønh ñöôïc ño baèng thöôùc cm. Rieâng tröôûng thaønh ño chieàu daøi thaân vaø saûi caùnh khi ño ñaët caùnh vuoâng goùc vôùi thaân. Moãi giai ñoaïn phaùt duïc ño 30 caù theå. Ghi chuù : Taát caû caùc soá lieäu ñöôïc ñoåi sang ñôn vò mm. 2.4.1.2 Moät soá ñaëc ñieåm sinh hoïc chính cuûa Maruca vitrata G. . *Phöông phaùp thöïc hieän. a. Xaùc ñònh voøng ñôøi: Ñöôïc xaùc ñònh baèng phöông phaùp nuoâi saâu caù theå trong phoøng thí nghieäm ôû nhieät ñoä trung bình 270C ± 1 vaø aåm ñoä trung bình 65% ± 5. • Thöùc aên nuoâi saâu: • Thöùc aên cho aáu truøng tuoåi 1 vaø tuoåi 2 laø hoa vaø quaû ñaäu traéng môùi töôïng • Thöùc aên cho aáu truøng tuoåi 3 ,4 vaø 5 laø quaû ñaäu traéng ñaõ coù haït • Thöùc aên cho tröôûng thaønh laø maät ong 5-7% Thöùc aên ñöôïc thay ñoåi haøng ngaøy. + Phöông Phaùp Nuoâi: LUAÄN VAÊN TOÁT NGHIEÄP Trang Download »»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»» AGRIVIET.COM 13 Saâu Non tuoåi 1 vaø tuoài 2, ñöôïc nuoâi trong hoäp nhöïa troøn coù theå tích 60ml. Moãi hoäp 10 con. Saâu Non tuoåi 3, 4 vaø 5; nhoäng ñöôïc nuoâi trong hoâïp nhöïa coù kích thöôùc 20 cmx 10 cm x 5cm (hình). Moãi hoäp nuoâi 10 con Thôøi gian phaùt trieån cuûa tröôûng thaønh ( töø luùc vuõ hoaù cho ñeán cheát) nuoâi trong hoäp nhöïa coù löôùi vaûi beân trong hoäp coù troàng caây ñaäu traéng 1 –2 laù thaät, moãi loàng 2 con goàm 1 con ñöïc vaø 1 con caùi. *Phöông phaùp quan saùt: Thu toaøn boä soá tröùng ñeû cuøng ngaøy cuûa caùc caëp tröôûng thaønh ñöôc nuoâi ñeå thí nghieäm. Cöù sau 24 giôø chuùng toâi môùi quan saùt moät laàn. Ñoái vôùi soá caù theå chuyeån pha chuùng toâi chuyeån sang hoäp nhöïa khaùc . Moãi pha phaùt duïc chuùng toâi theo doõi 30 caù theå. b Khaû naêng phaùt trieån sau giai ñoaïn tröùng -tuoåi thoï cuûa tröôûng thaønh Maruca vitrata G. ñöôïc quan saùt töø khi nhoäng môùi vuõ hoaù cho ñeán khi tröôûng thaønh cheát . theo doõi 30 caù theå tröôûng thaønh nuoâi trong phoøng thí nghieäm. -Tyû leä vuõ hoaù tröôûng thaønh : Quan saùt 20 nhoäng soáng trong phoøng thí nghieäm ôû ñieàu kieän nhieät ñoä trung bình 270C ± 1vaø aåm ñoä trung bình laø 65% ± 5, laëp laïi 3 laàn, ñeå theo doõi tyû leä vuõ hoaù tröôûng thaønh . -Vò trí ñeû tröùng cuûa thaønh truøng caùi: Tieán haønh thu thaäp nuï, hoa, quaû vaø laù ñaäu traéng ngoaøi ruoäng thí nghieäm veà phoøng soâi döôùi kính soâi noåi ñeå xaùc ñònh vò trí ñeû tröùng. - Khaû naêng ñeû truùng cuûa thaønh truøng caùi: LUAÄN VAÊN TOÁT NGHIEÄP Trang Download »»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»» AGRIVIET.COM 14 tieán haønh nuoâi 30 caëp tröôûng thaønh (goàm 30 tröôûng thaønh ñöïc vaø 30 tröôûng thaønh caùi) theo phöông phaùp nuoâi caù theå ôû trong phoøng thí nghieäm vôi nhieät ñoä trung bình 270 C ± 1 vaø aåm ñoä trung bình laø 65% ± 5 - soá tröùng ñöôïc ñeû cuûa 1 tröôûng thaønh caùi : xaùc ñònh baèng caùch ñeám soá tröùng con caùi ñeû töø luùc baét ñaàu ñeû cho ñeán luùc ngöng ñeû. - Tyû leä tröùng nôû: quan saùt soá tröùng ñöôïc ñeû cuûa 30 con thaønh truøng caùi trong phoøng thí nghieäm. Ñeå theo doõi tyû leä tröùng nôû. Tyû leä tröùng nôû (%)=( toång soá tröùng nôû/ toång soá tröùng quan saùt) x 100 -Tyû leä hoaù nhoäng : quan saùt 60 saâu non tuoåi 5 trong phoøng thí nghieäm, quan saùt 3 ñôït, moãi ñôït 20 saâu non tuoåi 5. -Tyû leä tröôûng thaøng ñöïc/ tröôûng thaønh caùi: Tieáp tuïc quan saùt tyû leä hoaù nhoäng trong phoøng thí nghieäm. Quan saùt nhoäng vuõ hoaù ñeå xem coù bao nhieâu tröôûng thaønh ñöïc vaø bao nhieâu tröôûng thaønh caùi. -Tuoåi thoï tröôûng thaønh caùi : quan saùt 30 nhoäng vöøa vuõ hoaù cho ñeán khi chuùng cheát. 2.4.2. Tìm hieåu söï phaùt trieån gaây haïi cuõa saâu ñuïc quaû Maruca vitrata G.vaø thaønh kyù sinh cuûa chuùng treân ruoäng ñaäu traéng thí nghieäm. Boá trí thí nghieäm treân dieän roäng : Tieán haønh troàng ñaäu traéng treân 1000m2. Ruoäng ñaäu ñöôïc chia laøm 2 nghieäm thöùc; moãi nghieäm thöùc khoaûng 500m2. Moät nghieäm thöùc söû duïng thuoác tröø saâu vaø moät nghieäm thöùc khoâng söû duïng thuoác tröø saâu. Khoaûng caùc giöõa 2 nghieäm thöùc laø 1 m. Thuoác tröø saâu : Basudin 40 EC, Treebon, Thasodant 35EC, Sherpa 25 EC LUAÄN VAÊN TOÁT NGHIEÄP Trang Download »»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»» AGRIVIET.COM 15 2.4.2.1 Dieãn bieán möùc ñoä gaây haïi cuûa saâu ñuïc quaû Maruca vitrata G. gaây ra treân hai nghieäm thöùc thí nghieäm. *Phöông phaùp: Tieán haønh ñieàu tra khi treân ruoäng ñaäu traéng baét ñaàu ra nuï, hoa. Ñieàu tra naêm ñieåm coá ñònh, cheùo goùc. Moãi ñieåm ñieàu tra 10 caây. Ñeám toaøn boä soá nuï, hoa coù treân 10 caây naøy. Ñieàu tra ñònh kyø 5 ngaøy moät laàn. Ñoàng thôøi thu maãu goàm 30 nuï, hoa (coù trieäu chöùng do Maruca vitrata G. gaây neân ) ñeå xaùc ñònh maät soá saâu. *Chæ tieâu theo doõi: Tyû leä nuï bò haïi(%) = (toång soá nuï bò haïi/ toång soá nuï ñieàu tra)x100 Tyû leä hoa bò haïi(%) = (toång soá hoa bò haïi / toång soá hoa ñieàu tra)x 100 2.4.2.2 Dieãn bieán möùc ñoä gaây haïi cuûa Maruca vitrata G.gaây ra treân quaû ñaäu traéng ôû 2 nghieäm thöùc thí nghieäm. *Phöông phaùp: Tieán haønh ñieàu tra töông töï nhö treân nuï, hoa. Moãi nghieäm thöùc thí nghieäm thu 50 quaû ñaäu coù trieäu chöùng bò haïi do Maruca vitrata G. gaây ra ñeå xaùc ñònh maät soá saâu *Chæ tieâu theo doõi: Tyû leä quaû bò haïi(%)= (toång soá quaû bò haïi/toång soá quaû ñieàu tra) x100 2.4.2..3 Thaønh phaàn vaø tyû leä ong kyù sinh treân caùc nghieäm thöùc thí nghieäm *Phöông phaùp: LUAÄN VAÊN TOÁT NGHIEÄP Trang Download »»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»» AGRIVIET.COM 16 Tieán haønh thu haùi nuï, hoa vaø quaû coù chöùa 60 con saâu ñuïc quaû Maruca vitrata G. ôû moãi nghieäm thöùc thí nghieâm. Ñem veà nuoâi trong phoøng thí nghieäm ; ñeå xaùc ñònh thaønh phaàn vaø tyû leä ong kyù sinh saâu ñuïc quaû treân 2 nghieäm thöùc thí nghieäm. *Chæ tieâu theo doõi: Quan saùt caùc chai nuoâi saâu trong phoøng thí nghieäm . Ñaùnh giaù möùc ñoä xuaát hieän cuûa ong kyù sinh theo baûng phaân caáp sau : - : Khoâng xuaát hieän + : Xuaát hieän ít ( hieän dieän < 6% soá saâu non quan saùt). ++ : Xuaát hieän trung bình ( hieän dieän töø 6 -25% soá saâu non quan saùt). Tyû leä ong kyù sinh(%) = (soá ong kyù sinh/ 60)x100. 2.4.3 Tìm hieåu möùc ñoä gaây haïi cuûa saâu ñuïc quaû Maruca vitrata G ñeán naêng suaát ñaäu traéng treân hai nghieäm thöùc thí nghieäm: Phöông phaùp : Khi ruoäng ñaäu taøn , ôû moãi nghieäm thí nghieäm tieán haønh thu hoaïch quaû treân 5 ñieåm coá ñònh, cheùo goùc ( moãi ñieåm 5 caây) .Ñem veà phoøng xaùc ñònh tæ leä quaû bò haïi, haït bò haïi vaø caân, ñeám haït, quaû cuûa töøng caây. *Chæ tieâu theo doõi: Toång soá quaû/ caây, tæ leä quaû bò haïi do saâu ñuïc quaû gaây ra, tæ leä haït bò hö haïi, naêng suaát haït/caây, naêng suaát quaû/caây, naêng suaát haït/1000m2 vaø naêng suaát quaû/ 1000m2. 2.4.4 Phöông phaùp xöû lyù soá lieäu. Caùc soá lieäu ñöôïc xöû lyù theo phöông phaùp thoáng keâ öôùc löôïng trung bình( n < = 30), xöû lyù baèng phaàn meàm MSTATC vaø ñoà thò ñöôïc veõ baèng chöông trình Excel 2003. LUAÄN VAÊN TOÁT NGHIEÄP Trang Download »»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»» AGRIVIET.COM 17 Chöông 3 KEÁT QUAÛ THAÛO LUAÄN 3.1 Moät soá ñaëc ñieåm veà hình thaùi, sinh hoïc cuûa saâu ñuïc quaû Maruca vitrata G. 3.1.1 Ñaëc ñieåm hình thaùi cuûa saâu ñuïc quaû Maruca vitrata G. Vôùi caùc thí nghieäm nuoâi saâu taâp theå vaø caù theå baèng thöùc aên hoa, quaû cho saâu non vaø maät ong cho ngaøi. Caùc keát quaû thu ñöôïc cho thaáy Maruca vitrata G. coù moät soá ñaëc ñieåm veà hình thaùivaø kích thöôùc ñöôïc theå hieän ôû baûng 3.1 nhö sau: Baûng 3.1: Chieàu daøi caùc pha cô theå cuûa saâu ñuïc quaû ñaäu traéng Maruca vitrata G. Chieàu daøi caùc pha cô theå (mm) Pha phaùt duïc Soá caù theå theo doõi Daøi nhaát Ngaén nhaát TB ± SD Tröùng 30 0,66 0,44 0,55 ± 0,66 Saâu non tuoåi 1 30 1,42 0,88 1,55 ± 0,16 Saâu non tuoåi 1 30 3,00 1,50 2,55 ± 0,53 Saâu non tuoåi 1 30 6,00 3,00 4,50 ± 0,92 Saâu non tuoåi 1 30 10,00 5,00 7,50 ± 1,54 Saâu non tuoåi 1 30 18,00 12,00 15,00 ± 1,68 Nhoäng 30 12,00 9,00 10,50 ± 4,49 Tröôûng thaønh caùi 30 13,50 9,00 11,25 ± 1,09 Tröôûng thaønh ñöïc 30 14,50 12.,00 13,25 ± 0,86 Soá lieäu ôû baûng 3.1, cho thaáy : Tröôûng thaønh laø loaøi böôùm nhoû, maét maøu naâu, hình caàu loài raát to. Thaân coù maøu vaøng xaùm. Caùnh tröôùc coù daïng moät tam giaùc daøi, heïp phuû vaûy maøu xaùm ñen taïi vò trí 1/3 caùnh. Coù 3 ñieåm khoâng phuû vaûy gaàn nhö trong suoát. Caùnh sau cuõng coù daïng hình LUAÄN VAÊN TOÁT NGHIEÄP Trang Download »»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»» AGRIVIET.COM 18 tam giaùc nhöng ngaén vaø roäng gaàn nhö trong suoát ngoaïi tröø rìa meùp caùnh coù maøu naâu xaùm.Thaân tröôûng thaønh ñöïc thon daøi vaø coù chieàu daøi töø 12-14,5 mm. Maët löng coù 9 ñoát, ñoát cuoái cuøng coù 3 tuùm loâng maøu ñen keát laïi hình nhoïn. Maët buïng coù 8 ñoát, ñoát cuoái buïng coù maøu ñen. Thaân tröôûng thaønh caùi phình to ôû buïng vaø coù chieàu daøi 9-13,5 mm. Maët ltöng coùù 8 ñoát, maët buïng co 7 ñoát, ñoát thöù 7 nhaün nhuïi khoâng coù loâng vaø coù moät loã nhoû ôû phía sau. °Tröùng cuûa saâu ñuïc quaû Maruca vitrata G. raát beù coù hình ovan hay baàu duïc, coù chieàu daøi töø 0,44-0,66 mm. Khi môùi ñeû tröùng coù maøu traéng ngaø. Khi gaàn nôû tröùng chuyeån sang maøu vaøng naâu vaø coù moät ñieåm ñen gaàn ñænh. ° Saâu non Maruca vitrata G. coù 5 tuoåi vôùi 4 laàn loät xaùc. Maøu saéc, hình daïng vaø kích thöôùc thay ñoåi tuyø theo tuoåi. Saâu non tuoåi 1 raát nhoû, kích thöôùc 0,88-1,42 mm, toaøn thaân trong suoát maøu naâu raát nhaït, ñaàu coù maøu ñen ñaäm. Saâu non tuoåi 2 môùi loät xaùc toaøn thaân coù maøu naâu nhaït hôn tuoåi 1, caøng veà sau maøu caøng ñaäm daàn. Treân maët löng xuaát hieän caùc veät ñen nhaït, chieàu daøi aáu truøng laø töø 1,5-3 mm. Saâu non tuoåi 3 vaø tuoåi 4 raát gioáng nhau veà hình daïng vaø maøu saéc, caû hai ñeàu coù maøu vaøng söõa, kích thöôùc aáu truøng tuoåi 3 laø 3-6 mm, tuoåi 4 laø 5-10 mm. Treân löng coù 4 u loâng treân moãi ñoát cô theå. Saâu non tuoåi 5 daøi 12-18 mm, coù nhöõng maøu saéc khaùc nhau, thöôøng laø maøu xanh sang vaøng, ñoâi khi coù maøu hoàng xanh hoaëc xanh ñaäm. Aáu truøng tuoài 3, 4 vaø 5 khi môùi loät xaùc toaøn thaân luoân coù caû phaàn ñaàu ñeàu coù cuøng moät maøu vaøng söõa, tröø phaàn mieäng coù maøu naâu ñoû. Tuy coù khaùc nhau veà maøu saéc vaø kích thöôùc, nhöng taát caû aáu truøng ôû caùc tuoåi (tröø luùc môùi loät xaùc) ñeàu coù ñieåm chung laø : treân moãi ñoát ôû maët löng cuûa cô theå coù 4 chaám maøu naâu ñen xeáp thaønh hai haøng song song nhau, ôû moãi maët beân cuõng coù 2 chaám coù maøu töông töï caùc chaám treân löng vaø cuõng ñöôïc xeáp thaønh 2 haøng. Luùc gaàn loät xaùc phaàn ñaàu vaø caùc chaám coù maøu naâu ñen treân moãi ñoát cô theå ñaïm hôn bình thöôøng. Ôû cuøng moät tuoåi, saâu non ôû ñaàu tuoåi vaø saâu non ôû cuoái tuoåi coù söï cheânh leäch veà kích thöôùc cô theå raát lôùn. °Nhoäng cuûa Maruca vitrata G. laø daïng nhoäng maøng. Khi môùi vaøo nhoäng ôû moät hai ngaøy ñaàu toaøn thaân coù maøu xanh nhaït, töø ngaøy thöù 4-5 nhoäng chuyeån daàn sang maøu LUAÄN VAÊN TOÁT NGHIEÄP Trang Download »»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»» AGRIVIET.COM 19 naâu vaøng vaø coù phuû moät lôùp voû cöùng beân ngoaøi, trong suoát coù theå nhìn thaáy ñöôc maàm caùnh, raâu, maét keùp… Saép vuõ hoaù nhoäng coù maøu naâu saãm. Nhoäng ñöïc : maàm chaân, raâu keùo daøi tôùi ñoát buïng cuoái cuøng hoaëc tôùi gai ñuoâi. Ôû nhoäng caùi, caùc cô quan treân chæ keùo daøi ñeán ñoát buïng thöù 6-7. Chieàu daøi cuûa nhoäng cuûa nhoäng töø 9- 12 mm. 3.1.2 Moät soá ñaëc ñieåm sinh hoïc chính cuûa Maruca vitrata G. a.Taäp tính sinh soáng vaø gaây haïi cuûa Maruca vitrata G. Quan saùt saâu non caùc tuoåi treân ruoäng thí nghieäm ñaäu traéng vaø trong phoøng thí nghieäm, cho thaáy : Saâu non môùi nôû thöôøng soáng trong nuï vaø hoa ñaäu, ñoâi khi coøn soáng trong laù non ôû ngoïn chöa xoeø ra. Saâu non thöôøng gaây haïi chuû yeáu treân nu, hoa vaø quaû ñaäu. Ngoaøi ra chuùng coøn coù khaû naêng gaây haïi treân laù, naùch laù vaø cuoáng laù ñaäu, neáu nhö tröôûng thaønh ñeû tröùng gaàn caùc vò trí naøy thì sau khi tröùng nôû saâu non seõ ñuïc khoeùt chui vaøo hoa, cuoáng laù, naùch laù vaø gaây haïi ôû döôùi maët laù. Caùch gaây haïi naøy thöôøng gaëp ôû saâu non tuoåi 1 vaø tuoåi 2. Phaàn lôùn saâu non tuoåi 3, 4 vaø 5 gaây haïi treân quaû ñaäu, nhöng thænh thoaûng cuõng coù saâu non tuoåi 1 vaø 2 gaây haïi treân quaû ñaäu môùi töôïng. Ñaëc ñieåm gaây haïi cuûa saâu non: + Treân hoa : Ñeå chui vaøo trong hoa, saâu non coù theå ñuïc thaúng töø ngoaøi vaøo hoaëc theo caùc khoe giöõa caùc caùnh hoa ñeå chui vaøo beân trong hoa. Ñoái vôùi nhöõng hoa môùi bò Maruca vitrata G. taán coâng thì thöôøng coù moät vaøi sôïi tô traéng moûng giaêng ngang. Trong hoa saâu non seõ caén phaù phaàn nhuî vaø caùc caùnh hoa beân trong, thaûi phaân vaø nöôùc baøi tieát taïi choã laøm ruïng hoaëc thoái nhuõn nhöõng caùnh hoa beân ngoaøi neáu gaëp trôøi möa. +Treân quaû: caùc quaû môùi töôïng khi bò saâu non tuoåi 1 vaø tuoåi 2 taán coâng thöôøng coù loã ñuïc raát nhoû, khoù phaùt hieän, ñoâi khi cuõng coù vaøi sôïi tô traéng moûng maûnh giaêng beân ngoaøi loã ñuïc, hoaëc thaûi phaân raûi raùc xung quanh loã mieäng ñuïc. LUAÄN VAÊN TOÁT NGHIEÄP Trang Download »»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»» AGRIVIET.COM 20 Caùc quaû lôùn bò Maruca vitrata G tuoåi 3 ,4 vaø 5 gaây haïi coù loã ñuïc lôùn hôn ôû phaàn thòt quaû vaø haït hö haïi nhieàu, phaân do saâu thaûi ra ñöôïc ñuøn ra ngoaøi bòt kín loã mieäng ñuïc . Ñoái vôùi traùi môùi bò haïi, maøu saéc vaãn bình thöôøng khoù phaùt hieän. Nhöng ñoái vôùi traùi bò haïi naëng thöôøng coù muøi hoâi do phaân vaø nöôùc thaûi cuûa saâu non thaûi ra mieäng loã ñuïc aåm öôùt vaø xung quanh vuøng gaây haïi thì quaû bò nhuõn. Thöôøng caùc hoa vaø quaû ñaäu traéng bò haïi chæ coù moät saâu non treân moãi hoa vaø quaû, ñoâi khi cuõng coù 2- 3 saâu non gaây haïi treân moät hoa hoaëc moät quaû. Ñöôøng ñuïc cuûa moãi saâu non trong moät quaû ít khi gaëp nhau. Thoâng thöôøng thôøi ñieåm saâu non hoaït ñoäng maïnh nhaát laø vaøo luùc saùng sôùm vaø chieàu toái, nhöõng giôø coøn laïi chuùng thöôøng aån nuùp trong quaû ñaäu. °Nhoäng : Sau khi saâu tuoåi 5 phaùt trieån ñaày ñuû, chuùng ít hoaït ñoäng, ngöøng aên tìm nôi hoaù nhoäng. Ngoaøi ñoàng saâu non thöôøng hoaù nhoäng ôû döôùi ñaát maët, trong quaû ñaäu, laù ñaäu giaø, khoâ. Trong phoøng thí nghieäm, saâu non thöôøng hoaù nhoäng döôùi giaáy thaám, ñoâi khi chuùng cuõng hoaù nhoäng trong quaû. °Tröôûng thaønh : Theo doõi nuoâi saâu trong phoøng thí nghieäm, chuùng toâi nhaän thaáy: Tröôûng thaønh cuûa Maruca vitrata G. môùi vuõ hoaù thì ít hoaït ñoäng. Sau 7 phuùt thaønh truøng coù theå bay löôïn bình thöôøng. Thoâng thöôøng thaønh truøng ñaäu ôû maët döôùi laù, ban ngaøy khoù tìm thaáy. Trong moät ngaøy ñeâm thaønh truøng baét caëp sau 24 giôø, khi gaàn baét caëp thaønh truøng xoeø roäng chuøm loâng ôû ñoát buïng cuoái ra. Sau khi baét caëp chuùng baét ñaàu ñeû tröùng, tröùng thöôøng ñöôïc ñeû treân nuï, hoa vaø thænh thoaûng ôû döôùi maët laù. Tröùng ñöôïc ñeû thaønh töøng cuïm 2-3 quaû tröùng/ cuïm hoaëc raûi raùc töøng quaû Thôøi gian tröùng ñöôïc ñeû nhieàu nhaát trong ngaøy laø sau 23 giôø. Thôøi gian tröôûng thaønh caùi baét ñaàu ñeû tröùng cho ñeán luùc ngöng ñeû laø 4-6 ngaøy. Thôøi gian tröôûng thaønh caùi ñeû nhieàu nhaát töø luùc baét ñaàu ñeû cho ñeán luùc ngöng ñeû laø vaøo ngaøy thöù 2 – 3 sau khi baét ñaàu ñeû. a)Thôøi gian phaùt duïc caùc pha cô theå vaø voøng ñôøi cuûa Maruca vitrata G. LUAÄN VAÊN TOÁT NGHIEÄP Trang Download »»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»» AGRIVIET.COM 21 Keát quaû theo doõi thôøi gian phaùt duïc caùc pha cô theå vaø voøng ñôøi cuûa Maruca vitrata G. ôû nhieät ñoä trung bình 270 C vaø aåm ñoä 72% ñöôïc theå hieän ôû baûng 3.2 Baûng 3.2 Thôøi gian phaùt duïc caùc pha cô theå vaø voøng ñôøi Maruca vitrata G. Thôøi gian phaùt duïc (ngaøy) Pha phaùt duïc Soá maãu theo doõi Daøi nhaát Ngaén nhaát TB ± SD Tröùng 30 4 2 3,0 ± 0,61 Saâu non tuoåi 1 30 3 1 2,0 ± 0,73 Saâu non tuoåi 2 30 3 1 2,0 ± 0,45 Saâu non tuoåi 3 30 3 1 2,0 ± 0,54 Saâu non tuoåi 4 30 4 2 3,0 ± 0,67 Saâu non tuoåi 5 30 6 3 4,5 ± 0,87 Nhoäng 30 8 5 6,5 ± 0,65 Thaønh truøng ñöïc 30 8 2 5,0 ± 1,80 Thaønh truøng caùi 30 9 3 6,0±1,79 Voøng ñôøi 30 37 21 28,0±4,76 Ghi chuù : TB : Trung bình SD : Ñoä leäch chuaån Qua soá lieäu ôû baûng 3.2, cho thaáy: Thôøi gian phaùt duïc cuûa saâu ñuïc quaû Maruca vitrata G. ôû caùc pha phaùt duïc vôùi nhieät ñoä trung bình 270C ± 1vaø aåm ñoä trung bình 65% ± 5 laø: + Tröùng cuûa saâu ñuïc quaû ñaäu traéng ( Maruca vitrata G.) coù thôøi gian phaùt duïc daøi nhaát laø 4 ngaøy, ngaén nhaát laø 2 ngaøy vaø trung bình laø 3 ngaøy. Keát quaû thí nghieäm theo doõi veà thôøi gian phaùt duïc cuûa tröùng thì gaàn gioáng moät soá taùc giaû nhö : LUAÄN VAÊN TOÁT NGHIEÄP Trang Download »»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»» AGRIVIET.COM 22 Chang vaø Cheng (1989) nhaän xeùt thôøi gian phaùt duïc cuûa tröùng Maruca vitrata G. treân caây ñaäu Coâve Phaseolus vulgaris L.; ñaäu Ñuõa Vigna unguiculata vaø ñaäu Naønh Glycine soja ôû ñieàu kieän töï nhieân laø 4-5 ngaøy. Nguyeãn Thò Aùnh (1981) cho thaáy thôøi gian phaùt duïc tröùng cuûa Maruca vitrata G. treân caây ñaäu Ñuõa Vigna unguiculata ôû nhieät ñoä 25-320C laø 3-5 ngaøy. + Saâu non : Tuoåi 1 coù thôøi gian phaùt duïc laø 1-3 ngaøy. Tuoåi 2 coù thôøi gian phaùt duïc laø 1-3 ngaøy. Tuoåi 3 coù thôøi gian phaùt duïc laø 1-3 ngaøy Tuoåi 4 coù thôøi gian phaùt duïc laø 2-4 ngaøy Tuoåi 5 coù thôøi gian phaùt duïc laø 3-6 ngaøy. Toång thôøi gian phaùt duïc cuûa saâu non ngaén nhaát laø 8 ngaøy vaø daøi nhaát laø 19 ngaøy ôû ñieàu kieän nhieät ñoä vaø aåm ñoä treân. Nhaän xeùt cuûa Chang vaø Cheng (1989) taïi Ñaøi Loan cho bieát saâu non Maruca vitrata G. phaùt duïc treân ñaäu Coâve (Phaseolus vulgaris L. ), ñaäu Ñuõa (Vigna unguiculata) vaø ñaäu Naønh (Glycine soja) ôû ñieàu kieän töï nhieân laø 20-24 ngaøy laø hoaøn toaøn khoâng phuø hôïp vôùi keát quaû thí nghieäm treân. + Nhoäng cuûa saâu ñuïc quaû ñaäu traéng Maruca vitrata G. coù thôøi gian phaùt duïc töø 5 - 8 ngaøy. Moät soá keát quaû nghieân cöùu veà thôøi gian phaùt duïc cuûa nhoäng Maruca vitrata G. cuûa moät soá taùc giaû laø: Chang vaø Cheng (1989) nghieân cöùu söï phaùt duïc cuûa nhoäng Maruca vitrata G. treân ñaäu Coâve Phaseolus vulgaris L., ñaäu Ñuõa Vigna unguiculata vaø ñaäu Naønh Glycine soja ôû ñieàu kieän töï nhieân laø 4-7 ngaøy. Nguyeãn Thò Aùnh(1981) nghieân cöùu veà voøng ñôøi cuûa Maruca vitrata G. treân ñaäu ñuõa (Vigna unguiculata) ôû nhieät ñoä 25-320C laø 6-9 ngaøy . LUAÄN VAÊN TOÁT NGHIEÄP Trang Download »»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»» AGRIVIET.COM 23 Keát quaû theo doõi thôøi gian phaùt duïc cuûa nhoäng Maruca vitrata G. nuoâi trong phoøng thí nghieäm laø 5-8 ngaøy. Keát quaû naøy ngaén hôn keát quaû thí nghieäm cuûa Nguyeãn Thò Aùnh(1981) nhöng daøi hôn keát quaû thí nghieäm cuûa Chang vaø Cheng (1989) . + Tröôûng thaønh : - Tröôûng thaønh caùi coù thôøi gian phaùt duïc laø 3-9 ngaøy - Tröôûng thaønh ñöïc coù thôøi gian phaùt duïc laø 2-8 ngaøy. Keát quaû quan saùt thí nghieäm veà thôøi gian phaùt duïc cuûa tröôûng thaønh Maruca vitrata G. trong phoøng thí ngieäm thì gioáng vaø khaùc bieät vôùi keát quaû nghieân cöùu cuûa moät soá taùc giaû: Nguyeãn Thò Aùnh (1981) nhaän xeùt veà thôøi gian phaùt duïc cuûa thaønh truøng Maruca vitrata G. laø 2-5 ngaøy treân ñaäu Ñuõa (Vigna unguiculata). Chang vaø Cheng (1989) ghi nhaän thôøi gian phaùt duïc cuûa thaønh truøng Maruca vitrata G. treân ñaäu Coâve Phaseolus vulgaris L., ñaäu Ñuõa Vigna unguiculata vaø ñaäu Naønh Glycine soja ôû ñieàu kieän töï nhieân laø 2-5 ngaøy. + Keát quaû theo doõi voøng ñôøi cuûa Maruca vitrata G. trong phoøng thí nghieäm laø 21- 37 ngaøy. a. b.Khaû naêng ñeû tröùng vaø söï phaùt trieån sau ñeû tröùng cuûa saâu ñuïc quaû Maruca vitrata G. Keát quaû theo doõi khaû naêng ñeû tröùng vaø söï phaùt trieån sau ñeû tröùng cuûa Maruca vitrata G. ôû nhieät ñoä trung bình 270 C vaø aåm ñoä trung bình 72% thu ñöôïc ôû baûng 3.3. Baûng 3.3 Khaû naêng ñeû tröùng vaø söï phaùt trieån sau ñeû tröùng cuûa Maruca vitrata G. Chæ tieâu theo doõi Cao nhaát Thaáp nhaát Trung bình Soá tröùng ñeû/ con caùi 114,00 37,00 75,50 Tæ leä tröùng nôû (%) 93,06 72,06 82,56 Tæ leä hoaù nhoäng(%) 100,00 95,00 97,50 Tæ leä tröôûng thaønh 11/9 5/14 8/12 LUAÄN VAÊN TOÁT NGHIEÄP Trang Download »»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»» AGRIVIET.COM 24 ñöïc/tröôûng thaønh caùi Tuoåi thoï thaønh truøng caùi (ngaøy) 10,00 3,00 6,50 .Qua soá lieäu ôû baûng 3.3, chuùng toâi nhaän xeùt nhö sau: – Soá tröùng ñeû ñöôïc cuûa moät con tröôûng thaønh caùi laø 37-114 quaû ôû nhhieät ñoä trung bình 270C± 1 vaø aåm ñoä 65%±5 vôùi thöùc aên laø maät ong 5-7%. So vôùi keát quaû nghieân cöùu veà khaû naêng ñeû tröùng cuûa tröôûng thaønh Maruca vitrata G. caùi cuûa moät soá taùc giaû thì coù söï khaùc bieät raát lôùn : Quan saùt cuûa Nguyeãn Thò Aùnh (1981) laø moät tröôûng thaønh caùi ñeû ñöôïc 100- 300 quaû. Theo keát quaû nghieân cöùu cuûa Jackai vaø ctv (1982-1983) thì moät tröôûng thaønh caùi ñeû ñöôïc 440 quaû. –Tæ leä tröùng nôû khaù cao töø 72,06 - 93,06% . –Tæ leä hoaù nhoäng raát cao 95 – 100%. –Tæ leä vuõ hoaù cuûa tröôûng thaønh ñöïc / tröôûng thaønh caùi cao nhaát laø 11/9 vaø thaáp nhaát laø 5/15 tung bình laø 8/12 . –Tuoåi thoï cuûa thaønh truøng caùi töø 3 – 10 ngaøy vaø trung bình 6,50 ngaøy. 3.2 Söï phaùt trieån gaây haïi cuûa saâu ñuïc quaû Maruca vitrata G. treân hai nghieäm thöùc ñaäu traéng thí nghieäm taïi Thuû Ñöùc – Tp. Hoà Chí Minh . 3.2.1 Dieãn bieán möùc ñoä gaây haïi cuûa Maruca vitrata G. treân nuï vaø hoa ñaäu traéng. Keát quaû dieãn bieán möùc ñoä gaây haïi cuûa Maruca vitrata G. treân nuï vaø hoa ñaäu traéng ñöôïc theå hieän ôû baûng 3.4 vaø ñoà thò 3.1 ; ñoà thò 3.2 . Soá lieäu ôû baûng 3.4 cho bieát : Ôû nghieäm thöùc khoâng söû duïng thuoác tröø saâu, thì tyû leä nuï bò haïi cao nhaát laø 14,28% vaø tyû leä hoa bò haïi cao nhaát laø 17,89% vôùi thôøi gian laø 48 ngaøy sau gieo LUAÄN VAÊN TOÁT NGHIEÄP Trang Download »»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»» AGRIVIET.COM 25 Ôû nghieäm thöùc coù söû duïng thuoác tröø saâu thì tyû leä nuï bò haïi cao nhaát laø 28,54% vaø tyû leä hoa bò haïi cao nhaát laø 46,39% vôùi thôøi gian laø 63 ngaøy sau gieo. Nhö vaäy, ôû nghieäm thöùc coù söû duïng thuoác tröø saâu thì tyû leä haïi treân nuï vaø hoa cao hôn so vôùi nghieäm thöùc khoâng söû duïng thuoác tröø saâu. Ñieàu naøy chöùng toû saâu ñuïc quaû Maruca vitrata G. coù khaû naêng khaùng thuoác cao vaø thieân ñòch ôû ruoäng khoâng söû duïng thuoác tröø saâu ñaõ khoáng cheá möùc ñoä gaây haïi cuûa saâu ñuïc quaû Maruca vitrata G. gaây ra. Baûng 3.4 Dieãn bieán möùc ñoä gaây haïi cuûa Maruca vitrata G. treân nuï vaø hoa ñaäu traéng. Ngaøy ñieàu tra Khoâng söû duïng thuoác tröø saâu Söû duïng thuoác tröø saâu (6 laàn) LUAÄN VAÊN TOÁT NGHIEÄP Trang Download »»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»» AGRIVIET.COM 26 TLH(%) MSS (con/30nuï,hoa) TLH (%) MSS (con/30 nuï, hoa) Nuï 4,97 5 17.22 11 25/11/2004 (43NSG) Hoa 9,94 7 19,16 14 Nuï 14,28 10 25,56 17 30/11/2004 (48 NSG) Hoa 17,89 13 22,71 16 Nuï 10,06 7 27,83 20 5/12/2004 (53 NSG) Hoa 11,28 9 29,61 23 Nuï 2,95 3 17,18 12 10/12/2004 (58 NSG) Hoa 6.67 4 18,00 14 Nuï 8,12 6 28,54 21 15/12/2004 (63 NSG) Hoa 10,92 7 46,39 26 Nuï 3,34 3 12,17 8 20/12/2004 (68 NSG) Hoa 5,89 5 25,01 15 Nuï 0 0 0 0 25/12/2004 (73 NSG) Hoa 0 0 0 0 Chuù thích: TLH : Tæ leä haïi MSS : Maät soá saâu NSG : Ngaøy sau gieo LUAÄN VAÊN TOÁT NGHIEÄP Trang Download »»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»» AGRIVIET.COM 27 . ñoà thò 3.1: Tæ leä nuï ñaäu traéng bò haïi do saâu ñuïc quaû Maruca vitrata G.gaây ra treân hai nghieäm thöùc thí nghieäm. 0 5 10 15 20 25 30 25 /11 /20 04 30 /11 /20 04 05 /12 /04 10 /12 /04 15 /12 /20 04 20 /12 /20 04 25 /12 /20 04 Ngaøy ñieàu tra T yû le ä h ai (% ) Nghieäm thöùc khoâng söû duïng thuoác tröø saâu Nghieäm thöùc söû duïng thuoác tröø saâu 0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 Ngaøy ñieàu tra Ty û le ä h aïi (% ) LUAÄN VAÊN TOÁT NGHIEÄP Trang Download »»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»» AGRIVIET.COM 28 ñoà thò 3.2: Tæ leä hoa ñaäu traéng bò haïi do saâu ñuïc quaû Maruca vitrata G.gaây ra treân hai nghieäm thöùc thí nghieäm. Ghi chuù : NTKSDTTS : Nghieäm thöùc khoâng söû duïng thuoác tröø saâu. NTSDTTS : Nghieäm thöùc söû duïng thuoác tröø saâu Ñoà thò 3.3 Bieán ñoäng maät soá saâu ñuïc quaû Maruca vitrata G. treân nuï ñaäu traéng 0 5 10 15 20 25 11 /25 /20 04 11 /30 /20 04 12 /5/ 20 04 12 /10 /20 04 12 /15 /20 04 12 /20 /20 04 12 /25 /20 04 Ngaøy ñieàu tra M SS (c on /3 0 nu ï) NTKSDTTS NTSDTTS 5 10 15 20 25 30 M SS ( c on /3 0 ho a) NTKSDTTS NTSDTTS 0 5 10 15 20 25 30 35 25 /11 /20 04 30 /11 /20 04 12 /5/ 20 04 12 /10 /20 04 15 /12 /20 04 20 /12 /20 04 25 /12 /20 04 Ngaøy ñieàu tra ty û le ä h aïi (% ) NTKSDTTS NTSDTTS LUAÄN VAÊN TOÁT NGHIEÄP Trang Download »»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»» AGRIVIET.COM 29 Ghi chuù : NTKSDTTS : Nghieäm thöùc khoâng söû duïng thuoác tröø saâu. NTSDTT : Nghieäm thöùc söû duïng thuoác tröø saâu. Ñoà thò 3.4 Bieán ñoäng maät soá saâu ñuïc quaû Maruca vitrata G. treân hoa ñaäu traéng 3.2.2 Dieãn bieán möùc ñoä gaây haïi cuûa Maruca vitrata G. trong quaû ñaäu traéng treân hai nghieäm thöùc thí nghieäm. Keát quaû dieãn bieán möùc ñoä gaây haïi cuûa Maruca vitrata G. trong quaû ñaäu traéng taïi ruoäng thí nghieäm ñöôïc theå hieän ôû baûng 3.5 vaø ñoà thò 3.5, ñoà thò 3.6 Soá lieäu ôû baûng 3.5 vaø ñoà thò 3.5 cho thaáy: Dieãn bieán möùc ñoä gaây haïi cuûa saâu ñuïc quaû Maruca vitrata G. ôû nghieäm thöùc khoâng coù söû duïng thuoác tröø saâu cuõng töông töï nhö ôû nghieäm thöùc coù söû duïng thuoác tröø saâu laø ôû giai ñoaïn ñaàu tæ leä quaû bò haïi thaáp , sau taêng daàn vaø giaûm daàn ôû giai ñoaïn taän thu laø phuø hôïp vôùi ñoäng thaùi ra quaû cuûa ñaäu Traéng. Tæ leä quaû bò haïi ôû nghieäm thöùc khoâng söû duïng thuoác tröø saâu thì thaáp hôn so vôùi nghieäm thöùc coù söû duïng thuoác tröø saâu, ñieàu naøy chöùng toû saâu ñaäu quaû ñaäu Traéng Maruca vitrata G. coù khaû naêng choáng thuoác cao vaø thieân ñòch cuûa saâu ñuïc quaû ôû nghieäm thöùc khoâng söû duïng thuoác tröø saâu ñaõ kieàm haõm söï phaùt trieån vaø gaây haïi cuûa saâu duïc quaû. Tæ leä quaû bò haïi cao nhaát ôû nghieäm thöùc coù söû duïng thuoùc tröø saâu laø 36,27% trong khi ôû nghieäm thöùc khoâng söû duïng thuoác tröø saâu thì tæ leä haïi cao nhaát LUAÄN VAÊN TOÁT NGHIEÄP Trang Download »»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»» AGRIVIET.COM 30 laø 12,18%. LUAÄN VAÊN TOÁT NGHIEÄP Trang Download »»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»» AGRIVIET.COM 31 Ñoà thò 3.5 Tyû leä quaû bò haïi do saâu ñuïc quaû gaây ra treân hai nghieäm thöùc ñaäu traéng thí nghieäm. 0 5 10 15 20 25 30 35 40 11 /25 /20 04 11 /30 /20 04 12 /5/ 20 04 12 /10 /20 04 12 /15 /20 04 12 /20 /20 04 12 /25 /20 04 Ngaøy ñieàu tra tyû leä haïi(%) söû duïng tthuoác tröø saâu Khoâng söû duïng thuoác tröø saâu LUAÄN VAÊN TOÁT NGHIEÄP Trang Download »»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»» AGRIVIET.COM 32 Baûng 3.5 Dieãn bieán möùc ñoä gaây haïi cuûa Maruca vitrata G. treân quaû ñaäu traéng ôû hai nghieäm thöùc thí nghieäm. Khoâng söû duïng thuoác tröø saâu Söû duïng thuoác tröø saâu (6 laàn) Ngaøy ñieàu tra Tæ leä haïi (%) Maät soá saâu (con/50quaû) Tæ leä haïi (%) Maät soá saâu (con/50 quaû) 25/11/2004 (43 NSG) 0 0 0 0 30/11/2004 (48NSG) 8,60 11 15,06 15 5/12/2004 (53NSG) 10,55 13 18,65 19 10/12/2004 (58NSG) 11,32 15 28,36 24 15/12/2004 (63NSG) 12,18 16 36,27 33 20/12/2004 (68NSG) 10,66 12 35,15 28 25/12/2004 (73NSG) 9,18 7 28,48 18 LUAÄN VAÊN TOÁT NGHIEÄP Trang Download »»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»» AGRIVIET.COM 33 Ñoà thò 3.6 Bieán doäng maät soá saâu ñuïc quaû Maruca vitrata G. treân quaû ñaäu traéng giöõa hai nghieâm thöùc söû duïng thuoác tröø saâu khoâng söû dung thuoác tröø saâu 3.2.3 Thaønh phaàn vaø tæ leä ong kyù sinh saâu ñuïc quaû Maruca vitrata G. treân ruoäng thí nghieäm ñaäu traéng. Keát quaû theo doõi thaønh phaàn vaø tæ leä ong kyù sinh saâu ñuïc quaû Maruca vitrata G.treân ruoäng thí nghieäm ñaäu Traéng ñöôïc theå hieän ôû baûng 3.6 0 5 10 15 20 25 30 35 25 /11 /04 30 /11 /04 05 /12 /04 10 /12 /04 15 /12 /04 20 /12 /04 25 /12 /04 Ngaøy ñieàu tra M SS (c on /5 0 qu aû) söû duïng thuoác tröø saâu Khoâng söû duïng thuoác tröø saâu LUAÄN VAÊN TOÁT NGHIEÄP Trang Download »»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»» AGRIVIET.COM 34 Baûng 3.6 Thaønh phaàn vaø tæ leä ong kyù sinh saâu non saâu ñuïc quaû ñaäu traéng Maruca vitrata G. treân ruoäng thí nghieäm Ghi chuù : - : khoâng xuaát hieän. + : ít xuaát hieän ++ : xuaát hieän trung bình KSDTTS : Khoâng söû duïng thuoác tröø saâu. SDTTS : Söû duïng thuoác tröø saâu. Nghieäm thöùc Tyû leä ong kyù sinh (%) Thaønh phaàn ong kyù sinh KSDTTS SDTTS (6 laàn) KSDTTS SDTTS (6 laàn) 1.Closterocerus sp. (Eulophidae– Hymenoptera) ++ - 13,33 0 2.Halticoptera sp. (Pteromalidae – Hymenoptera) + - 1,67 0 3.Opius sp. (Braconidae – Hymenoptera) + - 8,33 0 4.Dacnusa sp. (Braconidae – Hymenoptera) + - 3,33 0 LUAÄN VAÊN TOÁT NGHIEÄP Trang Download »»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»» AGRIVIET.COM 35 Qua soá lieäu ôû baûng 3.6, chuùng toâi coù nhaän xeùt nhö sau : Ôû nghieäm thöùc phun thuoác thì khoâng coù ong kyù sinh treân saâu ñuïc quaû Maruca vitrata G. Coøn ôû nghieäm khoâng phun thuoác thì coù 4 loaøi ong kyù sinh treân saâu ñuïc quaû Maruca vitrata G. Trong ñoù, hoï Braconidae coù 2 loaøi Opius sp. vaø Dacnusa sp. , hoï Eulophidae coù 1 loaøi laø Closterocerus sp. vaø hoï Pteromalidae coù 1 loaøi laø Halticoptera sp. Taát caû caùc loaøi ong kyù sinh naøy ñeàu kyù sinh ôû saâu non vaø tæ leä kyù sinh cuûa chuùng laø : tæ leä kyù sinh cuûa Closterocerus sp. laø 13,33%, Opius sp. laø 8,33%, Halticoptera sp. laø1,67% vaø Dacnusa sp. laø 3,3%. 3.2.4 Caùc yeáu toá caáu thaønh naêng suaát vaø naêng suaát ñaäu traéng treân ruoäng thí nghieäm Caùc yeáu toá caáu thaønh naêng suaát vaø naêng suaát ñaäu traéng treân ruoäng thí nghieäm ñöôïc theå hieän qua baûng 3.7 LUAÄN VAÊN TOÁT NGHIEÄP Trang Download »»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»» AGRIVIET.COM 36 Baûng 3.7 Caùc yeáu toá caáu thaønh naêng suaát vaø naêng suaát ñaäu traéng treân ruoäng thí nghieäm. Nghieäm thöùc Chæ tieâu theo doõi Khoâng söû duïng thuoác tröø saâu Söû duïng thuoác tröø saâu (6 laàn) 1. Toång soá quaû/caây 22,20ns 23,40ns 2. % Quaû bò haïi do saâu ñuïc quaû 26,97** 44,01** 3. % Haït bò haïi 10,69** 23,76** 4. Naêng suaát haït/caây (g/caây) 56,98** 48,08** 5. Naêng suaát quaû/caây (g/caây) 71,54* 65,04* 6. Naêngsuaát haït/1000m2 (kg/caây) 478,15** 400,65** 7. Naêng suaát quaû/1000m2 (kg/caây) 596,14* 541,94* LUAÄN VAÊN TOÁT NGHIEÄP Trang Download »»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»» AGRIVIET.COM 37 Ghi chuù : ns : khoâng coù söï khaùc bieät * : coù söï khaùc bieät nhau ôû möùc coù yù nghóa ** : coù söï khaùc bieät nhau ôû möùc raát coù yù nghóa Soá lieäu ôû baûng 3.7 cho bieát : ° Toång soá quaû/ caây ôû 2 nghieäm thöùc söû duïng thuoác tröø saâu vaø khoâng söû duïng thuoác tröø saâu khoâng coù khaùc bieät nhau . °Tæ leä quaû bò haïi vaø tæ leä haït bò haïi do saâu ñuïc quaû Maruca vitrata G. gaây ra treân 2 nghieäm thöùc ñaäu traéng thí nghieäm coù söï khaùc bieät nhau ôû möùc raát coù yù nghóa. °Naêng suaát haït giöõa hai nghieäm thöùc ñaäu traéng thí nghieäm coù söï khaùc bieät nhau ôû möùc raát coù yù nghóa. °Naêng suaát quaû giöõa hai nghieäm thöùc ñaäu traéng thí nghieäm thì coù söï khaùc bieät nhau ôû möùc coù yù nghóa. LUAÄN VAÊN TOÁT NGHIEÄP Trang Download »»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»» AGRIVIET.COM 38 Chöông 4 KEÁT LUAÄN VAØ ÑEÀ NGHÒ 4.1 Keát Luaän : Qua 5 thaùng thöïc hieän ñeà taøi vôùi nhöõng keát quaû thu ñöôïc, chuùng toâi sô boä keát luaän nhö sau : ° Veà ñaëc ñieåm hình thaùi cuûa saâu ñuïc quaû Maruca vitrata G. Tröôûng thaønh laø moät loaøi böôùm nhoû, toaøn thaân phuû vaåy maøu vaøng xaùm. Caùnh tröôùc coù daïng moät tamgiaùc daøi, heïp phuû vaåy maøu xaùm ñen taïi vò trí 1/3 caùnh. Coù 3 ñieåm khoâng phuû vaåy gaàn nhö trong suoát. Caùnh sau cuõng coù daïng hình tam giaùc nhöng ngaén vaø roäng gaàn nhö trong suoát ngoaïi tröø rìa meùp caùnh coù maøu naâu xaùm. Thaân tröôûng thaønh ñöïc thon daøi vaø coù chieàu daøi töø 12 – 14,5 mm . Maët löng coù 9 ñoát, ñoát cuoái cuøng coù 3 tuùm loâng maøu ñen keát laïi daøi, nhoïn. Thaân tröôûng thaønh caùi phình to ôû buïng vaø coù chieàu daøi 9 – 13,5 mm. buïng phình to, coù 7 ñoát buïng, ñoát buïng cuoái cuøng nhaün nhuïi khoâng coù loâng vaø coù moät loã nhoû ôû phía sau, maët löng coù 8 ñoát. Tröùng coù daïng hình baàu duïc hay ovan, coù chieàu daøi töø 0,44 – 0,66 mm. khi môùi ñeû tröùng coù maøu traéng ngaø, gaàn nôû tröùng chuyeån sang maøu vaøng naâu vaø coù moät ñieåm ñen gaàn ñænh. Saâu non coù 5 tuoåi vôùi 4 laàn loät xaùc. Maøu saéc hình daïng vaø kích thöôùc thay ñoåi tuyø theo tuoåi. Nhöng taát caû saâu non ôû caùc tuoåi ñeàu coù ñieåm chung : treân moãi ñoát ôû maët löng cuûa cô theå coù 4 chaám maøu naâu ñen xeáp thaønh hai haøng song song nhau. Doïc 2 beân cô theå cuõng coù 2 haøng chaám maøu naâu ñen nhö treân löng. Luùc gaàn loät xaùc caùc chaám ñaäm hôn bình thöôøng. Nhoäng laø daïng nhoäng maøng, môùi vaøo nhoäng coù maøu xanh nhaït saép vuõ hoaù coù maøu naâu thaãm. Chieàu daøi nhoäng 9 – 12 mm, nhoäng ñöôïc phuû moät lôùp voû cöùng beân ngoaøi, trong suoát coù theå nhìn thaáy ñöôïc maàm caùnh, raâu, maét keùp. LUAÄN VAÊN TOÁT NGHIEÄP Trang Download »»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»» AGRIVIET.COM 39 °Ñaëc ñieåm sinh hoïc cuûa saâu ñuïc quaû ñaäu traéng Marucavitrata G. + Taäp tính sinh soáng vaø gaây haïi: Saâu non tuoåi 1 vaø tuoåi 2 gaây haïi chuû yeáu treân nuï vaø hoa ñaäu traéng. Ñoâi khi chuùng coøn gaây haïi treân quaû ñaäu môùi töôïng. Saâu non tuoåi 3, 4 vaø 5 gaây haïi chuû yeáu treân quaû ñaäu ñaõ coù haït. Treân hoa vaø quaû bò haïi thöôøng coù phaân saâu ñuïc quaû thaûi ra ôû beân ngoaøi loã ñuïc. Saâu non thöôøng hoaït ñoäng vaøo nhöõng luùc trôøi maùt. Nhoäng ôû döôùi lôùp ñaát maët, trong quaû ñaäu, laù ñaäu giaø, khoâ. Tröôûng thaønh ban ngaøy aån nuùp döôùi maët laù ñaäu, buïi coû khoù tìm thaáy. Tröôûng thaønh thöôøng baét caëp sau 24 giôø. Tröùng thöôøng ñöôïc ñeû treân nuï, hoa vaø thænh thoaûng ôû döôùi maët laù. Tröùng ñöôïc ñeû thaønh töøng cuïm 2 – 3 quaû/ cuïm hoaëc raûi raùc töøng quaû. Thôøi gian tröùng ñeû nhieàu nhaát trong ngaøy laø sau 23 giôø . Thôøi gian tröôûng thaønh caùi baét ñaàu ñeû tröùng cho ñeán luùc ngöng ñeû laø 4- 6 ngaøy. Thôøi gian tröôûng thaønh caùi ñeû nhieàu nhaát töø luùc baét ñaàu ñeû cho ñeán luùc ngöng ñeû laø ngaøy thöù 2 – 3 sau khi baét ñaàu ñeû. + Thôøi gian phaùt duïc caùc pha cô theå vaø voøng ñôøi cuûa Maruca vitrata G. - Ôû nhieät ñoä 270C ± 1 vaø aåm ñoä 65%± 1 thôøi gian phaùt duïc cuûa tröùng trung bình : 3 ± 0,61 ngaøy. Thôøi gian phaùt duïc cuûa saâu non tuoåi 1, 2 vaø 3 laø 1 – 3 ngaøy; tuoåi 4 laø 2 – 4 ngaøy, tuoåi 5 laø 3 – 6 ngaøy. Nhoäng coù thôøi gian phaùt duïc 5 –8 ngaøy. Thôøi gian phaùt duïc cuûa tröôûng thaønh caùi laø 3 – 9 ngaøy vaø tröôûng thaønh ñöïc laø 2 – 8 ngaøy. - Voøng ñôøi cuûa saâu ñuïc quaû ñaäu traéng Maruca vitrata G. laø 21 – 37 ngaøy. + Khaû naêng ñeû tröùng vaø söï phaùt trieån söï phaùt trieån sau ñeû tröùng cuûa saâu ñuïc quaû ñaäu traéng Maruca vitrata G.: ÔÛ nhieät ñoä 270C ± 1 vaø aåm ñoä65% ± 1vôùi thöùc aên laø maät ong 5- 7% thì soá tröùng ñeû ñöôïc cuûa moät con tröôûng thaønh caùi laø 37 – 114 quaû. Tæ leä tröùng nôû töø 73,06 - 93,06 %. Tæ leä hoaù nhoäng 95 – 100%. Tæ leä tröôûng thaønh ñöïc/ tröôûng thaønh caùi laø 5/14 – 9/11. Tuoåi thoï cuûa tröôûng thaønh caùi töø 3 – 10 ngaøy vaø trung bình 6,50 ngaøy . LUAÄN VAÊN TOÁT NGHIEÄP Trang Download »»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»» AGRIVIET.COM 40 ° Dieãn bieán möùc ñoä gaây haïi cuûa saâu ñuïc quaû Maruca vitrata G. treân nuï, hoa vaø quaû ñaäu traéng ôû 2 nghieäm thöùc thí nghieäm : Ôû nghieäm thöùc khoâng söû duïng thuoác tröø saâu thì tæ leä nuï bò haïi cao nhaát (48 ngaøy sau gieo) laø 14,28% vaø maät soá saâu 10 con/30 nuï. Treân hoa tæ leä haïi cao nhaát(48 ngaøy sau gieo) laø 17,89% vaø maät soá saâu laø 13 con/30 hoa. Treân quaû tæ leä haïi cao nhaát (63 ngaøy sau gieo) laø 12,18% vaø maät soá saâu laø 16 con/ 50 quaû. Coøn ôû nghieäm thöùc coù söû duïng thuoác tröø saâu thì tæ leä nuï bò haïi cao nhaát (63 ngaøy sau gieo) laø 28,54% vaø maät soá saâu 21con/ 30 nuï; tæ leä hoa bò haïi cao nhaát(63 ngaøy sau gieo) laø 46,39% vaø maät soá saâu laø 26 con/ 30 hoa; treân quaû tæ leä haïi cao nhaát (63 ngaøy sau gieo) laø 36,27% vaø maät soá saâu laø 33 con/50quaû. °Thaønh phaàn vaø tæ leä ong kyù sinh saâu non saâu saâu ñuïc quaû ñaäu traéng Maruca vitrata G. treân hai nghieäm thöùc thí nghieäm:. Ôû nghieäm thöùc coù söû duïng thuoác tröø saâu thì khoâng coù ong kyù sinh. Treân nghieäm thöùc khoâng söû duïng thuoác tröø saâu thì coù 4 loaøi ong kyù sinh saâu non saâu ñuïc quaû laø Closterocerus sp.(Eulophidae - Hymenoptera), Halticoptera sp.(Pteromalidae - Hymenoptera); Opius sp.(Braconidae - Hymenoptera) vaø Dacnusa sp.( Braconidae - Hymenoptera). Trong ñoù, loaøi Closterocerus sp. coù tæ leä kyù sinh cao nhaát laø 13,33%. °Veà naêng suaát thì treân nghieäm thöùc khoâng söû duïng thuoác tröø saâu thì naêng suaát quaû vaø haït cao hôn so vôùi nghieäm thöùc coù söû duïng thuoác tröø saâu. 4.2 Ñeà Nghò : -Tieáp tuïc nuoâi sinh hoïc saâu ñuïc quaû ñaäu Maruca vitrata G. ôû ñieàu kieän nhieät ñoä vaø aåm ñoä nhö ôû ngoaøi ruoäng ñaäu saûn suaát. -Caàn haïn cheá vieäc söû duïng thuoác tröø saâu hoaù hoïc, nhaát laø loaïi thuoác coù ñoäc tính cao. Neân söû duïng caùc loaïi thuoác tröø saâu sinh hoïc ñeå baûo veä thieân ñòch. -Tieán haønh nhaân nuoâi caùc loaøi thieân ñòch ( baét moài vaø kyù sinh ) cuûa saâu ñuïc quaû Maruca vitrata G . ñeå thaû ra ruoäng saûn xuaát . LUAÄN VAÊN TOÁT NGHIEÄP Trang Download »»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»» AGRIVIET.COM 41 GIÔÙI THIEÄU VEÀ TAØI LIEÄU Tài liệu bạn đang xem được download từ website WWW.AGRIVIET.COM WWW.MAUTHOIGIAN.ORG »Agriviet.com là website chuyên đề về nông nghiệp nơi liên kết mọi thành viên hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp, chúng tôi thường xuyên tổng hợp tài liệu về tất cả các lĩnh vực có liên quan đến nông nghiệp để chia sẽ cùng tất cả mọi người. Nếu tài liệu bạn cần không tìm thấy trong website xin vui lòng gửi yêu cầu về ban biên tập website để chúng tôi cố gắng bổ sung trong thời gian sớm nhất. »Chúng tôi xin chân thành cám ơn các bạn thành viên đã gửi tài liệu về cho chúng tôi. Thay lời cám ơn đến tác giả bằng cách chia sẽ lại những tài liệu mà bạn đang có cùng mọi người. Bạn có thể trực tiếp gửi tài liệu của bạn lên website hoặc gửi về cho chúng tôi theo địa chỉ email [email protected] Lưu ý: Mọi tài liệu, hình ảnh bạn download từ website đều thuộc bản quyền của tác giả, do đó chúng tôi không chịu trách nhiệm về bất kỳ khía cạnh nào có liên quan đến nội dung của tập tài liệu này. Xin vui lòng ghi rỏ nguồn gốc “Agriviet.Com” nếu bạn phát hành lại thông tin từ website để tránh những rắc rối về sau. Một số tài liệu do thành viên gửi về cho chúng tôi không ghi rỏ nguồn gốc tác giả, một số tài liệu có thể có nội dung không chính xác so với bản tài liệu gốc, vì vậy nếu bạn là tác giả của tập tài liệu này hãy liên hệ ngay với chúng tôi nếu có một trong các yêu cầu sau : • Xóa bỏ tất cả tài liệu của bạn tại website Agriviet.com. • Thêm thông tin về tác giả vào tài liệu • Cập nhật mới nội dung tài liệu www.agriviet.com