Bài giảng Tiền và lạm phát

TIEÀN VAØ LAÏM PHAÙT Baøi giaûng 5 10/1/2007 Truong Quang Hung 1 GIÔÙI THIEÄU Trong baøi giaûng naøy chuùng ta seõ . . . z Ñònh nghóa tieàn vaø caùc chöùc naêng cuûa tieàn. z Giaûi thích chöùc naêng cuûa ngaân haøng z Giaûi thích caùch ngaân haøng taïo ra tieàn vaø kieåm soaùt tieàn z Giaûi thích nguyeân nhaân cuûa laïm phaùt trong daøi haïn z Chæ ra taùc ñoäng cuûa laïm phaùt vaø giaûi thích tính trung laäp cuûa tieàn 10/1/2007 Truong Quang Hung 2 TIEÀN LAØ GÌ? 10/1/2007 Truong Quang Hung 3 z Trung gian trao ñoåi z Tieàn laø moät phöông tieän ñöôïc moïi ngöôøi chaáp nhaän ñeå trao ñoåi haøng hoaù vaø dòch vuï hoaëc ñeå traû nôï. z Neáu khoâng coù tieàn ngöôøi ta phaûi trao ñoåi haøng laáy haøng z Ño löôøng giaù trò z Tieàn laø thöôùc ño ñöôïc moïi ngöôøi chaáp nhaän ñeå ño löôøng giaù trò haøng hoaù vaø dòch vuï. z Ñieàu naøy giuùp ta so saùnh giaù trò vaø ra caùc quyeát ñònh mua baùn haøng hoaù10/1/2007 Truong Quang Hung 4 CHÖÙC NAÊNG CUÛA TIEÀN z Döï tröõ giaù trò z Tieàn ruùt ra khoûi löu thoâng vaø ñöôïc söû duïng ñeå mua haøng hoùa trong töông lai.Tieàn giuùp chuyeån söùc mua töø hieän taïi sang töông lai z Phaân bieät giöõa tieàn, thu nhaäp vaø taøi saûn? z Taïi sao ngöôøi ta giöõ tieàn nhö moät loaïi taøi saûn? z Trong thôøi kyø laïm phaùt, tieàn coù thöïc hieän toát chöùc naêng naøy khoâng? 10/1/2007 Truong Quang Hung 5 CHÖÙC NAÊNG CUÛA TIEÀN CAÙC LOAÏI TIEÀN z Hoùa teä (Tieàn haøng hoùa) z Haøng hoùa nhö muoái, gia suùc, vaøng, baïc ñöôïc moïi ngöôøi chaáp nhaän laøm vaät ngang giaù trong trao ñoåi. z Tín teä (tieàn quy öôùc hay tieàn phaùp ñònh) z Tieàn giaáy hay tieàn ñuùc kim loaïi maø noù ñöôïc söû duïng ñeå trao ñoåi khoâng phaûi döïa vaøo giaù trò thöïc cuûa chuùng maø döïa vaøo giaù trò ñöôïc in treân chuùng. z Buùt teä z Tieàn ñöôïc taïo ra bôûi ngaân haøng vaø ñöôïc ghi cheùp trong soå saùch keá toùan ngaân haøng. ÑO LÖÔØNG TIEÀN TRONG NEÀN KINH TEÁ 10/1/2007 Truong Quang Hung 7 M1 bao goàm tieàn maët löu haønh ngoøai ngaân haøng (C) vaø tieàn gôûi coù theå vieát seùc (tieàn gôûi khoâng kyø haïn) (D) M1 = Tieàn maët + Tieàn gôûi khoâng kyø haïn 10/1/2007 Truong Quang Hung 8 M2 bao goàm M1 coäng vôùi tieàn tieát kieäm vaø tieàn gôûi kyø haïn M2 = M1 + Söï phaân chia giöõa M1 vaø M2 döïa vaøo tính thanh khoaûn cuûa taøi saûn. Tính thanh khoaûn: tính deã daøng chuyeån ñoåi taøi saûn sang tieàn vôùi söï toån thaát giaù trò ít nhaát. Tieàn gôûi kyø haïn ÑO LÖÔØNG TIEÀN TRONG NEÀN KINH TEÁ NGAÂN HAØNG THÖÔNG MAÏI 10/1/2007 Truong Quang Hung 9 z Trung gian taøi chính laø moät toå chöùc coù chöùc naêng huy ñoäng tieát kieäm cho ñaàu tö. z Taïi sao toàn taïi trung gian taøi chính? z Chöùc naêng cuûa trung gian taøi chính z Chuyeån hoaù thôøi haïn baèng caùch vay ngaén haïn vaø cho vay daøi haïn z Toái thieåu hoaù chi phí vay z Toái thieåu hoaù chi phí saøng loïc vaø giaùm saùt z Chia xeû ruûi ro 10/1/2007 Truong Quang Hung 10 TRUNG GIAN TAØI CHÍNH NGAÂN HAØNG THÖÔNG MAÏI 10/1/2007 Truong Quang Hung 11 Ngaân haøng thöông maïi laø moät trung gian taøi chính coù chöùc naêng huy ñoäng tieàn gôûi vaø söû duïng tieàn gôûi ñoù ñeå cho vay hoaëc ñeå ñaàu tö • Ngaân haøng thöông maïi kieám lôïi nhuaän baèng caùch naøo? BAÛNG CAÂN ÑOÁI TAØI SAÛN z Baûng caân ñoái taøi saûn lieät keâ taøi saûn coù vaø taøi saûn nôï. z Taøi saûn coùÆ Söû duïng voán z Taøi saûn nôïÆ Nguoàn voán z Moái quan heä keá toaùn cô baûn 10/1/2007 Truong Quang Hung 12 Taøi saûn coù = Nô ï+ Taøi saûn roøng CAÁU TRUÙC BAÛNG CAÂN ÑOÁI TAØI SAÛN 10/1/2007 Truong Quang Hung 13 Taøi saûn coù Taøi saûn nôï • Döï tröõ tieàn maët Cho vay • Traùi phieáu chính phuû • Tieàn gôûi khoâng kyø haïn Tieàn gôûi kyø haïn • Vay töø NHTW Taøi saûn roøng XXXX XXXX 10/1/2007 Truong Quang Hung 14 Tieàn gôûi 100 Taøi saûn nôï PHAÂN TÍCH BAÛNG CAÂN ÑOÁI Giaû söû caù nhaân gôûi 100 vaøo ngaân haøng, nhöõng gì seõ xaûy ra? Tieàn maët 200 Cho vay 100 Tieàn gôûi 200 Taøi saûn roøng 100 300 300 Taøi saûn coù Taøi saûn nôï Tieàn maët 100 Cho vay 100 Taøi saûn roøng 100 200 200 Taøi saûn coù Döï tröõ laø löôïng tieàn maët ñöôïc naém giöõ taïi ngaân haøng. 10/1/2007 Truong Quang Hung 15 • Giaû söû baïn ñöôïc thueâ laøm coá vaán cho ngaân haøng, baïn seõ ñaùnh giaù hoaït ñoäng cuûa ngaân haøng treân nhö theá naøo?. Ngaân haøng coù ñaït ñöôïc lôïi nhuaän toái ña khoâng? Taïi sao? Tieàn gôûi 200Döï tröõ 200 Cho vay 100 Taøi saûn roøng 100 300 300 Taøi saûn coù Taøi saûn nôï PHAÂN TÍCH BAÛNG CAÂN ÑOÁI 10/1/2007 Truong Quang Hung 16 • Giaû söû khaùch haøng vieát sec ruùt tieàn, nhöõng gì seõ xaûy ra? Tieàn gôûi 200Cho vay 300 Taøi saûn roøng 100 300 300 Taøi saûn coù Taøi saûn nôïï Vì döï tröõ cao khoâng mang laïi lôïi nhuaän toái ña, neân baïn cho vay heát soá döï tröõ. • Ngaân haøng seõ khoâng ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu ruùt tieàn, vì khoâng coù tieàn maët taïi ngaân haøng. PHAÂN TÍCH BAÛNG CAÂN ÑOÁI z Coù söï ñaùnh ñoåi giöõa lôïi nhuaän vaø ruûi ro thanh khoaûn. z Ngaân haøng noå löïc trong vieäc söû duïng tieàn gôûi sao cho ñaït ñöôïc lôïi nhuaän cao nhöng traùnh ruûi ro thanh khoaûn. 10/1/2007 Truong Quang Hung 17 Thaát baïi cuûa caùc ngaân haøng trong thôøi kyø Ñaïi suy thoaùi laø baøi hoïc kinh nghieâm trong vieäc caân nhaéc giöõa lôïi nhuaän vaø ruûi ro thanh khoaûn. Chính phuû quyeát ñònh quaûn lyù ngaân haøng nhaèm baûo ñaûm yeâu caàu thanh khoaûn toái thieåu. PHAÂN TÍCH BAÛNG CAÂN ÑOÁI DÖÏ TRÖÕ BAÉT BUOÄC z Tyû leä döï tröõ baét buoäc laø % toång tieàn gôûi khoâng kyø haïn maø ngaân haøng trung öông yeâu caàu ngaân haøng thöông maïi giöõ laïi. 10/1/2007 Truong Quang Hung 18 Döï tröõ = Döï tröõ vöôïtmöùc Döï tröõ baét buoäc + Tieàn gôûi khoâng kyø haïn Döï tröõ baét = buoäc Tyû leä döï tröõ baét buoäc × 10/1/2007 Truong Quang Hung 19 Tieàn gôûi 200 Tieàn gôûi 200 Nô vaø taøi saûn roøngï Döï tröõ 200 Cho vay 100 Taøi saûn roøng 100 300 300 Giaû söû raèng NHTW quy ñònh tyû leä döï tröõ baét buoäc laø 10%? Döï tröõ baét buoäc 20 Döï tröõ vöôït möùc 180 Taøi saûn roøng 100 300 300 Taøi saûn Nô vaø taøi saûn roøngï: Tröôùc quy ñònh Taøi saûn Sau quy ñònh: tyû leä döï tröõ = 10% Cho vay 100 DÖÏ TRÖÕ BAÉT BUOÄC 10/1/2007 Truong Quang Hung 20 Tieàn gôûi 200 Tieàn gôûi 200 Nô vaø taøi saûn roøngï • Baïn coù lôøi khuyeân gì ñoái vôùi hoaït ñoäng ngaân haøng? Döï tröõ baét buoäc 20 Cho vay 280 Taøi saûn roøng 100 300 300 -Coù neân chuyeån döï tröõ vöôït möùc vaøo taøi saûn sinh lôïi? Döï tröõ baét buoäc 20 Döï tröõ vöôït möùc 180 Taøi saûn roøng 100 300 300 Taøi saûn Sau quy ñònh: tyû leä döï tröõ =10% Cho vay 100 Taøi saûn Nôï vaø taøi saûn roøng: Sau quy ñònh: tyû leä döï tröõ = 10% DÖÏ TRÖÕ BAÉT BUOÄC NGAÂN HAØNG TAÏO RA TIEÀN NHÖ THEÁ NAØO ? 10/1/2007 Truong Quang Hung 21 10/1/2007 Truong Quang Hung 22 Tieàn gôûi 200 Tieàn gôûi 300 Döï tröõ baét buoäc 20 Cho vay 280 Taøi saûn roøng 100 300 300 Döï tröõ baét buoäc 30 Döï tröõ vöôït möùc 90 Taøi saûn roøng 100 400 400 Taøi saûn Nô vaø taøi saûn roøngï Tröôùc khi gôûi Taøi saûn Nô vaø taøi saûn roøngï . Sau khi gôûi Cho vay 280 Giaû söû coù ngöôøi gôûi 100 trong taøi khoaûn. Nhöõng gì xaûõy ra? NGAÂN HAØNG COÙ TAÏO RA TIEÀN KHOÂNG? NGAÂN HAØNG COÙ TAÏO RA TIEÀN KHOÂNG? z Coù, bôûi vì noù taïo ra löôïng tieàn gôûi khoâng kyø haïn 10/1/2007 Truong Quang Hung 23 Tieàn = Tieàn maët + Tieàn gôûi khoâng kyø haïn KHAÛ NAÊNG TAÏO RA TIEÀN 10/1/2007 Truong Quang Hung 24 Döï tröõ Döï tröõ $10,000 $10,000 Cho vay Cho vay $90,000 $90,000 Tieàn gôûi Tieàn gôûi $100,000 $100,000 Tieàn gôûi $90,000 $190,000$19,000 Reserve $18,750 Döï t öõ $9,000 $171,000 Loan $56,250 Ch vay 81 00 Tieàn gôûi $81,000 10/1/2007 Truong Quang Hung 25 Döï tröõ Cho vay Tieàn gôûi $19,000 $171,000 $190,000 Döï tröõ $8,100 $27,100 Cho vay $72,900 $243,900 Tieàn gôûi $81,000 $271,000 Tieàn gôûi $72,900 $343,800$309,410 Cho vay $65,510 ….... $100,000 $900,000 $1,000,000 $34,390 Döï tröõ $7,290 z Tieàn gôûi ban ñaàu $100,000 taïo ra moät löôïng tieàn trong heä thoáng ngaân haøng $1,000,000. 10/1/2007 Truong Quang Hung 26 löôïng tieàn gôûi khoâng kyø haïn∆cung tieàn∆ = 1 0,1 * (100,000)= * (100,000)= 10 = 1 Tyû leä döï tröõ Thay ñoåi trong löôïng tieàn gôûi ban ñaàu ∗ = $ 1,000,000thay ñoåi cung tieàn∆ KHAÛ NAÊNG TAÏO RA TIEÀN Soá nhaân tieàn gôûi trong thöïc teá khaùc vôùi soá nhaân lyù thuyeát vì lyù do sau: 1)Tyû leä döï tröõ cuûa caùc ngaân haøng khoâng gioáng nhau. 2)Khoâng phaûi taát caû caùc khoaûn cho vay ñeàu ñöôïc chuyeån heát vaøo döï tröõ. 10/1/2007 Truong Quang Hung 27 KHAÛ NAÊNG TAÏO RA TIEÀN