Bài giảng Quản trị tài chính - Chương 4: Chính sách cổ tức - Đặng Thị Quỳnh Anh

Bài giảng QTTC Ths.Đặng Thị Quỳnh Anh 1 Chương 4 Chính sách cổ tức Ths. Đặng Thị Quỳnh Anh Tài liệu đọc thêm 1. Đặng Thị Quỳnh Anh (2010), Chính sách cổ tức của các công ty niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam’, Tạp chí Công nghệ ngân hàng, số 48, tháng 03/2010. 2. Trần Chí Chinh (2009),’Công ty cổ phần nên áp dụng chính sách cổ tức nào?’, Tạp chí Công nghệ ngân hàng, số 42, tháng 09/2009. 3. Nguyễn Minh Hà, Ngô Thị Mỹ Loan (2011), ‘Tác động của chính sách cổ tức đến giá trị các doanh nghiệp niêm yết tại Việt Nam’, Tạp chí Công nghệ ngân hàng, số 61+62, tháng 04+05/2011. 4. Dương Thị Nhi (2009),’Cổ tức công ty và chính sách cổ tức tại các công ty cổ phần Việt Nam’, Tạp chí Tài chính, tháng 10/2009. 5. Lê Phan Thị Diệu Thảo, Mai Thị Lê Huyền (2014),’Nhân tố ảnh hưởng đến chính sách chi trả cổ tức của các công ty niêm yết trên HOSE’, Tạp chí Thị trường tài chính tiền tệ, số 7(400), tháng 04/2014. Nội dung 1. Những vấn đề cơ bản về chính sách cổ tức 2. Chính sách cổ tức và giá trị công ty 3. Các yếu tố ảnh hưởng quyết định chính sách cổ tức 1. Những vấn đề cơ bản về chính sách cổ tức 1.1 Một số khái niệm 1.2 Cách thức chi trả cổ tức 1.3 Hình thức chi trả cổ tức 1.4 Tách, gộp cổ phiếu 1.5 Mua lại cổ phiếu 1.1 Một số khái niệm cơ bản Cổ tức là phần lợi nhuận sau thuế của công ty dành để chi trả cho các cổ đông Chính sách cổ tức là chính sách ấn định phân phối giữa lợi nhuận giữ lại tái đầu tư và chi trả cổ tức cho cổ đông. Cổ tức (Dividends) Chính sách cổ tức (Dividend policy): 1.1 Một số khái niệm cơ bản Cổ tức / lợi nhuận sau thuế (cùng thời kỳ) Cổ tức hàng năm/giá thị trường cổ phiếu Tỷ lệ lợi nhuận chi trả cổ tức (Dividend payout ratio) Tỷ suất cổ tức (Dividend yield): Cổ tức 1 cp / mệnh giá cpTỷ lệ cổ tức Bài giảng QTTC Ths.Đặng Thị Quỳnh Anh 2 1.2 Cách thức chi trả cổ tức Loại chứng khoán: Cổ phiếu phổ thông Mệnh giá: 10.000 đ Ngày giao dịch không hưởng quyền: 13/08/2014 Ngày đăng ký cuối cùng: 15/08/2014 Tạm ứng cổ tức đợt 1/2014 bằng tiền mặt: Tỷ lệ thanh toán: 20%/mệnh giá Thời gian thanh toán: 05/09/2014. Phát hành cổ phiếu để tăng vốn cổ phần từ NVCSH Tỷ lệ thực hiện: 20% Số lượng dự kiến phát hành: 166.687.464 cổ phiếu Ví dụ: THÔNG BÁO TRẢ CỔ TỨC VNM (31/07/2014)) 1.2 Cách thức chi trả cổ tức 05/09 Ngaøy chi traû 31/7 13/8 15/08 Ngaøy coâng boá Ngày giao dịch không hưởng quyền Ngaøy ghi soå 12/8 Giá cổ phiếu được điều chỉnh giảm một khoản bằng cổ tức 1.2 Ca ́ch thức chi tra ̉ coå tức Ngày công bố cổ tức (dividend declaration date): là ngày công ty công bố mức chi trả cổ tức (tỷ lệ cổ tức) Ngày giao dịch cuối cùng được hưởng quyền (with- dividend date): là ngày cuối cùng được hưởng cổ tức, tức là ngày mà nhà đầu tư nên mua cổ phiếu để được hưởng cổ tức. Ngày giao dịch không hưởng quyền (ex – dividend date) là ngày mà nếu các nhà đầu tư mua cổ phiếu sẽ không được hưởng cổ tức. Giá tham chiếu của cổ phiếu ngày này thường được điều chỉnh giảm tương ứng với số cổ tức để đảm bảo bình đẳng giữa các cổ đông. 1.2 Ca ́ch thức chi tra ̉ coå tức Ngày chốt danh sách cổ đông hay ngày ghi sổ (holder-of- record date): là ngày Trung tâm lưu ký đóng sổ, chốt danh sách những cổ đông được hưởng cổ tức. Ngày thanh toán cổ tức hay ngày chi trả (dividend payment date): là ngày mà các cổ đông sẽ nhận được cổ tức (thường là 2-3 tuần sau ngày chốt danh sách cổ đông). 1.3 Hình thức chi trả cổ tức  Trả cổ tức toàn bộ bằng tiền mặt  Trả cổ tức toàn bộ bằng cổ phiếu  Kết hợp trả cổ tức bằng tiền mặt và cổ phiếu Trả cổ tức bằng tiền mặt Là việc chi trả tiền mặt cho cổ đông theo một tỷ lệ phần trăm so với mệnh giá cổ phiếu. Nguồn chi trả cổ tức: lợi nhuận sau thuế Trả cổ tức bằng tiền mặt làm giảm tiền mặt và lợi nhuận giữ lại, do đó làm giảm tổng tài sản của công ty Giá cổ phiếu vào ngày giao dịch không hưởng quyền = Giá trước khi trả cổ tức – Cổ tức tiền mặt Bài giảng QTTC Ths.Đặng Thị Quỳnh Anh 3 Trả cổ tức bằng cổ phiếu Trả cổ tức bằng cổ phiếu là việc công ty phát hành thêm cổ phiếu theo tỷ lệ đã được Đại hội đồng cổ đông thông qua. Công ty không nhận được khoản tiền thanh toán nào từ phía cổ đông. Do đó, không làm thay đổi tổng tài sản của công ty. Hình thức trả cổ tức bằng cổ phiếu được áp dụng khi doanh nghiệp dự định giữ lợi nhuận cho các mục đích đầu tư. Coå phaàn thöôøng (meänh giaù 10.000 ñ, 1.000.000 coå phaàn) 10.000 trñ Thaëng dö voán 20.000 trñ Lôïi nhuaän chưa phaân phối 5.000 trñ Toång voán coå phaàn 35.000 trñ Ví dụ 1 Coâng ty XYZ coâng boá tỷ leä lôïi nhuaän traû coå töùc 20%. Giaù thò tröôøng hieän taïi 50.000 ñ/cp. Voán coå phaàn seõ thay ñoåi nhö theá naøo vaø tính giaù coå phieáu vào ngày giao dịch không hưởng quyền trong trường hợp công ty trả cổ tức bằng tiền mặt và trả cổ tức bằng cổ phiếu? Chỉ tiêu Trước khi trả cổ tức Sau khi trả cổ tức TM Sau khi trả cổ tức CP Vốn góp CP thöôøng 10.000 trđ Thaëng dö voán 20.000 trđ Lôïi nhuaän giöõ laïi 5.000 trđ Toång voán coå phaàn thöôøng 35.000 trđ Giá trị sổ sách của 1 cổ phần (BVPS) 35.000 đ Ví dụ 1 Giaù coå phieáu sau khi trả cổ tức cổ phần = 50.000 = 41.667 đ/cp1 + 0,2 Giaù coå phieáu sau khi traû coå töùc Giá cổ phiếu sau khi trả cổ tức tiền mặt 50.000 – 1.000 = 49.000 1.4 Tách, gộp cổ phiếu Tách (gộp) cổ phiếu là việc làm tăng (giảm) số cổ phiếu đang lưu hành của một công ty cổ phần mà không làm thay đổi vốn điều lệ, vốn cổ phần hay toàn bộ giá trị thị trường tại thời điểm tách (gộp) cổ phiếu. Tùy theo mục đích của công ty và tình hình thị trường mà công ty có thể tiến hành tách (gộp) cổ phiếu. Việc tách (gộp) cổ phiếu thường được quy định trong điều lệ công ty và do Đại hội cổ đông quyết định, Tách cổ phiếu • Làm tăng số lượng cổ phiếu đang lưu hành • Làm giảm mệnh giá cổ phiếu tương ứng với tỷ lệ tách, do đó giá cổ phiếu trên thị trường cũng sẽ giảm tương ứng •Việc tách cổ phiếu thường được thực hiện khi giá cổ phiếu trên thị trường tăng quá cao làm cho các giao dịch sẽ khó thực hiện • Làm tăng tính thanh khoản cho cổ phiếu của công ty • Làm tăng số lượng cổ đông của công ty -> giảm nguy cơ bị thâu tóm. Bài giảng QTTC Ths.Đặng Thị Quỳnh Anh 4 Ví dụ 2 Công ty cổ phần ABC có 1 triệu cổ phiếu đang lưu hành, mệnh giá 10.000 đồng/cổ phiếu và giá thị trường tại thời điểm hiện tại là 100.000đồng/cổ phiếu. Công ty tiến hành tách cổ phiếu theo tỷ lệ 1:2, hỏi khi đó tổng số cổ phiếu mới của công ty và giá thị trường mới của cổ phiếu là bao nhiêu? Tổng số cổ phiếu mới: 2.000.000 cp Mệnh giá cổ phiếu mới: 10.000/2 = 5.000 đồng/cp Giá thị trường cổ phiếu mới: 100.000/2 = 50.000 đ/cp Gộp cổ phiếu Gộp cổ phiếu sẽ làm giảm số lượng cổ phiếu đang lưu hành, mệnh giá cổ phiếu tăng lên và giá thị trường của cổ phiếu cũng tăng lên tương ứng với tỷ lệ gộp cổ phiếu. Mục đích duy nhất của việc gộp cổ phiếu là làm cho cổ phiếu đó có giá trị hơn trên thị trường và tăng tính thanh khoản của cổ phiếu. Ví dụ 3 Công ty cổ phần DEF có 6 triệu cổ phiếu đang lưu hành, mệnh giá 10.000 đ/cổ phiếu, giá thị trường đang ở mức 12.000 đồng/cổ phiếu. Để tránh cho giá cổ phiếu của công ty giảm xuống thấp hơn mệnh giá, công ty cổ phần DEF tiến hành gộp cổ phiếu theo tỷ lệ 3:1. Hỏi sau khi gộp, tổng số cổ phiếu mới của công ty và giá thị trường của của cổ phiếu mới là bao nhiêu? 1.5 MUA LẠI CỔ PHIẾU  Các trường hợp mua lại cổ phiếu  Tác động của việc mua lại cổ phiếu  Ưu điểm  Nhược điểm Mua lại cổ phiếu Là việc công ty mua lại toàn bộ hoặc một phần số cổ phiếu do chính công ty đã phát hành, làm cho số cổ phiếu đang lưu hành trên thị trường giảm xuống Số cổ phiếu được mua lại gọi là cổ phiếu quỹ, không được chi trả cổ tức. Việc mua lại làm tăng giá cổ phiếu, do đó gia tăng lợi ích cho các cổ đông hiện tại, tương tự như trả cổ tức bằng tiền mặt. Nguồn vốn dùng để mua lại cổ phiếu: lợi nhuận giữ lại, thặng dư vốn, quỹ đầu tư phát triển 1.5 MUA LẠI CỔ PHIẾU Eximbank mua cổ phiếu quỹ để giảm tiền trả cổ tức EIB dự định mua 61,7 triệu cổ phiếu. Đợt 1 dự tính mua 11 triệu cổ phiếu, bắt đầu từ ngày 18/12 đến ngày 16/1/2014 với lý do giảm áp lực chi trả cổ tức và bảo vệ quyền lợi cổ đông. Theo đó, nhà băng dự kiến mua lại tối đa 11 triệu và tối thiểu 330.000 cổ phiếu thông qua phương thức thỏa thuận, khớp lệnh tại sàn. Giá mua không quá 14.500 đồng một cổ phiếu, cao hơn giá đóng cửa của EIB tại ngày 6/12 (13.100 đồng). Nguồn vốn thực hiện giao dịch trích từ thặng dư vốn cổ phần và quỹ đầu tư phát triển. (Nguồn: Vnexpress, ngày 9/12/2013) Bài giảng QTTC Ths.Đặng Thị Quỳnh Anh 5 Các trường hợp mua lại cổ phiếu TH1: Công ty phân phối tiền mặt cho cổ đông thông qua việc mua lại cổ phiếu thay vì trả cổ tức TH2: Công ty muốn thay đổi cấu trúc vốn TH3: Công ty muốn giảm thiểu sự pha loãng cổ phiếu, tránh nguy cơ bị thao túng quyền kiểm soát Các cách mua lại cổ phiếu Cách 1 - Thông qua thị trường: Công ty công bố kế hoạch mua lại cổ phiếu trên TTCK với tư cách như một nhà đầu tư Cách 2 – Giao dịch trực tiếp: Công ty tuyên bố sẵn sàng mua lại một lượng xác định cổ phiếu với mức giá cố định (thường cao hơn giá thị trường) để khuyến khích các cổ đông bán trực tiếp Cách 3 – Giao dịch có mục đích: Việc mua lại được thực hiện thông qua thương lượng trực tiếp với một số cổ đông lớn. Được gọi là giao dịch “greenmail” Cơ chế tác động Tiếp theo ví dụ 1: Thay vì trả cổ tức bằng tiền mặt, công ty XYZ đang xem xét việc dùng tiền trả cổ tức mua lại cổ phiếu. Mua laïi coå phaàn - coâng ty HP Chỉ tiêu Trước khi trả cổ tức Trả cổ tức tiền mặt Mua lại cổ phần LN còn lại Số lượng CP đang lưu hành EPS Giá cổ phiếu P/E LN trả cổ tức Số lượng CP mua lại 20.000 1.000 trđ 5.000 trđ 1.000.000 5.000 đ/cp 50.000 đ 10 Öu ñieåm cuûa mua laïi coå phaàn  Mua laïi coå phaàn coù theå tieâu bieåu cho moät tín hieäu vôùi caùc nhaø ñaàu tö laø ban ñieàu haønh döï kieán doanh nghieäp coù lôïi nhuaän vaø doøng tieàn cao hôn trong töông lai.  Coå ñoâng coù quyeàn löïa choïn baùn hoaëc khoâng baùn coå phieáu  Laøm taêng giaù coå phieáu vaø EPS so vôùi traû coå töùc baèng tieàn maët  Giaûm nguy cô bò thao tuùng quyeàn kieåm soaùt  Taïo ra nhöng thay ñoåi treân quy moâ lôùn trong cô caáu voán Nhöôïc ñieåm cuûa mua laïi coå phaàn  Coå ñoâng coù theå khoâng phaân bieät coå töùc vaø laõi voán. Do ñoù, so vôùi mua laïi coå phieáu, traû coå töùc tieàn maët aûnh höôûng toát hôn tôùi giaù coå phieáu  Nếu thu nhập töø laõi voán chòu thueá suaát cao hôn thu nhaäp töø coå töùc, caùc coå ñoâng seõ bò thieät khi baùn laïi coå phieáu cho coâng ty  Vieäc mua laïi coå phieáu vôùi giaù cao ñeå traùnh bò thaâu toùm coù theå laøm thieät haïi tôùi lôïi ích cuûa caùc coå ñoâng.  Nhöõng coå ñoâng mua coå phieáu cuøng luùc khi coâng ty mua laïi coù theå bò thieät haïi khi coâng ty döøng chương trình mua laïi Bài giảng QTTC Ths.Đặng Thị Quỳnh Anh 6 2. CHÍNH SAÙCH COÅ TÖÙC VÀ GIÁ TRI ̣ COÂNG TY 2.1 Lý thuyết về chính sách cổ tức 2.2 Chính sách cổ tức trong thực tế 2.1 Lý thuyết về chính sách cổ tức Lý thuyết M&M về sự độc lập của chính sách cổ tức Giả định: - Không có thuế thu nhập doanh nghiệp và thuế thu nhập cá nhân. - Không tồn tại chi phí giao dịch - Thị trường vốn là hiệu quả (Các nhà đầu tư và nhà quản lý đều có cùng một lượng thông tin về các khoản thu nhập tương lai của công ty) Lý thuyết M&M về sự độc lập của cổ tức Chính sách cổ tức của công ty không tác động đến giá cổ phiếu và chi phí sử dụng vốn của công ty. Hay giá trị của công ty phụ thuộc vào thu nhập từ tài sản của công ty, không phụ thuộc vào cách phân chia thu nhập thành cổ tức và lợi nhuận giữ lại 2.1 Lý thuyết về chính sách cổ tức Ví dụ 4 Công ty A có 1  triệu cp đang  lưu hành CF = 1.000 trđ re = 10% Nếu công ty trả cổ tức 100% lợi nhuận  thì giá trị công ty A là: VA = 1.000/0,1 = 10.000 trđ Nếu công ty trả cổ tức (1‐b)% lợi  nhuận thì giá trị công ty A là: VA = (1‐b)x CF/( re –g) g = b% x ROI Ví dụ 4 Nếu công ty  trả cổ 50 % lợi  nhuận thì : VA = (50%)x  1.000/( re –g) g = 50% x ROI ROI = 10% = re VA = 500/(0,1 – 0,5 x 0,1) = 10.000 trđ ROI = 15% > re VA = 500/(0,1 – 0,5x 0,15) = 20.000 trđ ROI = 5% < re VA = 500/(0,1 – 0,5 x 0,05) = 6.666 trđ Keát luận Vôùi chính saùch coå töùc khoâng ñoåi, töùc giữ laïi 50% ngaân löu roøng, traû coå töùc 50% phaàn coøn laïi, caùi laøm cho giaù trò cuûa voán chuû sôû höõu taêng hay giaûm chính laø suaát sinh lôïi töø ñaàu tö vaøo döï aùn môùi (ROI) töø nguoàn lôïi nhuaän giöõ laïi. Nhö vaäy, laøm thay ñoåi giaù trò cuûa voán CSH laø quyeát ñịnh ñaàu tö chöù khoâng phaûi chính saùch coå töùc. Bài giảng QTTC Ths.Đặng Thị Quỳnh Anh 7  Lintner(1956) và Gordon (1959) cho rằng nhà đầu tư ưa thích cổ tức bằng tiền mặt nhận được ở hiện tại hơn là khoản lợi vốn không chắc chắn nhận được trong tương lai.  Do tồn tại tình trạng bất cân xứng thông tin giữa cổ đông và nhà quản lý nên các cổ đông coi như quyết định về chính sách cổ tức là những thông tin phản ánh triển vọng công ty trong tương lai.  Cổ tức tăng thường là một tin tốt, triển vọng công ty phát triển. Cổ tức giảm là một tin xấu, tình hình công ty u ám.  Tuy nhiên, có thể suy luận ngược lại. Một công ty trả cổ tức cao nghĩa là nó không có các dự án hấp dẫn, do đó tốc độ tăng trưởng và cổ tức trong tương lai sẽ bị sụt giảm. LÝ THUYẾT VỀ SỰ KHÔNG ĐỘC LẬP CỦA CHÍNH SÁCH CỔ TỨC QUAN ĐIỂM CHÍNH SÁCH CỔ TỨC CÓ TÁC ĐỘNG ĐẾN GIÁ TRỊ CÔNG TY  Một công ty cắt giảm cổ tức lại là tín hiệu tốt cho nhà đầu tư vì nó có các dự án hiệu quả, vì vậy tương lai tốc độ tăng trưởng thu nhập và cổ tức cao.  Tuy nhiên thực tế các nhà đầu tư trên thị trường thường có cái nhìn thiển cận hơn. Nghĩa là khi công ty cắt giảm cổ tức thì giá cổ phiếu sẽ bị sụt giảm. Nhaân toá aûnh höôûng ñeán söï khaùc bieät giöõa lyù thuyeát vaø thöïc teá  Möùc ñoä quan taâm cuûa caùc coå ñoâng daønh cho thu nhaäp töø coå töùc  Lieäu thu nhaäp töø coå töùc trong töông lai coù rủi ro hôn hoâm nay?  Thöïc teá laø 1 thò tröôøng khoâng hoaøn haûo  Chính saùch thueá aûnh höôûng tôùi chính saùch coå töùc ra sao?  Lieäu caùc nhaø ñaàu tö coù suy dieãn chính saùch coå töùc cuûa coâng ty nhö laø 1 thoâng ñieäp veà söï phồn vinh cuûa coâng ty trong töông lai khoâng? Möùc ñoä quan taâm cuûa caùc coå ñoâng daønh cho thu nhaäp töø coå töùc Coù 1 nhoùm coå ñoâng raát quan taâm ñeán doøng thu nhaäp oån ñònh vaø ñaùng tin caäy töø coå töùc nhö: ngöôøi giaø, quõy höu boång, coâng ty baûo hieåm Moät söï thay ñoåi ñoät ngoät chính saùch coå töùc cuûa coâng ty, ñaëc bieät laø caét giaûm coå töùc (cho duø vôùi lyù do laø duøng lôïi nhuaän giöõ laïi ñeå ñaàu tö vaøo moät döï aùn môùi taïo giaù trò gia taêng cho coâng ty trong töông lai ñi nöõa) thì phaûn öùng cuõng seõ baát lôïi Lieäu thu nhaäp töø coå töùc trong töông lai coù rủi ro hôn hoâm nay? Baïn thích 1$ coå töùc ñöôïc nhaän ngay hoâm nay hay 1$ lôïi nhuaän giöõ laïi ñeå ñaàu tö vaøo 1 döï aùn ñöôïc ñaùnh giaù laø seõ taïo ra giaù trò gia taêng trong töông lai? Coù chaéc döï aùn mang ñeán keát quaû nhö ta thaåm ñònh khoâng? Vaäy 1$ lôïi nhuaän giöõ laïi vôùi 1$ coå töùc, caùi naøo rủi ro hôn? Baïn thích nhaän coå töùc ngay hay ñeå laïi ñeå taùi ñaàu tö? Thị trường không hoàn hảo Lyù thuyeát cho raèng, trong 1 thò tröôøng hoaøn haûo, thì: Coå töùc coù theå bò caét trong naêm nay nhöng buø laïi, giaù coå phieáu seõ taêng nhôø thoâng tin töø cô hoäi ñaàu tö môùi. Hai taùc ñoäng naøy buø tröø nhau, coå ñoâng chaúng thieät thoøi gì Thöïc teá khoâng laø thò tröôøng hoaøn haûo, cho neân toàn taïi caùc vaán ñeà sau: 1 – Coå ñoâng phaûi thay ñoåi danh muïc ñaàu tö cuûa hoï 2 – Vaán ñeà thueá lôïi voán Caû hai nhaân toá treân ñeàu taïo chi phí, vaø chi phí naøy ñaõ xoaù saïch lôïi ích coù ñöôïc töø ñaàu tö môùi, coå ñoâng bò thieät haïi giaù trò taøi saûn cuûa coå ñoâng bò suït giaûm Bài giảng QTTC Ths.Đặng Thị Quỳnh Anh 8 Thị trường không hoàn hảo Phí moâi giôùi nhaø ñaàu tö phaûi chòu khi chaøo baùn coå phieáu maø hoï ñang naém giöõ.  Phí giao dòch khaùc, ví duï nhö chi phí tìm kieám moät nhaø moâi giôùi laáy hueâ hoàng thaáp  Maát laõi trong quaù trình chôø baùn coå phiếu  Chi phí phaùt sinh do vieäc thay ñoåi danh muïc ñaàu tö  Thueá lôïi voán  Neáu nhaø ñaàu tö ñang naém giöõ coå phieáu cuûa moät coâng ty nhoû, chöa leân saøn thì chi phí töøng loaïi seõ coøn cao hôn. 2.2. CHÍNH SÁCH CỔ TỨC TRONG THỰC TẾ  Chính sách trả cổ tức ổn định Chính sách trả cổ tức sau đầu tư (thặng dư cổ tức)  Chính sách trả cổ tức thỏa hiệp Chính sách trả cổ tức ổn định - Ổn định theo kết quả kinh doanh - Ổn định theo tỷ lệ cố định Chính sách trả cổ tức ổn định Ưu điểm: Khắc phục được nhược điểm của chính sách cổ tức sau đầu tư  Làm tăng giá trị cổ phần  Củng cố niềm tin của cổ đông và chủ nợ Hấp dẫn các cổ đông có thu nhập từ cổ tức Nhược điểm: Tăng chi phí huy động nguồn tài trợ bên ngoài. Chính sách trả cổ tức sau đầu tư (Chính sách thặng dư cổ tức – Residual dividend policy) Là chính sách mà cổ tức chỉ được chi trả sau khi nhu cầu vốn cho đầu tư đã được đáp ứng đồng thời với việc duy trì cấu trúc vốn như hoạch định. Giúp công ty huy động tối ưu nguồn tài trợ nội bộ, giảm chi phí phát hành. Chính sách cổ tức không ổn định. Chính sách trả cổ tức sau đầu tư (Chính sách thặng dư cổ tức – Residual dividend policy) Dự toán ngân sách vốn cho các dự án Quyết định lượng vốn chủ sở hữu cần tài trợ Sử dụng LNST để đáp ứng nhu cầu VCSH Chia cổ tức trên phần LNST còn lại Bài giảng QTTC Ths.Đặng Thị Quỳnh Anh 9 Chính sách cổ tức thỏa hiệp Các nhà quản trị thiết lập chính sách cổ tức nhằm dung hòa nhiều mục tiêu khác nhau: - Tránh cắt giảm đầu tư vào những dự án tốt để dành tiền chi trả cổ tức - Tránh bán cổ phiếu để huy động thêm cổ phần - Duy trì tỷ lệ trả cổ tức mục tiêu - Duy trì cấu trúc vốn mục tiêu 3. CAÙC YEÁU TOÁ ẢNH HƯỞNG ĐẾN CHÍNH CSCT  Caùc haïn cheá phaùp lyù  Caùc ñieàu khoaûn haïn cheá  Caùc aûnh höôûng cuûa thueá  Khaû naêng vay nôï vaø tieáp caän caùc thò tröôøng voán  OÅn ñònh thu nhaäp  Trieån voïng taêng tröôûng, Laïm phaùt  Caùc öu tieân cuûa coå ñoâng  Baûo veä choáng laïi loaõng giaù Caùc haïn cheá phaùp lyù  Khoâng theå duøng voán cuûa moät doanh nghieäp ñeå chi traû coå töùc.  Coå töùc phaûi ñöôïc chi traû töø lôïi nhuaän roøng hieän nay vaø trong thôøi gian qua.  Khoâng theå chi traû coå töùc khi doanh nghieäp maát khaû naêng thanh toaùn. Coå töùc phaûi ñöôïc chi traû töø lôïi nhuaän roøng hieän nay vaø trong thôøi gian qua  Hạn chế naøy ngaên caûn caùc chuû sôû höõu thöôøng ruùt ñaàu tö ban ñaàu cuûa hoï vaø laøm suy yeáu vò theá an toaøn cuûa caùc chuû nôï cuûa doanh nghieäp Caùc ñieàu khoaûn haïn cheá Khoâng theå chi traû coå töùc khi doanh nghieäp maát khaû naêng thanh toaùn Khi moät coâng ty maát khaû naêng thanh toaùn, nôï nhieàu hôn taøi saûn. Chi traû coå töùc seõ caûn trôû caùc traùi quyeàn öu tieân cuûa caùc chuû nôï ñoái vôùi taøi saûn cuûa doanh nghieäp vaø vì vaäy bò ngaên caám. Haïn cheá maát khaû naêng thanh toaùn. Caùc aûnh höôûng cuûa khaû naêng thanh khoaûn  Khaû naêng thanh khoaûn cuûa doanh nghieäp caøng lôùn, doanh nghieäp caøng coù nhieàu khaû naêng chi traû coå töùc  Khaû naêng thanh khoaûn thöôøng trôû thaønh moät vaán ñeà trong giai ñoaïn kinh doanh suy yeáu daøi haïn.  Caùc doanh nghieäp taêng tröôûng thöôøng thaáy khoù khi phaûi vöøa duy trì ñuû thanh khoaûn vöøa chi traû coå töùc cuøng moät luùc. Bài giảng QTTC Ths.Đặng Thị Quỳnh Anh 10 Caùc aûnh höôûng cuûa thueá  Thu nhaäp coå töùc vaø thu nhaäp laõi voán daøi haïn ñeàu phaûi chòu thueá  Tuøy theo moãi quoác gia thu nhaäp coå töùc bò ñaùnh thueá ngay, coøn thu nhaäp laõi voán coù theå ñöôïc hoaõn ñeán caùc naêm sau.  Coù xu höôùng khuyeán khích caùc doanh nghieäp giöõ laïi lôïi nhuaän. Khaû naêng vay nôï vaø tieáp caän thò tröôøng voán Doanh nghiệp lớn, có uy tín, dễ dàng tiếp cận với thị trường tín dụng và các nguồn vốn bên ngoài thì càng có nhiều khả năng chi trả cổ tức bởi khả năng thanh khoản linh hoạt và tận dụng các cơ hội đầu tư. Ngược lại, đối với các DN nhỏ, chỉ có vốn cổ phần, khó tiếp cận vốn bên ngoài thì khi có cơ hội đầu tư mới thuận lợi,thường việc chi trả cổ tức không nhất quán với mục tiêu tối đa hóa giá trị doanh nghiệp. Trieån voïng taêng tröôûng vaø Laïm phaùt  Moät doanh nghieäp coù moät lòch söû lôïi nhuaän oån ñònh thöôøng saün loøng chi traû coå töùc cao hôn moät doanh nghieäp coù thu nhaäp khoâng oån ñònh.  Caùc coâng ty coù tyû leä chi traû coå töùc cao nhaát thöôøng coù tyû leä taêng tröôûng thaáp nhaát vaø ngöôïc laïi.  Các doanh nghiệp tăng trưởng nhanh thường có nhu cầu để tài trợ các cơ hội đầu tư hấp dẫn mới. Vì vậy, họ thường giữ lại phần lớn lợi nhuận và tránh bán cổ phần mới ra công chúng vừa tốn kém vừa bất tiện. Lạm phát: Trong môi trường lạm phát, vốn phát sinh từ khấu hao không đủ thay thế tài sản đã cũ kỹ, lạc hậu; hơn nữa, nhu cầu vốn luân chuyển, số dư tiền mặt giao dịch của doanh nghiệp cũng tăng lên. Do đó, doanh nghiệp cần phải giữ lại lợi nhuận nhiều hơn. Trieån voïng taêng tröôûng vaø Laïm phaùt Ưu tiên của cổ đông (hiệu ứng khách hàng Một doanh nghiệp được kiểm soát chặt chẽ với tương đối ít cổ đông thì ban điều hành có thể ấn định mức cổ tức theo ưu tiên của các cổ đông (tức là mục tiêu, sở thích của cổ đông). Doanh nghiệp có số lượng cổ đông lớn thì không thể tính đến các ưu tiên của cổ đông khi quyết định chi trả cổ tức mà chỉ có thể xem xét các yếu tố cơ hội đầu tư, nhu cầu dòng tiền, tiếp cận thị trường tài chính và các yếu tố liên quan khác. “Hiệu ứng khách hàng” cho thấy các nhà đầu tư sẽ lựa chọn các công ty có chính sách cổ tức phù hợp với mục tiêu của mình. Bảo vệ chống loãng giá Việc quyết định giữ lại lợi nhuận, chi trả cổ tức có thể còn phụ thuộc vào các quyết định tài trợ, cấu trúc vốn tối ưu của doanh nghiệp. Rủi ro loãng giá, tức quyền lợi của chủ sở hữu theo phần trăm bị loãng, xuất hiện khi doanh nghiệp phát hành cổ phần mới vì có thể có cổ đông không mua hoặc không thể mua theo tỷ lệ tương ứng. Vì vậy, có thể lựa chọn chi trả cổ tức thấp để tránh rủi ro loãng giá. Bài giảng QTTC Ths.Đặng Thị Quỳnh Anh 11 Lôøi khuyeân veà chính saùch coå töùc 1. Neân theo ñuoåi moät chính saùch coå töùc oån ñònh, nhaát quaùn, traùnh thay ñoåi ñoät ngoät chính saùch coå töùc neáu chöa caân nhaéc moät caùch kyõ löỡng taùc hạïi cuûa sựï thay ñoåi naøy trong daøi hạïn ñoái vôùi giaù trị cuûa coâng ty. 2. Neân theo ñuoåi moät chính saùch coå töùc an toaøn. Moät chính saùch coå töùc an toaøn khoâng ñoàng nghóa vôùi một chính saùch coå töùc thaáp - taêng tæ leä lợi nhuaän giöõ lạïi. Lôøi khuyeân veà chính saùch coå töùc 3. Moät chính saùch coå töùc an toaøn laø một chính saùch coå töùc coù tæ leä chia coå töùc hôïp lyù sao cho vöøa thoaû maõn ñöôïc nhu caàu coù moät nguoàn thu nhaäp oån ñònh, nhaát quaùn cuûa coå ñoâng (hieäu öùng nhoùm khaùch haøng) vöøa ñaûm baûo moät tæ leä lôïi nhuaän giöõ laïi ñuû ñeå taøi trôï cho nhöõng nhu caàu ñaàu tö bình thöôøng nhaèm duy trì söï taêng tröôûng beàn vöõng cuûa coâng ty. 4. Traùnh toái ña vieäc caét giaûm coå töùc, cho duø coâng ty ñang coù moät cô hoäi ñaàu tö tuyeät vôøi. Neáu buoäc phaûi caét giaûm thì phaûi giaûi thích roõ raøng minh baïch veà lôïi ích cuõng nhö nhu caàu taøi chính cuûa döï aùn môùi. Baøi taäp Công ty MCG đang xem xét quyết định chính sách cổ tức. Để có thông tin ra quyết định, có số liệu về tài chính như sau: EPS của năm N-1 là 5.500 đồng/cp, số cổ phiếu đang lưu hành là 40 triệu, tỷ lệ chia cổ tức mục tiêu 50%, cổ tức cam kết mỗi cổ phiếu 2.750 đồng. Công ty quyết định trả cổ tức vào tháng 1/N. Giá thị trường của cổ phiếu trước khi trả cổ tức là 130.000 đồng. Giả định rằng không có thuế cổ tức và lợi vốn. a. Xác định giá cổ phiếu của công ty ngay sau khi cổ tức được chia theo kế hoạch. Baøi taäp b. Giả sử công ty không chi trả cổ tức bằng tiền mặt mà dùng nguyên số tiền đó để mua lại cổ phiếu đang lưu hành. Công ty cần mua lại bao nhiêu cổ phiếu? Giá cổ phiếu sau khi mua lại là bao nhiêu? c. Ông Đầu Tư hiện đang sở hữu 10.000 cổ phiếu của công ty Tổng số tiền mặt mà ông thu được ở câu (a) lớn hơn, nhỏ hơn hay bằng tổng số tiền thu được ở câu (b)? Tổng giá trị thị trường số cổ phiếu của ông ở câu (a) lớn hơn, nhỏ hơn hay bằng ở câu (b)?