Bài giảng Quản trị học - Chương 1: Tổng quan về quản trị học - Bùi Hoàng Ngọc

01/04/2015 1 “Khoa Quản trị Kinh doanh – Trường Đại học Công nghệ Đồng Nai” QUẢN TRỊ HỌC (Principles of management) “Khoa Quản trị Kinh doanh – Trường Đại học Công nghệ Đồng Nai” Thông tin chung về môn học  Tên môn học : Quản trị học  Tính chất môn học : Bắt buộc  Số tín chỉ : 3(3,0,6) - 45 tiết lý thuyết.  Trình độ : Cho sinh viên Đại học năm thứ nhất  Các học phần học trước/song hành : Nhập môn kinh doanh.  Đề cương chi tiết môn học, download tài liệu: Bai-giang-mon-hoc/ “Khoa Quản trị Kinh doanh – Trường Đại học Công nghệ Đồng Nai” Giáo trình - Tài liệu học tập  Giáo trình chính : Quản trị học - PGS.TS Đoàn Thị Thu Hà. NXB Tài chính.  Tài liệu bổ sung :  Quản trị học - Trường Đại học Kinh tế TpHCM  Quản trị học - Đoàn Thanh Nam  Quản trị học - TS. Nguyễn Thanh Hội  Bài giảng điện tử  Báo, tạp chí, sách chuyên khảo về quản trị 01/04/2015 2 “Khoa Quản trị Kinh doanh – Trường Đại học Công nghệ Đồng Nai” Cách chấm điểm - Hình thức thi Điểm giữa kỳ : 20% Điểm cuối kỳ : 60% Điểm thường kỳ : 20% Hình thức thi : Thi trắc nghiệm (60 câu/60 phút) “Khoa Quản trị Kinh doanh – Trường Đại học Công nghệ Đồng Nai” Kiến thức cốt lõi của môn học  Học xong môn học, sinh viên cần nắm được các kiến thức cốt lõi sau : 1. Hiểu được quản trị là gì ? Tại sao con người lại phải học quản trị học. 2. Tổ chức chính thức là gì ? Tổ chức phi chính thức là gì ? Tác động qua lại của 2 loại tổ chức này với nhau trong đối tượng (doanh nghiệp) cụ thể. “Khoa Quản trị Kinh doanh – Trường Đại học Công nghệ Đồng Nai” Kiến thức cốt lõi của môn học  Học xong môn học, sinh viên cần nắm được các kiến thức cốt lõi sau : 3. Các cấp quản trị trong một tổ chức, vai trò và chức năng của từng cấp quản trị. 4. Nhà quản trị - Họ lại ai. Các kỹ năng, các phẩm chất cá nhân cần có của một nhà quản trị giỏi. 5. Môi trường vi mô, môi trường vĩ mô tác động đến hoạt động của tổ chức. 01/04/2015 3 “Khoa Quản trị Kinh doanh – Trường Đại học Công nghệ Đồng Nai” Kiến thức cốt lõi của môn học  Học xong môn học, sinh viên cần nắm được các kiến thức cốt lõi sau : 6. Các chức năng chính của một hoạt động quản trị (hoạch định, tổ chức, điều khiển, kiểm tra). 7. Hiểu được mục tiêu là gì ? Các tiêu chí của một mục tiêu hiệu quả, và trình tự để đạt được mục tiêu. 8. Hiểu được thế nào là hiệu quả ? Tại sao nói đến quản trị lại phải nói đến hiệu quả. “Khoa Quản trị Kinh doanh – Trường Đại học Công nghệ Đồng Nai” Nhiệm vụ của sinh viên  Tham dự đầy đủ số tiết học theo quy định.  Phải có ít nhất 1 loại tài liệu học tập.  Đọc trước và chuẩn bị bài trước khi lên lớp.  Làm đầy đủ các bài kiểm tra/tiểu luận/bài tập về nhà ... theo yêu cầu của Giảng viên.  Nghiêm túc trong giờ học, tôn trọng Giảng viên và bạn cùng học.  Hăng hái phát biểu xây dựng bài. “Khoa Quản trị Kinh doanh – Trường Đại học Công nghệ Đồng Nai” Chương 1 : Tổng quan về Quản trị học Giảng viên : Bùi Hoàng Ngọc Email : bui.ngoc@dntu.edu.vn 01/04/2015 4 “Khoa Quản trị Kinh doanh – Trường Đại học Công nghệ Đồng Nai” Kiến thức cốt lõi của chương  Học xong chương này người học cần nắm được các kiến thức sau : 1. Hiểu được khái niệm quản trị và sự cần thiết của quản trị trong tổ chức. 2. Nắm bắt được bốn chức năng cơ bản của quản trị. 3. Các vai trò chính của nhà quản trị theo quan điểm cũ/ Quan điểm mới. “Khoa Quản trị Kinh doanh – Trường Đại học Công nghệ Đồng Nai” Kiến thức cốt lõi của chương  Học xong chương này người học cần nắm được các kiến thức sau : 4. Các phẩm chất cơ bản của nhà quản trị. 5. Xác định được các cấp quản trị trong tổ chức và nhiệm vụ chủ yếu của mỗi cấp quản trị. 6. Hiểu được tại sao phải học quản trị và học như thế nào để trở thành nhà quản trị giỏi. 7. Những thách thức đối với nhà quản trị. “Khoa Quản trị Kinh doanh – Trường Đại học Công nghệ Đồng Nai” I. Quản trị là gì ? Nếu bạn phải làm việc trong một tổ chức để kiếm sống thì hoặc bạn là nhà quản trị hoặc bạn là đối tượng của nhà quản trị. 01/04/2015 5 “Khoa Quản trị Kinh doanh – Trường Đại học Công nghệ Đồng Nai” Hãy nói suy nghĩ của bạn ? gì? là trị Quản Quản trị là gì ? “Khoa Quản trị Kinh doanh – Trường Đại học Công nghệ Đồng Nai” Vậy quản trị là gì ?  Quản trị là nghệ thuật đạt được mục đích thông qua người khác ( Mary Parker Follett )  Quản trị là những hoạt động cần thiết khi có nhiều người kết hợp với nhau trong một tổ chức nhằm hoàn thành những mục tiêu chung.  Quản trị là .. “Khoa Quản trị Kinh doanh – Trường Đại học Công nghệ Đồng Nai” Vậy bạn hãy cho biết biết cho hãy Bạn Tại sao phải học quản trị học 01/04/2015 6 “Khoa Quản trị Kinh doanh – Trường Đại học Công nghệ Đồng Nai” II. Các vấn đề về tổ chức Nếu bạn có thể sống một mình trên hoang đảo, bạn không cần học quản trị học “Khoa Quản trị Kinh doanh – Trường Đại học Công nghệ Đồng Nai” 1. Khái niệm về cá thể  Sinh viên Trần Anh Tuấn trong lớp 14DQT1.  Công ty May Việt Tiến trong ngành Dệt may của Việt nam.  Một nhân viên bán hàng trong Phòng kinh doanh của Tập đoàn Viễn thông quân đội Viettel.  Cổ phiếu HPG trên Sở Giao dịch chứng khoán TpHCM.  Vậy cá thể là “Khoa Quản trị Kinh doanh – Trường Đại học Công nghệ Đồng Nai” 2. Khái niệm về tổ chức  Một lớp học có phải là một tổ chức ?  Một Phòng Marketing của Công ty Vietnam Airline có phải là một tổ chức ?  Nhà nước Hồi giáo IS có phải là một tổ chức ?  Vậy tổ chức là 01/04/2015 7 “Khoa Quản trị Kinh doanh – Trường Đại học Công nghệ Đồng Nai” 3. Tổ chức phi chính thức ?  Trong mọi tổ chức chính thức đều tồn tại các tổ chức phi chính thức.  Ví dụ :  Nhóm SV chăm học, nhóm SV lười học  Hội những người đam mê đua xe tốc độ  Hội những người thích trồng cây cảnh  Vậy tổ chức phi chính thức là “Khoa Quản trị Kinh doanh – Trường Đại học Công nghệ Đồng Nai” Vậy bạn hãy cho biết biết cho hãy Bạn Tại sao phải quan tâm đến tổ chức phi chính thức ? “Khoa Quản trị Kinh doanh – Trường Đại học Công nghệ Đồng Nai” 4. Nguyên tắc của tổ chức  Bất kỳ tổ chức nào muốn tồn tại và phát triển được đều phải có các nguyên tắc. Vậy nguyên tắc của tổ chức là gì ?  Nguyên tắc là .. 01/04/2015 8 “Khoa Quản trị Kinh doanh – Trường Đại học Công nghệ Đồng Nai” 5. Một số nguyên tắc điển hình Nguyên tắc tập trung dân chủ Thiểu số phục tùng đa số Nguyên tắc công khai, minh bạch Nguyên tắc tự nguyện Nguyên tắc phê bình và tự phê bình “Khoa Quản trị Kinh doanh – Trường Đại học Công nghệ Đồng Nai” III. Các chức năng quản trị “Khoa Quản trị Kinh doanh – Trường Đại học Công nghệ Đồng Nai” Quản trị có các chức năng Mục tiêu của tổ chức Nhằm đạt được Hoạch định Tổ chức Điều khiển Kiểm tra 01/04/2015 9 “Khoa Quản trị Kinh doanh – Trường Đại học Công nghệ Đồng Nai” Activity Hoạch định là gì ? Chúng ta đang ở đâu + Chúng ta muốn đi đến đâu “Khoa Quản trị Kinh doanh – Trường Đại học Công nghệ Đồng Nai” Ví dụ về hoạch định  Chúng ta cần tiến tới đâu sau xxx năm nữa ?  Muốn làm được như vậy công ty cần tập trung phát triển những lĩnh vực nào hay sản phẩm nào ?  Công ty đã có những nguồn lực gì để tiến hành, những nguồn lực gì cần phải bổ sung ?  Công ty sẽ gặp phải những thuận lợi và khó khăn gì. Cách phòng ngừa và khắc phục như thế nào ? “Khoa Quản trị Kinh doanh – Trường Đại học Công nghệ Đồng Nai” 1. Vậy hoạch định là  Hoạch định là ... 01/04/2015 10 “Khoa Quản trị Kinh doanh – Trường Đại học Công nghệ Đồng Nai” Tác dụng của hoạch định 2 3 3 3 1 4 “Khoa Quản trị Kinh doanh – Trường Đại học Công nghệ Đồng Nai” Khái niệm mục tiêu  Mục tiêu chỉ đơn giản là những kết quả mà nhà quản trị mong muốn tổ chức của mình đạt được tại một thời điểm nào đó trong tương lai. Nếu không có mục tiêu nghĩa là bạn đang điều khiển con tàu mà không có bánh lái “Khoa Quản trị Kinh doanh – Trường Đại học Công nghệ Đồng Nai” Nguyên tắc của mục tiêu hiệu quả Specific - Phải cụ thể Measurable - Đo lường được Agreed - Chấp nhận được Realistic - Có tính khả thi Time Related - Có thời gian 01/04/2015 11 “Khoa Quản trị Kinh doanh – Trường Đại học Công nghệ Đồng Nai” Trình tự để biến mục tiêu thành thực tế 2 3 3 3 1 4 5 “Khoa Quản trị Kinh doanh – Trường Đại học Công nghệ Đồng Nai” Ví dụ về tổ chức  Chúng ta phải làm những công việc gì ?  Ai làm những công việc đó ?  Công việc đó được phối hợp như thế nào ?  Những bộ phận nào cần được hình thành và quan hệ giữa các bộ phận đó ra sao ? Ví dụ thực tế ? “Khoa Quản trị Kinh doanh – Trường Đại học Công nghệ Đồng Nai” 2. Tổ chức  Tổ chức là .. 01/04/2015 12 “Khoa Quản trị Kinh doanh – Trường Đại học Công nghệ Đồng Nai” 3. Điều khiển  Điều khiển là .. “Khoa Quản trị Kinh doanh – Trường Đại học Công nghệ Đồng Nai” Lưu ý về điều khiển  Trong quản trị, điều quan trọng nhất là làm đúng việc.  Làm không tốt một việc đúng còn hơn là làm tốt một việc không đúng.  Nhà quản trị vẫn có thể đưa tổ chức đến thành công nếu điều khiển tốt, cho dù hoạch định và tổ chức chưa thật tốt. Nhưng làm ngược lại, chắc chắn sẽ thất bại. “Khoa Quản trị Kinh doanh – Trường Đại học Công nghệ Đồng Nai” 4. Kiểm tra  Kiểm tra là .. Vậy kiểm tra giống hay khác kiểm soát ? 01/04/2015 13 “Khoa Quản trị Kinh doanh – Trường Đại học Công nghệ Đồng Nai” IV. Nhà quản trị Một nhà quản trị giỏi sẽ biến rơm thành vàng, và nhà quản trị tồi sẽ làm điều ngược lại “Khoa Quản trị Kinh doanh – Trường Đại học Công nghệ Đồng Nai” 1. Khái niệm  Nhà quản trị là những người mà thông qua hành động của họ sẽ ảnh hưởng đến sự thành công hay thất bại của một tổ chức.  Nhà quản trị là .. “Khoa Quản trị Kinh doanh – Trường Đại học Công nghệ Đồng Nai” 2. Các cấp quản trị trong tổ chức QTV cấp cao (Top Managers) QTV cấp trung (Middle Managers) QTV cấp thấp (First – Line Managers) Những người thực hiện ( Operatives ) Các quyết định chiến lược Các quyết định chiến thuật Các quyết định tác nghiệp Thực hiện quyết định 01/04/2015 14 “Khoa Quản trị Kinh doanh – Trường Đại học Công nghệ Đồng Nai” 3. Phân chia thời gian theo chức năng Chức năng Cấp bậc Hoạch định Tổ chức Điều khiển Kiểm tra Quản trị cấp cao Quản trị cấp trung Quản trị cấp thấp 28% 18% 15% 36% 33% 24% 22% 36% 51% 14% 13% 10% “Khoa Quản trị Kinh doanh – Trường Đại học Công nghệ Đồng Nai” Kỹ năng theo cấp quản trị KỸ NĂNG CHUYÊN MÔN KỸ NĂNG NHÂN SỰ KỸ NĂNG TƯ DUY QTV CẤP CAO QTV CẤP TRUNG QTV CẤP THẤP “Khoa Quản trị Kinh doanh – Trường Đại học Công nghệ Đồng Nai” 5. Vai trò của nhà quản trị  Vào thập niên 1960 Henry Mintzberg đã tiến hành nghiên cứu vai trò của nhà quản trị, năm 1973 ông tổng kết và đưa ra 10 vai trò, chia thành 03 nhóm : Nhóm 1 Vai trò quan hệ với con người Nhóm 2 Vai trò thông tin Nhóm 3 Vai trò quyết định 01/04/2015 15 “Khoa Quản trị Kinh doanh – Trường Đại học Công nghệ Đồng Nai” 5. 10 vai trò của nhà quản trị LĨNH VỰC VAI TRÒ QUAN HỆ VỚI CON NGƯỜI 1. Người đại diện 2. Người lãnh đạo 3. Người liên lạc THÔNG TIN 4. Thu thập và xử lý thông tin 5. Phổ biến thông tin 6. Cung cấp thông tin QUYẾT ĐỊNH 7. Nhà kinh doanh 8. Người giải quyết các xáo trộn 9. Phân phối các nguồn lực 10. Đàm phán “Khoa Quản trị Kinh doanh – Trường Đại học Công nghệ Đồng Nai” V. Quản trị là khoa học và nghệ thuật Nghệ thuật là cái mà khoa học không thể giải thích đầy đủ được “Khoa Quản trị Kinh doanh – Trường Đại học Công nghệ Đồng Nai” 1. Quản trị là khoa học vì Thứ 1 Quản trị học có đối tượng nghiên cứu rõ ràng Thứ 2 Quản trị học có phương pháp nghiên cứu Thứ 3 Quản trị học có lịch sử phát triển và cải tiến liên tục 01/04/2015 16 “Khoa Quản trị Kinh doanh – Trường Đại học Công nghệ Đồng Nai” 2. Quản trị là nghệ thuật vì Thứ 1 Quản trị là tổng hòa của nhiều môn khoa học Thứ 2 Phải vận dụng linh hoạt tùy hoàn cảnh, tùy đối tượng Thứ 3 Kết quả không phải lúc nào cũng giống nhau “Khoa Quản trị Kinh doanh – Trường Đại học Công nghệ Đồng Nai” Cám ơn vì đã lắng nghe Giảng viên: Bùi Hoàng Ngọc Email: bhngoc@dntu.edu.vn “Khoa Quản trị Kinh doanh – Trường Đại học Công nghệ Đồng Nai” Bài tập về nhà 1. Hãy sưu tầm một tình huống quản trị mà bạn chưa thể giải quyết được. 2. Hãy liệt kê các vai trò mới của nhà quản trị và chọn một vai trò để phân tích. 3. Trong 4 chức năng của quản trị thì chức năng nào là chức năng quan trọng nhất ? Tại sao ? 4. Lấy một ví dụ về tính hiệu quả trong quản trị