Bài giảng Kinh tế thương mại Việt Nam - Chương 4: Thị trường và thương mại nội địa trong điều kiện hội nhập

CHƢƠNG 4. THỊ TRƢỜNG VÀ THƢƠNG MẠI NỘI ĐỊA TRONG ĐIỀU KIỆN HỘI NHẬP 4.1. Thị trƣờng nội địa và các loại hình TM trên thị trƣờng nội địa 4.2. Khái quát sự phát triển của thƣơng mại nội địa 4.3. Quan điểm, định hƣớng phát triển thị trƣờng, thƣơng mại nội địa DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU 4.1. Thị trƣờng nội địa và các loại hình TM trên thị trƣờng nội địa 4.1.1. Thị trường nội địa 4.1.2. Thương mại nội địa DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU 4.1.1. Thị trƣờng nội địa Phân loại thị trường nội địa Đặc điểm của thị trường nội địa trong điều kiện hội nhập Vai trò của thị trường nội địa Xu hướng phát triển của thị trường nội địa DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU Phân loại thị trƣờng nội địa Phân loại Thị trường hàng hoá, thị trường dịch vụ Thị trường bán buôn, bán lẻ Thị trường đô thị, nông thôn, miền núi và hải đảo, vùng biên Thị trường cả nước, địa phương và vùng lãnh thô. Thị trường theo cách phân loại khác DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU Đặc điểm cơ bản của thị trƣờng nội địa trong điều kiện hội nhập Nhiều thành phần Thị trường cạnh tranh Sự gắn kết, tính thông nhất Tiềm năng và hấp dẫn Tăng trưởng nhanh và thay đổi cơ cấu theo hướng hội nhập. Hạn chế: phát triển không đều, còn nhiều mất cân đối, quản lý và kiểm tra, kiểm soát thị trường còn nhiều hạn chế. DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU Vai trò của thị trƣờng nội địa Thúc đẩy tăng trưởng và phát triển kinh tế Thúc đẩy lưu thông hàng hoá, cung ứng dịch vụ thông suốt. Tạo cơ hội phát triển các loại hình DN, hình thức kinh doanh mới tiến bộ Giải quyết nhiều quan hệ, cân đối lớn của nền kinh tế và đời sống XH, tạo việc làm và thu nhập cho người lao động. Vừa là căn cứ, vừa là đối tương, tiền đề quan trọng của KH, QH, CL phát triển kKT-XH, điểm tựa của XNK và là nơi đề các lực lượng thị trường cạnh tranh, hội nhập và phát triển. DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU Xu hƣớng phát triển của thị trƣờng nội địa Phát triển nhanh, mạnh và đồng bộ các loại thị trường. Trong quá trình phát triển, cấu trúc lại thị trường sẽ diễn ra đồng thời 2 quá trình giữ lại và loại bỏ các lực lượng tham gia thị trường. Hạ tầng thị trường được cải thiện, công nghệ và tin học ngày càng phát triển, tạo thuận lợi cho TM và cạnh tranh. Cạnh tranh diễn ra rất gay gắt, quyết liệt. Tiêu dùng của hộ gia đình đối với một số H-D và nhiều đầu vào của DN trong nước có xu hướng phụ thuộc vào DN nước ngoài. QLNN về thị trường nội địa gặp nhiều trở ngại, khó khăn trong kiểm tra, kiểm soát, xử lý vi phạm... DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU 4.1.2. Thƣơng mại nội địa Các loại hình thương mại chủ yêu trên thị trường nội địa Đặc điểm thương mại nội địa Tác động của hội nhập đối với thương mại nội địa DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU Các loại hình thƣơng mại chủ yếu trên thị trƣờng nội địa Các loại hình TM truyền thống: TMBB, BL tại các cửa hàng, cửa hiệu Đại lý thương mại Thương mại chợ đô thị và nông thôn Các loại hình TM mới: Nhượng quyền thương mại TM trong các siêu thị, TTTM, hội chợ TM... TMĐT và các loại phi truyền thống khác. DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU Đặc điểm thƣơng mại nội địa Đa dạng hoá chủ thể thuộc các thành phần kinh tế, loại hình và hình thức KD. TM liên tục phát triển về quy mô và tốc độ Cơ cấu TM biến đổi theo hướng tích cực, tạo ra thị trường ngày càng mang tính cạnh tranh. Hệ thống phân phối có bước phát triển mới, mạng lưới KD được mở rộng. Nguồn lực và hạ tầng thương mại được tăng cường, nâng cấp. Hạn chế: phát triển không cân đối; CSHTTM, nhân lực còn thiếu và yếu; KD trái phép, gian lận TM, buôn lậu còn phổ biến; phát triển nhưng chưa bền vững. DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU Tác động của hội nhập đối với thƣơng mại nội địa Tác động tích cực Tác động tiêu cực Tác động của hội nhập đối với thƣơng mại nội địa DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU 4.2.1. Thương mại nội địa trong thời kỳ đổi mới (1986 đến nay) 4.2.2. Thương mại thành thị 4.2.3 Thương mại nông thôn 4.2. Khái quát sự phát triển của thƣơng mại nội địa DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU Những thành tựu đã đạt được. Xóa bỏ cơ chế bao cấp về cơ bản, chuyển sang cơ chế thị trường. Hình thành thị trường thống nhất, ổn định và thông suốt trên cả nước. H-D ngày càng phong phú, đa dạng, nhiều mặt hàng có khả năng cạnh tranh khá. Kiềm chế được lạm phát, chỉ số giá tiêu dùng tăng ở mức hợp lý đã tạo điều kiện thuận lợi để phát triển kinh tế-xã hội. Tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu DV xã hội liên tục tăng mạnh qua các năm, trong đó tỷ trọng bán lẻ của thương mại tư nhân tăng cao (75-80%). Từng bước hình thành các kênh lưu thông một số mặt hàng chủ yếu Kết cấu hạ tầng TM ngày càng phát triển theo hướng văn minh, hiện đại. Phát triển được một đội ngũ thương nhân đông đảo và đa dạng, trình độ quản lý kinh doanh và chất lượng đội ngũ lao động trong các DN ngày càng được cải thiện. QLNN về TM đã có sự đổi mới bước đầu về tư duy, nội dung, phương pháp quản lý. 4.2.1. Thƣơng mại nội địa trong thời kỳ đổi mới (1986 đến nay) DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _ MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU Những hạn chế Tự phát, thiếu tính bền vững; các mô hình tổ chức thị trường thích hợp chậm được xác lập và triển khai thực hiện. DN có quy mô nhỏ, tính chuyên nghiệp trong quản lý và KD thấp. Thương nhân tuy đông nhưng chưa mạnh. Kết cấu hạ tầng TM có bước phát triển nhưng chưa đáp ứng được yêu cầu, còn nhiều yếu kém, lạc hậu. HTPP chưa có khả năng phản ứng thích hợp hạn chế tác động tiêu cực trước biến động của thị trường TG, chưa tạo tiền đề để “tiếp nhận” nhanh sự can thiệp của NN vào thị trường. Thể chế quản lý về lưu thông hàng hóa và thị trường nội địa chưa hoàn chỉnh. Trật tự thị trường và văn minh thương mại còn nhiều hạn chế. 4.2.1. Thƣơng mại nội địa trong thời kỳ đổi mới (1986 đến nay) DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU  Khái niệm  Đặc điểm Ưu thế về hạ tầng TM, thị trường và phát triển các hình thức KD tiến bộ Xu hướng phát triển HTPP theo chuỗi và liên kết giữa các DN trên cùng địa bàn, phương thức nhượng quyền TM để mở rộng mạng lưới bán hàng... Hội đủ các thành phần kinh tế, các chủ sở hữu, các phương thức kinh doanh truyền thống và hiện đại. Các tập đoàn, TCT, các công ty đều có trụ sở KD chính tại khu vực thành thị và các giao dịch TM thông qua phương tiện điện tử chủ yếu diễn ra ở đây. 4.2.2. Thƣơng mại thành thị DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU  Khái niệm  Đặc điểm Chủ thể chủ yếu là nông dân, các hộ gia đình làm kinh tế tư nhân, kinh tế trang trại hoặc sản xuất nhỏ và các tiểu thương. Ngoài ra, còn có các công ty, chi nhánh công ty thuộc các chủ sở hữu, các thành phần kinh tế khác tham gia cung ứng H-D Hoạt động trao đổi hàng hoá chủ yếu diễn ra trên các chợ truyền thống Thị trường và TM nông thôn còn kém phát triển và phát triển không đều; các kênh lưu thông hàng hoá chưa thông suốt và kết hợp chặt chẽ với nhau; thương nhân đông nhưng chưa mạnh 4.2.3 Thƣơng mại nông thôn DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU 4.3. Quan điểm, định hƣớng phát triển thị trƣờng, thƣơng mại nội địa Quan điểm phát triển Định hƣớng DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU