Phân bố không gian mưa cực trị trên 7 vùng khí hậu Việt Nam, giai đoạn 1961-2010 - Thái Thị Thanh Minh

Tài liệu Phân bố không gian mưa cực trị trên 7 vùng khí hậu Việt Nam, giai đoạn 1961-2010 - Thái Thị Thanh Minh: Nghiên cu Tp chí Khoa hc Tài nguyên và Môi trng - S 20 - nm 2018 99 PHÂN B KHÔNG GIAN MA CC TR TRÊN 7 VÙNG KHÍ HU VIT NAM, GIAI ON 1961 - 2010 Thái Th Thanh Minh, Nguyn Ngc Ánh Trng i hc Ti nguyên v Môi trng H Ni Tóm tt Bài báo trình bày ni dung ánh giá phân b không gian ma cc tr da vào s ngày có lng ma trên 50 mm và 100 mm, s ngày ma liên tc, s ngày không ma và ma mt ngày ln nht ca 143 trm trên lãnh th Vit Nam, giai on 1961 - 2010. Kt qu nghiên cu ch ra s ngày có lng ma vt ngng 50 mm ch yu tp trung các tâm ma ln, nh Bc Quang và Trà My ri vào khong 20 n 30 ngày/nm, song các trung tâm ít ma, s ngày ma vt ngng ch 2,6 ngày/nm nh Phan Rang. S ngày có lng ma vt ngng 100 mm dao ng 0 n 12 ngày/nm, vi tâm ma ln Bc Quang có s ngày ma vt ngng ln nht, di 0,4 ngày/nm Tây Bc, ng Bng Bc B và Nam B, di 0,1 ngày/ nm thuc à Lt, Lâm ng. S ng...

pdf8 trang | Chia sẻ: quangot475 | Lượt xem: 408 | Lượt tải: 0download
Bạn đang xem nội dung tài liệu Phân bố không gian mưa cực trị trên 7 vùng khí hậu Việt Nam, giai đoạn 1961-2010 - Thái Thị Thanh Minh, để tải tài liệu về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Nghiên cu Tp chí Khoa hc Tài nguyên và Môi trng - S 20 - nm 2018 99 PHÂN B KHÔNG GIAN MA CC TR TRÊN 7 VÙNG KHÍ HU VIT NAM, GIAI ON 1961 - 2010 Thái Th Thanh Minh, Nguyn Ngc Ánh Trng i hc Ti nguyên v Môi trng H Ni Tóm tt Bài báo trình bày ni dung ánh giá phân b không gian ma cc tr da vào s ngày có lng ma trên 50 mm và 100 mm, s ngày ma liên tc, s ngày không ma và ma mt ngày ln nht ca 143 trm trên lãnh th Vit Nam, giai on 1961 - 2010. Kt qu nghiên cu ch ra s ngày có lng ma vt ngng 50 mm ch yu tp trung các tâm ma ln, nh Bc Quang và Trà My ri vào khong 20 n 30 ngày/nm, song các trung tâm ít ma, s ngày ma vt ngng ch 2,6 ngày/nm nh Phan Rang. S ngày có lng ma vt ngng 100 mm dao ng 0 n 12 ngày/nm, vi tâm ma ln Bc Quang có s ngày ma vt ngng ln nht, di 0,4 ngày/nm Tây Bc, ng Bng Bc B và Nam B, di 0,1 ngày/ nm thuc à Lt, Lâm ng. S ngày ma liên tc dao ng mc 5,5 n 24,2 ngày/nm. Khu vc có s ngày ma liên tc ln nht t Thanh Hóa n Tha Thiên Hu, s ngày ma ít nht t Phú Yên n Bình Thun. Trm có s ngày ma liên tc ln nht là c Nông, Tây Nguyên là 24,2 ngày/nm. S ngày không ma ln nht thuc v Ninh Thun và Bình Thun vi 261 ngày/nm. Ma mt ngày ln nht không ch xut hin các trung tâm ma ln, mà còn quan trc c hu ht các trm vào thi k mùa ma. T khóa: Cc tr, cc oan; Mùa ma; GIS; các vùng khí hu ca Vit Nam. Abstract The spatial distributions of extreme rainfall in 7 climate regions of Vietnam during 1961 - 2010 period The paper presents an evaluation of the spatial distribution of extreme rainfall using the number of rainfall days above 50 mm and 100 mm, the number of continuous rainfall days, the number of days without rainfall and the largest rainfall day from 143 stations in Vietnam during 1961 - 2010 period. The results show that the number of rainfall days above 50 mm concentrate mainly in heavy rain centers such as Bac Quang and Tra My stations, which are about 20 to 30 days per year. For less rain centers such as Phan Rang station, the number of rainfall days are under 2.6 days per year. The number of rainfall days above 100 mm uctuates from 0 to 12 day per year. Bac Quang heavy rain center has the highest number of rainfall days. The number of continuous rainfall days uctuates from 5.5 to 24.2 days per year. The areas with the largest number of continuous rainfall days are from Thanh Hoa to Thua Thien Hue province while the area with the smallest ones are from Phu Yen to Binh Thuan province. The station with the largest number of rainfall day of 24.2 days per year is Dak Nong located at central Highland. The number of days without rainfall is highest in Ninh Thuan and Binh Thuan province (about 261 days per year). The largest rainfall day is observed not only in heavy rain centers, but also in most of the stations during rainy season. Keywords: Extremes; Rainy season; GIS; Vietnamese climatic zones. Nghiên cu Tp chí Khoa hc Tài nguyên và Môi trng - S 20 - nm 2018 100 1. M u Ma l yu t bin ng ln theo không gian v thi gian. Phân b v lng ma ph thuc bc x, iu kin hon lu v yu t mt m. Các nghiên cu v ma ti Vit Nam khá a dng [4, 5, 7, 8, 10, 11]. Các nghiên cu tp trung phân tích xu th v mc bin i ma theo thi gian trên 7 vùng khí hu Vit Nam, thông qua phân tích phng trình xu th, h s Sen hoc h s góc A 1 , lch chun, h s bin thiên,...theo thi gian. Các nghiên cu trên th gii tp trung phân tích các ch s cc tr v cc oan ca ma do WMO a ra nm 1997, thông qua chui s liu quan trc ti trm, s liu d tính theo kch bn. T ó, ánh giá xu th bin i cc tr v cc oan ma thông qua phân tích phng trình xu th, h s góc, xác sut xut hin,... theo không gian v thi gian. Vy s khác nhau gia ma cc tr v ma cc oan l gì? Theo [5, 11] ch ra rng mt i lng khí hu cc tr l i lng ngu nhiên m tp hp giá tr ca nó l các giá tr cc tr ca bin khí hu, còn giá tr khí hu cc oan (cc oan khí hu) l tr s ngng (thng s dng phân v) xác nh s kin khí hu cc oan. Ma cc i l giá tr lng ma t cc i, cc tiu (ngy, tháng, nm), còn ma cc oan l khi giá tr lng ma cc i vt quá ngng (phân v 90%) hoc cc tiu nm di ngng (phân v 10%). Bi báo ny trình by các kt qu nghiên cu, phân tích v ánh giá phân b ma cc tr trên lãnh th Vit Nam giai on t 1961 n 2010 da vo phng pháp thng kê v bn thông tin a lý. Trong ó, c trng ma cc tr c xem xét bao gm s ngy có lng ma trên 50 mm v 100 mm, s ngy ma liên tc, s ngy không ma v ma mt ngy ln nht. 2. Các nghiên cu trong và ngoài nc v ma S m lên ton cu nh hng trc tip n lng ma [6]. Nhit b mt gia tng, lm cho bc hi tng cng, dn n hn hán. Tuy nhiên, nhit không khí tng lên 10C, lng hi nc trong khí quyn tng 7%. ây chính l ngun cung cp m cho hot ng ca i lu, xoáy thun nhit i, lm gia tng lng ma. i vi vùng nhit i v cn nhit i, lng ma b chi phi bi nhit mt nc bin (SST), s thay i ca SST trong iu kin ENSO lm thay i phân b ma. Trong khi [3] s dng phân tích ca 25 mô hình vi kch bn RCP 8.5 mc ích mô phng din ma cc i 5 ngy (Rx5day), giai on t 1960 n 2010. Nhìn chung, mô hình CMIP5 nm bt c s thay i Rx5day v có xu th tng lên 10%. Theo [2] phân tích cp nht ch s lng ma cc oan u th k XX t b d liu HadEX2. Trong ó, các ch s c xem xét bao gm: Rx1day (ma cc i 1 ngy), Rx5day (ma cc i 5 ngy), R10 mm (s ngy ma trên 10 mm), R20 mm (s ngy ma trên 20 mm), R95p (s ngy m t, tng lng giáng thy ngy thuc phân v trên 95%), R99p (s ngy m t cc oan). Kt qu nghiên cu ch ra, din ma thay i, phân b bt ng nht. Lng ma ln xut hin na phía ông Bc M, ông Âu, châu Á v Nam M th hin thông qua ch s R10 mm, R95p. ây cng l hai ch s th hin xu th tng trong 60 nm qua (t 1951 n 2010). Cách lm tng t [9] a ra nhng thay i gn ây ca cc tr khí hu ngy ti vùng núi Qilian thuc Tây Bc Trung Quc. Kt qu nghiên cu ch ra, ma cc oan có Nghiên cu Tp chí Khoa hc Tài nguyên và Môi trng - S 20 - nm 2018 101 xu th tng v lng v s ngy ma. Xu th tng ch yu các cao ln. S ngy có lng ma ln 10 mm (R10 mm) v 20 mm (R20 mm) có xu th tng 47 trm v tp trung các khu vc cao. Tn sut ma phân v 95% (R95p) v 99 % (R97p) c ghi nhn ti 73 trm. Lng ma cc i 1 ngy (Rx1day) v cc i 5 ngy (Rx5day) gia tng ti 80 trm. Song nhng ngy ma liên tip không th hin xu hng rõ rng v thi k m t tng i di, xut hin hu ht các trm. i vi [1] s dng s liu ca 5948 trm quan trc ton cu nghiên cu s bin i ca ca Rx1day v Rx5day. Kt qu nghiên cu ch ra s không có s thay i nhiu gia các khu vc vi Rx1day m ch yu l phân b Rx5day tng nam trung tâm Hoa K v min bc nc Nga, Canada các tháng chính ông (tháng 12, 1 v 2), min bc n v min nam Brazil vo tháng mùa xuân (tháng 3, 4, v 5), ông nam Hoa K v châu Âu vo mùa thu (tháng 9, 10 v 11). Nhiu công trình nghiên cu trong nc có liên quan n n lng ma ngy cc i ln hn 25 mm v 50 mm. Trong ó, phi k n nghiên cu ca [4] ch ra rng, nhng ngy t ch tiêu ma ln thng xy ra trong thi k mùa ma, c bit trong thi k 1961 - 2007, s ngy ma trên 25 mm/ngy tng min Nam, trên 50 mm/ngy gim min Bc. i vi ma ngy cc i giai on t 1961 n 1990, biu hin rõ tng hu ht các vùng khí hu, ngoi tr B1, tng mnh nht vùng B4 v N1. Tuy nhiên, giai on t 1991 n 2000 xu th ma gim vùng B1 v B2, song tng các vùng còn li. Mc du vy, xem xét trong c thi on t 1961 n 2007, lng ma ngy cc i có xu th tng trên mi vùng, tr B3 [4]. Các nhn nh ny c [10] kim nghim li bng phng pháp kim nghim phi tham s Mann-Kendall v Sen. im áng chú ý l xu th gim ma t Bc Trung B tr ra nhìn chung l nh v ít tha mãn mc ý ngha 10%, lng ma có xu th tng nh trên mt s trm thuc Nam Trung B v Tây Nguyên, song gim nh i vi Nam B, nhng cha c lý gii rõ trong nghiên cu ca tác gi. Nh vy, các nghiên cu ngoi nc ã ánh giá c phân b ma cc oan ca mt s vùng trên ton cu theo các ch s cc oan ca WMO (1997) xut theo không gian v thi gian. Song nghiên cu trong nc hu ht mi tp trung ánh xu th, mc bin i ca ma cc oan theo thi gian trong giai on 1961 - 2007, m cha cp n phân b không gian ca chúng. Vì vy, kt qu bi báo s b sung các phân tích v nhn nh theo phân b không gian, ng thi chui s liu tính toán c thêm 03 nm (2008, 2009 v 2010). Ngoi ra, ngng ma c la chn nghiên cu l lng ma ngy trên 50 mm (R ≥ 50 mm) v 100 mm (R ≥ 100 mm). 3. Ngun s liu và phng pháp a) Ngun s liu s dng nghiên cu: S liu ma ngy ca 143 trm khí tng c thu thp ti Trung tâm d liu Khí tng Thy vn Vit Nam. di chui s liu t nm 1961 n 2010, s liu khuyt thiu s c loi b trong quá trình tính toán. b) Phng pháp nghiên cu bao gm: - Phng pháp thng kê: c s dng trong tính toán c trng s ngy ma gm: Ma 1 ngy ln nht (Rx1day), s ngy ma liên tc, s ngy ma có lng ma trên 50 mm v 100 mm, s ngy không ma. Trong ó, Rx1day c xác nh theo tng nm s ngy không ma l ngy có lng ma di 0,1 mm (R < 0,1 mm), s ngy có Nghiên cu Tp chí Khoa hc Tài nguyên và Môi trng - S 20 - nm 2018 102 lng ma ln hn 50 mm (R ≥ 50 mm) v (R ≥ 100 mm) trong tng nm, s ngy ma liên tc l hai ngy liên tip tr lên có lng ma trên 0,1 mm. - Phng pháp bn v h thông tin a lý (GIS): c s dng trong xây dng bn phân b ma cc tr. 4. Kt qu và tho lun 4.1. S ngày ma có lng trên 50 mm Phân b s ngy có lng ma ln hn 50 mm trên 7 vùng khí hu Vit Nam c ch ra trên hình 1. T hình 1, có th nhn ra s ngy có R ≥ 50 mm tp trung các trung tâm ma ln nh Sìn H, Yên Châu, Sa Pa thuc vùng khí hu Tây Bc (hình 1a), H Giang, Bc Quang, Cao Bng, Yên Bái, Hòn Du thuc vùng khí hu ông Bc (hình 1b); Tam o thuc vùng khí hu ng Bng Bc B (hình 1c); Khe Sanh, Nam ông, A Li thuc vùng khí hu Bc Trung B, Ba T, Tr My, Trng Sa thuc vùng khí hu Nam Trung B (hình 1e); M’drak, c Nông, Bo Lc thuc vùng khí hu Tây Nguyên (hình 1f) v Kiên Giang thuc vùng khí hu Nam B. S ngy có R ≥ 50 mm ln nht Tây Bc dao ng t 3,7 n 11,4 ngy/ nm, t 4,8 n 28,8 ngy/nm i vi ông Bc, t 5,5 n 11,3 ngy/nm i vi ng Bng Bc B, t 4,7 ngy n 15,8 ngy/nm i vi Bc Trung B, t 2,5 ngy n 20,0 ngy/nm i vi Nam Trung B, t 4,0 n 15,7 ngy/ nm i vi Tây Nguyên v Nam B dao ng 3,5 n 13,2 ngy/nm. Trong ó, vùng ông Bc có s ngy ma trên 50 mm ln nht c nc. c bit, s ngy có lng ma vt ngng 50 mm vo khong 20 n 30 ngy/nm ri vo trung tâm ma ln Bc Quang (hình 1b) v trung tâm ma ln Tr My (hình 1e). Song cng có khu vc có s ngy ma ít, khong 2,6 ngy/nm ti Cam Ranh, Phan Rang, Ninh Thun (hình 1e). (a) (b) (c) (d) Hình 1: Phân b s ngày có lng ma trên 50mm trên 7 vùng khí hu: ông Bc (a), Tây Bc (b), ng Bng Bc B (c), Bc Trung B (d), Nam Trung B (e), Tây Nguyên (f), Nam B (g) (e) (f) (g) Nghiên cu Tp chí Khoa hc Tài nguyên và Môi trng - S 20 - nm 2018 103 (a) (b) (c) (d) Hình 2: Phân b s ngày có lng ma trên 100mm trên 7 vùng khí hu: ông Bc (a), Tây Bc (b), ng Bng Bc B (c), Bc Trung B (d), Nam Trung B (e), Tây Nguyên (f), Nam B (g) (e) (f) (g) 4.2. S ngày có lng ma trên 100 mm So vi s ngy ma có lng ma trên 50 mm, s ngy có lng ma trên 100 mm trên lãnh th nc ta dao ng trong khong di 12 ngy/nm. Các vùng khí hu ng Bng Bc B (hình 2c), Nam B (hình 2g) v Tây Nguyên (hình 2f) s ngy trong nm có lng ma vt ngng 100 mm di 4 ngy/ nm. Song phía Nam vùng khí hu Bc Trung B (hình 2d) v phía Bc khu vc Nam Trung B (hình 2e), s ngy ma trong nm có lng ma vt ngng 100 mm l 6 - 7 ngy/nm. Khu vc Nam Trung B s ngy lng ma trên 100 mm di 1,5 ngy/nm. So sánh kt qu tính toán ti trm o ma trên lãnh th Vit Nam, cho thy trm o ma Bc Quang có s ngy lng ma vt ngng 100 mm nhiu nht, vi 11,2 ngy/nm. Tuy nhiên, mt s trm có s ngy ma vt ngng 100 mm ít nht, di 1 ngy/nm nh Yên Châu (0,5 ngy/nm), Mù Cng Chi (0,8 ngy/nm), Sn La (0,4 ngy/ nm), Bc Cn (0,7 ngy/nm), in Biên (0,8 ngy/nm), Tht Khê (0,8 ngy/nm), Tuyên Quang (0,9 ngy/ nm), Lc Ngn (0,9 ngy/nm), Hu Lng (0,8 ngy/nm), Chí Linh (0,9 ngy/nm), Tng Dng (0,6 ngy/ nm), Lt (0,1 ngy/nm), Aunpa (0,8 ngy/nm), c Nông (0,7 ngy/ nm), Buôn Mê Thut (0,6 ngy/nm), Kontum (0,6 ngy/nm), Phan Rang (0,5 ngy/nm), Phan Thit (0,3 ngy/ nm), Bo Lc (0,7 ngy/nm), Cn Th (0,4 ngy/nm), Cng Long (0,6 ngy/nm), Cao Lãnh (0,4 ngy/nm), Sóc Trng (0,6 ngy/nm), M Tho (0,4 ngy/nm), Tây Ninh (0,6 ngy/nm), Vng Tu (0,6 ngy/nm). 4.3. S ngày ma liên tc Phân b s ngy ma liên tc c ch ra trên hình 3. T hình có th nhn thy, s ngy ma liên tc trên lãnh th Vit Nam dao ng t 5,5 n 24,2 ngy/nm. Khu vc có s ngy ma Nghiên cu Tp chí Khoa hc Tài nguyên và Môi trng - S 20 - nm 2018 104 (a) (b) (c) (d) Hình 3: Phân b s ngày ma liên tc trên 7 vùng khí hu: ông Bc (a), Tây Bc (b), ng Bng Bc B (c), Bc Trung B (d), Nam Trung B (e), Tây Nguyên (f), Nam B (g) (e) (f) (g) liên tc ít nht c nc l ng Bng Bc B (hình 3c), ni cao nht ca khu vc ch t 9,8 ngy/nm thuc v Tam o, Vnh Phúc. S ngy ma liên tc nhiu nht c nc thuc Tây Nguyên (hình 3f), trong ó c Nông có s ngy ma liên tc lên n 24,2 ngy/nm. Ti Nam Trung B, nhìn chung các tnh t Nng n Bình nh có s ngy ma liên tc ln hn các tnh t Phú Yên n Bình Thun (hình 3e). Vùng Bc Trung B (hình 3d), s ngy ma liên tc tng dn theo v t Thanh Hóa n Tha Thiên Hu, trong ó Tha Thiên Hu có s ngy ma liên tc nhiu nht khu vc vi 13 ngy/nm. Khu vc ông Bc (hình 3b), s ngy ma liên tc xut hin ch yu Lo Cai, H Giang v Yên Bái, song các tnh khác thuc khu vc s ngy ma liên tc ít hn 10 ngy/nm. i vi khu vc Tây Bc (hình 3a), s tnh có ngy ma liên tc ít hn ông Bc, duy nht có Lai Châu có s ngy ma liên tc nhiu nht c khu vc. Khu vc Nam B (hình 3g), s ngy ma liên tc nhiu nht xy ra Bình Phc, khong 20 ngy/nm. 4.4. S ngày không ma S ngy không ma l s ngy có lng ma di 0,1 mm. Da vo ngun s liu ma ngy giai on t 1961 n 2010, ã xác nh c s ngy không ma trên 7 vùng khí hu Vit Nam v phân b c th hin trên hình 4. T hình 4 có th nhn thy rng, s ngy không ma dao ng trung bình t 140,1 ngy/nm n 261,4 ngy/nm. S ngy không ma nhiu nht ri vo tnh Sn La, in Biên thuc Tây Bc (hình 4a); tnh Bc Giang, Qung Ninh, mt phn ca Lng Sn thuc ông Bc (hình 4b); Hi Dng, Hi Phòng thuc ng Bng Bc B (hình 4c); Tây Ngh An, Nam Qung Bình thuc Bc Trung B (hình 4c); Phú Yên, Cam Ranh, Ninh Thun, Bình Thun thuc Nam Trung B (hình 4e), phía ông Gia Lai thuc Tây Nguyên (hình 4f) v phía ông ng bng Sông Cu Long thuc Nam B (hình 4g). Nghiên cu Tp chí Khoa hc Tài nguyên và Môi trng - S 20 - nm 2018 105 (a) (b) (c) (d) Hình 4: Phân b s ngày không ma trên 7 vùng khí hu: ông Bc (a), Tây Bc (b), ng Bng Bc B (c), Bc Trung B (d), Nam Trung B (e), Tây Nguyên (f), Nam B (g)(e) (f) (g) (a) (b) (c) (d) Hình 5: Phân b lng ma 1 ngày ln nht trên 7 vùng khí hu: ông Bc (a), Tây Bc (b), ng Bng Bc B (c), Bc Trung B (d), Nam Trung B (e), Tây Nguyên (f), Nam B (g)(e) (f) (g) 4.5. Lng ma mt ngày ln nht Lng ma mt ngy ln nht tng i cao Bc B, Bc Trung B v tng i thp Nam Trung B, Tây Nguyên v Nam B (hình 5). Khu vc Bc B v Bc Trung B quan trc c lng ma trên 700 mm/ngy nh Phú H (701,2 mm), Thanh Hóa (731,3 mm), Hu (731,3 mm), Cn C (725,3 mm). Song Nam Trung B, Tây Nguyên, Nam B lng ma mt ngy ln nht di 500 mm/ngy nh ã Nng (487,2 Nghiên cu Tp chí Khoa hc Tài nguyên và Môi trng - S 20 - nm 2018 106 mm), Quy Nhn (353,1 mm), Nha Trang (312,3 mm), Phan Thit (163 mm), Plâycu (206,4 mm), Ayunpa (239,3 mm), Buôn Mê Thut (209,0 mm), Lt (137,4 mm), Vng Tu (225,3 mm), Cn Th (143,5 mm), C Mau (183,5 mm). Trên hu ht các trm, lng ma 1 ngy ln nht thng c quan trc vo thi k mùa ma. Hn na, k lc lng ma 1 ngy ln nht không ri vo các trung tâm ma ln. C th trm Bc Quang (464,2 mm) mi ch quan trc c lng ma cha n 500 mm/ngy. 5. Kt lun Qua phân tích chui s liu quan trc ma ti 143 trm trên lãnh th Vit Nam, nhóm tác gi rút ra mt s kt lut sau: - Phân b cc tr ma không ng u trên 7 vùng khí hu Vit Nam, s ngy ma trên 50 mm v 100 mm thng ri vo các trung tâm ma ln - S ngy ma liên tc v s ngy không ma thng xut hin các trung tâm ma ln v các trung tâm ít ma - Lng ma ngy ln nht thng c quan trc c vo thi k mùa ma - Bn phân b cc tr ma không gian th hin rõ c các khu vc xut hin nhiu ma v ít ma hoc khô hn trên lãnh th Vit Nam. iu ny rt hu ích cho các nh hoch nh chính sách trong xây dng k hoch phòng chng l, lt do ma ln v hn hán cho ít ma, gim thit hi do các hin tng thi tit do ma gây ra, m bo an sinh, xã hi. TÀI LIU THAM KHO [1]. Alexander L. V. et al (2006). Global observed changes in daily climate extremes of temperature and precipitation. Journal of Geophysical Research, Vol 111, pp.1-22, DOI:10.1029/2005JD006290. [2]. Donat M. G. et al (2013). Updated analyses of temperature and precipitation extreme indices sinces the beginning of the twentieth century: The HadEX2 dataset. Journal of Geophysical Research, Vol 188, pp. 2098-2188. [3]. Fischer E. M and Knutti R (2014). Detection of spatially aggregated changes in temperature and precipitation extremes. Geophysical Research Letters, Vol 41, pp.1- 8, DOI:10.1002/2013GL058499. [4]. V Thanh Hng v cng s (2009). Xu th bin i ca lng ma ngày cc i Vit Nam giai on 1961 - 2007. Tp chí Khoa hc HQGHN, Khoa hc T nhiên v Công ngh, s 25, 3S, trang 423-430. [5]. Chu Th Thu Hng (2015). Nghiên cu tác ng ca bin i khí hu toàn cu n mt s yu t khí hu cc tr và hin tng cc oan Vit Nam. Lun án tin s. [6]. Klein et al (2006). Changes in daily temperature and precipitation extremes in central and south Asia. Journal of Geophysical Research, Vol 111, pp. 1-8, DOI:10.1029/2005JD006316. [7]. Nguyn c Ng v Nguyn Trng Hiu (2004). Khí hu và tài nguyên khí hu Vit Nam. Nh xut bn nông nghip. [8]. Mai Vn Khiêm (2014). Nghiên cu xây dng Atlas khí hu và bin i khí hâu Vit Nam. Chng trình KH&CN phc v Chng trình mc tiêu quc gia ng phó bin i khí hu. Mã s: BKH-17. [9]. Pengfei Lin et al (2017). Recent changes in daily climate extreames in an arid mountain region, a case study in northwestern China’s Qilian moutians. Scientic Reports, Vol 7, pp.1-8, DOI:10.1038/s41598-017-02345-4. [10]. Ngô c Thnh v cng s (2012). Kim nghim phi tham s xu th bin i ca mt s yu t khí tng cho giai on 1961 - 2007. Tp chí Khoa hc HQGHN, Khoa hc T nhiên v Công ngh. [11]. Phan Vn Tân (2010). Nghiên cu tác ng ca bin i khí hu toàn cu n các yu t và hin tng khí hu cc oan Vit Nam, kh nng d báo và gii pháp chin lc ng phó. ti Khoa hc Cp Nh nc, Mã s KC08.29/06-10. BBT nhn bi: 08/5/2018; Phn bin xong: 11/6/2018

Các file đính kèm theo tài liệu này:

  • pdf40397_128158_1_pb_9508_2145511.pdf
Tài liệu liên quan