Nghiên cứu ứng dụng, sử dụng chế phẩm nấm ký sinh Metarhizium anisopliae phòng trừ rầy nâu, rầy lưng trắng lúa tại Tuyên Quang - Phạm Thị Mai Trang
Tài liệu Nghiên cứu ứng dụng, sử dụng chế phẩm nấm ký sinh Metarhizium anisopliae phòng trừ rầy nâu, rầy lưng trắng lúa tại Tuyên Quang - Phạm Thị Mai Trang: No.12_June 2019|S 12 – Tháng 6 n m 2019|p.60-66 60 T P CHÍ KHOA H C I H C TÂN TRÀO ISSN: 2354 - 1431 Nghiên c u ng d ng, s d ng ch ph m n m ký sinh Metarhizium anisopliae phòng tr r y nâu, r y l ng tr ng h i lúa t i Tuyên Quang Ph m Th Mai Tranga*, Nguy n Th Hoài Anha, Nguy n Th Thu Hi na a Tr ng i h c Tân Trào *Email: maitrang.bvtvtq@gmail.com Thông tin bài vi t Tóm t t Ngày nh n bài: 15/5/2019 Ngày duy t ng: 10/6/2019 R y nâu, r y l ng tr ng (r y) c coi là m t trong nh ng loài sâu h i chính trên cây lúa trên th gi i nói chung và Vi t Nam nói riêng. R y không nh ng gây h i tr c ti p làm gi m n ng su t và ph m ch t lúa, mà còn là môi gi i truy n virus gây b nh trên lúa. Do v y phòng tr r y ng i nông dân ã s d ng r t nhi u lo i thu c hoá h c (BVTV), tuy nhiên thu c BVTV tr r y th ng là thu c có c tính cao, ch m phân h y có th gi tác d ng r t lâu trong s n ph m. thay th d n vi c s d ng thu c hóa h c trong s n...
Bạn đang xem nội dung tài liệu Nghiên cứu ứng dụng, sử dụng chế phẩm nấm ký sinh Metarhizium anisopliae phòng trừ rầy nâu, rầy lưng trắng lúa tại Tuyên Quang - Phạm Thị Mai Trang, để tải tài liệu về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
No.12_June 2019|S 12 – Tháng 6 n m 2019|p.60-66
60
T P CHÍ KHOA H C I H C TÂN TRÀO
ISSN: 2354 - 1431
Nghiên c u ng d ng, s d ng ch ph m n m ký sinh Metarhizium anisopliae
phòng tr r y nâu, r y l ng tr ng h i lúa t i Tuyên Quang
Ph m Th Mai Tranga*, Nguy n Th Hoài Anha, Nguy n Th Thu Hi na
a Tr ng i h c Tân Trào
*Email: maitrang.bvtvtq@gmail.com
Thông tin bài vi t Tóm t t
Ngày nh n bài:
15/5/2019
Ngày duy t ng:
10/6/2019
R y nâu, r y l ng tr ng (r y) c coi là m t trong nh ng loài sâu h i chính
trên cây lúa trên th gi i nói chung và Vi t Nam nói riêng. R y không
nh ng gây h i tr c ti p làm gi m n ng su t và ph m ch t lúa, mà còn là môi
gi i truy n virus gây b nh trên lúa. Do v y phòng tr r y ng i nông dân
ã s d ng r t nhi u lo i thu c hoá h c (BVTV), tuy nhiên thu c BVTV tr
r y th ng là thu c có c tính cao, ch m phân h y có th gi tác d ng r t
lâu trong s n ph m. thay th d n vi c s d ng thu c hóa h c trong s n
xu t nông nghi p, g n ây các nhà khoa h c ã nghiên c u ã thành công
vi c s d ng n m Metarhizium anisopliae (M. anisopliae) trong phòng tr
sau h i nói chung và phòng tr r y h i lúa nói riêng. K t qu th nghi m t i
Tuyên Quang n m 2015, 2016 cho th y: Ch ph m M. anisopliae li u
l ng 8 kg/ha có hi u l c tr r y nâu, r y l ng tr ng h i lúa, hi u l c 10
ngày sau x lý t t n 61,68-65,16% %, v a không nh h ng n s
sinh tr ng, phát tri n, n ng su t, ch t l ng c a cây lúa, v a không nh
h ng n môi tr ng sinh thái.
T khóa:
N m ký sinh Metarhizium
sp; r y nâu; r y l ng
tr ng.
1. t v n
R y nâu, r y l ng tr ng c coi là m t trong
nh ng loài sâu h i chính h u h t các vùng s n xu t
lúa tr ng i m trên th gi i. T i Vi t Nam t nh ng
n m u th p niên 90 n nay r y luôn là i t ng
d ch h i chính trên lúa, di n tích lúa nhi m r y trung
bình m i n m c a các t nh phía B c là trên 400 nghìn
ha, trong ó nhi m n ng trên 50 nghìn ha và m t tr ng
kho ng t 300 - 500 ha m i n m. R y không nh ng
gây h i tr c ti p làm gi m n ng su t và ph m ch t lúa,
mà còn là môi gi i truy n virus gây b nh trên lúa: nh
r y nâu truy n virus gây b nh vàng lùn, lùn xo n lá,
r y lung tr ng, r y nâu nh truy n virus gây b nh lùn
s c en, phòng tr r y h i lúa ng i nông dân ã
s d ng r t nhi u lo i thu c hoá h c, tuy nhiên thu c
BVTV tr r y th ng là thu c có c tính cao, ch m
phân h y có th gi tác d ng r t lâu trong s n ph m.
c bi t nghiêm tr ng h n là vi c l m d ng thu c
BVTV c a ng i dân d n t i vi c bùng phát d ch h i
m i, di t tr các loài thiên ch, l i d l ng thu c
BVTV trong nông s n c ng nh t ai, môi tr ng, nh
h ng n s c kh e con ng i v t nuôi c ng nh môi
tr ng sinh thái. thay th d n vi c s d ng thu c hóa
h c trong s n xu t nông nghi p, g n ây các nhà khoa
h c ã nghiên c u ã thành công trong vi c s d ng n m
gây b nh cho côn trùng phòng tr các lo i côn trùng và
sâu h i cây tr ng, i n hình nh n m M. anisopliae và
Beauveria bassiana ã c ng d ng trong phòng tr
m i nhà, sâu khoang h i c i xanh, sâu h i u t ng và
u xanh , r y m m và các loài sâu h i lúa.
góp ph n vào vi c h ng t i n n nông nghi p
s ch, b n v ng, vi c nghiên c u ng d ng s d ng
ch ph m n m M. anisopliae trong phòng tr d ch h i
góp ph n gi m thi u nh h ng thu c BVTV t i môi
tr ng s ng c a con ng i, sinh v t có ích khác là v n
c n thi t. T i Vi t Nam, n m 2006 C c B o v
th c v t ã có v n b n công nh n vi c s d ng n m
M. anisopliae tr r y nâu, r y l ng tr ng h i lúa là ti n
P.T.M. Trang et al/ No.12_June 2019|p.60-66
61
b k thu t m i t i m t s t nh khu v c phía Nam,
hi n nay m t s t nh phía B c ã và ang th c
nghi m. có c s áp d ng m r ng vi c s d ng
ch ph m n m M. anisopliae trong phòng tr r y h i
lúa t i Tuyên Quang chúng tôi ã th c hi n nghiên
c u ng d ng, s d ng ch ph m n m ký sinh
Metarhizium sp phòng tr r y nâu, r y l ng tr ng h i
lúa.
2. Th i gian, a i m, v t li u, n i dung và
ph ng pháp nghiên c u
2.1. Th i gian và a i m
- Th i gian: T tháng 7/2014 n tháng 7/2016.
- a i m: T i các vùng tr ng lúa huy n S n
D ng, Yên S n, Thành ph Tuyên Quang, t nh
Tuyên Quang.
2.2. V t li u nghiên c u
R y nâu, r y lung tr ng, n m M. anisopliae
2.3. N i dung nghiên c u
N i dung 1. Nghiên c u di n bi n qu n th r y
nâu, r y l ng tr ng
N i dung 2. Th nghi m so sánh hi u qu c a n m
M. anisopliae trong phòng tr r y nâu, r y l ng tr ng
và ánh giá hi u qu phòng tr .
2.4. Ph ng pháp nghiên c u
2.4.1. B trí thí nghi m
B trí thí nghi m theo quy chu n k thu t qu c gia
QCVN 01-29:2010/BNNPTPT v kh o nghi m trên
ng ru ng hi u l c c a thu c tr r y h i lúa:
CT Thu c th nghi m Li u l ng
I Ch ph m M.anisopliae 8 kg
II BPDYGAN 5.4EC 0,1 lít
III EMAAICI 50WG 0,3 kg
IV i ch ng Không phun
2.4.2. Ph ng pháp nghiên c u
N i dung 1: Nghiên c u di n bi n qu n th r y
nâu, r y l ng tr ng
- Theo ph ng pháp i u tra phát hi n d ch h i cây
tr ng t i Quy chu n k thu t qu c gia QCVN 01-38:
2010/BNNPTNT.
- Th i gian i u tra nh k 7 ngày/ l n; i u tra
b sung theo tuy n khi m t cao: 7 ngày/ l n
- Ch tiêu theo dõi: t ng s r y nâu, r y l ng tr ng/
i m i u tra
- D ng c : khay inox 20x20x5cm, th c 1m, d u
madut, kính núp c m tay, kinh núp soi n i, túi b t
m u, ng hút r y ...
N i dung 2: Th nghi m so sánh hi u qu c a n m
M. anisopliae trong phòng tr r y nâu, r y l ng tr ng
v ánh giá nh h ng c a ch ph m n cây lúa.
- D ng c : ch ph m n m M.anisopliae hàm l ng
2,5-4,0 x 109 bào t /gam, thu c tr r y BPDYGAN
5.4 EC, thu c tr r y EMAAICI 50 WG. Khay inox
20x20x5, túi ng m u, th c 1m, d u madut, kính
núp c m tay, kinh núp soi n i, dây nilon, b ng công
th c thí nghi m, bình b m thu c BVTV ...
- Thu c c phun khi lúa v a b nhi m r y m t
r y cám kho ng 20-40 con/khóm ( t 750 –
1.500con/m2 )
- L ng n c: 600 l/ha.
- D ng c : bình b m i n eo vai.
+ Di n tích ô thí nghi m: 300 m²/ô công th c;
- Ch tiêu theo dõi và ph ng pháp i u tra:
+ M t r y tr c x lý 1, 3,7,10 ngày sau x lý.
Dùng khay kích th c 20 x20 cm tráng d u xác
nh m t r y. M i ô i u tra 10 i m không c nh
trên 2 ng chéo góc, m i i m i u tra 4 khóm.
Nghiêng khay sát v i thân lúa 450 , m i khóm p 2
p, m s r y trong khay
Công th c tính:
+ Hi u l c thu c c hi u ính theo công th c
Henderson – Tilton.
Trong ó:
- H: Là hi u l c c a thu c tính theo ph n tr m.
- Ca: là s l ng cá th r y s ng công th c i
ch ng sau x lý.
- Cb: là s l ng cá th r y s ng công th c i
ch ng tr c x lý.
- Ta: là s l ng cá th r y s ng công th c thí
nghi m sau x lý.
- Tb: là s l ng cá th r y s ng công th c thí
nghi m tr c x lý
* ánh giá nh h ng c a thu c v i lúa 1,3,7,10
ngày sau x lý theo phân c p sau ây:
C p
c
Tri u ch ng nhi m c c a cây tr ng
1 Cây ch a có bi u hi n nhi m c
2 Ng c nh , sinh tr ng c a cây gi m nh
3 Có tri u ch ng ng c nh nhìn th y b ng m t
P.T.M. Trang et al/ No.12_June 2019|p.60-66
62
4
Tri u ch ng ng c nh ng ch a nh h ng
n n ng su t
5
Cành lá bi n màu ho c cháy, thu c gây nh
h ng n n ng su t
6 Thu c làm gi m n ng su t ít
7 Thu c gây nh h ng nhi u n n ng su t
8 Tri u ch ng ng c t ng d n t i làm ch t cây
9 Cây b ch t hoàn toàn
2.5. Ph ng pháp x lý s li u
S li u c x lý b ng ph n m m Excel 2010.
3. K t qu nghiên c u
3.1. K t qu nghiên c u di n bi n qu n th r y
h i lúa n m 2014
a. Di n bi n m t qu n th r y nâu
0
100
200
300
400
500
600
700
800
900
13
/7
26
/7 2/
8
16
/8
23
/8
30
/8
13
/9
20
/9
27
/9
11
/1
0
25
/1
0
8/
11
22
/1
1
Ng y i u tra
M
t
(
co
n
/m
2
)
Yên S n
TP Tuyên Quang
S n D ng
H nh 1: Di n bi n m t r y nâu t tháng 7/2014
n 12/2014
Qua hình 1 cho th y: t tháng 7-12 n m 2014 r y
nâu có 4 l a, l a gây h i n ng ng v i giai o n tr
bông n chín sáp t cu i tháng 8 n gi a tháng 9.
M t r y nâu cao nh t S n D ng là 800 con/m2
ti p n Yên S n 567 con/m2 và thành ph Tuyên
Quang 482 con/m2 .
b. Di n bi n m t r y l ng tr ng
0
50
100
150
200
250
300
350
400
450
12
/7
/2
01
4
27
/7 3/
8
17
/8
24
/8
31
/8
14
/9
23
/9
5/
10
19
/1
0
2
/1
1
16
/1
1
30
/1
1
14
/1
2
28
/1
2
Ng y i u tra
M
t
(
co
n
/m
2
)
Yên S n
TP Tuyên Quang
S n D ng
Hình 2: Di n bi n m t r y l ng tr ng t tháng
7/2014 n tháng 12/2014
R y l ng tr ng có 4 l a. T cu i tháng 7 m t
r y l ng tr ng b t u t ng d n và t cao nh t vào
cu i tháng 8 gây cháy r y c c b vào u tháng 9 v i
m t ph bi n l n l t là 403 con/m2 huy n S n
D ng, ti p n 356 con/m2 huy n Yên S n, và 310
con/m2 thành ph , sau ó gi m d n.
3.2. K t qu nghiên c u di n bi n qu n th r y
h i lúa n m 2015
a. Di n bi n m t qu n th r y nâu
0
100
200
300
400
500
600
700
7/
3/
20
15
21
/3
28
/3
11
/4
25
/4 2/
5
16
/5
23
/5
30
/5
13
/6
26
/6
/2
01
5
11
/7
25
/7 1/
8
15
/8
22
/8
29
/8
12
/9
19
/9
26
/9
10
/1
0
24
/1
0
7/
11
Ng y i u tra
M
t
c
o
n
/m
2
Yên S n
TP Tuyên Quang
S n D ng
Hình 3: Di n bi n m t r y nâu n m 2015
T hình 3 cho th y n m 2015 r y nâu có 8 l a. V
xuân r y nâu có 3 l a gây h i, L a 2 (gi a tháng 4)
m t b t u t ng, l a 3 (gi a tháng 5) m t r y
nâu cao nh t (giai o n tr bông-chín s a): Huy n
S n D ng có m t ph bi n cao nh t là 418 con/m2
ti p n huy n Yên S n 355 con/m2 và thành ph
Tuyên Quang 315 con/m2 . V mùa r y nâu xu t hi n
4 l a, l a 4 (tháng 6) giai o n lúa h i xanh -
nhánh m t r y th p, l a 5 m t t ng d n, l a 6(
cu i tháng 8- tháng 9) m t r y t cao nh t: huy n
S n D ng m t r y ph bi n 642 con/m2 t cao
nh t ti p n huy n Yên S n 540 con/m2 và thành ph
Tuyên Quang 490 con/m2, l a 7 gây h i trên trà
mu n m t r y gi m (giai o n chín - thu ho ch),
l a 8 r y trú ng t i lúa chét, b c và qua ông.
b. Di n bi n m t r y l ng tr ng
0
100
200
300
400
500
600
700
8/
3/
20
15
22
/3
29
/3
12
/4
19
/4 3/
5
15
/5
22
/5
31
/5
14
/6
27
/6
12
/7
19
/7 2/
8
16
/8
23
/8
30
/8
13
/9
20
/9
4/
10
18
/1
0
1
/8
15
/1
1
Ngày i u tra
M
t
(
c
o
n
/m
2
)
Yên S n
TP Tuyên Quang
S n D ng
H nh 4: Di n bi n m t r y l ng tr ng n m 2015
Nh n xét: N m 2015 r y l ng tr ng xu t hi n 8
l a: V xuân có 3 l a, tháng 3 (l a 1) m t th p,
tháng 4 (l a 2) m t t ng d n, cao nh t và gây h i
n ng t cu i n gi a tháng 5 (l a 3); m t r y
trung bình là 607 con/m2 S n D ng, 542 con/m2
Yên S n và 472 con/m2 thành ph Tuyên Quang sau
ó gi m d n vào cu i v .
V mùa: R y l ng tr ng xu t hi n 5 l a, tháng 7
(l a 4) m t th p r y di chuy n t xuân mu n sang
m mùa s m, lúa h i xanh- nhánh, Tháng 8 (l a 5)
m t b t u t ng, t tháng 8 n cu i tháng gi a
tháng 9 ( l a 6) t cao nh t , ây là l a gây h i n ng,
m t l n l t 427 con/m2 S n D ng; 373 con/m2
Yên S n và 331con/m2 thành ph Tuyên Quang gây
h i trên lúa mùa giai o n tr n chín s a; l a 7 h i
trên trà lúa mùa mu n m t gi m d n.
P.T.M. Trang et al/ No.12_June 2019|p.60-66
63
3.3. K t qu nghiên c u di n bi n qu n th r y
h i lúa n m 2016
a. Di n bi n m t qu n th r y nâu
0
50
100
150
200
250
300
350
400
450
500
5
/3
1
3
/3
1
9
/3
2
6
/3
2
/4
9
/4
1
6
/4
1
8
/4
2
3
/4
2
8
/4
3
0
/4
7
/5
1
4
/5
1
8
/5
2
1
/5
2
5
/5
2
8
/5
4
/6
1
1
/6
1
8
/6
2
4
/6
2
/7
9
/7
1
6
/7
2
3
/7
2
8
/7
3
0
/7
Ngày i u tra
M
t
(
c
o
n
/m
2
)
Yên S n
TP Tuyên Quang
S n D ng
H nh 5: Di n bi n m t r y nâu t tháng 1/2016
n tháng 8/2016
Nh n xét: V xuân 2016: R y nâu xu t hi n 3 l a.
Tháng 3 (l a 1) r y phát sinh m t th p, sau ó t ng
d n vào cu i tháng 4 (l a 2) và t cao nh t vào gi a
tháng 5 (l a 3) giai o n lúa tr bông-chín s a. M t
ph bi n t i huy n S n D ng t cao nh t là 396
con/m2, ti p n huy n Yên S n 355 con/m2 và thành
ph Tuyên Quang 316 con/m2.
R y nâu (l a 4) di chuy n t v xuân sang v mùa
trên lúa t giai o n lúa h i xanh m t r y th p nh t
u tháng 7, t cu i tháng 7 r y l a 5 phát sinh v i
m t t ng d n l n l t là 431 con/m2 S n D ng,
384 con/m2 Yên S n và 351 con/m2 thành ph
Tuyên Quang. R y l a 6 chúng tôi d ki n phát sinh
gây h i vào cu i tháng 8 tr i m t ph bi n trên
500 con/m2
b. Di n bi n m t r y l ng tr ng
0
50
100
150
200
250
300
350
400
450
6/
3/
20
16
20
/3 3/
4
17
/4
24
/4
8
/5
1
7/
5
2
9/
5
1
2/
6
2
6/
6
1
0/
7
20
/7
27
/7
7
/8
Ngày i u tra
M
t
(
c
o
n
/m
2
)
Yên S n
TP Tuyên Quang
S n D ng
H nh 6: Di n bi n m t r y l ng tr ng t tháng
01 - 8/2016
- V xuân: Có 3 l a r y l ng tr ng gây h i, chúng
xu t hi n mu n h n so v i cùng th i i m n m tr c,
tháng 3 m t r y l ng tr ng t th p nh t sau ó
t ng d n t gi a tháng 4 (l a 2) và t ng cao nh t vào
trung tu n tháng 5 (l a 3) m t l n l t là 356 S n
D ng, 338 con/m2 Yên S n và 298 con/m2 thành
ph Tuyên Quang, do m t th p nên di n tích nhi m
v xuân n m 2016 c ng th p.
V mùa trên lúa r y l ng tr ng di chuy n t v
xuân giai o n h i xanh m t r y th p nh t và m t
r y phát sinh t ng t cu i tháng 7 (l a 5) tr i. D
báo trong tháng 8 r y l ng tr ng s phát sinh gây h i
m t ph bi n trên 400 con/m2
K t lu n
- R y nâu và r y l ng tr ng xu t hi n 8 l a/ n m.
v xuân l a 2,3, v mùa l a 5, 6 (giai o n lúa làm
òng n chín sáp) và l a 7 trên trà mùa mu n là các
l a có m t cao, th ng gây h i n ng. L a 1,4 là
các l a u v m t th p, chúng tích l y bùng
phát m t cao cho l a k ti p. L a 8 là l a qua ông
chúng chú ng ch y u trên lúa chét, b c
- Các l a r y nâu và r y l ng tr ng xu t hi n trên
ng ru ng g n trùng kh p nhau r y l ng tr ng xu t
hi n tr c và t cao i m tr c r y nâu kho ng 3-5
ngày, chúng cùng gây h i trên lúa. ây chính là
nguyên nhân gây hi n t ng cu i v trên ng ru ng
cùng lúc r y có nhi u tu i (g i là g i l a) gây khó
kh n trong vi c phòng tr .
- Vào các l a 2, 5 t l b t g p r y l ng tr ng cao
h n (50 -60%).
- Các l a 3, 6, 7 r y nâu và r y l ng tr ng c ng
h ng m t các l a cao i m t trung bình t 800-
1.200 con/m2 c c b có i m lên trên 1.000.000
con/m2 r t d gây cháy r y c c b có khi trên di n
r ng .
- a bàn huy n S n D ng các l a r y c ng
th ng ra tr c 3-5 ngày so v i huy n Yên S n, thành
ph Tuyên Quang, (nguyên nhân do ph n l n di n
gieo c y lúa c a huy n S n D ng c th c hi n t p
chung vào các ngày u c a trà lúa xuân chính v và
trà lúa mùa s m)
3.4. Th nghi m so sánh hi u l c c a n m ký
sinh Metarhizium anisopliae và thu c b o v th c
v t có ngu n g c sinh h c trong phòng tr r y nâu
và r y l ng tr ng, ánh giá nh h ng c a ch
ph m n cây lúa.
Th c hi n theo quy chu n k thu t qu c gia QCVN
01-29:2010/BNNPTPT v kh o nghi m trên ng ru ng
hi u l c c a thu c tr r y h i lúa: (b i tính c ng h ng
gây h i cho nên chúng tôi ánh giá m t và hi u l c
chung cho c r y nâu và r y l ng tr ng sau ây g i
chung là r y)
a. Th nghi m so sánh hi u l c c a n m ký sinh
Metarhizium anisopliae và thu c b o v th c v t có
ngu n g c sinh h c trong phòng tr r y nâu và r y
l ng tr ng
* V mùa 2015
Di n bi n m t r y các công th c th nghi m
P.T.M. Trang et al/ No.12_June 2019|p.60-66
64
0,00
5,00
10,00
15,00
20,00
25,00
30,00
35,00
40,00
45,00
50,00
TXL 1NSXL 3NSXL 7NSXL 10NSXL
Th i i m theo dõi
M
t
c
o
n
/
k
h
ó
m
CT I
CT II
CT III
CT IV
Hình 7: M t r y các công th c th nghi m v
mùa 2014
M t r y t i công th c I, II, III 1, 3, 7,10 ngày
sau x lý u th p h n so v i công th c IV ( i ch ng
không x lý thu c). M t r y trên các công th c thí
nghi m có x lý thu c gi m d n theo các ngày sau x
lý, th p nh t 10 ngày sau x lý và t ng ng
không gây thi t h i cho cây lúa (d i 20 con/m2). M t
r y CT I gi m ch m h n CT II và CT III t t c
các k i u tra sau x lý.
- Hi u l c c a các công th c th nghi m 1, 3, 7,10
ngày sau x lý
0,00
10,00
20,00
30,00
40,00
50,00
60,00
70,00
80,00
90,00
1NSXL 3NSXL 7NSXL 10NSXL
Th i i m theo dõi
H
i
u
l
c
%
CT I
CT II
CT III
Hình 8: Hi u l c tr r y các công th c th nghi m
v mùa 2014
Ghi chú: NSXL: Ngày sau x lý.
Nh n xét: theo s li u c a hình 8 chúng tôi th y
hi u l c c a các thu c kh o nghi m u có hi u l c
tr r y nâu, r y l ng tr ng h i lúa.
Hi u l c tr r y h i lúa 10NSXL c a CT I , CT II,
CT III t cao nh t có hi u l c l n l t là 63,45%;
81,50% ; 83,95%
* V xuân 2016:
- Di n bi n m t r y tr r y các công th c th
nghi m
0,00
10,00
20,00
30,00
40,00
50,00
60,00
TXL 1NSXL 3NSXL 7NSXL 10NSXL
Th i i m theo dõi
M
t
c
o
n
/
k
h
ó
m
CT I
CT II
CT III
CT IV
Hình 9: M t r y các công th c th nghi m v
xuân 2016
M t r y t i công th c I, II, III các th i i m
theo dõi 1, 3,7,10 sau x lý u th p h n so v i công
th c IV ( i ch ng không x lý) , th p nh t 10 ngày
sau x lý và t ng ng an toàn i v i cây lúa
(d i 20 con/khóm) . M t r y CT I gi m ch m h n
CT II và CT III các th i i m theo dõi 1,3,7,10 ngày
sau x lý.
- ánh giá v hi u l c c a các công th c th
nghi m
0,00
10,00
20,00
30,00
40,00
50,00
60,00
70,00
80,00
90,00
1NSXL 3NSXL 7NSXL 10NSXL
Th i i m theo dõi
H
i
u
l
c
% CT I
CT II
CT III
Hình 10: Hi u l c tr r y các công th c th
nghi m v xuân 2016
Ghi chú: TXL: tr c x lý, NSXL: ngày sau x lý.
Theo s li u c a hình 10 chúng tôi th y hi u l c
c a các thu c kh o nghi m u có hi u l c tr r y
l ng tr ng h i lúa.
Hi u l c c a CT I , CT II, CT III u có hi u l c
tr r y h i lúa t ng t nh v mùa 2014 và l n l t
là 65,16%; 81,88%; 83,45%.
Ch ph m n m M.anisopliae có hi u l c tr r y v
xuân 2016 (65,16%) cao h n v mùa 2014 (63,45%).
Th i i m 1, 3, 7,10 NSXL: Hi u l c tr r y các
công th c I, II, III u t ng d n tuy nhiên công th c I
hi u l c t ng ch m h n và u th p h n công th c II, III.
- nh h ng c a ch ph m i v i cây tr ng các
ngày sau x lý
B ng 1: nh h ng c a ch ph m i v i cây
tr ng các ngày sau x lý
Công
th c
C p h i
1
NSXL
3
NSXL
7
NSXL
I
II
III
IV
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
Ghi chú: NSXL: Ngày sau x lý.
Quan sát c hai v cho th y nh h ng c a ch
ph m n m M.anisopliae (CT I) ) dùng li u l ng th
nghi m 8 kg/ ha và các công th c II, III 1, 3, 7 ngày
sau x lý u lúa t ng ng v i CT II, III, IV
không gây nh h ng n s sinh tr ng và phát tri n
c a cây lúa.
P.T.M. Trang et al/ No.12_June 2019|p.60-66
65
B ng 2: Di n bi n m t s thiên ch chính trong
và ngoài mô hình v m a n m 2016
T k t qu b ng 2 cho th y m t thiên ch
trong mô hình cao h n ngoài mô hình và thành ph n
loài a d ng h n. Do ngoài mô hình s d ng thu c
hoá h c ã làm nh h ng n m t s loài thiên ch
trên ng ru ng.
4. K t lu n v ngh
4.1. K t lu n
- Di n bi n qu n th r y nâu, r y l ng tr ng: m t
n m xu t hi n 8 l a: v xuân 3 l a , v mùa 5 l a, các
l a r y nâu và r y l ng tr ng g n trùng kh p. Trong
m t l a: r y l ng tr ng xu t hi n tr c r y nâu 3-5
ngày, nên gi a các l a r y có s g i nhau, do có hi n
t ng r y m i n c a cu i l a tr c s trùng v i r y
n tr c c a l a sau, s làm kéo dài th i gian phòng
tr . Các l a 2,3 gây h i n ng vào các th i i m cu i
tháng 4, 5; l a 5, 6, 7 gây h i gây h i n ng vào các
th i i m tháng 8,9 ng v i giai o n lúa tr bông -
chín s a. L a 2 và 5, 6 t l b t g p r y l ng tr ng
l n h n r y nâu, các l a còn l i t l b t g p r y nâu
l n h n r y l ng tr ng. L a 1,4 r y chuy n v m t
th p, l a 8 qua ông th ng c trú trên các ký ch
ph , lúa chét m t th p.
- Ch ph m M.anisopliae li u l ng 8 kg/ha có
hi u l c tr r y nâu, r y l ng tr ng h i lúa (hi u l c
10 ngày sau x lý t t n 61,68-65,16% %), không
gây nh h ng n s sinh tr ng và phát tri n c a
cây lúa.
- Mô hình t ng h p phòng tr r y nâu và r y l ng
tr ng có s d ng ch ph m n m M.anisopliae b o v
n ng su t, s n l ng lúa, t o ra s n ph m an toàn, b o
v môi tr ng và s c kho c ng ng. Ngoài ra còn b o
v thiên ch trên ng ru ng, cân b ng h sinh thái.
4.2. ngh
- C n c k t qu nghiên c u v di n bi n qu n th
r y nâu, r y l ng tr ng ngh c l ng nghép v i
các ch ng trình trình t p hu n khuy n nông tuyên
truy n cho ng i nông dân tr ng lúa Tuyên Quang,
nh n bi t c thành ph n r y nâu, r y l ng tr ng,
di n bi n qu n th và ng d ng trong phòng tr r y
hi u qu , an toàn.
- Mô hình phòng tr t ng h p r y nâu và r y l ng
tr ng có s d ng ch ph m n m M.anisopliae d ng
d ng, có hi u qu cao, gi m ô nhi m môi tr ng.
ngh c tuyên truy n, khuy n cáo cho các h nông
dân nhân r ng nhi u i m và di n tích ng d ng ch
ph m n m xanh M. anisopliae trong phòng tr r y
nâu, r y l ng tr ng.
TÀI LI U THAM KH O
1. C c BVTV: Báo cáo t ng k t công tác BVTV
các t nh phía B c n m 2013,2014,2015
2. Nguy n Th L c, và c ng s (2002), “ nh
h ng c a n m tr ng và n m xanh i v i m t s
thiên ch c a sâu h i lúa”. T p chí Nông nghi p và
Phát tri n Nông thôn, S 6-2002
3. Nguy n Th L c và c ng s (2002), Nghiên c u,
s n xu t và ng d ng hai ch ph m sinh h c qu n
lý các loài sâu h i lúa, Vi n lúa BSCL
4. Ph m Th Thùy và c ng s (1996), Nghiên c u
công ngh s n xu t và ng d ng ch ph m n m
Beauveria v Metarhizium phòng tr m t s sâu
h i cây tr ng (1991- 1995), Tuy n t p công trình
nghiên c u b o v th c v t, 1990- 1995. NXB Nông
nghi p, Hà N i
5. Nguy n Ng c Tú, Nguy n C u Th H ng
Giang (1997), B o v cây tr ng t các ch ph m t vi
n m, NXB Nông nghi p TP. H Chí Minh
6. Vi n B o v th c v t (2001), Nghiên c u áp
d ng công ngh vi sinh (vi khu n, vi n m, virut)
s n xu t ch ph m sinh h c BVTV trong phòng tr
sâu h i cây tr ng, Báo cáo t ng k t tài khoa h c
c p nh n c KHCN.02.07B giai o n 1996-2000
7. Vi n B o v th c v t ã nghiên c u và phân l p
n m Metarhizium anisopliae ký sinh trên các lo i sâu
h i cây tr ng nh trên r y nâu h i lúa, b cánh c ng
h i d a, b hung h i mía, châu ch u h i ngô, mía và
m i t h i cây tr ng N m 1996
8. Hall F.R and Menn J.J (1999), Biopesticides-
Use and delivery, Humana Press Inc
P.T.M. Trang et al/ No.12_June 2019|p.60-66
66
9. Milner (1994) Biological control of termites:
results and experiences whinin a CSIRO project in
australia. Biocontrol Science and Technology
10. Mendoca A.F (1992), Mass production,
application and fomulation of Metarhizium anisopliae
for control of sugarcane froghopper, Biological control
of locust and grasshopper
Research and application, using parasitic fungus Metarhizium anisopliae to control
brown backed rice plant hopper and white backed rice plant hopper in Tuyen Quang
Pham Thi Mai Trang, Nguyen Thi Hoai Anh, Nguyen Thi Thu Hien
Article info Abstract
Recieved:
15/5/2019
Accepted:
10/6/2019
Brown planhopper and white backed planhopper are considered one of the main
pests in rice in the world in general and Vietnam in particular. Planhopper not only
directly damage quality and quantitive of rice but also a medium for transmitting
disease-causing viruses in rice. Therefore, in order to control planhopper, farmers
have used a lot of chemical drugs (pesticides). However, these pesticides are often
highly toxic and slow to decompose, which can keep long-lasting effects in products.
In order to gradually replace the use of chemical drugs in agricultural production,
scientists have recently succeeded in using Metarhizium anisopliae in the prevention
the insects in general and the planhopper in particular. Test results in Tuyen Quang
in 2015,2016 showed that: Metarhizium anisopliae in 8 kg / ha dosage was effective
e for brown planhopper and white backed planhopper, effective 10 days after
treatment reached from 61, 68-65.16%%. It does not affect the growth, development,
productivity and quality of rice plants and it does not affect the ecological
environment.
Keywords:
Metarhizium anisopliae;
Metarhizium sp; brown
planhopper; white
backed planhopper;
nivaparvata lugens
Stah; sogatella
furcifera.
Các file đính kèm theo tài liệu này:
10_pham_thi_mai_trang_5674_2164728.pdf
