Nghiên cứu giải pháp nâng cao việc dạy và học kỹ năng nghe cho học viên dự khóa nước ngoài tại học viện kỹ thuật quân sự - Nguyễn Hồng Điệp

19KHOA HỌC NGOẠI NGỮ QUÂN SỰSố 14 - 7/2018 PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY v 1. ĐẶT VẤN ĐỀ Nghe là sự tác động của các tín hiệu ngôn ngữ dưới dạng âm thanh vào cơ quan thính giác, từ cơ quan thính giác, tín hiệu ngôn ngữ được chuyển tới não bộ, được não bộ tổng hợp, đánh giá và đưa ra sản phẩm nhất định. Nghe hiểu, tức là tri giác và hiểu lời nói thành tiếng, là một loại hoạt động lời nói đặc biệt, một quá trình sáng tạo tích cực đi cùng với hoạt động tư duy phức tạp ở người học. Nghe hiểu đóng vai trò to lớn trong việc hình thành và phát triển các hoạt động lời nói khác như: đọc, nói và viết (Lê-ôn-chi-ep A.A., 1987). Nghe hiểu là một quá trình diễn ra đồng thời NGUYỄN HỒNG ĐIỆP* *Học viện Kỹ thuật Quân sự,  nguyenhongdiep1977@gmail.com Ngày nhận bài: 08/5/2018; ngày sửa chữa: 28/6/2018; ngày duyệt đăng: 30/6/2018 NGHIÊN CỨU GIẢI PHÁP NÂNG CAO VIỆC DẠY VÀ HỌC KỸ NĂNG NGHE CHO HỌC VIÊN DỰ KHÓA NƯỚC NGOÀI TẠI HỌC VIỆN KỸ THUẬT QUÂN SỰ TÓM TẮT Nghe hiểu là một quá trình diễn ra đồng thời của thính giác âm thanh với việc lĩnh hội nội dung lời nói. Đối với người học ngoại ngữ, nghe hiểu là một kỹ năng khó và có một vị trí đặc biệt quan trọng trong quá trình giao tiếp. Nghe tốt sẽ hỗ trợ rất lớn cho việc hình thành kỹ năng, kỹ xảo nói, đọc và viết. Học viên chưa thực sự phát huy được hết khả năng nghe trong quá trình học. Vì nhiều yếu tố mà kỹ năng nghe hiểu chưa được chú ý đúng mức, chất lượng học kỹ năng nghe còn hạn chế. Về lâu dài, để đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ của quân đội trong điều kiện hiện nay, thì chất lượng dạy và học tiếng Nga tại Học viện Kỹ thuật Quân sự phải được nâng lên, trong đó có cả kỹ năng nghe hiểu. Bài báo tập trung nghiên cứu đưa ra một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng dạy học kỹ năng nghe cho đối tượng học viên Dự khóa nước ngoài tại Học viện Kỹ thuật Quân sự. Từ khóa: giải pháp, Học viện Kỹ thuật Quân sự, kỹ năng, nghe của thính giác âm thanh với việc lĩnh hội nội dung lời nói. Đối với người học ngoại ngữ, nghe hiểu là một kỹ năng khó và có một vị trí đặc biệt quan trọng trong quá trình giao tiếp. Nghe tốt sẽ hỗ trợ rất lớn cho việc hình thành kỹ năng, kỹ xảo nói, đọc và viết. Việc tìm ra các biện pháp để đổi mới, nâng cao chất lượng dạy và học kỹ năng nghe học viên Dự khóa nước ngoài (DKNN) tiếng Nga nói riêng tại Học viện Kỹ thuật Quân sự (KTQS) là rất cần thiết. Vì vậy, bài báo tập trung nghiên cứu đưa ra một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng dạy học kỹ năng nghe cho đối tượng học viên DKNN tại Học viện KTQS. 20 KHOA HỌC NGOẠI NGỮ QUÂN SỰSố 14 - 7/2018 v PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY 2. THỰC TRẠNG VIỆC DẠY VÀ HỌC KỸ NĂNG NGHE CHO HỌC VIÊN DỰ KHÓA NƯỚC NGOÀI TẠI HỌC VIỆN KỸ THUẬT QUÂN SỰ Có một thực tế là khả năng nghe tiếng Nga của học viên DKNN tại Học viện KTQS còn nhiều hạn chế, vì khi được chọn vào học dự khóa, học viên mới bắt đầu làm quen với tiếng Nga (học viên DKNN là đối tượng học dự bị một năm học tiếng tại Học viện, sau đó tiếp tục bậc Đại học ở Liên bang Nga). Học viên chưa thực sự phát huy được hết khả năng nghe trong quá trình học, vì nhiều yếu tố mà kỹ năng nghe hiểu chưa được chú ý đúng mức, chất lượng học kỹ năng nghe còn hạn chế, nên học viên rất ngại thi, kiểm tra môn nghe hiểu, vì kết quả thi thường thấp hơn các kỹ năng khác (bảng 1). Qua kết quả khảo sát trên cho thấy, kết quả điểm thi kỹ năng Đọc và Viết của học viên DKNN có tỷ lệ Khá, Giỏi khá cao (trên 40%), còn kỹ năng Nghe có tỷ lệ điểm trung bình đáng báo động, đây là nguyên nhân khiến học viên ngại học Nghe và giao tiếp chậm. Về lâu dài, để đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ của quân đội trong điều kiện hiện nay, thì chất lượng dạy và học tiếng Nga tại Học viện KTQS phải được nâng lên, trong đó có cả kỹ năng nghe hiểu. Vì vậy, định hướng thực tiễn cho đối tượng này là phải tập trung chủ yếu vào rèn luyện và phát triển kỹ năng nghe, bởi vì hết một năm dự khóa tại Học viện họ sẽ phải nhanh chóng hòa nhập với môi trường Đại học ở Nga. Để nâng cao chất lượng cho đội ngũ học viên DKNN, bộ môn tiếng Nga phải nghiên cứu đổi mới để tăng cường dạy kỹ năng nghe một cách đồng bộ, khoa học. 3. CÁC BIỆN PHÁP NÂNG CAO KỸ NĂNG NGHE Xét về mặt phương pháp, nhiệm vụ cơ bản trong việc dạy nghe là dạy người học hiểu được ý của một phát ngôn dưới dạng nói. Người học có thể hiểu được ý lời nói với điều kiện họ có thể đồng thời khắc phục những trở ngại trong khi nghe, rút ra được thông tin cần thiết cho mình, mà không cần phải bận tâm về hình thức ngôn ngữ của thông báo và có thể thực hiện quá trình này đồng thời với sự xuất hiện một lần của thông báo với tốc độ nói đặc trưng cho lời nói tiếng Nga. Từ đó, chúng tôi đưa ra vài nguyên tắc dạy nghe như sau: Nguyên tắc dạy theo giai đoạn Quá trình dạy và học nghe tiếng Nga nói chung và tại Học viện KTQS nói riêng được chia làm hai giai đoạn chính: giai đoạn bắt đầu và giai đoạn nâng cao. Ở giai đoạn bắt đầu, người học nắm vững các quy tắc ngôn ngữ và rèn luyện kỹ năng nghe dưới dạng các phát ngôn đơn giản. Ở giai đoạn nâng cao, người học cần tập trung rèn luyện và phát triển kỹ năng ở cấp độ cao hơn, có thể tham gia giao tiếp tự nhiên với người bản ngữ. Nguyên tắc dạy và học có ý thức Nguyên tắc này đòi hỏi người dạy và người học luôn xác định được những nội dung cần nghe, những ngữ liệu cần lựa chọn, những phương pháp cần áp dụng, những yêu cầu cần đạt được, những Bảng 1: Khảo sát kết quả thi của học viên dự khóa nước ngoài trong 3 năm học Năm học Lớp Kỹ năng đọc Kỹ năng viết Kỹ năng nghe Giỏi Khá TB Giỏi Khá TB Giỏi Khá TB 2014-2015 DKNN50 39% 52% 9% 35% 49% 16% 22% 41% 37% 2015-2016 DKNN51 40% 52% 8% 37% 48% 15% 25% 44% 31% 2016-2017 DKNN52 42% 51% 7% 41% 45% 14% 28% 43% 29% 21KHOA HỌC NGOẠI NGỮ QUÂN SỰSố 14 - 7/2018 PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY v lỗi mắc phải và nguyên nhân mắc lỗi (dựa vào các hình thức khai thác bài nghe). Nguyên tắc phát huy tính tích cực, sáng tạo của người học Người dạy chỉ đóng vai trò là người định hướng, giúp đỡ, là người trọng tài, còn người học mới là trung tâm, chủ thể để giải quyết một cách chủ động, tích cực và sáng tạo các nhiệm vụ mà người dạy đưa ra. Nguyên tắc tính đến tiếng mẹ đẻ của người học Nguyên tắc tính đến tiếng mẹ đẻ của người học thực sự cần thiết trong cả quá trình dạy và học, đặc biệt là trong giai đoạn đầu, khi người học luôn phải trả lời câu hỏi: có – không có; giống – không giống; đúng – không đúng Dựa trên những nguyên tắc dạy nghe đã nêu ở trên, chúng tôi đưa ra một vài biện pháp nhằm nâng cao việc dạy và học kỹ năng nghe giúp học viên DKNN đạt hiệu quả cao. 3.1. Đổi mới phương pháp dạy nghe tiếng Nga Nâng cao trình độ chuyên môn Trong công tác giảng dạy tiếng Nga cho học viên DKNN, việc đổi mới phương pháp dạy tiếng, đặc biệt là dạy kỹ năng nghe không có nghĩa là thay đổi hoàn toàn phương pháp dạy học. Vì vậy, cần phải đổi mới phương pháp dạy học theo phương pháp giảng dạy tích cực. Các giờ học phải được tiến hành theo định hướng giao tiếp, lấy người học làm trung tâm. Giảng viên phải khơi gợi và phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học viên. Khai thác bài giảng bằng các trang thiết bị hiện đại để phát huy tính tự giác, khả năng tư duy, năng lực sáng tạo và niềm đam mê của người học. Trong thời đại công nghệ thông tin phát triển như hiện nay, giảng viên phải chủ động cập nhật, khai thác những nội dung mới vào công tác giảng dạy kỹ năng nghe, giảng viên cần triệt để khai thác nội dung bài giảng qua các phương tiện thông tin đại chúng và bằng các trang thiết bị hiện đại để nội dung được sinh động, hấp dẫn. Muốn làm được như vậy, giảng viên phải tự mình nâng cao trình độ chuyên môn, cũng như khả năng cập nhật, bám sát mục tiêu, yêu cầu đào tạo, nội dung chương trình để cập nhật khai thác cho phù hợp. Nắm bắt chất lượng học viên Kiểm tra, dự giờ, đánh giá rút kinh nghiệm của giảng viên là một khâu quan trọng trong đổi mới phương pháp dạy học, là việc làm thường xuyên nhằm góp ý, điều chỉnh, bổ sung cho giảng viên về nội dung bài giảng cũng như phương pháp giảng dạy, từng bước giúp cho việc nâng cao chất lượng chuyên môn.Thông qua dự giờ, kịp thời nắm bắt chất lượng học viên, trao đổi, đối thoại với họ để bổ sung những thiếu hụt về kiến thức, hướng dẫn cho họ về phương pháp học tập để góp phần nâng cao hiệu quả dạy và học tiếng Nga. Trong quá trình giảng dạy, giảng viên cần phối hợp chặt chẽ với lớp, để nắm chắc chất lượng học viên, từ đó tiến hành các biện pháp, cách thức tổ chức giờ giảng, áp dụng phương pháp giảng dạy phù hợp. Cán bộ quản lý và giảng viên cần chặt chẽ hơn nữa trong khâu kiểm tra, đánh giá hiệu quả sử dụng các trang thiết bị, phương tiện học tập. Đây là khâu quan trọng nhằm đánh giá thực chất chất lượng của người dạy và người học, để từ đó người học có kế hoạch phấn đấu và giảng viên có kế hoạch bồi dưỡng kiến thức và phương pháp giảng dạy. Đổi mới phương pháp giảng dạy Nhiệm vụ quan trọng đầu tiên trong đổi mới phương pháp dạy học nghe tiếng Nga là đổi mới phương pháp rèn luyện kỹ năng nghe. Chúng tôi tiến hành song song giữa các giờ nghe trên lớp có giảng viên với các giờ ngoại khóa. Các hoạt động ngoại khóa cũng có vai trò quan trọng trong công tác đổi mới phương pháp giảng dạy. Mỗi loại hình hoạt động ngoại khóa có những 22 KHOA HỌC NGOẠI NGỮ QUÂN SỰSố 14 - 7/2018 v PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY đặc thù riêng của nó nhưng đều có mục đích chung là để nắm vững và sử dụng tiếng Nga như một công cụ giao tiếp. Ở Học viện KTQS, các hình thức ngoại khóa thường rất phong phú và đa dạng: phát động phong trào thi hùng biện về một chủ đề nào đó bằng tiếng Nga giữa các lớp; thi nói hay, đọc tốt tiếng Nga; thi tìm hiểu về đất nước, con người Nga; xem phim tiếng Nga có thảo luận; tổ chức phong trào “Ngày tiếng Nga”, hằng tháng tổ chức câu lạc bộ tiếng Nga (ở đó, học viên tự làm MC, tự tổ chức các trò chơi ...). Qua những hoạt động ngoại khóa này, học viên thấy hứng thú hơn với việc học tiếng Nga, từ đó khả năng nghe-nói cũng tốt dần lên. Để thực hiện nhiệm vụ đào tạo dự khóa cho toàn quân đạt hiệu quả cao, Học viện KTQS trong ba năm gần đây cũng đã mời giảng viên từ các trường Đại học uy tín của Nga sang hỗ trợ mỗi kỳ 3 tuần đến 1 tháng, điều này cải thiện đáng kể kết quả học nghe-nói của học viên. Nhiệm vụ dạy nghe hiểu có giải quyết được hay không còn là do hệ thống bài tập. Đây là các bài tập soạn cho một đối tượng người học nhất định. Khi soạn bài tập, trước hết cần phải tính đến mục đích dạy và học – xác định những kỹ xảo và kỹ năng cần được hình thành ở người học (nghe đài bằng tiếng Nga, nghe người bản ngữ giảng bài) đồng thời cũng cần nhấn mạnh những chỗ khó liên quan tới các đặc điểm của thông báo lời nói. Ở giai đoạn nâng cao (học kỳ 2) dạy nghe hiểu, cần hình thành ở người học kỹ năng nhận biết bằng thính giác những yếu tố lời nói đã nắm được, kỹ năng phân chia chuỗi lời nói thành câu, ngữ đoạn và từ là trung tâm ngữ nghĩa của ngữ đoạn, hiểu ý nghĩa kiểu cấu trúc ngữ điệu được sử dụng trong một câu nhất định. Người học đặc biệt cần có các kỹ năng nhận biết các từ bị biến đổi trong dòng ngữ lưu; kỹ năng khu biệt các từ phát âm giống nhau; hiểu những phát ngôn có chứa số từ vựng đã học và chưa học (đối với giai đoạn nâng cao, số từ mới mà có chưa quá 5% sẽ không có ảnh hưởng gì đến việc hiểu); xác định nghĩa của các từ khi nghe dựa vào ngữ cảnh, nhờ gần giống tiếng mẹ đẻ; hiểu các từ quốc tế. Nhiệm vụ thứ hai, xét về mặt phương pháp, là phải làm sao để dạy cho người học hiểu được nội dung phát ngôn lời nói. Do đó, có thể xác định được những sự kiện có trong thông báo, phân biệt các sự kiện đó với nhau, theo dõi được trình tự tiến triển của sự kiện; kỹ năng xác định được những đoạn thông báo có giá trị thông tin cao nhất, xác định được mối tương quan giữa bộ phận với chỉnh thể, tách ra được những ý chính, hiểu được nội dung chung, mặc dù không hiểu những đoạn riêng biệt của thông báo; kỹ năng phân biệt cái mới với cái đã biết Trong thực tế giao tiếp lời nói, người học có nhu cầu phải nghe tiếng Nga trong nhiều điều kiện khác nhau như trên lớp học, nghe đĩa hát và băng ghi âm, nghe đài, xem phim ảnh, giao tiếp trực tiếp với người khác. Vì vậy, phải luyện cho người học có kỹ năng hiểu được các phát ngôn lời nói thu được từ nhiều nguồn thông tin khác nhau trong điều kiện có hoặc không có sự hỗ trợ về mặt thính giác, hiểu được lời nói của những người không quen biết; kỹ năng nắm được nghĩa của những tín hiệu lời nói được phát ra với tốc độ trung bình và với tốc độ nhanh. Bài tập rèn luyện kỹ năng nghe Hiện nay, có hai dạng bài tập luyện nghe cơ bản là: bài tập chuẩn bị (bài tập ngôn ngữ) và bài tập lời nói (bài tập giao tiếp). - Bài tập chuẩn bị Dạng bài tập này có nhiệm vụ chuẩn bị cho cơ chế thính giác làm quen dần rồi tiến tới nhận biết được chuỗi lời nói. Dạng bài tập chuẩn bị gồm các loại bài tập sau: + Bài tập phát triển cơ chế lời nói bên trong, gồm: nghe nhận biết và phân biệt các âm, các từ; nghe và xác định vị trí trọng âm. 23KHOA HỌC NGOẠI NGỮ QUÂN SỰSố 14 - 7/2018 PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY v Ví dụ: Прослу́шайте и впиши́те вме́сто то́чек пропу́щенные зву́ки. 1. .....а́ма – .....а́ма 2. ба́.....ка – ба́.....ка 3. .....ла́га – .....ла́га 4. о́стро..... – остров... 5. ....рак - .....раг 6. .....ыр – .....ирк 7. тетра́д.. – тетра́д.. 8. глаз..... – нельз..... 9. .....вет – .....вет 10. брю́.....и – де́нь.....и + Bài tập phát triển cơ chế chia tách chuỗi lời nói, gồm: nghe và xác định kiểu ngữ điệu (IK); nghe nhận biết các ngữ điệu và phân biệt đúng trọng âm logic của câu nói. Ví dụ: Прослу́шайте, укажи́те ме́сто интонацио́нного це́нтра и повтори́те. 1. Э́то Ни́на. Она́ инжене́р. Э́то Ню́ра. Она́ то́же инжене́р. Они́ инжене́ры. 2. Э́то ва́ша кни́га? Нет, э́то не моя́ кни́га. А э́то? Да, э́то моя́ кни́га. + Bài tập phát triển (luyện) cơ chế trí nhớ thao tác: với loại bài tập này, người học cần nghe nhận biết và nhắc lại đúng từ, câu hoặc chuỗi lời nói và nghe nhận biết và ghi lại đúng từ, câu hoặc chuỗi lời nói. Ví dụ: Прослу́шайте, укажи́те ме́сто интонацио́нного це́нтра и повтори́те. Мой брат прие́хал сего́дня. Мой брат прие́хал сего́дня ра́но. Мой брат прие́хал сего́дня ра́но у́тром. Мой брат прие́хал сего́дня ра́но у́тром на вокза́л. Мой брат прие́хал сего́дня ра́но у́тром на вокза́л в Москве́. - Bài tập lời nói Đây là các bài tập phát triển cơ chế nắm ý nghĩa của bài nghe. Có thể liệt kê ra các bài tập lời nói sau: + Nghe và trả lời đầy đủ ý (nội dung) các câu hỏi + Nghe và đặt đầu đề cho câu chuyện + Nghe và phân chia câu chuyện thành các ý lớn + Nghe và đối chiếu với dàn bài cho sẵn xem đúng hay sai. + Nghe và ghi tóm tắt nội dung câu chuyện Trong quá trình nghe, giảng viên nên lưu ý học viên cần chú ý xác định đúng trọng âm của từ để có thể phân biệt những từ gần giống nhau; Rèn kỹ năng bắt từ thông qua những từ xung quanh nó; Rèn luyện khả năng nghe liền mạch, không nghe đứt đoạn vì các chuỗi âm tiết và từ được đưa ra trong thế đối xứng nhau. Sau khi nghe, học viên kiểm tra và hoàn thiện lại phần bài tập nghe. Học viên nhắc lại nội dung đã nghe được, chữa lỗi, luyện những cặp âm khó và đánh giá kết quả. 3.2. Đổi mới phương pháp học nghe tiếng Nga Sự thành công trong học tiếng phụ thuộc nhiều vào yếu tố động cơ. Động cơ được hiểu như là một “lực đẩy cá nhân” có ảnh hưởng mạnh mẽ tới thành quả học tập của người học. Động cơ không phải là nguyên nhân trực tiếp khiến người học thành công nhưng lại là nhân tố bắc cầu. Động cơ càng mạnh, người học càng có ý thức làm giàu lượng kiến thức đầu vào, khả năng tập trung tốt hơn để cho ra những sản phẩm ngôn ngữ sau này. Sự thăng trầm 24 KHOA HỌC NGOẠI NGỮ QUÂN SỰSố 14 - 7/2018 v PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY của tiếng Nga trong thời gian dài vừa qua có tác động rất lớn đến cả người dạy và người học tiếng Nga. Tuy nhiên, với học viên DKNN mục đích và động cơ học tập là rất rõ ràng. Sau một năm học dự bị tại Học viện, học viên DKNN sẽ sang Nga để tiếp tục bậc Đại học nên học viên cần phải nỗ lực trong việc học tiếng Nga nói chung và kỹ năng nghe nói riêng. Từ đó, giảng viên giúp học viên có những thay đổi tích cực trong việc học nghe. Nhiệm vụ quan trọng đầu tiên trong đổi mới phương pháp học nghe tiếng Nga là đổi mới phương pháp rèn luyện kỹ năng nghe. Rèn luyện kỹ năng nghe là một quá trình thường xuyên, liên tục, ở mọi lúc, mọi nơi. Tạo ra môi trường tiếng hàng ngày rất có ích cho việc rèn luyện kỹ năng nghe. Luyện nghe có thể được tiến hành theo hai hình thức: Thứ nhất, nghe một cách có ý thức (khoảng mỗi ngày một giờ) nghĩa là tập trung nghe để nắm bắt thông tin kết hợp làm các bài tập nghe: nghe chọn đúng sai, nghe trả lời câu hỏi, nghe điền từ vào chỗ trống Thứ hai là nghe thụ động: có thể bật đài lên và vừa làm việc vừa nghe, luyện cho người học sống trong môi trường tiếng. Nên dành thời gian để nghe bản tin tiếng Nga, nghe những bài hát Nga bằng tiếng Nga, xem các chương trình truyền hình thực tế trên đài truyền hình Nga... (từ 10 đến 20 phút). Nghe nhạc giúp thư giãn đầu óc và tăng cường khả năng nghe. Để việc tự học của học viên được đảm bảo có diễn ra ở nhà, giảng viên cũng thường giao nhiệm vụ cụ thể, ví dụ: chuyển qua hộp thư điện tử của các em một đoạn video có các đoạn hội thoại giao tiếp trong cửa hàng, trên phố, hoặc một đoạn các bài hát ..., giảng viên có thể lấy nguồn từ trên Youtube, yêu cầu về nhà nghe rồi ghi chép lại. Giảng viên sẽ kiểm tra vào đầu giờ học nghe tiếp theo. Việc làm này tạo hứng thú cho học viên rất nhiều. Ngoài việc luyện tập, thực hành nghe ở trên lớp, học viên phải không ngừng tự học, tự bồi dưỡng, rèn luyện kỹ thuật nghe, khai thác, tận dụng các phương tiện kỹ thuật phục vụ học tập. 4. KẾT LUẬN So với các kỹ năng khác, nghe là một kỹ năng tương đối khó. Có rất nhiều yếu tố chi phối tới chất lượng dạy và học kỹ năng nghe, trong đó có cả yếu tố khách quan và chủ quan. Để nâng cao chất lượng dạy và học, cần tiến hành một loạt các giải pháp đồng bộ trên cơ sở kết quả những nghiên cứu cơ bản về ngôn ngữ, về nội dung chương trình, về phương pháp giảng dạy và về cách thức tổ chức dạy-học. Thầy và trò là chủ thể và cũng là đối tượng cơ bản của quá trình dạy và học. Nâng cao chất lượng dạy và học trước tiên phải gắn với công tác đào tạo, nâng cao trình độ của giảng viên. Nhà trường cần quan tâm cử giảng viên đi bồi dưỡng học tập trong và ngoài nước, theo các hình thức dài hạn và ngắn hạn Bên cạnh đó, phải phát huy tinh thần tự giác, tận dụng thời gian học tập của học viên. Ngoài sự nỗ lực của thầy và trò cần có thêm những phương tiện kỹ thuật, trang thiết bị để quá trình dạy và học nghe hiệu quả hơn. Để việc dạy và học kỹ năng nghe được tiến hành có hiệu quả phải tập trung xây dựng hệ thống bài tập luyện nghe hợp lý, có nội dung cập nhật, phù hợp với đối tượng đào tạo và mục tiêu, yêu cầu đào tạo nhằm giúp người dạy và người học có những định hướng rõ ràng, biết cách khai thác dữ liệu. Ngoài các giải pháp liên quan tới người dạy và người học, cần có sự kết hợp đồng bộ, thông suốt của cấp ủy, chỉ huy các cấp để từng bước nâng cao chất lượng dạy và học, dần đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ của quân đội trong giai đoạn mở cửa, hội nhập và hợp tác toàn diện hiện nay./. Tài liệu tham khảo: Aкшина А.А., Каган О.Е. (2002), Учимся учить, изд “Русский мир”, Москва. Антонова В.Е., Нахабина М.М. и др., (2003), Дорога в Россию, (Часть 1, 2, 3), изд Златоус. 25KHOA HỌC NGOẠI NGỮ QUÂN SỰSố 14 - 7/2018 NGHIÊN CỨU - TRAO ĐỔI v A STUDY ON HOW TO IMPROVE THE TEACHING AND LEARNING OF LISTENING SKILLS FOR STUDENTS OF AN INTENSIVE FOREIGN LANGUAGE COURSE AT MILITARY TECHNICAL ACADEMY NGUYEN HONG DIEP Abstract: Listening is a simultaneous process of auditory hearing with the acquisition of speech content. For learners of foreign languages, listening comprehension is a difficult skill and has a particularly important place in the communication process. Good listening will greatly assist in shaping speaking, reading and writing skills. Learners have not really been able to fully develop their listening ability during their studies. Due to many factors that the listening skills are not properly paid attention to so the quality of listening skills is limited. In the long run, in order to meet the requirements of military tasks in the current situation, the quality of teaching and learning Russian including listening comprehension skills at the Military Technical Academy should be improved. Keywords: solution, Military Technical Academy, skills, listening Received: 08/5/2018; Revised: 28/6/2018; Accepted for publication: 30/6/2018 Диброва Е.И. (2001), Современный русский язык, изд “Академия”, Москва. Леонтиев A. A., (1987), Общая методика обучения иностранным языкам, изд “Русский язык”, Москва. Институт русского языка им. А.С. Пушкина под редакцией А.Н. Шукина, (1990), Методика преподавания русского языка как иностранного, Москва.