Luận văn Kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại Công ty Pin Hà Nội

2 ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KHOA TOÁN -------- Đề tài: Kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại Công ty Pin Hà Nội Đà Nẵng, 06/2008 3 Lêi më ®Çu Sản xuất ra của cải vật chất là điều kiện để loài người tồn tại và phát triển. Cùng với x• hội, các hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp ngày càng mở rộng và phát triển không ngừng. Để quản lý một cách có hiệu quả đối với hoạt động sản xuất kinh doanh không phân biệt doanh nghiệp đó thuộc loại hình, thành phần kinh tế hay hình thức sở hữu nào đều phải sử dụng đồng thời hàng loạt các công cụ quản lý khác nhau, trong đó kế toán được coi như một công cụ hữu hiệu. Ngày nay, trong điều kiện nền kinh tế thị trường có sự quản lý vĩ mô của Nhà nước, các doanh nghiệp có môi trường sản xuất kinh doanh thuận lợi nhưng cũng vấp phải rất nhiều khó khăn từ sự tác động của quy luật cạnh tranh trong cơ chế thị trường. Để vượt qua sự chọn lọc, đào thải khắt khe của thị trường, tồn tại và phát triển được thì các doanh nghiệp phải giải quyết tốt các vấn đề liên quan đến sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Trong đó, việc tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm là yêu cầu không thể thiếu được đối với tất cả các doanh nghiệp có tiến hành hoạt động sản xuất kinh doanh, nó giúp cho doanh nghiệp biết được các nguyên nhân, nhân tố làm biến động đến chi tiêu, chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm. Nói cách khác, nó tạo điều kiện cho doanh nghiệp có những biện pháp phấn đấu tiết kiệm chi phí, hạ thấp giá thành, nâng cao chất lượng sản phẩm, từ đó giúp cho nhà quản lý nắm được các thông tin cần thiết cho việc ra các quyết định quản lý tối ưu. Đây cũng chính là một trong những điều kiện để cho sản phẩm của doanh nghiệp được thị trường chấp nhận, cạnh tranh được với các sản phẩm của các doanh nghiệp khác trong và ngoài nước. Như vậy, thực hiện sản xuất kinh doanh trong cơ chế thị trường, công tác kế toán là một trong những công cụ quan trọng trong quản lý kinh tế ở các doanh nghiệp. Trong công tác kế toán ở doanh nghiệp có nhiều khâu, nhiều phần hành nhưng giữa chúng có mối quan hệ hữu cơ gắn bó tạo thành một hệ thống có hiệu quả cao. Trong đó, kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm là một bộ phận quan trọng không thể thiếu được. Nó phản ánh tình hình thực hiện được các định mức chi phí, dự toán chi phí và kế hoạch giá thành giúp cho các nhà quản lý phát hiện kịp thời những khả năng tiềm tàng để đề xuất những biện pháp thích hợp cho doanh nghiệp mình. Xuất phát từ những vấn đề nêu trên, trong thời gian thực tập tại Công ty Pin Hà Nội được đối diện với thực trạng quản lý kinh tế, kết hợp với những nhận thức của bản thân về tầm quan trọng của công tác kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm, Em đ• mạnh dạn đi sâu vào tìm hiểu và lựa chọn đề tài : “Kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại Công ty Pin Hà Nội” ... Néi dung chuyªn ®Ò, ngoµi lêi më ®Çu vµ kÕt luËn gåm 3 thµnh phÇn chÝnh sau: 4 Ch­¬ng I: Lý luËn chung vÒ kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt c«ng nghiÖp. Ch­¬ng II: Thùc tÕ c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë C«ng ty Pin Hµ Néi. Ch­¬ng III: Mèt sè nhËn xÐt vµ ý kiÕn ®Ò xuÊt nh»m c¶i tiÕn vµ hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë C«ng ty Pin Hµ Néi. §Ó hoµn thµnh chuyªn ®Ò nµy Em ®· nhËn ®­îc sù gióp ®ì nhiÖt t×nh cña c¸c c¸n bé phßng kÕ to¸n C«ng ty vµ h­íng dÉn cña C« gi¸o: nh­ng do thêi gian thùc tËp vµ l­îng kiÕn thøc tÝch luü cã h¹n, trong qu¸ tr×nh tiÕp cËn nh÷ng vÊn ®Ò míi mÆc dï rÊt cè g¾ng song cuèn b¸o c¸o chuyªn ®Ò cña Em khã tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt vµ h¹n chÕ. V× vËy, Em rÊt mong ®­îc sù gãp ý, gióp ®ì cña thÇy c« vµ c¸c c« chó trong phßng kÕ to¸n C«ng ty vÒ cuèn b¸o c¸o chuyªn ®Ò nµy ®Ó Em cã ®iÒu kiÖn bæ sung, n©ng cao kiÕn thøc cña m×nh vµ ®Ó phôc vô tèt cho qu¸ tr×nh häc tËp vµ c«ng t¸c thùc tÕ sau nµy. 5 Ch­¬ng I: Lý luËn chung vÒ kÕ to¸n tËp h¬p chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt. I) B¶n chÊt, néi dung kinh tÕ cña chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh nghiÖp: 1. Chi phÝ s¶n xuÊt: a. B¶n chÊt cña chi phÝ s¶n xuÊt: Ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh tån t¹i d­íi bÊt cø h×nh thøc nµo còng lµ qu¸ tr×nh tiªu hao c¸c yÕu tè: t­ liÖu lao ®éng, ®èi t­îng lao ®éng vµ møc lao ®éng. §ã chÝnh lµ c¸c yÕu tè ®Çu vµo cña ho¹t ®«ng kinh doanh. BiÓu hiÖn cña viÖc sö dông c¸c yÕu tè ®Çu vµo lµ c¸c kho¶n chi phÝ mµ nhµ s¶n xuÊt ph¶i bá ra nh­: chi phÝ nguyªn vËt liÖu cho viÖc sö dông nguyªn vËt liÖu, chi phÝ tiÒn l­¬ng cho viÖc sö dông nh©n c«ng, chi phÝ khÊu hao cho viÖc sö dông m¸y mãc thiÕt bÞ b. Kh¸i niÖm chi phÝ s¶n xuÊt: Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé c¸c hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ mµ doanh nghiÖp ®· bá ra cã liªn quan ®Õn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh( th¸ng, quý, n¨m). Nh­ vËy chi phÝ s¶n xuÊt gåm 2 bé phËn: Chi phÝ vÒ lao ®éng sèng: Lµ nh÷ng chi phÝ liªn quan ®Õn viÖc sö dông yÕu tè møc lao ®éng nh­ : chi phÝ vÒ tiÒn l­¬ng, c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng( BHXH, BHYT, KPC§) Chi phÝ vÒ lao ®éng vËt ho¸: Lµ c¸c kho¶n chi phÝ liªn quan ®Õn viÖc sö dông t­ liÖu lao ®éng, ®èi t­îng lao ®éng nh­ chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh, chi phÝ nguyªn vËt liÖu. NÒn s¶n xuÊt x· héi cña bÊt kú ph­¬ng thøc s¶n xuÊt nµo còng g¾n liÒn víi sù vËn ®éng vµ tiªu hao c¸c yÕu tè c¬ b¶n t¹o nªn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Hay qu¸ tr×nh s¶n xuÊt hµng ho¸ lµ qu¸ tr×nh kÕt hîp cña 3 yÕu tè: T­ liÖu s¶n xuÊt, ®èi t­îng lao ®éng vµ søc lao ®éng. §ång thêi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt hµng ho¸ còng lµ qu¸ tr×nh tiªu hao cña chÝnh b¶n th©n c¸c yÕu tè trªn. Nh­ vËy, ®Ó tiÕn hµnh s¶n xuÊt hµng ho¸, ng­êi s¶n xuÊt ph¶i bá chÝ phÝ vÒ thï lao lao ®éng, t­ liÖu lao ®éng, vµ ®èi t­îng lao ®éng. Sù h×nh thµnh nªn chi phÝ s¶n xuÊt ®Ó t¹o nªn gi¸ trÞ s¶n xuÊt lµ tÊt yÕu kh¸ch quan, kh«ng phô thuoc vµo ý chÝ chñ quan cña ng­êi s¶n xuÊt Trong bÊt kú mét doanh nghiÖp nµo còng cÇn ph©n biÖt chi phÝ vµ chi tiªu. V× chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh trong thêi kú kh«ng trïng víi chØ tiªu ®Çu t­ kú ®ã. Cã nh÷ng kho¶n ®· chi tiªu trong kú nh­ng kh«ng ®­îc tÝnh lµ chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh kú ®ã (chi mua nguyªn vËt liÖu vÒ nhËp kho nh­ng ch­a sö dông) hoÆc cã nh÷ng kho¶n ch­a chi tiªu trong kú nh­ng l¹i ®­îc tÝn lµ chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh kú ®ã( chi phÝ trÝch tr­íc) §Çu vµo nguyªn vËt liÖu, nh©n c«ng, m¸y mãc thiÕt bÞ. S¶n xuÊt §­a ra s¶n phÈm 6 Chi phÝ lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ cÇn thiÕt cho qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. Nh­ vËy, chØ ®­îc tÝnh lµ chi phÝ cña kú h¹ch to¸n nh÷ng hao phÝ vÒ tµi s¶n vµ lao cã liªn quan ®Õn khèi l­îng s¶n phÈm s¶n xuÊt ra trong kú chø kh«ng ph¶i mäi kho¶n chi ra trong kú h¹ch to¸n. Chi tiªu lµ sù gi¶m ®i ®¬n thuÇn c¸c lo¹i vËt t­, tµi s¶n, tiÒn vèn cña doanh nghiÖp bÊt kÓ nã ®­îc dïng vµo môc ®Ých g×. Tæng sè chØ tiªu trong kú cña doanh nghiÖp bao gåm chi tiªu cho qu¸ tr×nh cung cÊp( chi mua s¾m vËt t­, hµng ho¸) chi tiªu cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh( cho cho s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm, c«ng t¸c qu¶n lý) vµ chi tiªu cho qu¸ tr×nh tiªu thô ( chi vËn chuyÓn, bèc dì, qu¶ng c¸o) Chi phÝ vµ chi tiªu lµ hai kh¸i niÖm kh¸c nhau nh­ng cã quan hÖ mËt thiÕt víi nhau. Chi tiªu lµ c¬ së ph¸t sinh cña chi phÝ, kh«ng cã chi tiªu th× kh«ng cã chi phÝ. Tæng sè chi phÝ trong kú cña doanh nghiÖp bao gåm toµn bé gi¸ trÞ tµi s¶n hao phÝ hoÆc tiªu dïng hÕt cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh tÝnh vµo kú nµy. Cã thÓ nãi r»ng chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé hao phÝ mµ doanh nghiÖp ph¶i tiªu dïng trong mét kú ®Ó thùc hiÖn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ tiªu thô s¶n phÈm. Thùc chÊt chi phÝ s¶n xuÊt lµ sù dÞch chuyÓn v«n - chuyÓn gi¸ trÞ cña c¸c yÕu tè s¶n xuÊt vµo c¸c ®èi t­îng tÝnh gi¸( s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô) c. Ph©n lo¹i chi phÝ: Chi phÝ s¶n xuÊt trong doanh nghiÖp bao gåm rÊt nhiÒu lo¹i, nhiÒu kho¶n kh¸c nhau c¶ vÒ néi dung kinh tÕ, tÝnh chÊt, c«ng dông, vai trß, vÞ trÝ trong qu¸ tr×nh kinh doanh. h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt theo tõng loai sÏ n©ng cao tÝnh chi tiÕt cña th«ng tin h¹ch to¸n, phôc vô ®¾c lùc cho c«ng t¸c kÕ ho¹ch ho¸ vµ qu¶n lý nãi chung ®ång thêi cã c¬ së tin cËy cho viÖc phÊn ®Êu gi¶m chi phÝ, n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ cña chi phÝ. §Ó thuËn lîi cho c«ng t¸c qu¶n lý vµ h¹ch to¸n th× cÇn thiÕt ph¶i tiÕn hanh ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt. XuÊt ph¸t tõ c¸c môc ®Ých vµ yªu cÇu kh¸c nhau cña qu¶n lý, chi phÝ s¶n xuÊt còng ®­îc ph©n lo¹i theo nh÷ng tiªu thøc kh¸c nhau. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh lµ viÖc s¾p xÕp chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh vµo tõng lo¹i, tõng nhãm kh¸c nhau theo nh÷ng ®Æc tr­ng nhÊt ®Þnh. Trªn thùc tÕ cã rÊt nhiÒu c¸ch ph©n lo¹i chi phÝ khac nhau vµ mçi c¸ch ph©n lo¹i ®Òu ¸p øng Ýt nhiÒu cho môc ®Ých qu¶n lý, h¹ch to¸n, kiÓm tra, kiÓm so¸t chi phÝ ph¸t sinh ë c¸c gãc ®é khac nhau. Sau ®©y lµ mét sè c¸ch ph©n lo¹i chñ yÕu:  Ph©n lo¹i theo yÕu tè chi phÝ: Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy, ®Ó phôc vô cho viÖc tËp hîp qu¶n lý chi phÝ theo néi dung kinh tÕ ban ®Çu thèng nhÊt cña nã mµ kh«ng xÐt ®ªns c«ng dông cô thÓ, ®Þa ®iÓm ph¸t sinh cña chi phÝ, chi phÝ s¶n xuÊt ®­îc ph©n theo yÕu tè vµ theo quy ®Þnh hiÖn hµnh th× toµn bé chi phÝ ®­îc chia lµm 7 yÕu tè sau:  YÕu tè nguyªn liÖu, vËt liÖu: Bao gåm toµn bé gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu chÝnh, vËt liÖu phô, phô tïng thay thÕ, c«ng cô, dông cô mµ doanh nghiÖp ®· sö dông cho c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt vµ qu¶n lý s¶n xuÊt trong kú( lo¹i trõ sè dïng kh«ng hªts nhËp l¹i kho vµ phÕ liÖu thu håi).  YÕu tè nhiªn liÖu, ®éng lùc sö dông vµo quÊ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh trong kú( lo¹i trõ sè dïng kh«ng hÕt nhËp l¹i kho vµ phÕ liÖu thu håi).  YÕu tè tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n phô cÊp l­¬ng: Gåm tæng sè tiÒn l­¬ng vµ phô cÊp mang tÝnh chÊt l­¬ng ph¶i tr¶ cho toµn bé c«ng nh©n viªn chøc. 7  YÕu tè BHXH, BHYT, KPC§: Ph¶n ¸nh phÇn BHXH, BHYT, KPC§ trÝch theo tû lÖ quy ®Þnh trªn tæng sè tiÒn l­¬ng vµ phô cÊp l­¬ng ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn chøc.  YÕu tè khÊu hao TSC§: Bao gåm toµn bé sè tiÒn trÝch khÊu hao TSC§ sö dông á c¸c ph©n x­ëng, tæ ®éi s¶n xuÊt trong kú.  YÕu tè dÞch vô mua ngoµi: Ph¶n ¸nh toµn bè sè tiÒn mµ doanh nghiÖp ®· chi tr¶ vÒ c¸c lo¹i dÞch vô mua tõ bªn ngoµi phôc vô cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt ë doanh nghiÖp.  YÕu tè chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn: Bao gåm toµn bé c¸c chi phÝ kh¸c dïng cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt trong ky ngoµi c¸c yÕu tè ®· nªu ë trªn. ViÖc ph©n lo¹i theo yÕu tè cã t¸c dông lµ cho biÕt tû träng cña tõng yÕu tè chi phÝ ®Ó ph©n tÝch ®¸nh gi¸ t×nh h×nh dù to¸n chi phÝ s¶n xuÊt. §ång thêi lµ c¨n cø ®Ó lËp b¸o c¸o chi phÝ s¶n xuÊt theo yÕu tè, cung cÊp tµi liÖu tham kh¶o ®Ó lËp dù to¸n chi phÝ s¶n xuÊt, lËp kÕ ho¹ch cung øng vËt t­, kÕ ho¹ch quü l­¬ng vµ kÕ ho¹ch vÒ vèn l­u ®éng cho kú sau. Ngoµi ra cßn cung cÊp tµi liÖu ®Ó tÝnh to¸n thu nhËp quèc d©n trong c¸c ngµnh s¶n xuÊt.  Ph©n lo¹i theo kho¶n môc chi phÝ trong gi¸ thµnh s¶n phÈm( hay cßn gäi lµ ph©n lo¹i chi phÝ theo môc ®Ých, c«ng dông cña chi phÝ). C¨n cø vµo ý nghÜa c¶u chi phÝ trong gi¸ thµnh s¶n phÈmvµ ®Ó thuËn lîi cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh toµn bé, chi phÝ s¶n xuÊt ®­îc ph©n chia theo kho¶n môc. C¸ch ph©n lo¹i nµy dùa trªn nguyªn t¾c xem xÐt c«ng dông cña chi phÝ vµ møc ph©n bæ chi phÝ cho tõng ®èi t­oùng: VÒ mÆt h¹ch toµn chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh hiÖn nay, gi¸ thµnh s¶n xuÊt( gi¸ thµnh c«ng x­ëng) bao gåm 3 kho¶n môc chi phÝ: - Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp: Bao gåm toµn bé chi phÝ vÒ nguyªn vËt liÖu chÝnh, nguyªn vËt liÖu phô, nhiªn liªu sö dông trùc tiÕp vµo viÖc s¶n xuÊt chÕ t¹o s¶n phÈm hay thùc hiÖn lao vô, dich vô. - Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp: Gåm tiÒn l­¬ng, phô cÊp l­¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch cho c¸c quü BHXH, BHYT, KPC§ theo tû lÖ víi tiÒn l­¬ng ph¸t sinh cña c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt. - Chi phÝ s¶n xuÊt chung: lµ nh÷ng chi phÝ dung chung cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt ë ph©n x­ëng hoÆc tæ ®éi s¶n xuÊt. Ngoµi ra, khi tÝnh chØ tiªu gi¸ thµnh toµn bé( hay gi¸ thµnh ®Çy ®ñ) th× chØ tiªu gi¸ thµnh cßn bao gåm kho¶n môc sau: - Chi phÝ b¸n hµng: Bao gåm nh÷ng chi phÝ liªn quan ®Õn ho¹t ®éng b¸n hµng nh­ l­¬ng nh©n viªn b¸n hµng, nguyªn vËt liÖu dïng cho b¸n hµng, khÊu hao TSC§ dïng cho b¸n hµng. - Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp: Bao gåm nh÷ng chi phÝ lao ®éng ®Õn ho¹t ®éng qu¶n lý doanh nghiÖp nh­ l­¬ng nh©n viÖn qu¶n lý, nguyªn vËt liÖu dïng cho qu¶n lý, khÊu hao TSC§ dïng cho qu¶n lý. C¸ch ph©n lo¹i nµy cã ý nghÜa rÊt lín trong viÖc cung cÊp sè liÖu ®Ó tÝnh gi¸ thµnh cho nh­ng s¶n phÈm hoµn thµnh, phôc vô cho yªu cÇu qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt theo ®Þnh møc vµ gióp cho viÖc ph©n tÝch t×nh h×nh thùc hiÖn kÐe ho¹ch gi¸ thµnh ®­îc ®¶m baá liªn tôc.C¸c c¸ch ph©n lo¹i trªn gióp cho c¸c nhµ qu¶n trÞ doanh nghiÖp x¸c ®Þnh ph­¬ng h­íng, biÖn ph¸p tiÕt kiÖm chi phÝ, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm . §Ó lµm ®­îc ®iÒu 8 ®ã th× ph¶i phÊn ®Êu gi¶m thÊp c¸c ®Þnh møc tiªu hao vËt liÖu, lao ®éng, c¶i tiÕn c«ng nghÖ, hîp lý s¶n xuÊt. §èi víi c¸c chi phÝ chung th× cÇn triÖt ®Ó ®Ó tiÕt kiÖm, h¹n chÕ thËm chÝ lo¹i trõ nh÷ng chi phÝ kh«ng cÇn thiÕt.  Ph©n lo¹i chi phÝ theo chøc n¨ng trong s¶n xuÊt kinh doanh: C¨n xø vµo chøc n¨ng ho¹t ®éng trong qu¸ tr×nh kinh doanh vµ chi phÝ liªn quan ®Õn viÖc thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng, chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh ®­îc chia lµm 3 lo¹i: - Chi phÝ thùc hiÖn chøc n¨ng s¶n xuÊt: gåm nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh liªn quan ®Õn viÖc chÕ t¹o s¶n phÈm hay thùc hiÖn c¸c lao vô, dÞch vô trong ph¹m vi ph©n x­ëng. - Chi phÝ thùc hiÖn chøc n¨ng tiªu thô: gåm tÊt c¶ nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh liªn quan ®Õn viÖc tiªu thô s¶n phÈm, hµng hãa, lao vô - Chi phÝ thùc hiÖn chøc n¨ng qu¶n lý: Bao gåm c¸c chi phÝ qu¶n lý kinh doanh, hµnh chÝnh vµ nh÷ng chi phÝ chung ph¸t sinh liªn quan ®Õn nh÷ng ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp. C¸ch ph©n lo¹i chi phÝ nµy lµ c¬ së ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ thµnh c«ng x­ëng, gi¸ thµnh toµn bé, x¸c ®Þnh gi¸ trÞ hµng tån kho, ph©n biÖt ®­îc chi phÝ theo tõng chøc n¨ng còng nh­ lµm c¨n cø ®Ó kiÓm so¸t vµ qu¶n lý chi phÝ. * Ph©n lo¹i chi phÝ theo ph­¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ quan hÖ víi ®èi t­îng chÞu phÝ: Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy chi phÝ s¶n xuÊt chia lµm 2 lo¹i: - Chi phÝ s¶n xuÊt trùc tiÕp: Lµ nh÷ng chi phÝ cã quan hÖ trùc tiÕp víi viÕc s¶n xuÊt ra mét s¶n phÈm, mét c«ng viÖc nhÊt ®Þnh vµ cã thÓ ®­îc ghi chÐp ngay tõ nh÷ng chøng tõ gèc cho tõng ®èi t­îng. - Chi phÝ s¶n xuÊt gi¸n tiÕp: lµ chi phÝ cã liªn quan ®Õn nhiÒu lo¹i s¶n phÈm, nhiÒu c«ng viÖc mµ kh«ng thÓ ghi chÐp riªng cho tõng ®èi t­îng, kÕ to¸n phØa dïng ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n ph©n bæ cho tõng ®èi t­îng. C¸ch ph©n lo¹i nµy cã ý nghÜa ®èi víi viÖc x¸c ®Þnh ph­¬ng ph¸p tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt cho c¸c ®èi t­îng cã liªn quan mét c¸ch ®óng ®¾n vµ hîp lý.  Ph©n lo¹i theo néi dung cÊu thµnh cña chi phÝ: Theo c¸ch nµy th× chi phÝ ®­îc chia thµnh: - Chi phÝ ®¬n nhÊt lµ chi phÝ do mét yÕu tè duy nhÊt cÊu thµnh nh­ chi phÝ nguyªn vËt liÖu chÝnh dïnh cho s¶n xuÊt, tiÒn l­¬ng do c«ng nh©n s¶n xuÊt - Chi phÝ tæng hîp: lµ nh÷ng chi phÝ do nhiÒu yÕu tè kh¸c nhau tËp hîp l¹i theo cïng mét c«ng dông nh­ chi phÝ s¶n xuÊt chung. C¸ch ph©n lo¹i nµy gióp cho nhµ qu¶n lý nhËn thøc ®­îc tõng lo¹i phÝ ®Ó tæ chøc c«ng t¸c tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt thÝch hîp.  Ph©n lo¹i chi phÝ c¨n cø vµo mèi quan hÖ cña chi phÝ víi quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt s¶n phÈm vµ qóa tr×nh kinh doanh : - Chi phÝ c¬ b¶n: lµ nh÷ng chi phÝ cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt s¶n phÈm nh­ chi phÝ nguyªn vËt liÖu, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ khÊu hao TSC§ dïng trùc tiÕp vµo s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm. Chi phÝ c¬ b¶n cã thÓ lµ chi phÝ trùc tiÕp nh­ng cã thÓ lµ chi phÝ gi¸n tiÕp khi cã liªn quan ®Õn hai hay nhiÒu ®èi t­îng kh¸c nhau. - Chi phÝ chung: lµ c¸c lo¹i chi phÝ dïng vµo tæ chøc qu¶n lý vµ phôc vô cho s¶n xuÊt cã tÝnh chÊt chung nh­ chi phÝ qu¶n lý ë ph©n x­ëng, chi phÝ qu¶n ly doanh 9 nghiÖp, chi phÝ b¸n hµng. Chi phÝ chung th­êng lµ chi phÝ gi¸n tiÕp nh­ng cã thÓ lµ chi phÝ trùc tiÕp nÕu phana x­ëng chØ s¶n xuÊt mét lo¹i s¶n phÈm.  Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ víi khèi l­îng c«ng viÖc, s¶n phÈm hoµn thµnh( ph©n lo¹i theo c¸ch øng xö cña chi phÝ ). §Ó thuËn lîi cho viÖc lËp kÕ ho¹ch vµ ®iÒu tra chi phÝ, ®ång thêi lµm c¨n cø ®Ó ®Ò ra c¸c quyÕt ®Þnh kinh doanh, toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh ®­îc ph©n chia theo mèi quan hÖ víi khèi l­îng s¶n phÈm s¶n xuÊt hoµn thµnh trong kú. Theo c¸ch nµy, chi phÝ ®­îc chia thµnh hai lo¹i: - Chi phÝ kh¶ biÕn( biÕn phÝ): lµ nh÷ng chi phÝ cã sù thay ®æi vÒ l­îng t­¬ng quan tØ lÖ thuËn víi sù thay ®æi cña khèi l­îng s¶n phÈm s¶n xuÊt trong kú. - Chi phÝ bÊt biÕn ( ®Þnh phÝ ) : lµ nh÷ng chi phÝ kh«ng thay ®æi vÒ tæng sè cho dï cã sù thay ®æi trong møc ®é ho¹t ®éng cña s¶n xuÊt hoÆc thay ®æi khèi l­îng s¶n phÈm s¶n xuÊt trong kú. Ngoµi ra cßn chi phÝ hçn hîp. §©y lµ nh÷ng chi phÝ mµ b¶n th©n nã bao gåm c¶ yÕu tè biÕn phÝ vµ yÕu tè ®Þnh phÝ. Thuéc lo¹i nµy gåm cã chi phÝ nh­ tiÒn ®iÖn tho¹i C¸ch ph©n lo¹i nµy cã t¸c dông ®èi víi viÖc qu¶n trÞ doanh nghiÖp. Trong viÖc ph©n tÝch ®iÒu hoµ vèn vµ phôc vô cho viÖc ra c¸c quyÕt ®Þnh qu¶n lý cÇn thiÕt ®Ó h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ t¨ng hiÖu qu¶ kinh doanh. 2. Gi¸ thµnh s¶n phÈm: a. Kh¸i niÖm: Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé c¸c kho¶n hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt hãa cã liªn quan ®Õn khèi l­îng c«ng viÖc, s¶n phÈm, lao vô ®· hoµn thµnh.  B¶n chÊt cña gi¸ thµnh s¶n phÈm: Sù vËn ®éng cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt trong doanh nghiÖp lµ mét qu¸ tr×nh thèng nhÊt bao gåm hai mÆt cã quan hÖ mËt thiÕt h÷u c¬ víi nhau. Mét mÆt lµ c¸c chi phÝ s¶n xuÊt mµ c¸c doanh nghiÖp ®· chi ra, mÆt thø hai lµ kÕt qu¶ s¶n xuÊt ®· thu ®­îc nh÷ng s¶n phÈm, khèi l­îng c«ng viÖc ®· hoµn thµnh trong kú phôc vô cho nhu cÇu tiªu dïng cña x· héi. Nh­ vËy, khi quyÕt ®Þnh s¶n xuÊt mét lo¹i s¶n phÈm nµo ®ã doanh nghiÖp cÇn ph¶i tÝnh ®Ðn tÊt c¶ nh÷ng kho¶n chi phÝ ®· thùc sù chi ra cho s¶n xuÊt vµ tiªu thô s¶n phÈm ®ã, nghÜa lµ doanh nghiÖp ph¶i x¸c dÞnh ®­îc gi¸ thµnh s¶n phÈm. Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ mét ph¹m trï kinh tÕ g¾n liÒn víi s¶n xuÊt hµng ho¸, gi¸ thµnh s¶n phÈm l¹i lµ mét chØ tiªu tÝnh to¸n kh«ng thÓ thiÕu cña qu¶n lý theo nguyªn t¾c h¹cht o¸n kinh tÕ, do vËy cã thÓ nãi gi¸ thµnh s¶n phÈm võa mang tÝnh chÊt kh¸ch quan võa mang tÝnh chÊt chñ quan ë mét ph¹m vi nhÊt ®Þnh. §¹c ®iÓm ®ã dÉn ®Ðn sù cÇn thiÕt ph¶i xem xÐt gi¸ thµnh trªn nhiÒu gãc ®é nh»m sö dông chØ tiªu gi¸ thµnh cã hiÖu qu¶ trong viÖc x¸c ®Þnh hiÖu qu¶ kinh doanh, thùc hiÖn t¸i s¶n xuÊt gi¶n ®¬n vµ t¸i s¶n xuÊt më réng. Tãm l¹i, gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ mét chØ tiªu kinh tÕ tæng hîp ph¶n ¸nh chÊt l­îng toµn bé ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh vµ qu¶n lý kinh tÕ tµi chÝnh cña doanh nghiÖp. Gi¸ thµnh ®­îc tÝnh to¸n chÝnh x¸c cho tõng lo¹i s¶n phÈm hoÆc lao vô cô thÓ( ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh ) vµ chØ tÝnh to¸n x¸c ®Þnh ®èi víi sè l­îng s¶n phÈm hoÆc lao vô ®· hoµn thµnh khi kÕt thóc mét sè giai ®o¹n c«ng nghÖ s¶n xuÊt( Nöa thµnh phÈm). b. Ph©n lo¹i gi¸ thµnh: 10 §Ó ®¸p øng c¸c yªu cÇu cña qu¶n lý, H¹ch to¸n vµ kÕ ho¹ch ho¸ gi¸ thµnh còng nh­ yªu cÇu x©y dùng gi¸ c¶ hµng ho¸, gi¸ thµnh ®­îc xem xÐt d­íi nhiÒu gãc ®é, nhiÒu ph¹m vi tÝnh to¸n kh¸c nhau. C¨n cø vµo nh÷ng tiªu thøc kh¸c nhau nªn trong doanh nghiÖp gi¸ thµnh ®­îc chia thµnh c¸c lo¹i sau:  Ph©n lo¹i gi¸ thµnh theo thêi ®iÓm tÝnh vµ nguån sè liÖu ®Ó tÝnh gi¸ thµnh: XÐt theo thêi ®iÓm tÝnh vµ nguån sè liÖu ®Ó tÝnh gi¸ thµnh, gi¸ thµnh s¶n phÈm chia thµnh gi¸ thµnh kÕ ho¹ch, gi¸ thµnh ®Þnh møc vµ gi¸ thµnh thùc tÕ.  Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch lµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®­îc tÝnh trªn c¬ së chi phÝ s¶n xuÊt kÕ ho¹ch vµ s¶n l­îng kÕ ho¹ch. Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch do bé phËn kÕ ho¹ch cña doanh nghiÖp tÝnh, gi¸ thµnh kÕ ho¹ch ®­îc tÝnh tr­íc khi tiªn hµnh ho¹t ®éng s¶n xuÊt vµ nã lµ môc tiªu phÊn ®Êu cña doanh nghiÖp, lµ c¨n cø ®Ó so s¸nh, ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖ kÕ ho¹ch gi¸ thµnh vµ h¹ gi¸ thµnh.  Gi¸ thµnh ®Þnh møc: Gi¸ thµnh ®Þnh møc ®­îc tÝnh trªn c¬ së c¸c ®Þnh møc chi phÝ hiÖn hµnh t¹i tõng thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh trong kú ( th­êng lµ ngµy ®Çu th¸ng ) Gi¸ thµnh nµy chØ tÝnh cho mét ®¬n vÞ s¶n phÈm do b« phËn qu¶n lý quy ®Þnh møc cña doanh nghiÖp vµ ®ù¬c tÝnh tr­íc khi tiÕn hµnh quy tr×nh s¶n xuÊt . Gi¸ thµnh ®Þnh møc lµ møc cña doanh nghiÖp tÝnh vµ còng ®­îc tÝnh tr­íc khi doanh nghiÖp tiÕn hµnh s¶n xuÊt .Gi¸ thµnh ®Þnh møc lµ th­íc ®o ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ viÖc sö dông tµi s¶n , vËt t­ , lao ®éng trong s¶n xuÊt gióp cho ®¸nh gi¸ ®óng ®¾n c¸c gi¶i ph¸p kinh tÕ kü thuËt mµ doanh nghiÖp ®· thùc hiÖn.  Gi¸ thµnh thùc tÕ : lµ chØ tiªu ®­îc tÝnh trªn c¬ së sè liÖu s¶n xuÊt thùc tÕ ®· ph¸t sinh thùc tÕ tËp hîp ®­îc trong kú vµ s¶n l­îng s¶n phÈm th­c tÕ ®· s¶n xuÊt hoµn thµnh trong kú . Gi¸ thµnh thùc tÕ chØ ®­îc tÝnh sau khi kÕt thóc qu¸ tr×nh s¶n xuÊt .Gi¸ thµnh thùc tÕ ®­îc coi lµ chØ tiªu kinh tÕ tæng hîp ph¶n ¸nh kÕt qu¸ phÊn ®Êu cña doanh nghiÖp trong viÖc tæ chøc vµ sö dông c¸c gi¶i ph¸p tæ chøc kinh tÕ , tæ chøc kü thuËt trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ lµ c¬ së ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp .  Ph©n lo¹i theo pham vi ph¸t sinh chi phÝ gi¸ thµnh ®­îc chia thµnh gi¸ thµnh s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh tiªu thô : - Gi¸ thµnh s¶n xuÊt ( gi¸ thµnh c«ng x­ëng ) : lµ chØ tiªu ph¶n ¸nh tÊt c¶ nh÷ng chi phÝ s¶n xuÊt tÝnh cho nh÷ng s¶n phÈm , c«ng viÖc , lao vô ®· hoµn thµnh trong ph¹m vi ph©n x­ëng s¶n xuÊt( chi phÝ vËt liÖu trùc tiÕp, nh©n c«ng trùc tiÕp vµ chi phÝ s¶n xuÊt chung). Gi¸ thµnh s¶n xuÊt ®­îc dïng ®Ó ghi sæ cho s¶n phÈm hoµn thµnh nhËp kho, nh÷ng s¶n phÈm göi b¸n vµ nh÷ng s¶n phÈm ®· b¸n. Gi¸ thµnh s¶n xuÊt lµ c¨n cø ®Ó tÝnh trÞ gi¸ vèn cña hµng b¸n vµ tÝnh to¸n l·i gép trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. - Gi¸ thµnh tiªu thô( gi¸ thµnh toµn bé): lµ chØ tiªu bao gåm gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña s¶n phÈm + chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp tÝnh cho s¶n phÈm ®ã.Gi¸ thµnh toµn bé cña s¶n phÈm chØ ®­îc tÝnh ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ nh÷ng s¶n phÈm ®· tiªu thô. Do vËy, gi¸ thµnh tiªu thô cßn ®­îc gäi lµ gi¸ thµnh ®Çy ®ñ hay gi¸ thµnh toµn bé vµ ®­îc tÝnh theo c«ng thøc: Gi¸ thµnh Gi¸ thµnh Chi phÝ Chi phÝ Toµn bé = s¶n xuÊt + qu¶n lý + tiªu thô S¶n phÈm tiªu thô s¶n phÈm doanh nghiÖp s¶n phÈm 11 3. Mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm : Chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ hai mÆt tiªu biÓu cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, cã mèi quan hÖ rÊt mËt thiÕt víi nhau v× néi dung c¬ b¶n cña chóng ®Òu lµ nh÷ng hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ mµ doanh nghiÖp ®· bá ra trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Chi phÝ s¶n xuÊt trong mét kú lµ c¬ së ®Ó tÝnh to¸n, x¸c ®Þng gi¸ thµnh cña nh÷ng s¶n phÈm, c«ng viÖc, lao vô ®· hoµn thµnh. ViÖc sö dông tiÕt kiÖm hîp lý chi phÝ s¶n xuÊt cã ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn gi¸ thµnh s¶n phÈm. Tuy nhiªn, gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm cã sù kh¸c nhau nhÊt ®Þnh, sù kh¸c nhau ®ã thÓ hiÖn: - Chi phÝ s¶n xuÊt g¾n liÒn víi thêi kú ph¸t sinh chi phÝ cßn gi¸ thµnh s¶n phÈm g¾n víi khèi l­îng s¶n phÈm, lao vô ®· s¶n xuÊt hoµn thµnh. - Chi phÝ s¶n xuÊt trong mét kú bao gåm c¶ nh÷ng chi phÝ s¶n xuÊt ®· tr¶ tr­íc nh­ng ch­a ph©n bæ cho kú nµy vµ nh÷ng chi phÝ ph¶i tr¶ cña kú tr­íc nh­ng kú nµy míi ph¸t sinh thùc tÕ. Ng­îc l¹i, gi¸ thµnh s¶n phÈm chØ liªn quan ®Õn chi phÝ ph¶i tr¶ trong kú vµ chi phÝ tr¶ tr­íc ph©n bæ trong kú. - Chi phÝ s¶n xuÊt trong kú kh«ng chØ liªn quan ®Õn nh÷ng s¶n phÈm ®· hoµn thµnh mµ cßn liªn quan ®Õn nh÷ng s¶n phÈm ®ang cßn dë dang ë cuèi kú vµ nh÷ng s¶n phÈm háng, trong khi ®ã gi¸ thµnh s¶n phÈm kh«ng liªn quan ®Õn chi phÝ s¶n xuÊt dë dang cña kú tr­íc chuyÓn sang. Cã thÓ ph¶n ¸nh mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm qua c«ng thøc sau: Tæng gi¸ thµnh Chi phÝ SX Chi phÝ SX Chi phÝ SX s¶n phÈm = dë dang + ph¸t sinh - dë dang hoµn thµnh ®Çu kú trong kú cuèi kú Khi gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang (chi phÝ s¶n xuÊt dë dang) ®Çu kú vµ cuèi kú b»ng nhau hoÆc c¸c ngµnh s¶n xuÊt kh«ng cã s¶n phÈm dë dang th× tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm b»ng tæng chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong kú. ViÖc ph©n biÖt trªn gióp cho c«ng t¸c kÕ to¸n s¶n phÈm s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ trong bé m¸y kÕ to¸n cña doanh nghiÖp, ®¶m b¶o cho gi¸ thµnh s¶n phÈm ®­îc ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c, kÞp thêi. 4. NhiÖm vô cña kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm : - KÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh lµ phÇn hµnh kÕ to¸n quan träng cã liªn quan ®Õn rÊt nhiÒu phÇn hµnh kÕ to¸n kh¸c nh­ nguyªn vËt liÖu, tiÒn l­¬ng, tµi s¶n cè ®Þnh, x¸c ®Þnh kÕt qu¶ th«ng tin vÒ chi phÝ vµ gi¸ thµnh lµ c¬ së cho viÖc x¸c ®Þnh kÕt qu¶, x¸c ®Þnh ®iÓm hoµn vèn, møc lîi nhuËn s¶n phÈm , lËp b¸o c¸o tµi chÝnh. - §ång thêi chØ tiªu gi¸ thµnh còng ph¶n ¸nh chÊt l­îng cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp, gióp nhµ qu¶n trÞ ®­a ra c¸c quyÕt ®Þnh chÝnh x¸c vµ kÞp thêi. V× thÕ tæ chøc tèt phÇn hµnh kÕ to¸n chi phÝ gi¸ thµnh lµ mét yªu cÇu kh¸ch quan. H¬n n÷a trong ®iÒu kiÖn kinh tÕ thÞ tr­êng hiÖn nay,c¹nh tranh ®· trë nªn khèc liÖt. Sù c¹nh tranh ®· chuyÓn tõ chiÒu réng lµ c¹nh tranh vÒ mÉu m·, h×nh thøc vÒ s¶n phÈm sang c¹nh tranh vÒ chiÒu s©u lµ chÊt l­îng vµ gi¸ b¸n. V× vËy yªu cÇu ®Æt ra ®èi víi mäi doanh nghiÖp lµ muèn tån t¹i vµ ph¸t triÓn lµ ph¶i t¨ng søc m¹nh c¹nh tranh b»ng c¸ch n©ng cao chÊt l­îng vµ h¹ gi¸ thµnh. §iÒu ®ã khiÕn cho c¸c nhµ doanh nghiÖp hiÖn nay 12 rÊt quan t©m ®Õn viÖc tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh chÝnh x¸c ®Çy ®ñ, t×m mäi biÖn ph¸p h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. - Ngoµi môc ®Ých qu¶n trÞ doanh nghiÖp, c¸c th«ng tin vÒ chi phÝ vµ gi¸ thµnh còng ®­îc ®Ó cung cÊp cho bªn quan t©m kh¸c( c¬ quan qu¶n lý NN, ng©n hµng, tæ chøc tÝn dông) trong viÖc ®Þnh gi¸ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh vµ kh¶ n¨ng ph¸t triÓn trong t­¬ng lai cña doanh nghiÖp. - §Ó thùc sù lµ c«ng cô ®¾c lùc cho qu¶n lý, kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh ph¶i thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô sau: + X¸c ®Þnh ®èi t­îng h¹ch to¸n chi phÝ vµ ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh phï hîp víi ph­¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ, ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh, ®Æc ®iÓm quy tr×nh c«ng nghÖ, ®Æc ®iÓm tæ chøc cña doanh nghiÖp. + Lùa chän h×nh thøc ghi sæ kÕ to¸n phï hîp, thùc hiÖn h¹ch to¸n ghi sæ ®óng chª ®é quy ®Þnh. + Lùa chän kú tÝnh gi¸ thµnh tæng hîp. + TËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt ®óng ®èi t­îng vµ hîp lý. + Lùa chän ph­¬ng ph¸p vµ x¸c ®Þnh chÝnh x¸c gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang cuèi kú. + Cã sù liªn hÖ chÆt chÏ vµ phèi hîp víi c¸c bé phËn kÕ to¸n kh¸c mét c¸ch hiÖu qu¶. + §Þnh kú lËp b¸o c¸o vÒ chi phÝ s¶n xuÊt va tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, tiÕn hµnh so s¸nh ®Þnh møc vÒ chi phÝ lËp dù to¸n vÒ chi phÝ, ®Þnh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch chi phÝ gi¸ thµnh, ®­a ra biÖn ph¸p tiÕt kÖm chi phÝ, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. II) §èi t­îng vµ ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt: 1. §èi t­îng kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt : X¸c ®Þnh ®èi t­îng chi phÝ s¶n xuÊt vµ ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh lµ néi dung ®Çu tiªn vµ c¬ b¶n nhÊt cña tæ chøc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. ChØ khi nµo x¸c ®Þnh ®óng ®èi t­îng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh th× míi cã thÓ tiÕn hµnh tÝnh to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh chÝnh x¸c, kÞp thêi. Chi phÝ s¶n xuÊt trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt bao gåm nhiÒu néi dung kinh tÕ, c«ng dông kh¸c nhau, ph¸t sinh ë nh÷ng ®Þa ®iÓm kh¸c nhau. Môc ®Ých cña viÖc bá ra chi phÝ lµ t¹o nªn nh÷ng s¶n phÈm, lao vô. Nh÷ng s¶n phÈm. Lao vô cña doanh nghiÖp ®­îc s¶n xuÊt, chÕ t¹o, thùc hiÖn ë c¸c ph©n x­ëng, bé phËn s¶n xuÊt kh¸c nhau theo quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp. Do ®ã, ®Ó h¹cht o¸n chi phÝ s¶n xuÊt ®­îc chÝnh x¸c, kÞp thêi th× ®ßi hái c«ng viÖc ®Çu tiªn mµ nhµ qu¶n lý ph¶i lµm lµ x¸c ®Þnh ®èi t­îng kÕ to¸n t©pj hîp chi phÝ s¶n xuÊt phôc vô cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. §èi t­îng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt: lµ viÖc x¸c ®Þnh ph¹m vi, giíi h¹n tËp hîp chi phÝ mµ thùc chÊt lµ x¸c ®Þnh n¬i ph¸t sinh chi phÝ vµ n¬i chÞu chi phÝ: §Ó x¸c ®Þnh ®èi t­îng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt trong doanh nghiÖp, cÇn ph¶i dùa vµo nh÷ng ®Æc ®iÓm sau: - §Æc ®iÓm quy tr×nh c«ng nghÖ: s¶n xuÊt gi¶n ®¬n hay phøc t¹p, ®èi víi s¶n xuÊt gi¶n ®¬n th× ®èi t­îng h¹ch to¸n chi phÝ cã thÓ lµ s¶n phÈm hoÆc nhãm s¶n phÈm. Cßn ®èi víi s¶n xuÊt phøc t¹p th× cã thÓ lµ bé phËn chi tiÕt, nhãm chi tiÕt s¶n phÈm. 13 - Lo¹i h×nh s¶n xuÊt: s¶n xuÊt ®¬n chiÕc vµ s¶n xuÊt hµng lo¹t nhá hay s¶n xuÊt hµng lo¹t lín. Víi s¶n xuÊt ®¬n chiÕc vµ s¶n xuÊt hµng lo¹t nhá cã thÓ lµ ®¬n ®Æt hµng riªng biÖt cßn ®èi víi s¶n xuÊt hµng lo¹t cã thÓ lµ s¶n phÈm,chi tiÕt, nhãm chi tiÕt. - Theo tÝnh chÊt s¶n phÈm: §¬n nhÊt hay cã kÕt cÊu phøc t¹p. §èi víi s¶n phÈm ®¬n nhÊt, ®èi t­îng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt lµ tõng lo¹i s¶n phÈm víi s¶n phÈm cã kÕt cÊu phøc t¹p th× cã thÓ lµ tõng bé phËn cña s¶n phÈm. Ngoµi ra, ta còng cÇn ph¶i c¨n cø vµo nh÷ng ®Æc ®iÓm sau: - §Æc ®iÓm tæ chøc cña doanh nghiÖp. - Quy tr×nh c«ng nghÖ kü thuËt s¶n xuÊt s¶n phÈm. - §Þa ®iÓm ph¸t sinh chi phÝ, môc ®Ých c«ng dông cña chi phÝ. - Yªu cÇu vµ tr×nh ®é qu¶n lý, tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. - Yªu cÇu tÝnh gi¸ thµnh . Trªn thùc tÕ, mçi doanh nghiÖp tuú theo ®Æc ®iÓm, quy tr×nh s¶n xuÊt vµ tr×nh ®é qu¶n lý cña doanh nghiÖp ®ã mµ ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt cã thÓ lµ: + Mçi lo¹i chi tiÕt, mçi bé phËn + Nhãm chi tiÕt. + Mçi lo¹i s¶n phÈm, nhãm dÞch vô. + Mçi ®¬n ®Æt hµng. + Mçi c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh. ViÖc tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt theo ®óng ®èi t­îng quy ®Þnh mét c¸ch hîp lý th× cã t¸c dông phôc vô tèt cho viÖc t¨ng c­êng qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt vµ còng phôc vô tèt cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh trung thùc vµ hîp lý. 2. Ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt . a. Ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt lµ mét trong ph­¬ng ph¸p hay hÖ thèng c¸c ph­¬ng ph¸p ®­îc sö dông ®Ó tËp hîp vµ ph©n lo¹i c¸c chi phÝ s¶n xuÊt trong ph¹m vi giíi h¹n cña ®èi t­îng h¹ch to¸n chi phÝ. VÒ c¬ b¶n ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ bao gåm c¸c ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ theo s¶n phÈm, theo ®¬n ®Æt hµng, theo giai ®o¹n c«ng nghÖ , theo ph©n x­ëng, theo nhãm s¶n phÈm Do vËy, ®Ó tÝnh to¸n chÝnh x¸c chØ tiªu gi¸ thµnh s¶n phÈm th× vÊn ®Ò cÇn thiÕt ®­îc nghiªn cøu, lùa chän ngay tõ kh©u tæ chøc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ lùa chän ®óng ®¾n ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n cho chi phÝ s¶n xuÊt vµ ®iÒu kiÖn quy ®Þnh cho ph­¬ng ph¸p ®ã. Néi dung chñ yÕu cña ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt lµ kÕ to¸n më thÎ( hoÆc sæ) chi tiÕt h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt cho tõng ®èi t­îng ®· x¸c ®Þnh , ph¶n ¸nh c¸c chi phÝ ph¸t sinh liªn quan ®Õn ®èi t­îng, hµng th¸ng tæng hîp chi phÝ theo tõng ®èi t­îng. Mçi ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ øng víi mét ®èi t­îng h¹ch to¸n chi phÝ nªn tªn gäi cña mçi ph­¬ng ph¸p biÓu hiÖn ®èi t­îng mµ nã cÇn tËp hîp vµ ph©n lo¹i chi phÝ. Cã thÓ tËp hîp thµnh 2 ph­¬ng ph¸p chÝnh nh­ sau: - Ph­¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ trùc tiÕp: Ph­¬ng ph¸p nµy ¸p dông ®èi víi c¸c chi phÝ liªn quan ®Õn ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ ®· x¸c ®Þnh. Khi h¹ch to¸n, mäi chi phÝ s¶n xuÊt liªn quan trùc tiÕp ®Õn ®èi t­îng nµo ®­îc tËp hîp riªng cho ®èi t­îng ®ã. 14 - Ph­¬ng ph¸p ph©n bæ chi phÝ chung : Ph­¬ng ph¸p nµy ¸p dông ®èi víi c¸c chi phÝ liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi t­îng mµ ta kh«ng thÓ thÓ hiÖn tËp hîp trùc tiÕp. Do ®ã khi cÇn tËp hîp theo ®èi t­îng th× ta ph¶i ph©n bæ hîp lý bé phËn chi phÝ nµy.  Tr×nh tù kÕ to¸n: ViÖc tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt ph¶i ®­îc tiÕn hµnh theo mét tr×nh tù hîp lý, khoa häc th× mãi cã thÓ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm mét c¸ch chÝnh x¸c, kÞp thêi ®­îc. Tr×nh tù nµy, phô thuéc vµo ®Æcc ®iÓm s¶n xuÊt cña tõng ngµnh nghÒ, tõng doanh nghiÖp, vµo mèi quan hÖ gi÷a c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong doanh nghiÖp, vµo tr×nh ®é c«ng t¸c vµ qu¶n lý h¹ch to¸n. Tuy nhiªn, cã thÓ kh¸i qu¸t chung viÖc tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt qua c¸c b­íc sau:  B­íc 1: TËp hîp c¸c chi phÝ c¬ b¶n cã liªn quan trùc tiÕp cho tõng ®èi t­îng sö dông.  B­íc 2: TÝnh to¸n vµ ph©n bæ lao vô cña c¸c nghµnh s¶n xuÊt kinh doanh phô cho tõng ®èi t­îng sö dông trªn c¬ së khèi l­îng lao vô phôc vô vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ lao vô.  B­íc 3: TËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung cho c¸c lo¹i s¶n phÈm, dÞch vô cã liªn quan.  B­íc 4: X¸c ®Þnh chi phÝ s¶n xuÊt dë dang cuèi kú, tÝnh ra tæng gi¸ thµnh vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ. Trong ®iÒu kiÖn qu¶n lý c¸c doanh nghiÖp n­íc ta hiÖn nay, doanh nghiÖp s¶n xuÊt cã thÓ sö dông mét trong hai ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n phæ biÕn sau: - Ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn: lµ ph­¬ng ph¸p theo dâi mét c¸ch th­êng xuyªn trªn sæ kÕ to¸n( b¶ng kª nhËp, xuÊt, tån kho) vµ viÖc nhËp, xuÊt, tån kho nguyªn vËt liÖu, hµng ho¸, s¶n phÈm dë dang, thµnh phÈm Ph­¬ng ph¸p nµy th­êng ¸p dông ®èi víi nh÷ng doanh nghiÖp cã quy m« s¶n xuÊt kinh doanh lín, tiÕn hµnh nhiÒu lo¹i ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh kh¸c nhau. - Ph­¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú: lµ ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n kh«ng theo dâi mét c¸ch th­êng xuyªn trªn sæ kÕ to¸n ( b¶ng kª nhËp, xuÊt, tån kho) vµ viÖc nhËp, xuÊt, tån kho nguyªn vËt liÖu, hµng ho¸ thµnh phÈm, mµ chØ ph¶n ¸nh gi¸ trÞ hµng tån kho ®Çu kú vµ hµng tån kho cuèi kú. Ph­¬ng ph¸p nµy ¸p dông cho nh÷ng doanh nghiÖp cã quy m« s¶n xuÊt kinh doanh nhá, chØ cã mét lo¹i ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh . a. Tµi kho¶n sö dông: C¸c tµi kho¶n sö dông chñ yÕu trong c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt theo ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn lµ: - TK 621: Chi phÝ nguyªn vËt liÖu, vËt liÖu trùc tiÕp. - TK 622: Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp. - TK 627: Chi phÝ s¶n xuÊt chung. - TK 154: Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang.  TK 621 – “ Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp”. Tµi kho¶n nµy ®­îc më chi tiÕt theo tõng ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ ( Ph©n x­ëng, bé phËn s¶n xuÊt ) vµ ®­îc sö dông ®Ó tËp hîp toµn bé chi phÝ nguyªn, vËt liÖu trùc tiÕp dïng cho s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm ph¸t sinh trong kú, cuèi kú kÕt chuyÓn sang tµi kho¶n 154 ®Ó tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. 15  TK 622 – “ Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp” Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó tËp hîp sè chi phÝ tiÒn c«ng ph¶i tr¶ cho tõng c«ng nh©n s¶n xuÊt trùc tiÕp s¶n phÈm, trùc tiÕp thùc hiÖn c¸c lao vô, dÞch vô nh­ tiÒn l­¬ng chÝnh, l­¬ng phô, c¸c kho¶n phô cÊp cã mang tÝnh chÊt l­¬ng, tiÒn th­ëng vµ c¸c kho¶n trÝch cho c¸c quü BHXH, BHYT, KPC§ theo mét tû lÖ nhÊt ®Þnh víi sè tiÒn l­¬ng ph¸t sinh cña c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt.  TK 627 – “ Chi phÝ s¶n xuÊt chung” TK 627 ph¶n ¸nh nh÷ng chi phÝ cÇn thiÕt cßn l¹i ®Ó s¶n xuÊt s¶n phÈm sau chi phÝ nguyªn, vËt liÖu trùc tiÕp vµ chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp. §©y lµ nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh trong ph¹m vi c¸c ph©n x­ëng, bé phËn s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp. TK 627 cuèi kú kh«ng cã sè d­ vµ ®­îc më chi tiÕt theo tõng ph©n x­ëng, bé phËn s¶n xuÊt. TK 627 më chi tiÕt thµnh 6 tµi kho¶n cÊp 2 ®Ó theo dâi ph¶n ¸nh riªng cho tõng néi dung chi phÝ.  TK 6271 – Chi phÝ nh©n viªn ph©n x­ëng.  TK 6272 – Chi phÝ vËt liÖu  TK 6273 – Chi phÝ dông cô s¶n xuÊt.  TK 6274 – Chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh.  TK 6277 – Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi.  TK 6278 – Chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn.  TK 154 – “ Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang” Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó tËp hîp toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt trong kú liªn quan ®Õn ho¹t ®éng s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm phôc vô cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh. Ngoµi ra, TK 154 cßn ph¶n ¸nh tÊt c¶ c¸c chi phÝ liªn quan ®Õn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh phô, thuª ngoµi gia c«ng chÕ biÕn. §èi víi c¸c doanh nghiÖp kÕ to¸n hµng tån kho theo ph­¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú th× TK 154 chØ dïng ®Ó ph¶n ¸nh chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang ®Çu kú vµ cuèi kú. TK 154 ®­îc chi tiÕt theo tõng ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ (ngµnh s¶n xuÊt, tõng n¬i ph¸t sinh chi phÝ hay tõng lo¹i s¶n phÈm, nhãm s¶n phÈm, tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh). c. Ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt trong c¸c doanh nghiÖp thùc hiÖn kÕ to¸n hµng tån kho theo ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn.  Ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n chi phÝ nguyªn, vËt liÖu trùc tiÕp: Chi phÝ nguyªn, vËt liÖu trùc tiÕp bao gåm gi¸ trÞ nguyªn, vËt liÖu chÝnh, vËt liÖu phô, nhiªn liÖu ®­îc xuÊt dïng trùc tiÕp cho viÖc chÕ t¹o s¶n phÈm. Tr­êng hîp doanh nghiÖp mua nöa thµnh phÈm ®Ó l¾p r¸p, gia c«ng thªm thµnh phÈm th× nöa thµnh phÈm mua ngoµi còng ®­îc h¹ch to¸n vµo chi phÝ nguyªn, vËt liÖu trùc tiÕp. Chi phÝ nguyªn, vËt liÖu trùc tiÕp ®­îc c¨n cø vµo chøng tõ xuÊt kho ®Ó tÝnh ra gi¸ trÞ thùc tÕ vËt liÖu trùc tiÕp xuÊt dïng vµ c¨n cø vµo c¸c ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt ®· x¸c ®Þnh ®Ó tËp hîp. Tr­êng hîp vËt liÖu xuÊt dïng cã liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ, kh«ng thÓ tæ chøc h¹ch to¸n riªng ®­îc th× ph¶i ¸p dông ph­¬ng ph¸p ph©n bæ gi¸n tiÕp ®Ó ph©n bæ chi phÝ cho c¸c ®èi t­îng cã liªn quan. Tiªu thøc 16 ph©n bæ th­êng ®­îc sö dông lµ ph©n bæ theo ®Þnh møc tiªu hao, theo hÖ sè, theo träng l­îng, sè s¶n phÈm C«ng thøc ph©n bæ nh­ sau: Chi phÝ vËt liÖu Tæng tiªu thøc Tû lÖ ph©n bæ cho = ph©n bæ cña x ( hÖ sè ) tõng ®èi t­îng tõng ®èi t­îng ph©n bæ Trong ®ã: Tû lÖ Tæng chi phÝ vËt liÖu cÇn ph©n bæ ( hay hÖ sè ) = ph©n bæ Tæng tiªu thøc ph©n bæ cña tÊt c¶ c¸c ®èi t­îng Ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n cô thÓ:  XuÊt kho trùc tiÕp cho viÖc chÕ t¹o s¶n phÈm hay thùc hiÖn lao vô, dÞch vô: Nî TK 621( chi tiÕt theo tõng ®èi t­îng ) Cã TK 152: Gi¸ thµnh thùc tÕ xuÊt dïng theo tõng lo¹i.  Tr­êng hîp nhËn vËt liÖu vÒ kh«ng nhËp kho mµ xuÊt dïng trùc tiÕp cho s¶n phÈm hay thùc hiÖn lao vô, dÞch vô th× c¨n cø vµo gi¸ thùc tÕ xuÊt dïng: Nî TK 621 ( Chi tiÕt theo ®èi t­îng ) Nî TK 133(1331): ThuÕ VAT ®­îc khÊu trõ ( víi vËt liÖu mua ngoµi vµ doanh nghiÖp tÝnh thuÕ VAT theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ). Cã TK 111, 112, 331: vËt liÖu mua ngoµi. Cã TK 411: NhËn cÊp ph¸t, nhËn liªn doanh. Cã TK 154: vËt liÖu tù s¶n xuÊt hay thuª ngoµi gia c«ng. Cã c¸c TK kh¸c( 311, 336, 338): vËt liÖu vay, m­în  Gi¸ trÞ vËt liÖu xuÊt dïng kh«ng hÕt nhËp l¹i kho hoÆc cã phÕ liÖu thu håi: Nî TK 152( chi tiÕt vËt liÖu ) Cã TK 621 ( chi tiÕt theo tõng ®èi t­îng )  Ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp : VÒ nguyªn t¾c chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp còng ®­îc tËp hîp gièng nh­ ®èi víi chi phÝ nguyªn, vËt liÖu trùc tiÕp. Tr­ßng hîp cÇn ph©n bæ gi¸n tiÕp th× Tiªu thcs ph©n bæ lµ tiÒn c«ng hay giê c«ng ®Þnh møc hay còng cã thÓ lµ giê c«ng thùc tÒ( chñ yÕu lµ ®èi víi tiÒn l­¬ng phô cña c«ng nh©n s¶n xuÊt ). Ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n cô thÓ nh­ sau:  TÝnh ra tæng sè tiÒn c«ng, tiÒn l­¬ng, tiÒn phô cÊp ph¶i tr¶ trùc tiÕp cho c«ng nh©n s¶n xuÊt trùc tiÕp ra s¶n phÈm hay thùc hiÖn lao vô, dÞch vô trong kú: Nî Tk 622 ( chi tiÕt thoe ®èi t­îng ) Cã TK 334: Tæng sè tiÒn l­¬ng , phô cÊp ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n trùc tiÕp.  TrÝch BHXH, BHYT, KPC§ theo tû lÖ quy ®Þnh( phÇn tÝnh vµo chi phÝ – 19%): Nî TK 622 Cã TK 338( 3382,3383,3384) TiÒn l­¬ng trÝch tr­íc vµo chi phÝ ( víi nh÷ng doanh nghiÖp s¶n xuÊt mang tÝnh thêi vô) vµ c¸c kho¶n tiÒn l­¬ng trÝch tr­íc kh¸c( ngõng s¶n xuÊt theo kÕ ho¹ch): 17 Nî TK 622 ( chi tiÕt theo ®èi t­îng ) Cã TK 335: TiÒn l­¬ng trÝch tr­íc.  Cuèi kú kÕt chuyªbr chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp vµo tµi kho¶n tÝnh gi¸ thµnh theo tõng ®èi t­îng : Nî TK 154( chi tiÕt theo ®èi t­îng 0 Cã TK 622 ( chi tiÕt theo ®èi t­îng )  Ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung Chi phÝ s¶n xuÊt chung lµ nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh trong ph¹m vi c¸c ph©n x­ëng, bé phËn s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp cho c¸c kho¶n chi phÝ vÒ tiÒn c«ng nh©n viªn qu¶n lý ph©n x­ëng, chi phÝ vËt liÖu, dông cô qu¶n lý ë c¸c ph©n x­ëng, khÊu hao TSC§ thuéc c¸c ph©n x­ëng C¸c chi phÝ nµy th­êng ®­îc ph©n bæ cho c¸c ®èi t­îng chÞu chi phÝ liªn quan theo chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, theo chi phÝ nguyªn, vËt liÖu trùc tiÕp hoÆc còng cã thÓ ph©n bæ theo c¶ chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp vµ chi phÝ nguyªn, vËt liÖu trùc tiÕp hoÆc còng cã thÓ ph©n bæ theo ®Þnh møc chi phÝ s¶n xuÊt chung. ViÖc tËp hîp, kÕt chuyÓn vµ ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung ®­îc thùc hiÖn trªn TK 627- Chi phÝ s¶n xuÊt chung vµ ®­îc h¹ch to¸n cô thÓ nh­ sau:  TÝnh ra tiÒn l­¬ng ph¶i tr¶ cho nh©n viªn ph©n x­ëng : Nî TK 627 ( 6271- chi tiÕt ph©n x­ëng, bé phËn s¶n xuÊt ) Cã TK 334  TrÝch BHXH, BHYT, KPC§ theo tû lÖ quy ®Þnh( phÇn tÝnh vµo chi phÝ ) Nî TK 627( 6271- chi tiÕt ph©n x­ëng, bé phËn s¶n xuÊt ) Cã TK 338( 3382, 3383, 3384)  Chi phÝ vËt liÖu dïng cho tõng ph©n x­ëng: Nî TK 627( 6273 – chi tiÕt theo tõng ph©n x­ëng) Cã TK 152: chi tiÕt tiÓu kho¶n  TrÝch khÊu hao TSC§ cña ph©n x­ëng : Nî TK 627( 6274– chi tiÕt theo tõng ph©n x­ëng) Cã TK 214: chi tiÕt tiÓu kho¶n  Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi: Nî TK 627(6277 – chi tiÕt theo tõng ph©n x­ëng) Nî TK 133(1331): ThuÕ VAT ®­îc khÊu trõ Cã TK 111, 112, 331: Gi¸ trÞ mua ngoµi  Chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn( tiÕp t©n, héi nghÞ) Nî TK 627( 6278 – chi tiÕt theo tõng ph©n x­ëng) Cã TK 111, 112  C¸c kho¶n ghi gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt chung: Nî c¸c TK liªn quan( 111, 112, 152, 138) Cã TK 627 (chi tiÕt theo tõng ph©n x­ëng)  Cuèi kú kÕt chuyÓn vµ ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung vµ TK 154: Nî TK 154( chi tiÕt theo tõng ph©n x­ëng) Cã TK 627– chi tiÕt theo tõng tiÓu kho¶n) 18  KÕ to¸n chi phÝ tr¶ tr­íc vµ chi phÝ ph¶i tr¶.  KÕ to¸n chi phÝ tr¶ tr­íc Chi phÝ tr¶ tr­íc( hay chi phÝ chê ph©n bæ ) lµ c¸c kho¶n chi phÝ thùc tÕ ®· ph¸t sinh nh­ng ch­a ®­îc tÝnh hÕt vµo chi phÝ SXKD c¶u ký nµy mµ dd­îc tÝnh cho hai hay nhiÒu kú h¹ch to¸n sau ®ã. §©y lµ nh÷ng kho¶n chi phÝ ph¸t sinh mét lÇn qu¸ lín hoÆc do b¶n th©n chi phÝ ph¸t sinh cã t¸c dông tíi kÕt qu¶ ho¹t ®éng cña nhiÒu kú h¹ch to¸n. Trong doanh nghiÖp chi phÝ tr¶ tr­íc cã thÓ gåm c¸c kho¶n: - Gi¸ trÞ c«ng cô, dông cô nhá xuÊt dïng thuéc lo¹i ph©n bæ nhiÒu lÇn( tõ 2 lÇn trë lªn ) - Gi¸ trÞ söa ch÷a lín TSC§ ngoµi kÕ ho¹ch. - TiÒn thuª TSC§, ph­¬ng tiÖn kinh doanh tr¶ tr­íc. - Gi¸ trÞ bao b× lu©n chuyÓn, ®å dïng cho thuª. - DÞch vô mua ngoµi tr¶ tr­íc( ®iÖn, ®iÖn tho¹i, vÖ sinh) - Chi phÝ b¸n hµng, chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp chê kÕt chuyÓn( víi doanh nghiÖp cã chu kú kinh doanh dµi). - Chi phÝ mua b¶o hiÓm tµi s¶n, b¶o hiÓm kinh doanh, lÖ phÝ giao th«ng, bÕn b·i Chi phÝ nghiªn cøu, thÝ nghiÖm, ph¸t minh s¸ng chÕ( gi¸ trÞ ch­a tÝnh vµo TSC§ v« h×nh ). - L·i thuª mua TSC§( thuª tµi chÝnh ) §Ó tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ tr¶ tr­íc, kÕ to¸n sö dông TK 142 – “ Chi phÝ tr¶ tr­íc”. Tµi kho¶n 142 ®­îc chi tiÕt lµm 2 tiÓu kho¶n; - TK 1421- Chi phÝ tr¶ tr­íc. - TK 1422- Chi phÝ chê kÕt chuyÓn. Ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n chi phÝ tr¶ tr­íc:  Khi ph¸t sinh c¸c kho¶n chi phÝ tr¶ tr­íc, c¨n cø vµo tõng tr­êng hîp cô thÓ ghi: Nî TK 1421- chi phÝ tr¶ tr­íc thùc tÕ ph¸t sinh. Nî TK 133(1331): ThuÕ VAT ®­îc khÊu trõ. Cã TK111,112: Tr¶ tr­íc tiÒn thuª d/cô, nhµ x­ëng,dÞch vô mua ngoµi Cã TK 153: G/trÞ xuÊt dïng CCDC, bao b× lu©n chuyÓn, ®å dïng cho thuª Cã TK 342; Sè l·i thuª TSC§ ph¶i tr¶. Cã TK 331: C¸c kho¶n ph¶i tr¶ tr­íc kh¸c.  Hµng th¸ng c¨n cø vµo kÕ ho¹ch ph©n bæ chi phÝ tr¶ tr­íc, tiÕn hµnh ph©n bæ chi phÝ tr¶ tr­íc vµo chi phÝ SXKD cho c¸c ®èi t­îng chÞu chi phÝ : Nî c¸c TK liªn quan( 241, 627, 641, 642) Cã TK 1421: Ph©n bæ chi phÝ tr¶ tr­íc .  §èi víi nh÷ng doanh nghiÖp cã chu kú s¶n xuÊt kinh doanh dµi, ®Ó ®¶m b¶o nguyªn t¾c phï hîp gi÷a doanh thu vµ chi phÝ, toµn bé chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp chØ ra trong ký sau khi ®­îc tËp hîp sÏ ®­îc kÕt chuyÓn vµo bªn nî TK 142(1422): Nî TK 142(1422): Chi tiÕt tõng lo¹i. Cã TK 641, 642. 19 + Tuú thuéc vµo doanh thu ®­îc ghi nhËn trong kú( lín hay nhá) sè chi phÝ nµy sÏ ®­îc kÕt chuyÓn dÇn( hoÆc) mét lÇn vµo tµi kho¶n x¸c ®Þnh kÕt qu¶: Nî TK 911: x¸c ®Þnh kÕt qu¶. Cã TK 142: chi tiÕt tõng lo¹i.  KÕ to¸n chi phÝ ph¶i tr¶ Chi phÝ ph¶i tr¶( chi phÝ trÝch tr­íc) lµ nh÷ng kho¶n chi phÝ thùc tÕ ch­a ph¸t sinh nh­ng ®­îc ghi nhËn lµ chi phÝ cña kú h¹ch to¸n. §©y lµ nh÷ng kho¶n chi phÝ trong kÕ ho¹ch cña ®¬n vÞ ®­îc tÝnh tr­íc vµo chi phÝ kinh doanh cho c¸c ®èi t­îng nh»m ®¶m b¶o cho gi¸ thµnh s¶n phÈm, chi phÝ b¸n hµng, chi phÝ qu¶n lý khái ®ét biÕn t¨ng khi c¸c kho¶n chi phÝ nµy ph¸t sinh. Thuéc c¸c kho¶n chi phÝ ph¶i tr¶ th­êng bao gåm: - TiÒn l­¬ng phÐp cña c«ng nh©n s¶n xuÊt ( víi c¸c DN mang tÝnh chÊt thêi vô) - Chi phÝ söa ch÷a TSC§ trong kÕ ho¹ch. - ThiÖt h¹i vÒ ngõng s¶n xuÊt trong kÕ ho¹ch. - Chi phÝ b¶o hµnh s¶n phÈm trong kÕ ho¹ch. - L·i tiÒn vay ch­a ®Õn kú h¹n tr¶. - TiÒn thuª TSC§, mÆt b»ng kinh doanh , ch­a tr¶. - C¸c dÞch vô mua ngoµi sÏ cung cÊp. Nh÷ng kho¶n chi phÝ ph¶i tr¶ ®­îc theo dâi vµ tËp hîp vµo TK 335 –“ Chi phÝ ph¶i tr¶”. Ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n chi phÝ ph¶i tr¶:  TÝnh tr­íc theo kÕ ho¹ch chi phÝ ph¶i tr¶ vµo chi phÝ SXKD: Nî TK liªn quan ( 622, 627, 641, 642, 241 ) Cã TK 335  Khi c¸c chi phÝ ph¶i tr¶ thùc tÕ ph¸t sinh : Nî TK 335: Chi phÝ ph¶i tr¶ thùc tÕ ph¸t sinh Nî TK 133(1331) : ThuÕ VAT ®­îc khÊu trõ( c¸c kho¶n mua ngoµi) Cã TK 241( 2413) : Chi phÝ söa ch÷a TSC§ theo kÕ ho¹ch. Cã TK 334: tiÒn l­¬ng phÐp c«ng nh©n s¶n xuÊt thùc tÕ ph¶i tr¶. Cã TK 331: C¸c kho¶n ph¶i tr¶ víi bªn ngoµi Cã c¸c TK kh¸c ( 111, 112, 152, 153): C¸c chi phÝ kh¸c.  Tr­êng hîp chi phÝ thùc tÕ ph¸t sinh lín h¬n tæng chi phÝ ph¶i tr¶ ®· ghi nhËn th× sè chªnh lÖch ®­îc ghi bæ sung t¨ng chi phÝ kinh doanh: Nî TK liªn quan (622, 627, 642) Cã TK 335  Tr­êng hîp chi phÝ ph¶i tr¶ tÝnh tr­íc vµo chi phÝ kinh doanh lín h¬n chi phÝ thùc tÕ ph¸t sinh, sè chªnh lÖch ®­îc ghi gi¶m chi phÝ kinh doanh: Nî TK 335 Cã c¸c TK liªn quan ( 622, 627, 641, 642) 20 S¬ ®å 1: S¬ ®å kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm theo ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn TK 154 TK 152, D®k:xxx (6) TK 111, 112, 152 TK 621 (5a) (1) TK 155 TK 334, 338 TK 622 (7a) (2) (5b) TK 157 TK 241 TK 627 (7b) (3) (5c) TK 632 TK 111, 112, 142 (7c) (4) Dck:xxx (1) XuÊt v©TK liÖu dïng trùc tiÕp chÕ t¹o s¶n phÈm, qu¶n lý ph©n x­ëng . (2) TiÒn l­¬ng, phô cÊp vµ c¸c kho¶n trÝch BHXH, BHYT, KPC§ cña c«ng nh©n s¶n xuÊt, nh©n viªn ph©n x­ëng. (3) Chi phÝ khÊu hao TSC§ thuéc ph©n x­ëng. (4) C¸c chi phÝ s¶n xuÊt chung kh¸c. (5) KÕt chuyÓn chi phÝ nguyªn, vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ s¶n xuÊt chung. (6) C¸c kho¶n ghi gi¶m chi phÝ s¶n phÈm. (7a) Gi¸ thµnh thùc tÕ s¶n phÈm hoµn thµnh nhËp kho. (7b) Gi¸ thµnh thùc tÕ s¶n phÈm göi b¸n. (7c) Gi¸ thµnh thùc tÕ s¶n phÈm tiªu thô th¼ng. d. Ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt trong c¸c doanh nghiÖp thùc hiÖn kÕ to¸n hµng tån kho theo ph­¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú. KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh theo ph­¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú th­êng ®­îc ¸p dông trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh nhá cã quy m« nhá, chØ tiÕn hµnh mét lo¹i ho¹t ®éng.  Sù kh¸c biÖt gi÷a kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt theo ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn vµ ph­¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú. Sù kh¸c biÖt ®­îc thÓ hiÖn ë nh÷ng ®iÓm sau: - Tµi kho¶n dïng ®Ó tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt theo ph­¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú lµ TK 631 – “ Gi¸ thµnh s¶n xuÊt”, cßn TK 154 – “Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë 21 dang” chØ ®­îc dïng ®Ó ph¶n ¸nh giµ trÞn s¶n phÈm dë dang ®Çu kú vµ cuèi kú c¨n cø vµo kÕt qu¶ kiÓm kª vµ ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang. - Ph­¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þng kú sö dông TK 611 – “ Chi phÝ nguyªn, vËt liÖu trùc tiÕp” ®Ó ph¶n ¸nh c¸c chi phÝ vËt liÖu ®· xuÊt dïng cho s¶n xuÊt s¶n phÈm. C¸c chi phÝ ®­îc ph¶n ¸nh trªn TK 611 kh«ng ghi theo tõng chøng tõ xuÊt dïng nguyªn, vËt liÖu mµ ®­îc ghi mét lÇn vµo cuèi kú h¹ch to¸n, sau khi tiÕn hµnh kiÓm kª vµ x¸c ®Þnh gi¸ trÞ nguyªn, vËt liÖu tån kho ®­îc tÝnh nh­ sau: Gi¸ thùc tÕ Gi¸ thùc tÕ Gi¸ thùc tÕ Gi¸ thùc tÕ nguyªn, vËt liÖu = NVL tån + NVL nhËp - NVL tån xuÊt dïng trong kú ®Çu kú trong kú cuåi kú - §Æc ®iÓm cña ph­¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú lµ khi xuÊt vËt liÖu, dông cô cho c¸c môc ®Ých th× kÕ to¸n kh«ng ph¶n ¸nh theo tõng chøng tõ mµ cuèi kú míi x¸c ®Þnh gi¸ trÞ cña chóng trªn c¬ së kÕt qu¶ kiÓm kª hµng tån kho nªn chi phÝ vËt liÖu xuÊt dïng cho môc ®Ých s¶n xuÊt, qu¶n lý hay cho tiªu thô s¶n phÈm. §©y lµ nh­îc ®iÓm lín cña ph­¬ng ph¸p nµy vÒ t×nh h×nh xuÊt dïng vµ sö dông nguyªn, vËt liÖu.  Ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt theo ph­¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú.  Tµi kho¶n sö dông : TK 631 – “ Gi¸ thµnh s¶n xuÊt” TK 631 ®­îc sö dông ®Ó tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. Tµi kho¶n nµy ®­îc h¹ch to¸n chi tiÕt theo ®Þa ®iÓm ph¸t sinh chi phÝ ( ph©n x­ëng, bé phËn s¶n xuÊt ) vµ theo lo¹i, nhãm s¶n phÈm, chi tiÕt s¶n phÈm cña c¶ bé phËn s¶n xuÊt kinh doanh chÝnh, s¶n xuÊt kinh doanh phô, chi phÝ thuª ngoµi gia c«ng chÕ biÕn. TK 631 cuèi kú kh«ng cã sè d­ v× gÝa trÞ s¶n phÈm dë dang cuèi kú kÕt chuyÓn ngay vµo tµi kho¶n 154 – Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang. Ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n cô thÓ nh­ sau:  §Çu kú kÕt chuyÓn gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang: Nî TK 631 Cã TK 154  Cuèi kú kÕt chuyÓn c¸c chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong c¸c kú theo tõng lo¹i s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô - KÕt chuyÓn chi phÝ nguyªn, vËt liÖu trùc tiÕp : Nî TK 631 Cã TK 621 - KÕt chuyÓn chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp : Nî TK 631 Cã TK 622 - KÕt chuyÓn chi phÝ s¶n xuÊt chung : Nî TK 154 Cã TK 627  Cuèi kú c¨n cø vµo kÕt qu¶ kiÓm kª vµ ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang, ghi: 22 Nî TK 154 Cã TK 631  Tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm, lao vô hoµn thµnh: Nî TK 632 Cã TK 631 TK 154 TK 631 TK 154 (1) (6) TK 611 TK 621 TK 632 (2) (5a) (7) TK 334,338 TK 622 (5b) (3) TK 111,112,214 TK 627 (5c) (4) 1) KÕt chuyÓn gi¸ trÞ s¶n phÈm, dÞch vô dë dang ®Çu kú. 2) Gi¸ trÞ nguyªn, vËt liÖu xuÊt dïng cho s¶n phÈm qu¶n lý ph©n x­ëng. 3) TiÒn l­¬ng, phô cÊp vµ c¸c kho¶n trÝch BHXH, BHYT, KPC§ cña c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt, nh©n viªn ph©n x­ëng 4) C¸c chi phÝ s¶n xuÊt chung kÕ ho¹ch¸c. 5) KÕt chuyÓn chi phÝ nguyªn, vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ s¶n xuÊt chung. 23 6) KÕt chuyÓn gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang cuèi kú. 7) Tæng gi¸ thµnh s¶n xuÊt c¶u s¶n phÈm III. KiÓm kª vµ ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang trong c¸c doanh nghiÖp c«ng nghiÖp S¶n phÈm dë dang trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt lµ nh÷ng s¶n phÈm cßn ®ang n»m trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, ch­a kÕt thóc giai ®o¹n chÕ biÕn nghÜa lµ cßn ®ang n»m trªn d©y chuyÒn, quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt ch­a ®Õn kú thu ho¹ch, ch­a hoµn thµnh bµn giao tÝnh vµo khèi l­îng bµn giao thanh to¸n. §Ó tÝnh ®­îc gi¸ thµnh s¶n phÈm, doanh nghiÖp ph¶i cÇn thiÕt ph¶i tiÕn hµnh kiÓm kª vµ ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c ®­îc s¶n phÈm cuèi kú tøc lµ tÝnh to¸n, x¸c ®Þnh phÇn chi phÝ s¶n xuÊt mµ s¶n phÈm dë dang cuèi kú ph¶i chÞu. S¶n phÈm dë dang ®­îc ®¸nh gi¸ mét c¸ch hîp lý lµ mét trong nh÷ng yÕu tè quyÕt ®Þnh ®Õn tÝnh trung thùc hîp lý cña gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña s¶n phÈm hoµn thµnh. Tuy nhiªn viÖc ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang cuèi kú lµ mét c«ng viÖc rÊt phøc t¹p v× vËy kh«ng thÓ ®ßi hái mét sù chÝnh x¸c tuyÖt ®èi mµ kÕ to¸n ph¶i phô thuéc vµo ®Æc ®iÓm, t×nh h×nh cô thÓ vÒ tæ chøc s¶n xuÊt, vÒ quy tr×nh c«ng nghÖ, tÝnh chÊt cÊu thµnh cña chi phÝ vµ yªu cÇu qu¶n lý cña doanh nghiÖp ®Ó vËn dông ph­¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang thÝch hîp.  Víi b¸n thµnh phÈm: Cã thÓ tÝnh theo chi phÝ ®Þnh møc hoÆc kÕ ho¹ch.  Víi s¶n phÈm chÕ t¹o s¶n phÈm dë dang : Doanh nghiÖp cã thÓ ¸p dông mét trong c¸c ph­¬ng ph¸p sau: 1. §¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang cuèi kú theo chi phÝ nguyªn, vËt liÖu trùc tiÕp . Theo ph­¬ng ph¸p nµy, gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang cuèi kú chØ tÝnh to¸n phÇn chi phÝ nguyªn, vËt liÖu chÝnh trùc tiÕp cßn chi phÝ nh©n c«ng vµ chi phÝ s¶n xuÊt chung tÝnh cho c¶ thµnh phÇn trong kú chÞu. Gi¸ trÞ SP Chi phÝ NVL chÝnh Gi¸ trÞ cña dë dang ®Çu kú + trùc tiÕp trong kú s¶n phÈm = x Khèi l­îng SP dë dang Sè l­îng + Sè l­îng SP dë dang cuèi kú thµnh phÈm dë dang Ph­¬ng ph¸p nµy ¸p dông thÝch hîp cho nh÷ng doanh nghiÖp s¶n xuÊt s¶n phÈm, dÞch vô cã quy tr×nh s¶n xuÊt bá nguyªn vËt liÖu chÝnh trùc tiÕp mét lÇn vµo ®Çu quy tr×nh s¶n xuÊt, dÞch vô ®ã, khèi l­îng s¶n phÈm dë dang gi÷a c¸c kú t­¬ng ®èi æn ®Þnh. 2. §¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang cuèi kú theo ph­¬ng ph¸p s¶n l­îng hoµn thÝch hîpµnh t­¬ng ®­¬ng: Theo ph­¬ng ph¸p nµy, s¶n l­îng s¶n phÈm dë dang cuèi kú ph¶i chÞu toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt trong kú theo møc ®é hoµn thÝch hîpµnh. Do vËy, kÕ to¸n ph¶i c¨n cø vµo khèi l­îng s¶n phÈm dë dang vµ møc ®é chÕ biÕn chóng ®Ó tÝnh ra khèi l­îng s¶n phÈm dë dang t­¬ng ®­¬ng víi s¶n phÈm hoµn thµnh. §èi víi chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp th× vÉn tÝnh theo c«ng thøc nh­ ë ph­¬ng ph¸p 1, cßn ®èi víi chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp vµ chi phÝ s¶n xuÊt chung th× ®­îc tÝnh nh­ sau: 24 Gi¸ trÞ s¶n phÈm + Chi phÝ Gi¸ trÞ cña dë dang ®Çu kú trong kú s¶n phÈm = x Sè l­îng SP dë dang cuèi kú Sè l­îng + Sè l­îng quy ®æi thµnh phÈm SP quy ®æi Trong ®ã: Sè l­îng SP = Sè l­îng SP x % hoµn thµnh quy ®æi dë dang t­¬ng ®­¬ng §¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang theo ph­¬ng ph¸p s¶n l­în s¶n phÈm hoµn thµnh t­¬ng ®­¬ng cã ­u ®iÓm lµ tÝnh to¸n ®­îc ®Çy ®ñ c¸c kho¶n môc chi phÝ, kÕt qu¶ tÝnh to¸n cã møc chÝnh x¸c cao, hîp lý h¬n nh­ng khèi l­îng tÝnh to¸n lín vµ tèn nhiÒu thêi gian. Ph­¬ng ph¸p nµy thÝch hîp víi nh÷ng doanh nghiÖp s¶n xuÊt chÕ biÕn s¶n phÈm, dÞch vô cã quy tr×nh s¶n xuÊt bá chi phÝ nguyªn, vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ s¶n xuÊt chung mét c¸ch ®Òu ®Æn vµo suèt quy tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm, dÞch vô ®ã vµ khèi l­îng s¶n phÈm dë dang cuèi kú lín, th­êng xuyªn biÕn ®éng. ViÖc x¸c ®Þnh møc ®é hoµn thµnh cña s¶n phÈm dë dang cuèi kú ®ßi hái tèn nhiÒu th¬× gian cho nªn ®èi víi nh÷ng doanh nghiÖp s¶n xuÊt cã khèi l­îng s¶n phÈm dë dang t­¬ng ®èi ®ång ®Òu trong toµn bé d©y chuyÒn c«ng nghÖ th× cã thÓ quy ®Þng møc ®é hoµn thµnh chung cña s¶n phÈm dë dang cuèi kú lµ 50% ®Ó ®¬n gi¶n cho viÖc tÝnh to¸n mµ v½n ®¶m b¶o ®é chÝnh x¸c. 3. §¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang cuèi kú theo chi phÝ ®Þnh møc: C¨n cø vµo ®Þnh møc tiªu hao( hoÆc chi phÝ kÕ ho¹ch) cho c¸c kh©u, c¸c b­íc c«ng viÖc trong qu¸ trÝnh chÕ t¹o s¶n phÈm ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang. Gi¸ trÞ cña s¶n phÈm dë =  qi * DM1 dang cuèi kú Trong ®ã: qi : Lµ sè l­îng s¶n phÈm ®· thùc hiÖn ®­îc b­íc c«ng viÖc thø i DMi : Chi phÝ ®Þnh møc cña b­íc c«ng viÖc i n : Sè b­íc c«ng viÖc ®· thùc hiÖn trong s¶n phÈm dë dang cuèi kú IV. §èi t­îng vµ ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm: 1. §èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh : §èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh trong c¸c doanh nghiÖp lµ c¸c lo¹i s¶n phÈm, c«ng viÖc, lao vô do doanh nghiÖp s¶n xuÊt ®· hoµn thµnh cÇn ph¶i tÝnh ®­îc tæng gi¸ thµnh vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ. X¸c ®Þnh ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh lµ c«ng viÖc cÇn thiÕt ®Çu tiªn trong toµn bé c«ng viÖc cña kÕ to¸n, kÕ to¸n gi¸ thµnh ph¶i c¨n cø vµo ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp ®èi víi tõng lo¹i s¶n phÈm, lao vô, tÝnh chÊt s¶n xuÊt, cung cÊp vµ sö dông s¶n phÈm ®Ó x¸c ®Þnh ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh thÝch hîp. 25 VÒ mÆt tæ chøc s¶n xuÊt, nÕu doanh nghiÖp tæ chøc s¶n xuÊt theo kiÓu ®¬n chiÕc th× tõng lo¹i s¶n phÈm, tõng c«ng viÖc lµ ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh. Trong nh÷ng doanh nghiÖp tæ chøc s¶n xuÊt hµng lo¹t th× mçi s¶n phÈm lµ ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh. Cßn ®èi víi nh÷ng doanh nghiÖp tæ chøc s¶n xuÊt theo khèi l­îng lín th× mçi lo¹i s¶n phÈm lµ ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh. C«ng nghÖ s¶n xuÊt còng cã ¶nh h­ëng ®Õn ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh. Quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt gi¶n ®¬n th× ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh chØ lµ s¶n phÈm ®· hoµn thµnh ë cuèi quy tr×nh coong nghÖ. NÕu s¶n phÈm cã quy tr×nh c«ng nghÖ phøc t¹p kiÓu song song( l¾p r¸p) th× ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh lµ nh÷ng s¶n phÈm ®· l¾p r¸p hoµn chØnh vµ cã thÓ lµ tõng bé phËn, tõng chi tiÕt hoÆc côm chi tiÕt cña s¶n phÈm. Ngoµi ra ®Æc ®iÓm tiªu thô vµ sö dông s¶n phÈm còng cã ¶nh h­ëng ®Õn ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh. §èi t­îng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh lµ hai kh¸i niÖn kh¸c nhau nh­ng cã mèi quan hÖ chÆt chÏ víi nhau. Mèi quan hÖ nµy xuÊt ph¸t tõ mèi quan hÖ chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh. ViÖc tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc tËp hîp sè liÖu tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. ViÖc x¸c ®Þnh ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh còng xuÊt ph¸t tõ quan hÖ tÝnh gi¸ thµnh ®èi víi chi phÝ s¶n xuÊt nh­ thÕ nµo. 2. Ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm: Ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh lµ mét ph­¬ng ph¸p hoÆc hÖ thèng ph­¬ng ph¸p sö dông sè liÖu chi phÝ s¶n xuÊt ®Ó tÝnh to¸n tæng gi¸ thµnh vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ cu¶ c¸c ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh. ViÖc vËn dông ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh phô thuéc vµo mèi quan hÖ gi÷a ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt víi ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh. - Mét ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt chØ liªn quan ®Õn mét ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh - Mét ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh. - NhiÒu ®èi t­îng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt liªn quan ®Õn mét ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh a. Ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh trùc tiÕp( Ph­¬ng ph¸p gi¶n ®¬n) Theo ph­¬ng ph¸p nµy gi¸ thµnh s¶n phÈm ®­îc tÝnh b»ng c¸ch c¨n cø trùc tiÕp vµo chi phÝ s¶n xuÊt ®· tËp hîp ®­îc( theo ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt) trong kú vµ gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang ®Çu kú, cuèi kú ®Ó tÝnh: Gi¸ thµnh s¶n phÈm = SPDD ®Çu kú + CPSX trong kú - SPDDcuèi kú Ph­¬ng ph¸p nµy ¸p dông thÝch hîp víi nh÷ng doanh nghiÖp cã quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt gi¶n ®¬n, khÐp kÝn, mÆt hµng s¶n phÈm Ýt, khèi l­îng lín, chu kú s¶n xuÊt ng¾n, kú tÝnh gi¸ thµnh phï hîp víi kú b¸o c¸o nh­ c¸c doanh nghiÖp thuéc ngµnh c«ng nghiÖp khai th¸c, doanh nghiÖp ®iÖn, n­íc b. Ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh ph©n b­íc: Ph­¬ng ph¸p nµu ¸p dông thÝch hîp ®èi víi nh÷ng s¶n phÈm cã quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt phøc t¹p kiÓu liªn tôc, tæ chøc s¶n xuÊt nhiÒu vµ æn ®Þnh, chu kú s¶n xuÊt ng¾n, xen kÏ liªn tôc. Kú tÝnh gi¸ thµnh lµ ®Þnh kú hang th¸ng phï hîp víi kú b¸o c¸o, cã 2 tr­êng hîp: - §èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh chØ lµ s¶n phÈm ë giai ®o¹n cuèi. - §èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh võa lµ thµnh phÈm ë giai ®o¹n cuèi võa lµ s¶n phÈm ë tõng giai ®o¹n. 26 * Ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh ph©n b­íc cã tÝnh gi¸ thµnh nöa thµnh phÈm: §èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh trong tr­êng hîp nµy lµ nöa thµnh phÈm. Theo ph­¬ng ¸n nµy, kÕ to¸n gi¸ thµnh c¨n cø vµo chi phÝ s¶n xuÊt ®· tËp hîp tõng giai ®o¹n ®Ó tÝnh gi¸ thµnh ®¬n vÞ vµ gi¸ thµnh cña nöa thµnh phÈm lÇn l­ît tõ giai ®o¹n tr­íc kÕt chuyÓn sang giai ®o¹n sau cho ®Õn khi tÝnh ®­îc tæng gi¸ thµnh vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ cña thµnh phÈm ë giai ®o¹n cuèi. S¬ ®å tr×nh tù tÝnh gi¸ thµnh ph©n b­íc cã tÝnh gi¸ thµnh nöa thµnh phÈm: Giai ®o¹n 1 Giai ®o¹n 2 Giai ®o¹n N * Ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh ph©n b­íc kh«ng tÝnh gi¸ thµnh nöa thµnh phÈm: §èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh chØ lµ thµnh phÈm ë giai ®¹on cuèi cïng, ®Ó tÝnh ®­îc gi¸ thµnh th× tr×nh tù c¸c b­íc nh­ sau: + C¨n cø vµo sè liÖu chi phÝ s¶n xuÊt ®· tËp hîp theo tõng giai ®o¹n chÕ biÕn ®Ó tÝnh ra chi phÝ s¶n xuÊt cña giai ®o¹n ®ã trong thµnh phÈm: C«ng thøc tÝnh: Czi = Ddki + Ci x Stp STP + Sdi Trong ®ã: Czi : Chi phÝ s¶n xuÊt cña thµnh phÈm trong giai ®¹on i DDki : s¶n phÈm dë dang ®Çu kú giai ®o¹n i STP : Sè l­îng thµnh phÈm Sdi : Sè l­îng s¶n phÈm dë dang ë giai ®o¹n i + Chi phÝ s¶n xuÊt cña tõng giai ®o¹n trong thµnh phÈm ®· tÝnh ®­îc sÏ kÕt chuyÓn song song tõng kho¶n môc ®Ó tæng hîp tÝnh ra tæng gi¸ thµnh vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ cña chóng. Gi¸ thµnh thµnh phÈm =  Czi Trong ®ã : Chi phÝ NVL trùc tiÕp Nöa thµnh phÈm giai ®o¹n 1 chuyÓn sang Nöa thµnh phÈm giai ®o¹n n-1 chuyÓn sang Chi phÝ chÕ biÕn giai ®o¹n 1 Chi phÝ chÕ biÕn giai ®o¹n 2 Chi phÝ chÕ biÕn giai ®o¹n n Gi¸ thµnh cña nöa thµnh phÈm giai ®o¹n 1 Gi¸ thµnh cña nöa thµnh phÈm giai ®o¹n 2 Gi¸ thµnh cña thµnh phÈm 27 n : sè giai ®o¹n s¶n xuÊt.  S¬ ®å tÝnh gi¸ thµnh ph©n b­íc kh«ng tÝnh gi¸ thµnh nöa thµnh phÈm: c. Ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh theo ®¬n ®Æt hµng: §Æc ®iÓm cña ph­¬ng ph¸p nµy lµ ¸p dông víi nh÷ng s¶n phÈm cã quy tr×nh c«ng nghÔ phøc t¹p kiÓu song song, tæ chøc s¶n xuÊt ®¬n chiÕc vµ hµng lo¹t nhá theo ®¬n ®Æt hµng hoÆc hîp ®ång kinh tÕ cña kh¸ch hµng. Ph­¬ng ph¸p nµy cã chu kú s¶n xuÊt dµi vµ riªng rÏ nªn ®èi t­îng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ tõng ®¬n vÞ ph©n x­ëng vµ tõng ®¬n ®¹t hµng ®­îc s¶n xuÊt ë ph©n x­ëng ®ã. Cßn ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh lµ thµnh phÈm cña tõng ®¬n ®Æt hµng, kú tÝnh gi¸ thµnh ë trong c¸c doanh nghiÖp nµy phï hîp víi chu kú s¶n xuÊt. Khi mçi ®¬n ®Æt hµng ®­îc ®­a vµo s¶n xuÊt th× kÕ to¸n ph¶i më ngay b¶ng tÝnh gi¸ thµnh theo ®¬n ®ã, cuèi th¸ng c¨n cø vµo chi phÝ s¶n xuÊt trong th¸ng ®· tËp hîp trong sæ kÕ to¸n ®Ó ghi sang b¶ng tÝng gi¸ thµnh cã liªn quan. §Õn khi nhËn ®­îc chøng tõ x¸c nhËn ®¬n ®Æt hµng ®· hoµn thµnh th× kÕ to¸n gi¸ thµnh sÏ céng sè liÖu ë b¶ng tÝnh gi¸ thµnh liªn quan ®Ó tÝnh tæng gi¸ thµnh vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ cho ®¬n ®Æt hµng ®o. d. Ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh theo ®Þnh møc: Trªn c¬ së hÖ thèng ®Þnh møc tiªu hao lao ®éng, vËt t­ hiÖn hµnh vµ dù to¸n vÒ chi phÝ s¶n xuÊt chung, kÕ to¸n sÏ x¸c ®Þnh gi¸ thµnh ®Þnh møc cña tõng lo¹i s¶n phÈm. §ång thêi h¹ch to¸n riªng c¸c thay ®æi, c¸c chªnh lÖch so víi ®Þnh møc ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm vµ ph©n tÝch toµn bé chi phÝ thùc tÕ ph¸t sinh trong kú thµnh 3 lo¹i: theo ®Þnh møc, chªnh lÖch thay ®æi ®Þnh møc vµ chªnh lÖch so víi ®Þnh møc. Tõ ®ã tiªna hµnh x¸c ®Þnh gi¸ thµnh thùc tÕ nh­ sau: Gi¸ thµnh Gi¸ thµnh Chªnh lÖch do Chªnh lÖch thùc tÕ cña = ®Þnh møc cña  thay ®æi  so víi s¶n phÈm s¶n phÈm ®Þnh møc ®Þnh møc Chi phÝ v©t liÖu chÝnh tÝnh cho thµnh phÈm Chi phÝ s¶n xuÊt giai ®o¹n 1 tÝnh cho thµnh phÈm Chi phÝ s¶n xuÊt giai ®o¹n 2 tÝnh cho thµnh phÈm Chi phÝ s¶n xuÊt giai ®o¹n tÝnh cho thµnh phÈm Chi phÝ s¶n xuÊt giai ®o¹n n tÝnh cho thµnh phÈm Tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm 28 §èi víi nh÷ng doanh nghiÖp ®· cã quy tr×nh c«ng nghÖ æn ®Þnh, cã hÖ thèng c¸c ®Þnh møc, dù to¸n chi phÝ tiªn tiÕn hîp lý, viÖc tÝnh gi¸ thµnh theo ph­¬ng ph¸p ®Þnh møc cã t¸c dông lín trong viÖc kiÓm tra t×nh h×nh thùc hiÖn chi phÝ s¶n xuÊt, sö dông hîp lý, tiÕt kiÖm vµ hiÖu qu¶ chi phÝ s¶n xuÊt ®Ó h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm, ngoµi ra cßn gi¶m bít ®­îc khèi l­îng ghi chÐp, tÝnh to¸n cña kÕ to¸n. 3. HÖ thèng sæ kÕ to¸n : a. H×nh thøc nhËt ký - sæ c¸i C¸c nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh ®­îc kÕt hîp, ghi chÐp theo tr×nh tù thêi gian vµ néi dung kinh tÕ trªn cïng mét quyÓn sæ - §iÒu kiÖn vËn dông. §­îc ¸p dông trong c¸c lo¹i h×nh kinh doanh, ho¹t ®éng ®¬n gi¶n quy m« nhá Ýt lao ®éng kÕ to¸n, kh«ng cã nhu cÇu vÒ chuyªn m«n ho¸ lao ®éng. - §Æc ®iÓm tæ chøc sæ + HÖ thèng sæ tæng hîp chØ cã mét quyÓn sæ thùc hiÖn c¶ hai chøc n¨ng ghi nhËt ký vµ ghi sæ c¸i + HÖ thèng sæ chi tiÕt sè l­îng phô thuéc yªu cÇu h¹ch to¸n chi tiÕt cña tõng ®¬n vÞ trong tõng ®èi t­îng. Sæ chi tiÕt ®­îc ghi song song víi sæ tæng hîp cïng nguån sè liÖu chøng tõ gèc - Quy tr×nh h¹ch to¸n Ghi chó: : Ghi hµng ngµy : Ghi cuèi th¸ng : §èi chiÕu kiÓm tra b. H×nh thøc nhËt ký chung. Theo h×nh thøc nµy tÊt c¶ c¸c nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh ®Òu ®­îc ph¶n ¸nh vµo sæ nhËt ký chung theo thø tù thêi gian. Sau ®ã lÊy sè liÖu liªn quan trªn sæ nhËt ký chung lµm c¨n cø ghi sæ c¸i. - §iÒu kiÖn vËn dông Chøng tõ gèc NhËt ký sæ c¸i B¸o c¸o tµi chÝnh Sæ chi tiÕt TK 621, 622, (632), 627 B¶ng tÝnh gi¸ thµnh 29 Sö dông lao ®éng thñ c«ng ®­îc ¸p dông trong c¸c tr­êng hîp sau: + lo¹i h×nh kinh doanh ®¬n gi¶n + Quy m« ho¹t ®éng võa vµ nhá + Tr×nh ®é kÕ to¸n thÊp + Cã nhu cÇu ph©n cÊp lao ®éng chuyªn m«n ho¸ Sö dông lao ®éng kÕ to¸n b»ng m¸y th× phï hîp víi mäi lo¹i h×nh ho¹t ®éng, quy m« vµ tr×nh ®é kÕ to¸n - §Æc ®iÓm tæ chøc sæ + Sæ nhËt ký chung: Lµ lo¹i sæ b¾t buéc, c¬ së ghi lµ c¸c chøng tõ gèc, môc ®Ých ghi sæ lµ hÖ thèng ho¸ c¸c chøng tõ gèc theo chøc n¨ng bµ dïng ghi sæ C¸i. + Sæ nhËt kÝ ®Æc biÖt: Lµ lo¹i sæ kh«ng b¾t buéc. Má theo nhu cÇu h¹ch to¸n cña doanh nghiÖp. Môc ®Ých ghi sæ lµ tËp hîp theo thø tù thêi gian c¸c chøng tõ liªn quan ®Õn mét phÇn hµnh cô thÓ lµm c¬ së ®Ó ghi sæ C¸i. + Sæ C¸i: Lµ lo¹i sæ b¾t buéc ®­îc më theo ®èi t­îng vµ ghi theo ®Þnh kú. Chøc n¨ng dïng tËp hîp, ph©n lo¹i c¸c chøng tõ gèc liªn quan ®Õn mét ®èi t­îng t­¬ng øng. - Quy tr×nh h¹ch to¸n: c. H×nh thøc chøng tõ ghi sæ: Mäi nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh ®Òu ph¶i c¨n cø vµo chøng tõ gèc ®Ó lËp chøng tõ ghi sæ tr­íc khi vµo sæ kÕ to¸n. - §iÒu kiÖn vËn dông: Chøng tõ Sæ chi tiÕt TK 621, 622, 627, (632), 154 NhËt ký ®Æc biÖt NhËt ký chung Sæ c¸i TK 621, 622, 627, 632, 154 B¶ng c©n ®èi ph¸t sinh B¸o c¸o tµi chÝnh B¶ng tÝnh gi¸ thµnh 30 + §Òu sö dông lao ®éng thñ c«ng ®­îc ¸p dông trong c¸c tr­êng hîp sau: - .Lo¹i h×nh kinh doanh ®¬n gi¶n, quy m« ho¹t ®éng võa vµ nhá. Tr×nh ®é kÕ to¸n thÊp, cã nhu cÇu ph©n cÊp lao ®éng chuyªn m«n ho¸. + Sö dông lao ®éng kÕ to¸n b»ng m¸y th× phï hîp víi mäi lo¹i h×nh ho¹t ®éng quy m« vµ tr×nh ®é kÕ to¸n. - §Æc ®iÓm tæ chøc sæ: + Chøng tõ ghi sæ: Më theo quy t¾c tê r¬i. §Þnh kho¶n c¸c nghiÖp vô trªn chøng tõ. C¬ së lµ c¸c chøng tõ gèc cïng lo¹i, tõng lo¹i, tõng ®èi t­îng hoÆc tËp hîp chøng tõ gèc cho c¸c lo¹i gÇn trªn mét chØ tiªu. + Sæ ®¨ng ký chøng tõ ghi sæ: Dïng ®Ó ®¨ng ký thø tù cña c¸c chøng tõ ghi sæ phÇn hµnh, dïng ®èi chiÕu, kiÓm tra sè liÖu Sæ C¸i vµo ngµy cuèi kú. + Sæ C¸i: Dïng ghi toµn bé t­ liÖu vµ mét ®èi t­îng: D­, ph¸t sinh nî, ph¸t sinh Coa, c¬ së ghi lµ c¸c chøng tõ ghi sæ. + HÖ thèng sæ chi tiÕt bao gåm sæ tiÒn mÆt, sæ tiÒn göi ng©n hµng (Göi, rót, sè cßn l¹i), sè thÎ (thÎ) kho (NhËp, xuÊt, tån), sæ chi tiÕt TSC§, sæ chi tiÕt thanh to¸n víi ng­êi b¸n, sæ chi tiÕt doanh thu + Quy tr×nh h¹ch to¸n: Ghi chó: : Ghi hµng ngµy : Ghi cuèi th¸ng Chøng tõ gèc Chøng tõ ghi sæ Sæ ®¨ng ký chøng tõ ghi sæ Sæ chi tiÕt 621, 622,(627, 632, 154) Sæ c¸i 621, 622, 627, (632), 154 B¶ng tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm B¶ng c©n ®èi ph¸t sinh B¸o c¸o tµi chÝnh 31 : §èi chiÕu kiÓm tra d. H×nh thøc nhËt ký chøng tõ NhËt ký chøng tõ lµ sæ kÕ to¸n tæng hîp dïng ®Ó ph¶n ¸nh c¸c nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh theo bªn cã cña tµi kho¶n kÕt hîp víi viÖc ph©n tÝch c¸c nghiÖp vô kinh tÕ ®ã theo c¸c tµi kho¶n ®èi øng Nî. - Nguyªn t¾c v¹n dông: ThiÕt kÕ ph¸t sinh bªn cã cña tµi kho¶n trªn c¸c nhËt ký chøng tõ. Chi tiÕt toµn bé ph¸t sinh Nî cña mét tµi kho¶n trªn hÖ thèng mét sæ c¸i. KÕt hîp quy tr×nh h¹ch to¸n chi tiÕt vµ tæng hîp trªn cïng mét trang sæ nhËt ký chøng tõ trong cïng mét lÇn ghi. KÕt hîp t×nh to¸n s½n mét sè chØ tiªu trªn b¸o c¸o tµi chÝnh khi ghi chÐp c¸c nhËt ký chøng tõ. - §Æc ®iÓm tæ chøc sæ + Sæ nhËt ký chøng tõ : NhËt ký chøng tõ më cho mét sè trong c¸c quan hÖ vÒ néi dung kinh tÕ trong tÝnh to¸n c¸c chØ tiªu qu¶n lý kinh tÕ: NhËt ký chøng tõ sè 7( mæ cho tÊt c¶ c¸c lo¹i chi phÝ ) Sè 8( tiªu thô vµ kÕt qu¶) sè 9 ( tµi s¶n cè ®Þnh) nhËt ký chøng tõ më cho mét tµi kho¶n: nhËt ký chøng tõ tõ sè1 ®Õn sè 6, sè 10, lµ nhËt ký chøng tõ ®a n¨ng. + Sæ c¸i Sè l­îng b»ng sè l­îng tµi kho¶n tæng hîp sö dông. Sè liÖu chi tiÕt ph¸t sinh Nî, ph¸t sinh cã. + Sæ phô ®Ó ghi nhËt ký chøng tõ cã 3 lo¹i B¶ng ph©n bæ, b¶ng kª, sæ c¸i chi tiÕt nh­: Sæ chi tiÕt tiÒn vay, sæ chi tiÕt ph¶i tr¶ ng­êi b¸n, sæ chi tiÕt ph¶i thu hµnh kh¸ch, sæ chi tiÕt tµi s¶n cè ®Þnh, sæ chi tiÕt tiªu thô (1) (1) (2) (2) (3) (4) (3) (5) (5) (5) (5) Ghi chó: : Ghi hµng ngµy : Ghi cuèi th¸ng : §èi chiÕu kiÓm tra Chøng tõ gèc vµ c¸c b¶ng ph©n bæ NhËt ký chøng tõ ThÎ vµ sæ kÕ to¸n chi tiÕt Sæ c¸i B¶ng tæng hîp chi tiÕt B¸o c¸o kÕ to¸n B¶ng kª 32 Ch­¬ng II Thùc tÕ c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë C«ng ty Pin Hµ Néi I. Giíi thiÖu tæng quan vÒ C«ng ty Pin Hµ Néi 1. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓm cña C«ng ty Pin Hµ Néi C«ng ty Pin Hµ Néi lµ mét doanh nghiÖp Nhµ n­íc h¹ch to¸n kinh tÕ ®éc lËp tù chñ vÒ tµi ch×nh cã t­ c¸ch ph¸p nh©n, trùc thuéc tæng c«ng ty ho¸ chÊt ViÖt Nam. Trô së chÝnh: Khu Ga ThÞ TrÊn V¨n §iÓn – Thanh Tr× - Hµ Néi. H×nh thøc së h÷u vèn: Vèn ng©n s¸ch Nhµ n­íc H×nh thøc ho¹t ®éng : C«ng nghÖ chÕ biÕn LÜnh vùc kinh doanh : + S¶n xuÊt kinh doanh c¸c lo¹i Pin + XuÊt, nhËp khÈu vËt t­, nguyªn liÖu phôc vô cho s¶n xuÊt. S¬ l­îc vÒ qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña C«ng ty Pin Hµ Néi nh­ sau: C«ng ty Pin Hµ Néi ( tr­íc ®©y lµ nhµ m¸y Pin V¨n §iÓn) ®­îc x©y dùng tõ n¨m 1958 ®Õn th¸ng 1-1960, trªn diÖn tÝch ®Êt c«ng 3ha t¹i ThÞ trÊn V¨n §iÓn, HuyÖn Thanh Tr×, Hµ Néi, do Trung Quèc thiÕt kÕ, x©y dùng, viÖn trî thiÕt bÞ toµn bé. S¶n l­îng thiÕt kÕ lµ 5 triÖu chiÕcPin/n¨m. S¶n phÈm lµ c¸c lo¹i Pin thÕ hÖ MnO2/NH4chÊt l­îng/Zn, m«i tr­êng ®iÖn ly lµ c«ng nghÖ ch­ng hå – lo¹i c«ng nghÖ cæ ®iÓn vµ l¹c hËu. M¸y mãc, thiÕt bÞ hÇu hÕt lµ thñ c«ng. Nguyªn liÖu, vËt t­ ban ®Çu Trung Quèc cÊp 100%. Tõ th¸ng 1 – 1960, nhµ m¸y chÝnh th¸c ®i vµo s¶n xuÊt theo kÕ ho¹ch, toµn bé ®Çu vµo, do nhµ cung cÊp vµ tiªu thô. §Ó chñ ®éng trong s¶n xuÊt, phÊn ®Êu gi¶m gi¸ thµnh s¶n phÈm, nhµ m¸y ®· tÝch cùc nghiªn cøu thay thÕ nhiÒu nguyªn, vËt liÖu nhËp ngo¹i. N¨m 1962 ®­îc Nhµ n­íc cho phÐp, nhµ m¸y ®· më më khai th¸c quÆng M¨nggan thiªn nhiªn t¹i Cao b»ng, thay thÕ nguyªn liÖu chñ yÕu s¶n xuÊt Pin. §Õn n¨m 1979, khi chiÕn tranh biªn giíi phÝa B¾c næ ra, nhµ m¸y l¹i më thªm mét më khai th¸c M¨nggan n÷a t¹i Hµ Tuyªn. N¨m 1983, Tæng côc ho¸ chÊt quyÕt ®Þng x¸t nhËp nhµ m¸y Pin Xu©n Hoµ víi nhµ m¸y Pin V¨n §iÓn mang tªn nhµ m¸y Pin Hµ Néi. §Ó phï hîp víi c¬ chÕ thÞ tr­êng, thµng 7 – 1996 l¹i ®­îc ®æi tªn thµnh C«ng ty Pin Hµ Néi cho ®Õn nay. Víi bÒ dÇy truyÒn thèng 40 n¨m tån t¹i vµ ph¸t triÓn, tr¶i qua bao b­íc th¨ng trÇm cïng §Êt N­íc dï trong thêi b×nh hay trong chiÕn tranh ph¸ ho¹i, C«ng ty võa s¶n xuÊt võa s¬ t¸n ®Ó b¶o toµn lùc l­îng, võa tham gia trùc tiÕp chiÕn ®Êu víi m¸y bay Mü nh­ng n¨m nµo C«ng ty còng hoµn thµnh nhiÖm vô cÊp trªn giao cho. Tõ n¨m 1986, n¨m khëi ®Çu cña thêi kú chuyÓn sang c¬ chÕ thÞ tr­êng, hµng ngo¹i å ¹t ®æ vµo víi gi¸ rÎ, s¶n xuÊt trong n­íc bÞ ®iªu ®øng trong ®ã cã mÆt hµng Pin. Song b»ng sù lao ®éng, s¸ng t¹o C«ng ty ®· nhanh chãng lÊy l¹i ®­îc th¨ng b»ng, cñng cè vµ ®i lªn b»ng chÝnh néi lùc vµ trÝ tuÖ cña m×nh lµ ®Çu t­ chiÒu s©u ( ®Çu tiªn lµ d©y chuyÒn s¶n xuÊt Pin R20S, víi c«ng nghÖ Hå §iÖn, nh÷ng n¨m sau ®ã lµ d©y chuyÒn Pin tiÓu R6P víi c«ng nghÖ giÊy TÈm Hå, d©y chuyÒn R20P vá s¾t t©y, d©y chuyÒn Pin KiÒm 33 LR6, d©y chuyÒn R14 vµ trong n¨m 1999 ®Çu t­ c«ng nghÖ míi gãi giÊy kh«ng quÊn chØ. Ngoµi c¸c d©y chuyÒn c«ng nghÖ ®ång bé trªn ®©y C«ng ty cßn ®Çu t­ c¸c thiÕt bÞ quan träng kh¸c nh»m t¨ng n¨ng lùc s¶n xuÊt n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm, c¶i thiÖn ®iÒu kiÖn lµm viÖc cho ng­êi lao ®éng vµ m«i tr­êng s¶n xuÊt. §ã lµ thiÕt bÞ trén bét cùc d­¬ng ®iÒu khiÓn b»ng ch­¬ng tr×nh sè rÊt hiÖn ®¹i. §ã lµ c¸c m¸y dËp èng kÏm cã tèc ®é 85 c¸i/phót, thiÕt bÞ chÕ t¹o giÊy TÈm Hå. §¸nh gi¸ vÒ ®æi míi c«ng nghÖ trong 10 n¨m qua , cã thÓ kh¼ng ®Þnh b­íc ®i cña C«ng ty Pin Hµ Néi lµ hoµn toµn thÝch hîp vµ ®óng ®¾n. Nã ®· t¹o ra nh÷ng tiÒm n¨ng míi kh«ng nh÷ng vÒ s¶n l­îng mµ c¶ nhiÒu mÆt kh¸c, lµ thay ®æi c¬ b¶n hÖ thèng thiÕt bÞ vµ c«ng nghÖ ®· tån t¹i h¬n 30 n¨m tr­íc ®ã. Nhê ®æi míi c«ng nghÖ vµ thiÕt bÞ, trong mét thêi gian ng¾n(1993-1999), s¶n l­îng Pin c¸c lo¹i ®· t¨ng gÊp 3 lÇn, lao ®éng gi¶m cßn mét nöa. MÆt b»ng nhµ x­ëng ®­îc x©y dùng l¹i vµ n©ng cÊp. HÖ thèng cÊp ®iÖn, cÊp n­íc, tho¸t n­íc rÊt hoµn chØnh thÝch hîp cho ph¸t triÓn l©u dµi. C¶ mÆt b»ng C«ng ty Pin Hµ Néi nh­ mét c«ng viªn, n¬i ®©u còng s¹ch ®Ñp. HÖ thèng sö lý n­íc th¶i cña C«ng ty ®­îc x©y dùng vµ ®i vµo ho¹t ®éng gi¶i quyÕt triÖt ®Ó vÊn ®Ò m«i tr­êng. VÒ chÊt l­îng s¶n phÈm, nhê ®æi míi c«ng nghÖ tõ 1993, Pin “ Con thá” R20S vµ R6P liªn tôc ®­îc tÆng huy ch­¬ng vµng t¹i héi chî triÓn lµm quèc tÕ hµng c«ng nghiÖp ViÖt Nam, hai n¨m liÒn ®­îc ®éc gi¶ b¸o “§¹i §oµn KÕt” b×nh chän vµo TOP 100; n¨m 1999 ®­îc ng­êi tiªu dïng th«ng qua b¸o “ Sµi Gßn TiÕp ThÞ” b×nh chän vµo TOP 100 hµng ViÖt Nam chÊt l­îng cao. ChÊt l­îng Pin “ Con thá” kh«ng hÒ thua kÐm Pin ngo¹i cïng lo¹i ®ang l­u th«ng ë ViÖt Nam. Nhê uy tÝn chÊt l­îng mµ hÖ thèng tiªu thô s¶n phÈm ®· kh«ng ngõng ®­îc më réng, hiÖn nay m¹ng l­íi ®¹i lý tiªu thô s¶n phÈm n»m r¶i r¸c kh¾p 3 miÒn B¾c- Trung- Nam. ThÞ phÇn Pin “ Con thá” chiÒm kho¶ng 40% thÞ phÇn Pin néi ®Þa c¶ n­íc, gãp phÇn æn ®Þnh thÞ tr­êng, cung cÊp cho ng­êi tiªu dïng ViÖt Nam nh÷ng s¶n phÈm Pin ®¹t chÊt l­îng æn ®Þnh KÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh 5 n¨m 1998 ®Õn 2002 cña C«ng ty Pin Hµ Néi STT ChØ tiªu §VT 1998 1999 2000 2001 2002 Thùc hiÖn So víi 1998 Thùc hiÖn So víi 1999 Thùc hiÖn So víi 2000 Thùc hiÖn So víi 2001 1 Gi¸ trÞ tæng SL Tr.® 58.467 65.739 112,4 64.326 97,9 77.357 120,3 78.707 101,7 2 S¶n l­îng hiÖn vËt 1000c 61.216 72.283 118 72.794 100,7 88.037 120,9 92.000 104,5 3 Doanh thu tiªu thô Tr.® 58.275 67.043 115 68.392 102 80.590 117,8 81.230 100,8 •4 Lîi nhËn PS Tr.® 5.124 5.577 108,8 3.574 64 3.500 97,9 521 14,9 5 Nép ng©n s¸ch Tr.® 5.064 5.147 101,6 4.353 84,6 4887 112,3 3.957 80,9 6 §Çu t­ míi Tr.® 2.819 11.378 403,6 2.137 18,8 4.233 198,1 1.875 44,3 7 Lao ®éng ng­êi 1.076 895 83,1 848 94,7 816 96,2 750 91,9 8 Thu nhËp b×nh qu©n 1000® 743 841 113,2 900 107 1.104 122,7 1.281 116,2 9 Sè tiÒn lµm lîi do s¸ng kiÕn c¶i tiÕn kÕ to¸n, tiÕt kiÖm Tr. ® 450 811 188,2 1.411 173,9 1.538 109 2.220 144,3 34  NhËn xÐt: Qua b¶ng sè liÖu trªn cho thÊy s¶n xuÊt cña C«ng ty Pin Hµ Néi liªn tôc ph¸t triÓn, tû lÑ thùc hiÖn c¸c chØ tiªu ®Òu ®¹t vµ n¨m sau cao h¬n n¨m tr­íc. Gi¸ trÞ tæng s¶n l­îng vµ s¶n phÈm Pin c¸c lo¹i trong c¸c n¨m ®Òu ®¹t cao h¬n n¨m tr­íc. Kh«ng chØ cã s¶n l­îng mµ c¸c chØ tiªu tæng doanh thu tiªu thô vµ thu nhËp b×nh qu©n cña ng­êi lao ®éng ®Òu t¨ng lªn qua c¸c n¨m cho thÊy C«ng ty Pin Hµ Néi ®ang kh¼ng ®Þnh vÞ trÝ cña m×nhtrong ngµnh s¶n xuÊt Pin ë ViÖ Nam, trong nh÷ng n¨m tíi C«ng ty vÉn tiÕp tôc ®Çu t­ ph¸t triÓn, tiÕp tôc ®­a ra thÞ tr­êng nh÷ng s¶n phÈm Pin cã chÊt l­îng cao. Tuy nhiªn cã mét sè chØ tiªu thùc hiÖn n¨m nay thÊp h¬n n¨m tr­íc lµ do C«ng ty ph¶i c¹nh tranh gay g¾t víi c¸c s¶n phÈm Pin cïng lo¹i trong n­íc b¸n víi gi¸ rÎ h¬n rÊt nhiÒu lµm ¶nh h­ëng ®Õn s¶n xuÊt vµ tiªu thô. §ång thêi Pin ngo¹i nhËp lËu nhiÒu mµ gi¸ b¸n còng thËp lµm ¶nh h­ëng ®Õn t¨ng tr­ëng cña C«ng ty. Do ®ã, khi ph¸t hiÖn vµ x¸c ®Þnh ®­îc c¸c nguyªn nh©n th× C«ng ty kÞp thêi kh¾c phôc b»ng c¸ch s¶n xuÊt ra nh­ngx s¶n phÈm ®a d¹ng vµ ®¹t ®­îc møc chÊt l­îng, dßng ®iÖn, mÉu m· cung nh­ c¸c chØ tiªu m«i tr­êng ®Ó cã thÓ x©m nhËp vµo thÞ tr­êng c¸c n­íc trong khu vùc vµ ThÕ Giíi. 2. Tæ chøc bé m¸y qu¶n lý vµ s¶n xuÊt kinh doanh: a. §Æc ®iÓm tæ chøc bé m¸y qu¶n lý: Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng mçi doanh nghiÖp ®Òu cÇn ph¶i cã mét bé m¸y qu¶n lý ho¹t ®éng n¨ng ®éng, s¸ng t¹o vµ cã hiÖu qu¶. Muèn vËy ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ph¶i tæ chøc tèt mèi quan hÖ gi÷a c¸c bé phËn qu¶n lý trong doanh nghiÖp m×nh. NhËn thøc ®­îc tÇm quan träng cña bé m¸y qu¶n lý doanh nghiÖp. HiÖn nay C«ng ty Pin Hµ Néi ®· cã mét bé m¸y qu¶n lý ®­îc tæ chøc theo kiÓu trùc tuyÕn, víi h×nh thøc nµy c¸c bé phËn chøc n¨ng cã nhiÖm vô tham m­u cho Gi¸m §èc vÒ mäi ho¹t ®éng trong toµn C«ng ty. 35 S¬ ®å tæ chøc bé m¸y qu¶n lý C«ng ty Pin Hµ Néi : ChØ ®¹o trùc tiÕp : ChØ ®¹o nghiÖp vô Bé m¸y qu¶n lý cña C«ng ty Pin Hµ Néi ®­îc chia thµnh hai bé phËn: Ban Gi¸m ®èc vµ c¸c phßng ban, ph©n x­ëng trùc thuéc qu¶n lý s¶n xuÊt cã nhiÖm vô thi hµnh c¸c quyÕt ®Þnh cña Gi¸m ®èc vµ b¸o c¸o cho Gi¸m ®èc t×nh h×nh thùc tÕ thuéc ®¬n vÞ m×nh qu¶n lý.  Ban Gi¸m ®èc gåm 3 ng­êi: 1 Gi¸m ®èc vµ 2 Phã gi¸m ®èc. + Gi¸m ®èc lµ ng­êi cã quyÒn qu¶n lÝ cao nhÊt trong C«ng ty, chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ mäi ho¹t ®éng cña C«ng ty, quyÕt ®Þnh mäi ph­¬ng ¸n s¶n xuÊt kinh doanh, ph­¬ng h­íng ph¸t triÓn cña C«ng ty trong hiÖn t¹i vµ t­¬ng lai.qu¶n lý toµn bé tµi chÝnh cña C«ng ty vµ chÞu mäi tr¸ch nhiÖm víi nhµ n­íc. §ång thêi, ®¹i diÖn cho quyÒn lîi vµ nghÜa vô cña toµn thÓ c«ng nh©n viªn trong C«ng ty. + Phã gi¸m ®èc kü thuËt: chuyªn tr¸ch viÖc ®iÒu hµnh gi¸m s¸t ho¹t ®éng s¶n xuÊt, c¶i tiÕn c«ng nghÖ s¶n phÈm míi, kiÓm tra toµn bé kh©u an toµn lao ®éng ®ång thêi cã nhiÖm vô nghiªn cøu c¶i tiÕn kü thuËt, ®Ò ra c¸c gi¶i ph¸p cho viÖc ®Çu t­ c¶i tiÕn kü thuËt nh»m n©ng cao ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, ®¸p øng nhu cÇu ngµy cµng cao cña x· héi. + Phã gi¸m ®èc kinh doanh: phô tr¸ch mäi ho¹t ®éng kinh doanh cña C«ng ty tõ viÖc t×m nguån cung øng vËt t­, thiÕt bÞ, d©y chuyÒn c«ng nghÖ ®Çu vµo, nghiªn cøu thÞ tr­êng®Õn viªc ®Ò ra c¸c biÖn ph¸p tiªu thô s¶n phÈm. - Chøc n¨ng cña c¸c phßng ban: Gi¸m ®èc PG§ kinh doanh PG§ s¶n xuÊt Ph ßn gT C -H C Ph ßm g T T ti ªu th ô Ph ßn gV ©t t­ Ph ßn gT µi v ô Ph ßn g K H -L § Ph ßn g K T -C N Ph ßn g K T C ¬ § iÖ n Ph ßn g K C S PX P in h å ®i Ön PX c ¬ n¨ ng PX P in tÈ m h å PX P i p hô k iÖ n 36 + Phßng tæ chøc hµnh chÝnh: Tæ chøc ®iÒu hµnh, bè trÝ vµ sö dông lao ®éng trong C«ng ty, ®µo t¹o vµ ph¸t triÓn tay nghÒ ký hîp ®ång lao ®ång lao ®éng vµ quyÕt ®Þnh khen th­ëng, kû luËt, chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ c¸c thñ tôc hµnh chÝnh, cung cÊp, tiÕp nhËn vµ l­u tr÷ c¸c hå s¬, giÊy tê, c«ng v¨n. §ång thêi qu¶n lý c¬ së vËt chÊt ®Ó phôc vô c¸c phßng ban, ph©n x­ëng trong c«ng t¸c ®èi néi, ®èi ngo¹i, vÖ sinh c«ng nghiÖp vµ thùc hiÖn quyÒn lîi cho ng­êi lao ®éng. + Phßng kÕ ho¹ch lao ®éng: C¨n cø vµo kÕ ho¹ch s¶n xuÊt chung cña toµn C«ng ty, cña toµn bé m¸y mãc thiÕt bÞ, kh¶ n¨ng lao ®éng, kh¶ n¨ng tiªu thô ®Ó lËp kÕ ho¹ch s¶n xuÊt dùa vµ t×nh h×nh thùc tÕ, x©y dùng c¸c ®Þnh møc vÒ chi phÝ, lao ®éng, s¶n phÈm vµ duyÖt quü l­¬ng. §¶m b¶o cung cÊp kÞp thêi nh÷ng th«ng tin cÇn thiÕt ®Ó c©n ®èi gi÷a vËt t­, lao ®éng, m¸y mãc, thiÕt bÞ. Còng nh­ x©y dùng c¸c kÕ ho¹ch chiÕn l­îc ph¸t triÓn cña C«ng ty trong c¶ ng¾n h¹n, trung h¹n vµ dµi h¹n. + Phßng vËt t­: Cã nghÜa vô cung cÊp vËt t­, b¸n thµnh phÈm, hµng gia c«ng, b¶o hé lao ®éng ®Ó phôc vô qua tr×nh s¶n xuÊt cña C«ng ty( viÖc cung cÊp dùa vµo kÕ ho¹ch s¶n xuÊt cña C«ng ty ®Ó tÝnh to¸n mua vËt t­ sao cho kh«ng thõa, kh«ng thiÕu, bÊt k× lóc nµo s¶n xuÊt cÇn lµ cã, kh«ng ®Ó ¶nh h­ëng ®Õn tiÕn ®é s¶n xuÊt cña toµn C«ng ty). + Phßng tµi vô( Phßng kÕ to¸n tµi chÝnh): Thùc hiªn c¸c nghiÖp vô tµi chÝnh ®óng chÕ ®é, ®óng nguyªn t¾c tµi chÝnh cña nhµ n­íc ban hµnh ®Ó ph©n tÝch tæng hîp ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña C«ng ty. TÝnh to¸n sao cho sö dông nguån vèn tµi s¶n vµ nguån vèn ®óng môc ®Ých, vßng quay cña vèn ng¾n ngµy, nhanh nhiÒu, thùc hiÖn nghÜa vô thanh to¸n quyÕt to¸n, tr¶ l­¬ng cho c¸n bé c«ng nh©n viªn kÞp thêi, qu¶n lý trªn sæ s¸ch vÒ vèn, giao dÞch víi ng©n hµng §ång thêi cung cÊp th«ng tin ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c cho c¸c cÊp qu¶n lý. + Phßng tiªu thô: Cã nhiÖm vô tæ chøc tèt m¹ng l­íi tiªu thô s¶n phÈm cho doanh nghiÖp, ®Ò ra c¸c chÝnh s¸ch Marketng phï hîp víi doanh nghiÖp. + Phßng kü thuËt c«ng nghÖ: Cã nhiÖm vô qu¶n lý vÒ c«ng nghÖ s¶n xuÊt Pin, c¶i tiÕn n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm sao cho ®¸p øng ®ñ nhu cÇu cña thÞ tr­êng vµ cña ng­êi tiªu dïng. + Phßng kü thuËt c¬ ®iÖn: Qu¶n lý vÒ c«ng nghÖ, m¸y mãc, thiÕt bÞ s¶n xuÊt Pin cña C«ng ty ®Ó lu«n ®¶m b¶o m¸y mãc lu«n ®­îc duy tr× ho¹t ®éng ë tr¹ng th¸i tèt nhÊt, t×m tßi, c¶i tiÕn m¸y mãc ®Ó phôc vô s¶n xuÊt Pin tèt nhÊt. + Phßng nghiªn cøu thÞ tr­êng: Cã chøc n¨ng tiªu thô thµnh phÈm. Bao gåm c¸c nhiÖm vô nh­ Marketing giíi thiÖu s¶n phÈm, t×m thÞ tr­êng thô, ®­a ra c¸c chÝnh s¸ch khuyÕn m¹i hîp lý ®Ó tiªu thô s¶n phÈm nhanh vµ nhiÒu s¶n phÈm nhÊt nh»m thu håi vèn nhanh, kh«ng ®Ó vèn ø ®äng trong kh©u thµnh phÈm, t¨ng nhanh vßng quay cña vèn, n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña toµn C«ng ty. + Phßng KCS: ChÞu tr¸ch nhiÖm kiÓm tra chÊt l­îng, mÉu m·, quy c¸ch, chñng lo¹i, ®­a vµ s¶n xuÊt vµ kiÓm tra chÊt l­îng s¶n phÈm s¶n xuÊt ra cã ®óng víi c¸c tiªu chuÈn chung cña nghµnh Pin vµ cña C«ng ty hay kh«ng. §ång thêi kiÓm tra, ®¸nh gi¸ chÊt l­îng s¶n phÈm nh»m lo¹i bá c¸c s¶n phÈm háng, cã lçi tr­íc khi nhËp kho. 2) §Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt: Trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt c«ng nghiÖp, viÖc tæ chøc khoa häc quy tr×nh c«ng nghÖ chÕ t¹o s¶n phÈm lµ v« cïng quan träng, nã quyÕt ®Þnh trùc tiÕp ®Õn n¨ng suÊt vµ 37 chÊt l­îng s¶n phÈm. ë tõng doanh nghiÖp viÖc tæ chøc mét quy tr×nh c«ng nghÖ phï hîp phô thuéc vµo tÝnh chÊt, ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt sao cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt ®¹t hiÖu qu¶ cao nhÊt. - C«ng ty Pin Hµ Néi cã 13 ph©n x­ëng s¶n xuÊt chÝnh: + Ph©n x­ëng kÏm + Ph©n x­ëng Pin Hå §iÖn + Ph©n x­ëng nghiÒn vµ phô kiÖn + Ph©n x­ëng Pin TÈm Hå + Ph©n x­ëng Pin KiÒm vµ ph©n x­ëng s¶n xuÊt phô ( C¸c ph©n x­ëng nµy mang tÝnh chÊt phôc vô cho s¶n xuÊt chÝnh): + Ph©n x­ëng c¬ khÝ chÕ t¹o + Ph©n x­ëng ®iÖn + Ph©n x­ëng h¬i n­íc + Ph©n x­ëng gia c«ng thuª ngoµi + Ph©n x­ëng x©y dùng c¬ b¶n néi bé + Nhµ ¨n + §éi xe 2. Quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt: C«ng ty Pin Hµ Néi s¶n xuÊt s¶n phÈm lµ c¸c lo¹i Pin chñ yÕu theo c«ng nghÖ Hå §iÖn. §©y lµ c«ng nghÖ ®· tån t¹i rÊt l©u ë ViÖt Nam còng nh­ trªn ThÕ Giíi. ë C«ng ty ®ang s¶n xuÊt c¸c lo¹i Pin theo hai d©y chuyÒn s¶n xuÊt chÝnh lµ d©y chuyÒn s¶n xuÊt Pin Hå §iÖn vµ Pin TÈm Hå. Pin TÈm Hå lµ lo¹i Pin cã nhiÒu ­u ®iÓm vµ ®­îc c¶i tiÕn h¬n do cã n¨ng suÊt cao h¬n vµ Ýt g©y « nhiÔm m«i tr­êng v× vËy trong t­¬ng lai c«ng nghÖ s¶n xuÊt c¸c lo¹i Pin nµy sÏ dÇn ®Çn ®­îc thay thÕ cho c«ng nghÖ s¶n xuÊt Pin Hå §iÖn. - HiÖn nay, C«ng ty cßn cã c¸c c«ng nghÖ míi sau: + C«ng nghÖ s¶n xuÊt Pin b»ng giÊy tÈm hå. + C«ng nghÖ s¶n xuÊt Pin kiÒm- lµ c«ng nghÖ thuéc lo¹i hiÖn ®¹i. + C«ng nghÖ s¶n xuÊt giÊy tÈm hå + C«ng nghÖ s¶n xuÊt Pin gãi giÊy kh«ng quÊn chØ cùc d­¬ng MnO2: Cùc d­¬ng NH4Cl: ChÊt ®iÖn ly Zn: Cùc ©mS¶n phÈm cña C«ng ty Pin Hµ N«i lµ 6 lo¹i Pin chÝnh: + Pin R20( Pin ®Ìn) + Pin R6P( Pin tiÓu) + Pin R40( Pin chuyªn dïng) + Pin R14( Pin chuyªn dïng) + Pin BTO( Pin chuyªn dïng) + Pin PO2( Pin chuyªn dïng) 38 Quy tr×nh s¶n xuÊt Pin cña C«ng ty Pin Hµ Néi MnO2, NH4,Graphit Muèi C2H2 ®iÖn Vá KÏm S¸p nÊu ch¶y GiÊy giã lôa, chØ Hép Tãp PVC N¾p nhùa 4. Tæ chøc bé m¸y kÕ to¸n: C«ng t¸c kÕ to¸n lµ mét trong nh÷ng c«ng cô quan träng trong qu¶n lý kinh tÕ ë c¸c doanh nghiÖp. Trong mäi doanh nghiÖp th× c«ng t¸c kÕ to¸n chÝnh lµ c«ng viÖc ghi chÐp, tÝnh to¸n b»ng con sè d­íi h×nh thøc gi¸ trÞ, hiÖn vËt vµ thêi gian lao ®éng mµ chñ yÕu lµ d­íi h×nh thøc gi¸ trÞ ®Ó ph¶n ¸nh, kiÓm tra t×nh h×nh vËn ®éng cña c¸c lo¹i tµi s¶n, qu¸ tr×nh vµ kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, sö dông vèn vµ kinh phÝ cña Nhµ n­íc còng nh­ tõng tæ chøc, doanh nghiÖp. Sè liÖu cña kÕ to¸n lµ nh÷ng con sè biÕt nãi ®Ó cung cÊp cho l·nh ®¹o C«ng ty nh÷ng th«ng tin kinh tÕ vÒ vèn liÕng, tµi s¶n, c«ng nî, ®Çu t­ XuÊt ph¸t tõ ý nghÜa trªn, C«ng ty Pin Hµ Néi rÊt chó träng ®Õn c«ng t¸c tæ chøc bé m¸y h¹ch to¸n , kÕ to¸n. §Ó thùc hiÖn tèt c¸c nhiÖm vô, gióp l·nh ®¹o C«ng ty tæ chøc c«ng t¸c qu¶n lý kinh tÕ ph©n tÝch ho¹t ®éng kinh doanh, C«ng ty c¨n cø vµo ®Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt, tæ chøc qu¶n lý cña doanh nghiÖp m×nh, tæ chøc bé m¸y kÕ to¸n theo h×nh thøc tËp trung vµ tiÕn hµnh h¹ch to¸n ®éc lËp. Theo h×nh thøc nµy, toµn bé c«ng t¸c h¹ch Tinh bét ñ DËp bao than Cùc d­¬ng Rãt hå ®Æt bao than ChÊm s¸p Bao giÊy,th¾t chØ,cuén chØ Tr­ng hå Lµm nguéi Lau s¹ch L¾p giÊy dËp mò ®ång §æ xØ §¸nh bãng §ãng hép Lång tãp L¾p n¾p nhùa ViÒn mÐp G¸ nh·n §o ®iÖn Cäc than 39 to¸n nh­ viÖc ph¶n ¸nh vµ gi¸m ®èc t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch kinh tÕ tµi chÝnh, ph©n tÝch vµ ph¸t hiÖn kh¶ n¨ng tiÒm tµng cña doanh nghiÖp, lËp c¸c ph­¬ng ¸n kÕ to¸n qu¶n trÞ cho doanh nghiÖp ®Òu ®­îc tËp trung thùc hiÖn t¹i phßng kÕ to¸n cña C«ng ty. Tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n ®­îc thÓ hiÖn qua viÖc tæ chøc, vËn dông hÖ thèng chøng tõ, tµi kho¶n, sæ s¸ch, b¸o c¸o vµ tæ chøc bé m¸y kÕ to¸n. Do quy m« ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña C«ng ty t­¬ng ®èi lín nªn bé m¸y kÕ to¸n cña C«ng ty ®­îc tæ chøc bao gåm 8 ng­êi. §øng ®Çu lµ kÕ to¶n tr­ëng, mét kÕ to¸n phã( KÕ to¸n tæng hîp) vµ s¸u nh©n viªn phô tr¸ch c¸c phÇn hµnh kÕ to¸n cßn l¹i. Cßn ë c¸c ph©n x­ëng s¶n xuÊt kh«ng cã nh©n viªn kÕ to¸n mµ chØ lµ c¸c nh©n viªn kinh tÕ lµm thèng kª ph©n x­ëng ®Ó lËp vµ thu thËp chøng tõ vÒ ho¹t ®éng s¶n xuÊt ë c¸c x­ëng sau ®ã chuyÓn lªn phßng kÕ to¸n ®Ó tËp trung xö lý vµ h¹ch to¸n. Bé m¸y kÕ to¸n cña C«ng ty Pin Hµ N«i ®­îc tæ chøc theo s¬ ®å sau: S¬ ®å bé m¸y kÕ to¸n cña C«ng ty Tr×nh tù ghi sæ kÕ to¸n theo s¬ ®å h×nh thøc NhËt Ký Chøng Tõ Ghi chó: : Ghi hµng ngµy : Ghi cuèi th¸ng : §èi chiÕu kiÓm tra II. Thùc tÕ c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë C«ng ty Pin Hµ Néi: C«ng ty Pin Hµ Néi lµ mét doanh nghiÖp s¶n xuÊt c«ng nghiÖp nªn c«ng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lu«n ®­îc C«ng ty quan t©m hµng ®Çu v× nã ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña C«ng ty trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ph¶i gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n tõ sù t¸c ®éng cña quy luËt c¹nh tranh. §Ó phï hîp KÕ to¸n tr­ëng Phã phßng kÕ to¸n KÕ to¸n tæng hîp KÕ to¸n tiÒn mÆt KÕ to¸n ng©n hµng KÕ to¸n vËt liÖu KÕ to¸n TSC§ KÕ to¸n tiÒn l­¬ng KÕ to¸n CPSX& Gi¸ thµnh KÕ to¸n tiªu thô Thñ quü 40 víi tÝnh chÊt s¶n xuÊt C«ng ty ®· sö dông h×nh thøc sæ NhËt Ký- Chøng Tõ ®Ó ghi sæ vµ ¸p dông ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn. 1. §èi t­îng kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt: Muèn h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt ®­îc chÝnh x¸c, kÞp thêi ®ßi hái c«ng viÖc ®Çu tiªn mµ nhµ qu¶n lý ph¶i lµm lµ x¸c ®Þnh ®­îc ®èi t­îng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt ®Ó phôc vô cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. Chi phÝ s¶n xuÊt ë C«ng ty Pin Hµ Néi bao gåm nhiÒu lo¹i víi nh÷ng néi dung vµ c«ng dông kinh tÕ kh¸c nhau, ph¸t sinh ë nh÷ng ®Þa ®iÓm kh¸c nhau do vËy x¸c ®Þnh ®óng ®­îc ®èi t­îng h¹ch to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt chÝnh lµ viÖc x¸c ®Þnh n¬i ph¸t sinh chi phÝ vµ n¬i chÞu chi phÝ. Do ®Æc ®iÓm quy tr×nh c«ng nghÖ kü thuËt s¶n xuÊt cña s¶n phÈm Pin lµ c«ng nghÖ phøc t¹p cã kiÓu chÕ biÕn liªn tôc nªn ë C«ng ty gi÷a c¸c ph©n x­ëng lu« cã sù t¸c ®éng vµ phôc vô lÉn nhau trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ra s¶n phÈm. S¶n phÈm cña mét sè ph©n x­ëng ®­îc s¶n xuÊt sau ®ã chuyÓn sang phôc vô cho c¸c ph©n x­ëng chÝnh chÕ biÕn thµnh thµnh phÈm. V× vËy ®Ó tÝnh chÝnh x¸c gi¸ thµnh s¶n phÈm, C«ng ty Pin Hµ Néi ®· x¸c ®Þnh ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ theo tõng ph©n x­ëng s¶n xuÊt. C«ng ty cã 13 ph©n x­ëng nªn viÖc tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt còng ®­îc chi tiÕt theo 13 ph©n x­ëng cô thÓ lµ: - Ph©n x­ëng KÏm( TK 154.1): s¶n xuÊt c¸c lo¹i èng kÏm tõ thÐo thái ®­îc ®­a vµo nÊu kÐm xau ®ã ®­îc ®óc, c¸n thµnh c¸c lo¹i èng kÏm R14, R20, R40 phôc vô cho ph©n x­ëng s¶n xuÊt Pin Hå §iÖn, èng kÏm R6P phôc vô cho ph©n x­ëng TÈm Hå. - Ph©n x­ëng Hå DiÖn( TK 154.2): Pha chÕ c¸c lo¹i ®iÖn dÞch, hå ®iÖn chuyÓn sang chp ph©n x­ëng TÇm Hå vµ l¾p r¸p bé phËn, chi tiÕte cña c¸c lo¹i Pin. - Ph©n x­ëng nghiÒn MnO2( TK 154.3): Thùc hiÖn viÖc nghiÒn bét Mangan chuyÕn sang cho ph©n x­ëng TÇm Hå trén bét dËp bao than c¸c lo¹i phôc vô cho ph©n x­ëng Hå §iÖn. §ång thêi ph©n x­ëng nµy cßn s¶n xuÊt ra c¸c lo¹i phô kiÖn lµm Pin: N¾p giÊy lãt trong, lµm vá giÊy nh·n, hép t¸ cho c¸c lo¹i Pin phôc vô cho 2 ph©n x­ëng s¶n xuÊt xhÝnh lµ ph©n x­ëng Hå §iÖn Vµ ph©n x­ëng TÈm Hå. - Ph©n x­ëng cäc than (TK 154.4): Nhóng s¸p c¸c lo¹i cäc than chuyÓn sang ph©n x­ëng TÇm Hå, nÊu xi chuyÓn sang ph©n x­ëng Hå §iÖn. - Ph©n x­ëng TÇm Hå (TK 154.5): s¶n xuÊt ra c¸c lo¹i Pin R6p, dËp c¸c lo¹i bao than R14, R20, R40 phôc vô cho ph©n x­ëng Hå §iÖn. - Ph©n x­ëng cá khÝ (TK 154.7): s¶n xuÊt ra c¸c lo¹i phô tïng ®Ó söa ch÷a th­êng xuyªn, s÷a ch÷a lín TSC§, m¸y mãc thiÕt bÞ ë c¸c ph©n x­ëng. - Ngµnh ®iÖn (TK 154.8): Cã nhiÖm vô s÷a ch÷a,thay thÕ, l¾p míi c¸c lo¹i dông cô, thiÕt bÞ, gi¸m s¸t vµ theo dâi viÖc sö dông ®iÖn ë c¸c ph©n x­ëng. Cho ch¹y m¸y næ ®Ó phôc vô kÞp thêi cho s¶n xuÊt trong tr­êng hîp bÞ mÊt ®iÖn l­íi. - Ngµnh h¬i n­íc (TK 154.9): Phôc vô h¬i n­íc cho c¸c ph©n x­ëng s¶n xuÊt - Gia c«ng thuª ngoµi (TK 154.10): - Nhµ ¨n ca (TK 154.11): Phôc vô c¬m c«ng nghiÖp vµ båi d­¬ngz ®éc h¹i cho CBCNV - KiÕn thiÕt XDCB (TK 154.12): Söa ch÷a, t©n trang nhµ x­ëng, nhµ kho trong C«ng ty. 41 - §éi xe (TK 154.13): VËn chuyÓn vËt t­ mua ngoµi vµ vËn chuyÓn Pin ®Õn c¸c ®¹i lý tiªu thô s¶n phÈm. Nh­ vËy ë mçi ph©n x­ëng lu«n cã mèi quan hÖ chÆt chÏ, hç trî cho nhau. Nªn trong kÕ ho¹ch C«ng ty cÇn ph¶i tæ chøc s¶n xuÊt sao cho hîp lý ®Ó tr¸nh sù mÊt c©n ®èi trªn d©y chuyÒn s¶n xuÊt, kh«ng ®Ó cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt x¶y ra t×nh tr¹ng kh©u nµy ngõng s¶n xuÊt lµm ¶nh h­ëng ®Õn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cña kh©u sau. §iÒu nµy ®ßi hái ng­êi lµm qu¶n lý lu«n lu«n quan t©m theo dâi chÆt chÏ tiÕn ®é s¶n xuÊt ®Ó ®iÒu ®éng nh©n lùc cho phï hîp, c©n ®èi gi÷a c¸c tæ ®éi s¶n xuÊt. 2. Thùc tÕ ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt: KÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt lµ mét phÇn hµnh quan träng trong phßng kÕ to¸n v× tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt theo ®óng ®èi t­în quy ®Þnh mét c¸ch hîp lý th× cã t¸c dông phôc vô tèt cho viÖc t¨ng c­êng qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt còng nh­ c«ng t¸c tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ®­îc trung thùc vµ hîp lý. C«ng ty Pin Hµ Néi lµ mét doanh nghiÖp s¶n xuÊt thùc hiÖn chÕ ®é h¹ch to¸n kinh doanh do vËy, ®Ó phï hîp víi ®Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt, tæ chøc qu¶n lý nªn C«ng ty Pin Hµ Néi ®· tiÕn hµnh tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt theo yÕu tè cho tõng lo¹i s¶n phÈm Pin bao gåm: Chi phÝ nguyªn vËt liÖu chÝnh, chi phÝ nguyªn vËt liÖu phô, nhiªn liÖu, tiÒn l­¬ng, b¶o hiÓm, khÊu hao C¸c yÕu tè chi phÝ nµy ph¸t sinh trong kú ®­îc tËp hîp theo tõng ph©n x­ëng. C«ng ty ¸p dông kÕ to¸n hµng tån kho theo ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn nªn viÖc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt còng theo ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn. Khi c¸c yÕu tè chi phÝ ph¸t sinh, ®Ó phï hîp víi quy m« s¶n xuÊt lín ë tõng ph©n x­ëng, C«ng ty d· quy ®Þnh c¸c tµi kho¶n chi phÝ sö dông h¹ch to¸n nh­ sau:  TK 621-“ Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp” ®­îc chi tiÕt thµnh 13 tiÓu kho¶n t­¬ng øng víi 13 ph©n x­ëng: - TK 621.1: Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp( dïng cho ph©n x­ëng KÏm) - TK 621.2: Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp( dïng cho ph©n x­ëng Hå §iÖn) - TK 621.3: Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp( dïng cho ph©n x­ëng nghiÒn) - TK 621.4: Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp( dïng cho ph©n x­ëng Cäc than) - TK 621.5: Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp( dïng cho ph©n x­ëng TÇm Hå) - TK 621.6: Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp( dïng cho ph©n x­ëng Pin KiÒm) - TK 621.8: Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp( dïng cho ph©n x­ëng §iÖn) - TK 621.9: Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp( dïng cho ph©n x­ëng H¬i n­íc) - TK 621.10: Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp( dïng ®Ó gia c«ng thuª ngoµi) - TK 621.11: Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp( dïng cho nhµ ¨n) - TK 621.13: Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp( dïng cho ®éi xe) * TK 622- “ Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp” Vµ TK 627- “ Chi phÝ s¶n xuÊt chung” còng ®­îc chi tiÕt thµnh 13 tiÓu kho¶n t­¬ng øng víi c¸c ph©n x­ëng ( T­¬ng tù nh­ TK 621) a. KÕ to¸n chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp: Nguyªn vËt liÖu lµ nh÷ng yÕu tè quan träng kh«ng thÓ thiÕu ®­îc trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Tû träng cña nguyªn vËt liÖu trong tæng chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ë C«ng ty Pin Hµ Néi lµ rÊt lín. ViÖc qu¶n lý nguyªn vËt liÖu tõ kh©u thu mua, b¶o qu¶n, dù tr÷ vµ xuÊt dïng cã t¸c dungj trùc tiÕp tíi kÕt qu¶ s¶n xuÊt cña C«ng ty. 42 Ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ nguyªn vËt liÖu mµ C«ng ty ®ang ¸p dông lµ ph­¬ng ph¸p sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn. Ph­¬ng ph¸p nµy dùa vµo c¸c chøng tõ gèc nh­: PhiÕu nhËp kho, phiÕu xuÊt kho, phiÕu l·nh vËt t­ theo ®Þnh møc ®Ó tiÕn hµnh ph©n lo¹i vËt liÖu. Tuú thuéc vµo ®èi t­îng sö dông vËt liÖu, kÕ to¸n vËt liÖu tËp hîp vµo sæ chi tiÕt, NhËt ký chøng tõ sau ®ã ghi vµo b¶ng kª nhËp, xuÊt, tån kho nguyªn vËt liÖu. C«ng ty Pin Hµ Néi s¶n xuÊt kinh doanh theo kÕ ho¹ch vµ theo ®Þnh møc tiªu hao vËt t­. C¨n cø vµo nhu cÇu cña tõng x­ëng( Theo kÕ ho¹ch s¶n xuÊt trong th¸ng) phßng vËt t­ viÕt phiÕu xuÊt kho vËt liÖu cho tõng x­ëng. KÕ to¸n vËt liÖu c¨n cø vµo c¸c phiÕu xuÊt kho vµ c¸c chøng tõ liªn quan ®Ó ghi sæ cho tõng lo¹i vËt liÖu vµo tõng ®èi t­îng sö dông theo gi¸ h¹ch to¸n( do phßng kÕ ho¹ch x©y dùng lªn). Cuèi th¸ng c¨n cø vµo gÝa thùc tÕ cña nguyªn vËt liÖu, c«ng cô dông cô nhËp kho kÕ to¸n tinhd ra hÖ sè gi¸ ®Ó ®iÒu chØnh cho c¸c ®èi t­îng dö dông. C«ng ty cã kho¶ng gÇn 40 nguyªn vËt liÖu chÝnh dïng trùc tiÕp cjo s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm bao gåm: MnO2 thiªn nhiªn, MnO2 ®iÖn gi¶i, muèi Am«n, ZnO, muèi ZnCl tinh, Paraphin, nhùa th«ng, chØ R20, chØ R40, bét ng«, bét mú Trong ®ã c¸c lo¹i vËt t­ chiÕm tû träng lín trong gi¸ thµnh s¶n phÈm ®ã lµ: + KÏm thái chiÕm 50 - 60% gi¸ thµnh vµ ph¶i nhËp ngo¹i. + MnO2 chiÕm 10 – 15% gi¸ thµnh vµ còng ph¶i nhËp ngo¹i. C«ng ty sö dông nhiÒu lo¹i vËt liÖu phô( gÇn 30 lo¹i) nh­: GiÊy bÝa häc sinh, giÊy ®Öm nh·n, nh·n R20, nh·n tãp R6, tãp ®¬n R20, tãp ®èi, tãp vØ R6, bét ®¸ Do sè l­îng, chñng lo¹i vËt t­ cña C«ng ty phong phó, ®a d¹ng vµ nguyªn vËt liÖu chÝnh chñ yÕu ph¶i nhËp ngo¹i nªn c«ng t¸c x©y dùng kÕ ho¹ch cung cÊp ®ñ nguyªn vËt liÖu cho s¶n xuÊt lu«n lu«n ®­îc C«ng ty coi träng vµ tÝnh to¸n hîp lý trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. KÕ to¸n nguyªn vËt liÖu sö dông gi¸ h¹ch to¸n ®Ó ghi sæ cho c¸c lo¹i vËt t­ vµ cuãi th¸ng míi ®iÒu chØnh gi¸ h¹ch to¸n ®Ó tÝnh ra gi¸ trÞ thùc tÕ cña vËt t­ trong kú theo c«ng thøc: TrÞ gi¸ thùc tÕ vËt = Sè l­îng vËt t­ x §¬n gi¸ x HÖ sè gi¸ t­ xuÊt trong kú xuÊt trong kú h¹ch to¸n vËt t­ Trong ®ã: Tæng gi¸ thùc tÕ + Tæng gi¸ thùc tÕ HÖ sè gi¸ = vËt t­ tån ®Çu kú vËt t­ nhËp trong kú vËt t­ Tæng gi¸ h¹ch to¸n + Tæng gi¸ h¹ch to¸n vËt t­ tån kho ®Çu kú vËt t­ nhËp trong kú HiÖn nay, viÖc thu mua, nhËp kho vµ sö dông nguyªn vËt liÖu do phßng vËt t­ ®¶m nhiÖm. Phßng nµy cã nhiÖm vô c¨n cø vµo kÕ ho¹ch s¶n xuÊt trong kú ®Ó lª kÕ ho¹ch cung øng vËt t­. NghiÖp vô xuÊt lho ph¸t sinh khi cã phiÕu yªu cÇu cña ph©n x­ëng s¶n xuÊt vÒ tõng lo¹i nguyªn vËt liÖu, c«ng cô dông cô. Phßng vËt t­ sÏ viÕt “ PhiÕu lÜnh vËt t­ theo ®Þnh møc” ®èi víi c¸c lo¹i nguyªn vËt liÖu, c«ng cô dông cô xuÊt dïng theo kÕ ho¹ch s¶n xuÊt s¶n phÈm. Trong qóa tr×nh s¶n xuÊt nÕu cã ph¸t sinh thªm c¸c lo¹i vËt liÖu th× phßng vËt t­ sÏ viÕt “ PhiÕu xuÊt kho” theo yªu cÇu cña bé phËn s¶n xuÊt> Mçi 43 phiÕu xuÊt vËt t­ ®­îc lËp thµnh 4 b¶n: Phßng vËt t­ gi÷ mét b¶n gèc, thñ kho gi÷ hai b¶n sau khi x¸c nhËn th× chuyÓn 1 b¶n tr¶ cho kÕ to¸n vËt liÖu, cßn 1 b¶n giao cho ng­êi nhËn vËt t­ vÒ bé phËn cña pz sö dông. Cô thÓ lµ hai mÉu phiÕu sau: C«ng ty Pin Hµ Néi Ph©n x­ëng: KÏm Sè:14 PhiÕu lÜnh vËt t­ theo ®Þnh møc Ngµy 24 th¸ng 3 n¨m 2002 STT Ngµy th¸ng Tªn vËt t­ §VT Sè l­îng Ng­êi nhËn 1 S¸p tr¾ng Kg 2.200 2 Nhùa th«ng Kg 213 3 Tãp R40 Kg 137,5 4 Cäc than R40 Kg 5.250 Ph©n x­ëng Thñ kho ( Ký, hä tªn) ( Ký, hä tªn) §¬n vÞ: C«ng ty Pin Hµ Néi MÉu sè: 02 – VT Sè: 29 PhiÕu xuÊt kho Ngµy 18 th¸ng 3 n¨m 2002 Hä tªn ng­êi nhËn hµng: Anh TuÊn §Þa chØ( Bé phËn): PX TÈm Hå Lý do xuÊt kho: S¶n xuÊt XuÊt t¹i kho: ChÞ T©m ST T Tªn nh·n hiÖu, quy c¸ch, phÈm chÊt vËt t­ M· sè §V T Sè l­îng §¬n gi¸ Thµnh tiÒn Yªu cÇu Thùc xuÊt 1. Nh·n tãp R6 TQ C¸i 3.000.000 3.300.000 26 85.800.000 2. Oxit KÏm Kg 75 75 17.500 1.312.500 3. Nhùa th«ng Kg 99 99 5.363 530.937 4. GiÊy tÈm hå TQ Kg 614 614 39.500 24.253.000 5. Sµng C¸i 70 70 11.000 770.000 6. D©y gai Sîi 3 3 17.400 52.200 7. Chæi lóa C¸i 20 20 2.500 50.000 8. N¾p nhùa R20 C¸i 19.500 19.500 14,1 274.950 9. BÓ chøa axit C¸i 4 4 8.133.714 32.534.856 Céng 145.578.443 Thñ tr­ëng ®¬n vÞ KÕ to¸n tr­ëng P. tr¸ch cung tiªu Ng­êi nhËn Thñ kho ( Ký tªn, ®ãng dÊu ( Ký, hä tªn) ( Ký, hä tªn) ( Ký, hä tªn) ( Ký, hä tªn) 44 KÕ to¸n vËt liÖu theo dâi xuÊt kho vËt liÖu qua nh÷ng phiÕu xuÊt kho do thñ kho ®­a lª vµ tuú theo ®èi t­îng sö dông ®Ó tËp hîp vµo sæ chi tiÕt cho c¸c lo¹i vËt t­ xuÊt dïng (Xin xem biÓu sè 2 trang sau) Cuèi th¸ng, nh©n viªn thèng kª cña tõng ph©n x­ëng tiÕn hµnh kiÓm kª sè l­îng nguyªn vËt liÖu, c«ng cô dông cô cßn l¹i ch­a dïng ë x­ëng ®Ó lËp b¸o c¸o kiÓm kª cña ph©n x­ëng m×nh göi lª phßng kÕ to¸n cho kÕ to¸n vËt liÖu c¨n cø vµo ®ã x¸c ®Þnh gi¸ trÞ cña tõng lo¹i nguyªn vËt liÖu, c«ng cô dông cô thùc dïng trong kú. BiÓu sè 3 B¶ng kiÓm kª cuèi th¸ng 3 n¨m 2002 Ph©n x­ëng KÏm STT Lo¹i vËt t­ §VT Sè l­îng §¬n gi¸ KH Thµnh tiÒn 1 GiÊy 1 ly kg 486 3.300 1.603.800 2 Lãt khay Kg 110 3.300 363.000 3 GiÊy giã lôa Tê 170.000 36 6.120.000 4 GiÊy b· mÝa Kg 215 3.300 709.500 5 Lãt ®¸y R14 thµnh phÈm Kg 45 3.300 148.500 6 Tãp R40 Kg 84,2 18.500 1.557.700 7 Tãp R14 Kg 16 19.700 315.200 8 Tãp R6 Kg 10,5 18.622 195.531 9 Vßng g¨ng Kg 289,1 52.461 15.638.624 10 Mò ®ång Kg 72,8 76.224 5.549.107 11 Hép t¸ Pin R20 C¸i 103.300 168 17.354.400 12 Hép t¸ Pin R6 C¸i 14.600 128 1.868.800 13 Cäc than R20 Kg 25.000 7.550 188.750.000 14 Cäc than R40 Kg 23.000 7.600 174.800.000 15 Cäc than R6 Kg 1.170 11.300 19.323.000 Qu¶n ®èc ph©n x­ëng ký Sau khi ®· tËp hîp ®­îc toµn bé chi phÝ vÒ nguyªn vËt liÖu xuÊt dïng trùc tiÒp trªn b¶ng ph©n bæ nguyªn vËt liÖu, c«ng cô dông cô do kÕ to¸n cung cÊp th× kÕ to¸n chi phÝ c¨n cø vµo b¶ng ph©n bæ nµy ®Ó ghi vµo sæ c¸i TK 621( Xem biÓu sè 4 trang sau) 45 46 C«ng ty ¸p dông ghi sæ kÕ to¸n theo h×nh thøc NhËt ký – Chøng tõ, nh­ng thùc tÕ kÕ to¸n chi phÝ t¹i c«ng ty kh«ng sö dông B¶ng Kª sè 4 – “ TËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt theo ph©n x­ëng” vµ NhËt ký chøng tõ sè 7 –“ tËp hîp chi phÝ tßan doanh nghiÖp” ®Ó ghi sæ mµ kÕ to¸n sö dông Sæ C¸i ®Ó tËp hîp chi phÝ cho tõng ph©n x­ëng. Sæ C¸i ë C«ng ty ®­îc kÕ to¸n më chi tiÕt cho tõng ph©n x­ëng. VÝ Dô: §Ó tËp hîp chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp ë ph©n x­ëng TÈm Hå, kÕ to¸n ®Þnh kho¶n vµo Sæ C¸i: Nî TK 621.5 : 1.180.885.103 Cã TK 152 : 1.180.885.103 TK 152.1 : 1.090.232.450 TK 152.2 : 90.334.302 TK 152.3 : 318.351 §¬n vÞ: C«ng ty Pin Hµ Néi Sæ Chi tiÕt Tµi kho¶n: 621.5 Sè Ngµy DiÔn gi¶i TK ®èi øng Sè tiÒn Nî Cã 51 30/5 Ph©n bæ CP nguyªn vËt liÖu 152 1.180.885.103 152.1 1.090.232.450 152.2 90.334.302 152.3 318.351 KÕt chuyÓn CP NVL trùc tiÕp sang TK 154.5 154.5 1.180.885.103 Céng ph¸t sinh 1.180.885.103 1.180.885.103 T­¬ng tù nh­ ®èi víi ph©n x­ëng