Giáo trình Phần cứng máy tính

BÀI 4: CÀI Đ T M T H TH NG MÁY TÍNHẶ Ộ Ệ Ố GIÁO TRÌNH PH N C NG MÁY TÍNHẦ Ứ L I NÓI Đ UỜ Ầ { S c p nh t khi in n}ẽ ậ ậ ấ M C L CỤ Ụ M C L CỤ Ụ .............................................................................................................1 BÀI 1: GI I THI U V MÁY TÍNHỚ Ệ Ề ...................................................................6 1.1. Gi i thi uớ ệ ......................................................................................6 1.1.1. Máy tính là gì ?...........................................................................6 1.1.2. Máy tính cá nhân gì ?.................................................................6 1.1.3. Các lo i máy tính khácạ ...............................................................8 1.2. Các kh i ph n c ng máy tínhố ầ ứ .....................................................11 1.3. Ph n m m máy tínhầ ề ....................................................................13 1.3.1 H đi u hành:ệ ề ...........................................................................13 1.3.2 Trình đi u khi n thi t b ( Driver) ề ể ế ị ...........................................14 1.3.3 Ph n m m ng d ng ( Application Software) ầ ề ứ ụ .........................15 1.3.4 Ph n m m l p trình ( Programing Software) ầ ề ậ ..........................15 1.4. Nguyên lý ho t đ ng c a máy tínhạ ộ ủ .............................................16 1.4.1 S đ kh i máy tính:ơ ồ ố ................................................................16 1.4.2 Đ n v c b n c a máy tínhơ ị ơ ả ủ .....................................................16 1.4.3. Nguyên lý ho t đ ngạ ộ ...............................................................17 1.4.4. X lý d li uử ữ ệ ...........................................................................18 1.4.5. Quá trình kh i đ ng c a máy tínhở ộ ủ ...........................................18 BÀI 2: LINH KI N C U THÀNH H TH NG MÁY TÍNHỆ Ấ Ệ Ố ............................22 2.1. Bo m ch chạ ủ...............................................................................22 2.1.1. Gi i thi uớ ệ .................................................................................22 2.1.2. Các thành ph n c a bo m ch chầ ủ ạ ủ...........................................23 Các Chips trên bo m ch chạ ủ..............................................................23 C ng k t n iổ ế ố ......................................................................................24 1 BÀI 4: CÀI Đ T M T H TH NG MÁY TÍNHẶ Ộ Ệ Ố Khe c m trên bo m ch chắ ạ ủ...............................................................24 B ng k t n iả ế ố ......................................................................................25 System Bus and Bandwidth...............................................................27 2.1.3. ROM BIOS...............................................................................27 2.1.4. Chipsets....................................................................................28 2.1.5. Các đ c tr ng c a nhà s n xu t bo m ch chặ ư ủ ả ấ ạ ủ.......................33 2.1.6. Ch n đoán và kh c ph c s c bo m ch chẩ ắ ụ ự ố ạ ủ.........................35 2.2.1. Gi i thi uớ ệ .................................................................................36 2.2.2. Đ c tính c a b vi x lýặ ủ ộ ử ..........................................................36 2.2.3. S c m nh c a b vi x lýứ ạ ủ ộ ử .......................................................38 Các b vi x lý c a Intel, AMDộ ử ủ ........................................................38 2.2.5. Ch n đoán và kh c ph c s c b vi x lýẩ ắ ụ ự ố ộ ử ............................41 2.3. B nh chính - RAMộ ớ ..................................................................41 2.3.1. Gi i thi uớ ệ .................................................................................41 2.3.2. Đ c tính c a b nh RAMặ ủ ộ ớ ......................................................42 2.3.3. Phân lo i b nh RAMạ ộ ớ ............................................................42 2.3.4. Ch n đoán và kh c ph c s c b nh RAMẩ ắ ụ ự ố ộ ớ ........................44 2.4. B nh phộ ớ ụ.................................................................................45 2.4.1. Gi i thi uớ ệ .................................................................................45 2.4.2. đĩa c ngỔ ứ ................................................................................45 2.4.3. Đĩa quang và đĩa quangổ .........................................................51 2.5. B ngu n và thùng máyộ ồ ..............................................................55 2.5.1. Gi i thi uớ ệ .................................................................................55 2.5.2. B ngu nộ ồ .................................................................................56 2.5.4. Thùng máy................................................................................58 2.6. Màn hình máy tính.......................................................................58 2.6.1. Gi i thi uớ ệ .................................................................................59 2.6.2. Màn hình CRT..........................................................................59 2.6.3. Màn hình LCD..........................................................................61 2.6.4. S d ng các nút ch c năng c a màn hìnhử ụ ứ ủ ...............................65 2.7. Bàn phím.....................................................................................65 2.8. Chu tộ ...........................................................................................69 2.9. Card màn hình.............................................................................71 2.9.1. Gi i thi uớ ệ .................................................................................71 2.9.2. Thành ph n và thông s Card màn hìnhầ ố ..................................71 2.9.3. Ch n đoán và kh c ph c s c Card màn hìnhẩ ắ ụ ự ố .......................77 2.10. Card âm thanh...........................................................................78 2.11. Loa máy tính..............................................................................79 BÀI 3: L A CH N C U HÌNH VÀ L P RÁP MÁY TÍNHỰ Ọ Ấ Ắ .............................84 3.1. L a ch n c u hìnhự ọ ấ ......................................................................84 2 BÀI 4: CÀI Đ T M T H TH NG MÁY TÍNHẶ Ộ Ệ Ố 3.2. L p ráp máy tínhắ .........................................................................87 3.2.1. Chu n b l p rápẩ ị ắ ......................................................................87 3.2.2. Qui trình l p rápắ .......................................................................88 3.2.3. CMOS Setup Utility.................................................................97 3.2.4. M t s l u ý trong quá trình l p ráp máy tínhộ ố ư ắ .......................103 BÀI 4: CÀI Đ T M T H TH NG MÁY TÍNHẶ Ộ Ệ Ố ............................................106 4.1. DOS...........................................................................................106 4.1.1. DOS........................................................................................106 4.1.2. Các công c ti n ích trong đĩa c u h Hirent’s Bootụ ệ ứ ộ ............107 4.2. Phân vùng c ngổ ứ .....................................................................110 4.2.1. Gi i thi u:ớ ệ ..............................................................................110 4.2.2. Các công c phân vùng c ngụ ổ ứ ..............................................110 4.2.3. Ch n đoán và kh c ph c s c phân vùng c ngẩ ắ ụ ự ố ổ ứ ...............115 4.3. Cài đ t h đi u hànhặ ệ ề ................................................................115 4.3.1. L a ch n và các b c chu n bự ọ ướ ẩ ị............................................115 4.3.2. Quá trình cài đ tặ .....................................................................116 4.3.3. Chu n đoán và kh c ph c s c cài đ tẩ ắ ụ ự ố ặ ...............................126 4.4. Ch ng trình GHOSTươ ...............................................................127 4.4.1. Gi i thi u:ớ ệ ..............................................................................127 4.4.2. Cài đ t h th ng máy tính v i GHOSTặ ệ ố ớ .................................127 4.4.3. Sao l u và ph c h iư ụ ồ ...............................................................129 4.5. Cài đ t trình đi u khi n thi t bặ ề ể ế ị...............................................134 4.5.1. Xác đ nh thông s thi t b và trình đi u khi nị ố ế ị ề ể ......................135 4.5.2. Cài đ t và nâng c p trình đi u khi n thi t bặ ấ ề ể ế ị.......................135 4.5.3. Sao l u và ph c h i Driverư ụ ồ ....................................................139 4.5.4. Ch n đoán và kh c ph c s c trình đi u khi n thi t bẩ ắ ụ ự ố ề ể ế ị.....143 4.6. Cài đ t nhi u h đi u hànhặ ề ệ ề ......................................................143 4.6.1. M c đích và gi i phápụ ả ...........................................................144 4.6.2. Phân vùng đĩa cho vi c cài đ t nhi u HĐHổ ệ ặ ề .......................144 4.6.3. Cài đ t HĐH có h tr Multi-Bootặ ỗ ợ ........................................146 4.6.4. Cài đ t h đi u hành có h tr c a ch ng trình BootMagicặ ệ ề ỗ ợ ủ ươ 148 4.6.5. Các v n đ c n l u ý khi cài đ t nhi u h đi u hànhấ ề ầ ư ặ ề ệ ề ..........149 4.6.6. Ch n đoán và kh c ph c s cẩ ắ ụ ự ố.............................................149 BÀI 5: THI T B NGO I VI THÔNG D NGẾ Ị Ạ Ụ ..................................................153 5.1. Thi t b k thu t sế ị ỹ ậ ố..................................................................153 5.1.1. Thi t b ghi hìnhế ị .....................................................................153 5.1.2. Thi t b nghe nh c – ghi âmế ị ạ ..................................................157 5.2. Thi t b văn phòngế ị ....................................................................159 3 BÀI 4: CÀI Đ T M T H TH NG MÁY TÍNHẶ Ộ Ệ Ố 5.2.1. Máy quét.................................................................................159 5.2.2. Máy Fax..................................................................................160 5.2.3. Máy chi uế ..............................................................................161 5.3. Thi t b khácế ị .............................................................................163 5.3.1. Flash Disk – USB Disk...........................................................163 5.3.2. Modem...................................................................................164 5.3.3. Card m ng – Switchạ ...............................................................165 5.3.4. Card Tivi.................................................................................165 BÀI 6: MÁY IN.................................................................................................168 6.1. Gi i thi uớ ệ ..................................................................................168 6.2. Phân lo i máy inạ .......................................................................168 6.2.1. Máy in kim.............................................................................168 6.2.2. Máy in phun............................................................................170 6.2.3. Máy in Laser...........................................................................170 6.2.4. Máy in đa ch c năngứ ..............................................................172 6.3. Các v n đ v máy inấ ề ề ...............................................................172 6.3.1. L a ch n máy inự ọ ....................................................................172 6.3.2. Cài đ t và g b máy inặ ỡ ỏ .........................................................173 6.3.3. N p m c máy inạ ự ....................................................................179 6.3.4. Ch n đoán và kh c ph c s c máy inẩ ắ ụ ự ố .................................182 BÀI 7: B O TRÌ VÀ NÂNG C P MÁY TÍNHẢ Ấ ................................................185 7.1. B o trì máy tínhả ........................................................................185 7.1.1. Nguyên nhân và m c đíchụ ......................................................185 7.1.2. D ng c b o trìụ ụ ả .....................................................................185 7.1.3. Th c hi n b o trìự ệ ả ...................................................................186 7.1.4. Các l u ý v b o trì máy tínhư ề ả ................................................192 7.2. Nâng c p máy tínhấ ....................................................................194 7.2.1. Nh n bi t d u hi u nâng c pậ ế ấ ệ ấ ...............................................194 7.2.2. Nâng c p thi t bấ ế ị...................................................................194 7.2.3. Các l u ý v nâng c p máy tínhư ề ấ ............................................201 BÀI 8: MÁY TÍNH XÁCH TAY.......................................................................203 8.1 Gi i thi uớ ệ ...................................................................................203 8.2. Phân lo i máy tính xách tayạ ......................................................203 8.2.1. Máy Laptop............................................................................203 8.2.2. Máy Desknote.........................................................................204 8.2.3. Máy Palm/Pocket PC..............................................................205 4 BÀI 4: CÀI Đ T M T H TH NG MÁY TÍNHẶ Ộ Ệ Ố 8.3. Đ c tr ng c a máy Laptopặ ư ủ .......................................................205 8.3.1. Các đ c tr ng v c u hình ph n c ngặ ư ề ấ ầ ứ ..................................205 8.3.2. Ch n mua và s d ng đúng cáchọ ử ụ ...........................................206 8.3.3. Công ngh Centrino ệ ..............................................................217 8.4. B o d ng máy Laptopả ưỡ ............................................................219 8.4.1. V sinh máy Laptopệ ...............................................................219 8.4.2. Ch n đoán và kh c ph c s c máy Laptopẩ ắ ụ ự ố .........................220 BÀI 9: C U D LI UỨ Ữ Ệ ......................................................................................224 9.1. V n đ v d li u và l u tr d li uấ ề ề ữ ệ ư ữ ữ ệ ......................................224 9.1.1. D li u và l u tr d li uữ ệ ư ữ ữ ệ .....................................................224 9.1.2. Nguyên nhân m t d li uấ ữ ệ ......................................................225 9.2. C u d li uứ ữ ệ ...............................................................................226 9.2.1. C ch khôi ph c d li uơ ế ụ ữ ệ .....................................................226 9.2.2. Ch ng trình c u d li uươ ứ ữ ệ ......................................................227 9.2.3. S a l i d li u sau khi khôi ph cử ỗ ữ ệ ụ .........................................237 9.3. Các l u ý v l u tr d li u và c u d li uư ề ư ữ ữ ệ ứ ữ ệ ...........................237 9.3.1 L u tr d li u an toànư ữ ữ ệ ..........................................................237 9.3.2. Các nguyên nhân không c u đ c d li uứ ượ ữ ệ ............................240 9.3.3. Các l u ý trong quá trình c u d li uư ứ ữ ệ ....................................241 PH L CỤ Ụ ...........................................................................................................243 M C L C HÌNH MINH H AỤ Ụ Ọ .........................................................................244 5 BÀI 4: CÀI Đ T M T H TH NG MÁY TÍNHẶ Ộ Ệ Ố BÀI 1: GI I THI U V MÁY TÍNHỚ Ệ Ề M c tiêu: ụ Sau khi k t thúc bài h c, h c viên s đ t đ c:ế ọ ọ ẽ ạ ượ  Ki n th c t ng quát v máy tínhế ứ ổ ề  Hi u v ph n c ng và ph n m m máy tínhể ề ầ ứ ầ ề  N m đ c các kh i c b n c a h th ng máy tínhắ ượ ố ơ ả ủ ệ ố  Nguyên lý ho t đ ng c a máy tínhạ ộ ủ  X lý d li u c a máy tínhử ữ ệ ủ  Quá trình kh i đ ng máy tínhở ộ 1.1. Gi i thi uớ ệ 1.1.1. Máy tính là gì ? Máy tính là m t thi t b ti p nh n d li u mà con ng i đ a vào, th c thi cácộ ế ị ế ậ ữ ệ ườ ư ự phép tính toán ho c lu n lý đ có th thay đ i d li u và cho ra m t k t quặ ậ ể ể ổ ữ ệ ộ ế ả m i t d li u tr c đó đã đ a vào.ớ ừ ữ ệ ướ ư Hình B 1.1: Máy tính và máy tính cá nhân 1.1.2. Máy tính cá nhân gì ? Là m t máy tính đ c thi t k đ n gi n cho m t cá nhân riêng l v i kíchộ ượ ế ế ơ ả ộ ẻ ớ th c ph n c ng nh g n và ph n m m c n thi t cho nhu c u m t ng i làmướ ầ ứ ỏ ọ ầ ề ầ ế ầ ộ ườ vi c và h n n a là ng i có thu nh p bình th ng cũng có kh năng s h u nó.ệ ơ ữ ườ ậ ườ ả ở ữ M t máy tính cá nhân hoàn ch nh đ c g i là m t h th ng ộ ỉ ượ ọ ộ ệ ố máy tính bao g mồ : 6 BÀI 4: CÀI Đ T M T H TH NG MÁY TÍNHẶ Ộ Ệ Ố Ph n c ngầ ứ là nh ng linh ki n thi t b đ l p ráp hoàn ch nh thành m t máyữ ệ ế ị ể ắ ỉ ộ tính ho c các thi t b k t n i v i máy tính; chúng đ u có đi m chung là có thặ ế ị ế ố ớ ề ể ể nhìn th y, c m ho c đ ng ch m đ n.ấ ầ ặ ụ ạ ế Ph n m mầ ề là m t ch ng trình đ c vi t ra b i con ng i b ng các ngônộ ươ ượ ế ở ườ ằ ng l p trình nh m đi u khi n máy tính ph c v các công vi c c a ng i sữ ậ ằ ề ể ụ ụ ệ ủ ườ ử d ng mà ng i l p trình mu n nh m đ n.ụ ườ ậ ố ắ ế Hi n th tr ng có r t nhi u lo i máy tính cá nhân, d i đây là m t s lo iệ ị ườ ấ ề ạ ướ ộ ố ạ máy tính cá nhân tiêu bi u:ể Máy tính Desktop th ng đ c g i là máy tính đ bàn có ngu n g c t máyườ ượ ọ ể ồ ố ừ tính IBM PC (Personal Computer), chi m h n 90% t ng s máy tính trên thế ơ ổ ố ế gi i. Đây là lo i máy tính thông d ng nh t hi n nay, v i kích th c có th đớ ạ ụ ấ ệ ớ ướ ể ể lên bàn làm vi c và c u hình đ m nh có th th c hi n g n nh m i yêu c uệ ấ ủ ạ ể ự ệ ầ ư ọ ầ c a ng i dùng bình th ng.ủ ườ ườ Hình B 1.2: Máy tính đ bànể Máy tính Machintosh là lo i máy tính cá nhân đ c phát tri n b i hãng Appleạ ượ ể ở bao g m c ph n c ng, h đi u hành và m t s ph n m m c a chính hãng,ồ ả ầ ứ ệ ề ộ ố ầ ề ủ th ng đ c s d ng trong các lĩnh v c giáo d c và thi t k . Th i gian g nườ ượ ử ụ ự ụ ế ế ờ ầ đây ng i dùng đã b t đ u quan tâm h n đ n lo i máy tính này vì th m m vàườ ắ ầ ơ ế ạ ẩ ỹ c năng l c tính toán, h n n a ngày càng có nhi u nhà vi t ph n m m h trả ự ơ ữ ề ế ầ ề ổ ợ cho lo i máy tính này.ạ Máy Laptop hay Notebook cũng thu c th lo i máy tính cá nhân và th ngộ ể ạ ườ đ c g i là máy tính xách tay vì nó r t g n nh trong vi c di chuy n. V i xuượ ọ ấ ọ ẹ ệ ể ớ h ng th tr ng hi n nay thì có th nói máy tính xách tay s thay th v trí đ uướ ị ườ ệ ể ẽ ể ị ầ b n c a máy tính đ bàn trong nay mai.ả ủ ể 7 BÀI 4: CÀI Đ T M T H TH NG MÁY TÍNHẶ Ộ Ệ Ố Hình B 1.3: MTXT và Macintosh Máy tính PDA ( Personal Data Assistant) là lo i máy tính cá nhân, th ngạ ườ đ c g i là máy tr giúp cá nhân, r t nh g n có th c m trong tay, tr c đâyượ ọ ợ ấ ỏ ọ ể ầ ướ th ng dùng đ l u tr nh ng cu c h n, đ a ch . Nh ng hi n nay thì lo i máyườ ể ư ữ ữ ộ ẹ ị ỉ ư ệ ạ này cũng ti n g n t i vi c có th thay th ph n nào máy tính xách tay v i hế ầ ớ ệ ể ế ầ ớ ệ đi u hành và ph n m m đi kèm nh m ph c v m i nhu c u c a ng i dùng,ề ầ ề ằ ụ ụ ọ ầ ủ ườ đ c bi t là các doanh nhân trong công vi c hàng ngày và h n n a là m t s lo iặ ệ ệ ơ ữ ộ ố ạ máy đ c tích h p luôn ch c năng đi n tho i.ượ ợ ứ ệ ạ Hình B 1.4: PDA 1.1.3. Các lo i máy tính khácạ 8 BÀI 4: CÀI Đ T M T H TH NG MÁY TÍNHẶ Ộ Ệ Ố Workstation là máy tính có kích th c và c u hình ph n c ng l n và m nhướ ầ ầ ứ ớ ạ h n máy tính cá nhân, th ng đ c dùng làm máy tr m tơ ườ ượ ạ rong mang cuc bộ ̣ ̣ v iớ h đi u hành riêng bi t nh m ph c v cùng lúc nhi u ng i truy c p và sệ ề ệ ằ ụ ụ ề ườ ậ ử d ng. Đôi lúc cũng đ c dùng trong lãnh v c thíêt k và đ h a.ụ ượ ự ế ồ ọ Hình B 1.5: Workstation Mini-Computer là may tinh manh h n may Workstation nh ng không manh́ ́ ̣ ơ ́ ư ̣ băng may tinh Mainframe, đ c thi t k đ ph c v cùng lúc cho nhi u ng ì ́ ́ ượ ế ế ể ụ ụ ề ườ s d ng theo nhu c u riêng bi t c a m t công ty nh có kho ng 4 đ n 100ử ụ ầ ệ ủ ộ ỏ ả ế ng i.ườ 9 BÀI 4: CÀI Đ T M T H TH NG MÁY TÍNHẶ Ộ Ệ Ố Hình B 1.6: Mini - Computer Mainframe là máy tính l n r t m nh có th ph c v lên đ n hàng nghìn ng iớ ấ ạ ể ụ ụ ế ườ s d ng cùng lúc, đ c dùng trong c quan, t ch c ho c các doanh nghi pử ụ ượ ơ ổ ứ ặ ệ l n. Tuy nhiên kích th c c a lo i máy tính này r t l n và giá thành cũng r tớ ướ ủ ạ ấ ớ ấ đ t.ắ Hình B 1.7: Mainframe Ngoài ra cũng còn m t s lo i máy tính khác nh : Máy tính x lý xong xongộ ố ạ ư ử (Parallel Processing Computer), Siêu máy tính (Super Computer) là nh ng lo iữ ạ máy tính r t đ c bi t v i kích th c r t l n và s c m nh tính toán c c m nhấ ặ ệ ớ ướ ấ ớ ứ ạ ự ạ 10 BÀI 4: CÀI Đ T M T H TH NG MÁY TÍNHẶ Ộ Ệ Ố đ c s d ng trong m t s lĩnh v c r t h n ch nh nghiên c u khoa h c,ượ ử ụ ộ ố ự ấ ạ ế ư ứ ọ quân s , …ự 1.2. Các kh i ph n c ng máy tínhố ầ ứ Kh i thi t b nh pố ế ị ậ ( Input Unit): bao g m các thi t b dùng đ đ a các thôngồ ế ị ể ư tin vào trong máy tính nh : ư bàn phím, chu t, máy quét, micro, webcam, ộ Hình B 1.9: Kh i thi t b nh pố ế ị ậ Kh i x lýố ử ( Processing Unit): là đ u não trung tâm c a máy tính có ch c năngầ ủ ứ tính toán, x lý d li u, qu n lý ho c đi u khi n các ho t đ ng c a máy tínhử ữ ệ ả ặ ề ể ạ ộ ủ nh : CPU (Central Processing Unit).ư Hình B 1.10: Kh i x lýố ử Kh i thi t b xu tố ế ị ấ ( Output Unit): bao g m các thi t b dùng đ xu t thông tinồ ế ị ể ấ hay k t qu c a d li u đ c x lý t kh i nh p nh : máy in, máy fax, mànế ả ủ ữ ệ ượ ử ừ ố ậ ư hình, projector, … 11 BÀI 4: CÀI Đ T M T H TH NG MÁY TÍNHẶ Ộ Ệ Ố Hình B 1.11: Kh i thi t b xu t ố ế ị ấ Kh i b nh và thi t b l u trố ộ ớ ế ị ư ữ ( Memory – Storage Unit): là các thi t b l uế ị ư tr t m th i hay c đ nh nh ng thông tin, d li u trong máy tính nh : Ram,ữ ạ ờ ố ị ữ ữ ệ ư Rom, c ng, đĩa m m, đĩa CD/DVD, flash disk, …ổ ứ ề Hình B 1.12: Kh i thi t b l u tr ố ế ị ư ữ 12 BÀI 4: CÀI Đ T M T H TH NG MÁY TÍNHẶ Ộ Ệ Ố Kh i thi t b nh p và xu tố ế ị ậ ấ có th g i chung là các thi t b ngo i vi ể ọ ế ị ạ Hình B 1.13: Các thi t b ngo i viế ị ạ (Perihperals), ngoài ra đ k t n i các kh i thi t b l i hay m r ng thêm cácể ế ố ố ế ị ạ ở ộ ch c năng thì còn có các thi t b khác dùng đ k t n i, qu n lý, đi u khi n cácứ ế ị ể ế ố ả ề ể ho t đ ng riêng bi t c a ph n c ng máy tính nh : bo m ch ch , card mànạ ộ ệ ủ ầ ứ ư ạ ủ hình, card âm thanh, card m ng, card tivi …ạ 1.3. Ph n m m máy tínhầ ề 1.3.1 H đi u hành:ệ ề (Operating System, còn đ c g i là Hidden Software) là m t ph n m m đ cượ ọ ộ ầ ề ặ bi t đ c thi t k nh m m c đích qu n lý n n t ng ph n c ng máy tính ho tệ ượ ế ế ằ ụ ả ề ả ầ ứ ạ đ ng đ ph c v cho yêu c u c a ng i dùng b ng vi c cung c p m t cáchộ ể ụ ụ ầ ủ ườ ằ ệ ấ ộ th c t ng tác gi a ng i dùng v i ph n c ng qua chính nó ho c các ph nứ ươ ữ ườ ớ ầ ứ ặ ầ m m ng d ng đ c cài đ t thêm vào h đi u hành. Các h đi u hành thôngề ứ ụ ượ ặ ệ ề ệ ề d ng hi n này là WindowXP, Window Vista (Microsoft); Ubuntu Linux, RedHatụ ệ Linux (C ng đ ng mã ngu n m ).ộ ồ ồ ở 13 BÀI 4: CÀI Đ T M T H TH NG MÁY TÍNHẶ Ộ Ệ Ố Hình B 1.14: H đi u hànhệ ề 1.3.2 Trình đi u khi n thi t b ( Driver) ề ể ế ị Driver là m t ph n m m đ c bi t th ng đ c vi t ra b i chính nhà s n xu tộ ầ ề ặ ệ ườ ượ ế ở ả ấ thi t b ph n c ng nh m đ h tr h đi u hành ki m tra, qu n lý hay đi uế ị ầ ứ ằ ể ổ ợ ệ ề ể ả ề khi n các thi t b ph n c ng trong máy tính. Ví d nh trình đi u khi nể ế ị ầ ứ ụ ư ề ể Chipset c a bo m ch ch , card màn hình, card âm thanh, máy in, máy quét, …ủ ạ ủ Hình B 1.15: Trình đi u khi n thi t bề ể ế ị 14 BÀI 4: CÀI Đ T M T H TH NG MÁY TÍNHẶ Ộ Ệ Ố 1.3.3 Ph n m m ng d ng ( Application Software) ầ ề ứ ụ Là lo i ph n m m dùng đ ph c v cho con ng i v i các nhu c u công vi cạ ầ ề ể ụ ụ ườ ớ ầ ệ khác nhau trong r t nhi u các lãnh v c nh : ch ng trình x lý nh, x lý vănấ ề ự ư ươ ử ả ử b n, qu n lý d li u, xem phim nghe nh c, thi t k đ h a, truy c p internet,ả ả ữ ệ ạ ế ế ồ ọ ậ chat, Hình B 1.16: Ph n m m dàn trang và office 2003ầ ề + Ph n m m l p trìnhầ ề ậ ( Programing Software) là lo i ph n m m dùng đ vi tạ ầ ề ể ế ra các h đi u hành, trình đi u khi n, ph n m m ng d ng hay t o ra m tệ ề ề ể ầ ề ứ ụ ạ ộ ph n m m l p trình khác. Ví d : Turbo Pascal, Visual Basic, Borland C++,ầ ề ậ ụ Delphi, Visual Studio.NET, ... 1.3.4 Ph n m m l p trình ( Programing Software) ầ ề ậ Là lo i ph n m m dùng đ vi t ra các h đi u hành, trình đi u khi n, ph nạ ầ ề ể ế ệ ề ề ể ầ m m ng d ng hay t o ra m t ph n m m l p trình khác. Ví d : Turbo Pascal,ề ứ ụ ạ ộ ầ ề ậ ụ Visual Basic, Borland C++, Delphi, Visual Studio.NET, … 15 BÀI 4: CÀI Đ T M T H TH NG MÁY TÍNHẶ Ộ Ệ Ố Hình B 1.17: Ph n m m l p trình ầ ề ậ 1.4. Nguyên lý ho t đ ng c a máy tínhạ ộ ủ 1.4.1 S đ kh i máy tính:ơ ồ ố Hình B 1.18: S đ kh i máy tính ơ ồ ố 1.4.2 Đ n v c b n c a máy tínhơ ị ơ ả ủ Các máy tính hi n nay là các máy tính đi n t vì v y nó ch có th hi u đ c 2ệ ệ ử ậ ỉ ể ể ượ tr ng thái sau: ạ có đi n – không có đi nệ ệ -> đúng – sai. 16 BÀI 4: CÀI Đ T M T H TH NG MÁY TÍNHẶ Ộ Ệ Ố Đ bi u di n 2 tr ng thái đó s h c thì ng i ta dùng ể ể ễ ạ ở ố ọ ườ h nh phânệ ị v i 2ớ ph n t là ầ ử 0 và 1. M i ph n t ỗ ầ ử 0 ho c ặ 1 này đ c qui c trong ngành máy tínhượ ướ là m tộ bit. Kh i ngu n t đây, ng i ta đ nh nghĩa các đ n v đo l ng khác nh :ở ồ ừ ườ ị ơ ị ườ ư 1 Byte = 8 bit (t ng ng 1 ký t trong mã ASCII)ươ ứ ự 1 KiloByte = 210 Byte = 1024 Byte 1 MegaByte = 210 Kbyte = 1024 KByte 1 GigaByte = 210 Mbyte = 1024 MByte 1 TByte = 210 Gbyte = 1024 Gbyte Và m t s thông s đo l ng nh : c ng 120GB, ATA 100MB/s; Card m ngộ ố ố ườ ư ổ ứ ạ 1Gb/s, …v i qui c ớ ướ b = bit, B = Byte. 1.4.3. Nguyên lý ho t đ ngạ ộ B c 1:ướ đ u tiên d li u s đ c nh p vào qua thi t b nh p d ng s hayầ ữ ệ ẽ ượ ậ ế ị ậ ở ạ ố ch , đ c mã hóa thành d ng thông tin mà máy tính hi u đ c (bao g m thôngữ ượ ạ ể ượ ồ tin và l nh đi u khi n) và đ c chuy n vào vùng nh t m (b nh ) đ đ cệ ề ể ượ ể ớ ạ ộ ớ ể ượ x lý.ử Hình B 1.19: Nguyên lý ho t đ ng ạ ộ B c 2ướ : kh i x lý s gi i mã và th c hi n các phép tính s h c, logic đ xố ử ẽ ả ự ệ ố ọ ể ử lý thông tin nh n và l u tr k t qu vùng nh t m hay th c thi các l nh đi uậ ư ữ ế ả ở ớ ạ ự ệ ề khi n đ c yêu c u.ể ượ ầ 17 BÀI 4: CÀI Đ T M T H TH NG MÁY TÍNHẶ Ộ Ệ Ố B c 3:ướ nh ng thi t b xu t có nhi m v gi i mã thông tin xu t ra phù h p v iữ ế ị ấ ệ ụ ả ấ ợ ớ thi t b xu t mà ng i dùng có th hi u đ c nh ch , hình nh, âm thanh, …ế ị ấ ườ ể ể ượ ư ữ ả Hình B 1.20: Nguyên lý ho t đ ng 2ạ ộ B c 4ướ : cu i cùng thông tin k t qu có th đ c chuy n vào kh i thi t b l uố ế ả ể ượ ể ố ế ị ư tr đ có th ti p t c s d ng.ữ ể ể ế ụ ử ụ 1.4.4. X lý d li uử ữ ệ Máy tính có 2 ki u x lý d li u: m t b ng phép tính toán h c và hai là b ngể ử ữ ệ ộ ằ ọ ằ phép tính lu n lý.ậ Các phép tính s h c đ c th c hi n b ng các phép tính + và -, còn phép tính *ố ọ ượ ự ệ ằ và / là vi c th c hi n nhi u l n c a 2 phép tính + và -. Ví d : máy tính s th cệ ự ệ ề ầ ủ ụ ẽ ự hi n 2+3=5, trong đó 2 và 3 đ c nh p vào t thi t b nh pệ ượ ậ ừ ế ị ậ Các phép tính lu n lý trong máy tính đ c th c hi n b ng các toán t >, <, =,ậ ượ ự ệ ằ ử or, and, true, false. Ví d : n u 6>5 thì cho k t qu true (đúng), 8<7 thì cho k tụ ế ế ả ế qu false (sai). ả 1.4.5. Quá trình kh i đ ng c a máy tínhở ộ ủ Đ i v i b ngu n ATX thì lúc ch a nh n nút Power kh i đ ng máy, b ngu nố ớ ộ ồ ư ấ ở ộ ộ ồ máy tính v n cung c p do bo m ch ch m t ngu n đi n ch +5 Stanby đ chẫ ấ ạ ủ ộ ồ ệ ờ ề ờ tín hi u b t ngu n.ệ ậ ồ 18 BÀI 4: CÀI Đ T M T H TH NG MÁY TÍNHẶ Ộ Ệ Ố Sau khi nh n nút Power thì bo m ch ch s tín hi u cho ngu n đ kích ngu nấ ạ ủ ẽ ệ ồ ể ồ ho t đ ng, lúc này ngu n m i cung c p đi n cho đ y đ cho bo m ch ch vàạ ộ ồ ớ ấ ệ ầ ủ ạ ủ các thi t b khác trong máy tính và lúc này máy tính b t đ u kh i đ ng. ế ị ắ ầ ở ộ Đ u tiên ROM BIOS s ho t đ ng, ki m tra l i vi c c p đi n c a b ngu nầ ẽ ạ ộ ể ạ ệ ấ ệ ủ ộ ồ (các ngu n đi n còn l i bao g m +3.3V, +5V, -5V, +12V, -12V), quá trình ki mồ ệ ạ ồ ể tra này ch di n ra trong vài giây. Sau khi công vi c ki m tra c p ngu n hoànỉ ễ ệ ể ấ ồ t t thì Card màn hình s đ c c p đi n và hi n th thông tin đ u tiên.ấ ẽ ượ ấ ệ ể ị ầ Sau đó b vi x lý s đi u khi n ROM BIOS đ th c thi ch ng trinh POSTộ ử ẽ ề ể ể ự ươ (Power On Self Test). Ch ng trình POST s ti n hành ki m tra t t c các thi t b k t n i trong máyươ ẽ ế ể ấ ả ế ị ế ố tính, đ u tiên ki m tra các thông s CPU, RAM, HDD và các thi t b k t n iầ ể ố ế ị ế ố khác và hi n th lên màn hình máy tính.ể ị Khi ki m tra song, quá trình POST s chuy n cho thông tin cho BIOS và l u trể ẽ ể ư ữ trong CMOS và chuy n quy n đi u khi n qua thi t b kh i đ ng đã đ c quiể ề ề ể ế ị ở ộ ượ đ nh trong CMOS.ị N u thi t b đ c ch n đ kh i đ ng là c ng thì CPU truy c p vào vùngế ế ị ượ ọ ể ở ộ ổ ứ ậ MBR (Master Boot Record) đ tìm ki m thông tin v phân vùng kh i đ ng. T iể ế ề ở ộ ạ phân vùng kh i đ ng (Boot Record) CPU s tìm th y thông tin các ở ộ ẽ ấ t p tin m iậ ồ (trong h đi u hành DOS, các t p tin này là ệ ề ậ io.sys, msdos.sys và command.com) c a h đi u hành và n p các t p tin này vào vùng nh t m th iủ ệ ề ạ ậ ớ ạ ờ (RAM). Sau đó l i đ n phiên các t p tin m i này l i làm nhi m v c a nó là n p ti pạ ế ậ ồ ạ ệ ụ ủ ạ ế các t p tin ho t đ ng c a h đi u hành, trình đi u khi n, hàm th vi n, … vàậ ạ ộ ủ ệ ề ề ể ư ệ ti n hành kh i đ ng h đi u hành cho t i khi hoàn t t (vào t i màn hìnhế ở ộ ệ ề ớ ấ ớ Desktop trong tr ng h p s d ng Windows).ườ ợ ử ụ 19 BÀI 4: CÀI Đ T M T H TH NG MÁY TÍNHẶ Ộ Ệ Ố BÀI T P L NẬ Ớ 1. Máy tính cá nhân khác v i nh ng lo i máy tính khác nh th nào? Nêu raớ ữ ạ ư ế nh ng đ c đi m c a chúng?ữ ặ ể ủ 2. Hãy v s đ các kh i c b n c a máy tính và li t kê chi ti t m i kh i ítẽ ơ ồ ố ơ ả ủ ệ ế ỗ ố nh t 3 thi t b .ấ ế ị 3. Ph n m m máy tính g m có m y lo i. Hãy nêu nh ng đ c đi m c a chúng.ầ ề ồ ấ ạ ữ ặ ể ủ 4. Hãy nêu c th quá trình x lý d li u và nguyên lý ho t đông c a máy tính.ụ ể ử ữ ệ ạ ủ 5. V s đ quá trình kh i đ ng máy tính và nêu chi ti t c a quá trình kh iẽ ơ ồ ở ộ ế ủ ở đ ng máy.ộ BÀI T P ÔNẬ 1. Máy tính Machintosh thu c lo i máy tínhộ ạ 2. Máy Laptop hay Notebook thu c lo i máy tínhộ ạ 3. Máy tính PDA ( Personal Data Assistant) thu c lo i máy tính ộ ạ 4. Máy tính Workstation là máy tính cá nhân: đúng hay sai 5. Máy tính Mini-Computer là máy tính đ c thi t k đ ph c v cùng lúc choượ ế ế ể ụ ụ nhi u ng i: đúng hai sai.ề ườ 6. Bàn phím thu c thi t b nh p: đúng hay saiộ ế ị ậ 7. CPU thu c thi t b nh p: đúng hay saiộ ế ị ậ 8. Máy in thu c thi t b nàoộ ế ị 9. c ng thu c thi t b x lý: đúng hay saiổ ứ ộ ế ị ử 10. Bo m ch ch thu c kh i thi t b khác: đúng hay saiạ ủ ộ ố ế ị 11. Windows là h đi u hành máy tính: đúng hay saiệ ề 12. B Office thu c lo i ph n m m nào?ộ ộ ạ ầ ề 13. Visual C, C++ thu c lo i ph n m m gì? ộ ạ ầ ề 14. S đ h th ng máy tính g m m y kh i? ơ ồ ệ ố ồ ấ ố 15. 8 bit b ng m y byte?ằ ấ 16. 1 byte b ng bao nhiêu KiloByteằ 17. 1 MegaByte b ng: 1024 Kbyte hay 1024 Mbyteằ 18. 1024 Mbyte b ng bao nhiêu GigaByteằ 19. D li u nh p vào đ c gi i mã và đ a vào b nh t m: đúng hay saiữ ệ ậ ượ ả ư ộ ớ ạ 20 BÀI 4: CÀI Đ T M T H TH NG MÁY TÍNHẶ Ộ Ệ Ố 20. Khi máy tính b t đ u kh i đ ng thì nó đ c ch ng trình nào đ u tiên ắ ầ ở ộ ọ ườ ầ 21 BÀI 4: CÀI Đ T M T H TH NG MÁY TÍNHẶ Ộ Ệ Ố BÀI 2: LINH KI N C U THÀNH H TH NG MÁYỆ Ấ Ệ Ố TÍNH M c tiêu: ụ Sau khi k t thúc bài h c, h c viên s đ t đ c:ế ọ ọ ẽ ạ ượ Hi u đ c các thành ph n linh ki n l p ráp thành m t b máy tính:ể ượ ầ ệ ắ ộ ộ  Bo m ch chạ ủ  B vi x lýộ ử  B nh chínhộ ớ  B nh phộ ớ ụ  B ngu n và thùng máyộ ồ  Màn hình máy tính  Bàn phím và chu tộ  Card màn hình  Card âm thanh  Loa máy tính Ki n th c ch n đoán và đi u tr các s c c a các thành ph n linh ki n này.ế ứ ẩ ề ị ự ố ủ ầ ệ 2.1. Bo m ch chạ ủ 2.1.1. Gi i thi uớ ệ Bo m ch ch là bo m ch chính (trung tâm) đ c t o thành t các thành ph nạ ủ ạ ượ ạ ừ ầ linh ki n đi n t và đ ng k t n i làm nhi m v cung c p các k t n i v t lýệ ệ ử ườ ế ố ệ ụ ấ ế ố ậ và lu n lý gi a các thi t b khác nhau trong m t h th ng máy tính.ậ ữ ế ị ộ ệ ố Trên bo m ch ch th ng bao g m: ạ ủ ườ ồ  Socket đ g n CPUể ắ  Slot dùng đ g n RAM h th ngể ắ ệ ố  Chipsets cung c p đ ng truy n chính gi a CPU, RAM và các đ ngấ ườ ề ữ ườ truy n k t n i t i các thành ph n còn l i.ề ế ố ớ ầ ạ  Chip ROM (th ng g i là ROM BIOS) là n i l u tr ph n d oườ ọ ơ ư ữ ầ ẽ (Firmware) c a h th ng máy tính.ủ ệ ố  Xung nh p đ ng h (Clock) cung c p tín hi u đ ng b cho vi c ho tị ồ ồ ấ ệ ồ ộ ệ ạ đ ng và giao ti p gi a các thi t b .ộ ế ữ ế ị 22 BÀI 4: CÀI Đ T M T H TH NG MÁY TÍNHẶ Ộ Ệ Ố  Khe c m m r ng dùng đ k t n i các thi t b ngo i vi khác vàoắ ở ộ ể ế ố ế ị ạ đ ng truy n chung c a Chipsets.ườ ề ủ  K t n i ngu n (Power Connector) nh n đi n t b ngu n đ cung c pế ố ồ ậ ệ ừ ộ ồ ể ấ cho các thi t b trên bo m ch ch ho t đ ng.ế ị ạ ủ ạ ộ Hình B 2.1: Các thành ph n trên mainboardầ 2.1.2. Các thành ph n c a bo m ch chầ ủ ạ ủ Các Chips trên bo m ch chạ ủ Chip là m t vi m ch đi n t đ c tích h p lên các bo m ch dùng đ th c hi nộ ạ ệ ử ượ ợ ạ ể ự ệ m t nhi m v hay m t ch c năng nào đó.ộ ệ ụ ộ ứ Các chip th ng th y trên m t bo m ch ch :ườ ấ ộ ạ ủ  B chip chính c a bo m ch ch (chipsets)ộ ủ ạ ủ  Chip card màn hình, âm thanh, m ng ONBOARDạ  Và m t s chip khác (controller) v i ch c năng h tr CPU và các chipộ ố ớ ứ ổ ợ chính trong vi c qu n lý và trao đ i d li u gi a các thi t b .ệ ả ổ ữ ệ ữ ế ị 23 BÀI 4: CÀI Đ T M T H TH NG MÁY TÍNHẶ Ộ Ệ Ố Hình B 2.2: Các chips trên mainboard C ng k t n iổ ế ố C ng k t n i là thi t b k t n i gi a bo m ch ch t i các thi t b ngo i vi.ổ ế ố ế ị ế ố ữ ạ ủ ớ ế ị ạ Thi t b ngo i vi đ c k t n i v i c ng b i nh ng dây cáp theo t ng thi t b .ế ị ạ ượ ế ố ớ ổ ở ữ ừ ế ị M t s thu t ng khác cho c ng k t n i là giao đi n k t n i dùng đ trao đ iộ ố ậ ữ ổ ế ố ệ ế ố ể ổ d li u qua l i gi a các thi t b bên ngoài v i máy tính.ữ ệ ạ ữ ế ị ớ Hình B 2.3: Các c ng k t n i trên mainboardổ ế ố Khe c m trên bo m ch chắ ạ ủ 24 BÀI 4: CÀI Đ T M T H TH NG MÁY TÍNHẶ Ộ Ệ Ố Khe c m là m t dãy đ c g n dính vào phía d i bên trái c a bo m ch chắ ộ ượ ắ ướ ủ ạ ủ đ c g i là khe c m m r ng, các card m r ng đ c g n vào chúng. Card mượ ọ ắ ở ộ ở ộ ượ ắ ở r ng là m t d ng bo m ch in, nó th c hi n m t s ch c năng m r ng cho máyộ ộ ạ ạ ự ệ ộ ố ứ ở ộ tính nh : card màn hình, card m ng, card modem, card usb, …ư ạ Hình B 2.4: Khe c m trên mainboardắ B ng k t n iả ế ố Là n i đ k t n i v i các dây tín hi u và đi u khi n c a thùng máy v i boơ ể ế ố ớ ệ ề ể ủ ớ m ch ch bao g m:ạ ủ ồ Front Panel: k t n i các công t c m /t t máy (Power Switch), kh i đ ng l iế ố ắ ở ắ ở ộ ạ máy (Reset), đèn tín hi u ngu n (Power Led) - c ng (HDD Led), loa báo tínệ ồ ổ ứ hi u (Speaker).ệ Hình B 2.5: Front Panel 25 BÀI 4: CÀI Đ T M T H TH NG MÁY TÍNHẶ Ộ Ệ Ố Front USB Panel: k t n i v i dây n i c ng USB tr c thùng máy.ế ố ớ ố ổ ướ Hình B 2.6: Front USB Panel 26 BÀI 4: CÀI Đ T M T H TH NG MÁY TÍNHẶ Ộ Ệ Ố Front Audio Panel: k t n i v i dây n i c ng loa và micro c a thùng máyế ố ớ ố ổ ủ Hình B 2.6: Front Audio Panel System Bus and Bandwidth Bus trong h th ng máy tính là kênh truy n k t n i gi a các thi t b v i nhauệ ố ề ế ố ữ ế ị ớ bao đ truy n d li u hay tín hi u đi u khi n.ể ề ữ ệ ệ ề ể System Bus (còn g i l i Bus h th ng) hay ọ ạ ệ ố Front Side Bus (FSB: là kênh truy n - bus b t tay gi a 2 thi t b , khác v i bus n i b c a m i thi t b ) làề ắ ữ ế ị ớ ộ ộ ủ ỗ ế ị đ ng truy n tín hi u (d li u hay đi u khi n) gi a CPU và các thi t b khácườ ề ệ ữ ệ ề ể ữ ế ị trong h th ng máy tính nh b nh h th ng, c ng, card màn hình, BIOS,ệ ố ư ộ ớ ệ ố ổ ứ card m r ng, …ở ộ Bandwidth đ c g i là băng thông là s l ng thông tin l u chuy n gi a 2ượ ọ ố ượ ư ể ữ thi t b trong m t đ n v th i gian. Theo lý thuy t thì băng thông đ c tính nhế ị ộ ơ ị ờ ế ượ ư sau: Băng thông = đ r ng c a d li u x d li u truy n trongộ ộ ủ ữ ệ ữ ệ ề m t xung nh p x FSBộ ị Ví d :ụ m t thi t b có đ r ng đ ng truy n d li u là 32bit, có th truy nộ ế ị ộ ộ ườ ề ữ ệ ể ề đ c 4 bit d li u trong m t xung nh p và có FSB là 100Mhz thì băng thông là:ượ ữ ệ ộ ị 32bit x 4 x 100Mhz = 1600MB/s 2.1.3. ROM BIOS Là tên g i thông th ng c a ng i dùng khi mu n nói đ n con chip nhọ ườ ủ ườ ố ế ớ (ROM) n m trên bo m ch ch dùng đ l u tr ch ng trình BIOS (Basic Inputằ ạ ủ ể ư ữ ươ Output System: h th ng xu t nh p c b n c a máy tính), giao di n đi u khi nệ ố ấ ậ ơ ả ủ ệ ề ể c a ch ng trình CMOS Setup Utility, ch ng trình t kh i đ ng và ki m traủ ươ ươ ự ở ộ ể máy tính lúc kh i đ ng máy (POST – Power On Self Test).ở ộ 27 BÀI 4: CÀI Đ T M T H TH NG MÁY TÍNHẶ Ộ Ệ Ố V i h th ng máy tính tr c đây thì ph n thông tin trong ROM BIOS là c đ nhớ ệ ố ướ ầ ố ị không th xóa đ c. Các h th ng m i s d ng lo i ROM đ c bi t (th ng làể ượ ệ ố ớ ử ụ ạ ặ ệ ườ EEPROM) là lo i ROM có th ghi xóa đ c vì th có th đ c dùng trongạ ể ượ ế ể ượ tr ng h p c n nâng c p BIOS.ườ ợ ầ ấ Hình B 2.7: ROM BIOS 2.1.4. Chipsets Chipsets là b chip chính c a bo m ch ch , làm c u n i chính cho t t c cácộ ủ ạ ủ ầ ố ấ ả thành ph n còn l i trên bo m ch, th ng đ c bán nguyên b cho các nhà s nầ ạ ạ ườ ượ ộ ả xu t Mainboard. ấ B chipsets th ng bao g m 2 chip chính là chip c u b c và chip c u nam, đôiộ ườ ồ ầ ắ ầ lúc 2 chip này có th tích h p l i thành m t chip đ n nh t. ể ợ ạ ộ ơ ấ Hình B 2.8: Chipset Intel Chip c u b c:ầ ắ có nhi m v là kênh truy n k t n i t i CPU và giúp CPU k tệ ụ ề ế ố ớ ế n i t i b nh chính (RAM), card màn hình onboard ho c khe c m r i, kênhố ớ ộ ớ ặ ắ ờ truy n t i chip c u nam.ề ớ ầ 28 BÀI 4: CÀI Đ T M T H TH NG MÁY TÍNHẶ Ộ Ệ Ố Chip c u nam:ầ làm nhi m v d n truy n tính hi u t các thi t b nh c ng,ệ ụ ẫ ề ệ ừ ế ị ư ổ ứ CD/DVD, m m, c ng USB, n i ti p, xong xong, khe c m PCI, chip Lan,ổ ổ ề ổ ố ế ắ chip âm thanh, BIOS, … đ n chip c u b c và ng c l i.ế ầ ắ ượ ạ Tên các b chipsets th ng đ c đ t tên theo chip c u b c.ộ ườ ượ ặ ầ ắ Các nhà s n xu t chipset và s đ k thu t c a b chipset thông d ng:ả ấ ơ ồ ỹ ậ ủ ộ ụ Hình B 2.9: Chipset Intel 975X 29 BÀI 4: CÀI Đ T M T H TH NG MÁY TÍNHẶ Ộ Ệ Ố Hình B 2.10: Chipset Intel 915G 30 BÀI 4: CÀI Đ T M T H TH NG MÁY TÍNHẶ Ộ Ệ Ố Hình B 2.11: Chipset VIA CX700 31 BÀI 4: CÀI Đ T M T H TH NG MÁY TÍNHẶ Ộ Ệ Ố Hình B 2.12: Chipset SIS 761X 32 BÀI 4: CÀI Đ T M T H TH NG MÁY TÍNHẶ Ộ Ệ Ố Hình B 2.13: Chipset NVIDIA 2.1.5. Các đ c tr ng c a nhà s n xu t bo m ch chặ ư ủ ả ấ ạ ủ Nhà s n xu t bo m ch ch là n i đóng gói thành ph m bo m ch ch . Đ cóả ấ ạ ủ ơ ẩ ạ ủ ể m t bo m ch ch hoàn ch nh thì nhà s n xu t s ch n và mua b chipset chínhộ ạ ủ ỉ ả ấ ẽ ọ ộ t nhà s n xu t chipset, sau đó s t s n xu t ho c mua các chip đi u khi nừ ả ấ ẽ ự ả ấ ặ ề ể còn l i nh chip âm thanh, chip lan, chip đi u khi n c ng, bios, … t nhi uạ ư ề ể ổ ứ ừ ề nhà s n xu t khác nhau. ả ấ  Nhà s n xu t chip âm thanh: Cmedia, Realtek, Intel, Creative, …ả ấ  Nhà s n xu t chip Lan: Realtek, Intel, Broadcom, …ả ấ  Nhà s n xu t chip card màn hình: Intel, Via, Sis (đ c tích h p trongả ấ ượ ợ chip c u b c), nVidia, S3, …ầ ắ  BIOS: Phonix, Award, Ami, … 33 BÀI 4: CÀI Đ T M T H TH NG MÁY TÍNHẶ Ộ Ệ Ố Sau khi tích h p các thành ph n chính lên bo m ch ch , nhà s n xu t có thợ ầ ạ ủ ả ấ ể thêm các thành ph n đ t tr ng c a chính mình đ b xung thêm các ch c năngầ ặ ư ủ ể ổ ứ c v ph n c ng và ph n m m đ c tr ng.ả ề ầ ứ ầ ề ặ ư Nhà s n xu t Gigabyte:ả ấ ngoài m t s ch c năng chung nh các bo m ch chộ ố ứ ư ạ ủ khác thì hãng Gigabyte thêm vào m t s đ t tính riêng c a mình nh s d ngộ ố ặ ủ ư ử ụ t t c t r n nh m nâng cao tính n đ nh c a thíêt b , DualBIOS nh m b o vấ ả ụ ắ ằ ổ ị ủ ị ằ ả ệ s c n u b h ng chip ROMBIOS, C.O.M giúp ng i dùng có th ki m tra vàự ố ế ị ỏ ườ ể ể t i v các b n c p nh t BIOS, Driver tr c ti p t máy ch c a nhà s n xu t,ả ề ả ậ ậ ự ế ừ ủ ủ ả ấ M.I.T giúp máy tính t i u đ đ t đ c hi u su t ho t đ ng cao nh t, Silent-ố ư ể ạ ượ ệ ấ ạ ộ ấ Pipe giúp h th ng gi i nhi t hi u qu mà không gây ti ng n, …ệ ố ả ệ ệ ả ế ồ Nhà s n xu t Intel:ả ấ là nhà s n xu t bo m ch ch có đ thành ph n chip tíchả ấ ạ ủ ủ ầ h p trên bo m ch ch đ y đ nh t bao g m b chipset, chip màn hình, âmợ ạ ủ ầ ủ ấ ồ ộ thanh, lan, … Đây là đ t tính m nh nh t c a Intel đem l i cho bo m ch ch c aặ ạ ấ ủ ạ ạ ủ ủ Intel tính đ nh và t ng thích t t nh t và r t hi u qu khi ho t đ ng v i CPUổ ị ươ ố ấ ấ ệ ả ạ ộ ớ c a chính Intel s n xu t. Tuy nhiên cũng là hãng s n xu t bo m ch ch ít tíchủ ả ấ ả ấ ạ ủ h p thêm các ch c năng ph tr thêm cho ng i dùng.ợ ứ ụ ợ ườ Nhà s n xu t Asus:ả ấ cũng gi ng nh nhà s n xu t Gigabyte, hãng Asus cũngố ư ả ấ thêm nhi u tính năng cho bo m ch ch c a mình nh Quit Thermal nh m giúpề ạ ủ ủ ư ằ h th ng t n nhi t t t và êm h n qua thi t k cung c p ngu n 8 pha, theo dõiệ ố ả ệ ố ơ ế ế ấ ồ và qu n lý t c đ qu t thông minh, các phi n t n nhi t k t n i b ng các ngả ố ộ ạ ế ả ệ ế ố ằ ố gi i nhi t. Ngoài ra còn cung c p c ch t i u hóa ph n c ng nh m tăng hi uả ệ ấ ơ ế ố ư ầ ứ ằ ệ su t ho t đ ng c a tòan h th ng v i AI NOS, AI Gear, … ấ ạ ộ ủ ệ ố ớ 34 BÀI 4: CÀI Đ T M T H TH NG MÁY TÍNHẶ Ộ Ệ Ố 2.1.6. Ch n đoán và kh c ph c s c bo m ch chẩ ắ ụ ự ố ạ ủ 35 BÀI 4: CÀI Đ T M T H TH NG MÁY TÍNHẶ Ộ Ệ Ố 2.2. B vi x lýộ ử 2.2.1. Gi i thi uớ ệ B vi x lý là thành ph n quan trong nh t trong máy tính có ch c năng đi uộ ử ầ ấ ứ ề khi n m i ho t đ ng c a máy tính, tính toán và x lý d li u.ể ọ ạ ộ ủ ử ữ ệ Hình B 2.14: B vi x lý AMD và Intelộ ử 2.2.2. Đ c tính c a b vi x lýặ ủ ộ ử T c đ xung nh p: ố ộ ị B vi x lý ch y nhanh hay ch m là do t c đ xung nh pộ ử ạ ậ ố ộ ị quy t đ nh. T c đ xung nh p đ c tính b ng Hz (là s l n thay đ i tr ng tháiế ị ố ộ ị ượ ằ ố ầ ổ ạ trong m t đ n v th i gian), các CPU hi n nay có t c đ lên t i hàng Ghz.ộ ơ ị ờ ệ ố ộ ớ Bus ho t đ ng: ạ ộ BUS c a CPU đ c chia làm 2 lo i đó là FSB (Front Sideủ ượ ạ Bus), BSB ( Back Side Bus). Hình B 2.15: Front Side Bus và Back Side Bus 36 BÀI 4: CÀI Đ T M T H TH NG MÁY TÍNHẶ Ộ Ệ Ố FSB: (Front Side Bus) c a CPU là BUS tuy n tr c c a CPU khi k t n i v iủ ế ướ ủ ế ố ớ b Chipset trên bo m ch ch .ộ ạ ủ BSB: (Back Side Bus) c a CPU là BUS tuy n sau là kênh truy n t cache L2,ủ ế ề ừ L3 đ n CPU.ế Cache: Cache g m có 2 lo i cache đó là cache L1 và cache L2 m i cache đi uồ ạ ỗ ề có cách ho t đ ng khác nhau.ạ ộ B nh cache L1 đ c tích h p trong chính b n thân CPU đ c g i là cacheộ ớ ượ ợ ả ượ ọ n i hay g i là cache chính. T c đ truy nh p cache x p x b ng t c đ làm vi cộ ọ ố ộ ậ ấ ỉ ằ ố ộ ệ c a CPU, nh ng dung l ng khá nh . Cache L1 đ c phân thành 2 b nh v iủ ư ượ ỏ ượ ộ ớ ớ hai ch c năng khác nhau đó là Data cache và Code cache.ứ  Data cache: đ l u tr d li uể ư ữ ữ ệ  Code cache: đ l u tr mã l nhể ư ữ ệ Cache L2 đ c n m bên ngoài CPU goi là external cache hay g i là cache ph .ượ ằ ọ ụ Cache L2 th ng có kích th c 256 KB đ n 4MB. Th i đi m hi n nay cacheườ ướ ế ờ ể ệ L2 đ c đ a vào trong cùng m t v b c c a CPU. Ch c năng c a cache L2ượ ư ộ ỏ ọ ủ ứ ủ ho t đ ng là d đoán tr c các l nh c a CPU s p th c thi, cache L2 s l yạ ộ ự ướ ệ ủ ắ ự ẽ ấ thông tin lên tr c đ khi c n CPU s l y t cache L2 nhanh h n ph i l y tướ ể ầ ẽ ấ ừ ơ ả ấ ừ RAM. Hình B 2.16: Cache L1 và L2 37 BÀI 4: CÀI Đ T M T H TH NG MÁY TÍNHẶ Ộ Ệ Ố T p l nhậ ệ Là b l nh đ c đ nh nghĩa s n và l u tr ngày trong CPU nh m th c hi nộ ệ ượ ị ẵ ư ữ ằ ự ệ nh ng tác v đã đ c thi t k theo yêu c u nh t p l nh FPU dùng đ tínhữ ụ ượ ế ế ầ ư ậ ệ ể toán s th c d u ch m đ ng, t p l nh MMX dùng đ h tr x lý d li uố ự ấ ấ ộ ậ ệ ể ổ ợ ử ữ ệ MultiMedia, t p l nh SSE, SSE2, SSE3 dùng đ h tr truy c p Internet và xậ ệ ể ổ ợ ậ ử lý d li u MultiMedia (hình nh, âm thanh) chuyên bi t.ữ ệ ả ệ Công ngh ch t oệ ế ạ Khi nói đ n công ngh ch t o c a CPU là nói đ n toàn b quá trình t lúc b tế ệ ế ạ ủ ế ộ ừ ắ đ u thi t k cho t i khi có s n ph m thành ph m. Trong quá trình này s cóầ ế ế ớ ả ẩ ẩ ẽ nhi u y u t đ t o nên s khác bi t gi a các lo i CPU, dòng s n ph m, tínhề ế ố ể ạ ự ệ ữ ạ ả ẩ năng, s c m nh tính toán, …ứ ạ M t s đ c đi m có th l u ý nh :ộ ố ặ ể ể ư ư  CPU ch t o b ng công ngh 130, 90 hay 65nm ?ế ạ ằ ệ  Lo i CPU máy ch , đ bàn hay laptop ?ạ ủ ể  CPU s d ng ki n trúc nào: NetBurst hay Core ?ử ụ ế  Dòng CPU m t lõi hay đa lõi ?ộ  CPU 32bit hay 64 bit ? 2.2.3. S c m nh c a b vi x lýứ ạ ủ ộ ử V i các đ t tính trên c a CPU thì s c m nh c a m t b vi x lý không phớ ặ ủ ứ ạ ủ ộ ộ ử ụ thu c hoàn toàn vào m t đ c tính nào nh t c đ ho t đ ng, Front Side Bus,…ộ ộ ặ ư ố ộ ạ ộ mà ph i đ c xem xét t i toàn b các đ c tính trên. So sánh gi a 2 CPU Intelả ượ ớ ộ ặ ữ Core 2 Duo E6700 và Pentium D 960 c hai đ u là CPU 2 nhân ch t o trênả ề ế ạ công ngh 65nm, h tr tính tóan 64bit, cùng 4MB cache L2, ch khác là E6700ệ ổ ợ ỉ có t c đ xung nh p 2.66Ghz v i FSB là 1066Mhz, còn D960 có t c đ xungố ộ ị ớ ố ộ nh p là 3.6Ghz v i FSB là 800Mhz. N u không xét đ n các y u t khác thì cóị ớ ế ế ế ố th nói CPU D960 s m nh h n CPU E6700. Tuy nhiên n u xét đ n y u t vể ẽ ạ ơ ế ế ế ố ề ki n trúc s d ng thì E6700 s d ng ki n trúc Core v i nhi u tính năng u vi tế ử ụ ử ụ ế ớ ề ư ệ h n ki nt trúc Netburst cũ s d ng cho D960 thì r ràng lúc này CPU E6700ơ ế ử ụ ỏ m nh h n.ạ ơ 2.2.4. Các b vi x lý c a Intel, AMDộ ử ủ Các dòng CPU Intel: Tên Dòng T c đố ộ Socket FSB L2 Cache Pentium 8xx 2.66–3.73 775 533 2 × 1024 KB 38 BÀI 4: CÀI Đ T M T H TH NG MÁY TÍNHẶ Ộ Ệ Ố D/EE 9xx GHz 8001066 MT/s 2 × 2048 KB Pentium 4 5xx 6xx 1.3–3.8 GHz 478 775 423 400 533 800/1066 MT/s 256–2048 KB Intel Celeron 2xx2.x 266 Mhz-3.3 Ghz 370 478 775 66-533 MT/ s 0-1024 KB Pentium M 7xx 0.8–2.26 GHz 479 400 533 MT/s 1024–2048 KB Intel Core Txxxx Lxxxx Uxxxx 1.06–2.33 GHz M 533 667 MT/s 2048 KB Intel Core 2 Exxxx 3xxx Txxxx Xxxxx Qxxxx QXxxxx 1.6–3.0 GHz 775 M 6671066 MT/s 2048-8192 KB Các dòng CPU AMD: CPU AMD cũng có r t nhi u dòng s n ph m nh : Duron, Sempron, Athlon,ấ ề ả ẩ ư Athlon XP, Athlon 64, Athlon FX, Turion, … nh ng hi n nay thì ph bi t nh tư ệ ổ ế ấ ch có các dòng Athlon 64 và Sempron:ỉ Tên T c đố ộ Cache HT Voltage TDP Socket Sempron 3000+ 1600 MHz 256 KB 800 MHz 1.20/1.25 V 35 W Socket AM2 Sempron 3200+ 1800 MHz 128 KB 800 MHz 1.20/1.25 V 35 W Socket AM2 Sempron 3400+ 1800 MHz 256 KB 800 MHz 1.20/1.25 V 35 W Socket AM2 Sempron 3500+ 2000 MHz 128 KB 800 MHz 1.20/1.25 V 35 W Socket AM2 39 BÀI 4: CÀI Đ T M T H TH NG MÁY TÍNHẶ Ộ Ệ Ố Tên T c đố ộMHz L2- Cache KB HT MHz Voltage V TDP W Socket Athlon 64 3000+ 1800 MHz 512 1000 1.35- 1.40 V 62 W Socket AM2 Athlon 64 3200+ 2000 MHz 512 1000 1.35- 1.40 V 62 W Socket AM2 Athlon 64 3500+ 2200 MHz 512 1000 MHz 1.25- 1.40 V 62 W Socket AM2 Athlon 64 3500+ (F3) 2200 MHz 512 1000 MHz 1.25- 1.40 V 62 W Socket AM2 Athlon 64 3800+ 2400 MHz 512 1000 MHz 1.25- 1.40 V 62 W Socket AM2 Athlon 64 3800+ (F3) 2400 MHz 512 1000 MHz 1.25- 1.40 V 62 W Socket AM2 Athlon 64 4000+ (F3) 2600 MHz 512 1000 MHz 1.25- 1.40 V 62 W Socket AM2 40 BÀI 4: CÀI Đ T M T H TH NG MÁY TÍNHẶ Ộ Ệ Ố 2.2.5. Ch n đoán và kh c ph c s c b vi x lýẩ ắ ụ ự ố ộ ử 2.3. B nh chính - RAMộ ớ 2.3.1. Gi i thi uớ ệ Ram (Random Access Memory) là b nh truy xu t ng u nhiên cung c p n iộ ớ ấ ẫ ấ ơ l u tr t m th i các thông tin trong quá trình x lý. Thông tin s b m t khiư ữ ạ ờ ử ẽ ị ấ không còn ngu n đi n cung c p. RAM còn đ c g i là b nh chính c a máyồ ệ ấ ượ ọ ộ ớ ủ tính, b nh càng l n thì máy tính ho t đ ng càng hi u qu là m t trong nh ngộ ớ ớ ạ ộ ệ ả ộ ữ thành ph n không th thi u c a máy tính.ầ ể ế ủ Hình B 2.17: B nh RAMộ ớ 41 BÀI 4: CÀI Đ T M T H TH NG MÁY TÍNHẶ Ộ Ệ Ố 2.3.2. Đ c tính c a b nh RAMặ ủ ộ ớ Bus và băng thông Bus RAM là t c đ đ ng truy n d li u t RAM t i chip c u b c c a boố ộ ườ ề ữ ệ ừ ớ ầ ắ ủ m ch ch . Bus càng l n thì t c đ truy n d li u càng nhanh. Nói chung Busạ ủ ớ ố ộ ề ữ ệ c a RAM g n gi ng nh Bus CPU. Băng thông c a RAM th ng đ c ghi lênủ ầ ố ư ủ ườ ượ nhãn c a thanh RAM.ủ Ví d : PC3200 có nghĩa là băng thông t RAM t i chip c u b c là 3200MB/s,ụ ừ ớ ầ ắ đ i v i DDRAM đi u này cũng có nghĩa là Bus t i đa c a thanh RAM làố ớ ề ố ủ 400Mhz. Cách tính băng thông RAM nh sau:ư Băng thông RAM = Bus RAM x đ r ng đ ng truy n (bit)ộ ộ ườ ề Trong đó bit đ c đ i thành byte.ượ ổ Ví d : s bus là 400Mhz, đ r ng đ ng truy n là 64 bit nh v y băng thôngụ ố ộ ộ ườ ề ư ậ là: 400 x 64/8 = 3200MB/s 2.3.3. Phân lo i b nh RAMạ ộ ớ SRAM và DRAM SRAM là lo i RAM l u gi d li u mà không c n c p nh t th ng xuyênạ ư ữ ữ ệ ầ ậ ậ ườ (Static). Ch t o SRAM t n kém h n h n DRAM và SRAM th ng có kích cế ạ ố ơ ơ ườ ỡ l n h n DRAM, nh ng t c đ nhanh h n DRAM vì không ph i t n th i gianớ ơ ư ố ộ ơ ả ố ờ refresh nhi u l n.ề ầ DRAM là lo i RAM c n c p nh t d li u th ng xuyên (high refresh rate).ạ ầ ậ ậ ữ ệ ườ Thông th ng d li u trong DRAM s đ c refresh (làm t i) nhi u l n trongườ ữ ệ ẽ ượ ươ ề ầ m t giây đ l u gi l i nh ng thông tin đang l u tr , n u không refresh l iộ ể ư ữ ạ ữ ư ữ ế ạ DRAM thì dù ngu n đi n không ng t, thông tin trong DRAM cũng s b m t.ồ ệ ắ ẽ ị ấ S ra đ i c a DRAM ch là m t l i đi vòng đ h giá s n xu t c a SRAM.ự ờ ủ ỉ ộ ố ể ạ ả ấ ủ Các ch ng lo i DRAM thông d ngủ ạ ụ SDR SDRAM (Single Data Rate Synchronous Dynamic RAM) có Bus từ 66/100/133MHz, t ng s chân c a 2 m t là 168 chân Pin, s bit truy n d li uổ ố ủ ặ ố ề ữ ệ là 64 bit, đi n áp ho t đ ng là 3.3V.ệ ạ ộ 42 BÀI 4: CÀI Đ T M T H TH NG MÁY TÍNHẶ Ộ Ệ Ố Hình B 2.18: SDR SDRAM DDR SDRAM (Double Data Rate Synchronous Dynamic RAM) ng i ta cònườ g i là DDRam m t có Bus t 200/266/333/400MHz, s bit d li u là 64 bit,ọ ộ ừ ố ữ ệ t ng s chân Pin c a 2 m t là 184 Pin, đi n áp ho t đ ng là 2.5V.ổ ố ủ ặ ệ ạ ộ Hình B 2.19: DDR SDRAM DDRAM II (Double Data Rate II Synchronous Dynamic RAM) m i phát tri nớ ể sau này có Bus khá l n 533/667/800/1066MHz, s bit d li u là 64 bit, t ng sớ ố ữ ệ ổ ố chân Pin c a 2 m t là 240, đi n áp cung c p là 1.8V.ủ ặ ệ ấ Hình B 2.20: DDR II SDRAM 43 BÀI 4: CÀI Đ T M T H TH NG MÁY TÍNHẶ Ộ Ệ Ố 2.3.4. Ch n đoán và kh c ph c s c b nh RAMẩ ắ ụ ự ố ộ ớ B nh chínhộ ớ - Oxy hóa. - Cháy do g n sai.ắ - L i chipỗ nh .ớ - M t s Ram b oxy hóa do lâu ngày,ộ ố ị chúng ta v sinh cho thi t b .ệ ế ị - Xác đ nh l i v Ram qua ti ng bip:ị ỗ ề ế th ng phát ra 3 ti ng bip dài liên t c.ườ ế ụ - N u Ram l i, v n ch y đ c chúng taế ỗ ẫ ạ ượ ph i s d ng ch ng trình Test m i bi t đ c:ả ử ụ ươ ớ ế ượ Gold Memory, Memtest86, … 44 BÀI 4: CÀI Đ T M T H TH NG MÁY TÍNHẶ Ộ Ệ Ố 2.4. B nh phộ ớ ụ 2.4.1. Gi i thi uớ ệ B nh ph là b nh l u tr d li u dài lâu. Đ c đi m có dung l ng l u trộ ớ ụ ộ ớ ư ữ ữ ệ ặ ể ượ ư ữ l n, kích th c l n h n b nh chính, không m t thông tin khi không có đi n.ớ ướ ớ ơ ộ ớ ấ ệ Ví d : đĩa c ng, đĩa quang, …ụ ổ ứ 2.4.2. đĩa c ngỔ ứ Là thi t b l u tr h đi u hành, các ng d ng, t p tin, cung c p b nh o choế ị ư ữ ệ ề ứ ụ ậ ấ ộ ớ ả h th ng.ệ ố Kh năng v n hành c a đĩa c ng có nh h ng đ n t c đ chung c a c hả ậ ủ ổ ứ ả ưở ế ố ộ ủ ả ệ th ng. Các s c liên quan v đĩa c ng d dàng làm toàn b h th ng khôngố ự ố ề ổ ứ ễ ộ ệ ố ho t đ ng.ạ ộ C u trúc c ngấ ổ ứ Hình 2.21: C u t o đĩa c ng ấ ạ ổ ứ M t đĩa c ng bao g m m t ho c nhi u đĩa ph ng đ t trên cùng m t tr cộ ổ ứ ồ ộ ặ ề ẳ ặ ộ ụ quay. Vi c truy xu t d li u t i các vùng trên đĩa đ c th c hi n b i nh ngệ ấ ữ ệ ớ ượ ự ệ ở ữ đ u đ c ghi trên m i m t đĩa thông qua s đi u khi n c a m ch đi u khi n.ầ ọ ỗ ặ ự ề ể ủ ạ ề ể Khung s n:ườ đ m b o quá trình ho t đ ng c a đĩa, tính nguyên v n v c uả ả ạ ộ ủ ổ ẹ ề ấ trúc, nhi t và đi n cho đĩa. Là n n t ng n đ nh đ l p đ t các thành ph nệ ệ ổ ề ả ổ ị ể ắ ặ ầ khác trong đĩa. Các đĩa l n đ c ch t o t khung nhôm đúc.ổ ổ ớ ượ ế ạ ừ Lá đĩa: ch t o b ng nhôm, thu tinh ho c h p ch t g m s , trên lá đĩa đ cế ạ ằ ỷ ặ ợ ấ ố ứ ượ ph m t l p t tính và l p b o v .ủ ộ ớ ừ ớ ả ệ Đ u đ cầ ọ s đ c và ghi d li u t c ng.ẽ ọ ữ ệ ừ ổ ứ 45 BÀI 4: CÀI Đ T M T H TH NG MÁY TÍNHẶ Ộ Ệ Ố B ph n đi u khi n đ u t , mô t tr c quay. Trên nguyên t c đĩa c ng cũngộ ậ ề ể ầ ừ ơ ụ ắ ứ t ng t nh đĩa m m là thi t b l u tr t tính.ươ ự ư ề ế ị ư ữ ừ Ban đ u lá đĩa đ c ch t o t nhôm vì nhôm là m t ch t li u nh , d giaầ ượ ế ạ ừ ộ ấ ệ ẹ ễ công, ch u đ c l c ly tâm cao.ị ượ ự Ngày nay, lá đĩa đ c làm b ng ch t li u gi ng nh thu tinh ho c h p ch tượ ằ ấ ệ ố ư ỷ ặ ợ ấ g m s vì ch t li u m nh nh có s to nhi t r t th p (d n đ n ít s c ), ch uố ứ ấ ệ ạ ẹ ự ả ệ ấ ấ ẫ ế ự ố ị đ c l c ly tâm cao h n nhôm.ượ ự ơ T c đ quay vòng t kho ng 7,200 đ n 15,000 vòng trên giây, trong khi nh ngố ộ ừ ả ế ữ đĩa cũ trong kho ng 3200 đ n 5400.ổ ả ế M t đĩa có th có: m t hai hay nhi u lá đĩa. Trên m t c a lá đĩa s đ c phânộ ổ ể ộ ề ặ ủ ẽ ượ chia thành nhi u vòng tròn g i là track. ề ọ T p h p nh ng vòng tròn đ ng tâm g i là Cylinder. Trên vòng tròn đ c chia raậ ợ ữ ồ ọ ượ làm nhi u đo n nh g i là sector.ề ạ ỏ ọ Hình 2.22: Track, sector, cluster Bo m ch đi u khi nạ ề ể Bo m ch đi u khi n đ c l p đ t bên d i khung s n, ch a toàn b m chạ ề ể ượ ắ ặ ướ ườ ứ ộ ạ c n thi t đ truy n tín hi u đi u khi n và d li u v i t i các thi t bên trong vàầ ế ể ề ệ ề ể ữ ệ ớ ớ ế bên ngoài. Cung c p ngu n cho đĩa ho t đ ng, ngoài ra còn có Jump (m ch c u nh y)ấ ồ ổ ạ ộ ạ ầ ả đ xác l p thông tin cho h th ng v đĩa đó.ể ậ ệ ố ề ổ T ch c lu n lý c a c ngổ ứ ậ ủ ổ ứ Sector là gì: Sector là đ n v l u tr nh nh t trên đĩa c ng. Track đ c chiaơ ị ư ữ ỏ ấ ổ ứ ượ thành nh ng vùng nh h n g i là Sector, m t sector có dung l ng là 512 byteữ ỏ ơ ọ ộ ượ d li u.ữ ệ 46 BÀI 4: CÀI Đ T M T H TH NG MÁY TÍNHẶ Ộ Ệ Ố Hình 2.23: Cylinder, tr c quayụ Phân vùng: Đ có th s đĩa c ng hay cài h đi u hành thì ph i phân vùng đĩa. Có thể ể ử ổ ứ ệ ề ả ổ ể hình dung đĩa c ng nh m t t h s l n, đ u tiên t h s này tr ng khôngổ ứ ư ộ ủ ồ ơ ớ ầ ủ ồ ơ ố có gì, không có vách ngăn, c p h s nh m t ch c qu n lí thông tin. Đ thu nặ ồ ơ ằ ổ ứ ả ể ậ l i cho vi c s d ng ph i đ nh d ng và phân vùng đĩa, bao g m đ nh d ngợ ệ ử ụ ả ị ạ ổ ồ ị ạ c p th p, phân vùng và đ nh d ng c p cao.ấ ấ ị ạ ấ đĩa ph i đ c phân ho ch đ có th ghi h t p tin h đi u hành. Ngoài ra,Ổ ả ượ ạ ể ể ệ ậ ệ ề còn cho phép chia nh đĩa v t lý l n thành nhi u logic nh h n. ỏ ổ ậ ớ ề ổ ỏ ơ Đ phân vùng đĩa ph i dùng ch ng trình ph n m m nh : fdisk, partitionể ổ ả ươ ầ ề ư magic, ontrack disk, … Các 3 lo i phân vùng: ph n vùng s c p (Primary Partition) , phân vùng mạ ầ ơ ấ ở r ng (Extended Partition) và phân vùng logic (Logical Partition). M t đĩa c ngộ ộ ổ ứ có th ch a đ n 4 phân vùng s c p ho c 3 phân vùng s c p và 1 phân vùngể ứ ế ơ ấ ặ ơ ấ m r ng. Có th chia phân vùng m r ng thành nhi u ph n chia logic.ở ộ ể ở ộ ề ầ 47 BÀI 4: CÀI Đ T M T H TH NG MÁY TÍNHẶ Ộ Ệ Ố B n ghi kh i đ ng (Boot Record)ả ở ộ Hình 2.24: B ng ghi kh i đ ng chính trên đĩa c ngả ở ộ ổ ứ Phân vùng m i s đ c gán làm phân vùng m i và Master Boot Record đ cớ ẽ ượ ồ ượ ghi lên Sector đ u tiên c a phân vùng s c p đ u tiên.ầ ủ ơ ấ ầ Đ kh i đ ng h đi u hành: h th ng s đ c b n ghi kh i đ ng chính (masterể ở ộ ệ ề ệ ố ẽ ọ ả ở ộ boot record) t sector đ u tiên c a đĩa c ng v t lý th nh t, ch a ch ngừ ầ ủ ổ ứ ậ ứ ấ ứ ươ trình m i đ kh i đ ng. Ch ng trình này s tìm Boot Record trên sector đ uồ ể ở ộ ươ ẽ ầ tiên t phân vùng đã đ c active đ kh i đ ng.ừ ượ ể ở ộ B ng đ nh v t p tin: ả ị ị ậ B ng đ nh v là ph ng pháp mà h đi u hành s d ng đ t ch c các t p tinả ị ị ươ ệ ề ử ụ ể ổ ứ ậ trên đĩa. Nh ng h t p tin ph bi n là FAT32 và NTFS. M t h t p tin th ngữ ệ ậ ổ ế ộ ệ ậ ườ g m 3 ch c năng chính: ồ ứ  Theo dõi không gian đĩa đã c p phát và ch a s d ng, ấ ư ử ụ  Duy trì các th m c và tên t p tin, ư ụ ậ  Theo dõi v trí t p tin đ c l u tr v t lý trên đĩa.ị ậ ượ ư ữ ậ FAT 32: h tr kích th c đĩa ho c phân vùng lên đ n 2 terabyte, có th sỗ ợ ướ ặ ế ể ử d ng đ c cho h đi u hành windows 95, 98, 2000, XP.ụ ượ ệ ề NTFS: có tính b o m t cao, ch s d ng cho h đi u hành windows NT, 2000,ả ậ ỉ ử ụ ệ ề XP, 2003, Vista. 48 BÀI 4: CÀI Đ T M T H TH NG MÁY TÍNHẶ Ộ Ệ Ố Th m c g c và đ nh d ng đĩaư ụ ố ị ạ Ngay sau khi phân vùng, h đi u hành không th l u tr các t p tin lên đĩaệ ề ể ư ữ ậ ổ n u nh phân vùng đó ch a đ c đ nh d ng c p cao. ế ư ư ượ ị ạ ấ C u trúc d li u đ c ghi lên m i phân vùng logic c a đĩa bao g m: m tấ ữ ệ ượ ỗ ủ ổ ồ ộ volume boot sector, hai b ng FAT và m t th m c g c. ả ộ ư ụ ố Đ nh d ng c p cao cho phép ki m tra và xoá b các sector h ng và t o ra thị ạ ấ ể ỏ ỏ ạ ư m c g c (ví d th m c g c C:\) đ ch a các th m c con.ụ ố ụ ư ụ ố ể ứ ư ụ Đ nh d ng c p th p cho phép chia c ng thành các ph n t v t lý: track,ị ạ ấ ấ ổ ứ ầ ử ậ sector, cylinder và đã đ c th c hi n b i nhà s n xu t, ng i s d ng khôngượ ự ệ ở ả ấ ườ ử ụ ph i th c hi n.ả ự ệ Chu n giao ti p và thông s đ t tr ngẩ ế ố ặ ư Chu n giao ti pẩ ế IDE/ATA: v c b n IDE và ATA là m t, đây là s đ thi t k đ tích h p bề ơ ả ộ ơ ồ ế ế ể ợ ộ đi u khi n lên chính đĩa thay vì d a vào m t b đi u khi n đ c l p. ề ể ổ ự ộ ộ ề ể ộ ậ IDE đã đ l i ti ng vang trong ngành công nghi p ch t o đĩa lúc b y gi vìể ạ ế ệ ế ạ ổ ấ ờ giá thành th p d c u hình. Tuy nhiên c n phân bi t ATA là chu n chính th cấ ễ ấ ầ ệ ẩ ứ đ nh nghĩa đĩa và cách ho t đ ng c a nó. Còn IDE là tên th ng m i ch ki nị ổ ạ ộ ủ ươ ạ ỉ ế trúc b đi u khi n đĩa và m ch giao ti p 40 kim đ c thi t k đ th c thiộ ề ể ổ ạ ế ượ ế ế ể ự chu n ATA.ẩ ULTRA – ATA 66: là chu n đ c nâng c p t chu n ATA đ h tr t c đẩ ượ ấ ừ ẩ ể ỗ ợ ố ộ chuy n giao d li u DMA v n hành lên đ n 66 MB/giây. Dùng cáp 40 kim, 80ể ữ ệ ậ ế dây d n.ẫ ULTA ATA 100, ULTRA ATA 133: là chu n c i ti n nh m tăng truy n dẩ ả ế ằ ề ữ li u c a đĩa c ng 100-133 MB/giây, đây là chu n r t ph bi n hi n nay.ệ ủ ổ ứ ẩ ấ ổ ế ệ SATA (Serial ATA): là chu n giao ti p phát tri n vài năm tr l i đây, chu nẩ ế ể ở ạ ẩ này s d ng c p ngu n và cáp d li u không gi ng nh chu n ATA. SATA1ử ụ ấ ồ ữ ệ ố ư ẩ (có t c đ truy n d li u là 150 MB/giây) và SATA2 (có t c đ truy n d li uố ộ ề ữ ệ ố ộ ề ữ ệ là 300 MB/giây). SCSI (sc -ri): đây là chu n cao c p chuyên dùng cho server có t c đ r t cao tơ ẩ ấ ố ộ ấ ừ 10,000 vòng trên phút tr lên.ở 49 BÀI 4: CÀI Đ T M T H TH NG MÁY TÍNHẶ Ộ Ệ Ố Thông s đ c tr ngố ặ ư Dung l ng: hi n nay t 40 GB tr lên.ượ ệ ừ ở T c đ vòng quay: t 5400 đ n 7200 vòng trên phút.ố ộ ừ ế Công ngh h tr : BARACUDA (Seagate), RAID, Plus…ệ ỗ ợ Nhà s n xu t: Maxtor, Seagate, Samsung, Hitachi, Western, …ả ấ Ch n đoán và kh c ph c s c đĩa c ngẩ ắ ụ ự ố ổ ứ 50 BÀI 4: CÀI Đ T M T H TH NG MÁY TÍNHẶ Ộ Ệ Ố 2.4.3. Đĩa quang và đĩa quangổ Đĩa quang và đĩa quang là thi t b l u tr không th thi u trong máy tính vàổ ế ị ư ữ ể ế ng i s d ng. Ph c v cho nhu c u nghe nh c xem phim l u tr các d li uườ ử ụ ụ ụ ầ ạ ư ữ ữ ệ có dung l ng l n. Các ch ng trình ti n ích ph n m m đ u đ c l u tr trênượ ớ ươ ệ ầ ề ề ượ ư ữ đĩa quang. Ví d : ch ng trình cài đ t h đi u hành, driver, office…ụ ươ ặ ệ ề Ngoài ra đĩa quang d s d ng, b o qu n đ c lâu, thu n ti n trong vi c diễ ử ụ ả ả ượ ậ ệ ệ chuy n.ể L u tr d li u trên đĩa quangư ữ ữ ệ Đĩa quang: D li u trên đĩa quang đ c l u theo hình xo n c t trong ra ngoài.ữ ệ ượ ư ắ ố ừ Đĩa quang không đ c phân chia thành các track đ ng tâm và các sector nh đĩaượ ồ ư t . Thay vào đó đĩa quang đ c ghi thành m t đ ng rãnh xo n c liên t c, duyừ ượ ộ ườ ắ ố ụ nh t, ch y t tâm quay ra vùng ngoài rìa. Thông tin này đ c ghi s n b ng côngấ ạ ừ ượ ẵ ằ ngh đ t cháy (burn – in) t i nhà s n xu t.ệ ố ạ ả ấ Hình B 2.25: C u t o c a đĩa quangấ ạ ủ Đĩa quang đ c s n xu t hàng lo t b ng cách d p m u lên m t đĩa ch t oượ ả ấ ạ ằ ậ ẫ ộ ế ạ b ng ch t d o poly-carbonate đúc và sau đó th c hi n vài công đo n gia côngằ ấ ẻ ự ệ ạ đ hoàn ch nh.ể ỉ Đĩa quang c u t o g m 4 l p: n n nh a, l p tráng ph n chi u, l p b o v ,ấ ạ ồ ớ ề ự ớ ả ế ớ ả ệ nhãn (ph b c).ủ ạ 51 BÀI 4: CÀI Đ T M T H TH NG MÁY TÍNHẶ Ộ Ệ Ố C u trúc đĩa quangấ ổ Các đĩa quang là nh ng thi t b k thu t hi n đ i dùng đ đ c và ghi n iổ ữ ế ị ỹ ậ ệ ạ ể ọ ộ dung trên đĩa quang. đĩa quang c u t o g m 2 ph n: ph n c và ph n đi nỔ ấ ạ ồ ầ ầ ơ ầ ệ t . ử đĩa quang th ng có 2 lo i đĩa ch đ c và đĩa v a có th đ c ghi.Ổ ườ ạ ổ ỉ ọ ổ ừ ể ọ Các nhà s n xu t: Samsung, LG, Compact, Virbird, Combo, ASUS, … ả ấ Hình B 2.26: đĩa quang và m t đ c laserỔ ắ ọ Phân lo i đĩa quangạ Đĩa quang có 2 lo i ph bi n hi n nay là CD và DVD.ạ ổ ế ệ CD-ROM (compact disk): CD R (đĩa ch ghi m t l n và đ c nhi u l n). CD RWỉ ộ ầ ọ ề ầ (đĩa có th đ c và ghi nhi u l n). Có t c đ truy n d li u t 32 đ n 52X,ể ọ ề ầ ố ộ ề ữ ệ ừ ế dung l ng trung bình là 650 đ n 700MB.ượ ế DVD-ROM (digital video disc): DVD R và DVD RW. Có t c đ truy n d li uố ộ ề ữ ệ g p 9 l n CD ROM, có th l u tr d li u dung l ng l n lên đ n hàngấ ầ ể ư ữ ữ ệ ượ ớ ế gigabyte. DVD xu t hi n vào năm 2002, có tên ban đ u là ấ ệ ầ Digital Video Disc (đĩa phim k thu t s ) r i sau này chuy n thành ỹ ậ ố ồ ể Digital Versatile Disc (đĩa đa năng kỹ thu t s ) là đĩa quang đ l u d li u bao g m phim nh có ch t l ng hìnhậ ố ể ư ữ ệ ồ ả ấ ượ nh và âm thanh cao. ả 52 BÀI 4: CÀI Đ T M T H TH NG MÁY TÍNHẶ Ộ Ệ Ố Chu n giao ti p và thông s đ c tr ngẩ ế ố ặ ư Chu n giao ti p: ẩ ế Các đĩa quang đ c k t n i theo chu n ATAPI (ATA Packet Interface). M tượ ế ố ẩ ộ chu n đa năng trên m ch giao ti p ATA (IDE), đ c thi t k đ cho phép cácẩ ạ ế ượ ế ế ể thi t b không ph i đĩa c ng có th c m vào m t c ng ATA (IDE).ế ị ả ổ ứ ể ắ ộ ổ Thông s đ c tr ng:ố ặ ư T c đ c a đĩa quang đ c tính b ng X, 1X CD t ng đ ng v i 150KB/giây,ố ộ ủ ượ ằ ươ ươ ớ 1X DVD t ng đ ng 1.2MB/s.ươ ươ Ch n đoán và kh c ph c s c đĩa quangẩ ắ ụ ự ố ổ Không nh n đĩa quang: ki m tra cáp d li u và cáp ngu n, ki m tra trongậ ổ ể ữ ệ ồ ể CMOS Setup Utilities. Có th các linh ki n trên bo m ch đi u khi n b h ng.ể ệ ạ ề ể ị ỏ S a ch a t i các d ch v đi n t tin h c, b nh vi n máy tính qu c t .ử ữ ạ ị ụ ệ ử ọ ệ ệ ố ế C không ho t đ ng: n nút nh ng n p đĩa không ho t đ ng, có th thay thơ ạ ộ ấ ư ắ ổ ạ ộ ể ế ho c s a c .ặ ử ơ Không đ c đ c d li u: do h ng đ u đ c laser ho c đĩa h ng. Có th thayọ ượ ữ ệ ỏ ầ ọ ặ ỏ ể th nh ng nên mua m i vì chi phí thay th đ u đ c g n nh mua m i.ế ư ớ ế ầ ọ ầ ư ớ 53 BÀI 4: CÀI Đ T M T H TH NG MÁY TÍNHẶ Ộ Ệ Ố 54 BÀI 4: CÀI Đ T M T H TH NG MÁY TÍNHẶ Ộ Ệ Ố 2.5. B ngu n và thùng máyộ ồ Hình B 2.27: B ngu n ATXộ ồ 2.5.1. Gi i thi uớ ệ B ngu n (Power Supply) là m t ph n r t quan tr ng trong máy tính có ch cộ ồ ộ ầ ấ ọ ứ năng c p ngu n đi n cho máy tính. N u ngu n đi n không n đ nh có th gâyấ ồ ệ ế ồ ệ ổ ị ể ra nhi u s c cho các thi t b bên trong máy tính. ề ự ố ế ị Thùng máy (CASE) dùng đ ch a các thi t b g n bên trong m t máy tính nhể ứ ế ị ắ ộ ư bo m ch ch , c ng, card m r ng, … n u không có thùng máy s r t nguyạ ủ ổ ứ ở ộ ế ẽ ấ hi m cho các thi t b này trong quá trình h at đ ng vì không đ c b o v cáchể ế ị ọ ộ ượ ả ệ ly vì v y nó còn đ c g i là thùng b o v máy tính.ậ ượ ọ ả ệ 55 BÀI 4: CÀI Đ T M T H TH NG MÁY TÍNHẶ Ộ Ệ Ố 2.5.2. B ngu nộ ồ Thành ph n và thông s b ngu nầ ố ộ ồ Các thành ph n c b n c a b ngu n nh sau:ầ ơ ả ủ ộ ồ ư Thông số Hình B 2.28: Thành ph n c b n c a b ngu nầ ơ ả ủ ộ ồ Ngu n ATX l y đi n th t ngu n vào (220/110V) sau đó bi n đ i và cung c pồ ấ ệ ế ừ ồ ế ổ ấ đi n áp m t chi u ệ ộ ề ± 12v, ± 5v, +3.3v cho các thíêt b máy tính. Công su t làmị ấ vi c c a ngu n có nhi u lo i nh 250W, 300W, 350W ho c 400W và cao h n.ệ ủ ồ ề ạ ư ặ ơ Ngu n ATX có c p ngu n chính cho bo m ch ch là 20 chân (hi n nay có lo iồ ấ ồ ạ ủ ệ ạ 24 chân, v i các ngu n +3.3V, +5V, +12v, -5V, -12V) và ngu n ph là 4 chân,ớ ồ ồ ụ còn các thi t b khác là lo i c p ngu n 4 chân (+5V và +12V).ế ị ạ ấ ồ 56 BÀI 4: CÀI Đ T M T H TH NG MÁY TÍNHẶ Ộ Ệ Ố Ch n đoán và kh c ph c s c b ngu nẩ ắ ụ ự ố ộ ồ 57 BÀI 4: CÀI Đ T M T H TH NG MÁY TÍNHẶ Ộ Ệ Ố 2.5.4. Thùng máy Thùng máy đ c chia làm r t nhi u lo i nh ATX Full size, Mini ATX, Microượ ấ ề ạ ư ATX. M i thùng đ u có ki u dáng riêng c a nó nh ng th ng s d ng 2 lo iỗ ề ể ủ ư ườ ử ụ ạ thùng đó là thùng đ ng (Micro ATX) và thùng n m (Mini ATX). Thùng máyứ ằ th ng có 2 m t: m t tr c và m t sauườ ặ ặ ướ ặ M t tr c có các ch c năng nh nút công t t ngu n, nút kh i đ ng nóng và cácặ ướ ứ ư ắ ồ ở ộ đèn tín hi u ngu n, tín hi u c ng.ệ ồ ệ ổ ứ Hình B 2.29: Thùng máy M t sau c a thùng máy g m các lo i jack c m (th ng g i là c ng). Các thi tặ ủ ồ ạ ắ ườ ọ ổ ế b vào/ra và các thi t b ngo i vi thông qua dây n i vào các c ng đ giao ti pị ế ị ạ ố ổ ể ế v i các thành ph n bên trong c a kh i h th ng. ớ ầ ủ ố ệ ố 2.6. Màn hình máy tính 58 BÀI 4: CÀI Đ T M T H TH NG MÁY TÍNHẶ Ộ Ệ Ố 2.6.1. Gi i thi uớ ệ Màn hình là thi t b ngo i vi dùng hi n th thông tin t PC đ n ng i s d ng.ế ị ạ ể ị ừ ế ườ ử ụ Hi n nay màn hình ph bi n là các lo i dùng công ngh CRT (Cathode Rayệ ổ ế ạ ệ Tube), LED (Light-Emitting Diode), LCD (Liquid Crystal Display), PLASMA, … M t s hãng s n xu t màn hình nh : SAMSUNG, IBM, DELL, …ộ ố ả ấ ư L ch s hình thành phát tri n ị ử ể Năm 1981, IBM gi i thi u chu n CGA (Color Graphics Adapter) có kh năngớ ệ ẩ ả ph i h p 4 màu v i đ phân gi i t i đa là 320x200 pixels. ố ợ ớ ộ ả ố Năm 1984 gi i thi u chu n EGA (Enhanced Graphics Adapter) có kh năngớ ệ ẩ ả hi n th đ n 16 màu và tăng đ phân gi i lên t i 640x350 pixels hoàn thi n h nể ị ế ộ ả ớ ệ ơ kh năng hi n th hình nh, văn b n.ả ệ ị ả ả Năm 1987, IBM gi i thi u chu n VGA (Video Graphics Adapter) v i h th ngớ ệ ẩ ớ ệ ố màu chu n h n có kh năng hi n th nhi u màu và đ phân gi i cao h n.ẩ ơ ả ệ ị ề ộ ả ơ Năm 1990, IBM gi i thi u chu n XGA (Extended Graphics Array) v i đ phânớ ệ ẩ ớ ộ gi i lên t i 800x600 pixels hi n th ch đ màu th c (16.8 tri u màu) vàả ớ ể ị ở ế ộ ự ệ 1024x768 pixels ch đ 65.536 màu.ở ế ộ Hi n nay, chu n UXGA (Ultra Extended Graphics Array) có th h tr b ngệ ẩ ể ỗ ợ ả màu lên t i 16.8 tri u màu đ phân gi i r t cao 1600x1200 pixels, ph thu cớ ệ ở ộ ả ấ ụ ộ vào b nh c a card màn hình.ộ ớ ủ 2.6.2. Màn hình CRT Thành ph n và thông s màn hình CRTầ ố Hình B 2.30: Màn hình CRT Đ c tính k thu t c a các ki u đ u n i:ặ ỹ ậ ủ ể ầ ố 59 BÀI 4: CÀI Đ T M T H TH NG MÁY TÍNHẶ Ộ Ệ Ố Màn hình CRT: chu n k t n i VGA (D-Sub). Màn hình LCD: chu n k t n iẩ ế ố ẩ ế ố DVI (Digital Visual Interface), DFP (Digital Flat Panel). Màn hình CRT Kích th c màn hình: ướ Thông th ng kích th c màn hình 15,17, 19 ho c 21ườ ướ ặ inch. H u h t các l ai màn hình s d ng thông d ng nh t là 17inch.ầ ế ọ ử ụ ụ ấ Dot pitch: Môt đai l ng đo theo chiêu ngang cho biêt sô ky t trong môi incḥ ̣ ượ ̀ ́ ́ ́ ự ̃ tinh theo loai phông ch gian cach đ n, nh đa đ c dung trong may đanh ch ,́ ̣ ữ ́ ́ ơ ư ̃ ượ ̀ ́ ́ ữ may in kim, va may in banh xe. ́ ̀ ́ ́ Dot pitch là kh ang cách gi a hai đi m pixel trên màn hình, tính b ng millimetỏ ữ ể ằ Pixel: Phân t nho nhât (phân t anh) ma môt thiêt bi co thê hiên thi trên maǹ ử ̉ ́ ̀ ử ̉ ̀ ̣ ́ ̣ ́ ̉ ̣ ̣ ̀ hinh, va hinh anh trên man hinh đ c xây d ng nên t cac phân t đo.̀ ̀ ̀ ̉ ̀ ̀ ượ ự ừ ́ ̀ ử ́ Chu n k t n i VGA:ẩ ế ố Các chân này dùng đ truy n nh n các tín hi u t ng tể ề ậ ệ ươ ự Red, Green, Blue, … t VGA card lên màn hình.ừ Đ u n i VGA th ng đ cầ ố ườ ượ dùng trên các CRT thông d ng.ụ Cách hi n th trên màn hình CRTể ị Màn hình CRT (Cathode Ray Tube) là m t ng thu tinh hình ph u, đ c hútộ ố ỷ ể ượ chân không. Đ t đuôi ph u là 3 ng phóng tia đi n t đ i di n cho 3 tia màuặ ở ể ố ệ ử ạ ệ RGB. Màn hình g m các ch m phát quang RGB x p xen k . C 3 đi m RGBồ ấ ế ẽ ứ ể x p thành m t hình tam giác đ u đ c g i là m t đi m nh (pixel). ba tia đi nế ộ ề ượ ọ ộ ể ả ệ t t các ng phóng tia mang tin t c c a màu s đ c cao áp c a đèn hình hútử ừ ố ứ ủ ẽ ượ ủ t i tr c. Các tia này đ p đúng vào các đi m phát quang t ng ng RGB trongớ ướ ậ ể ươ ứ m t đi m nh. Đ đ m b o các tia không đ p ch ch ra ngoài, m t l i m ngộ ể ả ể ả ả ậ ệ ộ ướ ỏ (shadow mask) đ c đ t tr c l p phosphor. ượ ặ ướ ớ Và c ngay tâm m t đi m nh, ng i ta l i khoét m t l có đ ng kính b ngứ ộ ể ả ườ ạ ộ ổ ườ ằ v i đ ng kính m t đi m phosphor, giúp 3 tia đi n t đi qua đ c l i và h iớ ườ ộ ể ệ ử ượ ướ ộ t đúng vào đi m nh. T i v trí c đèn hình, g n v trí ng phóng có các lá namụ ể ả ạ ị ổ ầ ị ố châm dùng đ hi u ch nh các tia này. Đ di chuy n tia đi n t , t i c đèn hìnhể ệ ỉ ể ể ệ ử ạ ổ có hai cu n dây t o ra t tr ng lái tia đi n t đi theo hai chi u ngang và d cộ ạ ừ ườ ệ ử ề ọ trên m t đèn hình. Do đi m nh có kích th c r t nh cho nên m t ng i nhìnặ ể ả ướ ấ ỏ ắ ườ 3 đi m RGB trong đi m nh b nh p vào v i nhau nh m t và t o c m giácể ể ả ị ậ ớ ư ộ ạ ả th y đ c m t màu duy nh t. Khi c ng đ c a 3 đi m RGB thay đ i, ta th yấ ượ ộ ấ ườ ộ ủ ể ổ ấ màu t i đi m nh thay đ i.ạ ể ả ổ 60 BÀI 4: CÀI Đ T M T H TH NG MÁY TÍNHẶ Ộ Ệ Ố Ch n đoán và kh c ph c s cẩ ắ ụ ự ố màn hình CRT Các s cự ố Cách kh c ph cắ ụ Màn hình không lên Ki m tra ngu n cung c p màn hình.ể ồ ấ Màn b thu h p kho ng cáchị ẹ ả trên khung hình Đi u ch nh d a vào b ng đi u khi n trênề ỉ ự ả ề ể màn hình Màn hình có màu s c khôngắ trung th cự Ki m tra driver và đ phân gi i c a cardể ộ ả ủ màn hình Màn hình xu t hi n màu tím ấ ệ ở các góc và ánh sang mờ Ki m tra bóng đèn và Playback.ể Màn hình rung Ki m tra t n s quét (refresh) c a card mànể ầ ố ủ hình. 2.6.3. Màn hình LCD Hình B 2.31: Màn hình LCD 61 BÀI 4: CÀI Đ T M T H TH NG MÁY TÍNHẶ Ộ Ệ Ố LCD là gì ? LCD là công ngh hi n th d a trên đ c tính c n sáng c a tinh thệ ể ị ự ặ ả ủ ể l ng khi b phân c c đi n áp. Tinh th l ng là m t d ng đ c bi t c a v t ch tỏ ị ự ệ ể ỏ ộ ạ ặ ệ ủ ậ ấ đ c c u t o t các phân t hình que.ượ ấ ạ ừ ử u đi mƯ ể là ph ng, cho hình nh sáng, chân th t và ti t ki m năng l ng.ẳ ả ậ ế ệ ượ LCD xu t hi n đ u tiên trong các máy tính c m tay, trò ch i đi n t c m tay,ấ ệ ầ ầ ơ ệ ử ầ đ ng h đi n t , … LCD ngày nay đ c thi t k nh g n, nh , chi m ít khôngồ ồ ệ ử ượ ế ế ỏ ọ ẹ ế gian, ch t l ng hình nh t t, tiêu th ít năng l ng và đang thay th d n mànấ ượ ả ố ụ ượ ế ầ hình CRT truy n th ng.ề ố Thành ph n và thông s màn hình LCDầ ố Màn hình tinh th l ng là lo i thi t b hi n th c u t o b i các t bào đi m nhể ỏ ạ ế ị ể ị ấ ạ ở ế ể ả ch a tinh th l ng có kh năng thay đ i tính phân c c c a ánh sáng. Do đó thayứ ể ỏ ả ổ ự ủ đ i c ng đ ánh sáng truy n qua khi k t h p v i các kính l c phân c c.ổ ườ ộ ề ế ợ ớ ọ ự Bao g m m t l p ch t l ng n m gi a 2 l p ki ng phân c c ánh sáng.ồ ộ ớ ấ ỏ ằ ữ ớ ế ự Màn hình tinh th l ng dùng ngu n sáng t c p (th ng dành cho màn hìnhể ỏ ồ ự ấ ườ màu c a máy tính hay TV).ủ Hình B 2.32: C u t o c a màn hình LCDấ ạ ủ C u t o:ấ ạ 1. Kính l c phân c c th ng đ ng đ l c ánh sáng t nhiên đi vào.ọ ự ẳ ứ ể ọ ự 2. L p kính có các đi n c c ITO. Hình dáng c a đi n c c là hình c n hi nớ ệ ự ủ ệ ự ầ ể th .ị 3. L p tinh th l ng.ớ ể ỏ 4. L p kính có đi n c c ITO chung.ớ ệ ự 5. Kính l c phân c c n m ngang.ọ ự ằ 6. G ng ph n x l i ánh sáng cho ng i quan sát.ươ ả ạ ạ ườ Màu s c đ c t o ra b i s ph i màu phát x t ba lo i đi m nh đ , l c vàắ ượ ạ ở ự ố ạ ừ ạ ể ả ỏ ụ lam. Thông s màn hìnhố 62 BÀI 4: CÀI Đ T M T H TH NG MÁY TÍNHẶ Ộ Ệ Ố T i sao đ phân gi i, t n s quét là thông s quan tr ng khi ch n mua mànạ ộ ả ầ ố ố ọ ọ hình? Hai thông s này nh h ng đ n ch t l ng hình nh và s c kh e c a ng iố ả ưở ế ấ ượ ả ứ ỏ ủ ườ dùng nên khi mua c n ch n màn hình h tr đ phân gi i, t n s quét cao.ầ ọ ỗ ợ ộ ả ầ ố Các đ c tr ng c a màn hình LCDặ ư ủ Đ phân gi i: 1024x768, 1280x1024, ...ộ ả M t s nhà s n xu t: VIBIRD, IBM, ACER, VIEWSONIC, SAMSUNG, LG, ...ộ ố ả ấ Kích th c: 15 inch, 17 inch, 19 inch, 20 inch, ...ướ Giá thành: 4 tri u, 10 tri u, 24 tri u, ...ệ ệ ệ L u ý:ư T ng lai màn hình LCD s thay th cho CRT vì nh ng lý do sau: có tr ngươ ẽ ế ữ ọ l ng và kích th c nh , tiêu th ít đi n năng, có đ sáng cao, không gây h iượ ướ ỏ ụ ệ ộ ạ m t vì không có s b c x đi n t , s d ng giao ti p s DVI cho ch t l ngắ ự ứ ạ ệ ừ ử ụ ế ố ấ ượ hình nh và đ nét cao… ả ộ Nh ng vào th i đi m hi n nay, CRT v n chi m u th h n vì LCD còn t n t iư ờ ể ệ ẫ ế ư ế ơ ồ ạ m t s nh c đi m: giá thành cao, đ phân gi i và t n s làm t i ch t i u ộ ố ượ ể ộ ả ầ ố ươ ỉ ố ư ở m t t n s nh t đ nh, t n s đáp ng ch m (lo i có t n s đáp ng nhanh d iộ ầ ố ấ ị ầ ố ứ ậ ạ ầ ố ứ ướ 16 ms th ng giá khá cao), góc nhìn h p, các đ ng chéo th ng b răng c a doườ ẹ ườ ườ ị ư LCD có đi m nh là hình vuông, màu s c th hi n ch a phong phú b ng CRT.ể ả ắ ể ệ ư ằ Ch n đoán và kh c ph c s c màn hình LCDẩ ắ ụ ự ố M t s đi m trên màn hình không có tín hi u: Ch t đi m nh.ộ ố ể ệ ế ể ả Màu s c hình nh có hi n t ng đ màu v i nh ng v t màu ch t loang l do:ắ ả ệ ượ ổ ớ ữ ệ ế ổ Các ngón tay ch m tay vào b m t c a màn hình trong khi m ho c v sinhạ ề ặ ủ ở ặ ệ máy. Ăn màu - cháy hình Nghĩa là v trí nào khung hình đó đ c hi n th lâu nh t thì màu đó có kh năngị ượ ể ị ấ ả làm ch t các màu khác. Do v y, không nên đ màn hình trong tr ng thái hi n thế ậ ể ạ ể ị hình tĩnh liên t c mà c n ph i có s thay đ i. Ví nh , cài đ t màn hình chụ ầ ả ự ổ ư ặ ở ế đ b o v màn hình. G p máy xu ng và t t luôn máy khi không s d ng trongộ ả ệ ậ ố ắ ử ụ th i gian dài. V a ti t ki m th i gian s d ng v a đ m b o màn hình không bờ ừ ế ệ ờ ử ụ ừ ả ả ị cháy hình. Hi n t ng bóng maệ ượ Hi n t ng này xu t hi n khá nhi u trên màn hình laptop và LCD, trong lúcệ ượ ấ ệ ề xem nh ng hình nh đ ng do s chuy n đ i liên t c: xem phim hành đ ng,ữ ả ộ ự ể ổ ụ ộ ch i game… Nguyên nhân là do chu kỳ hi n th màu trên màn hình không theoơ ể ị k p chuy n đ i gi a các đi m màu v i nhau. ị ể ổ ữ ể ớ 63 BÀI 4: CÀI Đ T M T H TH NG MÁY TÍNHẶ Ộ Ệ Ố Đi m ch tể ế Đi m ch t đ c hi u là nh ng đi m ch có m t màu nh t đ nh (ho c đen ho cể ế ượ ể ữ ể ỉ ộ ấ ị ặ ặ tr ng) và không có kh năng hi n th các màu s c khác. N u s đi m ch t v tắ ả ể ị ắ ế ố ể ế ượ ng ng 4 thì t t nh t nên ch n máy khác. Cách th khá đ n gi n: cho máy kh iưỡ ố ấ ọ ử ơ ả ở đ ng, vào desktop ch n hình n n màu đen đ xem đi m ch t sáng và ng c l iộ ọ ề ể ể ế ượ ạ ch n hình n n tr ng đ tìm đi m ch t đen.ọ ề ắ ể ể ế Màn hình g p s cặ ự ố Riêng v i laptop thì không nên t s a ch a. Cách làm hi u qu nh t là nhanhớ ự ử ữ ệ ả ấ chóng đ n các trung tâm b o hành c a nhà s n xu t nh can thi p.ế ả ủ ả ấ ờ ệ Khi màn hình c a máy nhi u nh ng nh ng ho c m h n không nhìn rõ, là lúcủ ễ ằ ằ ặ ờ ẳ ph i ki m tra v ph n hi n th c a máy. ả ể ề ầ ể ị ủ Đi u ch nh đ phân gi i l n, t n s quét (Refresh rate) quá l n th ng làmề ỉ ộ ả ớ ầ ố ớ ườ h ng màn hình tinh th l ng ho c làm "ch t " cu n cao áp.ỏ ể ỏ ặ ế ộ 64 BÀI 4: CÀI Đ T M T H TH NG MÁY TÍNHẶ Ộ Ệ Ố 2.6.4. S d ng các nút ch c năng c a màn hìnhử ụ ứ ủ Kí hi uệ Mô tả Duy chuy n hình nh qua trái,qua ph iể ả ả Duy chuy n hình nh lên, xu ngể ả ố Căng hình nh ra trái, ph iả ả Căng hình nh lên,xu ngả ố Căng đ u các góc hình nh trên màn hìnhề ả Tinh ch nh hình nh trên màn hìnhỉ ả Ch nh sáng, t i c a đèn hình.ỉ ố ủ Ch nh s t ng ph n sáng t i.ỉ ự ươ ả ố Hình B 2.33: Các nút ch c năng c a màn hìnhứ ủ 2.7. Bàn phím 65 BÀI 4: CÀI Đ T M T H TH NG MÁY TÍNHẶ Ộ Ệ Ố Bàn phím là thi t b nh p, dùng đ nh p d li u vào máy tính. Ngoài ra còn cóế ị ậ ể ậ ữ ệ th thay th chu t đi u khi n máy tính thông qua các t h p phím ch c năng.ể ế ộ ề ể ổ ợ ứ Hình B 2.34: Bàn phím Thành ph n c a bàn phímầ ủ Bàn phím g m có c ng k t n i, dây tín hi u, các nút b m ch c năng m r ng,ồ ổ ế ố ệ ấ ứ ở ộ m ch đi u khi n. Bàn phím đ c k t n i v i máy tính thông qua c ng I/O trênạ ề ể ượ ế ố ớ ổ bo m ch ch nh PS/2, USB.ạ ủ ư Cách b trí các phím trên bàn phím:ố Hình B 2.35: Cách b trí bàn phímố Bàn phím đ c chia là 4 khu v c chính đó là các phím ch c năng, các phím kíượ ự ứ t , các phím s , các phím đi u khi n.ự ố ề ể Nhóm phím ch :ữ g m các phím ch , phím s và phím các ký t đ c bi t (~, !,ồ ữ ố ự ặ ệ @, #, $, %, ^,&, ?, ...). 66 BÀI 4: CÀI Đ T M T H TH NG MÁY TÍNHẶ Ộ Ệ Ố Nhóm phím ch c năng (function key):ứ g m các phím t F1 đ n F12 và cácồ ừ ế phím khác nh ư (phím di chuy n t ng đi m), phím PgUp (lên trang mànể ừ ể hình), PgDn (xu ng trang màn hình), Insert (chèn), Delete (xóa), Home (v đ u),ố ề ầ End (v cu i), ... ề ố Nhóm phím s :ố n m bên ph i c a bàn phím t 0 ằ ả ủ ừ  9 và các phím +,- ,* ,/ Ngoài 3 vùng phím trên còn m t nhóm phím n a là các phím đi u khi n baoộ ữ ề ể g m:ồ Phím Shift: kèm v i các phím ch s t o ra ch in hoa ho c th ng. ớ ữ ẽ ạ ữ ặ ườ Phím BackSpace: lùi đi m nháy đ ng th i xóa ký t đ ng tr c nó. ể ồ ờ ự ứ ướ Phím Enter: nút thi hành l nhệ Phím Space: thanh dài nh t, t o ký t r ng. ấ ạ ự ỗ Phím PrintScreen: nút in n i dung màn hình ra gi y. ộ ấ Phím Pause: t m d ng thi hành ch ng trình. ạ ừ ươ Phím Ctrl (Control) và Alt (Alternate): là phím dùng đ ph i h p các phímể ố ợ khác tùy ch ng trình s d ng. ươ ử ụ 67 BÀI 4: CÀI Đ T M T H TH NG MÁY TÍNHẶ Ộ Ệ Ố Ch n đoán và kh c ph c s c ẩ ắ ụ ự ố bàn phím 68 BÀI 4: CÀI Đ T M T H TH NG MÁY TÍNHẶ Ộ Ệ Ố 2.8. Chu tộ Chu t là thi t b nh p, dùng đ đi u khi n các đ i t ng trên màn hình. Đ cộ ế ị ậ ể ề ể ố ượ ượ k t n i vào bo m ch ch thông qua c ng I/O. Trong nhi u năm phát tri n,ế ố ạ ủ ổ ề ể chu t máy tính cũng có nhi u c i ti n và bi n đ i đáng k không ch v ki uộ ề ả ế ế ổ ể ỉ ề ể dáng mà còn c v công ngh . Chu t ngày nay có đ nh y và nhi u tính năngả ề ệ ộ ộ ạ ề t t h n r t nhi u so v i m t vài năm tr c đây. ố ơ ấ ề ớ ộ ướ Hình B 2.36: Chu t cộ ơ Thành ph n c a chu tầ ủ ộ C ng k t n i:ổ ế ố Chu t đ c k t n i v i máy tính thông qua c ng I/O trên bo m ch ch . Có haiộ ượ ế ố ớ ổ ạ ủ lo i k t n i chính là có dây (PS/2 và USB) và không dây (Wireles).ạ ế ố C ng PS/2:ổ Đ c s d ng trong th i gian khá dài và bây gi v n còn, m i boượ ử ụ ờ ờ ẫ ỗ m ch ch v n có hai c ng PS/2 dành cho bàn phím và chu t. Tuy nhiên cũng bạ ủ ẫ ổ ộ ị nh h ng c a chu n USB mà PS/2 d n b thay thả ưở ủ ẩ ầ ị ế C ng USB:ổ là chu n giao ti p thông d ng nh t hi n nay. u đi m c a USBẩ ế ụ ấ ệ Ư ể ủ chính là băng thông r ng h n nhi u l n so v i c ng PS/2, vì th các lo i chu tộ ơ ề ầ ớ ổ ế ạ ộ PS/2 d n d n b thay th và tính chính xác cũng nh đ nh y s tăng đáng k .ầ ầ ị ế ư ộ ạ ẽ ể Thông d ng nh t hi n nay chu t bi và chu t quang:ụ ấ ệ ộ ộ + Chu t biộ đ c k t n i thông qua c ng PS/2 ho c USB nh ng nó có vi bi bênượ ế ố ổ ặ ư trong dùng đ đi u khi n các ho t đ ng. ể ề ể ạ ộ 69 BÀI 4: CÀI Đ T M T H TH NG MÁY TÍNHẶ Ộ Ệ Ố Hình B 2.37: C u t o c a chu t cấ ạ ủ ộ ơ + Chu t quangộ đ c thi t k đ t bi t h n chu t c , các c ng k t n i c a nóượ ế ế ặ ệ ơ ộ ơ ổ ế ố ủ cũng thông qua PS/2 và USB nh ng thành ph n đi u khi n chu t đ c s d ngư ầ ề ể ộ ượ ử ụ b ng k thu t ph n x ánh sáng.ằ ỹ ậ ả ạ Hình B 2.38: Chu t quangộ 70 BÀI 4: CÀI Đ T M T H TH NG MÁY TÍNHẶ Ộ Ệ Ố Ch n đoán và kh c ph c s c chu tẩ ắ ụ ự ố ộ 2.9. Card màn hình 2.9.1. Gi i thi uớ ệ Hình nh b n nhìn th y trên mànhình hi n th đ c làm thành b i nhi u đi mả ạ ấ ể ị ượ ở ề ể nh g i là Pixel . H u h t màn hình hi n nay đ c thi t l p có đ phan gi iỏ ọ ầ ế ệ ượ ế ậ ộ ả hàng tri u Pixel và máy tính ph i quy t đ nh làm gì đ t o nên đ c hình nh .ệ ả ế ị ể ạ ượ ả đ làm đ c đi u đó nó c n b ph n chuy n đ i - d li u d ng nh phân tể ượ ề ầ ộ ậ ể ổ ữ ệ ở ạ ị ừ CPU và bi n đ i thành hình nh b n có th nhìn đ c, b ph n chuy n đ iế ổ ả ạ ể ượ ộ ậ ể ổ g i là Card màn hình.ọ Card màn hình có công vi c h t s c ph c t p , nh ng nguyên lí và nh ng thànhệ ế ứ ứ ạ ư ữ ph n c u thành nó r t d dàng đ hi u . Trong ph n này chúng ta ch nói t iầ ấ ấ ễ ể ể ầ ỉ ớ nh ng ph n c b n và nh ng nhân t tác đ ng t i t c đ và hi u qu c a Cardữ ầ ơ ả ữ ố ộ ớ ố ộ ệ ả ủ màn hình . 2.9.2. Thành ph n và thông s Card màn hìnhầ ố Thành ph n c a Card màn hìnhầ ủ 71 BÀI 4: CÀI Đ T M T H TH NG MÁY TÍNHẶ Ộ Ệ Ố Hình B 2.39: C u t o c a card màn hìnhấ ạ ủ Trong Card màn hình có 4 ph n chính ầ  K t n i v i Mainboardế ố ớ  K t n i v i màn hình hi n th đ xem k t qu cu i cùngế ố ớ ể ị ể ế ả ố  B vi x lí (GPU) đ quy t đ nh làm nh th nào đ i v i m i Pixel trênộ ử ể ế ị ư ế ố ớ ỗ màn hình  B nh , đ gi thông tin v m i m t Pixel và l u tr hình nh t mộ ớ ể ữ ề ỗ ộ ư ữ ả ạ th i nh ng b c hình hoàn ch nh.ờ ữ ứ ỉ Hình B 2.40: Chip GPU T ng t nh Mainboard, Card màn hình là b ng m ch in mà ch a b vi x líươ ự ư ả ạ ứ ộ ử (Graphics Processing Unit – GPU ) và b nh RAM. Nó cũng có Chip BIOSộ ớ (input/output system) mà l u tr nh ng thi t l p c a Card và th c hi n chu nư ữ ữ ế ậ ủ ự ệ ẩ đoán b nh Card màn hình cùng v i Input và Output b t đ u. ộ ớ ớ ắ ầ GPU đ c thi t k đ c bi t đ th c hi n nh ng tính toán toán h c ph c t p vàượ ế ế ặ ệ ể ự ệ ữ ọ ứ ạ tính toán hình h c mà c n thi t cho trình di n đ ho . Quá trình làm vi c GPUọ ầ ế ễ ồ ạ ệ 72 BÀI 4: CÀI Đ T M T H TH NG MÁY TÍNHẶ Ộ Ệ Ố cũng r t nóng nên thông th ng có b ph n t n nhi t ho c qu t bên trên đấ ườ ộ ậ ả ệ ặ ạ ể làm mát. Hình B 2.41: Quá trình xu t hình nhấ ả RAMDAC g i hình nh cu i cùng t i màn hình thông qua Cable.ử ả ố ớ K t n i v i Maiboard thông th ng m t trong 03 giao di n sau:ế ố ớ ườ ộ ệ  Peripheral component interconnect (PCI)  Advanced graphics port (AGP)  PCI Express (PCIe) Giao di n PCI Express là lo i m i nh t, cung c p t c đ truy n d li u nhanhệ ạ ớ ấ ấ ố ộ ề ữ ệ nh t gi a Card màn hình và Mainboard. PCIe cũng h tr đ dùng 02 Card mànấ ữ ỗ ợ ể hình n i cùng v i m t Mainboard.ố ớ ộ Thông số  Nhà s n xu t chip: ATI, Matrox, Nvidia, S3, Intelả ấ  Đi n áp: 1.5 vệ  T c đ tính theo đ n v X, 1X t ng v i kho ng 266MB/giây đ i v iố ộ ơ ị ươ ớ ả ố ớ lo i card màn hình khe c m AGP. Khe c m PCI Express là 250, 500ạ ắ ắ MB/giây. 73 BÀI 4: CÀI Đ T M T H TH NG MÁY TÍNHẶ Ộ Ệ Ố Hình B 2.42: C ng k t n i VGAổ ế ố Khe c m và c ng k t n iắ ổ ế ố Khe c m AGP: AGP (Accelerated Graphics Port) Là m t khe c m dành riêngắ ộ ắ cho card màn hình đ c thi t k trên MainBoard, có các lo i 2x, 4x, 8x.ượ ế ế ạ Khe c m PCI Express 16Xắ Hình B 2.43: Khe c m card màn hìnhắ C ng k t n i:ổ ế ố VGA, DVI (Digital Visual Interface) Đ c tính k thu t c a các ki u đ u n i:ặ ỹ ậ ủ ể ầ ố VGA: là chu n hi n th màn hình Analog đ c t o b i IBM-1987.ẩ ể ị ượ ạ ở GPU: (Graphics Processing Unit): Là n i đi u khi n t t c các ho t đ ng c aơ ề ể ấ ả ạ ộ ủ Card màn hình. M t s nhà SX GPU: ATI, nViDIA, SIS.ộ ố Video Adapter, Video Card, Video Controller… đ u đ c hi u là Card mànề ượ ể hình. Các nhà s n xu t chip đ ho :ả ấ ồ ạ 74 BÀI 4: CÀI Đ T M T H TH NG MÁY TÍNHẶ Ộ Ệ Ố Nói chung, hi n nay b n ch có th ch n m t trong hay nhà s n xu t chip x lýệ ạ ỉ ể ọ ộ ả ấ ử đ h a là NVIDIA và ATI. Chip Xabre c a SiS thì quá m i. C hai đ i giaồ ọ ủ ớ ả ạ NVIDIA và ATI đ u có các chip ph tr n t th p lên cao, ph c v t gi i bìnhề ủ ọ ừ ấ ụ ụ ừ ớ dân t i gi i th ng l u. NVIDIA có card TNT, TNT-2, GeForce 256, GeForce2,ớ ớ ượ ư GeForce3, GeForce4, và m i nh t là GeForceFX. ớ ấ V i ATI thì hi n VN bét nh t ch còn card ATI (8 MB, AGP 2X). Còn l i đ uớ ệ ở ấ ỉ ạ ề là dòng ATI RADEON, t gia đình RADEON 7000, 7500 t i RADEON 9700ừ ớ Pro cao c p và m i nh t, m nh nh t là RADEON 9800 Pro. T th h GeForceấ ớ ấ ạ ấ ừ ế ệ (NVIDIA) và RADEON (ATI), b x lý đ h a đ c c i ti n m t b c nh yộ ử ồ ọ ượ ả ế ộ ướ ả v t v i ki n trúc m t b vi x lý đ h a (GPU) riêng (không ăn theo CPU n a).ọ ớ ế ộ ộ ử ồ ọ ữ Chip NVIDIA v n có đ t ng thích cao, hình nh m n màng, rõ nét, nh ngố ộ ươ ả ị ư tông màu h i t i. Còn các chip c a ATI có đ c tr ng là hình nh sáng s a, màuơ ố ủ ặ ư ả ủ s c r c r , trong tr o. Trong khi dân đ h a “k t” NVIDIA, gi i ch i gameắ ự ỡ ẻ ồ ọ ế ớ ơ “chip” ATI. M t s nhà SX Card Màn hình nh : Gigabyte, ASUS, ECS, … Mainboard có thộ ố ư ể có card màn hình tích h p s n g i là Onboard.ợ ẵ ọ Các chân này dùng đ truy n nh n các tín hi u t ng t Red, Green, Blue, …ể ề ậ ệ ươ ự t VGA card lên màn hình. Màn hình chu n VGA không h tr nh n tín hi u sừ ẩ ỗ ợ ậ ệ ố t card màn hình. Vì v y m t chu n m i DVI xu t hi n dùng truy n tín hi uừ ậ ộ ẩ ớ ấ ệ ề ệ s gi a VGA card và màn hình k thu t s . Đ u n i VGA th ng đ c dùngố ữ ỹ ậ ố ầ ố ườ ượ trên các CRT thông d ng.ụ Đ u n i chu n DVIầ ố ẩ : DVI-connector: 24 chân, h tr chuy n tín hi u s và t ng t . DVI là m tỗ ợ ể ệ ố ươ ự ộ chu n đ c l p có nghĩa là nó ho t đ ng t i u v i màn hình và card màn hìnhẩ ộ ậ ạ ộ ố ư ớ h tr DVI. Các màn hình LCD cao c p th ng h tr chu n DVI, DFP, ...ỗ ợ ấ ườ ỗ ợ ẩ Đa s nh ng Card màn hình có k t n i cho 02 màn hình hi n th . Thông th ngố ữ ế ố ể ị ườ 01 k t n i DVI đ n i h tr nh ng màn hình LCD và m t k t n i VGA khácế ố ể ố ỗ ợ ữ ộ ế ố đ n i v i màn hình ng phóng đi n t . Có m t s Card màn hình có 02 k tể ố ớ ố ệ ử ộ ố ế n i DVI. DVI không th n i tr c ti p v i màn hình ng phóng đi n t màố ể ố ự ế ớ ố ệ ử thông qua m t Adaptor đ chuy n đ i tín hi u .ộ ể ể ổ ệ H u h t m i ng i ch dùng 01 ho c 02 k t n i màn hình hi n th . Nh ngầ ế ọ ườ ỉ ặ ế ố ể ị ữ ng i c n dùng 02 màn hình hi n th có th mua Card màn hình mà có 02 đ uườ ầ ể ị ể ầ ra mà chia mànhình gi a hai c a s khác . M t máy tính có th có 02 đ u raữ ử ổ ộ ể ầ màn hình , đ i v i nh ng Card PCIe theo lí thuy t có th h tr 04 màn hìnhố ớ ữ ế ể ỗ ợ hi n th .ể ị 75 BÀI 4: CÀI Đ T M T H TH NG MÁY TÍNHẶ Ộ Ệ Ố Hình B 2.44: Các c ng k t n i trên card màn hìnhổ ế ố Cũng có th trên Card màn hình cũng có thêm k t n i nh :ể ế ố ư  Hi n th TV: TV-out ho c S-video ể ị ặ  Camera t ng t : ViVo ho c Video In/Video Out ươ ự ặ  Camera s : FireWire ho c USB ố ặ Ngoài ra m t s Card màn hình tích h p TV Tuner đ n i TV và Videoộ ố ợ ể ố Nh th nào thì g i là Card màn hình t t ?ư ế ọ ố Nh ng Card màn hình t t nh t d dàng đ c tìm th y trên th tr ng. Nó cóữ ố ấ ễ ượ ấ ị ườ nhi u b nh đ ho và GPU có t c đ cao. Nhìn bên ngoài nh ng Card nàyề ộ ớ ồ ạ ố ộ ữ trông s c nét h n nh ng Card khác bên trong máy vi tính. Nhi u Card màn hìnhắ ơ ữ ề công su t cao th ng có nh ng b ph n làm mát, b ph n t i nhi t l n.ấ ườ ữ ộ ậ ộ ậ ả ệ ớ S d ng máy tính cho m c đích email, x lí Word ho c l t Web, ... ch c nử ụ ụ ử ặ ướ ỉ ầ dùng Card đ ho tích h p s n trên Mainboard.ồ ạ ợ ẵ V n đ l u ý khi s d ng card màn hình:ấ ề ư ử ụ  Mua card AGP t i các đ i lý chính th c hay các c a hàng tin c y.ạ ạ ứ ử ậ  Ch n lo i card có th i gian b o hành lâu nh ASUS, MSI, Gigabyte, ...ọ ạ ờ ả ư b o hành t i 3 năm.ả ớ  N u có nhu c u s d ng màn hình tinh th l ng LCD công ngh digitalế ầ ử ụ ẻ ỏ ệ nên mua card AGP có s n c ng DVI connector.ẵ ổ  G n vào máy ch y th tr c khi mua xem card AGP có t ng thích v iắ ạ ử ướ ươ ớ h th ng hay không. V i card m n đ ch y th , b n không nên v nệ ố ớ ượ ể ạ ử ạ ặ c đ u c m vào màn hình, vì s d đ l i d u h n trên c ng card.ố ầ ắ ẽ ễ ể ạ ấ ằ ổ  G n card vào slot AGP th t chính xác và th t ch t. Vi c g n card hắ ậ ậ ặ ệ ắ ở hay l ng có th gây cháy card.ỏ ể 76 BÀI 4: CÀI Đ T M T H TH NG MÁY TÍNHẶ Ộ Ệ Ố Không nên tháo ra g n vào card AGP nhi u l n vì có th làm t n h i các m iắ ề ầ ể ổ ạ ố ti p xúc chân card và khe AGP.ế ở 2.9.3. Ch n đoán và kh c ph c s c Card màn hìnhẩ ắ ụ ự ố 77 BÀI 4: CÀI Đ T M T H TH NG MÁY TÍNHẶ Ộ Ệ Ố 2.10. Card âm thanh Card âm thanh có nhi m v x lý tín hi u âm thanh nh n t CPU và chuy n raệ ụ ử ệ ậ ừ ể ngoài loa ho c nh n tín hi u âm thanh t micro và chuy n vào cho CPU x lý.ặ ậ ệ ừ ể ử Card âm thanh có hai lo i là card âm thanh onboard và card âm thanh r i.ạ ờ Card âm thanh onboard là chip âm thanh đ c nhà s n xu t tích h p trên boượ ả ấ ợ m ch ch , th ng card âm thanh do chipset c u nam qu n lý còn chip âm thanhạ ủ ườ ầ ả ch u trách nhi m gi i mã hay mã hóa âm thanh vào hay ra.ị ệ ả Card âm thanh r i là m t b n m ch đi n t đ c tích h p chip x lý âm thanh,ờ ộ ả ạ ệ ử ượ ợ ử nhi m v chính là x lý và chuy n tín hi u âm thanh đã đ c x lý vào ra c aệ ụ ử ể ệ ượ ử ủ máy tính. Card âm thanh r i đ c g n trên bo m ch ch thông qua khe c m mờ ượ ắ ạ ủ ắ ở r ng nh ISA, PCI, CNR. Hi n nay thông d ng nh t là card âm thanh onbardộ ư ệ ụ ấ đ c c m trên khe PCI.ượ ắ Ch n đoán và kh c ph c s c Card âm thanhẩ ắ ụ ự ố 78 BÀI 4: CÀI Đ T M T H TH NG MÁY TÍNHẶ Ộ Ệ Ố 2.11. Loa máy tính Là thi t b ng ai vi, dùng đ xu t âm thanh nh n t máy tính qua card âm thanh.ế ị ọ ể ấ ậ ừ Loa g m loa trong và loa ngòai. Loa trong đ c g n tr c ti p trên bo m ch chồ ượ ắ ự ế ạ ủ ho c trên thùng máy thông qua b ng đi u khi n trên bo m ch ch .ặ ả ề ể ạ ủ Loa ngoài đ c g n vào máy tính thông qua card âm thanh , dùng đ khu ch đ iượ ắ ể ế ạ âm thanh. Hình B 2.45: Loa máy tính Loa trong đ c phát ra t trong thùng máy dùng vào vi c chu n đoán k t quượ ừ ệ ẩ ế ả ki m tra ph n c ng khi kh i đ ng.ể ầ ứ ở ộ Thông s c a loa máy tínhố ủ Các thông s v loa th ng quan tâm nh ng đ t đi m nh sau:ố ề ườ ữ ặ ể ư  Phiên b n c a loa g m 2.1. 4.1, 5.1, 7.1.ả ủ ồ  Công su t c a loa th ng bi u đi n b ng W.ấ ủ ườ ể ễ ằ  Các lo i c ng k t n iạ ổ ế ố  Đ u k t n iầ ế ố 79 BÀI 4: CÀI Đ T M T H TH NG MÁY TÍNHẶ Ộ Ệ Ố Hình B 2.46: Các Jack c m soundắ 80 BÀI 4: CÀI Đ T M T H TH NG MÁY TÍNHẶ Ộ Ệ Ố A. BÀI T P L NẬ Ớ 1. Bo m ch ch là gì?. Hãy tìm hi u v các dòng bo m ch ch t đ iạ ủ ề ề ạ ủ ừ ờ chipset 845 đ n 945 có nh ng đ c đi m gì?.ế ữ ặ ể 2. Hãy tìm hi u v các lo i khe c m có trên bo m ch ch t dòng Pentiumể ề ạ ắ ạ ủ ừ IV và nêu ra các thông s k thu t c a các lo i khe c m đó.ố ỹ ậ ủ ạ ắ 3. ROM BIOS là gì ? và s phát tri n c a ROM BIOS. Các công ngh c aự ể ủ ệ ủ ROM BIOS. 4. Chipset là gì ?. Chip câu b c có nhi m v gì. V s đ qu n lý c aắ ệ ụ ẽ ơ ồ ả ủ chúng. Chip câu nam có nhi m v gì. V s đ qu n lý c a chúng.ệ ụ ẽ ơ ồ ả ủ 5. CPU là gì ?. hãy nêu đ c tính c b n c a dòng cpu Core 2 Duo, quáặ ơ ả ủ trình s lý d li u c a chúng.ử ữ ệ ủ 6. Nêu đi m khác nhau và gi ng nhau c a 2 nhà s n xu t Intel và AMD.ể ố ủ ả ấ Và m t s công ngh đ c tr ng c a 2 nhà s n xu t này.ộ ố ệ ặ ư ủ ả ấ 7. RAM là gì?. Hãy nêu ra các đ c tính c a Ram g m BUS và băng thông.ặ ủ ồ Quá trình ho t đ ng c a chúng trong máy tính.ạ ộ ủ 8. Phân lo i b nh Ram và các ch ng lo i c a SDRam, DDRam, DDRamạ ộ ớ ủ ạ ủ II. Nêu ra các lo i BUS, hi u đi n th , và s chân c a 3 lo i ram trên.ạ ệ ệ ế ố ủ ạ 9. c ng là gì?. đĩa quang là gì?. Hãy nêu ra s khác nhau và giông nhauổ ứ ổ ự c a 2 lo i đĩa đó.ủ ạ ổ 10. Hãy nêu ra các c u trúc c a đĩa c ng và đĩa quang s gi ng nhau vàấ ủ ứ ự ố khác nhau c a chúng. Các chu n giao ti p và thông s đ c tr ng c a ủ ẩ ế ố ặ ư ủ ổ c ng và quang.ứ ổ 11. B ngu n là gì?. Có m y lo i b ngu n ATX. Nêu các thành ph n vàộ ồ ấ ạ ộ ồ ầ thông s c a chúng.ố ủ 12. Màn hình là gì ?. hãy so sánh 2 lo i màn hình CRT, LCD và nêu ra thôngạ s đ c tr ng c a hai lo i màn hình này. Công ngh ch t o c a chúng.ố ặ ư ủ ạ ệ ế ạ ủ 13. Bàn phím là gì ?. cách c u t o c a bàn phím ngày nay và th i x a khácấ ạ ủ ờ ư nhau nh th nào. Bàn phím có m y lo i c ng k t n i nêu ra nh ng uư ế ấ ạ ổ ế ố ữ ư đi m c a chúng.ể ủ 14. chu t ộ 15. Card màn hình là gì ?. Hãy tìm hi u v 2 lo i card màn hình có GPU vàể ề ạ VPU. Nêu m t s lo i card màn hình có ch c năng x lý đ h a cao cóộ ố ạ ứ ử ồ ọ trên th tr ng.ị ườ 16. Nh ng khe c m c a card màn hình là nh ng lo i nào. Nêu ra m t thôngữ ắ ủ ữ ạ ộ s k thu t c a nh ng lo i card màn hình đó và công ngh Dual VGA.ố ỹ ậ ủ ữ ạ ệ 17. Card sound là gì ?. Nêu ra m t s công ngh v card sound và m t sộ ố ệ ề ộ ố đ c đi m c a chúng.ặ ể ủ 18. Loa là gì ?. Hãy nêu ra m t s công ngh c a loa và hi u ng âm thanhộ ố ệ ủ ệ ứ c a loa.ủ 81 BÀI 4: CÀI Đ T M T H TH NG MÁY TÍNHẶ Ộ Ệ Ố B. BÀI T P ÔNẬ 1. Bo m ch ch có ph i là thi t b chính trong máy tính đúng hay saiạ ủ ả ế ị 2. Socket là đ c m Ram đúng hay saiế ắ 3. PCI là đ c m CPU đúng hay saiế ắ 4. B ng k t n i có ph i đùng đ đi u khi n quá trình x lý d li u đúngả ế ố ả ể ề ể ử ữ ệ hay sai 5. Chipset dùng đ qu n lý các thi t b đúng hay saiể ả ế ị 6. Chip c u nam dùng đ qu n lý quá trình I/O đúng hay saiầ ể ả 7. Chip c u b c qu n lý CPU, RAM, AGP,... đúng hay saiầ ắ ả 8. ROM BIOS đ c g m trên bo m ch ch đúng hay sai.ượ ắ ạ ủ 9. Thông tin trên Rom xóa đ c đúng hay sai.ượ 10. B vi x lý dùng đ ………………………..ộ ử ể 11. Bus là kênh chuy n …………………ề 12. Cache là b nh chính đúng hay saiộ ớ 13. Các t p l nh SSE, SSE2, SSE3, MMX c a Ram đúng hay saiậ ệ ủ 14. Dòng Athlon FX là c a …………………….ủ 15. Ram là b nh …………………….ộ ớ 16. Khi đang sài máy thì b cúp đi n d li u trên Ram s m t đi đúng hayị ệ ữ ệ ẽ ấ sai 17. DDRAM có s chân ……………………...ố 18. SDRAM có 184 chân đúng hay sai 19. DDRAM II có s Bus là…………………………..ố 20. SDRAM có s Bus là…………………………..ố 21. DDRAM có 240 chân đúng hay sai 22. Hi u đi n th c a DDRAM II là 2.5V đúng hay saiệ ệ ế ủ 23. Hi u đi n th c a DDRAM là 1.8V đúng hay saiệ ệ ế ủ 24. T c đ quây c a c ng là 7200 trên m t giây đúng hay saiố ộ ủ ổ ứ ộ 25. S chân truy n d li u c a c ng là 34 chân đúng hay saiố ề ữ ệ ủ ổ ứ 26. S chân c ng IDE là ……………ố ổ 27. S chân c ng SATA là ……………ố ổ 28. Dung l ng hi n th i c a c ng đ c tính b ng Gigabyte đúng hayượ ệ ờ ủ ổ ứ ượ ằ sai 29. T c đ quây c a SATA 150 Mb/giây đúng hay sai ố ộ ủ ổ 30. T c đ quây c a PATA 300 Mb/giây đúng hay sai ố ộ ủ ổ 31. Dùng ch ng trình HDAT2 đ ki m tra sector h ng đúng hay saiươ ể ể ỏ 32. C u t o c a đĩa quang đ c chia làm 4 l p đúng hay saiấ ạ ủ ượ ớ 33. đĩa CD-Rom là ………………………………..ổ 34. đĩa CD-R v a có th đ c ghi đúng hay saiổ ừ ể ọ 35. B ngu n dùng đ c p đi n năng cho các thi t b trong máy tính đúngộ ồ ể ấ ệ ế ị hay sai 36. B ngu n th ng có 20 chân và 24 chân đúng hay saiộ ồ ườ 37. Thùng case đùng đ ch a các thi t b máy tính đúng hay saiể ứ ế ị 82 BÀI 4: CÀI Đ T M T H TH NG MÁY TÍNHẶ Ộ Ệ Ố 38. Màn hình LCD s d ng bóng đèn hình đúng hay saiử ụ 39. Màn hình CRT không s d ng bóng đèn hình đúng hay saiử ụ 40. Chu n k t n i c a CRT là ………………………ẩ ế ố ủ 41. Chu n k t n i c a LCD là ………………………ẩ ế ố ủ 42. Bàn phím là thi t b nh p đúng hay saiế ị ậ 43. Bàn phím đ c k t n i t c ng …………………………….ượ ế ố ừ ổ 44. Chu t là thi t b nh p đúng hay saiộ ế ị ậ 45. Chu t đ c k t n i t c ng …………………………….ộ ượ ế ố ừ ổ 46. Card màn hình dùng đ xu t ra âm thanh đúng hay saiể ấ 47. B x lý GPU là c a …………………………………ộ ử ủ 48. Card màn hình có 2 lo i AGP và PCI Express đúng hay saiạ 49. Chu n DVI có bao nhiêu chân ……………………….ẩ 50. Chu n VGA có bao nhiêu chân …………………………ẩ 51. Card âm thanh dùng đ xu t ra …………………………..ể ấ 52. Card âm thanh đ c g n lên c ng ………………………….ượ ắ ổ 53. Loa là thi t b dùng đ phát âm thanh đúng hay saiế ị ể 83 BÀI 4: CÀI Đ T M T H TH NG MÁY TÍNHẶ Ộ Ệ Ố BÀI 3: L A CH N C U HÌNH VÀ L P RÁP MÁY TÍNHỰ Ọ Ấ Ắ M c tiêu:ụ Sau khi k t thúc bài h c, h c viên s đ t đ c:ế ọ ọ ẽ ạ ượ  Bi t cách l a ch n c u hình máy tính theo nhu c uế ự ọ ấ ầ  T l p ráp hoàn ch nh m t h th ng máy tínhự ắ ỉ ộ ệ ố  Hi u đ c s đ ng b t ng thích thi t bể ượ ự ồ ộ ươ ế ị  S d ng ch ng trình CMOS Setup Utilityử ụ ươ 3.1. L a ch n c u hìnhự ọ ấ 1. C u hình phù h pấ ợ : Khi l a ch n mua máy tính nên l a ch n lo i máy cóự ọ ự ọ ạ c u hình phù h p v i yêu c u s . N u quá coi tr ng v n đ giá c thì có thấ ợ ớ ầ ử ế ọ ấ ề ả ể nhi u khi s ch mua đ c nh ng chi c máy không có kh năng gi i quy t đ yề ẽ ỉ ượ ữ ế ả ả ế ầ đ yêu c u áp l c công vi c. T ng t , cũng không nên quá phung phí ti n vàoủ ầ ự ệ ươ ự ề các tính năng mà có l s không bao gi đ ng đ n.ẽ ẽ ờ ụ ế 2. Có th nâng c pể ấ : Khi mua máy tính nên ch n các lo i máy có đ không gianọ ạ ủ ph c v cho vi c nâng c p sau này. Có th bây gi không c n thêm b nh hayụ ụ ệ ấ ể ờ ầ ộ ớ ghi đĩa nh ng có th sau này c n đ n. Vì th hãy đ ch a không gian dànhổ ư ể ầ ế ế ể ừ cho công vi c này.ệ 3. c ng l nỔ ứ ớ : Các lo i c ng có dung l ng càng l n thì càng t t. Trên thạ ổ ứ ượ ớ ố ị tr ng hi n gi giá thành các lo i c ng không chênh l ch nhau nhi u l m vìườ ệ ờ ạ ổ ứ ệ ề ắ th nên l a ch n c ng có dung l ng l n. Có th ph i tr thêm ti n ngayế ự ọ ổ ứ ượ ớ ể ả ả ề bây gi nh ng v sau khi nhu c u l u tr tăng lên s th y l i ích c a vi c này.ờ ư ề ầ ư ữ ẽ ấ ợ ủ ệ Còn n u ti t ki m đ c đôi chút thì sau này s có th ph i tr kho n đ u tế ế ệ ượ ẽ ể ả ả ả ầ ư l n h n.ớ ơ 4. Ph n m m mi n phíầ ề ễ : Khi l a ch n mua máy tính đ c đ ngh s d ngự ọ ượ ề ị ử ụ ph n m m mi n phí thì đ ng quá coi tr ng nó. Đó có th ch l n phiên b nầ ề ễ ừ ọ ể ỉ ầ ả dùng th c a ph n m m và ch có 60 ngày s d ng mà thôi. ử ủ ầ ề ỉ ử ụ 5. Màn hình: Khi mua, l a ch n mua m t h th ng máy tính nên ki m tra xemự ọ ộ ệ ố ể có bao g m màn hình không. N u không thì s ph i t n ít nh t là 100USD đ uồ ế ẽ ả ố ấ ầ t cho màn hình.ư 6. Th ng hi uươ ệ : T t nh t nên mua máy tính t các công ty có ti ng, có th ngố ấ ừ ế ươ hi u. Có th ph i tr thêm chút chi phí cho vi c này nh ng bù l i n u g p tr cệ ể ả ả ệ ư ạ ế ặ ụ tr c gì đó v i s n ph m c a h thì không c n ph i lo l ng nhi u.ặ ớ ả ẩ ủ ọ ầ ả ắ ề 84 BÀI 4: CÀI Đ T M T H TH NG MÁY TÍNHẶ Ộ Ệ Ố 7. B o hànhả : Nên xem xét đ n kh năng đ u t cho vi c b o hành t i chế ả ầ ư ệ ả ạ ỗ nh t là đ i v i các doanh nghi p. N u các ngu n l c h tr v kĩ thu t chấ ố ớ ệ ế ồ ự ỗ ợ ề ậ ỉ d ng l i m c h n ch hay không có thì có th ph i tr giá b ng năng su từ ạ ở ứ ạ ế ể ả ả ằ ấ công vi c và th i gian ti n đ công vi c.ệ ờ ế ộ ệ 8. Mua theo gói: N u kho n tài chính đ u t b h n ch b n nên mua máy tínhế ả ầ ư ị ạ ế ạ theo gói s n ph m. H u h t các nhà kinh doanh máy tính đ u có nh ng h pả ẩ ầ ế ề ữ ợ đ ng mua bán cung c p s n ph m theo gói nguyên chi c hay nhi u chi c dànhồ ấ ả ẩ ế ề ế cho các khách hàng có ngu n đ u t h n ch .ồ ầ ư ạ ế 9. Không gian: B n nên xem xét l i không gian n i đ t máy tính. N u là doanhạ ạ ơ ặ ế nghi p hay m t văn phòng thì v n đ này càng quan tr ng h n vì đôi khi cácệ ộ ấ ề ọ ơ lo i máy tính có nh ng hình dáng khác nhau không phù h p v i không gian hi nạ ữ ợ ớ ệ có. 10. D ch v t v n chuyên nghi pị ụ ư ấ ệ : H u h t các nhà kinh doanh máy tính đ uầ ế ề có cung c p d ch v t v n và h tr công ngh thông tin vì th cũng có thấ ị ụ ư ấ ỗ ợ ệ ế ể nh t i d ch v này đ có đ c s l a ch n hoàn h o cho mình.ờ ớ ị ụ ể ượ ự ự ọ ả Máy b hàng hi u: ộ ệ Ng i dùng nào cũng c ao trang b cho mình m t giànườ ướ ị ộ máy vi tính mang nhãn hi u c a các hãng s n xu t tên tu i. Đành r ng ch tệ ủ ả ấ ổ ằ ấ l ng c a các lo i máy này thu c hàng "top", nh ng chi phí ph i tr quá m c.ượ ủ ạ ộ ư ả ả ắ Ta có th hình dung công th c tính ti n c a các máy hàng hi u này nh sau:ể ứ ề ủ ệ ư "giá thành ph m + th ng hi u + d ch v thêm". Cho nên, m t b máy này giáẩ ươ ệ ị ụ ộ ộ th ng kho ng 11-15 tri u đ ng, khá chênh l ch v i giá thành ph m th c sườ ả ệ ồ ệ ớ ẩ ự ự ch dao đ ng t 6-9 tri u đ ng. ỉ ộ ừ ệ ồ Hình B 3.1: Máy b Acerộ 85 BÀI 4: CÀI Đ T M T H TH NG MÁY TÍNHẶ Ộ Ệ Ố Máy tính l p ráp trong n c: ắ ướ Đây là m t th tr ng r t r ng v i s tham giaộ ị ườ ấ ộ ớ ự c a các đ i gia hàng đ u Vi t Nam nh FPT, CMS, Mekong, Vibird…, các c aủ ạ ầ ệ ư ử hàng chuyên bán thi t b máy tính nh Nguy n Hoàng, Phong Vũ, Titan… l nế ị ư ễ ẫ nh ng c a hàng ch ho t đ ng v i tính ch t d ch v . Nh ng th tr ng này chữ ử ỉ ạ ộ ớ ấ ị ụ ư ị ườ ỉ dành cho nh ng ng i tiêu dùng có thu nh p t ng đ i.ữ ườ ậ ươ ố Hình B 3.2: Máy b Vibirdộ V ch t l ng, có th nói th tr ng này có s t n t i c a m nh đ “ti n nàoề ấ ượ ể ị ườ ự ồ ạ ủ ệ ề ề c a n y”. Ví d m t chi c máy s d ng Pentium 4 có giá r t chênh l ch, n uủ ấ ụ ộ ế ử ụ ấ ệ ế s d ng các thi t b thu c lo i t t thì t n hàng 7-8 tri u đ ng là chuy n bìnhử ụ ế ị ộ ạ ố ố ệ ồ ệ th ng, nh ng n u ch n các s n ph m cùng lo i khác, có th ch v i 5-6 tri uườ ư ế ọ ả ẩ ạ ể ỉ ớ ệ đ ng là cũng có th mua đ c m t chi c v i c u hình t ng đ ng.ồ ể ượ ộ ế ớ ấ ươ ươ Máy đã qua s d ng: ử ụ N u hi u bi t m t chút, hay nh ng i giúp đ , cũngế ể ế ộ ờ ườ ỡ có th ch n đ c cho mình m t chi c máy tính phù h p nhu c u s d ng v iể ọ ượ ộ ế ợ ầ ử ụ ớ giá r t r . Cái khó khi ch n mua th tr ng này chính là ch t l ng. Có quáấ ẻ ọ ở ị ườ ấ ượ đông các c a hàng trên th tr ng này nh ng r t ít c a hàng th t s ph c vử ị ườ ư ấ ử ậ ự ụ ụ v i ph ng châm “khách hàng là th ng đ ”.ớ ươ ượ ế Hình B 3.3: Máy second hand 86 BÀI 4: CÀI Đ T M T H TH NG MÁY TÍNHẶ Ộ Ệ Ố N u nh đã ch n th tr ng này, t t nh t là nên tìm hi u giá c nhi u n iế ư ọ ị ườ ố ấ ể ả ở ề ơ khác nhau, tham kh o ý ki n nh ng ng i đi tr c, th m chí vi c truy l cả ế ữ ườ ướ ậ ệ ụ thông tin