Báo cáo Tổng quan về kinh tế Việt Nam 9 tháng đầu năm

1 T
NG QUAN KINH T VIT NAM 9 THÁNG U NM TS. Ph
m Th Anh ThS. ào Nguyên Thng Nm 2008 chng kin nhiu s bin ng ca nn kinh t th gii nói chung và kinh t Vi t Nam nói riêng. Sau nhiu nm duy trì c tc tng trng cao, trung bình khong 7,6% m t nm k t nm 2000, và l
m phát n nh  mc di m t con s, nn kinh t Vi t Nam ang thc s gp phi nhng thách thc ln, m t phn do nhng tác ng ca khng hong tài chính th gii, phn khác do nhng yu kém trong vi c iu hành chính sách v mô trong m t thi gian dài kéo theo nhng mt cân i nghiêm trng cho nn kinh t. Bài vit này s trình bày m t cách tng quan hi n tr
ng ca nn kinh t Vi t Nam thông qua vi c xem xét nhng ch s kinh t v mô c bn. !ng thi, bài vit c"ng c gng ch ra nhng nguy và c thách thc i vi nn kinh t trong thi gian ti. I. Ch s giá tiêu dùng M t trong nhng mi quan tâm hàng u ca ngi dân c"ng nh các nhà ho
ch nh chính sách k t u nm n nay chính là tc tng nhanh ca chi phí sinh ho
t. Liên tip trong 6 tháng u ca nm 2008, tc tng ch s giá tiêu dùng luôn  mc ln h n 2% so vi tháng trc. Trong hai tháng 7 và 8 tc tng giá ã c kim soát  mc di 2%, c bi t CPI ca tháng 9 ch vào khong 0,18% so vi tháng trc. Vi c iu chnh giá xng du trong tháng 7 không nh hng nhiu n CPI ca các tháng tip theo. ây phn nào c coi là s thành công ca chính sách tht cht tin t và kim soát tín d#ng ca Vi t Nam t nhng tháng u nm. Tuy nhiên, s chng l
i ca tc tng giá c"ng phn nhiu do s s#t gim tng cu trong nc c"ng nh th gii do s suy thoái kinh t toàn cu. H n na, nhiu nhà sn xut ã gim trng lng sn ph$m nh%m lách s kim soát giá ca chính ph và ánh la ngi tiêu dùng. Nu nhìn vào con s so sánh vi cùng kì nm trc, l
m phát v&n tip t#c có chiu hng i lên qua các tháng, ngo
i tr tháng 9. Tc tng giá 9 tháng u nm ã  mc 28% so vi cùng kì nm 2008. Nu nhìn vào các nhóm hàng c bn cu thành gi' hàng tính CPI. T u nm n nay, tt c các nhóm hàng u có xu hng tng giá so vi cùng kì nm ngoái. D&n u trong nhóm hàng tng giá là l ng thc thc ph$m và v(t li u xây dng. áng chú ý là vi c iu chnh giá xng cui tháng 7 khin cho giá ca nhóm hàng ph ng ti n i l
i tng vt, khong 25% so vi cùng kì nm trc và 9% so vi tháng trc. Nhiu ln iu chnh gim nh) giá xng trong các tháng va qua có v* nh không giúp gim giá nhóm hàng này. iu này phn ánh hành vi iu chnh giá m t chiu ca các doanh nghi p theo chiu hng d+ tng, khó gim. Vi c tng thu nh(p kh$u xng du lên 5% thay vì gim giá xng du va qua s giúp gim bt gánh nng thâm h#t ngân sách do bù l, giá xng t u nm n nay. Các tác gi là ging viên khoa Kinh T Hc, 
i hc Kinh t Quc dân. 2 Trong tháng 9 tc tng ch s giá tiêu dùng chng l
i m t cách áng mng. Hu ht các nhóm hàng u tng ch(m l
i  mc di 1% so vi tháng trc, ngo
i tr ba nhóm hàng (i) thit b và ! dùng gia ình, (ii) giáo d#c, và (iii) vn hoá, th thao, gii trí. c bi t nhóm hàng chim t trng ln trong gi' hàng tính CPI là l ng thc thc ph$m hu nh không tng giá, nhóm hàng v(t li u xây dng sau nhiu tháng tng m
nh k t u nm ã tng ch(m l
i do cu gim, khin cho ch s giá tiêu dùng trong tháng 9 ch tng nh). Do tính cht mùa v#, c ng vi vi c Ngân hàng Nhà nc va thông báo s hoàn tr trc h
n h n 20 ngàn t !ng trái phiu bt bu c t u nm cho các ngân hành th ng m
i, d kin trong nhng tháng cui nm nhóm hàng l ng thc thc ph$m và m t s nhóm hàng khác s tng tr l
i. Tuy nhiên, vi vi c tip t#c duy trì lãi sut c bn  mc 13% nh hi n nay, c ng vi s tht cht chi tiêu công và giá xng du có sc ép gim do giá du trong nc ang cao h n rt nhiu so vi giá du th gii, thì trong nhng tháng cui nm và u nm sau, tc tng ch s giá tiêu dùng hàng tháng ca Vi t Nam s t ng i n nh  mc thp. Các mô hình chu,i thi gian ARMA và VAR d báo l
m phát ca chúng tôi cho thy r%ng l
m phát s ln lt vào khong 0,37, 0,94 và 1% trong trong 3 tháng cui nm. Hình 1: Tc tng m t ch s giá tiêu dùng CPI (%) 0 5 10 15 20 25 30 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Cùng kì n
m trc Tháng trc 3 Hình 2: Tc tng giá các tháng ca các nhóm hàng c bn (%) (1) Hàng
n và dch v
n ung; (2)  ung và thuc lá; (3) May m c, m nón, giy dép; (4) Nhà  và v t liu xây dng; (5) Thit b và  dùng gia ình; (6) Dc phm, y t; (7) Phng tin i li, bu in; (8) Giáo dc; (9) V
n hoá, th thao, gii trí; (10)  dùng và dch v khác. (a) So v
i cùng kì nm tr
c 0 10 20 30 40 50 (1) (2) (3) (4) (5) (6) (7) (8) (9) (10) (b) So v
i tháng tr
c -2 0 2 4 6 8 10 (1) (2) (3) (4) (5) (6) (7) (8) (9) (10) 4 II. Tng trng sn lng công nghip Mc dù nn kinh t tri qua thi kì khó khn nhng giá tr sn lng công nghi p khá n nh t u nm n nay. Tng giá tr sn lng
t  mc n nh h n 50 ngàn t !ng m,i tháng. T trng óng góp và giá tr tng sn lng công nghi p ca các khu vc nhà nc, khu vc ngoài nhà nc, khu vc có vn u t nc ngoài c"ng không có bin ng gì nhiu gia các tháng. ây là m t tín hi u khá tích cc i vi nn kinh t trong giai o
n hi n nay. óng góp nhiu nht và giá tr sn lng công nghi p là khu vc có vn u t nc ngoài, chim khong 41%, tip theo là khu vc ngoài nhà nc, chim khong 36%. So sánh tc tng vi cùng kì nm trc chúng ta c"ng thy m t xu hng t ng t. Tc tng trng ca tng sn lng công nghi p c"ng nh phân theo các khu vc kinh t c"ng n nh t u nm n nay. Giá tr tng sn lng
t tc tng khong 16% và n nh qua các tháng t u nm n nay. ng u v tc gia tng sn lng là khu vc ngoài nhà nc, khong 22%, trong khi ó tc gia tng sn lng ca khu vc có vn u t nc ngoài ch
t 17% và ca khu vc nhà nc là khong 7%. Qua nhng con s v c cu sn lng công nghi p c"ng nh tc tng sn lng công nghi p ca tng khu vc, m t iu d+ nh(n thy là khu vc nhà nc, trong khi chim m t t trng tài sn và vn u t rt ln, l
i em l
i hi u qu kinh t rt thp so vi khu vc ngoài nhà nc và khu vc có vn u t nc ngoài. Vn u t ln ca khu vc nhà nc m t mt t
o ra ít vi c làm và óng góp ít vào tng trng kinh t, mt khác l
i là nguy c gây ra l
m phát cho nn kinh t. Do v(y, c phn hoá  nhng doanh nghi p nhà nc v&n là hng i úng n và cn c $y nhanh h n na. Vi c tht cht tín d#ng kéo dài t u nm n nay, c ng vi vi c tng m
nh giá xng du vào cui tháng 7 và s suy gim ca c cu trong nc l&n quc t, ã bt u phát huy nhng tác ng tiêu cc i vi ngành sn xut công nghi p nói riêng, và các ngành khác nói chung. GDP 9 tháng u nm tính theo giá so sánh ã tng khong 6,5% so vi cùng kì nm trc, tuy nhiên tc tng trng sn lng công nghi p ã không còn duy trì c tc tng nh nhng tháng trc. c bi t tc tng giá tr sn lng công nghi p ca khu vc t nhân ã gim khong 3 im % so vi tc tng trng sn lng ca các tháng trc. Mc suy gim này là t ng i nh' nhng li u nó có phi là t
m thi hay là s khi u ca m t s suy gim hàng kéo dài và ct gim sn xut ca hàng lo
t các doanh nghi p trong nn kinh t ph# thu c rt nhiu vào s linh ho
t ca các nhà iu hành chính sách v mô. Trong tình hình hi n nay, có l sau vi c tng hàng lo
t các lo
i thu nh(p kh$u c"ng nh xut kh$u trong nhiu tháng qua và giá du th gii ã xung gn mc 70USD/thùng, thì s can thi p ca Chính ph nh%m a mc giá xng du trong nc v sát mc giá th gii s là liu thuc kích thích hp lí nht i vi nn kinh t, va m bo n nh giá c, va thúc $y c tng trng kinh t. !ng thi, khi kì vng v l
m phát trong nn kinh t ã bt u gim, cùng vi vi c tip t#c kim soát tín d#ng tránh nhng khon cho vay ri ro ca h thng ngân hàng th ng m
i, Ngân hàng Nhà nc nên dn iu chnh mc lãi sut c bn nh%m gim bt khó khn cho các doanh nghi p. 5 Hình 3: Tình hình sn xut công nghip ( n v: t ng, giá so sánh 1994) (a) Giá tr sn lng (t  ng, giá so sánh 1994) 0 10000 20000 30000 40000 50000 60000 70000 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Tng s Khu vc NN Khu vc ngoài NN Khu vc có vn TNN (b) T c  tng so v
i cùng kì nm tr
c (%) 0 5 10 15 20 25 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Tng s Khu vc NN Khu vc ngoài NN Khu vc có vn TNN III. Cán cân th ng mi (1) Xu
t khu: Xut kh$u t u nm n nay
t tc tng trng cao  tt c các khu vc và hu ht các mt hàng so vi cùng kì nm trc. Trung bình 9 tháng u nm tc tng tng giá tr xut kh$u hàng tháng
t h n 30%, trong ó khu vc kinh t trong nc
t tc tng h n 28%, khu vc kinh t nc ngoài
t tc tng h n 32% so vi cùng kì nm trc. c bi t trong tháng 8 và tháng 9 va qua, khu vc kinh t trong nc và khu vc có vn u t nc ngoài
t tc tng giá tr xut kh$u ln lt khong 44% và 35% so vi cùng kì nm 2007. Tng giá tr xut kh$u ca các tháng trong nm t ng i n nh  mc cao. Các mt hàng xut kh$u có giá tr cao (ngo
i tr du thô chim h n 18,16%) ln lt là d t may (14,09%), giày dép (h n 7,09%), thu- sn (6,85%), g
o 6 (5,02%). Tng giá tr kim ng
ch xut kh$u t u nm n nay
t h n 48,3 t USD, tng gn 40% so vi cùng kì nm trc. Xét v t trng óng góp vào giá tr xut kh$u ca Vi t Nam, m t ln na chúng ta l
i thy c vai trò quan trng ca khu vc kinh t có vn u t nc ngoài. Khu vc này óng góp ti 55% vào tng giá tr kim ng
ch xut kh$u trong 9 tháng u nm nay. Khu vc kinh t trong nc, g!m c nhà nc l&n t nhân, óng góp 45% tng giá tr xut kh$u. Nu lo
i tr giá tr xut kh$u du thô và các lo
i khoáng sn khác thì có l khu vc kinh t nhà nc óng góp m t phn rt nh' vào giá tr này so vi quy mô t ng ng ca h. Hình 4: Tình hình xut khu (a) Giá tr xut kh u (triu USD) 0 1000 2000 3000 4000 5000 6000 7000 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Tng giá tr KT trong nc KT có vn TNN Du thô Hàng hoá khác (b) T c  tng so v
i cùng kì nm tr
c (%) 0 10 20 30 40 50 60 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Tng giá tr KT trong nc KT có vn TNN Du thô Hàng hoá khác Trong hai tháng va qua, giá tr xut kh$u ca m t s ngành hàng xut kh$u ch yu ca Vi t Nam nh du thô, d t may, g
o, thu- sn ã bt u có du hi u gim so vi các tháng trc. S s#t gim này ch yu do giá gim (du thô) và cu trên th gii gim do 7 nh hng ca suy thoái kinh t M. Ngoài ra, nhiu doanh nghi p xut kh$u c"ng ang gp khó khn do chi phí sn xut trong nc quá cao khin cho hàng xut kh$u ca Vi t Nam tr nên kém c
nh tranh h n trên th trng th gii. S s#t gim này là không áng k và v&n gi c tc tng trng cao so vi cùng kì nm ngoái, tuy nhiên nó s rt nguy h
i i vi sn xut và vi c làm trong nc nu kéo dài. Tình hình tài chính th gii nhng tháng gn ây có nhiu bin ng. Hàng lo
t t chc tài chính ln  M ng trc nguy c phá sn hoc b thâu tóm bi các t chc khác. K ho
ch gii cu th trng tài chính ca M ã c thông qua nhng còn cn thi gian  phát huy hi u qu và em l
i nim tin cho nn kinh t M c"ng nh các nc có liên quan. Hàng ch#c ngàn nhân viên tài chính  M ang ng trc nguy c mt vi c. S bt n này trên th trung tài chính th gii trc tiên s nh hng trc tip n nn kinh t M - th trng xut kh$u ln th nht ca Vi t Nam trong 9 tháng u nm. S i xung ca nn kinh t M s trc tip làm cho cu nh(p kh$u hàng hoá t Vi t Nam vào M gim sút. Ngoài ra, các s ki n trên còn nh hng n các nn kinh t khác nh Asean và EU và gián tip nh hng xu n th trng xut kh$u ca Vi t Nam  các quc gia này. Nhng bt n trên th trng tài chính M có l s kéo theo s xung giá ca !ng USD so vi các ngo
i t khác c"ng nh !ng VND và s gây khó khn cho ho
t ng xut kh$u ca Vi t Nam trong nhng tháng cui nm. Tuy nhiên, nu nhìn vào c cu mt hàng xut kh$u ca Vi t Nam sang M – th trng chu nh hng m
nh nht bi cu c khng hong tài chính hi n nay – chúng ta có th thy các mt hàng xut kh$u chính bao g!m: hàng d t may (chim khong 45%), giày dép và g, & sn ph$m g, (m,i mt hàng chim khong gn 9%), du thô (chim gn 8%), thu- sn (chim h n 5%). Nu nhìn vào c cu xut kh$u các mt hàng ca Vi t Nam ra th gii, các mt hàng xut kh$u chim t trng ln là nguyên li u thô và hàng tiêu dùng c bn nh: du thô (18,16%), d t may (14,09%), giy dép (7,09%), thu- sn (6,85%), g
o 5,02%,...  ánh giá rõ h n tác ng ca khng hong tài chính M. n xut kh$u ca Vi t Nam vào th trng M. chúng tôi xem xét n co dãn cu theo thu nh(p ca ngi dân M. i vi m t s mt hàng xut kh$u chính, và !ng thi xem xét tính c
nh tranh v giá c ca hàng hóa Vi t Nam t
i th trng M.. Các co dãn này c tham kho t các nghiên cu trc ây và gi nh r%ng giá tr ca các co dãn này không thay i m t cách áng k cho n thi im nghiên cu. Mt hàng dt may Theo nghiên cu ca Zhang và Norton (1995), co dãn cu theo thu nh(p ca ngi M. v qun áo là không co dãn, bin thiên trong khong t 0,16 n 0,48 ( i vi qun áo ca nam gii) và t 0,21 n 0,6 ( i vi qun áo ca n gii); t 0,12 n 0,52 ( i vi qun áo ca bé trai); t 0,17 n 0,34 (qun áo ca bé gái). Nh v(y, có th cho r%ng khng hong tài chính không có tác ng quá xu n thì trng may mc ca M. nói chung. Xét theo tiêu chí giá c thì giá mt hàng may mc ca Vi t Nam r* t ng i so vi giá mt hàng này nhng n t các nhà cung cp khác trên th gii. Xu hng gim thu nh(p ca ngi M. có khuynh hng chuyn sang tiêu dùng các mt hàng có gi c thp h n nh là tiêu dùng m t hàng hóa th cp. iu này là có th là m t tín hi u tt cho ngành d t may ca Vi t Nam. Và i vi ngành này, trái ngc vi nhng suy lu(n thông 8 thng thì xut kh$u ca ngành này có th s không gim nhiu và th(m chí còn có th gia tng nu các doanh nghi p xut kh$u bit khai thác th trng. Ngành giy dép Alexander.F.B (2006) s/ d#ng s li u chu,i thi gian t nm 1955-2002  c lng co dãn theo thu nh(p ca cu giy dép  M., cho thy t nm 1955 n 1970 co dãn theo thu nh(p i vi giy dép  M. là nh' h n 1 (0,441). Sau nm 1972, co dãn theo thu nh(p ln h n 1 (1,257). Nhng lu ý r%ng ây là kt qu c lng cho toàn b mt hàng giy dép c nh(p kh$u, sn xut và tiêu dùng  th trng M. mà không phân lo
i mc sang trng và tính cht ca sn ph$m. C"ng t ng t nh i vi mt hàng d t may, nu giá c giày dép ca Vi t Nam xut sang th trng M. r* h n sn ph$m cùng lo
i nhng có ngu!n gc t Tây Âu hay m t s th trng khác, thì giày dép xut kh$u ca Vi t Nam có th tng hoc b thi t h
i không áng k t s khng hong tài chính này. Ngành thy hi sn Kt qu nghiên cu ca Anil.K.S (2006) ch ra co dãn chi tiêu ca hi sn là 2,844, iu này có ngha r%ng hi sn có nh
y rt ln i vi s thay i trong tng thu nh(p ca ngi tiêu dùng, nu thu nh(p ca ngi M. gim 1% thì chi tiêu cho hàng thu- sn s gim 2,844%. Tuy nhiên m t s mt hàng thy hi sn là hàng hóa thit yu i vi cu c sng ca ngi M., c bi t m t s còn c coi là hàng hóa th cp nh m t s lo
i cá trong ó có cá Basa (Catfish), m t s lo
i tôm, mc, v.v… Kt qu c lng trên ca Anil là c lng co dãn theo thu nh(p chung cho tt c các mt hàng thy hi sn do ó có th m t s mt hàng thy hi sn c coi là hàng hóa xa x, và m t s mt hàng là hàng hóa thông thng nên co dãn d ng ca các mt hàng này ln át các mt hàng th cp khác. T- trng xut kh$u hi sn ca Vi t Nam vào th trng M. chim khong trên 5% tng kim ng
ch xut kh$u vào M.. Trong s mt hàng hi sn thì mt hàng cá Basa và m t s mt hàng khác có giá c r* h n các mt hàng thay th mà M. nh(p kh$u t các nc khác. Do v(y s suy gim thu nh(p ca ngi dân là c h i  h chuyn hng tiêu dùng sang các mt hàng ca Vi t Nam. iu này có th có li cho xut kh$u mt hàng này ca Vi t Nam. Ngành Cà phê Theo nghiên cu ca Arturo J. Galindo (2007), nhng nc có thu nh(p cao, co dãn cu v cà phê theo thu nh(p gn nh b%ng không, vi nhng nhóm nc này co dãn vào khong 0,03%. Nh v(y có th thy cà phê là m t mt hàng thit yu trong tiêu dùng ca ngi dân  nhng nc thu nh(p cao, trong ó có M.. Do v(y tác ng khng hong tài chính làm suy gim nn kinh t M. và nn kinh t m t s nc khác na, nu có, s không có tác ng m
nh n nhu cu nh(p kh$u cà phê. Do v(y xut kh$u ca ngành cà phê Vi t Nam s không b nh hng m
nh và tiêu cc t cu c khng hong tài chính. Mt s ngành khác Các ngành còn l
i có t- trng và giá tr xut kh$u ln vào th trng M. trong ó có du thô, g, và các sn ph$m t g,, h
t iu, và các mt hàng khác. i vi du thô thì ây là hàng hóa có th tích tr c trong thi gian dài và tính cht ca sn ph$m là hoàn toàn 9 !ng nht theo thi gian, nên nu có s suy gim trong xut kh$u thì c"ng không áng lo ng
i và ó ch là s suy gim có tính cht rt t
m thi. Các mt hàng có kh nng chu nhiu nh hng nht có th là g, và các sn ph$m t g,, sn ph$m mây, tre, cói, thm, ! ch i tr* em,… Tuy nhiên a s các mt hàng này có t trng nh'. G, và sn ph$m t g, có t trng t ng i ln tuy nhiên nhiu nghiên cu i vi nn kinh t M l
i cho r%ng co dãn ca cu mt hàng này theo giá và theo thu nh(p l
i khá thp, ln lt khong – 0,72 và 0,3 (ví d# nh nghiên cu ca Nicita A. và M. Olarreaga, 2006). Do v(y i vi mt hàng này,  tránh b tn th ng, Vi t Nam nên t(p trung vào các sn ph$m c xp vào d
ng sn ph$m thông thng. Hình 5: C cu th trng xut khu 9 tháng u nm (a) C cu th trng xut kh u (%) 17.53% 16.08% 17.32%7.22% 6.80% 35.05% M EU ASEAN Oxtraylia Trung Quc Khác (b) T c  tng so v
i cùng kì nm tr
c (%) 0 10 20 30 40 50 60 70 80 T n g gi á tr M  EU AS EA N O x tra yl ia Tr u ng Qu  c Kh ác 10 (2) Nh p khu Tng giá tr nh(p kh$u t u nm n nay tng t bin so vi các nm trc k t tháng 2. T tháng 2 n tháng 6, tc tng tng giá tr nh(p kh$u m,i tháng tng t 60- 70% so vi cùng kì nm trc. S gia tng này di+n ra  hu ht các nhóm hàng nh(p kh$u. i u trong các nhóm hàng có tc tng giá tr nh(p kh$u cao so vi cùng kì nm trc là ô tô (có tháng tng h n 400%), tip theo là phân bón và du m0 ng thc v(t ( u tng h n 200%). Nhng tháng gn ây do chính ph áp d#ng các bi n pháp thu quan c ng vi s gim sút ca tng cu trong nc nên tc tng giá tr nh(p kh$u ã ch(m l
i, tuy nhiên v&n  mc cao khong 50% m,i tháng so vi cùng kì nm trc. Tng giá tr nh(p kh$u t u nm n nay là khong 64 t USD,
t tc tng khong 54% so vi cùng kì nm trc. iu này gây mc nh(p siêu th ng m
i khong 15,7 t USD, tng 86% so vi cùng kì nm trc. M t tín hi u áng mng là nh(p siêu th ng m
i trong nhng tháng gn ây ang có xu hng gim m
nh, t mc nh(p siêu 3,2 t- USD trong tháng 4 ã gim xung còn 1,9 t- USD trong tháng 5, 728 tri u USD trong tháng 6, 753 tri u USD trong tháng 7, 258 tri u USD trong tháng 8, và 500 tri u USD trong tháng 9. Trong 3 tháng cui nm d kin khi cu tiêu th# ca th gii l&n trong nc u tng cao, kim ng
ch xut nh(p kh$u ca Vi t Nam s không có gì bin ng nhiu, m#c tiêu kim ch mc nh(p siêu  di 20 t USD là con s có th thc hi n c. Xét v t trng nh(p kh$u ca các khu vc kinh t, chúng ta có th d+ dàng nh(n thy khu vc kinh t trong nc, trong ó ch yu là khu vc kinh t nhà nc, ang chim m t t trng ln, khong 67%, tng giá tr nh(p kh$u trong nm 2008. Trong khi ó, óng góp ca khu vc này vào giá tr ca Vi t Nam nh phân tích  trên l
i rt nh'. Ngc l
i, khu vc kinh t có vn u t nc ngoài, có óng góp ln vào giá tr xut kh$u l
i có tng giá tr nh(p kh$u thp h n, ch b%ng khong m t n/a ca khu vc kinh t trong nc. Nhng du hi u này cho thy ang có s mt cân i v quy mô và tính hi u qu gia các khu vc và thành kinh t trong nn kinh t Vi t Nam. Hình 5: Tình hình nhp khu 11 (a) Giá tr nhp kh u (triu USD) 0 2000 4000 6000 8000 10000 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Tng giá tr KT trong nc KT có vn TNN (b) T c  tng so v
i cùng kì nm ngoái (%) 0 20 40 60 80 100 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Tng giá tr KT trong nc KT có vn TNN IV. u t nc ngoài Tng s vn u t trc tip nc ngoài (FDI) ng kí t u nm n nay
t khong 56 t USD, tng gn gp 5 ln so vi cùng kì nm trc. Vn u t nc ngoài ch yu t(p trung vào các lnh vc nh du khí (10,6 t USD), công nghi p nng (19,4 t USD), khách s
n du lch và xây dng vn phòng ô th (m,i ngành khong h n 8,5 t USD), xây dng ô th mi (gn 5 t). M t iu d+ nh(n thy là FDI nm nay t(p trung nhiu vào các ngành liên quan n bt ng sn. Cn lu ý r%ng FDI cam kt vào nhng ngành bt ng sn s không t ng ng vi ngu!n FDI gii ngân bi vì các nhà u t nc ngoài s tin hành huy ng vn  trong nc trc khi d án c thc hi n và chuyn li nhu(n ra nc ngoài. FDI vào nhng ngành t
o ra giá tr xut kh$u cao nh thu- sn, nông lâm nghi p, công nghi p nh) chim m t t trng rt nh'. Xu hng này là áng ng
i i vi s cân b%ng cán cân thanh toán và n nh t giá hi oái trong t ng lai. 12 Nhng di+n bin xu trên th trng th gii trong nhng tháng va qua cha chc ã phi là tín hi u xu i vi ngu!n vn trc tip l&n gián tip nc ngoài vào Vi t Nam. Ngoài yu t tâm lý, th trng tài chính Vi t Nam v&n ang c ánh giá tt m t cách t ng i vi các th trng tài chính khác trong khu vc và trên th gii nh môi trng kinh t v mô ang có chiu hng tích cc. Nhng di+n bin trên th trng tài chính th gii nhng tháng gn ây có l s khin các nhà u t nc ngoài tái c cu danh m#c u t và tìm kim c h i  nhng th trng n nh h n. Nhng tháng cui nm Vi t Nam có l s tip t#c nh(n c ngu!n vn u t trc tip, tuy nhiên Chính ph cn có nhng nh hng chính sách khuyn khích lu!ng vn này vào nhng ngành t
o ra vi c làm và giá tr xut kh$u ln trong t ng lai, không nên khuyn khích nhng vào nhng ngành va em l
i li ích thp va gây ra s mt cân i v mô và nh hng n tng trng ca nn kinh t trong dài h
n. Gii ngân vn FDI trong 9 tháng u nm khong 8,1 t USD tng h n 37% so vi cùng kì nm ngoái. Tuy nhiên so vi tng s vn cam kt t u nm n nay và s vn c ng d!n cha c gii ngân trong nhng nm trc thì tc gii ngân này là khá ch(m. Vn ODA cam kt t u nm n nay
t 1,826 t USD, trong ó gii ngân
t khong 1,415 t USD, b%ng 74,5% so vi k ho
ch c nm. !ng thi tng s khách quc t n Vi t Nam vi nhiu m#c ích khác nhau t u nm n nay liên t#c tng,
t khong h n 3,3 tri u lt khách, tng khong gn 6% so vi cùng kì nm ngoái và góp m t phn áng k vào ngu!n thu ngo
i t ca quc gia. Giá tr nh(p siêu cao, tuy nhiên nh có ngu!n vn FDI khng l! c ng vi các ngu!n thu ngo
i t ln khác nh ODA, khách quc t vào Vi t Nam, kiu hi… s giúp cho !ng VND có giá tr t ng i n nh trong thi gian qua và n cui nm. 13 Hình 6: FDI cam kt vào m t s ngành chính (t USD) 0 10 20 30 40 50 60 Tng CN n ng Du khí KS&DL XD VP & C
n h XD TM CN nh Hình 7: Khách Quc t n Vit Nam 0 100000 200000 300000 400000 500000 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Tng Du lch Công vic Th
m thân nhân Mc ích khác 14 V. Kt lun Các phân tích trên ít nhiu cho thy bi cnh kinh t V mô hi n t
i ca Vi t Nam hi n ã t
m thi khác ph#c c tình tr
ng l
m phát cao h!i u nm sau hàng lo
t nhng n, lc ct gim chi tiêu công, tht cht tín d#ng, tht cht tin t ,… Tuy nhiên nguy c l
m phát cao xut hi n tr l
i v&n còn ln nu nh Vi t Nam không gii quyt c tri t  nhng mt cân i gia quy mô, c cu u t, và tính hi u qu gia các khu vc kinh t. Tng trng kinh t nói chung và tng trng sn lng công nghi p ca Vi t Nam có du hi u chng l
i sau nhng n, lc kim ch l
m phát và s nh hng tiêu cc ca kinh t th gii. Các phân tích trong nghiên cu này m t ln na ch ra s kém hi u qu ca khu vc kinh t nhà nc so vi hai khu vc còn l
i là khu vc kinh t ngoài nhà nc và khu vc có vn u t nc ngoài. S yu kém này ca khu vc nhà nc th hi n  t- trng vn u t trong tng u t toàn xã h i và t- trng nh(p kh$u ln, trong khi lng hàng hoá và dch v# sn xut ra cha t ng xng vi quy mô u t. iu này làm cho nhi m v# kim ch l
m phát tr nên khó khn, l
m phát có nguy c tng tr l
i bt c khi nào nu ni l'ng tim t và tín d#ng. Do v(y, nghiên cu này tip t#c ng h $y m
nh quá trình c phn hóa các doanh nghi p nhà nc theo hng minh b
ch và hi u qu. Chín tháng u nm chng kin nhng di+n bin bt thng ca ho
t ng xut nh(p kh$u ca Vi t Nam, c bi t là ho
t ng nh(p kh$u. Kim ng
ch nh(p kh$u ca Vi t Nam tng bt thng trong 6 tháng u nm, c bi t tng m
nh t tháng 2 khi tng giá tr nh(p kh$u hàng tháng tng 60 – 70% so vi cùng k1 nm ngoái. iu này làm quy mô nh(p siêu ca Vi t Nam tng m
nh so vi các tháng cùng kì nm trc. Tuy v(y, quy mô nh(p siêu có xu hng gim dn và gim m
nh k t nhng tháng gia nm. i vi ho
t ng xut kh$u, do tác ng ca cu c khng hong tài chính M. nên ít nhiu xut kh$u ca Vi t Nam s b các tác ng tiêu cu, tuy nhiên, nghiên cu này cho thy Vi t Nam có th h
n ch c các tác ng tiêu cc n xut kh$u ca Vi t Nam theo hng t(p trung vào các mt hàng Vi t Nam có li th so sánh và khéo léo la chn lo
i sn ph$m phù hp vi nhu cu s ng ca các th trng xut kh$u. Vi vi c tip t#c kim ch nh(p siêu, và có chin lc úng n trong xut kh$u theo hng mà nghiên cu này  cp thì m#c tiêu kim ch nh(p siêu  mc di 20 t- USD là iu có th
t c trong nm nay. M t iu áng chú ý na là quy mô vn FDI vào Vi t Nam trong 9 tháng u nm tng m
nh so vi cùng k1 nm ngoái kéo theo quy mô gii ngân c"ng tng. Tuy nhiên nu xét theo tc gii ngân thì tc nm nay c ánh giá là rt ch(m. Vn FDI ang có khuynh hng dch chuyn sang khu vc bt ng sn, khách s
n, và nhà hàng - vn là các khu vc hi n ang m
ng l
i t- sut li nhu(n cao. Xu hng này cn c iu chnh bi các chính sách v mô nh%m tránh s u c vn ã và ang t!n t
i  mc cao trong nhng ngày này. Tránh xy ra hi n tng bong bóng giá tài sn và kém hi u qu trong vi c s/ d#ng ngu!n lc t ai. Nm 2009 c xem là nm khó khn i vi nn kinh t toàn cu.  h
n ch nhng tác ng tiêu cc có th có, Vi t Nam cn tip t#c phát huy sc m
nh n i lc ca chính mình, trong ó kim ch l
m phát và tng sc c
nh tranh, hi u qu ca nn kinh t là vn  cn c chú trng. Gii quyt c nhng v&n  này Vi t Nam s gii quyt c 15 các vn  bt cân b%ng khác trong nn kinh t nh thâm h#t ngân sách, thâm h#t th ng m
i, s bt n v t- giá hi oái, c"ng nh nhng bt n trên th trng tài chính. Ngu n s liu tham kho: Tng C Th ng Kê