Bài giảng công nghệ phần mềm

Tröôøng Ñaïi Hoïc Baùch Khoa Tp. Hoà Chí Minh Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin Moân hoïc COÂNG NGHEÄ PHAÀN MEÀM - Trang 1 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm GIÔÙI THIEÄU MOÂN HOÏC
Ñaëc ñieåm
Maõ soá: 501095 Soá tín chæ: 2 Phaân phoái giôø: 2(2.1.4)
Moân hoïc tröôùc: Toaùn Tin Hoïc (501302)
Toùm taét noäi dung
Caùc khaùi nieäm cô baûn cuûa Coâng Ngheä Phaàn Meàm: caùc moâ hình phaùt trieån phaàn meàm, phaân tích yeâu caàu, thieát keá, kieåm tra…
2 tröôøng phaùi chính: coù caáu truùc (coå ñieån) & höôùng ñoái töôïng
Chuaån UML vaø vieäc aùp duïng noù trong phöông phaùp höôùng ñoái töôïng
Thöïc haønh taïi phoøng Lab: laøm quen vôùi coâng cuï Rational Rose - Trang 2 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm GIÔÙI THIEÄU MOÂN HOÏC (t.t)
Taøi lieäu tham khaûo
[1] Software Engineering - A practitioner’s approach, R.S. Pressman, McGraw-Hill, 1997
[2] OMG Unified Modeling Language Specification, version 1.3, Object Management Group (www.omg.org), 1999
[3]UML Toolkit, Hans-Erik Eriksson & Magnus Penker, 1998
[4] Object-Oriented Software Engineering, A Use-Case Driven Approach, I. Jacobson, ACM Press/Addison-Wesley, 1992
[5] Object-Oriented Analysis and Design with Applications, G. Booch, The Benjamin Cummings Publishing Company, 1994 - Trang 3 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm GIÔÙI THIEÄU MOÂN HOÏC (t.t) Hình thöùc ñaùnh giaù
Thi giöõa kyø: traéc nghieäm khoâng söû duïng taøi lieäu, chieám 20 % keát quaû cuoái cuøng
Thi cuoái kyø: traéc nghieäm khoâng söû duïng taøi lieäu, chieám 80 % keát quaû cuoái cuøng - Trang 4 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm ÑEÀ CÖÔNG Chöông 1: Giôùi thieäu veà Coâng Ngheä Phaàn Meàm Chöông 2: Phaân tích yeâu caàu theo phöông phaùp coå ñieån Chöông 3: Caùc khaùi nieäm cô baûn cuûa moâ hình höôùng ñoái töôïng Chöông 4: Moâ hình nghieäp vuï vaø thu thaäp yeâu caàu Chöông 5: Phaân tích yeâu caàu höôùng ñoái töôïng Chöông 6: Cô sôû cuûa thieát keá phaàn meàm vaø phöông phaùp thieát keá coå ñieån Chöông 7: Thieát keá höôùng ñoái töôïng Chöông 8: Hieän thöïc vaø trieån khai heä thoáng Chöông 9: Kyõ thuaät kieåm tra phaàn meàm Chöông 10: Chieán thuaät kieåm tra phaàn meàm - Trang 5 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm Tröôøng Ñaïi Hoïc Baùch Khoa Tp. Hoà Chí Minh Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin Chöông 1 GIÔÙI THIEÄU VEÀ COÂNG NGHEÄ PHAÀN MEÀM ✦ Moät soá khaùi nieäm ✦ Caùc moâ hình phaùt trieån phaàn meàm - Trang 6 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 1: Giôùi thieäu veà CNPM NOÄI DUNG 1.1. Moät soá khaùi nieäm 1.1.1. Khuûng hoaûng phaàn meàm 1.1.2. Ñònh nghóa 1.1.3. Chu trình (process), phöông phaùp (method), coâng cuï (tool) 1.1.4. Moät caùch nhìn toång quan veà coâng ngheä phaàn meàm 1.1.5. Moâ hình CMM 1.2. Caùc moâ hình phaùt trieån phaàn meàm 1.2.1. Moâ hình tuaàn töï tuyeán tính 1.2.2. Moâ hình prototype 1.2.3. Moâ hình xoaén oác 1.2.4. Moâ hình taêng daàn 1.2.3. Moâ hình RAD - Trang 7 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 1: Giôùi thieäu veà CNPM KHUÛNG HOAÛNG PHAÀN MEÀM
Phaàn meàm ñöôïc vieát ngay töø khi xuaát hieän caùc heä maùy tính vaø ngoân ngöõ laäïp trình ñaàu tieân
Treân thöïc teá saûn xuaát phaàn meàm khoâng ñaùp öùng kòp yeâu caàu cuûa ngöôøi söû duïng - Trang 8 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 1: Giôùi thieäu veà CNPM KHUÛNG HOAÛNG PHAÀN MEÀM (t.t) Caùc döõ lieäu quan saùt ñöôïc
Cöù 6 ñeà aùn trieån khai thì coù 2 bò huyû boû
Trung bình thôøi gian thöïc hieän thöïc teá bò keùo daøi 50 % (caù bieät 200- 300%)
Caùc ñeà aùn lôùn deã thaát baïi
3/4 caùc heä thoáng lôùn coù loãi khi thöïc thi
Quaù trình phaân tích yeâu caàu (5 % coâng söùc): ñeå laïi 55 % loãi, coù 18 % phaùt hieän ñöôïc
Quaù trình thieát keá (25 % coâng söùc): ñeå laïi 30 % loãi, coù 10 % phaùt hieän ñöôïc
Quaù trình maõ hoaù, kieåm tra vaø baûo trì: ñeå laïi 15 % loãi, coù 72 % phaùt hieän ñöôïc - Trang 9 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 1: Giôùi thieäu veà CNPM KHUÛNG HOAÛNG PHAÀN MEÀM (t.t) Nguyeân nhaân
Phaùt trieån phaàn meàm gioáng nhö moät ngheä thuaät, chöa ñöôïc xem nhö moät ngaønh khoa hoïc
Quaù trình phaùt trieån phaàn meàm chöa ñöôïc thoáng nhaát
Phaûi vieát laïi s/w moãi khi coù söï thay ñoåi veà ngoân ngöõ, h/w hoaëc o/s
Chöa ñaït ñöôïc 1 chuaån cho vieäc ño löôøng hieäu suaát vaø saûn phaåm
Ñoä phöùc taïp cuûa phaàn meàm quaù cao ñoái vôùi 1 “kieán truùc sö”
Kyõ thuaät ñaëc taû ñeå laïi söï nhaäp nhaèng trong caùc yeâu caàu phaàn meàm
Laøm vieäc nhoùm khoâng ñuùng kyû luaät gaây ra caùc loãi - Trang 10 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 1: Giôùi thieäu veà CNPM KHUÛNG HOAÛNG PHAÀN MEÀM (t.t) Höôùng tôùi coâng ngheä saûn xuaát phaàn meàm chuyeân nghieäp craft production commercialization science professional engineering - Trang 11 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 1: Giôùi thieäu veà CNPM ÑÒNH NGHÓA Ñònh nghóa coå ñieån (cuûa Fritz Bauer) Coâng Ngheä Phaàn Meàm laø söï thieát laäp vaø söû duïng caùc nguyeân taéc khoa hoïc nhaèm muïc ñích taïo ra caùc phaàn meàm moät caùch kinh teá maø caùc phaàn meàm ñoù hoaït ñoäng hieäu quaû vaø tin caäy treân caùc maùy tính. - Trang 12 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 1: Giôùi thieäu veà CNPM ÑÒNH NGHÓA (t.t) Ñònh nghóa khaùc: Coâng Ngheä Phaàn Meàm
Laø caùc quy trình ñuùng kyû luaät vaø coù ñònh löôïng ñöôïc aùp duïng cho söï phaùt trieån, thöïc thi vaø baûo trì caùc heä thoáng thieân veà phaàn meàm
Taäp trung vaøo quy trình, söï ño löôøng, saûn phaåm, tính ñuùng thôøi gian vaø chaát löôïng - Trang 13 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 1: Giôùi thieäu veà CNPM CHU TRÌNH Chu trình (process) ñònh nghóa moät boä khung caùc tieâu chuaån phaûi ñöôïc thieát laäp ñeå trieån khai coâng ngheä phaàn meàm. - Trang 14 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 1: Giôùi thieäu veà CNPM PHÖÔNG PHAÙP Phöông phaùp (method) chæ ra caùch thöïc hieän nhöõng coâng vieäc cuï theå (“how to”):  phaân tích yeâu caàu  thieát keá  xaây döïng chöông trình  kieåm tra  söûa loãi  ... - Trang 15 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 1: Giôùi thieäu veà CNPM COÂNG CUÏ
Coâng cuï (tool) cung caáp caùc hoã trôï töï ñoäng hay baùn töï ñoäng ñoái vôùi chu trình vaø phöông phaùp
Caùc coâng cuï ñöôïc tích hôïp taïo thaønh CASE (Computer Aided Software Engineering) - Trang 16 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 1: Giôùi thieäu veà CNPM MOÄT CAÙCH NHÌN TOÅNG QUAN VEÀ CNPM Goàm 3 giai ñoaïn lôùn
Giai ñoaïn ñònh nghóa: Phaân tích heä thoáng (system engineering), Hoaïch ñònh ñeà taøi (software project management), Phaân tích yeâu caàu (requirement analysis).
Giai ñoaïn phaùt trieån: Thieát keá phaàn meàm (software design), sinh maõ (code generation), kieåm tra phaàn meàm (software testing)
Giai ñoaïn baûo trì: Söûa loãi (correction), thay ñoåi moâi tröôøng thöïc thi (adaptation), taêng cöôøng (enhancement) - Trang 17 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 1: Giôùi thieäu veà CNPM MOÂ HÌNH CMM Initial (Level 1) Repeatable (Level 2) Defined (Level 3) Managed (Level 4) Optimized (Level 5) Risk Competitiveness - Trang 18 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 1: Giôùi thieäu veà CNPM CAÙC MOÂ HÌNH PHAÙT TRIEÅN PHAÀN MEÀM
Moâ hình tuaàn töï tuyeán tính: coå ñieån
Moâ hình prototyping: prototype
Moâ hình xoaén oác: ñaùnh giaù ruûi ro
Moâ hình taêng daàn: caùc böôùc laëp
Moâ hình RAD: thôøi gian phaùt trieån ngaén - Trang 19 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 1: Giôùi thieäu veà CNPM MOÂ HÌNH TUAÀN TÖÏ TUYEÁN TÍNH
Moâ hình phaùt trieån phaàn meàm ñaàu tieân
Caùc coâng vieäc tieáp noái nhau moät caùch tuaàn töï
Ñaët neàn moùng cho caùc phöông phaùp phaân tích, thieát keá, kieåm tra… System Engineering Requirement Analysis Software Design Coding Test Maintenance - Trang 20 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 1: Giôùi thieäu veà CNPM Boäc loä moät soá khuyeát ñieåm
Baûn chaát cuûa phaùt trieån phaàn meàm laø quaù trình laëp ñi laëp laïi chöù khoâng phaûi tuaàn töï
Baét buoäc khaùch haøng ñaëc taû taát caû yeâu caàu moät caùch chính xaùc vaø ñaày ñuû ngay töø ban ñaàu
Khaùch haøng thöôøng phaûi chôø ñôïi raát laâu ñeå thaáy ñöôïc phieân baûn ñaàu tieân cuûa saûn phaåm
Toàn taïi “delay” trong nhoùm laøm vieäc MOÂ HÌNH TUAÀN TÖÏ TUYEÁN TÍNH (t.t) - Trang 21 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 1: Giôùi thieäu veà CNPM MOÂ HÌNH PROTOTYPING
Prototype nhö laø moät cô cheá ñeå nhaän dieän chính xaùc yeâu caàu cuûa khaùch haøng
Prototype coù theå bò “throw-away”
Moät soá khuyeát ñieåm  Khaùch haøng hoái thuùc nhaø phaùt trieån hoaøn thaønh saûn phaåm moät khi thaáy ñöôïc caùc prototype ñaàu tieân  Caùc prototype thöôøng khoâng hoaït ñoäng hieäu quaû Thaûo luaän vôùi khaùch haøng Xaây döïng prototype Ñaùnh giaù cuûa khaùch haøng - Trang 22 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 1: Giôùi thieäu veà CNPM MOÂ HÌNH XOAÉN OÁC
Ñöôïc thöïc hieän theo moät chuoãi laëp kieåu xoaén oác, moãi laàn laëp caûi thieän saûn phaåm
Coù phöông phaùp ñaùnh giaù ruûi ro
Coù theå aùp duïng prototype
Moãi laàn laëp ñöôïc caûi thieän cho thích nghi vôùi baûn chaát cuûa ñeà aùn Ñaùnh giaù ruûi ro Phaùt trieån saûn phaåm ôû laàn laëp tieáp theo Hoaïch ñònh ñeà taøi Ñònh nghóa quy trình R R R - Trang 23 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 1: Giôùi thieäu veà CNPM MOÂ HÌNH TAÊNG DAÀN Phaân tích yeâu caàu 1 2 3 Kieåm tra heä thoáng Thieát keá kieán truùc Phaùt trieån module Tích hôïp 4 - Trang 24 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 1: Giôùi thieäu veà CNPM MOÂ HÌNH TAÊNG DAÀN (t.t)
Caùc böôùc (iteration) ñaàu taäp trung vaøo yeâu caàu cuûa phaàn meàm vaø thieát laäp moät kieán truùc oån ñònh cho heä thoáng (ít phaûi thay ñoåi sau naøy)
Caùc böôùc sau taäp trung vaøo vieäc xaây döïng saûn phaåm ñeå cuoái cuøng chuyeån sang giai ñoaïn kieåm tra heä thoáng
Moãi böôùc hieän thöïc moät phaàn cuï theå trong toaøn boä yeâu caàu cuûa heä thoáng
Quaù trình xaây döïng vaø chieán thuaät kieåm tra theo kieåu taêng daàn vaø döïa treân phöông phaùp kieåm tra hoài quy. - Trang 25 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 1: Giôùi thieäu veà CNPM MOÂ HÌNH RAD
Rapid Application Development laø moâ hình tuaàn töï tuyeán tính coù thôøi gian phaùt trieån raát ngaén
Söû duïng caùc thaønh phaàn coù saün caøng nhieàu caøng toát
Söû duïng coâng cuï laäp trình ôû daïng töï ñoäng sinh maõ chöù khoâng phaûi caùc ngoân ngöõ truyeàn thoáng Business modeling Data modeling Process modeling Application generation Testing & Turnover - Trang 26 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 1: Giôùi thieäu veà CNPM Tröôøng Ñaïi Hoïc Baùch Khoa Tp. Hoà Chí Minh Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin Chöông 2 PHAÂN TÍCH YEÂU CAÀU THEO PHÖÔNG PHAÙP COÅ ÑIEÅN ✦ Moâ hình phaân tích ✦ DFD & STD ✦ Töø ñieån döõ lieäu - Trang 27 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 2: Phaân tích yeâu caàu theo pp coå ñieån GIÔÙI THIEÄU
Khaùch haøng vaø nhaø phaùt trieån gaëp nhau ñeå thaûo luaän veà yeâu caàu cuûa heä thoáng phaàn meàm caàn xaây döïng
Nhaø phaùt trieån kieåm chöùng laïi (validate) yeâu caàu vaø bieåu dieãn noù baèng moâ hình phaân tích
Moâ hình phaân tích (WHAT?): caùc chöùc naêng, döõ lieäu input & output, caùc traïng thaùi khaùc nhau... - Trang 28 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 2: Phaân tích yeâu caàu theo pp coå ñieån NOÄI DUNG 2.1. Caùc yeáu toá caên baûn cuûa moâ hình phaân tích 2.2. Moâ hình chöùc naêng vaø doøng thoâng tin 2.2.1. Löôïc ñoà doøng chaûy döõ lieäu vôùi caùc kyù hieäu cô baûn 2.2.2. Môû roäng cuûa Ward vaø Mellor 2.2.3. Môû roäng cuûa Hatley & Pirbhai 2.3. Moâ hình haønh vi phaàn meàm 2.4. Kyõ thuaät phaân tích yeâu caàu 2.4.1. Xaây döïng DFD 2.4.2. Vieát PSPEC 2.5. Töø ñieån döõ lieäu - Trang 29 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 2: Phaân tích yeâu caàu theo pp coå ñieån CAÙC YEÁU TOÁ CAÊN BAÛN CUÛA MOÂ HÌNH PHAÂN TÍCH
Moâ hình chöùc naêng vaø doøng thoâng tin: DFD, PSPEC
Moâ hình döõ lieäu: ERD, ñaëc taû ñoái töôïng döõ lieäu
Moâ hình haønh vi: STD, CSPEC Töø ñieån döõ lieäu Löu ñoà doøng chaûy döõ lieäu Löu ñoà quan heä thöïc theå Löu ñoà dòch chuyeån traïng thaùi Process Specification (PSPEC)Ñaëc taû ñoái töôïng döõ lieäu Control Specification (CSPEC) - Trang 30 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 2: Phaân tích yeâu caàu theo pp coå ñieån MOÂ HÌNH CHÖÙC NAÊNG VAØ DOØNG THOÂNG TIN
Moâ taû doøng thoâng tin di chuyeån (flow) xuyeân qua caùc heä thoáng thieân veà phaàn meàm.
Thoâng tin input cuõng nhö output coù theå ôû nhieàu daïng khaùc nhau: file, baøn phím, treân maïng, töø thieát bò, keát xuaát ra maøn hình vaø maùy in…
Caùc giaûi thuaät xöû lyù cuõng raát ña daïng - Trang 31 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 2: Phaân tích yeâu caàu theo pp coå ñieån MOÂ HÌNH CHÖÙC NAÊNG VAØ DOØNG THOÂNG TIN (t.t)
Löu ñoà doøng chaûy döõ lieäu DFD (Data Flow Diagram) cung caáp 4 kyù hieäu cô baûn ñeå moâ hình söï di chuyeån cuûa doøng thoâng tin
DFD ñöôïc môû roäng ñeå moâ hình caùc heä thoáng thôøi gian thöïc
Môû roäng cuûa Ward vaø Mellor (töï ñoïc: [1], trang 312)
Môû roäng cuûa Hatley & Pirbhai (töï ñoïc: [1], trang 315) - Trang 32 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 2: Phaân tích yeâu caàu theo pp coå ñieån LÖÔÏC ÑOÀ DOØNG CHAÛY DÖÕ LIEÄU (DFD)
4 phaàn töû chính
Thöïc theå: taïo ra hoaëc tieâu thuï thoâng tin, naèm beân ngoaøi bieân giôùi cuûa phaïm vi thoâng tin heä thoáng
Chöùc naêng xöû lyù: thöïc hieän chöùc naêng naøo ñoù, tieâu thuï vaø taïo ra thoâng tin, naèm beân trong phaïm vi thoâng tin heä thoáng
Thoâng tin hay döõ lieäu
Kho döõ lieäu: löu tröõ döõ lieäu maø ñöôïc söû duïng bôûi nhieàu chöùc naêng xöû lyù Thöïc theå Chöùc naêng xöû lyù Döõ lieäu Kho döõ lieäu - Trang 33 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 2: Phaân tích yeâu caàu theo pp coå ñieån LÖÔÏC ÑOÀ DOØNG CHAÛY DÖÕ LIEÄU (t.t)
DFD ñöôïc xaây döïng qua nhieàu möùc khaùc nhau: möùc 0, 1, 2…
DFD möùc sau chi tieát hôn möùc tröôùc
Process Specification (PSPEC) boå sung cho DFD
Tính lieân tuïc cuûa doøng döõ lieäu - Trang 34 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 2: Phaân tích yeâu caàu theo pp coå ñieån MOÂ HÌNH HAØNH VI PHAÀN MEÀM
Löôïc ñoà dòch chuyeån traïng thaùi (STD) theå hieän
Caùc traïng thaùi khaùc nhau cuûa heä thoáng
Söï dòch chuyeån giöõa caùc traïng thaùi ñoù
Ví duï: mieâu taû hoaït ñoäng cuûa maùy photocopy Ñoïc leänh Xöû lyù loãi Thöïc hieän copy Naïp giaáy Heát giaáy ———————— Yeâu caàu naïp giaáy Keït giaáy ———————— Yeâu caàu xöû lyù loãi Heát keït giaáy ———————— Yeâu caàu ñoïc leänh Ñaày giaáy ———————— Yeâu caàu ñoïc leänh Raûnh ———————— Yeâu caàu ñoïc leänh Ñaày giaáy vaø saün saøng ———————— Yeâu caàu copy Copy xong ———————— Yeâu caàu ñoïc leänh - Trang 35 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 2: Phaân tích yeâu caàu theo pp coå ñieån KYÕ THUAÄT PHAÂN TÍCH YEÂU CAÀU
Thieát laäp ñoaïn vaên mieâu taû chöùc naêng (processing narrative) cho heä thoáng caàn xaây döïng
Xaây döïng DFD ôû caùc möùc khaùc nhau
Thieát laäp sô ñoà ngöõ caûnh (DFD möùc 0)
Phaân hoaïch DFD vaøo caùc möùc cao hôn
Söû duïng phöông phaùp duyeät vaên phaïm.
Luoân luoân tuaân theo tính lieân tuïc cuûa doøng döõ lieäu
Vieát PSPEC cho caùc chöùc naêng cuûa DFD möùc cao nhaát - Trang 36 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 2: Phaân tích yeâu caàu theo pp coå ñieån XAÂY DÖÏNG DFD
Phaàn meàm SafeHome: Thieát laäp ñoaïn vaên mieâu taû xöû lyù
DFD möùc ngöõ caûnh: nhaän dieän caùc thöïc theå vaø döõ lieäu input, output SafeHome Baûng ñieàu khieån Boä caûm öùng Maøn hình Chuoâng Ñöôøng ñieän thoaïi Leänh vaø döõ lieäu Traïng thaùi caûm öùng Thoâng tin hieån thò Kieåu baùo ñoäng Taàn soá cuûa soá ñieän thoaïi - Trang 37 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 2: Phaân tích yeâu caàu theo pp coå ñieån XAÂY DÖÏNG DFD (t.t)
DFD möùc 1: hình thaønh moät soá chöùc naêng chínhTöông taùc vôùi user Baûng ñieàu khieån Boä caûm öùng Maøn hình Chuoâng Ñöôøng ñieän thoaïi Leänh vaø döõ lieäu Traïng thaùi caûm öùng Kieåu baùo ñoäng Taàn soá cuûa soá ñieän thoaïi Caáu hình heä thoáng Yeâu caàu caáu hìnhh Caám/ Cho pheùp Start/stop Thoâng soá caáu hình Xöû lyù maät maõ Maät maõ Theo doõi caûm öùng Hieån thò Thoâng baùo a/d Xaùc nhaän maät maõ Thoâng tin caûm öùng Thoâng tin hieån thò - Trang 38 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 2: Phaân tích yeâu caàu theo pp coå ñieån XAÂY DÖÏNG DFD (t.t)
DFD möùc 2: tinh cheá chöùc naêng “Theo doõi caûm öùng” Boä caûm öùng Chuoâng Ñöôøng ñieän thoaïi Traïng thaùi caûm öùng Kieåu baùo ñoäng Taàn soá cuûa soá ñieän thoaïi Thieát laäp ñieàu kieän baùo ñoäng Döõ lieäu caáu hình Thoâng soá caáu hình Ñònh daïng hieån thò Id, type Ñoïc döõ lieäu caûm öùng Quay soá Id, type, vò trí Thoâng tin caûm öùng Taïo tín hieäu chuoâng Id, type Soá ñieän thoaïi - Trang 39 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 2: Phaân tích yeâu caàu theo pp coå ñieån VIEÁT PSPEC
Coù theå vieát PSPEC baèng moät trong 2 caùch
Ngoân ngöõ töï nhieân (töông töï processing narrative)  Ngoân ngöõ PDL - laø ngoân ngöõ giaû giuùp theå hieän kieán truùc vaø giao tieáp cuûa chöùc naêng xöû lyù - Trang 40 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 2: Phaân tích yeâu caàu theo pp coå ñieån TÖØ ÑIEÅN DÖÕ LIEÄU
Nhieàu phaàn töû ñöôïc taïo ra trong moâ hình phaân tích: döõ lieäu, chöùc naêng, ñieàu khieån…
Phaûi coù moät caùch thöùc quaûn lyù caùc phaàn töû ñoù sao cho hieäu quaû: töø ñieån döõ lieäu
Ñònh nghóa: Töø ñieån döõ lieäu laø moät danh saùch coù toå chöùc cuûa taát caû caùc phaàn töû döõ lieäu caàn thieát cho heä thoáng. Caùc phaàn töû ñöôïc ñònh nghóa chính xaùc vaø chaët cheõ sao cho caû phaân tích vieân vaø khaùch haøng cuøng chia seû moät suy nghó veà chuùng.
Töø ñieån döõ lieäu thöôøng ñöôïc hieän thöïc nhö laø moät phaàn cuûa coâng cuï CASE.
Moãi phaàn töû bao goàm nhöõng thoâng tin: teân, bí danh, ñöôïc duøng ôû ñaâu/nhö theá naøo, ñaëc taû noäi dung vaø thoâng tin phuï trôï - Trang 41 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 2: Phaân tích yeâu caàu theo pp coå ñieån TÖØ ÑIEÅN DÖÕ LIEÄU (t.t) Ví duï phaàn töû döõ lieäu soá ñieän thoaïi
Teân: Soá ñieän thoaïi
Bí danh: Khoâng
Ñöôïc duøng ôû ñaâu/nhö theá naøo: output cuûa Thieát laäp ñieàu kieän baùo ñoäng input cuûa Quay soá
Ñaëc taû noäi dung: soá ñieän thoaïi = [ môû roäng ñòa phöông | soá beân ngoaøi ] môû roäng ñòa phöông = [ 2001 | 2002 … | 2009 ] soá beân ngoaøi = 9 + [ soá ñòa phöông | soá ñöôøng daøi ] soá ñòa phöông = tieàn toá + soá ñöôøng daøi = (1) + maõ vuøng + soá ñòa phöông tieàn toá = [ 795 | 799 | 874 | 877 ] - Trang 42 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 2: Phaân tích yeâu caàu theo pp coå ñieån TOÅNG KEÁT
Phaân tích yeâu caàu theo pp coå ñieån bao goàm: moâ hình chöùc naêng vaø doøng thoâng tin (DFD), moâ hình döõ lieäu (ERD) vaø moâ hình haønh vi (STD)
Löôïc ñoà DFD cô baûn coù 4 kyù hieäu vaø noù ñöôïc môû roäng ñeå bieåu dieãn ñöôïc caùc heä thoáng thôøi gian thöïc
Xaây döïng DFD möùc 0 roài ñeán caùc möùc cao hôn; chuù yù baûo toaøn tính lieân tuïc cuûa doøng döõ lieäu
Töø ñieån döõ lieäu giuùp quaûn lyù vaø tra cöùu caùc phaàn töû döõ lieäu - Trang 43 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 2: Phaân tích yeâu caàu theo pp coå ñieån Tröôøng Ñaïi Hoïc Baùch Khoa Tp. Hoà Chí Minh Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin Chöông 3 CAÙC KHAÙI NIEÄM CÔ BAÛN CUÛA MOÂ HÌNH HÖÔÙNG ÑOÁI TÖÔÏNG ✦ Lôùp vaø ñoái töôïng, söï ñoùng bao

✦ Thuoäc tính, taùc vuï, thoâng ñieäp ✦ Bao goäp, thöøa keá ✦ Tính ña hình, tính vónh cöûu - Trang 44 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 3: Caùc khaùi nieäm cô baûn cuûa moâ hình höôùng ñoái töôïng NOÄI DUNG 3.1. Ñoái töôïng vaø lôùp, ñoùng bao 3.2. Thuoäc tính 3.3. Taùc vuï 3.4. Thoâng ñieäp 3.5. Bao goäp 3.6. Thöøa keá vaø override 3.7. Tính ña hình 3.8. Tính vónh cöûu - Trang 45 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 3: Caùc khaùi nieäm cô baûn cuûa moâ hình höôùng ñoái töôïng GIÔÙI THIEÄU
Moâ hình höôùng ñoái töôïng giôùi thieäu moät quan ñieåm laäp trình (vaø phaân tích/thieát keá) khaùc haún so vôùi tröôøng phaùi coå ñieån (coù caáu truùc)
Baét ñaàu nhen nhoùm vaøo nhöõng naêm cuoái 60s vaø ñeán ñaàu 90s trôû neân raát phoå bieán trong coâng nghieäp phaàn meàm
Nhöõng ngoân ngöõ höôùng ñoái töôïng ñaàu tieân: Smalltalk, Eiffel. Sau ñoù xuaát hieän theâm: Object Pascal, C++, Java…
Hình thaønh caùc phöông phaùp phaân tích/thieát keá höôùng ñoái töôïng - Trang 46 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 3: Caùc khaùi nieäm cô baûn cuûa moâ hình höôùng ñoái töôïng ÑOÁI TÖÔÏNG vaø LÔÙP
Moâ hình höôùng ñoái töôïng quan nieäm theá giôùi bao goàm caùc ñoái töôïng (object) sinh soáng vaø töông taùc vôùi nhau
Ñoái töôïng bao goàm
döõ lieäu: mang moät giaù trò nhaát ñònh
taùc vuï: thöïc hieän moät coâng vieäc naøo ñoù - Trang 47 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 3: Caùc khaùi nieäm cô baûn cuûa moâ hình höôùng ñoái töôïng ÑOÁI TÖÔÏNG vaø LÔÙP (t.t)
Lôùp (class) ñònh nghóa moät taäp hôïp caùc taùc vuï vaø thuoäc tính maø ñaëc taû ñaày ñuû caáu truùc vaø haønh vi cuûa caùc ñoái töôïng.
Ñoái töôïng (coøn goïi laø minh duï (instance) ) ñöôïc cuï theå hoaù töø lôùp
Caùc ngoân ngöõ laäp trình höôùng ñoái töôïng
Khai baùo lôùp: töông töï nhö khai baùo moät kieåu do ngöôøi duøng ñònh nghóa
Khai baùo ñoái töôïng: bieán cuûa kieåu lôùp - Trang 48 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 3: Caùc khaùi nieäm cô baûn cuûa moâ hình höôùng ñoái töôïng ÑOÙNG BAO
Ñoùng bao: vieäc goäp thuoäc tính vaø taùc vuï trong moät ñoái töôïng ñoàng thôøi giôùi haïn caùch truy xuaát caùc thuoäc tính ñoù (thöôøng phaûi thoâng qua caùc taùc vuï get/set) Circle # Radius: float - x: float - y: float + Draw( w: Window) + GetClass( ): String c1 : Circle Radius = 1.3 x = 3.2 y = 1.7 - Trang 49 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 3: Caùc khaùi nieäm cô baûn cuûa moâ hình höôùng ñoái töôïng THUOÄC TÍNH
Thuoäc tiùnh (attribute) laø moät vuøng coù theå chöùa döõ lieäu (ñôn hoaëc toå hôïp) cuûa lôùp.
Döõ lieäu maø thuoäc tính theå hieän naèm trong moät khoaûng giaù trò naøo ñoù ñöôïc xaùc ñònh bôûi kieåu.
Giaù trò cuûa taát caû thuoäc tính xaùc ñònh traïng thaùi cuûa ñoái töôïng
Ví duï: moät ñoái töôïng cuûa Circle coù (Radius, x, y) = (1.2, 3.4, 5.3) - Trang 50 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 3: Caùc khaùi nieäm cô baûn cuûa moâ hình höôùng ñoái töôïng THUOÄC TÍNH (t.t)
Thuoäc tính coù theå bò che daáu hoaëc truy xuaát ñöôïc töø beân ngoaøi  Moät soá ngoân ngöõ laäp trình (vaø UML): public, protected, private
Coù 2 loaïi taàm vöïc
Taàm vöïc lôùp: thuoäc tính chung cho taát caû caùc ñoái töôïng cuûa moät lôùp
Taàm vöïc ñoái töôïng: thuoäc tính cuûa töøng ñoái töôïng (coù theå mang giaù trò khaùc nhau)
Baäc cuûa thuoäc tính chæ ra soá löôïng döõ lieäu maø baûn thaân thuoäc tính coù theå naém giöõ: 0..1, 1, *, 5..8 - Trang 51 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 3: Caùc khaùi nieäm cô baûn cuûa moâ hình höôùng ñoái töôïng TAÙC VUÏ
Taùc vuï (operation) laø moät dòch vuï coù theå yeâu caàu töø phía ñoái töôïng ñeå thöïc hieän haønh vi.
Daáu hieäu nhaän daïng cuûa taùc vuï (signature) xaùc ñònh caùc thoâng soá coù theå truyeàn cuõng nhö keát quaû traû veà.
Phöông thöùc (method) laø phaàn hieän thöïc cuûa taùc vuï - Trang 52 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 3: Caùc khaùi nieäm cô baûn cuûa moâ hình höôùng ñoái töôïng TAÙC VUÏ (t.t)
Taùc vuï coù theå bò che daáu hoaëc truy xuaát ñöôïc töø beân ngoaøi
Moät soá ngoân ngöõ laäp trình (vaø UML): public, protected, private
Taùc vuï coù theå ñöôïc override trong caùc lôùp con thöøa keá
Tröøu töôïng (abstract): khoâng coù hieän thöïc
Moät soá ngoân ngöõ laäp trình cho pheùp ñònh nghóa
Taùc vuï khôûi taïo (constructor): ñöôïc goïi khi ñoái töôïng môùi taïo ra
Taùc vuï huûy (destructor): ñöôïc goïi khi ñoái töôïng saép bò huyû boû - Trang 53 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 3: Caùc khaùi nieäm cô baûn cuûa moâ hình höôùng ñoái töôïng VÍ DUÏ veà LÔÙP/ÑOÁI TÖÔÏNG - JAVA class abstract HTMLObject { protected static final int LEFT = 0; protected static final int MIDDLE = 1; protected static final int RIGHT = 2; private int alignment = LEFT; protected Vector objects = null; HTMLObject( ){ // constructor objects = new Vector ( 5 ); } public void setAlignment( int algnmt ) { alignment = algnmt; } public int getAlignment( ) { return alignment; } public abstract String toHTML( ); // abstract operation } - Trang 54 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 3: Caùc khaùi nieäm cô baûn cuûa moâ hình höôùng ñoái töôïng THOÂNG ÑIEÄP
Thoâng ñieäp laø moät pheùp goïi taùc vuï ñeán moät ñoái töôïng cuï theå.
Thoâng ñieäp bao goàm 3 phaàn
Ñoái töôïng ñích  Daáu hieäu nhaän daïng cuûa taùc vuï muoán goïi  Danh saùch thoâng soá goïi - Trang 55 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 3: Caùc khaùi nieäm cô baûn cuûa moâ hình höôùng ñoái töôïng THOÂNG ÑIEÄP (t.t)
Ñoái vôùi caùc ngoân ngöõ laäp trình
Ñoái töôïng ñích: bieán ñoái töôïng hoaëc baûn thaân ñoái töôïng muoán göûi thoâng ñieäp (self, this)
Daáu hieäu nhaän daïng cuûa taùc vuï muoán goïi: teân taùc vuï truøng nhau
xem caùc thoâng soá goïi
Danh saùch thoâng soá goïi: nhö pheùp goïi haøm bình thöôøng, chuù yù kieåu khi truyeàn vaø gaùn keát quaû traû veà
Ví duï: aCircle.SetRadius( 3 ); aCircle.Draw( pWnd ); - Trang 56 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 3: Caùc khaùi nieäm cô baûn cuûa moâ hình höôùng ñoái töôïng BAO GOÄP
Bao goäp (aggregation) laø quan heä giöõa hai ñoái töôïng
Moät ñoái töôïng bao laáy ñoái töôïng kia
Quan heä naøy thöôøng xaûy ra trong theá giôùi thöïc, ví duï
Xe hôi bao goàm: baùnh xe, ñoäng cô, khung xe...
Trang HTML bao goàm: text, hình aûnh, tieâu ñeà, caùc lieân keát...
Checkbox, ComboBox, Slider… naèm trong moät hoäp thoaïi - Trang 57 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 3: Caùc khaùi nieäm cô baûn cuûa moâ hình höôùng ñoái töôïng BAO GOÄP (t.t)
Hai daïng lieân keát giöõa ñoái töôïng nguoàn vaø ñoái töôïng ñích
Chaët cheõ: ñoái töôïng ñích ñöôïc taïo ra vaø huyû ñi ñoàng thôøi vôùi ñoái töôïng nguoàn
Loûng leûo: chu kyø soáng cuûa hai ñoái töôïng ñoäc laäp nhau
Quan heä bao goäp cuõng ñöôïc aùp duïng cho lôùp
Moät soá ngoân ngöõ laäp trình hoã trôï caû 2 daïng lieân keát: bieán & con troû - Trang 58 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 3: Caùc khaùi nieäm cô baûn cuûa moâ hình höôùng ñoái töôïng VÍ DUÏ veà BAO GOÄP - C++ class Geometry { // abstract base class public: Geometry( ); ~Geometry( ); virtual void Draw( Window *pWnd ) = 0; // abstract operation protected: int xPos, yPos; double xScale, yScale; COLORREF color; }; class Group : public Geometry { public: Group( ); ~Group( ); virtual void Draw( Window *pWnd ); // override private: Geometry **ppGeo; // pointer container int geoCount; }; - Trang 59 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 3: Caùc khaùi nieäm cô baûn cuûa moâ hình höôùng ñoái töôïng THÖØA KEÁ vaø OVERRIDE
Thöøa keá (inheritance) laø quan heä giöõa hai lôùp
Lôùp con thöøa höôûng taát caû thuoäc tính vaø taùc vuï cuûa lôùp cha
Lôùp con (subclass) laø cuï theå hoaù cuûa lôùp cha (superclass); lôùp cha laø toång quaùt hoaù cuûa lôùp con
Quan heä naøy cuõng thöôøng ñöôïc ghi nhaän trong theá giôùi thöïc, ví duï
Hoå, baùo, soùi ñeàu laø thuù
Button, Checkbox vaø Dialog ñeàu laø Window
Hình troøn, hình chöõ nhaät, hình ellipse ñeàu laø hình veõ 2D. - Trang 60 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 3: Caùc khaùi nieäm cô baûn cuûa moâ hình höôùng ñoái töôïng THÖØA KEÁ vaø OVERRIDE (t.t)
Hai loaïi thöøa keá: ñôn thöøa keá vaø ña thöøa keá
Ñôn thöøa keá: moãi lôùp con coù nhieàu nhaát laø moät lôùp cha
Ña thöøa keá:
Moãi lôùp con coù moät hoaëc nhieàu lôùp cha
Naûy sinh hai vaán ñeà: ñuïng ñoä giöõa teân caùc thaønh phaàn (member) cuûa lôùp cha vaø thöøa keá laïi - Trang 61 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 3: Caùc khaùi nieäm cô baûn cuûa moâ hình höôùng ñoái töôïng THÖØA KEÁ vaø OVERRIDE (t.t)
Lôùp con coù theå override laïi moät soá taùc vuï cuûa lôùp cha.
Phaûi giöõa nguyeân daáu veát nhaän daïng (signature) cuûa taùc vuï bò override; chæ ñöôïc thay ñoåi phöông thöùc (phaàn hieän thöïc) cuûa noù
Ña soá ngoân ngöõ laäp trình höôùng ñoái töôïng hoã trôï thöøa keá
Moät soá ngoân ngöõ ñöa ra khaùi nieäm phöông thöùc aûo (virtual) - Trang 62 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 3: Caùc khaùi nieäm cô baûn cuûa moâ hình höôùng ñoái töôïng VÍ DUÏ veà THÖØA KEÁ vaø OVERRIDE - JAVA class HTMLDocument extends HTMLObject { private String title = null; // other attributes... HTMLDocument( ){ } public void setTitle( String ttl ) { if ( ttl != null ) title = ttl; } public String getTitle( ) { return title; } public String toHTML( ) { // override StringBuffer html = new StringBuffer; // additional implementation... return html.toString( ); } } - Trang 63 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 3: Caùc khaùi nieäm cô baûn cuûa moâ hình höôùng ñoái töôïng TÍNH ÑA HÌNH
Moät ñoái töôïng mang nhieàu boä maët khaùc nhau: cuûa chính lôùp ñaëc taû noù vaø cuûa caùc lôùp cha
tính ña hình (polymorphism)
Töông hôïp kieåu: kieåu cuûa lôùp con luoân töông hôïp vôùi kieåu lôùp cha
Moät soá ngoân ngöõ laäp trình ñònh nghóa khaùi nieäm lieân keát muoän
Haøm ñöôïc goïi ñeå ñaùp öùng caùc thoâng ñieäp ñöôïc xaùc ñònh trong thôøi gian thöïc thi chöù khoâng phaûi bieân dòch
Moãi ñoái töôïng coù moät baûng phöông thöùc aûo - Trang 64 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 3: Caùc khaùi nieäm cô baûn cuûa moâ hình höôùng ñoái töôïng TÍNH ÑA HÌNH (t.t) Ví duï: ñoái töôïng http ñöôïc xem nhö thuoäc kieåu cuûa HttpView, View vaø Window Window # hWnd: HWND + MoveWindow( ) + GetClass( ): String View + GetClass( ): String + GetDocument( ): Document HttpView + GetClass( ): String http : HttpView - Trang 65 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 3: Caùc khaùi nieäm cô baûn cuûa moâ hình höôùng ñoái töôïng TÍNH VÓNH CÖÛU
Chu kyø soáng cuûa ñoái töôïng: khoaûng thôøi gian töø luùc ñoái töôïng ñöôïc taïo ra ñeán luùc noù bò huyû ñi.
Thoâng thöôøng chu kyø soáng cuûa ñoái töôïng goùi goïn trong thôøi gian chöông trình thöïc thi - Trang 66 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 3: Caùc khaùi nieäm cô baûn cuûa moâ hình höôùng ñoái töôïng TÍNH VÓNH CÖÛU (t.t)
Chu kyø soáng cuûa ñoái töôïng coù theå vöôït ra khoûi söï thöïc thi cuûa chöông trình
tính vónh cöûu (persistence)
Ñoái töôïng ñöôïc caát vaøo boä nhôù vónh cöûu khi chöông trình keát thuùc
Khi caàn thieát coù theå khoâi phuïc laïi ñoái töôïng vaøo boä nhôù chính
Chæ löu tröõ traïng thaùi cuûa ñoái töôïng
Ngoân ngöõ C++ vaø Java: streaming - Trang 67 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 3: Caùc khaùi nieäm cô baûn cuûa moâ hình höôùng ñoái töôïng TOÅNG KEÁT
Moâ hình höôùng ñoái töôïng quan nieäm theá giôùi bao goàm caùc ñoái töôïng soáng chung vaø töông taùc vôùi nhau:


Caùc ñaëc ñieåm chính
Ñoùng bao: moãi ñoái töôïng bao goàm döõ lieäu vaø taùc vuï. Caùc taùc vuï thieát laäp neân haønh vi cuûa ñoái töôïng. Caùc ñoái töôïng ñöôïc phaân loaïi baèng lôùp
Caùc ñoái töôïng töông taùc vôùi nhau baèng caùch göûi thoâng ñieäp
Giöõa caùc lôùp/ñoái töôïng coù theå toàn taïi quan heä bao goäp vaø thöøa keá
Tính ña hình: ñoái töôïng mang nhieàu boä maët
Tính vónh cöûu: ñoái töôïng coù theå “nguû” - Trang 68 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 3: Caùc khaùi nieäm cô baûn cuûa moâ hình höôùng ñoái töôïng Tröôøng Ñaïi Hoïc Baùch Khoa Tp. Hoà Chí Minh Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin Chöông 4 MOÂ HÌNH NGHIEÄP VUÏ VAØ THU THAÄP YEÂU CAÀU ✦ Actor & use-case ✦ Moâ hình use-case - Trang 69 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 4: Moâ hình nghieäp vuï vaø thu thaäp yeâu caàu NOÄI DUNG 4.1. Nhaän dieän caùc vai troø (actor) 4.1.1. Khaùi nieäm actor 4.1.2. Nhaän dieän actor 4.1.3. Actor trong UML 4.2. Nhaän dieän caùc tröôøng hôïp söû duïng (use-case) 4.1.1. Khaùi nieäm use-case 4.1.2. Tìm kieám use-case 4.1.3. Use-case trong UML 4.3. Thieát laäp caùc moái quan heä 4.3.1. Quan heä lieân keát (association) 4.3.2. Quan heä giao tieáp, goäp vaø môû roäng 4.4. Xaây döïng moâ hình use-case - Trang 70 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 4: Moâ hình nghieäp vuï vaø thu thaäp yeâu caàu GIÔÙI THIEÄU
Khaùch haøng vaø nhaø phaùt trieån gaëp nhau cuøng thaûo luaän veà yeâu caàu cuûa heä thoáng phaàn meàm caàn xaây döïng
Moâ hình nghieäp vuï ñöôïc thieát laäp ñeå hoã trôï caû nhaø phaùt trieån laãn khaùch haøng trong vieäc kieåm chöùng laïi vaø thoáng nhaát yeâu caàu phaàn meàm vaø vai troø caùc taùc nhaân beân ngoaøi - Trang 71 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 4: Moâ hình nghieäp vuï vaø thu thaäp yeâu caàu KHAÙI NIEÄM ACTOR
Actor xaùc ñònh moät boä vai troø maø ngöôøi hoaëc vaät seõ ñoùng vai khi töông taùc vôùi heä thoáng phaàn meàm
Actor naèm ngoaøi phaïm vi cuûa heä thoáng
Chæ quan taâm caùc thoâng ñieäp maø actor göûi hay nhaän
Khoâng quan taâm caáu truùc beân trong cuûa actor
Phaân loaïi actor
Chuû yeáu / Thöù yeáu
Tích cöïc / Thuï ñoäng - Trang 72 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 4: Moâ hình nghieäp vuï vaø thu thaäp yeâu caàu NHAÄN DIEÄN CAÙC ACTOR
Traû lôøi moät soá caâu hoûi nhö
Ai laø ngöôøi söû duïng chöùc naêng chính cuûa heä thoáng ?
Ai caàn söï hoã trôï töø heä thoáng ñeå thöïc hieän coâng vieäc thöôøng nhaät cuûa hoï ?
Ai phaûi thöïc hieän coâng vieäc baûo döôõng, quaûn trò vaø giöõ cho heä thoáng hoaït ñoäng ?
Heä thoáng seõ kieåm soaùt thieát bò phaàn cöùng naøo ?
Heä thoáng ñang xaây döïng caàn töông taùc vôùi nhöõng heä thoáng khaùc hay khoâng ?
Ai hoaëc vaät theå naøo quan taâm ñeán hay chòu aûnh höôûng bôûi keát quaû maø heä thoáng phaàn meàm taïo ra ? - Trang 73 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 4: Moâ hình nghieäp vuï vaø thu thaäp yeâu caàu ACTOR trong UML
Actor ñöôïc bieåu dieãn baèng kyù hieäu hình ngöôøi
Actor ñöôïc xem laø moät lôùp (class) coù stereotype laø >
Giöõa caùc actor coù theå coù quan heä toång quaù hoaù
Ví duï: Sinh vieân, giaûng vieân vaø khaùch ñeàu laø ñoäc giaû cuûa heä thoáng quaûn lyù thö vieän
Ví duï: moät heä thoáng ñaêng kyù moân hoïc trong tröôøng ñaïi hoïc - Trang 74 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 4: Moâ hình nghieäp vuï vaø thu thaäp yeâu caàu ACTOR trong UML (t.t) - Trang 75 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 4: Moâ hình nghieäp vuï vaø thu thaäp yeâu caàu Sinh vieân Heä thoáng ñaêng kyù moân hoïc Phoøng Ñaøo Taïo Giaûng vieân Phoøng Taøi Vuï ACTOR trong UML (t.t) - Trang 76 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 4: Moâ hình nghieäp vuï vaø thu thaäp yeâu caàu Ngöôøi ñaêng kyù mailbox Heä thoáng göûi nhaän mail Quaûn trò vieân KHAÙI NIEÄM USE-CASE
Use-case bieåu dieãn moät chöùc naêng cuûa heä thoáng phaàn meàm
Use-case ñöôïc bieåu dieãn baèng moät chuoãi caùc thoâng ñieäp trao ñoåi beân trong heä thoáng vaø moät hoaëc moät soá thoâng ñieäp trao ñoåi vôùi actor
Moät soá quy öôùc
Use-case luoân luoân ñöôïc baét ñaàu baèng thoâng ñieäp ñeán töø actor
Use-case phaûi hoaøn taát: chuoãi thoâng ñieäp phaûi keát thuùc baèng keát quaû cuï theå.
Loãi thöôøng gaëp: chia nhoû use-case trôû thaønh nhöõng chöùc naêng vuïn vaët - Trang 77 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 4: Moâ hình nghieäp vuï vaø thu thaäp yeâu caàu KHAÙI NIEÄM USE-CASE (t.t)
Ñieåm môû roäng laø moät vò trí trong use-case maø taïi ñoù coù theå cheøn chuoãi söï kieän cuûa moät use-case khaùc
Use-case coù theå chöùa ñieàu kieän reõ nhaùnh, xöû lyù loãi, ngoaïi leä...
Minh duï cuûa use-case laø kòch baûn (scenario): mieâu taû cuï theå trình töï caùc söï kieän - Trang 78 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 4: Moâ hình nghieäp vuï vaø thu thaäp yeâu caàu TÌM KIEÁM USE-CASE
Traû lôøi moät soá caâu hoûi nhö
Actor yeâu caàu chöùc naêng gì cuûa heä thoáng ?
Actor caàn phaûi ñoïc, taïo, xoaù, söûa ñoåi hoaëc löu tröõ thoâng tin naøo ñoù cuûa heä thoáng khoâng ?
Actor caàn thieát phaûi ñöôïc caûnh baùo veà nhöõng söï kieän trong heä thoáng, hay actor caàn phaûi baùo hieäu cho heä thoáng veà vaán ñeà naøo ñoù khoâng ?
Heä thoáng coù theå hoã trôï moät soá coâng vieäc thöôøng nhaät cuûa actor naøo ñoù hay khoâng ? - Trang 79 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 4: Moâ hình nghieäp vuï vaø thu thaäp yeâu caàu TÌM KIEÁM USE-CASE (t.t)
Moät soá caâu hoûi khaùc caàn chuù yù
Heä thoáng caàn döõ lieäu input/ouput naøo ? Döõ lieäu ñoù ñeán töø ñaâu ?
Nhöõng khoù khaên naøo lieân quan ñeán hieän thöïc cuûa heä thoáng hieän taïi (chaúng haïn heä thoáng quaûn lyù baèng giaáy tôø neân ñöôïc thay theá baèng heä thoáng quaûn lyù treân maùy tính) ? - Trang 80 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 4: Moâ hình nghieäp vuï vaø thu thaäp yeâu caàu USE-CASE trong UML
Use-case ñöôïc bieåu dieãn baèng hình ellipse
Giöõa use-case vaø actor thöôøng coù quan heä lieân keát
Giöõa caùc use-case cuõng coù quan heä lieân keát hoaëc toång quaùt hoaù
Ví duï: moät heä thoáng ñaêng kyù moân hoïc theo tín chæ trong tröôøng ñaïi hoïc - Trang 81 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 4: Moâ hình nghieäp vuï vaø thu thaäp yeâu caàu USE-CASE trong UML (t.t) Phoøng Ñaøo TaïoSinh vieân Giaûng vieân Ñaêng kyù hoïc Ñaêng kyù daïy Quaûn lyù SV Quaûn lyù MH Theâm SV môùi > > - Trang 82 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 4: Moâ hình nghieäp vuï vaø thu thaäp yeâu caàu THIEÁT LAÄP CAÙC MOÁI QUAN HEÄ
Quan heä giöõa actor vôùi actor
Quan heä giöõa actor vôùi use-case
Quan heä giöõa use-case vôùi use-case
UML ñöa ra quan heä lieân keát (association) - Trang 83 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 4: Moâ hình nghieäp vuï vaø thu thaäp yeâu caàu QUAN HEÄ LIEÂN KEÁT
Quan heä lieân keát chæ ra moät quan heä coù yù nghóa giöõa hai beân
Trong thöïc teá: haønh khaùch vôùi laùi xe, sinh vieân vôùi giaùo vieân, giaûng vieân vôùi moân hoïc…
Moät soá tính chaát lieân quan
Teân cuûa lieân keát
Moät chieàu hay 2 chieàu
Baäc: soá löôïng thöïc theå tham gia vaøo lieân keát taïi moãi beân - Trang 84 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 4: Moâ hình nghieäp vuï vaø thu thaäp yeâu caàu QUAN HEÄ LIEÂN KEÁT trong UML
UML bieåu dieãn lieân keát nhö laø moät ñoaïn thaúng (hai chieàu) hoaëc muõi teân (moät chieàu)
Coù theå aùp duïng stereotype:
>
>
>
... - Trang 85 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 4: Moâ hình nghieäp vuï vaø thu thaäp yeâu caàu LIEÂN KEÁT trong MOÂ HÌNH NGHIEÄP VUÏ
Lieân keát laø quan heä duy nhaát giöõa actor vaø use-case
Coù theå laø moät chieàu hoaëc hai chieàu
actor kích hoaït use-case vaø nhaän keát quaû veà: lieân keát 2 chieàu
actor kích hoaït use-case, khoâng quan taâm keát quaû veà: lieân keát 1 chieàu Ngöôøi baùn haøng Ñaët haøng 1 * - Trang 86 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 4: Moâ hình nghieäp vuï vaø thu thaäp yeâu caàu QUAN HEÄ GIAO TIEÁP
Laø quan heä lieân keát coù stereotype laø >
Duøng ñeå lieân keát giöõa actor vôùi use-case maø noù kích hoaït Giaûng vieân Ñaêng kyù daïy > - Trang 87 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 4: Moâ hình nghieäp vuï vaø thu thaäp yeâu caàu QUAN HEÄ GOÄP
Laø quan heä lieân keát coù stereotype laø >
Duøng ñeå lieân keát giöõa 2 use-case
Trong use-case nguoàn coù moät ñieåm môû roäng maø taïi ñoù baét buoäc phaûi cheøn use-case ñích vaøo - Trang 88 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 4: Moâ hình nghieäp vuï vaø thu thaäp yeâu caàu QUAN HEÄ GOÄP (t.t)
Taïi ñieåm môû roäng, dieãn tieán cuûa use-case nguoàn taïm thôøi ngöøng laïi ñeå chuyeån sang dieãn tieán cuûa use-case ñích
Khi keát thuùc use-case ñích, dieãn tieán cuûa use-case nguoàn laïi tieáp tuïc Ñaêng nhaäp > Tìm kieám - Trang 89 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 4: Moâ hình nghieäp vuï vaø thu thaäp yeâu caàu QUAN HEÄ MÔÛ ROÄNG
Laø quan heä lieân keát coù stereotype laø >
Duøng ñeå lieân keát giöõa 2 use-case
Trong use-case nguoàn coù moät ñieåm môû roäng maø taïi ñoù coù theå (hoaëc khoâng) phaûi cheøn use-case ñích vaøo
Cheøn hay khoâng phuï thuoäc vaøo ñieàu kieän reõ nhaùnh hoaëc töông taùc töø phía actor - Trang 90 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 4: Moâ hình nghieäp vuï vaø thu thaäp yeâu caàu QUAN HEÄ MÔÛ ROÄNG (t.t)
Taïi ñieåm môû roäng, neáu ñöôïc môû roäng thì dieãn tieán cuûa use-case nguoàn taïm thôøi ngöøng laïi ñeå chuyeån sang dieãn tieán cuûa use-case ñích
Khi keát thuùc use-case ñích, dieãn tieán cuûa use-case nguoàn laïi tieáp tuïc Ñaêng kyù ñaët choã > Tìm kieám - Trang 91 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 4: Moâ hình nghieäp vuï vaø thu thaäp yeâu caàu XAÂY DÖÏNG MOÂ HÌNH USE-CASE
Caùc yeâu caàu cuûa phaàn meàm ñöôïc mieâu taû trong moâ hình use-case
Moâ hình use-case bao goàm caùc löôïc ñoà use-case (use-case diagram) vaø (coù theå) moät soá package
Moãi löôïc ñoà use-case bao goàm caùc actor, use-case vaø caùc moái quan heä
Coù theå söû duïng package ñeå gom moät soá use-case lieân quan taïo thaønh moät boä chöùc naêng con cuûa heä thoáng - Trang 92 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 4: Moâ hình nghieäp vuï vaø thu thaäp yeâu caàu XAÂY DÖÏNG MOÂ HÌNH USE-CASE (t.t)
Caùc quan heä coù theå xaûy ra trong löôïc ñoà use-case
Quan heä lieân keát giöõa actor vaø use-case: moät chieàu hoaëc hai chieàu, thöôøng coù stereotype laø >
Quan heä môû roäng hay goäp giöõa 2 use-case: quan heä lieân keát vôùi stereotype > hay >
Quan heä toång quaùt hoaù (generalization) giöõa caùc actor: nhieàu actor coù vai troø cuûa moät actor tröøu töôïng
Quan heä toång quaùt hoaù giöõa caùc use-case: nhieàu use-case laø tröôøng hôïp cuï theå cuûa moät use-case tröøu töôïng - Trang 93 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 4: Moâ hình nghieäp vuï vaø thu thaäp yeâu caàu XAÂY DÖÏNG MOÂ HÌNH USE-CASE (t.t) People Finance Prints timetable Makes timetable fee summary Adds students Removes students Administration print request > timetable command > Student Lecturer Reads courses Manages students > > Manages lecturers Manages course Registers courses Login > > > > > Undertakes courses > - Trang 94 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 4: Moâ hình nghieäp vuï vaø thu thaäp yeâu caàu XAÂY DÖÏNG MOÂ HÌNH USE-CASE (t.t) - Trang 95 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 4: Moâ hình nghieäp vuï vaø thu thaäp yeâu caàu Composes > AdministratorViews mail > Forwards > Replies > Adds mailbox Removes mailbox >Subcriber > > Login > > > XAÂY DÖÏNG MOÂ HÌNH USE-CASE (t.t) sets viewing > imports exports models initializes > saves model exits > sets eye toggles mode toggles light sets appearance Viewer import command > export command > model command > run command save command > close command > - Trang 96 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 4: Moâ hình nghieäp vuï vaø thu thaäp yeâu caàu TOÅNG KEÁT
Moâ hình nghieäp vuï theå hieän caùc chöùc naêng cuûa heä thoáng phaàn meàm vaø caùc thöïc theå lieân quan
UML ñònh nghóa moâ hình use-case bao goàm caùc actor, caùc use-case vaø caùc löôïc ñoà use-case
Tieáp theo moâ hình nghieäp vuï laø moâ hình caùc ñoái töôïng phaân tích - Trang 97 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 4: Moâ hình nghieäp vuï vaø thu thaäp yeâu caàu Tröôøng Ñaïi Hoïc Baùch Khoa Tp. Hoà Chí Minh Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Trang 98 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 5: Phaân tích yeâu caàu höôùng ñoái töôïng Chöông 5 PHAÂN TÍCH YEÂU CAÀU HÖÔÙNG ÑOÁI TÖÔÏNG ✦ Nhaän dieän ñoái töôïng/lôùp ✦ Löôïc ñoà lôùp NOÄI DUNG 5.1. Nhaän dieän caùc ñoái töôïng/lôùp 5.1.1. Ñoái töôïng/lôùp thöïc theå 5.1.2. Ñoái töôïng/lôùp bieân 5.1.3. Ñoái töôïng/lôùp ñieàu khieån 5.2. Nhaän dieän caùc thuoäc tính 5.2.1. Kieåu döõ lieäu cuûa thuoäc tính 5.2.2. Baäc cuûa thuoäc tính 5.2.3. Möùc ñoä truy xuaát thuoäc tính 5.3. Nhaän dieän caùc taùc vuï - Trang 99 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 5: Phaân tích yeâu caàu höôùng ñoái töôïng NOÄI DUNG (t.t) 5.4. Nhaän dieän lôùp cô sôû 5.4.1. Nhaän dieän caùc thuoäc tính/taùc vuï chung 5.4.2. Quan heä toång quaùt hoùa (generalization) 5.5. Nhaän dieän caùc moái quan heä 5.5.1. Quan heä lieân keát (association) 5.5.2. Quan heä bao goäp (aggregation) 5.6. Xaây döïng löôïc ñoà lôùp 5.7. Thieát laäp caùc package - Trang 100 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 5: Phaân tích yeâu caàu höôùng ñoái töôïng GIÔÙI THIEÄU
Moâ hình nghieäp vuï bieåu dieãn caùc chöùc naêng phaàn meàm caàn xaây döïng döôùi daïng caùc use-case
Moâ hình phaân tích seõ tìm kieám caùc ñoái töôïng “soáng” trong ngöõ caûnh cuûa phaàn meàm
Caùc ñoái töôïng seõ töông taùc vôùi nhau ñeå taïo neân caùc chöùc naêng moâ taû bôûi use-case - Trang 101 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 5: Phaân tích yeâu caàu höôùng ñoái töôïng ñoái töôïng/lôùp - quan heä ñoái töôïng/lôùp - quan heä GIÔÙI THIEÄU (t.t)
Moâ hình phaân tích taäp trung moâ taû vai troø vaø caáu truùc cuûa caùc ñoái töôïng
Chöa quan taâm ñeán haønh vi cuï theå vaø nhieäm vuï chi tieát cuûa chuùng trong ngöõ caûnh cuûa heä thoáng
Nguyeân taéc: moâ hình phaân tích phaûi ñoäc laäp vôùi o/s, ngoân ngöõ laäp trình, coâng cuï phaùt trieån - Trang 102 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 5: Phaân tích yeâu caàu höôùng ñoái töôïng NHAÄN DIEÄN ÑOÁI TÖÔÏNG/LÔÙP
Döïa vaøo ñaëc taû cuûa töøng use-case ñeå tìm kieám caùc ñoái töôïng
Caùc ñoái töôïng thöôøng xuaát hieän trong caùc danh töø hay nhoùm danh töø
Moät soá löu yù
Khoâng neân duøng ñoái töôïng ñeå bieåu dieãn moät döõ lieäu ñôn (neân xem laø thuoäc tính cuûa ñoái töôïng khaùc)
Ñoái töôïng/lôùp phaûi thöïc söï caàn thieát cho söï hoaït ñoäng cuûa heä thoáng
Ñoái töôïng/lôùp ≠ baûng cô sôû döõ lieäu
Ñoái töôïng/lôùp ≠ actor - Trang 103 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 5: Phaân tích yeâu caàu höôùng ñoái töôïng NHAÄN DIEÄN ÑOÁI TÖÔÏNG/LÔÙP (t.t)
Phaân loaïi ñoái töôïng/lôùp
Ñoái töôïng thöïc theå (entity): bieåu dieãn caùc thoâng tin thieát yeáu cuûa heä thoáng, coù theå ñöôïc löu trong cô sôû döõ lieäu
Ñoái töôïng bieân (boundary): thöïc hieän chöùc naêng giao tieáp vôùi actor
Ñoái töôïng ñieàu khieån (control): ñieàu khieån caùc ñoái töôïng khaùc - Trang 104 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 5: Phaân tích yeâu caàu höôùng ñoái töôïng NHAÄN DIEÄN ÑOÁI TÖÔÏNG/LÔÙP (t.t)
Trong UML, lôùp ñöôïc bieåu dieãn baèng moät hình chöõ nhaät goàm 3 phaàn: teân, caùc thuoäc tính vaø caùc taùc vuï
Coù theå aùp duïng stereotype cho lôùp: >, >, >...
Ñoái töôïng cuõng ñöôïc bieåu dieãn baèng hình chöõ nhaät, thoâng thöôøng goàm 2 phaàn: teân ñoái töôïng + teân lôùp (ñöôïc gaïch chaân), giaù trò caùc thuoäc tính (traïng thaùi cuûa ñoái töôïng) - Trang 105 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 5: Phaân tích yeâu caàu höôùng ñoái töôïng NHAÄN DIEÄN ÑOÁI TÖÔÏNG/LÔÙP (t.t) HTMLObject # alignment: int + GetAlignment( ): int + toHTML( ): String HTMLDocument + GetTitle( ): String + toHTML( ): String doc : HTMLDocument - title: String alignment = MIDDLEtitle = “A document” - Trang 106 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 5: Phaân tích yeâu caàu höôùng ñoái töôïng ÑOÁI TÖÔÏNG/LÔÙP THÖÏC THEÅ
Bieåu dieãn cho caùc thöïc theå xuaát hieän moät caùch töï nhieân trong heä thoáng
Thoâng tin veà caùc ñoái töôïng thöïc theå coù theå phaûi ñöôïc löu tröõ laâu daøi (database, file...)
Trong UML, ñöôïc gaùn stereotype >
Deã nhaän dieän caùc thuoäc tính cuûa chuùng - Trang 107 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 5: Phaân tích yeâu caàu höôùng ñoái töôïng ÑOÁI TÖÔÏNG/LÔÙP THÖÏC THEÅ (t.t)
Ví duï:
Ñoái vôùi heä thoáng ñaêng kyù moân hoïc heä tín chæ qua WEB, nhaän dieän caùc ñoái töôïng thöïc theå nhö: thoâng tin SV, thoâng tin GV, nhoùm lôùp hoïc, ñaêng kyù nhoùm, soå tay sinh vieân…
Ñoái vôùi heä thoáng mail, nhaän dieän caùc ñoái töôïng thöïc theå nhö: hoäp thö, thoâng ñieäp mail…
Ñoái töôïng ñöôøng ñoàng möùc, ñöùt gaõy vaø baûn ñoà trong chöông trình veõ beà maët ñòa hình + GetSubject( ): String + toString( ): String # subject: String # sent: Date # content: String Message > - Trang 108 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 5: Phaân tích yeâu caàu höôùng ñoái töôïng ÑOÁI TÖÔÏNG/LÔÙP BIEÂN
Thöïc hieän chöùc naêng giao tieáp vôùi actor
Thöôøng chöùa caùc phaàn töû hoaëc ñieàu khieån giao dieän ngöôøi duøng (nuùt nhaán, hoäp danh saùch, tuyø choïn, menu...)
Trong UML, ñöôïc gaùn stereotype >
Khoù nhaän bieát caùc thuoäc tính vaø taùc vuï trong moâ hình phaân tích - Trang 109 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 5: Phaân tích yeâu caàu höôùng ñoái töôïng ÑOÁI TÖÔÏNG/LÔÙP BIEÂN (t.t)
Ví duï:
Ñoái vôùi heä thoáng ñaêng kyù moân hoïc heä tín chæ qua WEB, nhaän dieän caùc ñoái töôïng bieân nhö: RegisterForm, StudentForm…
Ñoái vôùi heä thoáng mail, nhaän dieän caùc ñoái töôïng bieân nhö: MailView, MailCompose... MailView > - Trang 110 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 5: Phaân tích yeâu caàu höôùng ñoái töôïng ÑOÁI TÖÔÏNG/LÔÙP ÑIEÀU KHIEÅN
Coù nhieäm vuï ñieàu khieån caùc lôùp khaùc hoaëc
(Ñôn giaûn hôn) Nhöõng lôùp khoâng phaûi laø lôùp thöïc theå vaø lôùp bieân
Trong UML, ñöôïc gaùn stereotype >
Lôùp bieân thöôøng coù quan heä lieân keát hoaëc phuï thuoäc vôùi caùc lôùp khaùc - Trang 111 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 5: Phaân tích yeâu caàu höôùng ñoái töôïng ÑOÁI TÖÔÏNG/LÔÙP ÑIEÀU KHIEÅN (t.t)
Ví duï:
Ñoái töôïng bieåu dieãn moät soá leänh thoâng thöôøng nhö caét, daùn, thay ñoåi thoâng soá nhìn trong hieån thò ñoà hoaï… Command > + Execute( ) + Reexecute( ) + Unexecute( ) # Do( ) PasteCommand > + Execute( ) + Reexecute( ) + Unexecute( ) # Do( ) BgCommand > + Execute( ) + Reexecute( ) + Unexecute( ) # Do( ) - Trang 112 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 5: Phaân tích yeâu caàu höôùng ñoái töôïng NHAÄN DIEÄN CAÙC THUOÄC TÍNH
Döïa vaøo ñaëc taû cuûa töøng use-case, tìm kieám caùc danh töø hoaëc nhoùm danh töø lieân quan ñeán ñoái töôïng ñang xeùt
Traû lôøi caâu hoûi: nhöõng thaønh phaàn naøo caáu thaønh ñoái töôïng ñang xeùt ?
Löu yù: cuøng moät ñoái töôïng trong caùc ngöõ caûnh khaùc nhau chuùng ta coù theå tìm ñöôïc caùc thuoäc tính khaùc nhau - Trang 113 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 5: Phaân tích yeâu caàu höôùng ñoái töôïng NHAÄN DIEÄN CAÙC THUOÄC TÍNH (t.t)
Neân xaùc ñònh (tuy nhieân khoâng baét buoäc) trong moâ hình phaân tiùch
Kieåu cuûa thuoäc tính: moät soá kieåu cô baûn
Baäc cuûa thuoäc tính: soá ít hoaëc soá nhieàu
Visibility cuûa thuoäc tính: möùc ñoä cho pheùp truy xuaát thuoäc tiùnh töø beân ngoaøi
UML: thuoäc tính ñöôïc mieâu taû töôøng minh hoaëc thoâng qua quan heä vôùi caùc lôùp khaùc - Trang 114 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 5: Phaân tích yeâu caàu höôùng ñoái töôïng KIEÅU DÖÕ LIEÄU CUÛA THUOÄC TÍNH
Moät soá kieåu cô baûn cuûa caùc ngoân ngöõ laäp trình: integer, float, double, long, char...
Moät soá kieåu cô baûn khaùc: string, date, time...
UML cho pheùp ñònh nghóa taát caû caùc kieåu döõ lieäu treân - Trang 115 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 5: Phaân tích yeâu caàu höôùng ñoái töôïng BAÄC CUÛA THUOÄC TÍNH
Baäc cuûa thuoäc tính: soá ít hay soá nhieàu
Neáu thuoäc tính ñöôïc ñaëc taû töôøng minh: duøng daáu [] ñeå chæ soá nhieàu hoaëc soá löôïng chính xaùc
Tröôøng hôïp thuoäc tính ñöôïc mieâu taû thoâng qua quan heä vôùi caùc lôùp khaùc: UML cho pheùp theå hieän baäc treân quan heä (ví duï: 1, 0, *, 2..9, 0..n) - Trang 116 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 5: Phaân tích yeâu caàu höôùng ñoái töôïng MÖÙC ÑOÄ TRUY XUAÁT THUOÄC TÍNH
UML ñònh nghóa 3 möùc ñoä truy xuaát thuoäc tính (visibility)
public (+): coù theå truy xuaát thuoäc tính töø taát caû caùc vò trí khaùc nhau
protected (#): baûn thaân lôùp ñang xeùt vaø caùc lôùp con cuûa noù coù theå truy xuaát thuoäc tính
private (-): chæ coù lôùp ñang xeùt coù theå truy xuaát thuoäc tính
Thoâng thöôøng neân ñaët möùc ñoä truy xuaát thuoäc tính laø private hoaëc protected (cho caùc lôùp cô sôû), khoâng neân laø public. Thuoäc tính neân ñöôïc truy xuaát thoâng qua taùc vuï get/set - Trang 117 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 5: Phaân tích yeâu caàu höôùng ñoái töôïng NHAÄN DIEÄN CAÙC TAÙC VUÏ
Döïa vaøo ñaëc taû cuûa töøng use-case, tìm kieám caùc ñoäng töø hoaëc nhoùm ñoäng töø lieân quan ñeán ñoái töôïng ñang xeùt
Chuù yù xem ñoái töôïng ñöôïc taïo ra vaø bò huyû boû ñi nhö theá naøo ? Trong thôøi gian ñoù noù göûi/nhaän thoâng ñieäp ra sao ?
Caùc ñoái töôïng bieân coù caùc taùc vuï nhaän leänh töø actor. - Trang 118 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 5: Phaân tích yeâu caàu höôùng ñoái töôïng NHAÄN DIEÄN CAÙC TAÙC VUÏ (t.t)
Xem xeùt möùc ñoä truy xuaát cuûa taùc vuï töông töï nhö ñoái vôùi caùc thuoäc tính; caùc taùc vuï thöôøng coù visibility laø + hoaëc #
Moät soá taùc vuï khoâng xuaát hieän moät caùch töï nhieân trong moâ hình phaân tích
moâ hình thieát keá seõ nghieân cöùu kyõ traùch nhieäm vaø haønh vi cuûa töøng ñoái töôïng - Trang 119 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 5: Phaân tích yeâu caàu höôùng ñoái töôïng VÍ DUÏ veà NHAÄN DIEÄN THUOÄC TÍNH
Heä thoáng ñaêng kyù moân hoïc heä tín chæ qua WEB - Nhaän dieän caùc thuoäc tính cho caùc ñoái töôïng: StudentInfo, LecturerInfo StudentInfo > - name: String - code: Long - dateOfBirth: Date - addr: String - acaYear: Date - department - home: String - socialAid LecturerInfo > - name: String - code: String - dateOfBirth: String - addr: String - degree - title: String - division - health - experience: Date + GetName( ): String + GetCode( ): Long + GetName( ): String + GetCode( ): String - Trang 120 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 5: Phaân tích yeâu caàu höôùng ñoái töôïng VÍ DUÏ veà NHAÄN DIEÄN THUOÄC TÍNH (t.t)
Heä thoáng ñaêng kyù moân hoïc heä tín chæ qua WEB - Nhaän dieän caùc thuoäc tính cho caùc ñoái töôïng: CourseOffering, Catalog CourseOfferring > - courseName: String - courseCode: String - offering: int - session - credit: int - prerequisite Catalog > - acaYear: Date - semester - Trang 121 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 5: Phaân tích yeâu caàu höôùng ñoái töôïng VÍ DUÏ veà NHAÄN DIEÄN THUOÄC TÍNH (t.t)
Chöông trình bieåu dieãn beà maët ñòa hình - Nhaän dieän caùc thuoäc tính cho caùc ñoái töôïng: Isoquant, Fracture - Trang 122 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 5: Phaân tích yeâu caàu höôùng ñoái töôïng Isoquant > - ID: Integer - open: boolean - altitude: double Fracture > - ID: Integer - open: boolean Point2D - x: double - y: double # points* # points * NHAÄN DIEÄN LÔÙP CÔ SÔÛ
Lôùp cô sôû (base class) ñöôïc nhaän dieän sau khi ñaõ nhaän dieän caùc lôùp cuï theå
Söï xuaát hieän cuûa lôùp cô sôû laøm cho moâ hình phaân tiùch coù tính duøng laïi cao (reusability) vaø deã môû roäng (scalability)
UML hoã trôï quan heä toång quaùt hoaù (generalization)
Lôùp cô sôû tröøu töôïng (khoâng theå cuï theå hoaù taïo ra ñoái töôïng) coù teân in nghieâng - Trang 123 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 5: Phaân tích yeâu caàu höôùng ñoái töôïng NHAÄN DIEÄN caùc THUOÄC TÍNH/TAÙC VUÏ CHUNG
Ñoái vôùi caùc ñoái töôïng/lôùp thöïc theå, tìm caùc thuoäc tiùnh chung ñeå hình thaønh lôùp cô sôû
Ví duï
Trong heä thoáng quaûn lyù thö vieän qua WEB: caùc ñoái töôïng Book, Magazine coù moät soá thuoäc tính chung
hình thaønh lôùp LibraryItem
Ñoái vôùi heä thoáng ñaêng kyù moân hoïc tín chæ qua WEB: lôùp PeopleInfo laø lôùp cô sôû cuûa StudentInfo vaø LecturerInfo
Chöông trình veõ beà maët ñòa hình: lôùp MapCurve laø lôùp cô sôû cuûa ñöôøng ñoàng möùc Isoquant vaø ñöùt gaõy Fracture - Trang 124 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 5: Phaân tích yeâu caàu höôùng ñoái töôïng QUAN HEÄ TOÅNG QUAÙT HOAÙ
UML ñònh nghóa quan heä toång quaùt hoaù giöõa moät lôùp toång quaù hôn vôùi moät lôùp cuï theå hôn: lôùp cuï theå hôn coù taát caû thuoäc tính, taùc vuï vaø quan heä cuûa lôùp kia.
Kyù hieäu: muõi teân coù ñaàu laø moät tam giaùc nhoû
Lôùp toång quaùt hôn naèm veà phía muõi teân - Trang 125 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 5: Phaân tích yeâu caàu höôùng ñoái töôïng Isoquant MapCurve Fracture QUAN HEÄ TOÅNG QUAÙT HOAÙ (t.t)
Ví duï: trong heä thoáng ñaêng kyù moân hoïc tín chæ qua WEB, lôùp PeopleInfo laø toång quaùt hoaù cuûa StudentInfo vaø LecturerInfo PeopleInfo > StudentInfo > - acaYear: Date - department - home: String - socialAid LecturerInfo > - degree - title: String - division - health - experience: Date # name: String # code: String # dateOfBirth: Date # addr: String - Trang 126 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 5: Phaân tích yeâu caàu höôùng ñoái töôïng NHAÄN DIEÄN CAÙC MOÁI QUAN HEÄ
Trong moâ hình phaân tích caùc ñoái töôïng/lôùp coù quan heä vôùi nhau
Moät soá quan heä maø UML hoã trôï
Toång quaùt hoaù (generalization)
Lieân keát (association)
Bao goäp (aggregation)
Caùc quan heä khaùc ñöôïc aùp duïng cho moâ hình thieát keá
Phuï thuoäc (dependency)
Cuï theå hoaù (realization) - Trang 127 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 5: Phaân tích yeâu caàu höôùng ñoái töôïng QUAN HEÄ LIEÂN KEÁT
Veà yù nghóa vaø kyù hieäu gioáng nhö quan heä lieân keát trong moâ hình nghieäp vuï
Aùp duïng cho 2 lôùp coù moái töông quan mang yù nghóa nhaát ñònh
Chuù yù ghi roõ (neáu coù theå ñöôïc)
Baäc vaø teân vai troø cuûa moãi lôùp trong quan heä
Teân cuûa chính quan heä lieân keát - Trang 128 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 5: Phaân tích yeâu caàu höôùng ñoái töôïng QUAN HEÄ LIEÂN KEÁT (t.t)
Ví duï: lôùp Registration lieân keát vôùi lôùp StudentInfo, LecturerInfo vaø CourseOffering StudentInfo > Registration > - acaYear: Date - semester LecturerInfo > CourseOffering > students 40..80 offering lecturer 0..1 has reg0..1 - Trang 129 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 5: Phaân tích yeâu caàu höôùng ñoái töôïng QUAN HEÄ BAO GOÄP
UML ñònh nghóa quan heä bao goäp laø tröôøng hôïp ñaëc bieät cuûa quan heä lieân keát, khi maø moät ñaàu noái lieân keát trôû thaønh ñaàu noái bao goäp (aggregation)
Lôùp ôû ñaàu noái bao goäp seõ bao haøm lôùp kia
Kyù hieäu cuûa ñaàu noái bao goäp laø moät hình thoi toâ hoaëc khoâng toâ ñen
Coù hai daïng bao goäp
Chia xeû (shared): chia xeû giöõa caùc bao goäp khaùc nhau
Hoaøn toaøn (composite): sôû höõu ñaày ñuû - Trang 130 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 5: Phaân tích yeâu caàu höôùng ñoái töôïng QUAN HEÄ BAO GOÄP (t.t)
Ví duï:
Ñoái vôùi heä thoáng ñaêng kyù moân hoïc tín chæ qua WEB, lôùp Catalog bao goäp lôùp CourseOffering
Cöûa soå giao dieän bao goäp hoaøn toaøn thanh cuoän vaø menu CourseOffering > Catalog > - acaYear: Date - semester * 1 WindowMenu * ScrollBar - Trang 131 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 5: Phaân tích yeâu caàu höôùng ñoái töôïng XAÂY DÖÏNG LÖÔÏC ÑOÀ LÔÙP
Löôïc ñoà lôùp (class diagram) bieåu dieãn caáu truùc cuûa moät soá lôùp vaø quan heä giöõa chuùng
moâ taû khía caïnh tónh (static) cuûa heä thoáng
Heä thoáng phöùc taïp coù nhieàu lôùp
caàn xaây döïng nhieàu löôïc ñoà lôùp, moãi löôïc ñoà moâ taû moät phaàn cuûa heä thoáng
Löôïc ñoà lôùp ñöôïc boå sung vaø hoaøn thieän trong moâ hình thieát keá (theâm moät soá lôùp, chi tieát caùc thuoäc tính vaø taùc vuï, laøm roõ caùc quan heä) - Trang 132 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 5: Phaân tích yeâu caàu höôùng ñoái töôïng XAÂY DÖÏNG LÖÔÏC ÑOÀ LÔÙP (t.t) - Trang 133 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 5: Phaân tích yeâu caàu höôùng ñoái töôïng Isoquant > FieldMap > - name: String * + wrap( ): Region - altitude: double MapCurve - ID: int - open: boolean Point2D - x: double - y: double * points isoquants Fracture > fractures*
Ví duï: moät löôïc ñoà lôùp cuûa chöông trình hieån thò beà maët ñòa hình THIEÁT LAÄP CAÙC PACKAGE
Package laø moät cô cheá ñeå toå chöùc caùc phaàn töû töû vaøo caùc nhoùm coù lieân heä veà ngöõ nghóa vôùi nhau
Package coù theå import caùc phaàn töû töø moät package khaùc
Coù theå chæ ra quan heä giöõa caùc package
Phuï thuoäc
Toång quaùt hoaù - Trang 134 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 5: Phaân tích yeâu caàu höôùng ñoái töôïng THIEÁT LAÄP CAÙC PACKAGE (t.t)
Möùc ñoä truy xuaát cuûa package
Private: chæ noù vaø caùc package import noù coù theå truy xuaát noäi dung
Protected: gioáng nhö private nhöng cho pheùp theâm caùc package daãn xuaát
Public: caùc package khaùc coù theå truy xuaát noäi dung
Implementation: khoâng cho pheùp import, coù theå aùp duïng cho caùc phaàn töû beân trong package - Trang 135 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 5: Phaân tích yeâu caàu höôùng ñoái töôïng THIEÁT LAÄP CAÙC PACKAGE (t.t) StudentInfo - acaYear: Date - department - home: String - socialAid LecturerInfo - degree - title: String - division - health - experience: Date # name: String # code: String # dateOfBirth: Date # addr: String PeopleInfo UniPeople - Trang 136 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 5: Phaân tích yeâu caàu höôùng ñoái töôïng
Ví duï: package UniPeople chöùa caùc lôùp lieân quan ñeán thoâng tin con ngöôøi TOÅNG KEÁT
Moâ hình phaân tích nhaän dieän caùc ñoái töôïng/lôùp: thöïc theå, bieân, ñieàu khieån
Nhaän dieän caùc thuoäc tính vaø moät soá taùc vuï, tuy nhieân chöa laøm roõ haønh vi cuûa chuùng (
moâ hình thieát keá)
UML hoã trôï moät soá phaàn töû: lôùp, ñoái töôïng, löôïc ñoà lôùp, package - Trang 137 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 5: Phaân tích yeâu caàu höôùng ñoái töôïng Tröôøng Ñaïi Hoïc Baùch Khoa Tp. Hoà Chí Minh Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Trang 138 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 6: Cô sôû cuûa thieát keá phaàn meàm vaø phöông phaùp thieát keá coå ñieån Chöông 6 CÔ SÔÛ CUÛA THIEÁT KEÁ PHAÀN MEÀM VAØ PHÖÔNG PHAÙP THIEÁT KEÁ COÅ ÑIEÅN ✦ Tröøu töôïng hoaù, tinh cheá, kieán truùc ✦ Phaân chia module hieäu quaû ✦ Thieát keá döõ lieäu, kieán truùc, thuû tuïc, giao dieän NOÄI DUNG 6.1. Caùc cô sôû cuûa thieát keá phaàn meàm 6.1.1. Tröøu töôïng hoaù (abstraction) 6.1.2. Tinh cheá (refirement) 6.1.3. Phaân chia module (modularity) 6.1.4. Kieán truùc phaàn meàm 6.1.5. Caáu truùc döõ lieäu 6.1.6. Thuû tuïc 6.1.7. Che daáu thoâng tin - Trang 139 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 6: Cô sôû cuûa thieát keá phaàn meàm vaø phöông phaùp thieát keá coå ñieån NOÄI DUNG (t.t) 6.2. Phaân chia module hieäu quaû 6.2.1. Ñoä keát dính (cohesion) 6.2.2. Söï lieân keát (coupling) 6.2.3. Caùc heuristics cho phaân chia module 6.3. Thieát keá döõ lieäu 6.4. Thieát keá kieán truùc 6.4.1. Doøng transform vaø doøng transaction 6.4.2. Aùnh xaï doøng transform 6.4.3. Aùnh xaï doøng transaction 6.5. Thieát keá giao dieän ngöôøi duøng 6.6. Thieát keá thuû tuïc - Trang 140 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 6: Cô sôû cuûa thieát keá phaàn meàm vaø phöông phaùp thieát keá coå ñieån GIÔÙI THIEÄU
Thieát keá phaàn meàm laø coâng vieäc ñaàu tieân cuûa giai ñoaïn phaùt trieån
Thieát keá taïo ra caùc bieåu dieãn vaø döõ kieän cuûa heä thoáng phaàn meàm caàn xaây döïng töø keát quaû phaân tích yeâu caàu ñeå coù theå deã daøng hieän thöïc sau ñoù
Laø lónh vöïc töông ñoái môùi meû vaø ñang phaùt trieån vôùi nhieàu phöông phaùp khaùc nhau - Trang 141 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 6: Cô sôû cuûa thieát keá phaàn meàm vaø phöông phaùp thieát keá coå ñieån TRÖØU TÖÔÏNG HOAÙ
Quaù trình thieát keá traûi qua nhieàu möùc tröøu töôïng hoaù khaùc nhau
Möùc cao nhaát: vaán ñeà caàn thieát keá ñöôïc moâ taû moät caùch toång quaùt söû duïng thuaät ngöõ höôùng vaán ñeà
Caùc möùc thaáp hôn: höôùng ñeán thuû tuïc xöû lyù chi tieát; keát hôïp caùc thuaät ngöõ höôùng ñeán hieän thöïc
Möùc thaáp nhaát: vaán ñeà ñöôïc moâ taû theo caùch coù theå hieän thöïc tröïc tieáp
Phaân loaïi tröøu töôïng hoaù: thuû tuïc vaø döõ lieäu - Trang 142 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 6: Cô sôû cuûa thieát keá phaàn meàm vaø phöông phaùp thieát keá coå ñieån TRÖØU TÖÔÏNG HOAÙ (t.t)
Tröøu töôïng hoaù thuû tuïc
Laø chuoãi caùc leänh lieân tieáp thöïc hieän chöùc naêng naøo ñoù.
Ví duï: môû cöûa (bao goàm ñi ñeán cöûa, caàm laáy tay naém, xoay tay naém, keùo caùnh cöûa, ñi vaøo…); theâm moät phaàn töû vaøo danh saùch coù thöù töï (xaùc ñònh vò trí, cheøn phaàn töû môùi)
Tröøu töôïng hoaù döõ lieäu
Laø toå hôïp döõ lieäu moâ taû moät ñoái töôïng döõ lieäu (lieân heä tôùi ñoái töôïng thöïc theå trong UML). Ví duï: haøng, choàng, caùnh cöûa...
Moät soá ngoân ngöõ laäp trình hoã trôï kieåu ADT vaø template - Trang 143 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 6: Cô sôû cuûa thieát keá phaàn meàm vaø phöông phaùp thieát keá coå ñieån TINH CHEÁ
Tinh cheá laø quaù trình laøm roõ vaán ñeà
Tinh cheá vaø tröøu töôïng hoaù laø hai khaùi nieäm buø tröø nhau: caøng tinh cheá thì caøng haï thaáp möùc tröøu töôïng hoaù - Trang 144 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 6: Cô sôû cuûa thieát keá phaàn meàm vaø phöông phaùp thieát keá coå ñieån PHAÂN CHIA MODULE
Khaùi nieäm module ñaõ xuaát hieän khoaûng 4 thaäp nieân trôø laïi ñaây
Phaàn meàm ñöôïc xaây döïng baèng caùch phaân chia thaønh nhieàu module, sau ñoù seõ ñöôïc tích hôïp laïi
Phaân chia module laøm cho vieäc quaûn lyù phaàn meàm khoa hoïc hôn
Giaû söû C(x): ñoä phöùc taïp cuûa x, E(x): coâng söùc ñeå thöïc hieän x. Roõ raøng: neáu C(p1) > C(p2) thì E(p1) > E(p2).
Neáu phaân chia p = p1 + p2 ta thaáy (moät caùch tröïc quan): C(p1 + p2) > C(p1) + C(p2)  E(p1 + p2) > E(p1) + E(p2) - Trang 145 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 6: Cô sôû cuûa thieát keá phaàn meàm vaø phöông phaùp thieát keá coå ñieån PHAÂN CHIA MODULE (t.t)
Soá löôïng module phuï thuoäc vaøo ñoä phöùc taïp cuûa heä thoáng phaàn meàm caàn xaây döïng
quaù ít hoaëc quaù nhieàu module ñeàu khoâng toát Soá löôïng module Coâng söùc boû ra Coâng söùc töøng module Coâng söùc tích hôïp Toång coâng söùc Vuøng toái öu - Trang 146 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 6: Cô sôû cuûa thieát keá phaàn meàm vaø phöông phaùp thieát keá coå ñieån KIEÁN TRUÙC PHAÀN MEÀM
Kieán truùc phaàn meàm moâ taû caùc thaønh phaàn (component) kieán taïo neân heä thoáng phaàn meàm vaø söï giao tieáp giöõa caùc thaønh phaàn ñoù
Thaønh phaàn coù theå laø
Caùc module maõ nguoàn
Caùc file thöïc thi (*.dll, *.exe, *.class...)
Caùc thaønh phaàn cuûa kieán truùc heä thoáng: ActiveX control, bean...
Caùc trang HTML, *.asp, *.jsp... - Trang 147 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 6: Cô sôû cuûa thieát keá phaàn meàm vaø phöông phaùp thieát keá coå ñieån KIEÁN TRUÙC PHAÀN MEÀM (t.t)
Sô ñoà phaân caáp ñöôïc duøng ñeå mieâu taû söï phaân raõ caùc module. M ba c ed k l m f hg i j n o p q r Fan-out Fan-in Depth Width - Trang 148 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 6: Cô sôû cuûa thieát keá phaàn meàm vaø phöông phaùp thieát keá coå ñieån CAÁU TRUÙC DÖÕ LIEÄU
Caáu truùc döõ lieäu moâ taû söï toå chöùc, phöông thöùc truy xuaát, möùc ñoä lieân keát vaø caùc xöû lyù khaùc cuûa thoâng tin
Döõ lieäu ñôn laø daïng caáu truùc döõ lieäu ñôn giaûn nhaát chæ bao goàm moät phaàn töû thoâng tin maø coù theå ñöôïc truy xuaát baèng moät danh ñònh
Moät soá daïng phöùc taïp hôn: vector, ma traän, maûng nhieàu chieàu, danh saùch lieân keát, haøng, choàng, caây nhò phaân…
Ñöôïc bieåu dieãn ôû caùc möùc tröøu töôïng hoaù khaùc nhau - Trang 149 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 6: Cô sôû cuûa thieát keá phaàn meàm vaø phöông phaùp thieát keá coå ñieån THUÛ TUÏC
Thuû tuïc taäp trung vaøo chi tieát xöû lyù cuûa moãi module.
Cung caáp ñaëc taû chi tieát cuûa
Chuoãi söï kieän
Voøng laëp
Quyeát ñònh reõ nhaùnh
Coù theå caû caáu truùc döõ lieäu - Trang 150 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 6: Cô sôû cuûa thieát keá phaàn meàm vaø phöông phaùp thieát keá coå ñieån CHE DAÁU THOÂNG TIN
Che daáu thoâng tin laø moät trong nhöõng nguyeân lyù quan troïng cuûa vieäc phaân chia module
Caùc module giao tieáp vôùi nhau baèng nhöõng thoâng tin thaät söï caàn thieát
Nhöõng thoâng tin veà thuû tuïc vaø döõ lieäu cuïc boä cuûa moãi module phaûi ñöôïc che daáu khoûi caùc module khaùc
Lôïi ích: kieåm soaùt ñöôïc thay ñoåi vaø söûa loãi deã daøng - Trang 151 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 6: Cô sôû cuûa thieát keá phaàn meàm vaø phöông phaùp thieát keá coå ñieån PHAÂN CHIA MODULE HIEÄU QUAÛ
Phaân chia module laø baét buoäc trong giai ñoaïn thieát keá
Tuy nhieân: phaân chia kieán truùc phaàn meàm thaønh moät boä caùc module nhö theá naøo laø toát nhaát ?
Tieâu chí quan troïng nhaát: tính ñoäc laäp chöùc naêng cuûa caùc module
Tính ñoäc laäp chöùc naêng ñöôïc ño baèng 2 tieâu chuaån: ñoä keát dính (cohesion) vaø söï lieân keát (coupling) - Trang 152 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 6: Cô sôû cuûa thieát keá phaàn meàm vaø phöông phaùp thieát keá coå ñieån ÑOÄ KEÁT DÍNH
Ñoä keát dính duøng ñeå ño söï phuï thuoäc laãn nhau giöõa nhöõng taùc vuï (task) cuûa moät module
Module coù ñoä keát dính cao nhaát khi noù chæ ñaûm nhaän ñuùng moät taùc vuï
keát dính chöùc naêng
Thieát keá kieán truùc phaàn meàm: coá gaéng taêng ñoä keát dính - Trang 153 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 6: Cô sôû cuûa thieát keá phaàn meàm vaø phöông phaùp thieát keá coå ñieån ÑOÄ KEÁT DÍNH (t.t)
Coù nhieàu möùc ñoä keát dính (töø thaáp ñeán cao)
ngaãu nhieân: caùc taùc vuï khoâng lieân heä vôùi nhau
luaän lyù: caùc taùc vuï lieân quan logic vôùi nhau
nhaát thôøi: caùc taùc vuï phaûi ñöôïc thöïc thi trong moät khoaûng thôøi gian
giao tieáp: caùc taùc vuï coù söû duïng chung moät döõ lieäu naøo ñoù
thuû tuïc: caùc taùc vuï phaûi ñöôïc thöïc hieän theo moät traät töï nhaát ñònh
chöùc naêng: chæ coù moät taùc vuï - Trang 154 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 6: Cô sôû cuûa thieát keá phaàn meàm vaø phöông phaùp thieát keá coå ñieån SÖÏ LIEÂN KEÁT
Söï lieân keát duøng ñeå ño ñaïc quaù trình giao tieáp giöõa caùc module: giao tieáp cuûa module chöùa nhieàu taùc vuï vaø nhieàu thoâng soá goïi thì söï lieân keát caøng cao
Thieát keá kieán truùc phaàn meàm: coá gaéng giaûm söï lieân keát - Trang 155 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 6: Cô sôû cuûa thieát keá phaàn meàm vaø phöông phaùp thieát keá coå ñieån SÖÏ LIEÂN KEÁT (t.t)
Coù nhieàu möùc ñoä lieân keát (töø cao ñeán thaáp)
lieân keát noäi dung: söû duïng döõ lieäu vaø ñieàu khieån cuûa module khaùc
lieân keát chung: coù söû duïng chung döõ lieäu toaøn cuïc
lieân keát ngoaïi vi: module phuï thuoäc vaøo moät I/O naøo ñoù
lieân keát ñieàu khieån: thoâng soá truyeàn aûnh höôûng ñeán ñieàu khieån
lieân keát stamp: truyeàn caáu truùc döõ lieäu phöùc taïp
lieân keát döõ lieäu: truyeàn caùc thoâng soá ñôn giaûn - Trang 156 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 6: Cô sôû cuûa thieát keá phaàn meàm vaø phöông phaùp thieát keá coå ñieån CAÙC HEURISTICS cho PHAÂN CHIA MODULE
Söûa laïi thieát keá ban ñaàu ñeå taêng ñoä keát dính vaø giaûm söï lieân keát
Khi chieàu saâu taêng, haïn cheá fan-out trong khi söû duïng fan-in
Giöõ cho taàm aûnh höôûng cuûa moät module naèm beân trong taàm ñieàu khieån cuûa noù
Loaïi boû dö thöøa trong giao tieáp cuûa caùc module
Öu tieân caùc module taát ñònh, haïn cheá caùc module nhieàu raøng buoäc
Ñoùng goùi caùc module ñeå ñaït ñöôïc tính khaû chuyeån (portability) - Trang 157 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 6: Cô sôû cuûa thieát keá phaàn meàm vaø phöông phaùp thieát keá coå ñieån THIEÁT KEÁ DÖÕ LIEÄU
Tìm kieám bieåu dieãn luaän lyù cho caùc phaàn töû döõ lieäu ñaõ ñöôïc nhaän dieän trong giai ñoaïn phaân tích yeâu caàu
Thieát keá caùc caáu truùc döõ lieäu cuûa chöông trình vaø cô sôû döõ lieäu
Thöïc hieän tinh cheá töøng böôùc - Trang 158 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 6: Cô sôû cuûa thieát keá phaàn meàm vaø phöông phaùp thieát keá coå ñieån THIEÁT KEÁ DÖÕ LIEÄU (t.t)
Moät soá nguyeân taéc
Nhaän dieän caû caáu truùc döõ lieäu vaø taùc vuï truy xuaát
Chuù yù söû duïng töø ñieån döõ lieäu
Trì hoaõn thieát keá döõ lieäu möùc thaáp cho ñeán cuoái giai ñoaïn naøy
Che daáu bieåu dieãn beân trong cuûa caáu truùc döõ lieäu
Phaùt trieån moät thö vieän caùc caáu truùc döõ lieäu + taùc vuï thöôøng gaëp
Neân aùp dung kieåu ADT trong thieát keá cuõng nhö trong laäp trình - Trang 159 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 6: Cô sôû cuûa thieát keá phaàn meàm vaø phöông phaùp thieát keá coå ñieån THIEÁT KEÁ KIEÁN TRUÙC
Muïc tieâu laø xaây döïng sô ñoà phaân caáp module töø DFD
Ñaët neàn moùng ñeå thieát keá chi tieát thuû tuïc vaø döõ lieäu
Phaân bieät doøng transform vaø doøng transaction trong DFD
Thöïc hieän aùnh xaï cho töøng vuøng cuûa DFD tuyø theo noù laø doøng transform hay transaction - Trang 160 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 6: Cô sôû cuûa thieát keá phaàn meàm vaø phöông phaùp thieát keá coå ñieån DOØNG TRANSFORM VAØ TRANSACTION
Doøng transform bao goàm 3 phaàn: doøng ñi vaøo, doøng xöû lyù vaø doøng ñi ra Doøng ñi vaøo Doøng xöû lyù Doøng ñi ra - Trang 161 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 6: Cô sôû cuûa thieát keá phaàn meàm vaø phöông phaùp thieát keá coå ñieån DOØNG TRANSFORM VAØ TRANSACTION (t.t)
Doøng transaction bao goàm: doøng ñi vaøo, T- center vaø caùc ñöôøng xöû lyù ñaàu ra
T-center: Chæ coù moät ñöôøng ra ñöôïc kích hoaït taïi moät thôøi ñieåm Doøng ñi vaøo T-center - Trang 162 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 6: Cô sôû cuûa thieát keá phaàn meàm vaø phöông phaùp thieát keá coå ñieån AÙNH XAÏ DOØNG TRANSFORM
Töï ñoïc [1], trang 377 - Trang 163 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 6: Cô sôû cuûa thieát keá phaàn meàm vaø phöông phaùp thieát keá coå ñieån AÙNH XAÏ DOØNG TRANSACTION
Töï ñoïc [1], trang 387 - Trang 164 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 6: Cô sôû cuûa thieát keá phaàn meàm vaø phöông phaùp thieát keá coå ñieån THIEÁT KEÁ GIAO DIEÄN NGÖÔØI DUØNG
Phaàn meàm caàn coù giao dieän thaân thieän vôùi ngöôøi söû duïng
Moät soá tieâu chuaån giao dieän
Thôøi gian ñaùp öùng cuûa heä thoáng: giaù trò trung bình vaø ñoä leäch
Phöông tieän trôï giuùp ngöôøi söû duïng: tích hôïp + add-on
Kieåm soaùt thoâng tin loãi: hieän thò caû nguyeân nhaân loãi vaø caùch khaéc phuïc
Ñaët teân nhaõn: ngaén goïn vaø gôïi nhôù - Trang 165 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 6: Cô sôû cuûa thieát keá phaàn meàm vaø phöông phaùp thieát keá coå ñieån THIEÁT KEÁ GIAO DIEÄN NGÖÔØI DUØNG (t.t)
Coâng cuï thieát keá giao dieän neân coù nhöõng tính naêng sau
Quaûn lyù thieát bò nhaäp (baøn phím, chuoät)
Hieäu chænh thoâng tin input
Kieåm soaùt loãi vaø hieån thò thoâng baùo loãi
Cung caáp trôï giuùp vaø hieån thò thoâng baùo nhaéc nhôû
Cung caáp feedback (ví duï nhö töï ñoäng hieån thò kyù töï ñaùnh vaøo)
Kieåm soaùt cöûa soå vaø vuøng, khaû naêng cuoän
Thieát laäp giao tieáp giöõa chöông trình vôùi giao dieän (vd: haøm ñaùp öùng)
Caùch ly chöông trình vôùi caùc haøm quaûn lyù giao dieän
Cho pheùp tuyø bieán giao dieän - Trang 166 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 6: Cô sôû cuûa thieát keá phaàn meàm vaø phöông phaùp thieát keá coå ñieån THIEÁT KEÁ GIAO DIEÄN NGÖÔØI DUØNG (t.t)
Moät soá höôùng daãn chung
Neân ñoàng nhaát (menu, leänh, hieån thò...)
Neân cung caáp feedback cho ngöôøi duøng
Yeâu caàu xaùc nhaän nhöõng taùc vuï mang tính phaù hoaïi (xoaù file, account)
Neân hoã trôï UNDO, REDO
Haïn cheá löôïng thoâng tin phaûi ghi nhôù giöõa 2 taùc vuï lieân tieáp
Toái öu trong trình baøy hoäp thoaïi vaø di chuyeån mouse
Chaáp nhaän loãi töø phía ngöôøi söû duïng
Cung caáp trôï giuùp tröïc tuyeán
Duøng ñoäng töø ñôn giaûn vaø ngaén goïn ñeå ñaët teân caùc leänh - Trang 167 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 6: Cô sôû cuûa thieát keá phaàn meàm vaø phöông phaùp thieát keá coå ñieån THIEÁT KEÁ GIAO DIEÄN NGÖÔØI DUØNG (t.t)
Ñoái vôùi thoâng tin hieån thò
Chæ hieån thò nhöõng thoâng tin phuø hôïp vôùi ngöõ caûnh hieän taïi
Duøng teân, töø vieát taét vaø maøu gôïi nhôù
Cho pheùp töông taùc tröïc quan
Taïo thoâng baùo loãi coù yù nghóa
Hieån thò döõ lieäu ôû nhieàu daïng khaùc nhau trong cöûa soå
Thieát laäp bieåu dieãn töôïng töï
Söû duïng khoâng gian maøn hình moät caùch toái öu - Trang 168 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 6: Cô sôû cuûa thieát keá phaàn meàm vaø phöông phaùp thieát keá coå ñieån THIEÁT KEÁ GIAO DIEÄN NGÖÔØI DUØNG (t.t)
Ñoái vôùi thoâng tin input
Haïn cheá input tröïc tieáp (coù theå choïn löïa töø moät soá döõ lieäu coù saün)
Neân ñoàng nhaát giöõa thoâng tin input vaø hieån thò
Neân cho pheùp tuyø bieán input
Caám caùc chöùc naêng khoâng thích hôïp trong ngöõ caûnh hieän taïi
Cho pheùp input ôû nhieàu daïng khaùc nhau
Ñeå cho ngöôøi söû duïng kieåm soaùt doøng söï kieän töông taùc
Töï ñoäng tính caùc giaù trò input cho ngöôøi söû duïng neáu coù theå - Trang 169 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 6: Cô sôû cuûa thieát keá phaàn meàm vaø phöông phaùp thieát keá coå ñieån THIEÁT KEÁ THUÛ TUÏC
Thieát laäp thuaät giaûi cho caùc module ñaõ kieán taïo sao cho coù theå deã daøng maõ hoaù baèng ngoân ngöõ laäp trình coù caáu truùc
Coù theå bieåu dieãn thuaâït giaûi baèng
Löu ñoà thuaät giaûi: ñoïc [1], trang 407
Kyù hieäu daïng baûng : ñoïc [1], trang 409
Ngoân ngöõ PDL - Trang 170 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 6: Cô sôû cuûa thieát keá phaàn meàm vaø phöông phaùp thieát keá coå ñieån NGOÂN NGÖÕ PDL
Ngoân ngöõ PDL vay möôïn töø vöïng cuûa ngoân ngöõ töï nhieân vaø cuù phaùp cuûa ngoân ngöõ laäp trình coù caáu truùc. Noù coù caùc tính chaát sau:
Cuù phaùp chaët cheõ cuûa caùc töø khoaù hoã trôï ñaëc taû caáu truùc, khai baùo döõ lieäu, phaân chia module
Cuù phaùp töï do cuûa ngoân ngöõ töï nhieân giuùp mieâu taû xöû lyù
Phöông tieän moâ taû döõ lieäu ñôn cuõng nhö döõ lieäu toå hôïp
Cô cheá ñònh nghóa chöông trình con vaø phöông caùch goïi - Trang 171 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 6: Cô sôû cuûa thieát keá phaàn meàm vaø phöông phaùp thieát keá coå ñieån NGOÂN NGÖÕ PDL (t.t) procedure AnalyzeTriangle( a, b, c: in real; type: out string) begin sort a, b, c so that a >= b >= c; if ( c > 0 and a < b + c ) if ( a = c ) type := “Equilateral” else if ( a = b or b = c ) type := “Isosceles” else if ( a*a = b*b + c*c ) type := “Right” else type := “Scalene” else type := “Error” end - Trang 172 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 6: Cô sôû cuûa thieát keá phaàn meàm vaø phöông phaùp thieát keá coå ñieån TOÅNG KEÁT
Caùc cô sôû cuûa thieát keá phaàn meàm: tröøu töôïng hoaù, tính cheá töøng böôùc, phaân chia module, caáu truùc döõ lieäu, chöông trình con, che daáu thoâng tin
Phaân chia module hieäu quaû: taêng ñoä keát dính vaø giaûm söï lieân keát
Thieát keá coå ñieån bao goàm 4 coâng ñoaïn: t/k döõ lieäu, t/k kieán truùc, t/k giao dieän ngöôøi maùy vaø t/k thuû tuïc - Trang 173 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 6: Cô sôû cuûa thieát keá phaàn meàm vaø phöông phaùp thieát keá coå ñieån Tröôøng Ñaïi Hoïc Baùch Khoa Tp. Hoà Chí Minh Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Trang 174 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 7: Thieát keá höôùng ñoái töôïng Chöông 7 THIEÁT KEÁ HÖÔÙNG ÑOÁI TÖÔÏNG ✦ Haønh vi cuûa ñoái töôïng ✦ Hoaøn chænh ñaëc taû lôùp NOÄI DUNG 7.1. Thieát keá haønh vi 7.1.1. Khaùi nieäm moâ hình ñoäng 7.1.2. Töông taùc giöõa caùc ñoái töôïng 7.1.3. Söï coäng taùc (collaboration) 7.1.4. Mieâu taû trình töï 7.1.5. Löôïc ñoà traïng thaùi (statechart diagram) 7.1.6. Löôïc ñoà hoaït ñoäng (activity diagram) 7.2. Hoaøn chænh ñaëc taû tónh 7.2.1. Nhaän dieän theâm moät soá lôùp thieát keá 7.2.2. Ñaëc taû chi tieát caùc thuoäc tính 7.2.3. Nhaän dieän chính xaùc caùc taùc vuï 7.2.4. Hoaøn chænh löôïc ñoà lôùp - Trang 175 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 7: Thieát keá höôùng ñoái töôïng GIÔÙI THIEÄU
Giai ñoaïn thieát keá quan taâm ñeán “HOW”:
Thöù töï caùc thoâng ñieäp trao ñoåi, thoâng soá cuûa thoâng ñieäp
Thuaät giaûi cuûa taùc vuï ñaùp öùng
Caáu truùc döõ lieäu cho caùc thuoäc tính
Framework (console, document/view, 3-tier...)
Thieát keá cuõng chòu aûnh höôûng töø:
Ngoân ngöõ laäp trình vaø thö vieän laäp trình (Hoã trôï Vector, List, Map... hay khoâng ? Hoã trôï template hay khoâng ?...)
Kieán truùc heä thoáng (COM, CORBA hay EJB)  Thieát laäp moâ hình ñoäng (dynamic modeling) vaø chi tieát hoaù moâ hình tónh - Trang 176 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 7: Thieát keá höôùng ñoái töôïng KHAÙI NIEÄM MOÂ HÌNH ÑOÄNG
Löôïc ñoà lôùp chæ moâ taû khía caïnh tónh cuûa heä thoáng
Haønh vi cuûa heä thoáng ñöôïc moâ taû baèng moâ hình ñoäng bao goàm
Töông taùc giöõa caùc ñoái töôïng: coäng taùc hay trình töï
Traïng thaùi cuûa ñoái töôïng/lôùp
Quaù trình hoaït ñoäng cuûa lôùp/ñoái töôïng - Trang 177 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 7: Thieát keá höôùng ñoái töôïng TÖÔNG TAÙC GIÖÕA CAÙC ÑOÁI TÖÔÏNG
Ñoái töôïng töông taùc vôùi nhau (interaction) baèng caùch göûi/nhaän kích thích (stimulus)
Actor cuõng coù theå göûi kích thích ñeán ñoái töôïng
Kích thích khieán moät taùc vuï thöïc thi, moät ñoái töôïng ñöôïc taïo ra hay huyû ñi, hoaëc gaây ra moät tín hieäu
Thoâng ñieäp (message) laø ñaëc taû cuûa kích thích - Trang 178 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 7: Thieát keá höôùng ñoái töôïng TÖÔNG TAÙC GIÖÕA CAÙC ÑOÁI TÖÔÏNG (t.t)
Caùc loaïi thoâng ñieäp
Ñôn giaûn
Ñoàng boä
Baát ñoàng boä
Traû veà cuûa goïi haøm - Trang 179 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 7: Thieát keá höôùng ñoái töôïng SÖÏ COÄNG TAÙC
Coäng taùc (collaboration) ñònh nghóa taäp hôïp caùc thaønh phaàn tham gia vaø quan heä giöõa chuùng
Caùc thaønh phaàn tham gia laø vai troø maø ñoái töôïng/lôùp ñoùng vai khi töông taùc vôùi nhau
Caùc vai troø cuûa ñoái töôïng thöôøng chæ coù nghóa ñoái vôùi moät muïc ñích naøo ñoù
Löôïc ñoà coäng taùc (collaboration diagram) ñöôïc thieát laäp ñeå cuï theå hoaù moät use-case hoaëc moät taùc vuï - Trang 180 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 7: Thieát keá höôùng ñoái töôïng SÖÏ COÄNG TAÙC (t.t)
Löôïc ñoà coäng taùc laø moät ñoà thò lieân keát caùc vai troø
Quan heä lieân keát ñöôïc duøng ñeå keát noái caùc vai troø vôùi nhau
Coù theå chæ ra teân vai troø cho caùc lieân keát
Töông taùc ñöôïc theå hieän baèng göûi/nhaän thoâng ñieäp
Moãi thoâng ñieäp ñöôïc theå hieän baèng muõi teân (nhö ñaõ mieâu taû) coäng vôùi phaàn ñaëc taû - Trang 181 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 7: Thieát keá höôùng ñoái töôïng SÖÏ COÄNG TAÙC (t.t)
Caùc thoâng ñieäp ñöôïc ñaùnh soá theo kieåu phaân caáp
3.4.2 xaûy ra sau 3.4.1 vaø caû hai ñöôïc loàng (nested) trong 3.4
3.4.3a vaø 3.4.3b xaûy ra ñoàng thôøi vaø ñöôïc loàng trong 3.4
Cuù phaùp toång quaùt cuûa thoâng ñieäp precedessor guard-condition sequence-expression return- value := message-name argument-list
Ví duï: 2/ 1.3.1: p := find(specs) 1.1, 4.2/ 3.2 *[i:=1..6]: invert(x, color) - Trang 182 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 7: Thieát keá höôùng ñoái töôïng SÖÏ COÄNG TAÙC (t.t)
Löôïc ñoà coäng taùc coù theå ñöôïc thieát laäp ôû moät trong 2 daïng:
Daïng cuï theå: moãi vai troø ñöôïc bieåu dieãn baèng moät kyù hieäu cuûa ñoái töôïng cuï theå, caùc thoâng ñieäp ñöôïc trao ñoåi treân caùc ñöôøng lieân keát
Daïng ñaëc taû: moâ taû caùc lôùp; caùc ñöôøng lieân keát ñöôïc aùnh xaï vaøo caùc thoâng ñieäp
Thieát laäp löôïc ñoà coäng taùc giuùp cuï theå hoaù (realize) caùc use-case vaø nhaän dieän theâm moät soá taùc vuï cuûa caùc ñoái töôïng/lôùp phaân tích - Trang 183 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 7: Thieát keá höôùng ñoái töôïng : People : LoginForm : Database 1: login(uname,pswd) 1.2 [succ = true]: welcome 1.1: succ := Verify(uname,pswd) SÖÏ COÄNG TAÙC (t.t)
Ví duï: löôïc ñoà coäng taùc möùc cuï theå cho use-case Login cuûa heä thoáng ñaêng kyù moân hoïc tín chæ qua WEB - Trang 184 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 7: Thieát keá höôùng ñoái töôïng SÖÏ COÄNG TAÙC (t.t)
Ví duï: löôïc ñoà coäng taùc möùc cuï theå cho use-case Registers course cuûa heä thoáng ñaêng kyù moân hoïc tín chæ qua WEB - Trang 185 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 7: Thieát keá höôùng ñoái töôïng regForm : RegisterForm : Student : Database: Registration 3.1: reg := FetchReg(crsOffering) 3.3: SetReg(reg) 3.2: AddStudent(code) : LoginForm 1: submit(uname, psswd) 1.1: succ := verify(uname, psswd) 1.2 [succ = true]: welcome 3: submit(crsOffering) 3.4: beSuccessful 2.1: create 2: register MIEÂU TAÛ TRÌNH TÖÏ
Löôïc ñoà coäng taùc mieâu taû söï töông taùc theo khía caïnh khoâng gian
Ñeå nhaán maïnh trình töï cuûa töông taùc
duøng löôïc ñoà tuaàn töï (sequence diagram)
Löôïc ñoà tuaàn töï mieâu taû caùc ñoái töôïng töông taùc vôùi nhau theo thôøi gian soáng cuûa noù
Caùc thoâng ñieäp ñöôïc trao ñoåi theo trình töï thôøi gian
Caùc moái lieân keát khoâng ñöôïc theå hieän trong löôïc ñoà - Trang 186 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 7: Thieát keá höôùng ñoái töôïng MIEÂU TAÛ TRÌNH TÖÏ (t.t)
Löôïc ñoà tuaàn töï coù 2 daïng
Daïng toång quaùt: theå hieän caû voøng laëp vaø reõ nhaùnh
Daïng cuï theå: mieâu taû moät kòch baûn cuï theå
Thôøi gian soáng cuûa moãi ñoái töôïng ñöôïc moâ taû theo moät ñöôøng thaúng ñöùng
Thoâng thöôøng thôøi gian troâi theo chieàu töø treân xuoáng döôùi
Ít khi quan taâm ñeán khoaûng thôøi gian, thöôøng chæ quan taâm ñeán trình töï maø thoâi - Trang 187 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 7: Thieát keá höôùng ñoái töôïng MIEÂU TAÛ TRÌNH TÖÏ (t.t)
Thanh hình chöõ nhaät moâ taû söï thöïc thi cuûa moät taùc vuï ñeå ñaùp öùng laïi thoâng ñieäp göûi ñeán
Ñoä daøi cuûa thanh chöõ nhaät phaûn aùnh thôøi gian thöïc thi cuûa taùc vuï vaø tính chaát loàng nhau (nested) giöõa chuùng
Caùc doøng text phuï trôï (moâ taû taùc vuï, raøng buoäc thôøi gian...) ñöôïc vieát ôû leà traùi - Trang 188 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 7: Thieát keá höôùng ñoái töôïng MIEÂU TAÛ TRÌNH TÖÏ (t.t)
Ví duï: löôïc ñoà tuaàn töï daïng toång quaùt - Trang 189 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 7: Thieát keá höôùng ñoái töôïng : People ob1 : C1new( ) ob2 : C2 ob3 : C3 [x<0] op2( ) [x>=0] op3( ) ob4 : C4 op5( ob3 ) op4( y ) display( ) MIEÂU TAÛ TRÌNH TÖÏ (t.t)
Ví duï: löôïc ñoà tuaàn töï daïng toång quaùt - Trang 190 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 7: Thieát keá höôùng ñoái töôïng : Operator :Computer print(ps-file ) :PrinterServer :Printer print(ps-file) print(ps-file)a {b - a < 5 seconds} b MIEÂU TAÛ TRÌNH TÖÏ (t.t)
Ví duï: löôïc ñoà tuaàn töï daïng cuï theå cho use-case Login cuûa heä thoáng ñaêng kyù moân hoïc tín chæ qua WEB - Trang 191 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 7: Thieát keá höôùng ñoái töôïng : Database: People : LoginForm 1: submit(uname, psswd) 1.1: verify(uname, psswd) 1.2: welcome MIEÂU TAÛ TRÌNH TÖÏ (t.t) - Trang 192 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 7: Thieát keá höôùng ñoái töôïng : Student regForm : RegisterForm : Database: Registration: LoginForm 1: submit(uname, psswd) 1.1: succ := verify(uname, psswd) 1.2 [succ = true]: welcome 2: register 2.1: create 3. submit(crsOffering) 3.1: reg := fetchReg(srcOffering) 3.2: addStudent(code) 3.3: setReg(reg) 3.4: beSuccessful( )
Ví duï: löôïc ñoà tuaàn töï daïng cuï theå cho use-case Register courses LÖÔÏC ÑOÀ TRAÏNG THAÙI
Chuaån UML ñöa ra löôïc ñoà traïng thaùi ñeå bieåu dieãn haønh vi cuûa moät phaàn töû baát kyø baèng caùch chæ ra ñaùp öùng cuûa noù ñoái vôùi caùc söï kieän beân ngoaøi
Thoâng thöôøng löôïc ñoà traïng thaùi ñöôïc aùp duïng cho ñoái töôïng/lôùp
bieåu dieãn haønh vi cuûa lôùp
Traïng thaùi cuûa moãi ñoái töôïng (ñònh nghóa goác ?) ít nhieàu seõ bò thay ñoåi trong suoát chu kyø soáng cuûa ñoái töôïng - Trang 193 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 7: Thieát keá höôùng ñoái töôïng LÖÔÏC ÑOÀ TRAÏNG THAÙI (t.t)
Traïng thaùi ñôn giaûn laø moät tình traïng trong ñôøi soáng ñoái töôïng hoaëc moät töông taùc cuûa ñoái töôïng maø theo ñoù ñoái töôïng thoaû moät ñieàu kieän, thöïc hieän moät coâng vieäc hoaëc ñôïi moät söï kieän naøo ñoù
Thoâng thöôøng moãi ñoái töôïng naèm ôû moät traïng thaùi trong moät khoaûng thôøi gian nhaát ñònh
noù seõ dòch chuyeån töø traïng thaùi naøy sang traïng thaùi khaùc
Traïng thaùi toång hôïp laø traïng thaùi coù theå ñöôïc phaân raõ veà caùc traïng thaùi ñôn giaûn - Trang 194 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 7: Thieát keá höôùng ñoái töôïng LÖÔÏC ÑOÀ TRAÏNG THAÙI (t.t)
Trong UML kyù hieäu cuûa traïng thaùi laø moät hình chöõ nhaät troøn goùc vaø ñöôïc chia laøm nhieàu phaàn phaân caùch nhau baèng caùc ñoaïn thaúng naèm ngang:
Phaàn teân
Phaàn mieâu taû caùc haønh ñoäng beân trong - Trang 195 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 7: Thieát keá höôùng ñoái töôïng Typing Password entry / set echo visible exit / set echo normal character / handle character help / display help
Teân traïng thaùi laø duy nhaát trong löôïc ñoà; coù theå khoâng coù (traïng thaùi voâ danh)
Caùc haønh ñoäng beân trong: caùc haønh ñoäng hoaëc taùc vuï ñöôïc thöïc hieän khi ñoái töôïng naèm ôû traïng thaùi ñang xeùt; coù cuù phaùp nhö sau action-label ’/’ action-expression
Moät soá nhaõn haønh ñoäng (action-label) ñöôïc quy öôùc tröôùc:
entry: thöïc hieän haønh ñoäng taïi thôøi ñieåm baét ñaàu traïng thaùi
exit: thöïc hieän haønh ñoäng taïi thôøi ñieåm keát thuùc traïng thaùi
do: thöïc hieän haønh ñoäng suoát traïng thaùi hoaëc cho ñeán khi keát thuùc noù
include: trieäu goïi moät maùy traïng thaùi con khaùc LÖÔÏC ÑOÀ TRAÏNG THAÙI (t.t) - Trang 196 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 7: Thieát keá höôùng ñoái töôïng
Caùc nhaõn haønh ñoäng khaùc chæ ra söï kieän kích hoaït haønh ñoäng töông öùng trong bieåu thöùc haønh ñoäng (action-expression)
Cuù phaùp cuûa bieåu thöùc haønh ñoäng event-name ’(‘ parameter-list ’)’ ’[‘guard-condition’]’ ’/’ action-expression - Trang 197 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 7: Thieát keá höôùng ñoái töôïng LÖÔÏC ÑOÀ TRAÏNG THAÙI (t.t)
Traïng thaùi baét ñaàu: khi ñoái töôïng ñöôïc taïo ra hoaëc traïng thaùi toång hôïp ñöôïc xaùc ñònh; kyù hieäu
Traïng thaùi keát thuùc: khi ñoái töôïng bò huyû boû hoaëc traïng thaùi toång hôïp trôû neân khoâng xaùc ñònh; kyù hieäu
Traïng thaùi toång hôïp (composite) ñöôïc phaân raõ thaønh nhieàu traïng thaùi con ñoàng thôøi hoaëc caùc traïng thaùi con loaïi tröø nhau - Trang 198 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 7: Thieát keá höôùng ñoái töôïng LÖÔÏC ÑOÀ TRAÏNG THAÙI (t.t) - Trang 199 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 7: Thieát keá höôùng ñoái töôïng LÖÔÏC ÑOÀ TRAÏNG THAÙI (t.t)
Ví duï: phaân raõ traïng thaùi toång hôïp Running Running Forward Backward Slow Fast
Söï kieän (event) kích hoaït dòch chuyeån traïng thaùi, coù theå laø
Moät ñieàu kieän trôû neân ñuùng (chuù yù khaùc vôùi guard-condition)
Moät ñoái töôïng nhaän tín hieäu töø ñoái töôïng khaùc
Moät pheùp goïi taùc vuï
Moät khoaûng thôøi gian ñaõ troâi qua keå töø moät söï kieän naøo ñoù
Cuù phaùp cuûa söï kieän: event-name ’(’ parameter-list ’)’
Söï kieän coù taàm vöïc thuoäc veà package chöùa lôùp ñang moâ taû löôïc ñoà traïng thaùi, chöù khoâng chæ thuoäc veà rieâng lôùp ñoù - Trang 200 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 7: Thieát keá höôùng ñoái töôïng LÖÔÏC ÑOÀ TRAÏNG THAÙI (t.t)
Dòch chuyeån traïng thaùi laø quan heä giöõa hai traïng thaùi theo ñoù ñoái töôïng ñang ôû traïng thaùi thöù nhaát seõ chuyeån sang traïng thaùi thöù hai ñoàng thôøi seõ thöïc hieän moät soá haønh ñoäng khi söï kieän töông öùng xaûy ra vaø thoaû maõn moät soá ñieàu kieän nhaát ñònh
Ñöôïc kyù hieäu nhö moät muõi teân höôùng töø traïng thaùi nguoàn ñeán traïng thaùi ñích vaø ñöôïc gaùn nhaõn
Nhaõn coù cuù phaùp: event-signature ’[’ guard-condition ’]’ ’/’ action-expression - Trang 201 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 7: Thieát keá höôùng ñoái töôïng LÖÔÏC ÑOÀ TRAÏNG THAÙI (t.t) - Trang 202 - Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin - Moân Coâng Ngheä Phaàn Meàm - Chöông 7: Thieát keá höôùng ñoái töôïng LÖÔÏC ÑOÀ TRAÏNG THAÙI (t.t)
Ví duï: löôïc ñoà traïng thaùi cuûa lôùp Message Composed entry/ assign ID exit/ fill d